Buiteniandsch Nieuws
FEUILLETON
RADJO-G?vlROEP
DERDE BLAD
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
DONDERDAG 11 OCTOBER 1928
BLADZIJDE 1
De instortingsramp te Praag
HANDEL EN NIJVERHEID
Spaansche waardeering voor
Nederlandsch fabrikaat
MARKTNIEUWS
VISSCHERIJ.
Was het zijn misdrijf?
OOSTENRIJK NA DEN 7den OCTOBER
Om de algemeene interne ontwapening
De 7de October in Wiener-Neustadt, een
kritieke dag voor Oostenrijk, is voorbij. Meer
dan 18.000 man van de „Heimatwehren", on-
gev. 16.000 „Schutzbund"-mannen, versterkt
door andere organisaties van de sociaal-de
mocratische partij op 35.000 man, hebben
hun opmarsch doorgezet. Politie, gendarme
rie en militair, rond 8.000 man, hebben tot
in de kleinste kleinigheden voor de orde
gezorgd. De dag, die als generale repetitie
voor den burgeroorlog in Oostenrijk was uit
geroepen, is zonder een enkel incident ge
bleven. Het rustige verloop van den als kata-
strophe aangekondigden 7den October is als
een overwinning van het staatsgezag op te
vatten; de regeering heeft haar positie boven
de partijen bevestigd. De regeering heeft
sedert den tragischen 15den Juli voor de
tweede maal bewezen, dat ze alle macht
middelen in de hand heeft en ze ook weet
toe te passen; ze heeft zich niet laten drin
gen, den opmarsch van de beide vijandelijke
formaties op één plaats eenvoudig te ver
bieden, daar zoo'n verbod aan beide of
slechts aan een kant verbittering had ge
geven. De verantwoordelijke plaatsen hebben
ingezien, dat het wezen der democratie
moet worden gehandhaafd door voor alle
burgers gelijke rechten te laten gelden, maar
aan den anderen kant ook te toonen, dat
het niet mogelijk is, het staatsgezag een
voudig te ontkennen. Men heeft het er op
laten aankomen, het kalme verloon van den
7den October over te laten aan den goeden
wil of den invloed van de leiders aan beide
kanten. Ten slotte hebben de beroemde goede
zenuwen van Dr. Seipel en zijn regeeriilgs-
kunst ook dezen keer weer het succes be
haald. Seipel heeft zich niet laten bang ma
ken en zich ook niet onder een druk laten
zetten. Hij is, zooais hij in een rede in het
Parlement voor den 7den October heeft ver
klaard, van het begin af besloten geweest,
gelijk recht voor alle burgers in Oostenrijk
te verzekeren. Daarom heeft hij geweigerd,
den opmarsch der „Heimatwehren" te ver
bieden, alleen omdat de tegenstanders het
eischten, en hij heeft uitdrukkelijk verklaard,
de volle verantwoordelijkheid voor dit besluit
en daarmee voor den 7den October te wil
len dragen. Het verloop der dingen heeft
Dr. Seipel gelijk gegeven.
Het is zeker, dat de 7de October het gezag
van den staat in Oostenrijk heeft bevestigd
en de macht, die gedurende langen tijd in de
handen van partijleiders scheen te liggen, is,
voor de heele wereld zichtbaar, weer naar
de regeering teruggeleid. Dat is een van do
resultaten van den 7den October, dat men
niet mag onderschatten voor de verdere ont
wikkeling van de situatie van Oostenrijk. Er
wordt hiermee een eind gemaakt aan een
toestand, die al bedenkelijke vormen had
aangenomen en op den duur onverdraaglijk
was geworden. Het moet nu verder blijken,
of de 7de October het uitgangspunt zijn zal
voor een grooten omkeer, die tot de alge
meene ontwapening van de partij-formaties
en daardoor tot den vrede in Oostenrijk kan
leiden.
De sociaaldemocraten hebben dezer dagen
een voorstel gedaan, dat de ontwapening van
alle formaties ten doel heeft. Dit vredesaan
bod is in het Parlement wel op een alles
behalve vreedzame wijze aan het woord ge
komen, maar daaraan was schuld de uiter
lijke vorm van de voordracht, daar de spre
ker van de oppositie het voorstel begeleidde
met persoonlijke aanvallen tegen den Bonds
kanselier, die niet onbeantwoord bleven.
Dr. Seipel heeft in naam van de regeering
en de meerderheidspartijen medegedeeld, dat
men tot onderhandelingen over een alge
meene ontwapening bereid is, maar het moet
er werkelijk om gaan, een eerlijken internen
vrede te verzekeren. Dr. Seipel heeft het
van de hand gewezen, om voor den 7den
October op onderhandelingen in te gaan
over de ontbinding van de formaties, omdat
hij den schijn heeft willen vermijden, alsof
deze besprekingen onder den druk van
vrees tot stand kwamen. Maar nu is men
zoo ver. De 7de October Is zonder incident
voorbij gegaan, de partijen kunnen dus
bjeenkoiren. om de kwestie van een vreed
zame toekomst voor Oostenrijk op te lossen,
om een geheele ontwapening van alle for
maties te bereiken en een eind te maken
aan eiken terreur in welken vorm ook. Want
dit is het doel, dat moet worden bereikt, an
ders zijn alle gesprekken over de interne
ontwapening maar comedie.
De houding van Dr. Seipel tegenover de
interne ontwapening, zijn schijnbare reserve,
heeft de vraag doen opkomen, of de Bonds
kanselier zijn verklaringen bij het ontwape-
nings-debat in Genève niet tegenspreekt.
Een verklaring uit de naaste omgeving van
Dr. Seipel noemt deze veronderstelling
ongerechtvaardigd. Er wordt op gewezen, dat
Dr. Seipel nooit heeft toegegeven, dat de
vrede zou kunnen worden bereikt enkel door
pacifistische redevoeringen of een bewust
zwijgen. Even open als Dr. Seipel in Genève
op alle moeilijkheden heeft gewezen, die den
waren vrede in den weg staan, zooals bijv.
vooral de kwestie der minderheden, heeft Dr.
Seipel zich ook geuit over de interne ont
wapening van Oostenrijk. Ook hier ver
langt hij, dat alle motieven worden bloot
gelegd en alle vraagstukken duidelijk ge
maakt. Alleen dan, wanneer de onderhande
lingen zonder geheimen kunnen worden
doorgevoerd, is er kans op een goed resultaat.
De komende weken zullen worden gewijd
aan deze onderhandelingen, die voor de toe
komst van Oostenrijk van zoo groot belang
zijn. Als ze naar het doel leiden, dan „al
de democratische republiek Oostenrijk wer
kelijk bevestigd zijn.
Vreeselijke tooneelen
PRAAG, 10 Oct. (V. D.). Betreffende het
-eddingswerk bij het instortingsongeluk al
hier, kan nog het volgende gemeld worden:
Daar de werkzaamheden door de meter-
'rooge betonmassa's aanvankelijk onmogelijk
e verrichten schenen, sloeg men door een
kelder van het belendende perceel openin
gen. Vervolgens werden kleine tunnels gegra
ven naar den kelder van het gebouw waar
de ramp had plaats gehad. Gisterenavond te
70.25 kon de eerste overledende onder de
puinhoopen vandaan gehaald worden; kort
daarop volgde de tweede. Daarop werd het
-eddingswerk met kracht voortgezet. Ten
slotte stiet men achter een puinhoop op een
monteur, die ingesloten was, nadat hii met
sen aantal andere technici met installatie-
•vertapaam^eden bezig was geweest. Hü kon
niet onmiddellijk gered worden, daar zijn bee-
nen beklemd zaten. Men gaf hem voorloopig
'ets te drinken en eindelijk omstreeks mid
dernacht slaagde men erin hem uit zijn be
narde positie te bevrijden. De man was ge
lukkig ongedeerd. Er bestaat helaas weinig
hoop op redding van de levens der andere
slachtoffers. Tot twee uur des nachts werden
1.6 lijken te voorschijn gebracht. Overal wer
den bloederige ledematen aangetroffen. Een
der geredden is niet zwaar gewond, doch
!s doordat hij langen tijd beklemd is geweest,
krankzinnig geworden. Te twee uur heden
ochtend werd door de politie medegedeeld,
dat 5 personen ongedeerd, 16 arbeiders ten
deele zwaar gewond en 19 dooden geborgen
zijn. Van laatstgenoemden kon de identiteit
nog niet vastgesteld worden.
Het politierapport bevat nog de volgende
-nededeelingen
Het reddingswerk wordt bemoeilijkt door
het feit, dat de gansche betonbouw van een
gewicht van 800.000 K.G. in de beide onderste
verdiepingen is neergestort en een schier on
doordringbare massa vormt, die ruim drie
meter boven het straatniveau uitsteekt. Ter
doorboring van deze massa worden machines,
tractors, pneumatische boorinstrumenten der
artillerie met compressors en reflectoren ge
bezigd. Het werk vordert slechts langzaam.
De betonmassa moet eerst aangeboord en
daarna gescheurd worden. De militairen en
de brandweer kunnen het opruimingswerk
slechts met zeer groote moeite verrichten.
Blijkens de lijst van de bij den bouw van het
perceel tewerkgestelde werklieden moet het
aantal zich nog onder de puinhoopen bevin
dende personen nog minstens 40 bedragen.
Hoe meer bijzonderheden over de ramp be
kend worden, hoe vreeselijker zij schijnt. Een
arbeidersvrouw vond het deerlijk verminkte
hoofd van haar man en liep als waanzinnig
"rmee rond op de puinhoopen, zoekende naar
het overige van zijn lichaam. Op het straat
plaveisel onder de puinhoopen werden drie
vwaarverminkte kinderlijkjes gevonden. Een
op de binnenplaats van het bouwwerk staan
de met een paard bespannen wagen werd
evenals de koetsier door de steenmassa-ver
pletterd.
De officieren van gezondheid, die in de be
lendende perceelen een voorloopig kwartier
hebben gevestigd werken met koortsachtigen
ijver. Een opgewonden menschenmenigte ver
drong zich om de plaats des onheils, die rond
om gedemarqueerd is door verscheidene hon
derden voet- en bereden politie, die door mili
tairen geassisteerd worden.
Een der heeren van de bouwdirectie en een
metselaar ijlden het huis binnen zoodra de
ramp plaats had en vonden een wissen dood.
De eigenaar van het bouwwerk, Jakesch
heeft aan de pers verklaard, dat hij door de
'aran volslagen geruïneerd is, daar de bouw
reeds drie millioen kronen gekost heeft, en
niets verzekerd was; bovendien was hij op
-rond van de reeds afgesloten huurcontrac
ten verplicht de localiteiten reeds op 1 Ja
nuari 1929 gereed af te leveren.
Wat de oorzaak betreft, nog het volgende:
Algemeen wordt beweerd, dat het hier een
bouwwerk geldt, dat in een schier waanzinnig
tempo is uitgevoerd. Natuurlijk kan voor het
oogenblik nog niet gezegd worden of de
bouwdirectie, de uitvoerders of iemand an
ders de schuld van de catastrophe draagt,
doch zeker is, dat het gebeurde in verband
staat met het razende bouwtemno. dat een
gevolg is van de wet op de belastingfacilitei-
en voor huizen, die op 1 December a.s. ge
reed ziin. Door den bouwondernemer Prazak
wordt beaamd, dat het gebezigde beton infe
rieur was, want hij had zelf enkele oogen-
blikken voor de ramp geconstateerd, dat het
beton in de hand als zand verbrokkelde.
PRAAG, 10 Oct. Hedenavond om 10 uur
was het getal der geborgen lijken gestegen
tot 32. Ingeslotenen zoeken door middel van
klopseinen contact met de buitenwereld. Het
bergingswerk op deze plaiats is echter zeer
gevaarlijk.
PRAAG, 10 Oct. Daar bij de ruimings
werkzaamheden Woensdagavond een arbei
der duidelijk klopseinen gehoord had, werd
het werk tegen 9 uur 's avonds volkomen
stopgezet en een arbeider aan een touw in
de opening, die men overdag naar de drie
verdiepingen dieper liggende keldergewelven
gemaakt heeft, neergelaten. Deze arbeider
hoorde nu diep onder hem zacht roepen:
„is daar iemand?" en 12 klopseinen. Er kon
echter niets naders worden vastgesteld, daar
veel puin voor de plaats lag, waar vandaan
de stemmen kwamen. De arbeider riep met
luide stem den bedolvenen opmonterende
woorden toe. Daarop begonnen de machines
weer te ratelen en met nog grooteren ijver
begon men om ten minste een klein gat te
maken, om den misschien nog lévenden
voedsel te kunnen toevoeren.
Een gerechtelijke commissie heeft op de
plaats des onheils het eerste onderzoek in
gesteld. Tot nog toe is nog geen bevel tot
arrestatie gegeven. Groote beteekenis zal het
rapport der deskundigen hebben, die rapport
moeten uitbrengen over de vraag, hoe de
toestand van den bouwgrond was, van wel
ken aard het bouwmateriaal was, hoe ge
bouwd werd en welke maatregelen genomen
zijn om de bouwvoorschtriften na te komen.
Daar bovendien vele getuigen zullen moeten
gehoord worden, neemt men aan, dat 't bij
eenbrengen van het geheele onderzoekmate
riaal verscheidene weken zal duren.
DE UITWIJZING VAN HORAN
Een artikel van het „Journal"
PARIJS, 10 Oct. Het „Journal" schrijft
over de politieke zijde van het geval Horan
dat Poincaré en Briand op het oogenblik af
wezig zijn en dat zij dus hun meening over
het protesttelegram van de Engelsch-Ameri-
kaansche persvereeniging niet hebben kun
nen te kennen geven.
In de kringen van het Fransche ministerie
van buitenlandsche zaken is men van mee
ning, dat de .stap van de journalistenvereeni-
ging een groote verwarring tot uitdrukking
brengt. Volgens het „Journal" werd aan den
vertegenwoordiger van de Amerikaansche
ambassade aan 't Quai d'Orsay het volgen
de medegedeeld: Horan heeft zich moecen
houden aan de Fransche wetten, welke hij
ongetwijfeld geschonden heeft. Hij heeft de
wet van 8 April 1886 overtreden, welke zeer
strenge straffen voor de publicatie van ge
heime staatsdocumenten inhoudt.
Horan is niet onrechtvaardig behandeld,
doch hem is geduld en lankmoedigheid ge
toond. Hij heeft het Quai d'Orsay en de pre
fectuur om opheldering verzocht en men
heeft hem te verstaan gegeven, dat zijn lan
ger verblijf te Parijs onmogelijk is. Geen
oogenblik, zegt het „Journal" verder, heeft
men de rechtmatigheid van het besluit van
de Fransche regeering kunnen betwijfelen
Er is zeker geen andere regeermg, die zoo
gemoedelijk zou zijn opgetreden. De Fransche
regeering heeft uiterste gematigdheid be
tracht.
Verder betoogt het blad. dat zich In deze
zaak nog zeer interessante dingen zullen
voordoen. Voor alles de zeer bijzondere posi
tie van Hearst. Op 15 September is Hearst te
Parijs aangekomen. Briand heeft hem offi
cieel ontvangen en twee dagen later heeft
hij een geheim document gebruikt en met
voor Engeland en Frankrijk fcnnder prettig
commentaar gepubliceerd. Deze daad is van
veel grooter beteekenis dan de incorrectheid
van Horan. Hearst is echter buiten bereik.
Men moet echter den persoon van den
hoofdschuldige vinden, die het document uit
geleverd heeft. Wanneer men een langer ver
blijf van Horan te Parijs heeft toegestaan
en hii wellicht nog langer zal blijven, dan ge
schiedt zulks alleen om het onderzoek te
vergemakkelijken, daar de zaak voor de
Fransche diplomatie even belangwekkend is
als voor de justitie.
Zijn uitwijzing uitgesteld?
PARIJS, 10 Oct. V.D. In het geval Horan
is in den loop van Woensdag in zooverre
een verandering gekomen, dat het thans
schijnt vast te staan, dat de uitwijzing van
den Amerikaanschen journalist voorloopig
uitgesteld is. Dit zou het gevolg zijn van de
telegrammen, die de Parijsche Bond van de
Anglo-Amerikaansche Pers aan minister
president Poincaré en den minister van
buitenlandsche zaken Briand gericht heeft.
Poincaré heeft in een telegram van ant
woord doen weten, dat de aangelegenheid
aleen het ministerie van buitenlandsche
zaken aanging en dat hy persoonlijk wei
gerde de deputatie van de Anglo-Ameri
kaansche journalisten te ontvangen. Het
alleen het ministerie van buitenlandsche
sche zaken is nog niet ingekomen. Men
zou Horan ook verzoeken nog te Parijs te
blijven, om bij het politioneel onderzoek naai
den voornaamsten schuldige aan den docu
mentendiefstal gehoord te kunnen worden.
In den loop van den dag werd de voorzitter
van den Anglo-Amerikaanschen persbond
op de Quai d'Orsay door Berthlot ontvangen,
met wien hij zich over de geheele aangele
genheid heeft onderhouden. Volgens agent-
schapsberichten heeft de Amerikaansche
staatssecretaris Kellogg nieuwe details be
treffende de aangelegenheid gevraagd aan
de Amerikaansche ambassade te Parijs.
DE AMERIKAANSCHE NOTA IN ENGE
LAND AANGEKOMEN
Kabinetszitting
LONDEN, 10 Oct. Het Britsche kabi
net heeft zich in uitvoerige zitting bezigge
houden met de Amerikaansche nota van
antwoord op het Fransch-Engelsch compro
mis. Ook de tekst van het Italiaansche ant
woord was aanwezig by het kabinet. De
Italiaansche nota zelf is Woensdag ook bin
nengekomen. De plaatsvervangende minister
van Buitenlandsche Zaken Lord Cushen-
dun had voor de kabinetszitting een memo
randum uitgewerkt, waarin een overzicht
gegeven wordt ovër de ontwikkeling van
de geheele situatie.
Laat in den namiddag werd door het
Foreign Office een officieele verklaring ge
geven, waarin gezegd wordt, dat na het
binnenkomen van den tekst van de ant
woorden va-i alle machten, aan wie het
Fransch-Engelsche vlootverdrag was voor
gelegd. thans de geheele uitwisseling van
nota's in den vorm van een witboek zal
worden gepubliceerd. De toestemming der
overige machteii voor de publicatie is reeds
ontvangen. Behalve het compromis met
Frankrijk zelf en de nota's gewisseld tus-
schen de Fransche en Engelsche regeering,
evenals de antwoorden van Amerika, Italië
en Japan zal het witboek, naar men ver
wacht, een uitvoerig memorandum bevat
ten, waarin de Britsche regeering haar
redenen voor haar lange stilzwygen uit
voerig zal uiteenzetten.
REDDING VAN DRENKELINGEN
De Parysche bruggen zullen ten behoeve
van het redden van drenkelingen van boeien
worden voorzien, die ter beschikking van het
publiek zijn en onder zijn hoede worden ge
plaatst. Ze zijn in een kist geborgen, die niet
op slot is. Om haar te openen moet een dun
glasruitje worden stukgeslagen, waaronder
een klink zit. Op elke brug zyn twee van die
reddingsboeien geplaatst, een bij den rechter-
en een by den linkeroever. Om snel doel
treffende hulp te krygen moet de naastby-
zynde openbare brandschel worden afge
trokken door het inslaan van het ruitje of
moeten de brandweer of de politie worden
getelefoneerd. De brandweerkazernes zijn
van reddingsmiddelen voorzien. Overwogen
wordt de brandweer met draagbare booten
toe te rusten, die per zijspanwagen naar de
plaats des onheils zouden kunnen worden
gebracht.
Ook wordt overwogen op de bruggen zelf
toestellen aan te brengen om politie of
brandweer te alarmeeren.
EEN MOEILIJKE OVERTOCHT VAN DE
„ALBERT BALLIN"
Uit New-York wordt gemeld, dat het s.s.
„Albert Ballin" van de Hapag, dat Dinsdag
avond te New-York is aangekomen, een zeer
moeiiyke reis achter den rug heeft. Het
heeft zware stormen doorstaan, niet minder
dan 34 passagiers zijn gewond, en het schip
heeft zwaar geleden bij een poging om het
Nederlandsche s.s. „Celaeno" ter hulp te
komen. De ruiten van de commandobrug, die
25 M. boven de waterlinie ligt, werden door
geweldige golven verbryzeld, evenals een
deur en ruiten van het promenadedek.
SPOORWEGONGELUK
Geen dooden
Op het traject München-Koblenz-Keulen
liep Dinsdag, naar de „Voss. Ztg." meldt, bij
Dutenhofen een goederentrein uit Dillenburg
in volle vaart op een diensttrein. De meeste
wagons der be'de treinen werden volkomen
vernield. Het personeel kon er tijdig afsprin
gen, waarbij een der machinisten zwaar ge
wond werd. De materieele schade is aanzien
lek.
Het ongeluk is een gevolg van het feit.
dat de lijn tengevolge van den mist niet was
te overzien.
DE ZITTING VAN HEDEN VAN HET
RIJKSKABINET
BERLIJN, 10 Oct. (V. D.) Officieel wordt
gemeld: Het Rijkskabinet heeft in zijn heden
onder voorzitterschap van den Rijkskanselier
gehouden zitting kennis genomen van het
rapport van den leider der Duitsche delega
tie, Rijksminister ir. dr. Hermes, inzake den
stand der onderhandelingen over een han
delsverdrag tusschen Duitschland en Polen.
Besluiten werden niet genomen. Deberaad
slagingen worden voortgezet.
ERNSTIGE BRAND IN EEN TANK
INSTALLATIE BIJ HAMBURG
HAMBURG, 10 Oct. (V. D.) Hedenmidag is
in de te Ostermoor zich bevindende tankin
stallatie van de Mineralö und Asphaltswerke
A. G. te Hamburg door tot nu toe onbekende
oorzaak een der kleine tanks geëxplodeerd.
Sinds drie uur vanmiddag staat deze tank in
lichtelaaie. Enorme koolzwarte wolkenmas
sa's trekken over het land. De brandblusch-
installatie van het bedryf werkt op volle
kracht, doch het is nog niet zeker of men
er in slagen zal het vuur tot de tank te be
perken.
Van de inwoners van Ostermoor heeft zich
een groote opwinding meester gemaakt, daar
zij vreezen dat het vuur zich aan de overige
tanks zal meedeelen. Twee personen zijn ge
wond.
DE KONING OVER DE MALAISE IN DE
INDUSTRIE
LONDEN, 10 Oct. (V. D.) In de loop van
zyn bezoek aan New-Castle, waar hy de
prachtinge nieuwe brug over de Tyne open
de, heeft de koning in meer dan een rede
gesproken over de malaise in de industrie.
In antwoord op een welkomstrede, gaf de
koning uiting aan zijn droefheid er over, dat
ten gevolge van de ontwrichting van de in
dustrie door den oorlog de steenkool- ijzer
en staalindustrieën en de scheepsbouw, welke
een wereldreputatie verschaft hadden aan de
Tyne met tegenspoed te kampen hadden
Hq was er verheugd over, dat er verbetering
scheen in te treden. Zijne Majesteit voegde er
aan toe „de bouw van den nieuwen brug is
een karakteristieke daad van moed en toont
uw geloof in de macht van deze industrieën
om den verloren handel t.erug te winnen en
opnieuw een trotsche rol te spelen op de
wereldmarkten."
WINSTON CHURCHILL LID VAN EEN
VAKVEREENIGING
LONDEN, 10 Oct. (V.D.) Winston Chur-
i chili, de kanselier van de schatkist, is lid
'van een vakvereeniging geworden. Geduren-
1 de zyn zomervacantie was hy behulpzaam
by het bouwen van een huis op zyn land
goed door zelf steenen te leggen. Winston
Churchill als metselaar is sindsdien het on
derwerp geweest van vele spotprenten.
De burgemeester van Battersea, heeft nu
Churchill uitgenoodigd lid te worden van de
vakvereeniging van bouwarbeiders en Chur
chill, die N.B. twee jaar geleden een leidende
rol speelde in de onderdrukking van de alge
meene staking, heeft de humor van het ge
val ingezien en toegestemd.
In zijn brief aan Churchill schrijft Lane
O.a. Het is overbodig te zeggen, dat ik mij er
van bewust was, dat gij niet voldoende be
voegd waart om het werk te doen van een
volleerd metselaar, maar ik geloof, dat gy
mettertijd uw vakkennis evenzeer zult ver
beteren als die welke vallen onder het vol
wassen leerlingen-plan van de regeermg. Wij
verwachten niet, dat gij veel tijd zult wijden
aan uw oefening, vooral met het oog op de
positie, die gij inneemt in Z. M.'s regeering.
MUSSOLINI OVER DE ITALIAANSCHE
PERS
ROME, 10 Oct. Voor een vergadering
van ongeveer 80 leiders van vooraanstaande
fascistische bladen, heeft Mussolini heden
avond een rede gehouden over de plichten
van de dagbladpers. Hij legde vooral den na
druk op de functie van de pers als vertolker
van de fascistische denkbeelden en idealen.
Hij voegde er aan toe, dat dit geenszins cri-
tiek uitsloot. De critiek mocht echter niet
raken aan de fundamenteele punten van het
regime, noch aan de internationale betrek
kingen, daar onverantwoordelijke uitingen
over deze onderwerpen verkeerde denkbeel
den deden ontstaan in het buitenland over
Italië. Overigens, zeide de duce, heerschte er
volmaakte vrijheid.
In den loop van zyn toespraak spoorde de
duce de uitgevers aan, zoo weinig mogelijk
aandacht te vlijden aan crimineele gevallen
en sensationeel nieuws of schandaaltjes. Hij
drukte hun op het hart om, al moesten deze
onderwerpen dan ook vermeld worden, ze
een geringe plaats in te ruimen, doch veeleer
zich te concentreeren op gezonde uitweidin
gen over kunsten en sporten.
UITBREIDING DER STAKING TE LODZ
Ook verwante industrieën als de fluweel-
en zijde-industrie hebben zich aangesloten bij
de staking te Lodz en omstreken, waardoor
thans de geheele textielindustrie stil ligt.
De beweging is overgeslagen naar Czen-
stochau.
Op het oogenblik staken er ruim 130.000
man.
Dit is de grootste staking, die ooit in Polen
is voorgekomen.
Een telegram uit Warschau maakt in ver
band met de voortdurende u tbreiding van
de stakingsbeweging melding van plannen in
arbeiderskringen om pogingen te doen de
algemeene werkstaking te Lodz en omgeving
uit te roepen. De bedoeling zou zyn niet
alleen het verkeer stop te zeten, maar o.a.
ook het werk te doen neerleggen aan het
abattoir.
De soc.-dem. „Robotnik" richt een feilen
aanval op het egoïsme der Poolsche in-
dustrieelen en betoogt, dat Polen zich nim
mer op de hoogte van een grooten Europee-
schen handelsstaat zal kunnen handhaven,
indien de kapitalistische anarchie en wille
keur blijven voortduren.
WARSCHAU, 10 Oct. (V. D.) Uit Lodz
wordt gemeld dat de communistische agita
toren hun agitatie onder de stakende arbei
ders verscherpt hebben. Vanmiddag hebben
de industrieelen in een vergadering het voor
stel der regeering besproken, om een loons-
verhooging van 5 pet. in te voeren. Naar ver-
'uidt zouden de werkgevers niet geneigd zyn,
op dit voorstel in te gaan.
De onderhandelingen inzake de loonen in
het kolendistrict van Dombrowa, welke reeds
eenige dagen aan den gang zijn. hebben nog
geen tastbare resultaten opgeleverd. Het ge
vaar van een staking ook in dit gebied is zeer
groot. De beslissing daaromtrent wordt nog
deze week verwacht.
VRIJDAG ia OCTOBER
HILVERSUM, 1071 M. 12.30—2.00 Lunchmuziek
door het Trio Sjouwerman 6.007.15 Dinermu ziek
door het kwartet Rentmeester 7.157-45 Lezing van
wege het Onderwijsfonds voor de Binnenvaart, Schip-
persles 8.059.30 Kamermuziek door het Amster
damsen Strijk-kwartet en J. Hijmann, piano 9-50
Persberichten 10.00 Aansluiting van den Stadsschouw
burg te Arnhem, Concert door het Omroep-orkest
o.l.v. Nico Treep, Hélène Cais, sopraan 11.00 Sluiten.
HUIZEN, 340.9 M. Na 6 uur 1870 M. 12.30—1.30
Concert door het K.R.O.-Trio 3.004.00 K.R.O.-
Vrouwenuurtje door Mevr. J. KallerWigman
4.005.00 Gramofocnmuziek, N.C.R.V. 5.006.45
N.C.R.V. Concert. Mevr. H. HeldermanSmit, piano.
B. de Wilde, clarinet D. J. Vos, viool 7-007.30
K.R.O. Cursus paedagogie door D. J. v. Dael 8.15
V.P.R.O. A. Poth, viool W. Brederode, alt-viool
F. Zurhaar, cello Th. Kneifer, contrabas H. Schouw
man, piano
DAVENTRY, 1600 M. 10.35 Kerkdienst 11.20
Gramofoonmuziek 12.20 Sonatenconcert (viool,
piano) 12.50 Orgelconcert 1.202.20 Orkest-
concert 2.45 Berichten 2.50 Voor de scholen
3.15 Muziek 3.20 Lezing 3.40 Muziek 3-45
Lezing 4.00 Muziek 4.05 Concert voor de scholen
4.50 Orkestconcert 5.35 Kinderuurtje 6.20
Lezing 6.35 Nieuwsber. 6.50 Landbouwber.
7.05 Liederen van Schubert voor sopraan 7*20 Mu-
^iekcritiek 7.35 Muziek 7.45 Lezing Religion
as Law 8.05 H. Hensche',sopraan 8.20 Symphonie-
concert. Orkest o.l.v. Sir Th. Beecham 9.20 Nieuws
ber. 9.35 (Vervolg) Symphonieconcert 10.20 Nieuw-
beif. 10.25 Causerie 10.40 Vaudeville Dans-orkest
en variété-artisten 11.04 Een verrassing 11.20—
I?.?o Dansmuziek.
PARIJ3 „RADIO-PARIS", 1750 M. 12.50—2.IO
Orkestconcert 4.055.50 Orkestconcert 8.50
Symphonie-concert. Daarna „Marouf", opera van
Rabiud. Orkest, koor en solisten.
LANGENBERG, 469 M. 11.30 Mechanische muziek
12.251.50 Orkestconcert 4.205.05 Concert
Zang en declamatie 5.055.50 Orkestconcert 7.20
Concert door het Klein-Werag-orkest 7.50 De oude
klassieken Platon. Bew. en regie van C. Hagemann»
Daarna tot 11.20 Dansmuziek.
ZEESEN (KONINGSWUSTERHAUSEN) 1250 M.
11.204.20 Lezingen 4.205.20 Orkestconcert
5.207.05 Lezingen 7.20 Orkestconcert 7-5®
Dialogen der wereldliteratuur. De Klassieken Platon.
Met muziekbegel.
HAMBURG, 395 M. 5^20 Orkestconcert 6.2
Orkestconcert 7.20 Orkestconcert 7.50 Oude klas
sieken. Platon. Met Muziekbegel. Daarna tot 20.20
cabaret.
BRUSSEL, 509 M. 5.20 Dansmuziek 6.50 Trio
concert 8.3510.35 Concert. Mme. VilliersWauc-
quez, zangeres. Orkest 10.0010.35 Dansmuziek.
zocht. De oogsten mislukten en hongersnood
trad in een groot deel der provincie in. Tegen
het midden van den winter zullen de voor
raden geheel zyn uitgeput. Thans is de
Mohammedaansche bevolking in opstand ge
komen, De Mohammedanen vormen een
derde deel der bevolking. De beweging had
aanvankelijk een ongeorganiseerd karakter,
doch plantte zich voort als een vuur en is
thans een opstand geworden van de soort
als in de vorigs eeuw de bevolk'ng reeds
verscheidene malen heeft gedecimeerd. Dui
zenden soldaten zijn naar de provinicie ge
zonden om den opstand te onderdrukken,
doch men vreest, dat deze troepen den hon
gersnood nog zullen verergeren.
DE AUSTRALISCHE HAVENSTAKING
Een spoedig einde te verwachten?
In de gisteren gehouden byeenkomst der
stakers, werd ten aanzien van de staking geen
nieuw besluit genomen. De vraag of de
staking zal worden uitgebreid hangt hoofd
zakelijk af van het resultaat, dat de bijeen
komst der bonden van sleepers en koetsiers,
welke gelijktydig gehouden wordt, oplevert.
Een groot deel van de leden van den bond
verzet zich er echter tegen by het conflict te
worden betrokken. De reeders gelooven, dat
de staking spoedig zal eind'gen. daar thans
alleen nog in de havens van Melbourne en
Brisbane gestaakt wordt.
TSJANG KAI SJEK BEËEDIGD
.JANKING, 10 Oct. (V.D.) Maarschalk
Tsjang Kai Sjek is hedenmorgen in tegen
woordigheid van de regeering, vertegenwoor
digers van de Kwomintang en van het
d'plomatieke corps als hoofd der regeering
beëedigd.
EEN OPSTAND IN KANSOE
Tweehonderd duizend Chineezen
vermoord
Uit New-York wordt aan de „Times" ge
seind, dat de hulpcommissie voor de slacht
offers van den hongersnood in China uit
Lantsjoufoe, de hoofdstad van Kansoe, een
bericht heeft ontvangen, meldend dat d-e
Mohammedaansche bevolking van Kansoe
in opstand is gekomen en 200.000 Chineezen
heeft vermoord en verscheidene dorpen heeft
in brand gestoken en geplunderd.
Sedert de aardbeving van het vorig jaar.
waarbij 35.000 personen werden gedood en
100.000 tot de grootste armoede vervielen
is Kansoe door een reeks calamiteiten be-
Bij een door het te Madrid verschijnende
dagblad „La Nacion" gehouden, stemming,
werd de groote meerderheid der stemmen
uitgebracht op den Philips luidspreker en
de Philipslampen en wel op den eerste
6830 stemmen en op de laatste 5025 stem
men.
De hierop volgende fabrikaten verkregen
respectievelijk 431 en 1600 stemmen.
AMSTERDAM, 10 Oct. Aardappelen. (Bericht
den makel. Jac. Knoop). Zeeuwsche bonten f 3-75—4»
id. blauwen f 3.854, id. blauwe eigenheimers f 2.90
3.10, idem blauwe poters f 2.502."5, idem bonte poters
f2.50—2.75, IJpolder eigenheimers f2.803, idem blauwe
eigenheimers f 3.35—3.50* id«m eigenheimer poters f 2.50
2.75, idem roodsar f 2.502.75» Noord-Holl. blauwe
eigenh. f 3.40—3.50, Anna Pauwlowna zand- f 2.803.50
Hi'Uegommer zand- f2.80—3.50, id. drielingen f2.80
3.50, Drentsche eigenheimers f 2.503-50* Flakkecsche
eigenheimers f33.10, id. juin, 50 Kg. f45, eigenh.
poters f 2.503 per Hl.
ENKHUIZEN, 9 Oct. Aardappelen. Men besteedde
heden bravo's f 2.102.25 per baal (fo Kg.). Slaboonen
enkele f3.15?-r o, dubbele f 2.70—2.90 per zak (15 Kg.)
AMSTERDAM, 10 Oct. Vee. Ter markt waren heden
aangev erd 278 vette kalveren, ie kw. 98110 ct., 2e kw.
86—gd ct., 3e kw. 7484 ct. per Kg. levend gewicf t; 40
nuchtere kalveren, f 1422, 450 varkens, Hollandsche
Overz. en Geldersche ie kw. vleeschvarkens 8687 ct.»
Hollandsche 2e kw. 8485, vette varkens 8485 ct. per
Kg. slachtgewicht.
's-HERTOGENBOSCH, 10 Oct. Vee. Aanvoer 1396
stuks hoornvee, 7 5 biggen, 8 zeugen, 102 schapen en lam
meren, 64 kalveren; kalfkoeien f205360, kalfvaarzen
f 200325, magere ossen en koeien f 120186, vette ossen
en koeien ie kw. 40 ct. 2e kw. 43 ct., per pond; pinken 100
gulden160; zeugen f 80120, biggen f 1.762 per week
schapen f 1833, lammeren f 1625, Handel in vet vee,
pinken en varkens traag, in kalfvee redelijk.
MAASTRICHT, 10 Oct. Botermijn. Aanvoer 131.725
Kg. Hoogste prijs f 2.29, middenprijs f 2.21, laagste f 2.13.
WOERDEN, 10 October. Kaas. Ter markt waren 36a
partijen. Prijzen: Goudsche f5460, rijksmerk ie soort
f 6063, 2e soort f 5759, zware tot f 65. Handel vlug.
(Naar het Engelsch)
21)
Mltchel kwam spoedig en liep naar het
eind van het perron. Wilson bleef in het
midden en trachtte zoo onverschillig moge
lijk te kijken, wat hem heel onhandig af
ging. Toen de trein kwam, stapte ik in en
ging vlak tegenover hem zitten. Willen we
eens wedden, dat ik goed weet, hoe hij er
uit ziet?"
„Ja, dat kan wel, maar hij weet nu ook.
hoe jy er uit ziet, eend, dat je bent. Ik
had je geeegd, je mocht je niet laten zien
aan dien sluwen vos."
„Ja, maar luister eerst verder, ik heb
voor alles gezorgd. Aan de vier en veer
tigste straat stapt hy uit. Wilson ook,
maar ik blijf zitten."
„Waarom?"
„Opdat hij geen argwaan zou krygen. Ik
stap een straat verder uit, ga met den
eersten trein terug en wacht aan het sta
tion, waar hy was uitgestapt, of hy nfet
terugkomt. Na een poosje was hy er, maar
Wilson niet by hem, dien was hy blijk
baar weer te vlug af geweest. Ik ga in
denzelfden trein als hy, maar zorg nu, dat
hij me niet ziet. Hy ging nu recht op zyn
doel af: een huis op het Irvingplein. Hier
is het nummer."
Zy reikte Barnes een kaartje toe.
„Dat heb je handig aangelegd, maar
waarom heb je me dat adres niet ter
stond gebracht?"
„Laat u my eerst eens uitspreken. Als
ik iets begin, eindig ik niet, voordat ik dc
zaak van a tot z heb onderzocht. Den vol
genden morgen ga ik naar het huis op het
Irvingplein en bel aan. Een kamermeisje
doet mij open en ik vraag mevrouw te
spreken. Het meisje vraagt my, wat ik wil
en ik zeg, dat ik me graag als kamer
meisje wil verhuren. Daarvan schrok zij,
want haar dienst was haar natuurlyk in
't geheel niet opgezegd. Daarop zeg ik, dat
ik haar volstrekt niet uit haar betrekkin;:
wil dringen, waarop zy erg vriendelijk
werd. Daarvan maakte ik gebruik door haat
te vragen, wie er in het huis woonden
Spoedig had ik begrepen, dat het huis een
soort pensionaat was, waar zich o. a. een
meisje bevond, dat dikwyls van onzen Mit-
chei bezoek ontving; zy was veertien jaar
oud en heette zelf Rose Mitchel. Wat zeg',
u van die ontdekking?"
„Je bent een genie, maar waarom heb
je tot vandaag gewacht, om my dat alles
mee te deelen?"
„Ik wilde er eerst nog meer van we
ten. Ik ben gisteren in 't park gaan zit
ten op een bank en heb gewacht tot de
meisjes daar kwamen wandelen. Spoe
dig hoorde ik aan de gesprekken, wie Rose
Mitchel was en daarop heb ik haar met
myn zakcamera gefotografeerd. Wat zegt
u daarvan? Hier is het portret."
„Ik moet erkennen, dat je je tijd goed
hebt gebruikt, maar wordt nu niet ydel,
want het is en blyft dom, dat je in den
trein tegenover hem bent gaan zitten."
Een oogenblik later verliet Barnes met 't
adreskaartje en de fotografie het huis.
VIII.
Mejuffrouw Remsen krygt een nieuwe
kamenier. f
Twee dagen na dit gesprek kwam het
kamermeisje van Emilie Remsen by haar
meesteres en vertelde haar, dat zy zeer
slechte berichten van haar moeder had
gekregen, zoodat zy wel graag naar huis
wilde, naar Elisabeth In New-Jersey. Maar
zy had een nicht in de stad wonen, die
wel graag haar plaats zou willen innemen
zoolang als zy weg was. Deze was uitste
kend van toilet en kapsel op de hoogte,
daar zy bij een Fransch coiffeur in de leer
was geweest.
Hoewel Emilie niet graag van personeel
veranderde en een onbekende in huis nam,
kon zy toch 't verzoek niet weigeren en
stemde zy er in toe, dat Lucette, zoo heet- i
te het nichtje, tydeiyk kamermeisje werd. J
In den namiddag kwam Lucette en
Emilie was op 't eerste gezicht zeer met
haar ingenomen, zy had gevreesd, een
aanstellerig. veeleischend persoontje te
zullen aantreffen en inplaats daarvan zag
zy een flink meisje, dat alles deed, wat
haar werd gezegd, en op de wyze, waarop
het haar werd bevolen en dat in 24 uur
geheel op de hoogte was van dé gewoon
ten harer nieuwe meesteres. Ook Dora was
met de nieuwe kamenier zeer ingenomen
„Emilie," vroeg Dora den volgenden dag,
„wat zeg je van je nieuwe kamermeisje?"
„Van Lucette?" antwoordde de zuster
„o, ik vind, dat zy haar werk zeer goed
verricht."
„O, 't is een juweeltje. Als de andere
terugkomt, hoop ik, dat ze bij mij wil
blyven."
„O zoo, gaat de juffrouw er een eigen
kamenier op na houden?"
„Neen, dat bedoel lk niet", zei Dora ver
legen glimlachend, „maar ik wou Lucette
voor de familie behouden. Niet alleen, dat zy
uitmuntend kapt, maar zoo juist heeft ze
ook de theetafel klaargezet en zoo keurig
netjes als ik 't nog nooit heb gezien."
„Och ja, 't zal wel goed zyn, maar ik ben
er al een beetje aan gewoon, dat je over-
dry ft, en zeg het haar maar niet, zy zou nog
ydel worden."
„Wie komt er vanmiddag?"
,,'t Gewone gezelschap, denk ik."
„Randolph zeker ook?"
„Ja, dat denk ik wel, maar ik wou juist
zeggen: wat mankeert dien toch? Een h?e:en
tyd is hy hier niet geweest en gisteren,
toen ik hem in de vijfde avenue tegenkwam,
groette hij mij in 't geheel niet."
„Dan zal hij je niet gezien hebben, want
anders was hy zeker zoo onbeleefd niet
geweest."
„Maar we waren vlak by elkaar, als hy
me niet zag, moet hy plotseling byziende
zijn geworden, dat zeg ik."
Toen werd er gescheld en even daarna nog
eens: de bezoekers begonnen te komen,
sommigen uit een soort maatschappelijk
plichtsgevoel of gewoonte, anderen uit wer-
kelyke belangstelling en vriendschap.
Vooral Dora voerde vele en velerlei ge
sprekken, maar had er plezier in, om Ran
dolph, die telkens trachtte een gesprek met
haar aan te knoopen en bepaald iets op 't
hart scheen te hebben, links te laten liggen.
Ook Thauret kwam en zeide een aantal
van die nietszeggende beleefdheden, die een
Franschman weet uit te spreken op een toon,
alsof ze uit zyn hart voortkomen en die op
Dora dan ook den indruk maakten van zeer
welgemeend te zyn, terwyi Emiiie wel be
speurde dat het gevoellooze uiterlijkheden
waren. Nadat hy was vertrokken en de
meeste anderen ook, vond Randolph einde-
lyk de lang gezochte gelegenheid om Dora te
zeggen, wat hy op het hart had. Hy wist
haar mee te krygen naar een hoek der
kamer, aan een zy venster, waar niemand
hen kon hooren.
AMSTERDAM, 10 Oct. Aangevoerd door drie motor-
botters en afgeslagen aan de Gemeente Vlschhal De Ruy-
kade (Besomming der botters f 3S.2090): Schar f 2.
3.30, kl. schol f3.10g, handschol f1418 per kist;
midd. tong f 4.804.90, kleine id. f 1.402.40 per 10 st.;
aal f 0.50—0.60, bot f o.ao0.35, spiering f c.o&—0.10 pet
pond; versche bokking f a2.50 per 100 garnalen f a3
per mand harde bokking f a2.50 per 100.
ENKHUIZEN, 8 Oct. Hedenavond minder garnalen
n hooger prijs. Door 28 vaartuigen werd aangevoerd 3575
pond garnalen, 180 manden r.esr, 700 pond hoekbot 204
pond hoekschar en 194 pond aal. De garnalen golden f 3.90
3.15 per kist (65 pond). Nest gold 47 ct. per mand, bot
f 22.75—24.50, schar f 17.8019 per 50 Kg., aal 3544
ct. per pond.
„Mejuffrouw Dora, waarom bent u zoo
vriendelijk tegen zulk een individu, ais die
Franschman is?"
„Spreekt u zoo minachtend over onzen
vriend Thauret?"
Zy drukte op het woord „vriend": voor
eerst om Randolph te plagen, maar ook om
dat zij het meende.
„Hy is uw vriend niet," antwoordde Ran
dolph boos. „Hij is niemands vriend dan
alleen van zichzelf."
,*,Och, dat zijn we per slot van rekening
allemaal, egoïs.en."
„Neen, juffrouw Dora, u moet er niet om
lachen, laten we ernstig zijn. zulk een man
als Thauret is, hoort hier niet thuis en ver
dient allerminst, dat u zoo vriendelyk voor
hem zy't."
„Maar, mijnheer Randolph, 11: ben in *t
geheel niet bijzonder vriendelyk jegens hem.
Ik zou u kunnen verhalen alles wat wy tegen
elkaar hebben gezegd, en dan zou u moe
ten erkennen, dat het meest nietszeggende
dingen waren."
„Ja zoo slim is hij wel, hy past wel op,
te zeggen wat hy denkt."
„Ik moet werkelijk om u lachen, mijnheer
Randolph, ik geloof, dat u als Dsn Q ichot
tegen windmolens gaat vechten. U schynt
u verplicht te gevoelen mij te waarschuwen,
maar voor een gevaar, dat niet bestaat."
„Maar mejuffrouw Dora, u moet nu niet
boos op me worden. U kunt toc i wel be
grijpen, wat my drong, zoo tot u te spreken?"
(Wordt vervolgdJ.
