I
De Ineenstorting van het Kapitalisme
HUISWERK BIJ HET MIDDELBAAR
ONDERWIJS
Telegraphisch Weerbericht
f750.-
BUREAUX: NASSAULAAN49
DIT MUMMED BESTAAT UIT DRIE BLADEN
WOENSDAG 17 OCTOBER 1928
TWEE EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 16988
GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL
De Toekomst der Beschaving
DOOR HILAIRE BELLOC
De collectie-Six geveild
Een totaal-opbrengst van
2 millioen
GOEDE MANIER VAN WERKEN.
Voornaamste Nieuws
Het eerste lustrum der R.K.
Universiteit te Nijmegen
J. J. WEBER ZOON
Groote Houtstraat 166 Haarlem
Noodlottig ongeval
vereenigt in zich de
beide eigenschappen, waarop men
bij een tandpasta ten zeerste moet
letten: remigingsuermogen en absolute
onschadelijkheid. Odol-tandpasta
is in haar werking onovertroffen.
*/i tube 60 cent, tube 35 cent
Stijging van het suiker
gehalte
Auto in brand
De vechtpartij in de
Gen. de la Reystraat
1
I
Telefoon No. 13866 (drie lijnen)
Postrekening No. 5970.
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen: per week 25 ct.; per
kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal
f 3.58 bij vooruitbetaling.
NIEUWE
COURANT
ADVERTENTIEN 35 ct. p. regel
VRAAG- EN AANBOD-ADVERTEN.
TIES. 1 4 regels 60 ct. p. plaatsing;
elke regel meer 15 cl., bij vooruitbeU
Bij contract belangrijke korting.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
tusscben den tekst 60 ct. per regel.
£"®fonné 6 -®1* dit Wa? a*Jn lnSevo.ge ci3 vcrzukenngsvoorwaaraen fonnn Levenslange geneele ongeschiktheid tot werken door
üen ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen: I üUUU.'* verlies van beide armen, belde beenen of beide oogen;
AANGIFTE MOUT. OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN,
Dy een ongeval met
t j 9 n verlies van een hand, f'lOC
doodelijken afloop; 1^ till."een voet of een oog; 1 \LO," duim of wijsvinger; 1«JU." been of
bij verlies van een fCD bij 'n breuk van t i n bij verlies v. een
duim of wijsvinger; 1 uu.~ been of arm; 1 trU."anderen vinger.
(Auteursrecht voor Nederland
bij de Nieuwe Haarlemsche Courant)
Het kapitalisme heeft in onzen tijd, al
thans in bepaalde landen, en in elk geval
in Engeland, zijn hoogtepunt bereikt. Het i
geraakt in dat latere stadium, waarin de
nadeeien zóó overtuigend aan den dag tre
den, dat men de menschheid zou bewegen
ze niet langer te dragen en vroeger of later
te dreigen met een ineenstorting. De voor-
deelen, welke het kapitalisme in zijn eerste
periode van ontwikkeling plaatsten boven de
soonlijke vrijheid ijdel Is, wanneer wij
slaven blijven in economischen zin, wanneer
onze persoonlijke vrijheid niet samengaat
met het begrip van eigendom en wanneer,
ofschoon wij vrjj zijn al of niet een contract
aan te gaan met wien ook, die ons beioo-
ning voor arbeid biedt, wij in waarheid blij
ven overgeleverd aan de genade van de
weinige machthebbers. Van den anderen
kant, hoe vreemd het moge klinken, heeft
voordeelen boven 't kapitalisme: persoon
lijke zekerheid en algemeens vastheid voor
de slaafsche staat bepaalde economische
oudere productie-systemen, waren een zeer „d julst die di dle ,t kapl
snelle opeenhooping van rykdom en de e
tijdelijke intensievere werking der mensche-
lijke energie onder een systeem van onbe
perkte concurrentie, dat gebruik maakte
van goedkoope werkkracht niet door gilden
beschermd en een veel grootere en snellere
ontwikkeling in het leven riep, dan de we
reld ooit te voren had gezien. Hoe meer
echter het kapitalisme zich ontwikkelt, des
te gevaarlijker wordt het zelfs voor de
menschen, die het leiden en des te on
draaglijker voor de geëxploitesrden.
De eeuwigdurende concurrentie, toene
mende bij elke vermeerdering van energie,
heeft steeds tot een chaos in de menschelyke
samenleving geleid, zooals nog nooit aan
schouwd werd. Niemand is zeker van den
dag van morgen: de menschen leven in een
staat van voortdurenden angst; voor loon
trekkers wordt het voortdurend ongewisser
of hun betrekking wordt bestendigd. Hoewel
het aantal aandeelhouders toeneemt, wordt
de vrijheid van handelen van het individu
meer en meer beperkt. De ongestadigheid
van den rijkdom is van dien aard, dat zelfs
de ryksten minder safe zijn, dan de middel
matig rijken een generatie vroeger waren.
De heele maatschappij is als een kokende
pot: sommigen geraken plotseling van onder
op tot grooten rijkdom, om daarna weer te
verdwijnen van het toonsel. De geheele staat
lijdt onder een toenemend gemis aan vrij
heid en een toenemende onrust. En hoe
meer de onrust van het kapitalisme toe
neemt, des te minder achting genieten of
verwerven de weinige bezitters van gróoten
rijkdom, des te minder vormen zij een klasse
en des te minder handhaven zij een of
andere traditie. Terwijl het kapitalisme tot
zijn later stadium afzakt, voorziet 't niet
uit zichzelf in de instandhouding van da
massa van 't volk, in spijt van zijn bijna
onbeperkte productie-capaciteit. Dit schijnt
oppervlakkig bezien een paradox, maar kan
gemakkelijk bewezen worden. Het wezen van
liet kapitalisme is goedkoop werkkracht te
koopen en hoe meer 't systeem zich ont
wikkelt, des te meer worden de kapitalisten
gedwongen onder den druk daarvan, de
loonen laag te houden. De arbeiders kunnen
meer goederen produceeren, dan zij noodig
hebben en toch kunnen zij niot voldoende
koopen, om in hun behoeften te voorzien.
Het kapitalisme veroorzaakt op den duur
een vernietiging van de binnen! andscht
markt, waar de lage loonen de groote massa
van het volk belet te koopen al die goede
ren, die zij zouden kunnen produceeren. Dit
noodzaakt den kapitalist zijn producten, in
het buitenland te verkoopen. Waar de
vreemde landen zich in kapitalistischen zin
ontwikkelen, lijden zij onder hetzelfde euvel
en de vernietiging der binnenlandsche markt
wordt gevolgd door een geleidelijke vernieti
ging der buitenlandsche markt. Dien stand
van zaken noem ik de „kapitalistische para
dox", welke insluit, dat 't kapitalisme den
weg baant tot rijkdom, die op den duur den
menschen verhindert den geproduceerden
rijkdom deelachtig te worden en den bezit
ter van dien rijkdom verhindert een markt
te vinden. Tijdelijk helpende middelen zijn
noodzakelijk. Willen de menschen niet ver
hongeren, dan moet de kapitalistische staat
ze in het leven houden door tegemoetkomin
gen hij werkloosheid, ziekte, enz. Maar 't
kapitalisme zelf verschaft hun geen be
staanszekerheid.
Wanneer de concentratie van kapi
taal, d. i. de uitbreiding van 't kapitalisme
tot zijn uiterste mogelijkheid werd doorge
voerd, zouden wij één rijk man hebben, die
al hef kapitaal zou beheeren, waarmee hij
een onbepaald aantal van al die dingen
zou kunnen produceeren, die de menschheid
noodig heeft, om te kunnen leven. In dat
geval zou hij de keus hebben; óf voldoende
te produceeren om aan de geheele mensch
heid rijkdom te verschaffen, óf zooveel als
een bepaald aantal arbeiders zou hebben te
produceeren om zichzelf en zijn familie,
benevens een aantal parasitaire afhanke-
hjken een bestaan te geven. In waarheid, er
zou geen economische reden te vinden zijn,
waarom deze ééne man iemand zou onder
steunen, behalve zijn eigen arbeiders, zich
zelf zijn familie en hen, die zijn rijkdommen
beheerden.
Maar lang vóór deze situatie (een nood
zakelijk gevolg, wanneer het kapitalisme tot
het uiterste wordt doorgevoerd) is ontstaan,
zal de neiging tot concentratie van het ka
pitaal ineenstorten. Dit zal thans plaats
vinden door twee oorzaken: ten eerste, om
dat het in de natuur der dingen ligt, dat een
abnormale neiging tot het verkrijgen van
bezit vernietigend werkt voor het verstand.
De menschen, die op heden groote massa's
kapitaal beheeren, zijn voor het grootste
deel dom en worden steeds dommer. Dit zal
steeds erge- worden, wij, de macht zich ver-
eenigt in minder handen. Ten tweede, uit
hoofde dezer domheid, zal de geprikkeldheid
by de overheerschte massa toenemen en zij
zal voortdurend grooter zekerheid eischen.
Het is mogelyk, dat in den loop van de
Ineenstorting van het kapitalistisch systeem,
onze geheele beschaving in twee deeien zal
worden verdeeld. Er zijn slechts twee moge
lijkheden: zij wordt óf katholiek, óf niet-
katholiek. Het deel, dat niet katholiek zou
worden, zou wellicht, als een gevolg naar de
vraag om zekerheid, de slaverny In onze
moderne wereld herstellen, wat een terug
keer zou beteekenen van den tegenwoordi-
gen kapitalistischen tot den ouden slaaf-
schen staat. Slaverny kan moeliyk tot bloei
komen in de katholieke cultuur, welke haar
oorspronkelijk uitroeide. Een toekomstige
slaafsche staat zou waarschijnlyk beperkt
Worden tot die gedeelten van de wereld, die
zich van 't katholicisme afwenden.
Met onze kapitalistische mentaliteit zyn
wy gewoon slaverny te beschouwen als den
verschrlkkelyksten toestand, waartoe de
menschheid kan geraken. Maar we zijn ge
belgd te vergeten, dat al ons besef van per-
talisme mist, wanneer 't in zyn latere stadia
komt. In den slaafschen staat wordt het
werk altyd gedaan en regelmatig gedaan.
Deze vastheid en zekerheid, die houders van
slaven in sommige oude staten aan het
heele volk gaven, hadden een zeer waarde
vol effect: de aanwezigheid van rust, die het
volk in staat stelde te studeeren, te schry-
ven, te bouwen en de staatszaken te leiden
zonder haast of zonder de paniek en de
dwaasheid van haast. De grootste philosophie,
de beste kunst en de mooiste letterkunde
van alle tijden waren de vruchten van
deze rust.
Hoewel dit onmiskenbaar voordeelen zyn
van slavernij, geloof ik, dat er maar zeer
weinigen zyn, die herstel der slaverny gaar
ne zouden zien. Zij kan terugkeeren. wan
neer ons kapitalistisch systeem uiteenspat
en onze wereld zich afwendt van het ka
tholicisme. Dat mag niet en als 't zoover
komt, is de eenlg mogeiyke weg voor onze
menschheid een terugkeer tot den natuur
lijken staat van zaken voor de menschen,
tot den distributiestaat. Terwyl in den
staat van slavernij de meeste menschen
noch vryheid, noch eigendom kennen, heb
ben zij in den kapitalistischen staat vryheid,
die slechts nutteloos is door het gemis van
eigendom. De distributie-staat is de oudste,
de meest gewone en da meest natuuriyke
toestand in alle systemen, die wy kennen.
De menschen voalen zich het gelukkigst
onder dit systeem. Het is de staat, waartoe
zy altijd trachten terug te keeren, nadat zy
de mislukking van eenig ander systeem
hebben ondervonden. De menschen bren
gen het meest tot stand en zyn het meest
zichzelf, wanneer zy bezitters zyn in vry
heid.
Is het nu mogelijk, dat de tegenwoordige
kapitalistische staten zouden terugkeeren
tot het distributie-systeem? Het is waar,
dat in den distributie-staat de primitieve
levensomstandigheden de overhand hebben.
In Denemarken zijn niet meer dan 50.000
menschen in kapitalistisch verband werk
zaam; de groote massa der bevolking be
werkt haar eigen land en zorgt voor haar
eigen stoffelyke benoodigdheden ten eigen
voordeele.
Een der meest gebruikelijke argumenten
tegen den distributie-staat is, dat hy te
conservatief is: hy is niet geschikt voor de
ontdekking van nieuwe dingen en in zoover
hij zou beteekenen den terugkeer tot distri
butie-productie in plaats van- het tegen
woordige specialiseeren van verschillende
industrieën, zou hy noodwendig insluiten
een vermindering in de productiviteit van
den arbeid. Om één reden moet 'tverdeelen
van eigendom niet noodzakelijk beteekenen
een terugkeer tot distributie-productie. De
menschen zouden gelijke deelen in eigen
dom kunnen krijgen op dezelfde manier als
thans de aandeelhouders van naamlooze
vennootschappen. Maar om zoo'n geiyke
verdeeling van eigendom in den vorm van
aandeelen wezenlyk uit te voeren en te
handhaven, zou een belangryke wijziging in
ons tegenwoordig systeem moeten worden
gemaakt. Ten eerste is de verdeeling van
eigendom in aandeelen van geen waarde,
tenzij de waarde der aandeelen Is bepaald,
in dezelfde mate als de waarde van het
geld bestendig op 't zelfde niveau wordt
gehouden. Ten tweede is de verdeeling
van eigendom van geen waarde, tenzy ze
samengaat met de afschaffing van de ge
heimhouding van wettig eigendom. In
Brittannië b.v. weet niemand hoeveel eigen
dom iemand bezit, behalve de beambten van
de schatkist. De geheimhouding van wettig
eigendom is de sterkste macht der rijken.
Wanneer wij dus wenschen te geraken uit
de ellende, waarin de kapitalistische staat
ons brengt, moeten wij eerst controle van
regeeringswege verkrijgen op het doen en
laten van de aandeelen-markt en een re
gister van eigendom vaststellen, dat voor
iedereen open ligt.
Gebruik makende van klassieke bena
mingen, noemen wij ons tegenwoordig poli
tiek systeem „democratie" in tegenstelling
tot andere politieke systemen als „oligar
chie", feudalisme", „plutocratie" en bedoelen
daarmee, dat de contröle op de regeering
berust bij de Volksvertegenwoordiging, die
op haar beurt gecontroleerd wordt door het
volk.
Ons tegenwoordig politiek systeem echter
heeft niets uitstaande met ware democratie.
Zoo is het Lagerhuis in Engeland, hoewel ge
kozen door het volk, een schepping van par-
tyen en oefent geen uiterste macht uit in
het land. Als regeerende macht is het La
gerhuis stervende: haar party en vertegen
woordigen geen werkelyke verschillen in het
land, wat 't best geïllustreerd wordt door
het feit, dat de leden der drie partyen
vrijelijk hun politieke overtuigingen kunnen
verwisselen. Conservatieven en leden der
Labourparty kunnen liberaal worden; libe
ralen kunnen Labour worden of conser
vatief, zonder dat hun meening merkbaar
wordt gewijzigd. Ons werkelyk systeem is
eer een „plutocratie". De rijken van heden
hebben inderdaad heel wat meer macht m
handen dan in de dagen van 't donkerste
feudalisme. Het Lagerhuis is slechts de
schaduw van die weinige en telkens ver
anderende beheerders van den eigendom, die,
onbewogen door welke verandering ook in
de zich zoo noemende regeering, het wer
kelyke bestuur van het land ln handen
hebben.
(Hoewel de oplossing, welke de schryver
voor een vervanging van ons maatschappelyk
stelsel voorstelt, zeer vaag is en weinig af
doende lykt om de behoeften van onze op de
mechanische industrie berustende samenle
ving te voldoen, meenden wy toch goed te
doen dit artikel van den beroemden Engelschen
Katholieken schryver te publiceeren, omdat
hierin het probleem van de onrust onzer
huidige maatschappy zoo scherp wordt ge
steld. Redactie N. H. Ct.).
Sir Detering schenkt „De Brief" van Gerard
Terborgh aan het Mauritshnis
Men meldt ons uit Amsterdam:
Gistermiddag is by Frederik Muller Co.
de veiling van de collectie-Six begonnen
waarvoor alom in de geheele kunstwereld
groote belangstelling bestaat. Het geldt hier
immers den verkoop van een der kostbaar
ste kunstschatten, die men in Nederland be
zit. Onder de rijke collectie bevinden zich
schilderyen, miniaturen, versierde hand
schriften, wiegedrukken, teekeningen, pren
ten, oude boeken, fraaie meubelen, Chineeseh
porselein, Delftsch aardewerk, een zeldzame
collectie zilverwerk, beeldhouwwerk en tal
rijke andere kostbaarheden. De collectie
schilderyen van Hollandsche meesters uit d:
zeventiende eeuw, evenals grafische werken
en teekeningen van Rembrandt kwamen
het eerst onder den hamer.
Daar bleven echter den door Rem
brandt geschilderde portretten van burge
meester Jan Six en van diens moeder Anna
Wymer, alsmede nog eenige familie-por
tretten die in de Six-stichting voor Amster
dam behouden zijn, buiten.
Zelden was een zoo groote menigte van
belangstellenden op de been. Buiten in de
N. Doelenstraat verdrongen honderden
zich om een plaatsje machtig te worden. On
danks de groote drukte verliep alles ordê-
lyk.
Toen de veiling aanving was er geen
plaats meer onbezet in de groote veiling
zaal en zelfs moesten velen zich met een
staanplaats tevreden stellen.
Onze voormannen uit de kunstwereld, zoo
om. de Directeur van het Rijksmuseum, de
beer Schmidt Degener, en de oud-directeur
Jhr. van Riemsdijk, alsmede de Directeur
van het Stedelijk Museum bewogen zich door
de massa kunstkenners, waaronder er velen
waren uit het buitenland, waarvan o m. op
gemerkt werden vertegenwoordigers van het
Louvre te Parijs en van bekende kunstzaken
uit Londen, met name van de firma's
Knoedler, Agnew cn Colnaghi. Precies om
half drie las de deurwaarder de veilings-
voorwaarden voor.
De schilderijen werden nu binnengedragen
en de afslager roept in het Fransch de be
dragen op, welke de kooplustigen wel wiïler
bieden. Een schilderij van van Beerstraaten
voorstellende de St. Olofs-Kapel wordt voor
f 7800 aan den man gebracht, terwyl voor 'n
stuk van Gerrit Adrlaansz Berckheyde, voor
stellende het „Kasteel van Heemstede" uit de
zeventiende eeuw 17000 opbrengt.
Het door Jan de Bray geschilderde portret
van Jean de la Chambre (Franschen profes
sor te Haarlem) levert 6000 op.
„De „Melkventster" van Cornelis Dusart
gaat weg voor 11.000, en een schilderij van
Quiringh Brekelenham (De slapende Groot
moeder) voor 10.000.
Om het groote belang als kwestie op zich
zelf, zoowel voor de school, het gezin als de
studeerende jeugd, mede ter voorlichting
van hen, die in verband met „Huiswerk"
by de middelbare school direct of indirect
moeiiykheden ondervonden, hebben wy ge
meend goed te doen eene enquête in te
stellen by leidende personen der middelbare
inrichtingen te dezer stede omtrent deze ac-
tueele kwestie.
Wy zullen daartoe de verschillende ziens-
wyzen in den vorm van een interview ach
tereenvolgens publiceeren, om daarna in een
slot-artikel een samenvattende beschouwing
over de kwestie te geven.
De volgorde is geheel willekeurig geno
men.
Voor de welwillende medewerking, die wy
by ons onderzoek mochten ondervinden,
brengen wij te dezer plaatse gaarne dank.
De serie wordt geopend met de zienswyze
te dezer zake van Ir. W. C. G. H. van Mou-
rik Broekman, Directeur H. B. S. Afdee-
lingen, Lid van het Directorium van het
Gem. Lyceum:
Sir Henry Deterding, die op de veiling-Six
„De Brief" van Terborch heeft aangekocht
als een geschenk voor het Mauritshuis
Na de eerste 15 stukken komt nu de groote
animo voor het mooie schildery van Jan
van der Heyde, voorstellende het prachtig
gezicht op het kanaal „Oude Delft". Als de
afslager het bod herhaalt van cent milles
florins gaat er beweging door de zaal. De
bieder van 108.000 wordt de kooper.
Het volgende schilderij van Meiöert Hob-
bema, "n statig natuurtafereel voorstellende,
wordt voor 300.000 verkocht, naar wij
meenen te weten aan de Engelsche firma
Knoedler.
I Een gejuich gaat door de zaal als bekend
vordt, dat het Hollandsche interieur van
I Pieter de Hoogh" voor 140.000 door dc
Vereniging ..Rembrandt" is aangekocht.
By deze eene verrassing bleef het echter
niet. De kunsthandel Wisselingh kocht ver
schillende werken aan voor Nederlandsche
rekening. Van de werken, die deze firma
kocht noemen wy „De muziekles" door Frans
van Mieris voor 36000, „Landelyke Idylle"
door Paulus Potter voor 78000, een Sneeuw
landschap" door Jacob van Ruisdael voor
37000, de „Maria Kerk te Utrecht" door
Pieter Saanredam, welke niet minder dan
61000 opbracht, „Het Strand te Zand-
voort" door Adriaan van de Velde voor
62000 en nog enkele andere.
Niet zoodra werd het bekend, dat al deze
werken voor Nederland behouden zouden
biyven of opnieuw barstte een enthousiast
applaus uit de zaal los. De spanning steeg
ten top toen „De brief" door Gerard Ter
borgh verkocht werd voor 290.000. De
kooper bleek te zynSir Henry Deter-
ding, die het schilderij geschonken heeft aan
het Mauritshuis te 's-Gravenhage.
Het prachtige „Oestereetstertje" van Jan
Steen ging weg voor 190.000, „De visch-
bank" door Adriaan van Ostade bracht
47000 op, „De bergstroom" door Jacob van
Ruisdael 34000. Het „Maanlandschap"
door Aert van den Neer ging voor 44000
van de hand en de twee etsen door Rem
brandt van Burgemeester Six brachten res-
pectievelyk negentig en acht en twintig dui
zend gulden op.
De penteekening „Jozef verhaalt zyn droo-
men" werd verkocht voor 39000.
Onder de koopers bevonden zich verschil
lende Nederlandsche makelaars, wat echter
nog niet zeggen wil, dat alleen ook voor Nedi r-
landsche rekening hebben gekocht.
De totale opbrengst van deze velling beliep
meer dan twee millioen gulden.
Om vyf uur was de veiling welke onge
veer zeventig stuks omvatte, geëindigd.
Ir. W. C. G. H. van Mourik Broekman
„Zonder huiswerk kan het niet", is de
meening van den heer Van Mourik Broek
man, „in verband met de parate kennis,
die moet worden opgedaan en de leerstof,
die voorgeschreven is en behandeld moet
worden. Het is noodig, dat de leerlingen
zich van het gedoceerde stelselmatig reken
schap geven. Tydens den oorlog, met den
gasnood, hebben wij het huiswerk stop ge
zet. In dien tijd moest voor oefening een
gedeelte van het lesuur worden afgenomen;
het vastleggen der stof kwam in mindering
van de les. Na eenige maanden bleek, dat
wy verre achter waren by andere jaren."
Acht u huiswerk in het welbegrepen be
lang van den leerling?
„Afgezien van de technische noodzake-
lykheid betwijfel ik sterk of het niet heb
ben van huiswerk voor de leerlingen heil
zaam zou zyn. Voor hen, die er nuttige lief-
hebberyen op na houden, zou het zeker aar
dig zyn. Ook zouden sommige leerlingen hun
vrye uren gebruiken om zich te ontwikke
len. Voor de groote meerderheid acht ik
het niet goed, daar zij eenvoudig aan ledig
gang met al de ongunstige gevolgen prys
zou worden gegeven. En dan, het latere le
ven, vraagt immers ook geregelden arbeid."
,De moeilijkheid is de goede beperking
aan te brengen," gaat de heer Van Mourik
Broekman voort. „Door den volkomen uit
eenloopenden aanleg der leerlingen is het
huiswerk nooit zóó te bepalen, dat het voor
ieder passend is. Een bepaalde hoeveelheid,
die van den één 1 of IK uur vergt, vraagt
van een ander 3 uur. Het huiswerk mag
intusschen zeker niet ontaarden in een
groote zorg. Het is verkeerd, dat de jongens
voor opgaven geplaatst worden, die te zwaar
voor hen zyn, met het gevolg, dat zij den
ganschen avond zwoegen zonder tot een
resultaat te zyn gekomen, en zy ten slotte
onbevredigd naar bed gaan. Ik acht het van
groot belang, dat het huiswerk in een rus
tige gemoedsstemming wordt gemaakt, en
dat de avonduren bevrediging over den ver
richten arbeid brengen. Het huiswerk moet
dus in nauwe aansluiting zyn op de be
handelde lessen. In navolging van een
Duitsch voorbeeld is de idee aanlokkend, om
op Zaterdag geen huiswerk te geven. Het is
hard de kinderen te zien zwoegen, terwijl
iedereen den „vryen Zaterdag" geniet, is
men geneigd te zeggen. Met de leeraren is
vroeger wel besproken het huiswerk op den
Zaterdag te beperken. De mogeiykheid tot
eenige beperking te komen, lykt me niet
uitgesloten, maar er is gevaar voor overla
ding op de andere dagen."
HUISWERKREGELING.
„Voor de lagere klassen bestaat een huls
werk-regeling. De leerlingen krygen voor
niet meer dan drie, hoogstens vier vakken
huiswerk. De leeraren noteeren (ook
in de hoogere klassen) in een boek den
tyd voor het huiswerk benoodigd. Elke
leeraar noteert in hetzelfde boek; de totale
hoeveelheid huiswerk voor een bepaalden
dag kan elke leeraar dus voor elke klasse
overzien. De leerlingen mogen hun bezwa
ren tegen de opgegeven hoeveelheid huis
werk vrij uitspreken, zy zyn vrymoedig ge
noeg om daarvan gebruik te maken.
Het komt zelden voor, dat by overlading
op een bepaalden dag geen overleg wordt
gepleegd. Voor den normalen leerling is het
huiswerk, bij regelmatige verdeeling daar
van, m.i. niet te veel. Toch ben Ik ervan
overtuigd, dat er leerlingen zyn, die er te
veel tijd aan moeten geven. Dat zyn voor
namelijk zij, die een taak nauwgezet ver
richten en langzaam werken.
Het bepalen van de hoeveelheid huiswerk
moet met zorg geschieden; het vormt her
haaldelyk een punt van bespreking, ook op
de leeraarsvergaderingen. Periodiek wordt
een huiswerk-enquête gehouden. Dan wordt
nagegaan, hoeveel tijd er voor het huiswerk
is besteed en voor welke vakken verminde
ring gewenscht is. Meestal biykt, dat het
gemiddelde niet te hoog Is, maar dat de
uiteenloopende studieaanleg de moeiiykheid
biyft. Ik acht het geen verstandige daad het
huiswerk af te schaffen."
„Van groot belang is, dat de leerling zich
de goede manier van werken eigen maakt
Ais hy een les bestudeerd heeft, moet hy
met gesloten boek, deze trachten te recon-
strueeren. Op die manier werkt de studie
vormend. By zyn overgang naar de aca
demie of by zyn intrede in de maatschappy
zal de leerling van een goede methode van
werken blyvend voordeel ondervinden."
EINDDIPLOMA ALGEMEENE EISCH.
By het einde van het onderhoud stipte de
heer van Mourik Broekman nog even aan
dat het bezit van een einddiploma in den
tegenwoordigen tyd byna overal als eisch
wordt gesteld, niet alleen voor verdere stu
die, maar ook voor elke positie van eenige
beteekenis. De waarde van het einddiploma
wordt door onze samenleving wel zeer hoog
aangeslagen; met mindere eischen van be
kwaamheid en kennis dan die, welke voor
het eindexamen gesteld worden, schyntmen
het niet te kunnen doen. „Zij, die de ei
schen van het eindexamen onmatig noe
men, mogen daar wel eens aan denken,"
meende de heer Van Mourik Broekman.
By het heengaan deelde de heer Van
Mourik Broekman ons nog iets mee, dat ons
voor den geest van het onderwys van by-
zondere waarde lykt: „De geest, zooals die
vroeger in mijn tyd op vele scholen be
stond, de geest van „ze moeten het maar
kunnen," daarvan is thans geen spoor meer
aanwezig. In de plaats daarvan is gekomen
een geest van meeleven en tegemoetkoming
aan rechtmatige verlangens."
Heden wordt te Nymegen het eerste
lustrum gevierd van de R. K. Universiteit.
Aan dit eerste lustrum hebben wy Zaterdag
jj. reeds uitvoerige beschouwingen gewyd.
De viering van dit eerste lustrum was iets
breeder opgezet, dan die van den gewonen
jaarlykschen „dies natalis". Evenwel was
aan de herdenking geen uitbundig uiterlyk
feestvertoon gegeven en werd het feest
binnen zeer bescheiden perken gehouden.
De plechtigheden waren niettemin, zooals
by iederen dies, openbaar en alle belang
stellenden waren, als vanzelfsprekend,
hartelyk welkom.
Byzondere uitnoodigingen hadden zich
beperkt tot personen, die op een of andere
wijze onmiddellyk met de Universiteit in
verband staan.
Z. D. H. Mgr. A. F. Diepen, gaf van zyn
hooge belangstelling voor dit lustrum biyk
door zyn tegenwoordigheid
Mgr. droeg hedenmorgen te half 10 een
pontificale H. Mis van dankzegging op ui
de St. Augustinuskerk, geassisteerd door
eerw. hoogleeraren en studenten. Een koor
van studenten voerde de gezangen uit, on
der leiding van Rev. H. Fortmann, theol.
student.
Na de H. Mis had de pontificale Inzege
ning plaats van de gebouwen der Bibliotheek
en der Instituten.
Hedenmiddag werd een plechtige aca
demische zitting gehouden.
Na het zingen van „Aan U, o Koning der
Eeuwen" by het binnenkomen der auto
riteiten en van „Io Vivat" by die der pro
fessoren, werd de zitting geopend met ge
bed „Veni Sancte Spiritus" muziek van
Frey op voortreffelyke wyze gezongen door
het koor der St. Franciscuskerk, onder lei
ding van den heer Bartels.
Daarna hield de rector-magnificus een
rede, waarna het genoemde koor het 7-
stemmig „Exultate Deo" van Palestrina uit
voerde.
Na een inleidend woord van den rector,
werd door alle aanwezigen gezongen het
nieuwe universiteitslied „Laeta flores'". Op
de prysvraag dezen zomer voor dit lied
uitgeschreven, waren zeven antwoorden
binnengekomen.
Daarvan was het gedicht van Rev, J.
Tesser S. J. bekroond.
Prof. Baader had het gedicht getoonzet
en thans werd het door alle aanwezigen,
onder begeleiding van de harmonie „St.
Canisius" spontaan gezongen.
Deze academische zitting werd, behalve
I door Z. D. H. Mgr. A. F. Diepen, de pro
fessoren en studenten, door een groot aan
tal autoriteiten bygewoond. Ook waren
vele telegrafische en schriftelyke geluk-
wenschen binnengekomen.
De senaat hield na afloop der zitting een
receptie waar een groote schare voor
aanstaande personen hun gelukwenschen
met het eerste lustrum der R. K. Universi
teit kwamen aanbieden.
Nadere bijzonderheden omtrent den tocht
van de „Graf Zeppelin" naar Amerika. De
reparatie van het luchtschip zal waarschijn
lyk acht dagen duren.
De Tweede Kamer heeft besloten het
wetsontwerp tot herziening van de finan-
cieeie verhouding tusschen Rijk en gemeen
ten naar een commissie van voorbereiding
te zenden. Deze commissie Is reeds benoemd.
De viering van het eerste lustrum der
R.-K. Universiteit te Nymegen.
De Tweede Kamer heeft een aanvang ge
maakt met de behandeling van het wetsont
werp tot wijziging van de Indische Staats
regeling.
De regeeringscommissie voor de bevol
kingsboekhouding is gisteren geïnstalleerd.
De veiling der collectie Six heeft meer dan
2 millioen opgebracht.
Poincaré bespreekt in den ministerraad de
artikelen omtrent de wedertoelating der
Congregaties.
Een communiqué van den Quai d'Orsay
betreffende de zaak Horan.
Dc Fransche oorlogsbegrootlng voor 1929
is 849 millioen looger dan die voor 1928.
650000 Hongaarsche arbeiders in Transsyl-
vanië verbannen.
De begrafenis der slachtoffers van de ta
st ortingsramp te Praag; incidenten door
co~ tunisten veroorzaakt
De uitvaart der Russische koningin-wedu
we heeft in allen eenvoud te Kopenhagen
plaats gehad.
Barometerstand 9 uur vjn.: 7.60, achteruit
OPTICIENS FABRIKANTEN
Licht op De lantaarns moeten
worden opgestoken om 5,28.
morgen
Hoogste barometerstand 774,8 m.M. te
Mtinchen.
Laagste barometerstand 730,8 mJd. te
Isafjord.
Verwachting: meest matige, wellicht tU-
deiyk krachtige Z. tot W. wind, zwaar be.
wolkt of betrokken, waarschyniyk eenige
regen, aanvankelyk iets zachter.
In de verkeerde richting afgestapt
De elfjarige Jan Staur mocht van een
chauffeur in diens vrachtauto meerijden
van Halfweg naar Haarlem. Hy zat naast
den chauffeur in den bak. Toen de Amster-
damsche Poort naderde, wilde hy uitstappen
om naar zyn woning te gaan ln de Nyi-
straat. Voordat de auto stilstond sprong hy
aan den rechterzykant, ln verkeerde richting
van de treeplank. De chauffeur waarschuw
de hem nog, doch het was reeds te laat. Hy
kwam te vallen tusschen voor- en achter
wiel en kreeg waarschyniyk een gedeelte
van het achterwiel over zyn hoofd.
Voorbygangers schoten toe en brachten
den jongen naar het polltleposthuis aan
de Amsterdamsche Vaart, alwaar een agent
van politie hem voorloopig verbond.
Daarna is hy per ziekenauto naar het St.
Elisabeth's Gasthuis vervoerd. De dokter
constateerde een schedelfractuur. Een ga
pende hoofdwonde maakte den toestand
zeer ernstig.
Hedenmorgen kon men niets naders over
Het suikergehalte der bleten is nog steeA
aan den stygenden kant, zoodat reeds 18 A
19 kon worden opgeteekend. In geen jaren
is zoo'n hoog percentage bereikt, hetgeen voor
de vele verbouwers een ware uitkomst ls. om
dat er van bedryfswinst op dit gewas nu wel
sprake zal kunnen zyn.
Over den normalen waterstand in den
Haarlemmermeerpolder zyn de schipper»
tevreden. Zelfs by de doorvaart onder de
geniesluis werden nog geen klachten verno
men, waaruit kan worden afgeleid, dat het
waterpeil op een voor de scheepvaart ge-
wenschte hoogte wordt gehouden.
De heer V. uit Noordwykerhout reed gis.
terenavond ongeveer 6 uur met een
nieuwe luxe-auto te Vogelenzang. Ter hoog
te van den Tiltenberg vloog plotseling de
auto ln brand, vermoedeiyk door een lek in
de benzinetank. De auto, welke verzekerd
ls, brandde uit.
Het verkeer werd door de politie geregeld.
1
I
Naar wy vernemen is de 19-jarige N. N.
die by de bloedige vechtparty in de de La
Reystraat gewond werd, uit het 6t. Elisa-
den toestand van het knaapje mededeelen. bethsgasthuis ontslagen.
