Gemengd Nieuws
Nliuwe Haarlemsche Courant
DE P.E.G.E.M.
&FM GIIZE LEZERS
TWEEDE BLADNIEUWE HAARLEMSCHE COURANT VRIJDAG 21 SEPTEMBER 1928BLADZIJDE 2
Een mislukking
BINNENLANDSCH NIEUWS
UIT ONZE OOST
Alles rustig op Billiton
LANDBOUW EN VISSCHERIJ
aangeklopt, iedereen weet daar, dat deze detoestand. van Nederland, in ïsscnen mei ue viscnzegen
het tweede kwartaal
Op zoek naar de schatten
van de „Lutine"
Sjef van Dongen en zijn
poolhonden
Koninklijke humor
VRAGENBUS
SOCIAAL LEVEN
„Zondags'- zeilers
RECHTSZAKEN
Zijn vrouw vermoord
Het Kruidenierscongres
Stop gezet
HANDEL EN NIJVERHEID
Nederlandsch Fabrikaat
Spoort al Uw kennissen aan
hun vraag- en aanbod-adver
tenties te plaatsen in onze eigen
De gemeenteraad van Haarlem besloot in
1919, dat de gemeente zou deelnemen in de
N.V. Provinciale en Gemeentelijke Electrici-
teitsmaatschappy (P.E.G.E.M.).
De bedoeling van deze nieuwe Maatschap
pij was, dat er een bondgenootschap tot
stand zou komen tusschen de Provincie
Noord-Holland, de gemeente Amsterdam en
de gemeente Haarlem voor de opwekking van
electrischen stroom. Volgens de voorstanders
van deze belangencombinatie zou de kosten
de prijs van electrischen stroom door middel
van de P. E. G. E. M. veel goedkooper wor
den dan wanneer elk der drie genoemde be
langhebbenden doorging met zelfstandig
te produceeren. Tot goed begrip van de zaak
zij nog even vermeld, dat de bedoeling van
de P. E. G. E. M. dus alléén was de pro
ductie van stroom. De distributie bleef in
handen van de gemeenten en van de pro
vincie.
Misschien herinneren zich onze lezers nog
hoe de Nieuwe Haarlemsche Courant tegen
dit denkbeeld gekant was en wel op dezen
grond, dat de Haarlemsche Centrale veel te
goedkoop werkte om van een dergelijke com
binatie voordeel te hebben. Daarbij dachten
-wij natuurlijk aan Amsterdam en het P.E.N.,
die veel duurder werken en zouden profitee-
ren van de goedkoope Haarlemsche Centrale.
De geschiedenis heeft geleerd, dat het
raadsbesluit, waarbij, ondanks den geboden
tegenstand, toch tot toetrêding van Haarlem
bü de P.E.G.E.M. werd besloten, niet 't ge
lukkigste raadsbesluit van den Haarl. Raad
is geweest. Immers komen nu B. en W. van
Haarlem met 'n nieuw voorstel, dat bij aan
neming practisch het besluit van 1919 zal
teniet doen.
En toch gelooven wy, dat de gemeente
raad van Haarlem het voorstel van B. en
W. moet aanvaarden, want wy zyn over
tuigd, dat Haarlem, ware het niet tot de
-combinatie toegetreden veel en veel goed
kooper stroom zcii geproduceerd hebben dan
het nu daarvoor betaald heeft. Zouden B.
en W. van Haarlem aan den raad niet eens
een globale schatting willen overleggen van
wat vermoedelijk de gemeente in den tijd
•van zyn samengaan met Amsterdam en de
Provincie aan winst gederfd heeft? Het loopt
ongetwyfeld in de honderdduizenden en ook
nu nog kan Haarlem goedkoop produceeren.
Inplaats van een zeer economisch werkend
apparaat te zijn, heeft de Pegem gedurende
haar geheele bestaan aan een zeer grondige I
en o.i. ook wel gefundeerde critiek bloot ge
staan wegens den hoogen kostenden prijs van
den door haar opgewekten electrischen
stroom.
wy herinneren hierby alleen aan een pu
blicatie van de Centrale Commissie voor be-
■ïuiniging van de Maatschappy voor Handel
en Nijverheid, met b.v. deze passage:
„De Amsterdamsche centrales, (dit zijn de
voornaamste producenten van de P.E.G.E.M.
Red. N.H.Ct.) die zooveel grooter zijn dan
alle andere hier te lande en tot de grootste
bedrijven van Europa behooren, zouden dus
in kostprys ongeveer 0.56 per K. W. U.
of 40 pet. boven de middelmatige en klei
nere centrales staan. Dat de kostencijfers
juist voor de groote centrales het hoogst zijn
is wel zeer merkwaardig. Men zou toch mo
gen verwachten, dat de geconcentreerde
grootbedrijven belangrijk goedkooper produ
ceeren dan de kleinere. Waar blijven anders
de voordeelen van concentratie?"
Er is toen veel over deze zaak geschreven
wy zullen op de toen gevoerde polemiek
niet verder ingaan, doch vastleggen, dat de
grondigheid van de aanmerkingen nooit met
succes is aangevochten.
Onze vrees, dat Haarlem met de I^egem
duurder uit zou zyn, mogen wy intusschen
wel als bevestigd beschouwen.
Wy leggen hierop den nadruk, want het
wil ons voorkomen, dat dit dan ook de
yoomaamste reden is, waarom B. en W. van
'Haarlem hun voorstel doen om Haarlem uit
de Pege... terug te trekken.
Wel voeren zy dit niet als voornaamste
bezwaar aan, doch betoogen dat hun grief
gaat tegen de naastingsclausule, die de re
geering oplegt, maar waar de provincie
N.-Holland noch de gemeente A'dam onover
komelijke bezwaren hebben gemaakt tegen
deze naasting, d.i. tegen de mogelykheid dat,
byaldien het Rijk de geheele voorziening van
•^electrischen stroom van Nederland ter hand
zou nemen, hei Ryk ook de Haarlemsche
Centrale moet kunnen naasten, daar meenen
wy, dat ook voor Haarlem deze voorwaarde
niet onoverkomelyk zou geweest zyn, indien
de PH.G.E.M. overigens niets dan rozen in
'den schoot zou werpen.
Dat Haarlem echter deze aanleiding
gegrepen heeft om van de P.E.G.E.M., om
van de Provincie, om vooral van Amsterdam
af te komen, juichen wy toe.
Amsterdam speelde blykbaar in de Pegem
een zeer voorname rol en ook in dat opzicht
zijn vroegere voorspellingen, die veronder
stelden, dat niet Haarlem, maar alleen Am
sterdam van de Pegem-combinatie profitee-
ren zou, aardig uitgekomen. Het schynt wel
of nu de hegemonie van Amsterdam zoetjes
aan ondragelyk geworden is.
Maar als het bezwaar tegen de naastings
clausule dan alleen maas een voorwendsel en
niet de eigenlijke reden voor de uittreding
is, dan zouden B. en W. van Haarlem toch
een goed werk doen met eens uitvoerige me-
dedeelingen te verstrekken over de Pegem.
De Haarlemmers zijn ook bewoners van
de Provincie Noord-Holland en ook als zoo
danig by de Pegem geïnteresseerd.
Wat is er nu toch eigenlyk aan de hand
met de Pegem? Waarom wordt er zoo'n
groote geheimzinnigheid in de zaak be
tracht? Aan Prof. G. J. van Swaay is inder-
tyd gevraagd en laten wij maar gerust
veronderstellen, dat daar reden voor was
om een rapport inzake de werking van de
Pegem. Dat rapport is uitgebracht, maar de
inhoud ervan is nimmer buiten de kamer
van den Raad van Commissarissen en enkele
andere belanghebbenden bekend geworden.
Tevergeefs is in de vergadering der Provin
ciale Staten gevraagd dit rapport ook voor
de Statenleden ter inzage te leggen. Het
werd eenvoudig geweigerd met de mededee-
ling dat het van vertrouwelijken aard is.
En de Statenleden waren zoo vriendeiyk
daar genoegen mede te nemen.
De Pegem is echter een lichaam, waarby
het publiek, de belastingbetaler ten hoog
ste geïnteresseerd is en dus is in dit geval de
dooddoener dat het rapport van vertrou-
weiyken aard is, weinig minder dan een
afblaffen van de zoo hoog geroemde demo
cratische inrichting van onze staatsinrich
ting.
wy hopen, dat B. en W. van Haarlem
aanleiding kunnen vinden om een en ander
over dit rapport-van Swaay mede te deelen.
Het geeft wellicht een inzicht in de gestie
van de Pegem, die ook voor anderen leer
zaam kan zyn. Het kan antwoord geven
op gewichtige vragen van meer dan plaat
selijk belang. Waarom zijn b.v. de verwach
tingen, dat de concentratie van bedrijven
een lageren prys voor de opwekking van
stroom zou opleveren beschaamd?
Er moet zelfs nog een tweede rapport van
Swaay zijn. Daarvan den inhoud te kennen
zou ook zeer interesant zijn De gemeente
raad heeft natuurlyk het recht omtrent die
zaken te worden ingelicht, want Haarlem is
aandeelhouder in de Pegem en de raad v -
tegenwoordigt Haarlem. Als aandeelhouder
heeft de Raad recht op inlichtingen
omtrent de P. E. G. E. M.
In de Statenzitting van verleden jaar
verstrekte de heer Hendrix, het lid van Ged.
Staten, o.a. de volgende mededeeiing over de
P. E. G. E. M.:
„Is er nu over de werking van de P. E.
G. E. M. niet anders dan heerlijke tevre
denheid en volkomen blijdschap? Neen,
Mynheer de Voorzitter, de zaak is gebleken
wel moeilijk te zijn. Het blijkt wel, dat, hoe
mooi ook alle beschouwingen over concen
tratie theoretisch zyn, in de practyk het niet
gemakkelyk is met alle belangen rekening te
houden. Vooral als het de belangen van Am
sterdam en Haarlem betreft, is het wel
moeilijk, te dien opzichte tot eensgezindheid
te komen.
Intusschen is het tot nu wel gelukt. Tot
werkeiyke onverkomeiyke bezwaren heeft de
P. E. G. E. M. geen aanleiding gegeven. On
danks hetgeen dien aangaande wel eens
wordt verteld, voldoet de kostprys van de
P. E. G. E. M. aan redelijke eischen. Maar
toch geloof ik, dat degenen, die namens Ge
deputeerde Staten zitting hebben in het
College van Commissarissen, de oogen goed
geopend zullen moeten houden, en behoor-
lyk alles moeten nagaan wat geschiedt, om
dat zij, indien de verdere ontwikkeling in
derdaad ernstige bezwaren voor de Provin
cie zou meebrengen, zy Gedeputeerden Staten
zullen moeten aanraden om bij de Staten
met voorstellen tot wijziging van de verhou
dingen te komen."
Men beluistert in deze passage ondanks den
schoonen schijn een zekere ongerustheid en
de voorstellen, die nu worden gedaan, be
wijzen, dat de toestand er niet beter op
geworden is.
Het zou interessant zyn daarover te
worden ingelicht, hetzij door B. en W. van
Haarlem, hetzy in de Statenvergadering van
Noord-Holland.
Nu Haarlem de kat de bel heeft aange
bonden en uit de Pegem treedt, zullen ook
de Provincie en Amsterdam wel moeten
volgen. Ook van dien kant zullen wel voor
stellen komen.
kon hij voor een waarde van 529.487
binnen halen.
In 1886 begon men weer met twee
schelpenzuigers, ingericht ook als zandzui
gers, het zand op de Lutine weg te zuigen.
Behalve verschillende voorwerpen, als ka
nonnen, kogels, ballastschuitjs, etc., werd
voor een waarde van 11.000 munten ge.
borgen.
Enkele jaren terug heeft men nog ge
tracht met grijpers, die in de zandlaag bo
ven de Lutine werden gespoten, de ladmg
te bereiken, doch zonder resultaat.
Er werd dus voor een waarde van pl.m.
1,200.000 uit de Lutine geborgen. Er moet
dus nog voor een waarde van millioenen in
het wrak zitten.
Alle goud- en zilverstaven zijn gemerkt
met nummers en merken en het is precies
bekend welke nummers en letters zyn ge
borgen.
De firma Dros en Doeksen heeft na
langdurige onderhandelingen met Lloyds
een contract gesloten op basis „no cure no
pay" (geen succes geen betaling), waarbij
haar het uitsluitend recht is verleend ie
lading van de Lutine te bergen tegen ge
not van 70 pCt.
Daar genoemde firma over de meest mo
derne hulpmiddelen beschikt en zij jaren
lange bergingsondervinding heeft, bestaat
groote kans, dat ditmaal de zaak tot een
goed einde wordt gebracht.
Wil succes echter bereikt worden, dan
moet niet alleen het wrak worden blootge
legd, maar ook het geheel opgeblazen wor
den, daar de schat vermoedelyk onder het
wrak op den kleibodem zit.
De plaats, waar het wrak ligt, wordt door
geen bakens in zee aangeduid, maar be
paald door landmerken, die op Terschelling
en Vlieland geplaatst zijn.
De werkzaamheden zijn momenteel in
vollen gang. Met behulp van groote zand
zuigers worden groote hoeveelheden zand
weggezogen. De werkzaamheden zullen
echter binnenkort worden gestaakt en m
het voorjaar weer worden hervat.
DaA genoemde firm3 groot vertrouwen
in de onderneming stelt, blijkt wel, wan
neer men weet, dat de kosten, verdeeld over
drie jaren, worden begroot op 300.000.
Alhoewel het plan was de geheele risico
alleen te dragen, zijn de ondernemers,
daartoe verzocht, er toe overgegaan, de
helft der risico aan derden, tegen eventueel
een gelyk aandeel in de winst, over te
doen.
De firma Dros en Doeksen heeft een in.
teressante brochure het licht doen zien,
waarin de geschiedenis van de Lutine uit
gebreid is beschreven en waarin zij de fi-
nancieele zijde van het vraagstuk mede
behandelt.
den mee te brengen, om deze de Compagnie hij in die mate werd geprikkeld, dat hij in
aan te bieden. een overspannen zenuwtoestand de daad
Sterk, by zonder sterk zijn deze poolhonden heeft gepleegd,
en hoewel met dezelfde eigenaardigheden Met vrijspraak van het meer ten laste ge-
behept, zyn ze toch niet te vergelyken mee legde, veroordeelde de Rechtbank hem tot
de honden uit onze omgeving. Wel kennen drie jaren gevangenisstraf,
ze hun verzorger, doch ze zyn dezen veel 1 Het O.M. had, onder het aannemen van
minder trouw dan onze viervoeters en daarby zeer verzachtende omstandigheden, acht ja-
veel wilder. Zy kunnen de grootste koude ren gevangenisstraf wegens moord gevor-
verdragen zonder eenigen hinder; alleen nat derd.
worden is hun dood. Vyf honden moest van
Dongen op zyn tocht in het pakys verliezen
alleen tengevolge van het water. Binnen een
half uur was zoo'n oersterk dier dood. Niets
mocht baten, wrijven of zelfs het ingieten
van cognac die Sjef had meegenomen.
Wanneer er op de nederzettingen op Spits
bergen iets voorvalt, waarby hulp of mate
Naar Aneta verneemt is bij de directie
van de Billiton-Maa-tschappij een telegram
ontvangen, waarin wordt medegedeeld, dat
het werk overal hervat werd en alles rus
tig is. Een aantal personen zyn gearres
teerd zonder dat eenig verzet ondervonden
werd. Het onderzoek wordt voortgezet.
riaal noodig is, wordt daarvoor in de meeste De algemeene economische
gevallen by de Nederlandsche Compagnie i i tt; i j
best geoutilleerde en op alle gebeurlijkheden
voorbereide maatschappy is.
Hoe kan het anders", zei me een oude
Noor toen ik de opmerking maakte, dat ze
zich ook altijd tot de Nederlandsche Com
pagnie wendden, „een Hollander is altijd
paraat en je kunt altyd op hem rekenen."
Toen de Citta-di-Milano door middel van
de draadlooze den Sysselmann (gouverneur)
van Spitsbergen Gerckens Bassoe, om een
slede-expeditie vroeg, wist deze wie 't besté
span bezat, het best geoefend was en op wien
hij het meest kon vertrouwen.
Er was maar één Hollander op Spitsbergen
en op dien éénen Hollander hebben ze kun
nen rekenen naar ik meen.
„Gelukkig zyn ze gered, maar wanneer ik nog
eerder op marsch had kunnen gaan en het
ys dan niet zoo op drift was geweest en
ik me dus sneller in het pakys had kunnen
verplaatsen dan had ik ze er afgehaald." Dat
zei Sjef me nog met groote zekerheid.
Het Centraal Bureau voor
beschrijft den algemeenen
de Statistiek
economischen
De Minister van Binnenlandsche Zaken
en Landb. heeft bepaald, dat aan visschers,
die in het bezit zyn van een, hun daartoe
door het districtshoofd afgegeven bewys, ver
gunning wordt verleend op grondel te vis-
Wat men hoopt te vinden
Dezer dagen had de „Msb." een onder
houd met de heeren H. en P. Dros, direc
teuren der Eergings-Maatschappij Dros en
Doeksen, welke zooals men weet met
Lloyds een contract sloten inzake berging
van de schatten der Lutine.
Ze deelden ons de volgende by zonder
heden mede:
De Lutine, die in den nacht van 9 op
.10 October 1799 in de z.g. Westergronden
van Terschelling verging, was oorspronke-
lyk 'n Pransch oorlogsschip, dat in 1793
onder Engelsche vlag kwam en met 32 ka
nonnen was uitgerust. De lengte van het
.schip was over het kanonnendek 143,3 voet,
de breedts 36,1 by een diepte van 12,1 voet,
terwijl de waterverplaatsing 900 ten was.
De Lutine vertrok uit Yarmouth onder
.Jsevel van kapitein Skinner met een lading
"gouden en zilveren munten ter betaling
"van soldij aan de Engelsche troepen bij
"Texel (Engeland was toen in oorlog met
"het vasteland) en gouden en zilveren sta
ven, bestemd voor Hamburg.
By de ramp verloren alle opvarenden,
"ten getale van 250 het leven, behalve een
"man die op een wrakstuk aanspoelde, doch
}cort daarop overleed, na te hebben mede
gedeeld, dat de Lutine 'n kostbare lading
- goud en zilver in had.
De berichten omtrent de juiste waarde
stemmen niet alle overeen, aangezien de
- Juiste gegevens in 1838 by den grooten
brand van het beursgebouw te Londen,
waar ook de kantoren van Lloyds gevestigd
iwaren. verloren gingen.
De Lutine met haar kostbare lading ver.
yiel volgens oorlogsrecht aan den Neder-
Irmdschen staat onder wiens toezicht in
de Jaren 1800—1801 voor een waarde van
669,240 werd geborgen.
In 1814 werden door den opperstrand.
vonder van Terschelling pogingen aange.
wend iets te bergen, doch zonder moemens-
waard resultaat.
In 1821 kreeg genoemde strandvonder een
Koninklyke concessie om tegen vergoeding
van 50 pCt. aan den staat op de Lutine te
werken, doch er zijn toen geen pogingen
gedaan tot berging. Bij Koninklijk besluit
van 23 Mei 1823 werd de gereserveerde
helft afgestaan aan koning Georg van En
geland als bewys van vriendschap, die het
geschenk overdroeg aan Lloyds, om even.
tueel te verdeelen onder de gedupeerde as
suradeuren.
De heer Maror Shell destyds hoofd
agent van Lloyds te Amsterdam gaf na
nauwgezet onderzoek aan de toenmalige
Lutine.onderneming de volgende nota van
de waarde van den schat: 9700.000 van
Lloyds aan goud- en zilverstaven, 160.000
voor Hamburger rekening, 140.000 beta,
ling soldy Engelsche troepen, is dus totaal
aan Nederlandsch geld 14.400.000.
Reeds in 1800 wérden pogingen aange
wend om de lading te bergen. Wanneer
men toen, terwijl het schip nog niet erg
verzand was en er slechts plm. 18 voet wa
ter op stond, dn beschikking had gehad
over de tegenwoordige hulpmiddelen, zou
ongetwijfeld de geheele lading geborgen
zijn.
Toch slaagde men er in, om met primi
tieve hulpmiddelen als haken, tangen, en
sleepnetten een hoeveelheid munten op te
halen, en het gelukte zelfs 59 goud- en
35 zilverstaven boven te brengen.
In 1857/59 werd een derde bergingspo
ging ondernomen. Ingenieur Taurel sloot
met Lloyds een bergingscontract en wist
van de gunstige omstandigheid, dat er
door afstrooming slechts pl.m. 3 voet zand
op het wrak zat, te profiteeren. Met de
toen in gebruik komende duikerapparaten
In het September Maandblad van da Volks
universiteit te Rotterdam vertelt de heer
Melch. Vermeer van Sjef van Dongen en
Spitsbergen om.:
Ik ontmoetten hem het eerst op de neder
zetting Barendtsburg van de Nederlandsche
I Spitsbergen Compagn'e, te midden van z'n
sympathieken familiekring. Zijn vader was
daar sinds 1923 magazijnmeester en omdat
het magazijn wel als de levensbron van een
nederzetting is te beschouwen, was dat wel
een tamelijk verantwoordelyke positie,
j Sjef was toen reeds van het kantoor. Dat
was hem te midden van een natuur als die
van Spitsbergen te benauwd. Groot, krachtig
en sportief en met een uithoudujgsvermogen,
waarvan zijn geheele persoon blijken gaf. was
hy meer pp z'n plaats tusschen sneeuw en i
ijs dan óp de Kantoorkruk.De geweldige1
natuur van dat land, die anderen, dikwijls
zeer bereisden menschen, te machtig werd,
zóó zelfs, dat zy het land onder verschyn-
selen van melancholie verlieten, trok hem
aan. Ruig en tot daden voorbeschikt, was de
i binnenkamer hem een gruwel. Maar toch,
I wat was er in dezen jongen man een intel
ligentie, wat had hy een goed door opvoe
ding gevormd karakter.
Bij de montage-afdeeling geplaatst, oefen
de hij zich tevens in het africhten van d.e
hondenspannen, daarby bijgestaan door een
I voortreffelijk leermeester, den kampioen-
skispringer van Noord-Noorwegen, Johansen.
Elke nederzetting op Spitsbergen beschikt
over. één of meer van deze hond'enspannen.
j Zij zijn in tyden van nood de eenige ver-
i bindingsmiddelen tusschen de bewoonde ge-
j deelten. Het is dus zaak, wil men in zulke
tyden niet voor ernstige teleurstellingen ko
men te staan, over goed materiaal te be-
1 sch kken; maar ook moet dat materiaal en
speciaal moeten de honden, van hoe goede
afstamming ook, volkomen fit zijn. Dat - is
alleen te bereiken door een onvermoeide en
i ver-doorgevoerde training,
i Dat deze training tot in de perfectie was
doorgevoerd, bleek wel uit de marschen van
200 K M. per etmaal in de eerste dagen van
van Dongen's reddingstocht: 19 tot 20 uur
aaneen in gespannen draf steeds vooruit.
Ja, zoo getramd waren ze, vertelde Sjef mij,
dat ze 2 maal 24 uur zonder eten toch zulke
marschen zouden kunnen volbrengen.
Oat ook dit trainen al gevaren met zich
bracht, blijkt uit hetgeen kort voor mijn-
eerste kennismaking met hem had plaats
gehad. Heeft men op het water te kampen
met het z.g. Jungeis (het ijs, dat eerst kort
te voren in de open vakken is ontstaan en
besneeuwd, gevaren oplevert), te land kan
men by eenigszins nevelig weer in de sneeuw
heel slecht de terreinverdiepingen waarne
men. By een landtoer voor de training van
de honden viel Sjef met zyn begeleider
Johansen met honden en slede, waarop zijn
be'de zusters waren gezeten, onder een vlie
genden draf van een hoogte van plm. 25
meter in zulk een terreinverdieping. Heel
komisch was het, hem met z'n hoogen lach
te hooren vertellen, hoe alles naar omlaag
tuimelde en hoe hij beneden het kluwen uit
elkaar moest halen. Wel was hij na de ver
telling even stil en keek hij bezorgd naar zijn
oudste zuster, die hy voor dood met de slede
naar huis gebracht had en die den val nog
niet te boven was.
Deze val liep dus oor van Dongen en zijn
tochtgenooten, behoudens wat schrammen en
builen, gelukkig zonder ernstige kwetsuren
af en geen van de honden had noemens
waardig letsel bekomen.
Zoo waren deze Groenlandsche honden,
waar Sjef zijn bekenden tocht mee maakte,
èn door afstamming, én door training wel
de beste in het arctische gebied. Geen weten-
schappelyke expeditie, die een span noodig
had, of zij wendde zich tot de Ned. Spits
bergen Comp.
In 1924 trok de Oxford-expeditie onder
Binney en Smith met het span dwars over
het „Inlandeis" van het Noordoostland een
tocht, die voordien alleen door Nordenskjöld
en Palander in 1873 was verricht. Ook de
Alkerson-expeditie in 1925 onder Worsley;
een vroegeren metgezel van Shackleton, wa
ren zij van dienst.
Toch was dat beschikbaar stellen van de
honden aan deze expedities hoe verdienste
lijk overigens, niet bevordelijk voor da con
ditie en africhting van het span. De leden
van die expedities, kenden de eigenaardig
heden van de honden niet, wat dikwyls tot
veel moeilykheden aanleiding gaf. Zoo wist
dr. Villinger, de leider van de U. F A.-
expeditie van 1926, nadat 2 spannen in elkaar
waren gevlogen en elkaar trachtten te ver
scheuren niet beter te doen dan 2 honden
neer te schieten. Hij heeft dit verlies vergoed
door van Groenland 3 prachtige witte hon-
toestand van Nederland in het afgeloopen schen met een vischzegen, waarvan de maas
kwartaal als volgt: wijdte kleiner is dan 45 m.M. In bovenge-
Ongunstijge en gunstige tostanden te za- noemd bewys worden aangegeven de rivier
men genomen, welke deels dezelfde, deels
andere zijn dan in het voorgaande kwar
taal, vertoont het beeld van den algemee
nen bedrijfstoestand als geheel genomen,
geen zoo belangryke afwykingen van den
algemeenen toestand van het eerste kwar
taal, dat van een veranderde conjunctuur
zou kunnen worden gesproken.
In vele industrieele ondernemingen gaf
de bedryfsgang min of meer reden tot vol
doening. De werkloosheidscyfers, welke
voor nagenoeg alle bedrijfsgroepen lager
waren dan een jaar geleden, getuigen van
een in verschillende gevallen zelfs niet
weinig toegenomen werkgelegenheid.
Mag men hieruit besluiten, dat de nu
reeds geruimen tyd waarneembare lang
zame verbetering der conjunctuur zich tot
dusver handhaafde, dit neemt niet weg, dat
Wanneer men in een vreemd land vertoeft,
meerdere dagen, verwijderd van zijn vader- er toch ook een aantal ondernemingen, en
landsche grenzen, dan is het altyd eenZ€ifs sommige branches in haar geheel, wa-
leuke afwisseling voor den toerist of vaean-renj waar (je bedrijvigheid afnemende was. ik niet arbeiden en krijg ik 70 pet. van myn
tie-reiziger niettegenstaande hy zyn industrieele kringen toonde men zich loon door de Rijksverzekeringsbank uit-
meeste aandacht heeft te concentreeren op j 0 m over (je by de scherpe binnen- en bui- gekeerd. Moet mijn patroon nu de overige
of het riviervak en het tydvak in de maand
October 1928, waarvoor het geldt, alsmede
de voorwaarden, die by het visschen moeten
worden in acht genomen.
Vr.: Ik woon in den Haarlemmermeer en
ben werkzaam in Haarlem. Ik ben onge
huwd en aangeslagen naar een belastbaar
inkomen van 752.
Gem. belasting 46 33; Rijksinkomsten
en Verd. belasting 1102; Forensenbelas-
ting 12.00, Totaal 69.40. Is deze aanslag
juist?
Antw.: Ja.
Vraag: Ten gevolge van een ongeval kan
het wonderlijke en schoone, dat hem te ge
nieten wordt gegeven in speciale rotsblok
ken, gedenknaalden, bijzonder oude boomen,
of anderszins, eens na te vorschen, wie
tenlandsche concurrentie te bedingen pry-
zen nog te vaak niet of maar weinig tevre
den.
De Nederlandsche steenkolenmijnen pro-
van zijn land genooten hem al zoo de laat- duceerden 2,60 millioen ton steenkolen te-
ste jaren in dat vreemde gewest zyn voorj genover 2,19 millioen in het tweede kwar- Rijksverzekeringsbank.
geweest. j taai van 1927, het aantal arbeiders be- j Vr?ig: Hoe kan ik een vetvlek uit een
Hoogst zelden wil het dan gebeuren, dat droeg gemiddeld 33,228 tegenover 33,325 een j coyercoat mantel verwyderen?
30 pet. van'mijn loon uitbetalen?
Antw.: Zonder nadere inlichtingen moet
het antwoord ontkennend op uw vraag lui
den. Als u meent, voor de volle 100 pet.
invalide te zijn, moet u reclameeren by de
men eens een naam kan ontcijferen van
een vriend of een bekende uit het vader
land. En mocht het gelukt zyn, dan moet
men nog al zijn mogelijke best doen, den
persoon, die zyn handteekening heeft ver- j den grasgroei daarentegen niet gunstig. De
eeuwigd thuis te brengen. pry^on van boter en kaas waren normaal.
Gelukkiger was dezer dagen een van! De varkenshoudery was door de hooge
onze redacteuren zoo schryft de „Msb." voederprijzen en de lage varkensprijzen
die een vacantiereisje maakte door het niet loonend. In Juni daalden de eier-
machtige Noorwegen. Vanuit Narvik bracht
hy een bezoek aan het Zweedsche toeristen
oord Abisko, waar H. M. de Koningin ge
durende haar zomervacantie, gewoonlijk een
dag of tien verblijft. Zoodra toen hij het
toeriaten-hotel binnenstapte werd hem door
een vriendelijk Engelschsprekend meiske,
een groot boek overhandigd met het verzoek
zijn naam daarin te willen plaatsen.
Alvorens hij echter aan het verzoek vol
deed, bladerde
Vele toeristen
hadden Abisko reeds bezocht en gedwee ge
hoor gegeven aan het verzoek van het
vriendelijk Engelsch-sprekend meiske, om
hun handteekening te vereeuwigen. Bij
iedere handteekening stond een goed woord,
hetzy in poëzie of proza, voor Abisko, dat
hun zooveel geneugten had gebracht.
Bladerend ontmoette hij ook den naam
van H. M. de Koningin,, al had z.ij zich
schuil gehouden achter de onderteekening
„Wilheiniina van Buuren". Met een rond-
sehrifthand had H. M. onder 1926 ge-1
schreven het volgende twee-regelige vers:
„Abisco, land van sneeuw en ys;
Gij zyt voor my een paradijs."
Iri 1927 was echter een van Hare onder
danen in Abisko geweest, die vreeselijk
scheen geleden te hebben aan muskieten,
die er de omgeving onveilig maakten. Hij
schreef met een danige onderteekening:
„Abisco ik zal je nooit vergeten,
Al was het alleen maar om de muggen
beten."
jaar te voren. Antw.: Bedek de vlek met grauw papier en
Wat den landbouw betreft, waren de ga er met een heete strijkbout over. Wasch
weersomstandigheden in het afgeloopen verder de vlek met lauw water uit.
kwartaal voor den akkerbouw gunstig, voor j Vr.: Hoe kan men een levertraanvlek uit
pryzen belangrijk. De uitkomsten van den
tuinbouw waren over het geheel niet on
gunstig.
De stóomtrawlvisscherij gaf over het al
gemeen bevredigende, deels gunstige, resul
taten. De vangsten waren dooreengenomen
vrij ruim en de pryzen, mede in verband
met het koele weer, bevredigend.
De uitkomsten der drijfnetvisscherij op
haring waren aanvankelyk voor het mee-
hij het geheel eens door.rendeel der schepen zeer onbevredigend
uit alle mogelijke streken (Ze0r slchte pryzen) doch in Juni werden
over het geheel flinke besommingen ge
maakt, dank zij een reeds in het begin van
de maand ingetreden, niet onbelangrijke
prijsstyging.
Aan eerstgenoemde visscherij namen
méér vaartuigen deel dan verleden jaar,
aan laatstgenoemde echter minder, of
schoon er thans veel meer motorschepen in
de vaart waren.
Heerschte op verschillende goederen
markten Kmais, lijnkoeken, cacao, koffie,
groente, versche en gedroogde buitenland-
sche vruchten, nootmuseaat, foelie, hout,
wol, tabak) een over het algemeen bevre
digende stemming, iets minder gunstig
althans voor een deel der periode was
deze voor thee, plantaardige vetten, ruwe
huiden.
In den vlashandel h«d de stopzetting van
fabrieken invloed op de pryzen.
Voor copra, cacaoboonsn, diverse dier
lijke vetten, peper, kaneel, en kruidnagelen,
suiker, steenkolen, leder, kapok, binnen-
landsch fruit, heerschte op de markt over
het geheel een kalme stemming.
Prysdaling deed zich gelden voor aard
appelen, rijst, rubber.
Voor ruwe katoen varieerden de prijzen
nogal eens.
Het waardecyfer van den invoer was
hooger dan in de gelijknamige periode van
het vorige jaar, doch lager dan in het vo
rige kwartaal.
Dat van den uitvoer wees ten opzichte
een wollen mantel verwijderen?
Antw.: Zie het antwoord op de vraag
hiervoor.
Vr.: Hoe kan ik een spekvetvlek uit een
velotine japon verwijderen?
Antw.: Zie het antwoord op een vraag
hiervoor.
H, M. de Koningin, allias wanneer zij in
Noorwegen is „Wilhelmina van Buuren", die
'dit jaar weer een bezoek bracht aan Abisko
en ongetwijfeld het vreemdelingenboek nog
eens heeft doorgebladerd, heeft gemeend op
de poëzie van een Harer ondernanen te moe
ten reageeren. zy dichtte:
„Abisko land van sneeuw en ys
Gij rijt en b 1 ij fj t een paradijs."
H. K. H. Prinses Juliana en Z. K. H. Prins
Hendrik waren het geheel e--ns met de Ko
ningin en onderteekenden mede
Zou H. M. misschien geen last van mus
kieten gehad hebben? 't Is mogelyk, mis
schien durven de muggen niet bijten, omdat
Zij Land's Vorstinne is.
Toen eergisterenavond de „Batavier II"
den mond van de Theems uitvoer, bemerk
te de bemanning op de brug iets wonder
lijks. In open zee dreef n.l. een zeilboot,
waarvan de inzit.linden door schreeuwen
de aandacht hadden getrokken. Het was
reeds dónker en stellig slechts een gunsti
ge samenloop van omstandigheden, cKe het
bootje voldoende dicht bij het stoomschip
had gebracht.
De kapitein liet bijdraaien en de zeilers
oppikken. Om geen tijd te verliezen achtte
hy hét 't raadzaamst de verdoolden mee te
nemen naar Rotterdam, waar zy gisteren
morgen aankwamen en door de politie, om
dat zij niet in het bezit waren van een pas
poort, naar den consul werden verwezen.
Het zyn de 25-jarige W. H., en het 19-
jarige meisje D. S„ beiden wonende in het
graafschap Essex.
Door de bemiddeling van den consul kon
den de zeilers, die niet bijster bedreven
moeten geweest zijn in de kunst van het
varen, naar Engeland terugkeeren, na hun
uitstapje tegen wil en dank.
etaoi shr cmw hrd hrdl taoi rdlu
De dader tot 3 jaar gevangenisstraf
veroordeeld
Gisteren heeft de Amsterdamsche recht-
Men schrijft ons:
Nog enkele dagen en onder leiding van
den Ned. R.K. Bond van kruideniersvereeni-
gingen zullen de kruideniers van Nederland
op 26 en 27 September a.s. te Amsterdam by
elkaar komen om den toestand in het bedryf
te bespreken.
Dat zal geschieden onder voorlichting van
de heeren J. C. van Neerven uit Eindhoven
en J. B. Scholten uit Amsterdam, die beide
door dagelyksche aanraking met den mid
denstand en in het by zonder met het krui-
deniersbedryf volkomen op de hoogte zyn
van hetgeen zal moeten worden gedaan voor
een gezonde verdere ontwikkeling.
Bovendien zullen vele fabrikanten en im
porteurs het congres bezoeken en tevens aan
de discussiën deelnemen, zoodat is te ver
wachten, dat de gezamenlyke besprekingen
goede resultaten zullen opleveren.
Dat zoodoende het congres voor de kruide
niers van groote beteekenis is, zal niet nader
behoeven te worden uiteengezet.
Voor hen, die nog geen lid zijn van den
bond, kan dit congres, dat wordt belegd ter
gelegenheid van het 5-jarig bestaan, voorts
een welkome gelegenheid zijn, zich volkomen
op de hoogte te stellen met hetgeen door
deze organisatie in die periode ten behoeve
van de leden is verricht, waardoor de nadere
kennismaking ongetwyfeld zal leiden tot
daadwerkelijke medewerking.
Het programma van het congres met de
stellingen der sprekers wordt door het secre-
t -r _7 tariaat: Lange Jufferstraat 52, Utrecht, op
van de beide vergeleken kwartalen slechts aanvraag gaame verstrekt.
weinig verschil aan. Als gevolg hiervan
overtrof het invoersaldo naar de waarde
dat van het tweede kwartaal 1927, doch
bleef het beneden dat van, het vorige kwar
taal. Het waardecijfer van de ingevoerde
fabrikaten was slechts weinig hooger dan
dat van de uitgevoerde.
In vergelijking met de gelijknamige pe
riode van het vorige jaar was de waarde
der uitgevoerde „industrieele" fabrikaten
niet onbelangrijk hooger.
Wat de zeevaart betreft, was de alge
meene toestand in de lynbedrijven vrywel
stationnair, de vrachtprijzen bleven over
het geheel op dezelfde hoogte. Niet gun.
stig bleek het kwartaal voor de algemeene
vrachtvaart, hier bewogen zich de vracht
prijzen in neergaande lijn of bleven zeer
laag.
In de zgn. particuliere binnen-scheep-
vaart werd er evenals in het vorige kwar
taal over geklaagd, dat het bedrijf niet
loonend was.
In de transportverzekering bleven de pre
mies laag.
Het algemeen prijsniveau in den groot
handel stond weinig hooger dan in het
vorige kwartaal (153152), doch ging niet
geheel onbeteekenend uit boven den stand
der pryzen in het 2de kwartaal van 1927
(146).
Hoewel in het afgeloopen kwartaal ver-
stehillende acties tot verbetering der ar
beidsvoorwaarden plaats hadden, kwamen
belangrijke veranderingen niet tot stand.
Hier en daar, meer in het bijzonder in de
metaalindustrie, leidden de acties tot
eenige loonsverhooging; loonsverlaging
bleef nagenoeg geheel uit.
In de kosten van levensonderhoud viel in
Het geheele personeel van de azijnfabriek
v.h. Vermet en Fuchs te Tiel is met ingang
van Zaterdag as. ontslag aangezegd. De
fabriek wordt voorloopig stopgezet.
De September-aflevering van het tyd-
schrift der Vereeniging „Nederlandsch Fa
brikaat" is in het byzonder gewyd aan de
verrichtingen van de Vereeniging, in ver
band met de 18 dezer te Haarlem gehouden
algemeene vergadering.
Wij treffen in deze aflevering aan de
redevoering, door den voorzitter, den heer
Ir. J. van Dusseldorp, uitgesproken, waarin
deze zoo helder uiteenzet, waarom het doel
van de Vereeniging van zoo groot nationaal,
economisch belang is, terwijl eveneens in
deze aflevering is opgenomen de redevoe
ring, welke door den heer De Cock Buning
is uitgesproken en getiteld; „Het Neder
landsch Belang bij Suriname".
Vervolgens treffen wy nog aan het voor
loopig verslag omtrent hetgeen tot nog toe
door de Vereeniging is verricht, terwyl een
vlot geschreven artikel een en ander mede
deelt omtrent de voorspoedige en reusach-
tige ontwikkeling van de industrieele film-
vereiyking met verleden jaar een stijging te afCieeiing der Vereeniging.
De maandclijksche plaat, geteekend door
constateeren.
De geldmarkt is betrekkelijk ruim geble
den heer Ir. Job Denys, geeft ditmaal een
ven Tegen Mei liepen de rentestanden voor j mdruk omtrent de snelle ontwikkeling van
korte credieten echter een weinig op. De
emissiemarkt bleef levendig, zij het, dat het
bedrag der binnenlandsche emissies terug
ging, waar de Nederlandsche gemeenten
voor een kleiner bedrag aan leeeningen
plaatsten dan in het vorige kwartaal.
Het indexciifer van de koersen van aan
bank den 44-ïarlgen venter uit Zwolle, die deelen onderging eenige daling, doch over
op 9 Juni 1.1. zyn echtgenoote te Hilversum
met een revolver doodschoot, schuldig ver
klaard aan doodslag.
het geheel was de effectenmavkt vast. Dit
geldt in het byzonder voor de beleggings-
markt, wat zich weerspiegelt in de geringe
De Rechtbank achtte den voorbedachten schommelingen van het gemiddeld rende-
raad niet bewezen, maar wel dat verdachte ment van Nederlandsche en Indische obliga-
zijn vrouw opzettelijk van het leven beroofde, ties.
Zy overwoog, dat het feit zeer ernstig is, j De Rijksmiddelen vertoonden evenals in
maar tevens dat verdachte sinds jaren ge- het vorig kwartaal eenige decres. De kas-
bukt ging onder oneenigheid met zyn echt- 1 positie van het Rijk werd echter gun-
genoote, die hem telkens verliet en waardoor stiger.
de Nederlandsche Electro-technische indus
trie.
