Brieven uit Belgie
Buitenlandsch Nieuws
FEUILLETON
RADIO-OMROEP
DERDE BLAD
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT DONDERDAG 20 SEPTEMBER 1928
BLADZIJDE
DE BEKEERING EENER
VESTAALSCHE
MAAGD
STOOMVAARTLIJNEN.
MARKTNIEUWS
hoofdstuk xn
KLEIN GEKNOEI EENER GROOTE
PARTIJ
Het is natuurlijk, het is logisch, dat de
oppositie alles in 't werk stelt, om de re-
geeringspartij of -partijen het leven lastig
te maken, haar den voet dwars te zetten,
wanneer het op bespreken en stemmen van
wetten aankomt. Vooral, wanneer die wet
ten een, grondige hervorming op een be
langrijk gebied medebrengen. En niet het
minst, wanneer die wetten beslist, zoo niet
tegen het recht, dan toch tegen de rechts
opvatting van een merkelijk gedeelte des
volks indruischen.
Wat het geval is met de thans ter Kamer
behandelde, nieuwe legerwet.
Een Nedevlander, dezer dagen ontmoet,
kon er maar niet wijs uit worden, dat er
över een zoo eenvoudige, vanzelf sprekende
zaak: „Voldoende kennis der twee landsta
len door de legerofficieren" kon gekibbeld
worden. Het bleek hem zóó onomstootbaar.
dat een overste, die Vlamingen en Walen op
te leiden heeft, uit dien hoofde Neder -
landsch en Fransch moet kennen! En bij
het bondig verhaal van de geschiedenis, let
terlijk een lijdensgeschiedenis, der talen
kwestie of liever, der taalkwestie: want
het gaat er uitsluitend om het gebruik van
't Nederlanasch, voor de Vlamingen in
België, lijnde er over zijn gelaat, bij de ver
bazing, ook iets als een spot. Zijn scherpe
geest wist geen uitweg voor het verklaren
van zooveel kleingeestigheid.
Valt mijn Nederlandschen vriend het zeer
twijfelachtig genoegen te beurt, in het Be
knopt Verslag onzer Kamerzittingen het
debat over de leger-herinrichting te volgen,
dan zal hij onvermijdelijk, bij het lezen van
hetgeen er verleden week door de socialis
ten in zake de talenkwestie werd te berde
gebracht, heelemaal de hoop opgeven, de
naald van gezonden zin in dien hooiberg
van dwaasheid weer te vinden.
Er is echter dwaasheid uit onwetend
heid. Er is ook welbewuste, berekende, op
zettelijke dwaasheid. De eene ontmoedigt.
De andere verontwaardigt. De eene is nog
eenigszins te verontschuldigen. De andere
is bepaald te beschuldigen. De eene geeft
blijk van verstandelijke dwaasheid geweest.
De door de socialisten aan den dag ge
legde dwaasheid, bij het bespreken der eer
ste artikelen betreffende het gebruik der
landstalen in het leger, is een welbewuste,
cc berekende, een opzettelijke dwaasheid
geweest. Onthult dus verstandelijke verdor
venheid.
Bij een quaestie als deze, waar het gaat
om 't eindelijk verleenen van een tot nog
toe schandelijk miskend recht: waar het
gaat om t ontwikkelings-, om 't levensbe
lang van 't Vlaamsche Volk, als Belgen in
België bij zulke quaestie zou het toch
moeten uitgesloten zijn, dat politieke partij
belangen naar voren dringen; dat er ge
krakeeld en geknoeid wordt enkel met het
doel verwarring, misverstand, oneenigheid te
stichten: dat parlementaire kinkels met hun
herbergtalent alle ernstige behandeling on
mogelijk maken: en m zonderheid, da
hoogbegaafde leiders zich verlagen tot het
meedoen aan 't klein gepeuter van de gure
kwajongens hunner groep, en dat ze zich
zoo door hun zwijgen als door hun spreken
\met hen op éénzelfde lijn van abnormale po
litiek minde» waarheid stellen.
Het was den socialisten, in 't onderhavig
geval, niet te doen, om het al of niet erken
nen van de «echten der Vlamingen, waar
deze eischten dat de officieren, belast met
het africhten der soldaten, waarvan ruim
60 pCt. Vlamingen voortaan genoegzaam
Nederlandsch zouden kennen, om die Vla
raingen in hun moedertaal te kunnen op
leiden, zooals dit met de Walen geschiedt
Neen, het was den socialist nu déérom niet
te doen. Ze vonden en benuttigden in 't be
spreken van dit nieuwe legerstatuut een
middel, een middeltje, om herrie te verwek
ken, om de Regeering, waarvan ze tot hun
onverkropbare spijt geen deel uitmaken, in
een moeilijk parket te brengen; om, waar
her door t eendrachtig optreden der regee-
ringspartijen niet lukt, haar te doen vallen
dan toch het leven zoo lastig mogelijk te ma
ken; en om, zoo t kan te beletten, dat de
nieuwe legerwet gestemd worde.
Politiek gebeimhaas van het weerzinwek
kendst allooi.
Daar waren Waalsche socialisten, die
schuimbekkend (en dit is geen rhetorisehe
beeldspraak, maar een natuurgetrouwe uit
drukking! die schuimbekkend bulderden, dat
dit eischen der kennis van 't Nederlandsch
voor de Waalsche adspirant-officieren een
uitdagen, een verknechten van Wallonië
was. Daar waren Vlaamsche socialisten, die
melodramatisch, met tremolostem verklaar
den, dat er in deze nogmaals verraad tegen
over de Vlamingen gepleegd wordt. De eer
sten bezwoeren de regeering, toch niet zoo
ver te gaan. De anderen verweten de regee
ring, niet ver genoeg te gaan. De elkaar in
dit memorabel debat opvolgende soecialis-
tische sprekers hebben hier het wanlui-
dendst politiek ketelmuziek gemaakt, dat
ooit onder den koepel der Kamer klonk. Het
was een lollen en sollen met al wat eenigs
zins zweemde naar parlementaire, eerlijk
heid, een raketten met grondbeginselen, een
comediespelen, dat in de tingeltangels nog
zou uitgefloten worden, een misselijk ma
kende poespas van geveinsden ernst en ba
nale klucht, een cacophonie der meest wan
klinkende geluiden, die echter tot eenheid
kwamen in den alles samenbrengenden
grondtoon: De re»»«r!n«! te doen ^Uen
Het zoogenaamd» krenken der rechten
van de Walen, het voorgewende onbevre
digd-laten van de Vlamingen, de wild ge
zwaaide vogelschrik der scheuring tusschen
Vlaanderen en Walonië, heel die onsmake
lijke hutspot van onsamenhangende, elkaar
uitsluitende argumenten voor het bekam-
pen van nochtans éénzelfde zaak, het
had, noch van dichtbij, noch van verre,
eenig uitstaans met bezorgdheid voor het
dienen der belangen van het land.
Het was, vanaf den sarcastisch-schert-
senden oud-minister Huysmans tot den ;n
het spuwen zoo ongeëvenaarden, loeienden
Hubin, niets anders dan een bezorgdheid
voor het dienen der belangen van de
partij. De hooge ernst van den inzet
meer recht aan het sinds eeuwen veronge
lijkt Vlaanderen te geven werd voorbij
gezien en voorbijgeloopen ten behoeve van
de roode groepspolitiek. Die verdedigers
van de proletariërs gingen er niet voor
achteruit, het in taaiopzicht zoo proletari
sche Vlaanderen te benutten als een mid
del tot bereiken van hun doel, onverschil.
lig of daarbij de optilling van dien taaipro.
letariër weer niet vertraagd of verdaagd
zou worden.
En wat die bekampers van het kapi
taal tevens bezitters van het kapitaal
het vinnigst aanklagen en aanvallen op
economisch gebied: het misbruiken en
miskennen der belangen van de menigte
door enkelen, ten bate van hun persoon,
lijke belangen, dat werd door de so.
cialisten thans cyniek gedaan op parlemen
tair terrein. Ze gaven zich zelfs de moeite
niet. het te verdoezelen. Ze bekenden het
brutaalweg: Vlaanderen kon blijven tob
ben, België mocht vergaan, als hun klein-
clubjes-politiek maar doel bereikte.
Uit geen enkel debat zijn de Belgische
socialisten kleiner en minderwaardiger
gekomen.
verkeerds doet en ook wanneer Duitschland
argwaan koestert, dat Frankrijk zekere voor
bereidende maatregelen treft. Men zal dit
alles zeer goed kunnen regelen. Men moet
slechts de verdragen kennen.
Voor chicanes behoeft men werkelijk niet
bang te zijn. En daarom zou men immers
ook de commissie een commissie voor ver
zoening kunnen noemen, opdat alles ten
snelste persoonlijk kan worden afgedaan. De
Duitsche wenschen, die mij toentertijd door
Rijkskanselier Luther te Locarno zijn voor
gelegd, heb ik alle in vervulling doen gaan.
Ik heb ze vervuld van A tot Z. Geen enkele
wensch is onvervuld gebleven. Maar men
moet Locarno niet als een tooverstaf be
schouwen, waar men steeds weer nieuwe
dingen uit kan halen. Nu eens een bok, dan
weer een lam, dan weer een haas."
Op de opmerking van den correspondent,
dat er toch ook nog zoo iets als een geest
van Locarno bestaat, antwoordde Briand:
„Ja zeker, en juist daarom moeten wij er
ons nu toe zetten den oorlog, met al zijn
nevenverschijnselen, te liquideeren. Dat kan
in zeer korten tijd geschieden, opdat wij
werkelijk een politiek van overeenstemming
kunnen voeren. Er bestaat werkelijk geen re
den voor pessimisme, maar wij hebben op
het oogenblik te maken met een storm in
de Duitsche pers, die op haar beurt weer
een storm in de Fransche bladen heeft ont
ketend. De journalisten moeten aan de vol
keren de waarheid verkondigen, dan zullen
wij het gemakkelijker hebben."
DE AARDBEVINGSWACHT BIJ KAIRO
REGISTREERT 2 ZWARE SCHOKKEN
LONDEN, 19 Sept. V. D. Naar uit Kaïro
gemeld wordt, heeft de aardbevingswacht
te Holuan Dinsdagavond 2 zware aardbe
vingen geregistreerd, welker hard in een
omtrek van 6600 ev. 2900 K.M. vermoed
wordt.
gekomen stoomschip „San Lorenzo" waren
ooggetuigen van het voorbijtrekken van de
tornade over Portorico.
Het schip was in de haven van San Juan
voor anker gegaan en met 20 kabels vast
gelegd. Er heerschte 36 uur lang een half
duister en een donderend geraas, vergezeld
van geweldige wolkbreuken, zoodat men
niet eens bemerkte, dat een amoniakfabriek
in de buurt in de lucht vloog. Heele huizen
werden omgeworpen, boomen vlogen door
de lucht. Een plaatijzeren dak werd als
stroo door den storm opgerold de stukken
werden weggeslingerd. De passagiers, die
gedurende den orkaan in de kajuiten wer
den gehouden, bleven allen ongedeerd.
Uit San Juan wordt gemeld, dat er ern
stige onlusten zijn uitgebroken.
Het Roode Kruis is begonnen met het
uitdeelen van levensmiddelen.
Er zijn thans verscheidene schepen, ge
laden met voedingsmiddelen en kleeren, op
weg naar West-Indië.
Meer dan zeshonderd dooden op
Guadeloupe.
Het Fransche ministerie van koloniën
heeft nieuwe berichten ontvangen, volgens
welke het aantal dooden op Guadeloupe
tengevolge van den orkaan 650 bedraagt.
Het aantal dooden In Florida wordt
thans op ten minste 400 geschat.
NEW-YORK 19 Sept. V. D. De tor
nado die reeds zulke groote verwoestingen
heeft aangericht heeft ook Charleston in
den staat Zuid-Carolina bereikt. Het ge
troffen gebied is van de buitenwereld af
gesloten. Het telegraafverkeer is totaal
verbroken.
Volgens de laatste berichten zijn in
Palmbeach en omgeving ongeveer 250 per
sonen om het leven gekomen.
Over Palmbeach en Miami is in ver
band met plunderingen den staat van
beleg afgekondigd. In Palmbeach waren
reeds eenige villa's geplunderd.
EEN NIEUWE VERKLARING VAN
BRIAND BETREFFENDE DE ONDER
HANDELINGEN TE GENèVE
FRANKFORT AAN DE MAIN, 18 Sept
(V.D.) Het ochtendblad van de „Frankfur
ter Zeitung" van 18 September bevat een
onderhoud van den Geneefschen correspon
dent van dat blad met den Franschen mi
nister van Buitenlandsche Zaken Briand
kort voordat deze naar Parijs terugkeerde
Briand beklaagde zich in de eerste plaats
over de houding van de Duitsche pers, die
hem op heftige wijze onder handen heeft
genomen. Briand verklaarde, dat men de
dingen zien moet zooals zij zijn. Dat heeft
de Duitsche pers echter niet gedaan en
daardoor is zijn arbeid ten zeerste bemoei
lijkt.
Betreffende de regeling van de herstel
schulden deelde Briand het volgende mede:
„Men moet goed inzien, waarom het hier
gaat. Wij betalen onze schulden aan de Ver-
eenigde Staten en zullen ze verder betalen
onafhankelijk van de oplossing die wij in
zake de herstelschulden verkrijgen. Het
Fransche volk zou echter gaarne weten
wat het van Duitschland verder nog te ver
wachten heeft De kwestie van de herstel
schulden ls een kwestie die op zichzelf staat.
Amerika heeft er niets mee te maken, daar
wij onze schulden aan Amerika in elk ge
val zullen betalen. Bij goeden wil aan beide
zijden kan de kwestie in korten tijd gere
geld worden, misschien wel in een paar
.veken, misschien in twee maanden. Zoodra
zij geregeld is, kan onmiddellijk de totale
zntruiming beginnen."
Betreffende de commissie voor de verge
lijking zeide Briand het volgende: „In
Duitschland beschouwt men deze commissie
als een controle. Men moet de verdragen
kennen, in het bijzonder artikel 213 van het
verdrag van Versailles."
De contröle bestaat reeds en zou zeer on
aangenaam kunnen worden. Juist daarom
hebben wij deze commissie voorgesteld, een
commissie voor verzoening, die zoo noodig
alles zelf af kan handelen. Dergelijke com
missies bestaan elders reeds lang, zoo b.v.
tusschen de Vereenigde Staten en Canada
Deze commissie heeft reeds verscheidene ja
ren tot elks tevredenheid gefunctionneerd.
Ir. deze commissie wenschen wij volgens
den geest van Locarno ook Duitsche leden,
.die ook bezwaren kunnen kenbaar maken,
zoo wanneer Frankrijk in het Rijnland iets
DE ORKAAN IN WEST-INDIë
LONDEN, 19 September. V. D. Het de
partement van koloniën heeft een telegram
ontvangen van den gouverneur van de eilan
den onder den wind, details gevende betref
fende het verlies aan levens en de schade
aangericht door den orkaan. De gouverneur
heeft een bezoek gebracht aan Mont Serrat,
waa£ hij bevond, dat de verwoesting en de
schade zeer groot waren. Een hospitaal was
verwoest, een verblijf vor vrouwen op leef
tijd geheel vernield, bruggen afgebroken, een
havenhoofd zwaar beschadigd en alle gou
vernementsgebouwen van het dak beroofd.
De telefoonverbindingen over het geheele
eiland zijn vernietigd.
Tweederden der boerenhuizen totaal verwoesi
en verscheidene voorname gebouwen in
Plymouth beschadigd. 5 Protestantsche kei -
ken, 1 Katholieke kerk en een Methodis
tische kapel en een hotel, benevens ver
scheidene landhuizen, werden tot ruines
gemaakt.
Er zijn 40 dooden en 70 gewonden.
De totale schade, toegebracht aan gouver
nementeel bezit en boerenhuizen, wordt
geschat op 30.000 pond sterling.
In Navis is weinig schade toegebracht
aan gouvernementsbezittingen, doch vele
hutten van armere lieden zijn vernield. Hier
bedraagt het aantal dooden 13 en gewon
den 50.
In Saint Kitts is het gouvernementsge
bouw lichtelijk beschadigd, vele kleine hut
ten neergeworpen. Hier zijn 6 dooden ge
vallen.
In Antigua is aan de gouvernementsge
bouwen en boereneigendom, een schade
toegebracht van 7000 pond sterling.
De administrateur van Dominica rappor
teert 1 doode en vier havenhoofden vernield
en een beschadigd.
De zeekust van Roseau is gedeeltelijk ver
nield, terwijl groote schade is toegebracht
aan de wegen op het land en de telefoon
verbindingen vernield zijn. Verder is de
eiectrische verlichtingsdienst zwaar bescha
digd en is er groote schade gedaan aan de
algemeene bebouwing. Men vreest, dat een
voedseltekort het gevolg zal zijn, aangezien
de oogsten vernietigd zijn.
De schade voor het departement van pu
blieke werken wordt geschat op 60.000 pd. st.
De totale schade toegebracht aan gouveme-
mentsbezit en boereneigendommen in Domi
nica, Mont Serrat, Antigua, Saint Christopher
en Nevis wordt geschat op 1.000.000 pnd. st.
Alle dooden en gewonden behooren tot de
werkma nsklasse.
Een telegram van den gouverneur van
Jamaica meldt, dat de schade aan Grand
Turk toegebracht, niet groot is.
BIJNA 2500 DOODEN IN HET
STORMGEBIED
NEW-YORK, 19 Sept. V.D. Voigens
dc laatste berichten uit Palmbeach, beloopt
het getal der dooden 400.
15000 dakloozen zoeken een onderkomen.
Uit Portorico worden 1200, uit Guadeloupe
660 en van de Bahama-eilanden 40 tot 65
dooden gemeld.
DE ORKAAN IN WEST-INDIë
De voorzitter van het Roode Kruis te
Palmbeach seint, dat de schade is het dis
trict van dien naam alleen in Ned. geld
60 millioen gulden bedraagt, het aantal
dooden waarschijnlijk omstreeks 250, terwijl
dat der gewonden in de duizenden loopt
Den gouverneur is verzocht den staat van
beleg af te kondigen.
De passagiers van het te New-York aan-
25 TYPHUSGEVALLEN IN MüNCHEN
DOOR HET GEBRUIK VAN
ONGEKOOKTE MELK
MüNCHEN, 19 September Officieel
wordt medegedeeld, dat in München 25
typhusgevallen zijn vastgesteld, die te wij
ten zijn aan het gebruik van ongekookte
melk. Bovendien bevinden zich in het zie
kenhuis 4 typhuszieken uit Ismanining. De
melkleverantie uit de van typhus verdachte
gebieden is gesloten.
UIT DE COMMISSIE VOOR DE
ONTWAPENING
GENEVE, 18 September In de 3e com
missie van den Volkenbond, die voor ont
wapeningskwesties, heeft zich Woensdag
een langdurig debat ontwikkeld naar aan
leiding van het voorstel van Graaf Bern-
storff, de eerste algemeene conferentie voor
de ontwapening tegen het jaar 1929 bijeen
te roepen. Tijdens de debatten is het Duit
sche voorstel door alle sprekers als onuit
voerbaar afgewezen. Achtereenvolgens voer
den het woord Lord Cushendun, de Zweed
Unden, Paul Boncour, en de vertegenwoor
diger van Noorwegen Lange. Hierna ver
klaarde Graaf Bernstorff, dat hij bereid was
in zijn voorstel, de instelling van een com
missie van redactie op te nemen, maar
alleen onder de voorwaarde, dat men tege
lijkertijd zou onderhandelen over den Duit-
schen en den Franschen tekst van het voor
stel. Vervolgens stelde Benes voor een com
missie voor de redactie in te stellen, die op
den grondslag van de voorstellen van de
Duitsche en de Fransche delegatie een nieuw
ontwerp voor een resolutie aan de commis
sie voor zal leggen. Het bijeenroepen van de
algemeene ontwapeningsconferentie is niet
mogelijk voor de principieele meeningsver-
schillen tusschen het Duitsche en het Fran
sche voorstel uit den weg zijn geruimd. Ook
Benes keerde zich ten slotte tegen de door
Graaf Bernstorff voorgestelde bijeenroeping
van de algemeene ontwapeningsconferentie
tegen het jaar 1929.
GENEVE, 19 September Na de uitwis
seling van gedachten werd besloten een
commissie van redactie in te stellen, die de
voorstellen van de Fransche en Duitsche
delegatie moet samenvatten tot één nieuw
besluitontwerp. Tot de commissie van re
dactie behooren: Benesj. Graaf Bernstorff,
Paul Boncour, Lord Cushendun, Loudon, de
Pool Sokal, de Noor Lange en de gedele
geerde van Salvador Guerero. De commissie
van redactie zal Donderdagochtend bijeen
komen.
EEN NIEUWE RUSSISCHE BINNEN-
LANDSCHE LEENING
MOSKOU, 19 September Naar gemeld
wordt, heeft het Uitvoerend Centraal Co
mité besloten tot de uitgifte van een nieuwe
binnenlandsche leening ten bedrage van
300 millioen röebels a 11 pet., voor den tijd
van 10 jaren.
DE AUTOBUSVERBINDING LOS
ANGELES—NEW-YORK
NEW-YORK, 18 September De eerste
autobus van de pas géopende lijn Los An
geles—New-Yorlc is te New-York aangeko
men. De afstand van ongeveer 6400 K.M. is
afgelegd in 5 dagen en 14 uren.
DE PLANNEN VAN MUSSOLINI
ROME, 19 September In zijn rapport
aan den Grooten Fascistischen Raad doet
Mussolini mededeeling van zijn plannen
voor de toekomst.
Hieruit blijkt, dat met alle kracht zal
worden gewerkt aan den aanleg van groote
wegen van Rome naar de grens.
Midden-December zal het thans zittende
parlement worden ontbonden en zullen vol
gens het nieuwe kiesstelsel verkiezingen
worden gehouden. Deze zullen in het begin
van het volgend jaar plaats vinden. De
nieuwe Kamer zi.l 21 April worden geopend.
MUSSOLINI EN DE BOEREN
ROME, 19 September Op 3 November
zal in het Colloseum te Rome een vergade
ring worden gehouden van vijftig duizend
boeren. In deze vergadering zal Mussolini
een rede houden over de beteekenis van den
landbouw voor de ontwikkeling van den
staat.
ZWITSERLAND EN ITALIË
ROME, 19 September Alle Italiaansche
bladen bevatten scherpe commentaren op
de aangekondigde nota van de Zwitsersche
regeering aa,n Italië, in verband met de ar
restatie van Rossi. Zij wijzen op het recht
van Italië Italiaansche onderdanen op Ita-
liaansch gebied te mogen arresteeren. Zij
tneenen, dat de Zwitsersche regeering klaar
blijkelijk handelt onder anti-Italiaanschen
invloed.
De ultra-fascistische „Tevere" zegt; „Wij
wachten op de nota, zullen deze lezen en
vernemen of een nieuw internationaal recht
is uitgevonden, waardoor Zwitserland recht
heeft een zeer slecht Italiaan te bescher-
BRÏAND NAAR PARIJS TERUG
PARIJS. 19 Sept. De Fransche minister
van buitenlandsche zaken, Briand, zal heden
uit Genève naar Parijs terugkeeren.
Donderdag wordt in het ministerie van
financiën onder voorzitterschap van Poin-
caré een kabinetsraad gehouden. In dezen
kabinetsraad zal Briand rapport uitbrengen
over zijn besprekingen te Genève en over de
besluiten, welke ten opzichte van de ontrui
ming van het Rijnland zijn genomen.
De nieuwe minister voor de luchtvaart,
Eynac zal in dezen kabinetsraad een reorga
nisatieplan voor het vliegwezen indienen.
GROOTE BRAND IN DE HAVEN VAN
STRAATSBURG
Millioenen francs schade
PARIJS, 19 Sept. Uit Straatsburg wordt
gemeld, dat Dinsdagavond in de haven al
daar een groote brand heeft gewoed. De
brand ontstond in een groot pakhuis van vijf
verdiepingen, waarin katoen, suiker, hout,
kolen en andere goederen waren opgeslagen.
Het vuur breidde zich snel uit en dreigde
alle gebouwen in de haven te verwoesten.
Nog vijf andere groote pakhuizen werden
door den brand verwoest. De schade be
draagt eenige millioenen francs.
Vrijdag 21 September.
HILVERSUM, 1071 M. 12.30—2.00 Lunchmuziek door
het Trio Verhey. 6.007.15 Concert door het kwzrtet
Rentmeester. 7.157.45 Boekbespreking door H.
Marsman Gorter. 8.009.00 Solistenconcert, Nita
v. Os-Pool mezzo sopraan. Th. v. d. Pas piano. 9.05
11.10 Concert door het Omrocp-orkest o. 1. v. Nico
Treep. 10.00 Persber. Daarna een Pau' Lincke-
pro gramma.
HUIZEN, 340.9 M. (Na 6 uur 1870 M.) 12.301.30K.R.O.
Lunchmuziek door het Trio Winkels. 4.005.00
Gramofoonmuziek. NCRV. 5«oo5.45 NCRV.
Mevr. R. A. v. d. Horst-Bleekrode-piano. N. v. d. Horst
Jr. cello. H. Hermann-viool. 7.007.30 K.R.O.
Gramofoonmuziek. 7.35 V.P.R.O. en J. Keesen-viool.
P. Ketting-piano. 8.4 P. Ketting-piano. 9.50
J. Keesen-viool.P. Ketting-piano.
DAVENTRY, 1600 M. 10.35 Kerkdienst. 11.20 Gramo
foonmuziek. 12.20 Sonaten-concert (cello en piano.)
12.50 Orgelconcert. 1.202.20 Crkestconcert. 2.50
Lezing. 3.15 Muziek. 3.20 Lezing Borneo. - 3.45
Schoollezing. 4.00 Muziek. 4-05 .Julius Caesar"
schooluitzending. 4.50 Orkestconcert. 5.20 Lezing
5.35 Kinderuurtje. 6.20 Orkestconcert. e.50 Nieuws
£er. 7#o5 Orkestconcert. 7.20 Eioscooppraatje.
7.35 Koorzang. Madrigalen. 7-45 Historische voor
lezing. 8.05 Variété. Parkingtonkwintet en solisten.
9.05 Van rol tot plaat. Concert van gramofoon-opnamen
uit de eerste dagen der spreekmachine. g.3oLezing
The National Wireless Exhibition. 9-35 Lezing The
development andprogress of civil Aviation. - 9.10 Nieuws-
ber. 10.10 Concert R. Hignell-sopraan. G. Baker-bari
ton. Orkest. ii.05 Een verrassing. 11.2012.20
Dansmuziek.
PARIJS „RADIO-PARIS." 1750 M. 12.50—2.10 Orkest
concert. 4055.05 Orkestconcert. 8.50—11.20
Concert. Kr. Baillet-zang. Kwintet „Radio-Paris,"
Hr. Soria-zang.Mme. Manceau-zeng.
LANGENBERG, 469 M. 12.30 Mechanische muziek.
1.252.50 Orkestconcert. 5*056.50 Vocaal concert.
Koor en solisten. 8.20 Orkestconcert. 9-20 „Ariadne
auf Naxos," van Mythe tot opera. N. Eischoff-sopraan.
A. Gbtz, A. Treff en orkest van Dusseldorf. Daarna
tot 12.20 Dansmuziek.
KONIGSWUSTERHAUSEN, 1250 M. (ZEESEN).
12.205.20 Lezingen. 5.206.20 Orkestconcert.
6.2010.00 Lezingen. 10.5011.50 Dansmuziek van
Stuttgart.
HAMBURG, 395 M. 4-35 Concert en voordracht. 6.20
Vroolijk concert. 7.45 Lezing.8.20 Plat-Duitsche
avond. Vervolgens tot 11.20 Cabaret.
BRUSSEL, 509 M. 5.20 Gramofoonmuziek. 6.55 Ka
mermuziek.8.35 Orkestconcert. Mr. Delil-zanger.
10.35 Sluiten.
tuks hoornvee, 950 biggen, 33 zeugen, 122 schapen en lam
meren, 22 kalveren; kalfkoeien 210375; kalfvaarzen 205
340; magere ossen en koeien 120200; vette ossen en
koeien ie qual. 52 c. 2e qual. 45 c. per pend; pinken 110—
165, zeugen 99—140; biggen 2—2.S0 per week; schapee
18—30; lammeren 14—26. Handel over het geheel traag,
meti ets lagere prijzen.
WOERDEN, 19 Sept. Kaas. Ter markt waren 489 partijei
Prijzen Goudsche 50—56, rijksmerk ie s. 5660, 2e s
52—55, zware tot 64.
MAASTRICHT. 19 Sept. Botermijn. Aanvoer 131.9a!
kg. Hoogste prijs 2.33, middenprijs 2.26, laagste prijs/a*Xl
DE DOOR JHR. LOUDON
VOORGESTELDE CONFERENTIE
De meening te Londen
LONDEN, 19 Sept. De besprekingen te
Genève, welke na het einde van de onder
handelingen over de ontruiming - van het
Rijnland, veel aan belangstelling hadden
verloren, zijn door het voorstel van den Ne
derlandschen gedelegeerde, jhr. Loudon, in
zake de ontwapening ter zee, weer het mid
delpunt der belangstelling geworden.
De Engelsche ochtendbladen bevatten uit
voerige telegrammen uit Genève over de
rede van jhr. Loudon en over die van Paul
Boncour en Lord Cushendun, waarbij over
hetgeen Lord Cushendun heeft gezegd, ver
schillende lezingen worden gegeven.
Voorloopig wordt nog geen commentaar
gegeven. Slechts in de linksche bladen wordt
dc houding van Lord Cushendun in de titels
boven de telegrammen afgekeurd.
STOOMVAART MIJ. NEDERLAND
MAPIA (uitr.) 18/9 v. Sabang.
KON. NED. STOOMEOOT MAATSCHAPF"
ADONIS 18/9 v. Malaga n. Melilla.
DOROS 19/9 v. Savona n. Terranova.
EUTERPE 18/9 v. Musel n. Oporto.
HEBE 19/9 v. Valencia te Amsterdam.
IEOS 18/9 v. Gibraltar n. Amsterdam,
IRIS 18/9 v. Bordeaux te Amsterdam.
MEROPE 18/9 v. Piraeus n. Salonica.
POLLUX v. Algiers n. Amsterdam, pass. 18/9 Gibraltar
PRINS FREDERIK HENDRIK wordt Zaterdagochtend
8 uur van Paramaribo te Amsterdam verwacht.
SUMATRA (thuisr.) 18/9 te Genua.
TELLUS 18/9 v. Catania n. Messina.
KON. HOLL. LLOYD
GELRIA (uitr.) 16/9 v. Lissabon.
MAASLAND 18/9 V. Amst. n. Hamburg.
MONTFERLAND (uitr.) 17/9 te Montevideo.
ORANIA (thuisr.) 18/9 v. Rio de Janeiro.
HOLLAND—AMERIKA LIJN
KINDERDIJK Antwerpen n. d. Pacifickust, 18/9 t> Lq,
Anjeles. l.
NIEUW-AMSTERDAM Rotterdam n. New-York, 19rt
v.m. 13 u. 5; v. Southampton.
BOVENKARSPEL, 18 Sept. Aangevoerd 840 baal aarde
apf^len. Due 3.053.25, Schotsche 2.402.60, blauwe
ƒ2.35, eigenh. 1.90—2 per baal; 1300 baal uien, grootj
gele ƒ2.252.50, drielingen 2.30i.45» mep 5.305.4
per baai; 163.000 st. bloemkool, ie srt. 5.8014.50, 2e srt*
2.10—7.20, 3e srt./0.75—3-40 per 100 st.; 47.400 kg roode
kool, 2.90—5.10 per 100 kg. 10. 3°° kg gele kool,/ 1.60—
3.30 per too kg. 44.000 kg. witte kool, 2.803-2° P" 100
kg. 11.500 st. bieten, groote x 1 -6012.60 per 1000 sr.
630 slaboonen, 2—3.05 Per 15 kg. 1785 kg. tomaten, A.
8.50—1270, B.7.30—7.70,0. 5.90—8.10, C 1.30—1.70
2170 kg. augurken 0.37o.53 per kg.
ENKHUIZEN, 18 Sept. Aardappelen. Bravo» «.90—
2.05, kleine 1.15—1.25, krileaardappelen 55—60 c. alle
per baal (50 kg.)
AMSTERDAM, 19 Sept. Aardappelen. (Bericht v/d
mak. Jac. Knoop.) Zeeuwsche bonten ƒ2 3.40—3.50, id.
blauwen 3.25—3.50, ld. blauwe eigenheimers 3.10—3.20
id. eigenheimers 2.703, id. blauwe poters 2.25 2.50;
id bonte poters 2.25—2.50; IJpolder eigenheimers 2-75—
3, idem blauwe eigenheimers 3.10—3»20, id eigenheimer
poters/ 2.252.40, id Eeveland. 2.752.80; ma laulcw-
na zand 3.50; Hillegommer zandaardappelen 2,80—3.50
id drielingen 2.80; Drentsche eigenheimers 3.50; Flak-
keesche eigenheimers/ 2.903: Friesche borgers ƒ2.75 3 P«
hl.
AMSTERDAM, 19 Sept. Vee. Ter veemarkt waren he
den aangevojrd 223 vette kalveren, ie qualiteit 100 114
2e qual. 90100 ct. 3e qual 7090 ct. per kg. levend ge-
wicht; 50 nuchtere kalveren 1420 per stuk; 600 varkens
Holl., Overx. en Geldersche ie qual 91—9» Ct. (enkele bo
ven not.) 2e qual 90—91 ct., vette varkens 89—90 ct. p. kg.
slachtge wicht.
's-HERTOGENBOSCH, 19 Sept. Vee. Aanvoer 1033
HOLLAND—BRITSCH-INDIE 1
BOVENKERK (thuisr.) 19/9 v. Madras.
KIELDRECHT (uitr.) 17/9 te Calcutta.
RIDDERKERK 19/9 v. Bombay l. v. Antw., te Rotterdat,
HOLLAND—OOST-AZIE UJN
ZOSMA 18/9 v. Bremen n. Hamburg.
HOLLAND—AFRIKA LIJN
BILLITON (uitr.) pass. 18/9 Finisterre.
NIAS (thuisr.) 17/9 v. Kaapstad n. Las Palmas.
HOLLAND—V/EST-AFRIKA LIJN
EEMSTROOM I9'9 v. Hamburg te Amsterdam.
ROTTERDAMSCHE LLOYD
DJAMBI (uitr.) pass. 18/9 Perim.
KEITOSONO (uitr.) pass. 19/9 Gibraltar.
TERNATE (thuisr.) 18/9 te Havre.
ROTTERDAM—ZUID-AMERIKA LIIN
ALCYCNt (t'i tisr.) pass. 18 9 Fernando Noronha.
ALGORAB (uitr.) pass. 18/9 St. Vincent.
ALPHACCA (thuisr.) 17. 1 v. Montevideo.
ALUDRA (uitr.) 17/9 te Montevideo.
JAVA- NEW-YORK LIJN
CITY OF SALISBURY v. Batavia n. New-York 16/9 t»
Singapore.
SIMALOER v. Java n. New York r7'9 P°" S*"4-
EMZETCO LIJN
JONGE JACOBUS 18/9 v. Valencia n. Dema.
JO -GE MARIA J9'9 v. Rotterdam n. Valencia.
STOOMVAART MIJ. OCEAAN
PEISANDER 18/9 v. Gravesend n. Hamburg.
NEDERLANDSCHE SCHEPEN
AALSUM 18/9 Op 550 m. W. v. Scilly eil. gesign.a*
Golf via Pott. n. Moermansk.
ANNA ELISABETH ms. 18/9 te Lond. uttgekl. n. Antw.
ANNIE ms. 18/9 te Londen uitgekl. n. Antwerpen.
ANTJE ms. 18/9 te Londen uitgekl. n. Duinkerken.
A.<Y SCHEFFER 16/i ■-•. Rntt. te Havre.
BATAVIER IV 19I9 v.m. 8 u. 20 v. Rott. te Gravesend.
BELLATRIX 1 79 Cherbourg gep.. Villa Constitucion n.
Ipswich.
COSMOPOLIET Baas, 15 9 v. Hamburg n. Kopenhagen.
EIBERGEN 18/0 v. Rott. ie Wabana.
EMMAPLEIN 18/9 Kaap Verdi gep., B. Ayres n. Rott.
GERDINA ms. 17/9 v. Odense te Holtenau.
HAVIK ms. 18/9 V. Utrecht te Londen.
HENDRIKA JOHANNA ms. 18(9 v. Ca'ais te Londen.
JACOBA ms. 17/9 v. Cuxhaven.
JANTJE GRUNEFELD ms. 18/9 te Cuxhaven.
MARIA ms. 18/9 ete Londen uitgekl. n. Brussel.
MERCATOR ms. 17/9 v. Stroby te Holtenau.
NAVIGATIE ms., 17:9 v. Eckernförde te Altona.
NIEUWENDAM ms. 18/9 te Londen uitgekl. n. Amsteru.
per sleepb. „Maas".
NEERLANDIA ms. De Groot 15/9 v. Harburg n. Holbacr.
NYSIENNA ms. i8'9 v. Leerdam te Londen.
ORION ms. 18/9 v. Antw. te Londen.
PENDRECHT 18/9 Constantinopel gep., Batoum n.
Barcelona.
REINA II ms. 18/9 te Londen uitgekl. Antw.
SLOTLAAN 18/9 v. Archangel n. Zaandam.
49
Indien de edele Aglaé het mij opdraagt
antwoordde Pyladus, dan zal ik mij wel met
deze boodschap belasten
Gij, zeide een ander en klopte hem op
den schouder, gij zijt altijd bereid om de
nieuwtjes aan te brengen, of zij goed of slecht
zijn.
Wanneer degene, die mij zendt, edel
moedig is, hernam de koopman zonder zich
beleedigrt te gevoelen, dan bekommer ik mij
er niet om. of het een aangename of minder
aangename tijding is, die ik moet melden.
Op het zelfde oogenblik zweeg hij en trok
zich eerbiedig terug. Aglaé schreed door de
groep, die zich rondom Silvia had gevormd
en liep haastig naar het lijk van deze.
Zij droeg niet meer naar purperen of he
melsblauwe tunica, noch haar vergulde san
dalen of haar kostbare paarlen en juweeler
Zij was gekleed in een donker gewaad, dat
door een eenvoudige ceintuur werd opgehou
den. Een sluier bedekte hare haren gedeelte
lijk. die niet smaakvol waren opgemaakt. Aar
hare voeten droeg ze lederen sandalen. Haar
gelaat was niet geblanket, om hare oogen
had zij lichte kringen. Toch was ze ondanks
dit alles nog schoeon.
Gedurende eenige minuten bleef ze onbe
weeglijk staan en beschouwde met droeven
blik het lijk van Silvia. Dan wendde zij zich
tot Africanus en vroeg:
Hoe is dit gebeurd?
Ik weet het iet, edele met&o-
De doorluchtige Silvia, dame, zeide een
der dragers, wilde de slavin Oypasis naar uw
paleis vergezellen.
Ik weet het, onderbrak de patricische
hem, het is dt slavin van Flora.
Het was, ging degene, die het eerst
gesproken had voort, bij het vallen van den
avond. Onze meesteres, die op u wachtte,
is den tuin ingegaan en wij meenden, dat
zij, na u in den tuin ontmoet te hebben
langs een anderen weg naar uw villa was
gegaan, en dat gij haar daar vannacht had
'aten blijven.
Vroeger zou Aglaé hevige verwijten heb
ben gericht tot de slaven van de Vestaal-
sche maagd om hun nalatigheid. Maar daar
zij nu in staat was zich te beheerschen en
haar woorden te overdenken, zeide ze
slechts:
Indien gij beter over haar had ge
waakt, had zij misschien nog gered kunnen
worden.
Hierop begonnen allen te schreeuwen en
te protesteeren, om zich te verontschuldigen.
Silvia wilde niet dat men hare bevelen
"vertrad en wilde aan niemand rekenschap
van hare daden gegeven. Zij zeiden, dat ze
zeer moeilijk was tevreden te stellen en dat
het niet gemakkelijk was haar te moeten
dienen.
Nu zij dood was, nu hare gesloten oog
leden den boozen blik verborgen, nu haar
arm, die gereed stond om Flora te door
boren. daar koud en zonder leven neerlag.
nu zij niet meer kon hooren en spreken,
nü aarzelden hare slaven niet hare fouten
openlijk te vertellen.
Aglaé maakte haastig een einde aan de
zen stroom van woorden, door aan Afri
canus hare bevelen te geven. Het lijk van
de ongelukkige priesteres moest in een der
vertrekken van de villa gebracht worden,
alsook moest er bij gewaakt worden tot
dat Octavia, de Groot Meesteres het lijk
zou laten halen. Pyladus vertrok naar Rome
met twee brieven, een voor Octavia en een
voor Segearix.
Aglaé verzocht den Galliër haar te be
zoeken. Zij stelde veel vertrouwen In de
wijsheid van zijn oordeel en wilde hem
"aadplegen over de maatregelen, die geno
men moesten worden om het in gevaar ver-
keerende leven van Flora te behoeden.
Tegen den avond kwamen Camilla en
Julia met de Flamines en een groot gevolg
van dienaars. Zij kwamen het ontzielde
lichaam van haar gezellin halen. Na eenige
gehuichelde tranen, zuchten en een ge
dwongen lofspraak droegen zij haar weg,
de gebruikelijke eerbewijzen in acht ne
mend
Een gedeelte van den volgenden dag ging
voorbij, zonder dat Segearix verscheen. En
juist toen zij zich er over begon te verwon
deren, bracht een van hare dienaren hét
intwoord op haren brief. Onmiddellijk be
gon zij te lezen:
„Doorluchtigste Aglaé, tot mijn spijt kan
ik niet aan uw verzoek voldoen. Een
dienst, die mij opgedragen is, houdt
mij in het legerkamt terug. Maar ik
haast mij u met een bedroevende tijding' in
kennis te stellen, bedroevend voor onze
arme broeders. De maagd Hortensia is ver
dacht, dat zij de Heilige Schrift in haar
huis bewaart en is daarom in de gevange
nis geworpen. Op het oogenblik wordt zij
niet door den dood bedreigd. Toch kan
ieder oogenblik de Christenvervolging weer
uitbreken.
„Ik meen, dat het goed is u te waar
schuwen.
„Nu ge aan de wereldsche genoegens hebt
vaarwel gezegd en uwe oogen gericht hebt
op het ware bezit, den waren rijkdom, ben
ik er van verzekerd, dat gij onze zuster niet
zult laten smachten, waaraan zij behoefte
heeft. Ik zal Suzanna spreken en haar van
u de groeten doen. r
„Dat de vrede met u zij.
„isegcarix."
Aglaé herlas dezen brief nog twee malen.
Hij was zoo geheel anders dan de brieven,
die zij dagelijks ontving. Zji allen waren vol
vleierij om haar te behagen. Het scheen,
dat deze jonge man zich geroepen gevoelde
om haar aan haar plicht te herinneren, hoe
moeilijk deze plicht ook te vervullen was.
Tusschen deze regels las ztj een soort be
vel: ga naar de gevangenis.
Zij was gelukkig, dit misschien gevaarlijk
middel te kunnen aangrijpen, om de liefda
digheid, een nederige en bescheiden liefda-
d'gheid te beoefenen. Vooral moest zij zor
gen, dat ze als een onbekende heenging.
Zij vroeg zich af in welke gedaante zij naar
dëze, door de christenen geheiligde plaat
sen zou gaan. Zij aarzelde niet lang, liet
«zich naar haar paleis op den Aventinus
brengen en was geenszins verwonderd, daar
Suzanna aan te treffen, die op haar
wachtte.
Ik dacht wel, zeide ze tot haar, dat ge
hier zoudt komen. Wat wilt ge voor Hor
tensia doen?
Ik ga haar bezoeken. Maar ik kan er in
dit gewaad niet heengaan. Ik meen, dat we
ons het best kunnen vermommen als gevan
genbewaarster
Dat zal ik ook doen, zeide Suzanna, en
zal u vergezellen.
Aglaé riep dadelijk een oude vrouw, die
gisteren nog een slavin was, maar vandaag
vrij, en tevens haar vertrouwen waardig
was, en vroeg haar de kleederen, die als
vermomming moesten dienen, te bezorgen,
en ook de „tessara" of een bewijs van den
prefect van Rome, die haar den toegang
zou openen voor de gevangenis van het
amphitheater.
Want daar vertoefden vele getrouwe
christenen, die opzettelijk werden vergeten
en wegkwijnden en stierven in verlatenheid
Zij nam dus een wijd gewaad en mantel,
besmeerde hare handen, die nooit gewerkt
hadden, met olie en liet Suzanna hetzelfde
doen.
Wat de tessara betreft, het is niet noo
dig er bij te voegen, dat deze onmiddellijk
aan Aglaé verschaft werd, want zij betaalde
met goud. De beide vrouwen begaven zich
dus op weg, en liepen door de straten van
Rome als onbekenden.
Het was niet voor één keer, dat Aglaé de
rol van gevangenbewaarster zou vervullen.
Toen later de christenvervolging opnieuw
in al haar hevigheid uitbrak, zag men haar
dikwijls deze plaatsen bezoeken om aan
allen troost en weldaden rond te deelen.
Haar reusachtig vermogen stelde zij ge
heel In dienst der liefdadigheid en opende
voor haar de poorten der gevangenis, waar
in zij zonder gehinderd te worden konden
in- en uitgaan.
De wachters waren van te voren gewaar
schuwd. Zij sloten de oogen voor deze voor
name Romeische, armoedig gekleede vrou
wen, die brood, fruit en kleederen meena
men. Gedurende verscheidene uren moesten
zij de nederigste diensten verrichten en in
derdaad de gevangenen dienen.
De poorten waren dus reeds geopend en
langs een trap daalden zij in de diepte en
bevonden zich plotseling in een slecht ver
licht gevangenisvertrek. Het was er voch
tig, het water sijpelde langs de muren. Hier
en daar lag een stroozak, welke als bed
diende voor de gevangenen. Er waren er
niet velen. Hortensia oefende, door haar
leeftijd, verstand en deugd een goeden in
vloed op de anderen uit, en troostte hen.
Toen Aglaé en Suzanna verschenen, liep
zij met een kruik water. In het halfduister
herkende ze niet dadelijk de beroemde pa
tricische, die zij kort geleden nog had voor
bereid bü haar jongste verzoening met de
kerk.
Zij bewonderde haar geloof en berouw,
een levendig geloof, een diep berouw, dat
door niets mocht verzwakt worden.
Suzanna herkende ze onmiddellijk en
glimlachte tegen haar.
Vervolgens zette zj] de zware aarden kruik
op den grond.
Ik verwachtte u reeds, zeide zij tot
Aglaé. Ik heb den Galliër Segearix gevraagd
u te waarschuwen.
Ik had haast, Hortensia, u van mijn
vriendschap een bewijs te geven. Maar zeg
mij nu zonder omwegen, waarmede kan Ik
u van dienst zijn?
(Slot volgt).
