In en om Haarlem
i I lilmf
BUREAUX: NASSAULAAN49, 1
DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADEN
DONDERDAG 27 SEPTEMBER 1928
TWEE EN VIJFTIGSTE JAARGANG Nd. 16971
aangifte moet, op straffe van verlies van alle rechten, geschieden uiterlijk driemaal vier en twintig uren na het ongeval
Uit den Gemeenteraad.
Diefstal van een brandkast
te Zaandam
Het bezoek der
Koninklijke Familie
aan de Hoofdstad
Tragisch ongeluk te
Halfweg
Voornaamste Nieuws
J. J. WEBER ZOON
Groote Houtstraat 466 Haarlem
Een vader schiet zijn kind
De Volkenbond en de
Intern. Unie van
Door de lucht naar
Indië
R. K. Vrouwenbonden
Een proefvlucht van de
De aankomst van Kapitein
Koppen te Batavia
EEN ENTHOUSIASTE ONTVANGST
„Graf Zeppelin"
Telefoon No. 13866 (drie lijnen)
Postrekening No. 5970.
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen: per week 25 ct.; per
kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal
f 3.58 bij vooruitbetaling.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
AD VERTE NT I EN 35 ct. p. regel c
VRAAG- EN AANBOD.ADVERTEN
TIES, 1—4 regels 60 cl. p. plaatsing;
elke regel meer 15,ct., bij vooruitbet.
Bij contract belangrijke korting.
INGEZONDEN MEDEDEELINGÈN
tusschen den tekst 60 ct. per regel.
^»a°üfleS? 011 Wa? "'gevo.ge veizescruigsvoorwaaiaeu t 9(1 ft Ij Levenslange geneeie ongescnuaneid tot werken door f 7c n oy een ongeval met inn by verlies van een nana, |OU
gen ongevallen verzekerd voor een der volgende ultkeeringen: 1 ullUU." verlies van beide armen, beide beenen of beide oogen; 1 /wU.-doodeiyken afloop; 1Z 2 U." een voet of een oog; I IZü." duim of wijsvinger; 1 «JU." been of arm
by verlies van een f Cf)
r; luU.'
bf) 'n breuk van f n bij verlies v. een
I vil."anderen vinger.
Gisteren was de eerste zitting met een
vernieuwd college van B. en W. Wij geloo-
ven, dat er in Nederland weinig gemeenten
zyn met een dageiyksch bestuur, juridisch
zóó zwaar geladen als het Haarlemsche. Met
uitzondering van den burgemeester hebben
alle leden ervan, met den secretaris incluis,
„mr." voor hun naam. De Raad zelf houdt
nu nog maar één medicus en één jurist over.
Het overwicht wordt aan één kant wel wat
heel groot.
De nieuwe Wethouder van Openbare Wer
ken, mr. J. Gerritsz, had het niet ge
makkelijk. Het lykt wel of een gemeente
raad er altijd plezier in heeft een nieuwen
functionaris aan den tand te voelen. Begrij
pelijkerwijze zijn alle zaken, welke den
eersten tijd aan de orde komen, voor een
nieuwen wethouder nog vreemd; zijn voor
ganger heeft ze weken, soms maanden, voor
bereid; kent er alle details van. Toch was
het niet de heer Reinalda, die van zijn uiter
aard sterke positie in den Raad profiteerde,
om den heer Gerritsz dwars te zitten.
Andere leden hadden allerlei kleine vragen
en opmerkingen, waarop mr. Gerritsz nu
eens gelukkiger, dan minder gelukkig rea
geerde. Zijn juiste houding heeft de nieuwe
wethouder achter de tafel van B. en W. nog
niet gevonden; hij staat er nog wat onvast.
Maarhet zal wel wennen!
De eenige zaak van beteekenis, welke gis
teren in den Raad behandeld werd, was het
voorstel van B. en W. om een op 8 Juni
1921 genomen raadsbesluit tot inbreng van
verschillende activa van het gemeeente-elec-
triciteitsbedrijf in de N.V. Provinciale en
Gemeentelijke Electriciteits-Mij. (de P. E. G.
E. M.) in te trekken; vervolgens acht ton
besclF.baar te stellen om een nieuwe tur
bine voor de Haarlemsche Electrische Cen
trale te koopen, en verder B. en W. te mach
tigen om met de Provincie en met Amster
dam overleg te plegen over de beste wijze
van electriciteitsvoorzlening der geheele pro
vincie (de Rijks- en gewestelijke hoofdstad
Incluis).
Wij behoeven niet te zeggen, dat wy dit
voorstel met meer dan gewoon genoegen
gelezen hebben. Negen jaren geleden heb
ben wij tot degenen behoord, die toetreding
tot de P. E. G. E. M. hebben ontraden. Van
dat advies hebben wij nooit spyt gehad.
Het is, wij geven het toe, een moeilijke
kwestie. Theoretisch kan men vóór een N.V.
als de P. E. G. E. M. veel argumenten aan
voeren. Het was meer een zaak van aan
voelen, dat op den in 1921 ontworpen grond
slag nooit een behoorlijke samenwerking,
waarvan Haarlem meer voor- dan nadeelen
zou hebben, zou zyn te verkrijgen. De ver
deeling toch van het kapitaal, verplichtin
gen, deelname, enz., zou op deze basis zijn:
7/10 Amsterdam, 2/10 de Provincie en 1/10
Haarlem. Wie nu eèn weinig op de hoogte
was van de bedrijfspolkiek van Amsterdam,
van de capaciteiten van den directeur der
Amsterdamsche G. E. W., die moest begrij
pen, dat Haarlem in zulk een combinatie
altijd het loodje zou leggen. En dat is thans
uitgekomen.
Eén sterk staaltje van de overheerschende
positie der hoofdstad kwam gisterenmiddag
ter sprake. De directeur der Amsterdamsche
G. E. W. vroeg verlof om een nieuwe turbine
aan te schaffen. Commissarissen van de
P. E. G. E. M. achtten dit niet noodig en
weigerden de aanvraag. De directeur diende
zyn verzoek bij den Amsterdamschen Raad
in; deze stemde toe. De turbine kwam er
de P.E.G.E.M. nam de nieuwe capaciteit op.
Dat is één ding, hetwelk aan den dag
kwam. Alle andere machtsdaden van Am
sterdam zyn nc.olt aan het licht gekomen;
wat wetenswaardig zou zyn wordt door de
P. E. G. E M. geheimgehouden.
Een krachtmensch als mr. Singen-
berg, die namens de gemeente Haarlem
commissaris van de P. E. G. E. M. is, schynt
het ten slotte te machtig te z(jn geworden
en hy heeft op een breuk aangestuurd. Dat
is hem gelukt; maar niet zonder zwaren
stryd. In den Raad vond hy den heer
Joosten met nagenoeg de geheele roode
fractie en nog enkele andere leden tegen
zich.
Onder deze nam de heer Castricum een
afzonderiyke positie in. Deze was voorname-
lyk tegen het voorstel van B. en W. omdat
het een uitbreiding van de electrische Cen
trale beoogde en daar voelt dit katholieke
raadslid niets voor. Die uitbreiding komt,
naar zyn meening, alleen aan de groot
verbruikers, de fabrikanten, ten goede. En
de gemeente zou die lage tarieven alleen
mogen toestaan aan groot-verbruikers, die
behoorlyke arbeidsvoorwaarden voor hun
personeel hebben.
De kwestie van de tarieven is het heele
debat door ter sprake gebracht, ófschoon ze
maar zeer zydelings met de zaak zelf te
maken heeft. Terecht betoogde de heer van
Liemt, die de voordracht warm verdedigde
en ook altyd tot de tegenstanders van de
P. E. G. E. M. heeft behoord, dat zonder de
groot-verbruikers de Centrale nog niet de
helft van haar capaciteit zou hebben; de al-
gemeene onkosten zouden dan veel hooger
zyn en juist de kleine man zou daardoor het
kind van de rekening worden. Wethouder
Slingenberg toonde dit later nog uit
voeriger met cijfers aan; het lichtverbruik
in de gezinnen vraagt maar 1/3 van den
stroom. Elk millioen K. W., dat thans boven
de bestaande capaciteit wordt opgewekt, kan
men nagenoeg als zuivere winst beschouwen.
De uitbreiding van de Haarlemsche Cen
trale tegenhouden onder het motief, dat
groot-werkgevers maar zelf een krachtbron
moeten maken, zou tegen alle economie in
gaan.
De heer Joosten was een feller bestry-
der van de voordracht. Hy betoogde, dat de
samenwerking der drie electrische Centrales
in de P. E. G. E. M. tot nog toe zeer gun
stig is geweest. De fout is echter geweest,
dat men niet één directeur over de P. E. G.
E. M. heeft gehad, maar dat de drie direc
teuren (Amsterdam, Haarlem en die van de
P. E. N.) samen de directie voerden en ieder
zyn eigen bedryf voortrok. Van dat stelsel
moest men af; er moest één gemeenschap-
pelyk bedryf komen, meende de heer Joos-
ten. Daarom diende hy een voorstel in, om
i de aanschaffing van een nieuwe turbine
voor onze Centrale aan te houden, totdat
'de heeren van de P. E. G. E. M. tot een
beter accoord gekomen waren.
De heer Peper zei het nog wat krasser.
Het loslaten van de P.E.G.E.M. zag hy als
een reactionnalre daad. Alles moet in het
1 groot: wij moeten streven naar zooveel moge-
lyk bedryven ln één hand. En B. en W. van
Haarlem zyn alleen tegen de P. E. G. E. M.
omdat ze naasting der Haarlemsche Centrale
door het Ryk vreezen.
j Wethouder Slingenberg hield een knappe
rede ter verdediging van het voorstel van B.
en W. Zelf heeft hy indertyd tot de voor
standers van de P. E. G. E. M. behoord; hy
is ook degene, die nieuwe uitgaven, gewone
zoowel als buitengewone, altyd zooveel mo-
i gelijk tegenhoudt. Hy moest dus wel diep
overtuigd zyn van de noodzakeiykheid om
de samenwerking met Amsterdam en de Pro-
vincie te verbreken en acht ton voor een
nieuwe turbine aan te vragen. En dat was
hy ook. Duideiyk kwam uit, dat Haarlem in
de combinatie, zooals deze nu werkt, niet be-
hoort te biyven. En op de tweede plaats,
dat de thans door de P. E. G. E. M. ge-
voerde politiek (of liever gezegd de Amster-
met één millioen een ton betalen. Daarom
zal, ook nét plaatsing van de nieuwe turbine
in Haarlem, de bedryfseconomie hier nog
gunstiger zyn, dan wanneer wy met de PJ3.
GJE.M. meegingen.
Dan was er nog de kwestie van de veilig
heid. Haarlem is nu reeds over zyn veilig-
heidsgrens heen en is by een ernstige sto
ring aangewezen op Amsterdam. Dat is niet
te verantwoorden, wy zouden daaraan nog
willen toevoegen: wy moeten ook ons eigen
personeel in de hand hebben en niet afhan
kelijk zyn van gemeentewerklieden, op wier
aanstelling wy niet den minsten invloed
hebben.
Het voorstel van den heer Joosten werd
dan ook met 22 tegen 13 stemmen verwor
pen en dat van B. en W. goedgekeurd.
De heeren Gerritsz en Reinalda stemden
voor de voordracht van B. en W.
De P.E.G.E.M. gaat nu ln liquidatie, en op
een nieuwen grondslag zal wel een betere
samenwerking gevonden worden, waarby de
gemeenschap profiteert, zonder dat Haarlem
veel behoeft te riskeeren.
By de rondvraag waren twee opvallende
dingen. Ten eerste een antwoord van den
heert Gerritsz aan den heer Van Liemt op de
vragen omtrent de tramhalte van het Ken-
nemerplein. Eindeiyk, na vyf weken! We
kregen nu te hooren, dat de Tramdirectia
indertyd de halte eigenmachtig had opge
steld, zonder voorkennis van B. en W. Dot
was niet te dulden! Natuuriyk niet, zei de
heer Van Liemt. Maar moet het publiek
daarvan dan de dupe worden? Nu is er er
gens een halte en een eind verder een
vluchtheuvel. Dat Is toch onverantwoordelijk
op zulk een gevaariyk punt. De zaak zal nu
nog eens onderzocht worden.
Dan kwam zoo geheel terloops, naar
aanleiding van een vraag van den heer Pe
per opeens een debat los over het ge
meentelijk waschhuis. Mr. Gerritsz had ge
antwoord, dat er in een nieuw te bouwen
woningcomplex van een bouwvereeniging een
waschhuis ontworpen werd en dat B. en w.
zouden zien, of dit ook voor de geheele bur-
gery zou kunnen dienen.
De heer Klein vatte daarop aanstonds
vlam. Wat beteekent dit, zei hy? De stich
ting van een gemeenteiyk waschhuis is een
zaak, waarover de Raad toch eerst principieel
uitspraak zal moeten doen. Jawel, suste mr.
Gerritsz, maar het gaat niet van de ge
meente uit; het kost ons geen cent; de archi
tect van de bouwvereeniging maakt de plan
nen. Maar die komt later met de rekening;
zei de heer Klein!
De burgemeester maakte gauw een eind
aan deze voor den nieuwen wethouder wel
wat pynlijke discussie.
De heer Keesen heeft nog naar de moge-
lykheid van een betere verkeersregeling aan
de Jan Prederik Helmersstraat geïnformeerd,
waar onlangs twee ongelukken met doodeiy-
ken afloop geschiedden, en de heer Castri
cum vroeg naar een z.i. onjuiste behandeling
van iemand, die by de gemeente voor zie-
kenhuisverpleging verzekerd was, maar door
den geneeskundigen dienst afgewezen werd.
De burgemeester beloofde beiden heeren na
der onderzoek.
damsche politiek) niet de meest economi-
sche is. Wanneer nu weer uitgebreid moet
worden en het geschiedt by de Amster
damsche Centrale, dan kost dit per K.W.
76 meer dan dat het in Haarlem gebeurt.
Dit beteekent, dat bij een uitbreiding van
30.000 K.W. voor de P.E.G.E.M. in Amsterdam
2.340.000 meer zal moeten worden betaald
dan dat dit in Haarlem zou kosten. De op-
gewekte stroom kost dan ook aan Haarlem
een tiende cent per K.W. duurder. Daaren
boven moet Haarlem voor elke uitbreiding
Wegens inbraak en diefstal van een
brandkast, inhoudende 600, ten nadeele
van den heer de R. te Zaandam, werd heden
M. te Zaandam veroordeeld tot 2 jaar ge
vangenisstraf met aftrek. De Officier van
Justitie had 2 jaar en 6 maanden geëischt.
Verdachte, die bij de behandeling der zaak
alles had ontkend, is reeds 21 maal veroor
deeld.
Vertrek uit Amsterdam
Hedenmorgen half tien is de Koninkiyke
familie, die een week in Amsterdam vertoef
de, naar Den Haag vertrokken.
Door de muziek van de marine werd het
Wilhelmus gespeeld. De wacht van mariniers
presenteerde het geweer en langzaam gleed
de Cadillac, waarin de Koningin en de
Prinses hadden plaats genomen langs het
Paleis, toegejuicht door een voor dit vroege
morgenuur talrijke menigte.
Langs N. Z. Voorburgwal, Leidschestraat,
Overtoom en Sloterstraatweg werd Amster
dam verlaten.
Te 's-Hertogenbosch is gisteren het Tweede
Nationaal Congres van R. K. Jongenspatro
naten in Nederland gesloten.
De H-NAFB, het tweede der 5 postvliegtui
gen naar Indië, Is te Calcutta anagekomen.
Aneta meldt bijzonderheden over de aan
komst van de H-NAFA te Batavia.
Te half zeven hedenmorgen Is het derde
postvliegtuig, de H-NAFC voor de vlucht naar
Indië van Schiphol gestart.
Begrafenis van prof. P. Geurts.
Resultaten van de Internationale Tele-
graafconferentie te Brussel.
Het bezoek der Koninklijke Familie aan de
hoofdstad.
Te Amsterdam Is een congres gehouden
van den Ned. R. K. Bond van Kruideniers-
vereenigingen.
De bedrijvenwet treedt 1 Januari 1929 in
werking.
Het Amerikaansche antwoord aan Enge
land en Frankrijk zou verzonden zijn.
Sympathiebetuiging van Z. H. den Pr"V
voor de bewoners der streken, die door de
tornado werden geteisterd.
De negende assemblée gisteren gesloten.
De Zweedsche premier biedt den koning het
ontslag van het kabinet aan.
Te Hankau zijn door een brand tweedui
zend huizen en winkels afgebrand; 7000 per
sonen zijn dakloos.
Ontploffing in een munitie-depót bfl
Meilla; 40 dooden, 200 gewonden.
Barometerstand 9 uur v.m. 763 stilstand.
OPTICIENS FABRIKANTEN
Licht op. De lantaarns moeten morgen
«orden opgestoken om 7,14.
den vertegenwoordiger van de Ned.-Indische
Luchtvaart Maatschappy, den heer Nieuwen-
huis, gecomplimenteerd en welkom geheele n.
De assistent-resident van Meester Cornelia,
de heer Catalani, voerde het woord namens
den heer Hlllen, gouverneur van West-Java,
en sprak eveneens eenige welkomstwoorden.
Het gezelschap begaf zich vervolgens naar
het stationsgebouw, waar een koele dronk
werd genoten, terwyi twee mecaniciens der
De noodlottige theaterbrand te Madriï. Wat eens de schouwburgzaal waa,
Mevrouw A. NoordewierReddinglus 1 September 1928 60 jaar en viert dit feit
alsmede haar 40-jarig jubileum als concert-zangeres met een tournee door ons land.
A.s. Dinsdag treedt de zangeres in de Groote Kerk te Haarlem op.
Een grdep vrouwen, die 58 bonden uit 27
landen vereenigt en niet minder dan 25
millioen leden telt, heeft haar medewerking
aangeboden aan den Volkenbond en de be
noeming verzocht van een vertegenwoordig
ster in de Commissie tot bescherming van
het Kind en van de Jeugd, en ter bestryding
van den Vrouwenhandel.
De Secretaris-Generaal was geneigd de
medewerking van zulk een belangrijke vrou
wengroep te aanvaarden; ongelukkigerwyze
echter hebben ongetwijfeld geheime invloe
den van de vrymetselary den eersten Engel-
schen afgevaardigde, Lord Cushendun, be-
invloed, die, in strijd met de zienswyze van
zijn collega's van den Raad en zelfs met die
van vele leden van zyn eigen delegatie, tot
nu toe de medewerking van de 25 millioen
vrouwen hardnekkig afgewezen heeft, onder
voorwendsel, dat de bovenvermelde Commis
sie reeds een voldoend aantal afgevaardig
den en assessooren telt. Deze houding van
den Engelschen afgevaardigde is wel opval
lend, wanneer men in aanmerking neemt,
dat, behalve de door de regeeringen be
noemde afgevaardigden, de assessoren niet
volgens vaste regels benoemd werden, doch,
laten wij het maar eerlyk zeggen, ten ge
volge van Anglo-Saksische invloeden van
het oogenblik.
Men heeft inderdaad op voorstel van een
Britsch afgevaardigde, een assessor benoemd,
die geen enkele organisatie, en dus slechts
zichzelf vertegenwoordigt.
Eveneens werden, naar aanleiding van een
Britsch voorstel, twee assessoren benoemd ter
vertegenwoordiging van de landelijke werken
van Canada en van de Vereenigde Staten,
terwijl slechts de groote internationale orga
nisaties het recht hebben vertegenwoordigd
te zyn.
Nogmaals op voorstel van een Britsch af
gevaardigde, die niemand had gepolst, zelfs
niet het Secretariaat, benoemde de Raad in
de hoedanigheid van assessor in dezelfde So
ciale Commissie,' een vrouwelijke afgevaar
digde van de Internationale Syndicale Fede
ratie van Amsterdam.
Het voorwendsel van Lord Cushendun zou
dus geenerlei waarde moeten hebben, maar
Lord Cushendun wil zich niet onderwerpen
aan de logica, wanneer er sprake is van
Katholieke vereenigingen, en daar de groep
van de 25 millioen vrouwen, die om vertegen
woordiging vraagt, 'n Unie is van Katholieke
Bonden, begrijpt men, dat hy obstructie voert
niettegenstaande deze obstructie in stryd is
met de belangen van den Volkenbond, waar
by hy afgevaardigde is. Het is toch immers
duidelyk, dat het niet de Internationale Unie
van R.-K. Vrouwenbonden is, die bij deze
vertegenwoordiging zou winnen, maar de
Volkenbond, die alle voordeelen hebben zou
van de medewerking van een zoo belang-
ryke en voor het werk van de bedoelde
Commissie zoo goed toegeruste groep.
Uit dit incident blijkt, dat "de Volkenbond,
niettegenstaande zyn bewering, dat hij vol
komen neutraal is, feitelijk toch beheerscht
wordt door geheime invloeden, en dat in
kwesties, op ander dan politiek gebied, het
beroemde beginsel van eenstemmigheid der
besluiten alleen werkt in het voordeel van de
vooroordcelen.
Aneta seint uit Batavia:
Het eerste postvliegtuig werd op de étappe
PaiembangBatavia geëscorteerd door drie
leger-vliegtuigen. Te 10.40 kwam het op het
vliegveld Tjililitan in zicht. Nadat de drie
legermachines gedaald waren, maakte het
toestel van kapitein Koppen eenige rondjes
boven 't veld om op zeer vlotte wyze neer te
strijken om 10.49.
Er was een groot aantal belangstellenden
op het vliegveld verzameld, waaronder de
leden van den Raad van Ned.-Indië, hoofden
van departementen van Algemeen Bestuur,
enz. Het vliegtuig werd enthousiast toege
juicht. Behalve de beide bestuurders, Kop
pen en Kengen, en de redacteur van het
weekblad „d'Oriënt". de heer Zimmerman,
bevond zich in de cabine mevrouw Kengen,
die het vliegtuig tot Paiembang was tege
moet gevlogen en ln de cockpit naast haren
echtgenoot had plaatsgenomen.
Kapitein Kengen vertelde den Aneta-ver-
tegenwoordiger, dat de reis op schitterende
wijze verloopen was. Alleen boven Hongarye
en op het traject RangoonSengora had
men last gehad van vuil weer. Nadat allen
waren uitgestegen werden de vliegers door
Een dezer dagen had te Halfweg een bui
tengewoon tragisch ongeluk plaats.
De bewoner van een woonschip, liggende
naby de Ringvaart, zag in het ruim van
zyn schip een rat loopen, en nam zyn ge
laden geweer om het dier dood te schieten.
Juist op het oogenblik, dat de man zyn ge
weer afschoot, kwam zyn anderhalfjarig
zoontje, zyn jongste kind, voor den loop
van het geweer en kreeg de volle lading
in het hoofd. Het was onmiddellyk dood
Op de Kampervest te Haarlem kwam gistermiddag een vrachtauto, geladen met steen De vader was radeloos van droefheid en
kool, die aan den linkerkant van den wegreed, in botsing met een tramwagen van de het droevig ongeluk verwekte te Halfweg
E, S. M. Bovenstaande foto werd enkele oogenbUkken na de aanrijding genomen 1 zeer groote deernis.
V. D. meldt d.d. gisteren uit Friedrichs-
hafen: Te 14 uur werd 't luchtschip „Graf
Zeppelin" uit de hal naar buiten ge
bracht en te 14.07 had by .prachtig zonnig
weer de start met goed gevolg geplaats, na
dat de boeg naar het Zuiden gewend was.
Nader wordt gemeld: De Zeppelin is te
Friedrichshaien geland gisteravond om 6
uur, na een tocht naar het meer van Con-
stanz, welke vier uur duurde.
