Stadsnieuws
Horinga Wut^rici], Haarlem
Langs de Straat
THIRTO0ËNE
Centrale Verwarming
EERSTE BLAD
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT MAANDAG 22 OCTOBER 1928
BLADZIJDE 2
lommissie van overleg voor
de ambtenaarszaken
De torens der
Kathedrale Kerk
Rheumatiek - Jicht - Griep
Steken in de Zij en Hoest
ErnsfciD auto onrelük
op de Rijksstraatweg
Amsterdam - Haarlem
Drie personen vervoerd naar
het St. Elisabets Gasthuis
Missiestatie Puoly door
movers overvallen
Het ziekenhuis „St. Joannes
de Deo"
Arbeidsbemiddeling naar
België
De inbraak te Vogelenzang
Kennemer Vereeniging voor
Jeugdherbergen
Verkeersongevallen
Weer een inbraak te
IJmuiden
De restauratie van de
Spaarnekerk
Gevonden Dieren en Voorwerpen
Het conflict bij de Coöp.
Suikerfabriek Roosendaal
^RA^rM-vANVALKEilBÜRQ'f
LEEUWARDEN
Slofzuigerbuis MAERTENS
Sarteijorisstr. 18 Tel. Ne. 10756
4pex Klcp-Vesg Stofzuigers f175
LAATSTE NIEUWS
Herstemmingen algemeens
De instortingsramp te
Vincennes
Vrijdagmorgen vergaderde de Commissie
/an Overleg voor de Ambtenaarszaken onder
leiding van Mr. J. perritsz.
Uit de mededeelingen bleek o.a., dat door
Burgemeester en Wethouders zijn ingesteld
dienstcommissies voor de ambtenaren van
den dienst van Openbare Werken en voor die
van de Gemeênteüjke Duinwaterleiding.
Geen overeenstemming werd bereikt ten
opzichte van een schrijven van de ambtenaren
organisaties met betrekking tot de gratifi
caties, verleend in verband met bizondere
werkzaamheden bij de annexatie de orga
nisaties vereenigden zich met een voorstel,
om een nader onderzoek te doen instellen,
om na te gaan, of meer uitbreiding, ook voor
andere diensten en bedrijven dan de Ge
meente-Secretarie billijk ware, het Gemeente
bestuur stelde zich op het standpunt, dat
de beslissing van den Raad in dat opzicht
zulk een onderzoek uitsluit.
Na een geanimeerde rondvraag werd de
vergadering gesloten.
In aansluiting met het bericht in ons num
mer van Vrijdag laten wij hieronder nog
volgen, wat de „DeKathedraal", het parochie
blad der Kathedrale Kerk, over den afbouw
der torens schrijft. Ket stuk bevat voor het
grootste deel bijzonderheden, die wij reeds
eerder publiceerden, doch vooral onze vele
nieuwe abonné's zullen er met genoegen,
dunkt ons, kennis van nemen. De redactie
schrijft als volgt
Hebt u deze week de vlag zien staan boven
op een der torens van onze Kathedraal Het
verschijnen van onze Nederlandsche driekleur
daar hoog in de lucht is overal met belang
stelling waargenomen en met vreugde begroet;
't kon immers niet anders beduiden, dan dat
een onzer torens op hoogte is en dus zijne
voltooiing nabij. En dit is zeker een geluk-
wensch aan onze Parochianen waard; want
op 15 Juni werd met het metselwerk van
beide torens begonnen en op 15 October
dus slechts vier maanden later, was een der
torens van 23 M. op 52 M. hoogte gebracht.
Dit mag toch zeker een voorspoedige bouw en
een gezegend werk genoemd worden 1
Men zal zich nog herinneren uit een verslag
van den hoofdopzichter in no. 40 van „De
Kathedraal", dat het metselwerk der torens
op verschillende plaatsen horizontaal moe^t
verankerd wordenhiervoor werden de
gewapend betonvloeren der verdiepingen
benut, die van extra ijzeren staven voorzien
werden. Zulke vloeren werden aangebracht
in den Zuidtoren op 23 M., 26 M., 33 M.,
38 M. (vloer van speelkamer voor carillon),
42 M. (vloer van carillonruimte) en de laatste
vloer op 52 M. deze laatste vloer dient tevens
voor afdekking van den toren. Tot zoover is
men met den bouw nu gereed.
Nu komen er nog bij de balustrade en de
vier granieten hoeksteenen, elk wegend 2000
Kilo, waardoor de toren nog 3 M. zal rijzen
de totaalhoogte is dan 54 M.
In afwijking dus van het oorspronkelijk
pian worden de beide torens niet afgedekt
door koepelvormige daken, terwijl de hoogte
blijft beneden die van den grooten koepel
(60 M.) deze veranderingen werden
noodzakelijk geacht om te voorkomen, dat de
groote koepel zijn domineerend karakter over
den geheelen bouw zou verliezen.
De bouw van den anderen toren is nu
gevorderd tot een hoogte van 47 M. Men is
daar bezig met het stellen van de wijzerplaten,
want deze toren aan de Noordzijde zal het
uurwerk dragen, terwijl-die aan de Zuidzijde
voor de groote klokken en het carillon be
stemd is. Elk dezer vier wijzerplaten bestaat
uit 20 stukken bewerkte kalksteen, die te
zamen wegen 12000 Kilo per wijzerplaat. De
uren zullen worden aangegeven niet met
cijfers, doch met vergulde stippen, die,
evenals de verguld-ijzeren wijzers, des avonds
kunnen verlicht worden. De witte stukken,
waarmede men nu vanaf den beganen grond
de werklieden bezig ziet, zijn dus de blokken
kalksteen, waaruit de wijzerplaten worden
opgebouwd.
De hocgte en de afsluiting van dezen toren
zullen gelijk zijn aan die van den Zuidtoren,
Zooals wij dit boven beschreven hebben.
Als een merkwaardigheid kan worden
vermeld, dat op de buitenste hoeken aan de
voorzijde van eiken toren zal worden geplaatst
een vlaggestok van 16 M. lengte deze lange
stokken zullen echter niet worden gestreken
of schuins ingehaald, maar zinken rechtstandg
weg in de buis, die daartoe in eiken toren is
ingemetseld. Daarenboven wordt de vlag zóó
aan den stok bevestigd, dat zij in alle richtin-
geh draaien kan, zonder zich om den stok
heen te winden.
Reeds meerdere malen hoorden wij van
deskundigen een woord van hoogen lof over
het prachtige steigerwerk, dat rondom de
torens is opgetrokken. Ook den leek in het
vak za! het niet ontgaan zijn hoe bewonde
renswaardig regelmatig paal aan paal is vast
gesnoerd en verdieping op verdieping is
opgebouwd en wat de hechtheid betreft,
deze wordt toch zeker overduidelijk bewezen
doordat stukken steen van duizenden Kilo's
gewicht naar boven worden geheschen,
zonder dat ook maar een enkele afwijking te
constateeren valt. En toch bestaat dit steiger-
werk uit wel duizend palen van 12 a 13 M.,
lengte, terwijl er aan korte stukken paal
(kortelingen), steigerplanken enz. zeker
vierduizend stuks verwerkt zijn.
Hoe mooi de steigers echter ook zijn, wij
Zien allen met verlangen uit naar den dag,
waarop onze torens van hunne ommanteling
zullen ontdaan zijn en de schoonheid van dit
rijke bouwwerk in volle pracht voor ons oog
zal openhoeien. Dit zal echter nog eenige
maanden luren, want tegelijk met het zakken
van he" s>: ïigerwerk moeten de torens geheel
worder ,'fgewerkt door het voegen, het
dichtmctsclen van de gaten der palen enz.
Men schat dat in begin Februari 1929 de
torens ge.ieel afgebouwd zullen zijn en de
steigers weggebroken.
Het totaal gewicht van eiken toren zal dan
zijn vier millioen kilogram, gedragen door
360 palen van ongeveer 14 M. lengte. De
hoogte van eiken toren is dan 54 M., terwijl
de hoogte van den grooten koepel 60 M.
bedraagt.
En dan krijgen wij de gelegenheid om de
torens te bestijgen, ten einde te genieten van
het verrukkelijk panorama 't welk daarboven
rondom ons ligt. Want in eiken toren is een
wenteltrap gemaakt, die ten laatste toegang
geeft tot de bovenste afdekking, die, be
schermd door de steenen balustraden, als
platform is ingericht. Men heeft daar 'n
heerlijk vergezicht over den geheelen omtrek
Amsterdam, Beverwijk, IJmuiden, Noord-
wijk zijn alle goed zichtbaar, terwijl tot in het
verre verschiet de Noordzee voor ons open
ligt. Menigeen zal er het vermoeiende klim
men en draaien maar boven langs de wentel
trappen voor over hebben, maar niemand
zal met meer blijheid en fierheid het hoofd
heffen uit de laatste trap-opening en de
oogen laten schouwen over den wijden omtrek
dan de Parochianen van Sint Bavo, die dan
weer meer dan ooit zullen waardeeren hun
groote voorrecht zulk een grootsche en
machtige Kathedraal hunne Parochiekerk te
noemen.
Als iemand ons vraagt welke toren is nu
eigenlijk het eerst op hoogte, de mannen- of
de vrouwentoren, met andere woorden, wie
hebben het gewonnen, de mannen of de
vrouwen, dan is het antwoord (natuurlijk
de mannen! Dat dit echter verklaard meet
worden hierdoor, dat de vrouwen minder
hebben geofferd voor den torenbouw dan de
mannen, wij zouden het niet gaarne durven
beweren.
In elk geval, de vrouwentoren zal niet lang
na dien van de mannen voltooid zijn, en dan
symboliseeren beide op even schoone wijze de
levenstaak, welke God aan den man en aan
de vrouw geschonken heeft.
De mannentoren zal dragen in 't hart de
groote klokken en het carillon, die in volko
men harmonie hunne sterkte en welluidende
klanken zullen uitzenden over de aarde en de
menschen, of zij willen luisteren of niet,
zullen spreken van hooge en hemelsche din
gen. De vrouwentoren echter staat daar in
stille pracht, dragend het uurwerk, dat, met
gouden vingeren de uren wijzend, de men
schen zal roepen tot hun plicht en de
dagelijksche bezigheden zal regelen.
Zoo zal iedere goed katholieke man de
geloofsovertuiging, welke hij draagt in 't
hart, door zijn schoone daden die alle, tot de
kleinste toe, in volkomen harmonie zijn met
elkander, uitzingen en uitjubelen over heel
zijn omgeving en allen, met wie hij in aanra
king komt, of zij gewillig zijn of onwillig,
spreken van de dingen, die van omhoog zijn. j
Terwijl de Roomsche vrouw, levend en j
werkend in stille bescheidenheid, zonder het
stellen van daden die luide spreken naar j
buiten, toch met de onweerstaanbare kracht
van hare liefde de haar toevertrouwden brengt
tot stipte vervulling hunner plichten, alles I
regelend en leidend zooals het voor ieder het I
beste is.
Ziedaar de tweevoudige symbolische
gedachte, welke er toe heeft geleid den eenen
toren „mannen-toren" en den anderen
„vrouwen-toren" te noemen. Ziedaar ook de
verklaring van het dobbele opschrift, dat
geplaatst is op de ons zoo goed bekende
torenbussen.
En nu de vlag is geplaatst op den welhaast
afgebouwden mannentoren, terwijl na niet
langen tijd ook van den vrouwentoren
de vlag als een zegeteeken ons tegenwapperen
zal, mogen wij blijde vaststellen dat ook nu
in vervulling ging het Schriftuurwoord dat
staat midden op de toren-spaarbus „Alle
mannen en vrouwen brachten met offervaar
dig gemoed hunne gaven, opdat het werk
mocht worden voltooid."
Moge de hoog geheven vlag ons het fc ij le
teeken zijn, dat de 'baan veilig is om voort te
gaan, neen voort te snellen op den weg van de
Katholieke offervaardigheid, opdat zoo
spoedig mogelijk het einddoel bereikt worde
en onze heerlijke Kathedraal in den vollen
zin, in- en uitwendig worde voltooid.
Orgelbazen en Oempa's
De beteekenis van muziek in 's menschen
leven is door de vele philosofen reeds door
alle eeuwen in zwaarwichtige artikelen be
zongen.
Het muzikaal gevoel van den eenen mensch
kan ver uit.eenioopen me' dat van den an
deren. Een hoogstaand muziekliefhebber
dweept met symphonieën, dan volgt de
minnaar dev klassieke muziek en een heel
eicel verder de aanbidder van straatmoppen
en ruccescleuntjes. De ïaamte categorie geeft
stof voor een man, welke langs de straat
pleegt te slenteren. Wat schuilt er niet een
heerlijke poëzie in een straatorgel of piere
ment? Wat zit er niet een groote opwek
kende kracht in zoo'n pij instrument? Vraag
don raseehten kantoorbed'ende wat hij denkt
van een orge' en hij zal een vrooliik gezicht
zetten en antwoorden: Zaterdagsmorgens of
Dinsdagsmiddags komt de Lange Daan of
Kromme Frank of wie dan ook, vóór het
kantoer spelen, dan is net feest, dan gaat
het raam op een kier al is 't nog zoo koud.
Een orgel:
De ,eugd danst op de Schone blaue Do-
nau", op „Grootmoedertje" of de „Ouverture
Dichter und Bauer". Met plezier worden een
paar centen aan den orgelbaas gegeven,
overal waar hij komt is hij welkom, daar
profiteert hij van. En menschen, die den
neus ophalen voor het mooi opgetuigde ker-
misinstrument, verloochenen hun humeur.
Wat wordt het orgel niet graag gezien op
het ijs, op de ijsbaan, waar men lustig een
baantje rijdt op de vroolijke tonen van een
militairen marsch of een nieuwe creatie van
Paul Whiteman. Vanmorgen speelde het or
gel in de Jacobijnestraat. Er omheen loop
jongens met groote fluitcapaciteiten, welke
zij welig botvieren. Deftige heeren passee-
ren de Oude Gracht, kijken naar den
draaienden orgelman, neuriën zachtjes mee
met de muziek en genieten meer dan in een
Bach-concert, waar ze muisstil moeren luis
teren en geperst zijn in een keurig avond-
costuum. Een orgel! Wat zou de wereld zon
der straatorgel zijn?
De Duitsche Oempa's, bestaande uit Hol-
landsche muzikanten, zijn ook zeer gezien
bij jong en oud. Met opgeblazen wangen
persen ze de muziek uit de koperinstrumeu
ten, met vasten slag beukt de slag /'ei ker
op de groote trom en met nog meer ijver
verzamelen de geldophalers de koperen be
looningen.
Alles ligt stil als de Oempa's in de straat
komen. De stofzuigers worden door de huis
vrouwen stilgezet, de klanten in de winkels
krijgen te veel geld terug van de juffrouw in
charleston-stemming, de kleintjes laten het
speelgoed in den steek om te kijken naar de
vroolijke muzikanten.
Wij, moderne menschen, opgevoed door
nooit-stilstaande, gillende radio's, wij men
schen, liefhebbers van strijkjes en kerkcon-
certen, wij, blijven even staan bij het spel
van een straatorgel of het getoeter van de
Oempa's.
Laten we ons daar niet voor schamen! Het
kenmerkt de tevredenheid.
besirijdï met succes
Bij Apothekers en Drogisten
heele doos f 0.75haloe doos f 0 45
Det bestuurder door de politie in bewaring
gesteld
In den afgeloopen nacht, omstreeks kwart
over twaalf, reden twee auto's elkaar tege
moet op de Rijksstraatweg Amsterdam
Haarlem, nabij den overgang van den spoor
lijn naar Haarlemmermeer. De auto komen
de van Amsterdam werd bestuurd door J.
v. d. M. te IJmuiden. De auto kamende van
Haarlem en bestuurd door L. H. te Amster
dam ging zigzag over den weg. Een botsing
was onvermijdelijk. Na de aanrijding stond
de wagen van L. H. dwars over den weg. De
vier inzittenden bekwamen allen verwondin
gen. L. H„ echtgenoote van den bestuurder
moest in bewustelooze toestand per zieken
auto naar het St. Elisabeths Gasthuis ver
voerd worden. Een andere inzittende, B. S.
staat van dronkenschap en werd vervoerd
naar het politieposthuis Amsterdamsche
Vaart, daarna evenzoo naar het gasthuis per
auto van Mathot. Hij heeft een kneuzing
aan de longen bekomen. Bovendien zat in
de auto N. v. d. P. te Amsterdam, die zijn
rechter schouder en rechterbeen gebroken
heeft. Ook voor hem was overbrenging naar
het St. Elisabeths Gasthuis noodzakelijk. De
auto is zwaar beschadigd en weggesleept. De
bestuurder L. H. is door de politie in ver
zekerde bewaring'gesteld. De bestuurder van
de andere auto treft geen schuld en werd
niet gedeerd.
De politie zal een en ander nader onder
zoeken.
Door Pater P. Anton Wervel, Missionaris
Tot overste van het ziekenhuis „St. Jo
annes de Deo" te Haarlem is benoemd de
Eerw. Broeder Victorianus, tot op heden
overste van Huize „Kalorama" te Beek bij
Nijmegen.
In de afgeloopen week vertrokken met
een verwijzingskaart van de Gemeentelijke
Arbeidsbeurs alhier naar aanleiding van de
mededeelingen van den Rijksdienst der
Werkloosheidsverzekering en Arbeidsbemid
deling inzake arbeid in België, vier betonsjou-
werlieden naar Namen en één metselaar en
één opperman naar Brussel, terwijl heden af
reizen drie betonsjouwerlieden naar Namen
en vier huisschilders naar Brussel.
In totaal verleenden de Rijksdienst van de
Gemeentelijke Arbeidsbeurs alhier gedurende
de maand October hun bemiddeling voor het
vertrek van in tottaai 37 arbeiders naar i
België.
De daders, twee oude bekenden, gevat
Hoewel er reeds eenige weken verloopen
zijn, ligt de brutale inbraak, in het café
„Goemans" gepleegd, bij alle bewoners van
Vogelenzang, waar overigens nooit iets van
misdadigen aard is voorgevallen, in die om
geving nog versch in het geheugen.
Door zeer velen is, en niet geheel ten on
rechte, om de beide geheelonthouders, die
zich met een flesch Ranja sterkten, hartelijk
gelachen en is de gevolgtrekking niet uitge
bleven, dat men hier met een vreesaanja
gende grap te doen heeft gehad.
Dat dit niet het geval was, schreven wij
reeds eerder, daar de politie vermoedde met
twee oude bekenden te doen te hebben.
Vorige week zijn, naar men ons meldt, in
Voorburg twee inbrekers in hun nachtelijken
arbeid op heeterdaad betrapt en zijn thans
in voorarrest te den Haag.
"Aan het signalement, door de Bloemen-
daalsche politie bekend gemaakt;, beant
woordend, hebben zij na hun herkenning
door de Bloemendaalsche recherche een vol
ledige bekentenis afgelegd. De vingerafdruk
ken, op de ledige flesch Ranja achtergelaten,
hebben hier nuttig werk verricht.
Slechts 65 cent is hun dien nacht ten deel
gevallen, naar zij bekenden. Na deze open
baring zal Vogelenzang dan ook 's nachts
wel niet meer bezocht worden.
T. en R. bleken goede bekenden te zijn
en hebben waarschijnlijk nog wel meer op
hun kerfstok, wat hun verblijf in de gevan
genis nog wel eenigermate zal rekken.
Niettemin heeft deze arrestatie een ware
opluchting onder Vogeienzangs inwoners ge
bracht en kan, naar wij uit betrouwbare
bron vernemen, de heer D. O. zich weder
boven zijn be£ ter ruste nederleggen
Vrijdagavond vergaderde het comité tot
oprichting van bovengenoemde vereeniging
in café Brinkmann. Vele afgevaardigden van
jeugdorganisaties, natuurvrienden en belang
stellenden waren aanwezig.
Namens de commissie voor R. K. Jeugd
organisatie waren aanwezig de Weleerw.
Pater J. J. C. Hentzen, voorzitter dier orga
nisatie en de heer H. M. M, van Os, secre
taris. Alsmede de Zeereerw. Zeergel. Pater
Dr Th. Vlaar O.E.S.A. Pater Kentzen deed
mededeeling dat de katholieken binnenka
mers zullen overwegen of het raadzaam is
aan de Jeugdherberg-beweging deel te nemen.
Z.Eerw. was aanwezig om zich van voorlich
ting te laten dienen. Door den heer van Dam
werden de nadeelen van de Jeugdherbergen
in Duitschland geschetst.
De vereeniging werd opgericht, de sta
tuten werden na verschillende wijzigingen
goedgekeurd.
As gebroken.
Vrijdagavond kwart over acht brak in de
Damstraat de achteras van een vierwieligen
vrachtwagen. De wagen was met ijzeren
platen beladen en moest worden afgeladen
Daar het ongeval midden op de rails ge
beurde, ondervond het tramverkeer twaalf
minuten vertraging.
Hebben wij Vrijdag bericht, dat in den
nacht van Donderdag op Vrijdag in de ge-j
rneente Velsen eenige inbraken zijn ge
pleegd, in den nacht van Zaterdag op Zon-
dag heeft wederom c-en brutale inbreker
zijn slag geslagen in een perceel aan de
Ratelstraat te IJmuiden-Oost, bewoond
door den heer S.
Des nachts te circa half drie hoorde de
vrouw des huizes in de voorkamer, naast
het slaapvertrek gelegen, gerommel. Zij i
wekte haar man, die onmiddellijk naar
voren ging, doch de dief was toen verdwe,
nen. De heer S. waarschuwde de politie, die j
direct een uitgebreid onde-viek instelde,
welk onderzoek geleid werd door den hoofd
inspecteur Kipp en den inspecteur E. Tuin-
stra.
De heer S., die bestuurslid is van den
R. K. Bouwvakarbeidersbond, had van de
zen bond een bedrag aan geld in huis. De
dief, die zéér brutaal te werk is gegaan, heeft
zeer waarschijnlijk de deur met een val-
schen sleutel geopend, waarna hij in de
voorkamer een kastje heeft opengebroken,
waaruit is gestolen een schrift, een porte
feuille en 49.50, welk bedrag behoorde aan
genoemde organisatie.
Opmerkelijk is het, dat de inbraak, welke
Donderdagnacht te Velsen is gepleegd, bij
een bestuurslid van een T. B. C.-vereeni
ging was. De penningmeesters mogen dus
op hun hoede zijn.
Ook ue pastorie krijgt een beurt
Men is nog steeds bezig met de restaura
tie vande O. L. Vr-kerk aan het Spaarne.
Binnenkort hoopt men me tde verfraaiing
gereed te zijn, waarna naar wij vernamen
de pastorie een beurt zal krijgen.
Terug te bekomen bij Bur. v. Politie
Smedestraat, autobandbeschermer, brilP.
Blitz, Spaarne 92, kinderarmbandje A,
Busweiler, Kennemerstraat 4, blauwe cein
tuur R. Boekelaar, v. O. de Bruijnstr. 81,
dommekracht H. A. Spijker, K. v. Mander-
straat 95, fazant (levende hen) C. Audolf,
Eendrachtstraat 54, hamer O, Janssen,
Witte Heerenstraat 57, bruine hond Ken
nel „Fauna", Parklaan zwartbruine hond,
gebracht door De Jong, Lombokstraat 18,
herdershond, gebracht door Cassee, Jans-
weg 43, grijswitte kat gebracht door Suer-
hoff, Zijlvest 23, Kottman, V/ouwermanstraat
21, ziekenfondskaart Mevr. Muller, Zomer-
luststraat 25, zwartwitte kat Pardoen, Gen.
de la Reijstraat 47, jas v. d. Meij, Jan Steen
straat 25, bruine jongensjekker J. Essen-
berg, Magdalenastraat 18rd„ zwarte muts
J. Milatz, Oranjestraat 57, portemonnaie
met inhoud A. Miolee, Garenkokerskade
31, bruine portemonnaie, met inhoud; J.
Honkoop, Scheldestraat 30, paraplu G. v.
d. Werf, Aelbertsbergstr. 43, rozenkrans
S. Tangerman, Begijnesteeg 4, rozenkrans
Bur. v. Politie, Smedestraat, huissleutel en
Lipssleutel H. Holit, Ripperdapark 21,
zwarte gymnastiekschoen H. Cornet, Graaf
Willemstr. 12, sponsen aan een touwtje
J, Tabak, Nagtzaamsplein 19, kluwen touw.
Terug te bekomen bij Kohier, Rijks
straatweg 119, armbandhorloge v'. d. Leek,
Uitenboscbstraat 17, bankbiljet C"~"o.e-
veld, Waldeck Pyrmontstr. 51, dam ha 1-
schoen Teeuwcn, Spaarnoogstra t 26
handschoen Burggraaf, St. Anthoniesteeg
19, handschoen Ókker, Gen. Joubertstr.
78zw., wollen kinderhandschoen Kennel
„Fauna", Parklaan hond (fox), gebracht
door Borremans, Pladellastraat 10 zwart
bruin hondje, gebracht door Salman, H.
v. Alphenstraat 14zwarte kat, gebracht
door Lenaarts, Bloemertsteeg 7 grijswitte
kat, gebracht door De Lugt, Maraisstraat
5 Bakkenhoven, Vroomstraat 8, wollen
kleedje Voskuijl, v. Heijthuizenweg 15,
witte kat Prins, Oudeweg 69, lederen koffer;
Bakkenhoven, Vroomstraat 8, medaille R. K.
Mariacongregatie De Haas, Schoterweg
164zw., kinderportemonnaie De Boer, Wa-
genmakerslaan 11, damespprtemonnaie met
inhoud Vos, KI. Heiligland 67rd„ kinder
rijwiel (3 wieier) Vogel, Spaarnwouder-
straat 37, gouden ring Bruijnzéel, Leidsche-
straat 102, damesrok Cassee, Ostadestraat
3, rijwielbelastingmerk in étuiBijus, Een
drachtstraat 56, sporthemd met boorden
Holtens, Brouwersstraat 94, bocdschappen-
tasch Kaandorp, Jan Steenstraat 59, vul
penhouder Smits, Leidschevaart 246, vrij
kaart N.Z.H.T.M'.
Terug te bekomen bij C. v. Hurik,
Heerenweg 22, zilv. damesarmbandhorloge
Bur. v. Politie, Smedestraat, bril H. Seig-
nette, Adr. Pauwlaan 21 Heemstede, glas
van autolamp Hehlen'prink, Ramplaan 3,
gele herdershond Ran, Olycanstraat 33,
damesportemonnaie (knip) Schutterop,
Laurierstraat 6, damesportemonnaie met in
houd C. Koerd, Colensostraat 2ird„ hon
denpenning Rolvers, Houtvaartpad 184,
hondenpenningB. v. Kampen, Emaus-
laan 6, rijwielbelastingmerk in etui P. J.
Smid, Graaf v. Wiedstraat 19, rijwielbelas-
'"•ngmerk in etui W. C, "Oikkeboom,
O njeboomst ast 126, rijwieL 1 i g lerk
r-nilippo, Teijlerplein 41, rijwieipaasting-
merk Bur. v. Politie, Smedestraat, huissleu
tel en sierspeld W. Platei, Colensostraat 16,
schildersgereedschap, H. W. v. Aalst, Iepen
straat 32, zakje met geld.
Naar aanleiding van het bericht, dat een
dreigend arbeidersconflict hij de Coöpera
tieve Suikerfabriek Roosendaal door het
optreden van den Rijksbemiddelaar zou zijn
voorkomen, wordt ons medegedeeld, dat de
Rijksbemiddelaar geen pogingen tot voor
koming van het geschil heeft behoeven te
doen, doordat nartijen door rechtstreek-
sche onderhandelingen tot een bevredigend
accoord zijn gekomen.
Pater Anton Wervel s nu sedert 40 jaar
als m ssionaris van het Missiehuis Steijl,
werkzaam in Ch na en is met Bisschoo
Henning Laros de oudste Missionaris dezei
Missie in China. Ondanks zijn groote l efde
voor Westfalen, zijn vaderland, heeft hij
Du'tschland sedert zijn vertrek in de negen
tiger jaren niet meer gezien.
In den Boxersopstand on kwam hij nauwe
lijks aan de» dood. De zegen Gods lag zicht
baar op zijn werken in de Missie.
Puoly, 26 Febr. 1928.
Te-wijl in China de Burgeroorlog woedde
en de roovers overal hun misdaden bedreven,
verheugde zich de Missiestatie Puoly in vol
komen rust en ongestoorden vrede,
Plotseling, op Zaterdag 14 Januari, nadat
schrijver dezes met rector Joseph Stangier
had biecht gehoord en zich daarna om 4 uur
naar Taugchuang begeven had om den Zon
dag door te brengen, verschenen tegen acht
uur des avonds geruischloos eenige mannen
voor de deur van den missiepost, die verlang
den binn ngelaten te worden, zeggend, dat zij
een gewichtig telegram van Tsinansu hadden.
De argelooze portier opende zonder be
denken de deur en nu drongen er ongeveer
40 gewapende roovers binnen en kort daarna
volgden er nog 60. Zij verlangden naar den
rector gebracht te worden en toen de portier
dit w igerde, stieten zij hem met een lans-
stoot neder en lieten zich door den tweeden
portier naar de slaapplaatsen van de arbei
ders brengen.
Nadat zij zich overtuigd hadden dat deze
ongewapend waren, drongen zij met geweld
n de kamer der beide broeders Rogatus en
I Veronus binnen, en boeiden hen aan handen
en voeten. Dan ontmoetten zij rector Stangier,
die uit de kerk kwam en dwongen hem hen
naar zijn kamer te brengen. Daar eischten
zij met de revolver in de hand van hem geld
1 en wapenen. Zoodra de roovers wapens
zagen, zochten zij de beste er uit, zocdat
Pater Rector kans had om de kamer te ver-
laten en zich op den bovensten zolder van den
I toren te verbergen.
Toen begon het rooven. Alle dingen van
waarde, wapens, geld, kleeding, kelken,
cibories, monstransen, Misgewaden, kisten,
kasten, laden werden met geweld vernield,
deuren en vensters met bijlslagen geopend,
Alles, ook wat voor hen niet de minste waarde
had, namen zij mee of vernielden het, Mis
wijn en kaarsen zelfs niet uitgezonderd._
Den geheelen nacht gingen zij door. Eenige
broeders spoorden de zusters aan zich door de
vlucht te redden, doch dezen verk'aarden
dar zij liever wilden sterven dan de arme wee-
zen te verlaten en bleven bij de kinderen.
Toen de roovers met de p'undering van
dit gedeelte klaar waren, drongen zij n het
weeshuis binnen waar zij een paniek veroor
zaakten. Ook hier doorzochten de roovers
alle kamers, kisten en kasten, eveneens de
provisiekamers en roofden alles weg, zelfs de
kleeren en dekens der weerlooze weesme's-
jes. Zelfs het Tabernakel in de kerk braken
zij open, schudden de H. Hosties uit en namen
cibories, monstransen en alle paramenten
en lijnwaad mee.
Sedert lange jaren bleef nu voor de eerste
maal op dezen Zondag de H. Mis achter
wege. Evenals op alle dagen dat de roovers
huis hielden drie w ken lang.
Nog ri den nach pakten de roovers alle
geroofde goederen op een wagen en lieten
ze door hun mannen in hun woonplaats bren-
g n, twee uur van Puoly verwijderd.
Nu was het klaar,het eten was bereid,
de roovers (jeten het zich goed smaken.
Onder dén maaltijd deed een aanvoerder
het voorstel daar te blijven en Nieuwjaar
te vieren 26 Jan.) Allen stemden toe en
nu richtten zij zich heelemaal in. De zes aan-
voerders die zich commandant (Siling)
1 noemden, betrokkèn de kamers der priesters
en broeders.
Chaosiling en andere „Siling" namen het
j huis der Zusters in beslag en verjoegen de
arme zusters naa de slaapzaal der wees-
kinderen, en die werden op de Noorde'ijke
werkkamer samengepak', waar zij zonder
I dekens de koude nachten doorbrachten,
j De zusters lieten zij hun kleeren en 'eder
j een deken. Maar de twee broeders trokken
zij hun warme kleeren van het lijf en gaven
htm hiervoor een wollen jas in de plaats.
Zij wezen hun de Noordelijke hoekkamer
van hef schoolgebouw als verblijfplaats
aan, waar zij streng bewaakt werden.
Den derden dag na den overval kon Pater
Rector het niet meer uithouden in zijn schuil
plaats onder den bloo'en hemel. Bevroren en
uitgehongerd g ng hij naar beneden en levér
de zich over aan de roovers.
Deze, zeer v rheugd over deze vangst,
toonden eerst een soort medelijden en lieten
hem warm eten toebereiden. Maar des mid
dags trokken zij hem reeds de warme kleeren
i uit en begonnen hem te folteren, tot hij de
plaat noemde waar nog geld verborgen was.
Dan brachten zij hem gekleed in een korte
"'as, geboeid naar de hoekkamer waar de beide
Broeders verbleven. Medelijdende arbeiders
en christenen uit hét dorp gaven den Pater en
de Broeders warmere wollen kleeren. In het
begin werden de drie missionarissen hard ge
slagen en brutaal behandeld, wel 8 dagen
lang. Toen werden de boeien losser gemaakt
en zij konden zich vrij door de kamer be-
j geven.
Over het behandelen der Zusters heb ik
geen nadere berichten. Ik hoorde alleen dat
de Overste Blandina meermalen werd gesla
gen en hare handen een tijdlang gebce d
waren. .Otnda: de ziekenzusters echter eenige
in den trijd gewonde roovers verpleegden
en hunne wonden verbonden had werd de
behandeling beter.
Omdat onze arbeiders zagen, dat zij niets
konden doen t r verlichting van het smartelijk
lot der gevangenen, gingen zij langzamerhand
allemaal weg zoo gauw er gelegenheid was.
Slechts de koks- en weesjongens en wees-
me sjes, en de oude mannen en vrouwen
bleven in de missie zij werden tamelijk go-d
ehandeld maar zij moesten al het werk doen.
Zooals ik reeds vertelde was ik kort voor
den overva naar Tsingchang gereisd om
daar den Zondag te vieren en was dus, dank
zij de Goddelijke Voo zienigheid gespaard
gebleven van den schrik van den overval,
van het lijden en de koude, de gevangenschap
en d kwellingen en folteringen der roo
vers
Reeds voor middernacht bracht een wees
jongen mij het nieuws. Ik liet de christenen
wekken die na kor e beraad laging 20 gewa
pende Christenen en heidenen bijeenr epen.
Ondertusschen had ik per brief het nieuws
van den overval aan Pater Weisz in de stad
Janghai medegedeeld. Daarna ging k midden
in den nach met de gewapende lui naar
P ngschuichen, dicht bij Puoly, om zoo
mogelijk na het vertrek der roovers in Puoly
nog de H. Mis te lezen. He'aas, dat ging niet,
want de roovers hadden zich vast in de Statie
gevestigd. Dus moest ik, omdat de weinige
strijders niet opgewassen waren tegen de
overmacht der roovers, wee- terugkeeren
en reikte in Tunghuang de H. Communie uit
en droeg daar de H. Mis op, waaronder ik
een pred catie hield.
In den voormiddag kwam Peter Joseph
Weisz aan en wij overlegden wat er gedaan
kon worden. Per brief rich ten wij ons tot
den krijgsmanderijn van Janghu en tot den
Dauta in Tungchansu en eveneens naar den
pro-vicarius der Franciscanen aldaar, Pater
Kuo Petrus en verzochten om spoedige hulp.
Een vertrouwbaar Christen van Puoly
Tschangwechsien, ging zelf naar Tungchansu,
telegr-feerde naar onzen Bisschop Aug.
Heuninghaus en gaf toen bericht van den
overval in de Puoly Missie aan den Dauta.
Deze goede ambtenaar nam de zaak ernstig
op en telegrafeerde naar den Gouverneur
van Tsinansee. Dadelijk kreeg hij van den
gouverneur bevel, dat hij met alle kracht zou
werken voor de redding dér drie gevangen
Missionarissen, 6 Zusters en meer dan 100
weesk nderen. Daarop stuurde Dauda bevel
aan den manderijn in Janhu, dat hij alle mili
tairen zou oproepen om de roovers te ver
drijven.
De voorbereidingen duurden zeer lang.
Toen ik den derden dag na den overval hoor
de van de foltering van Pater Stangier liet
het mij geen ust meer.
's-Morgens vroeg ging ik naar Pungchan-
su, 6 uur ve naar den Dauta en stelde hem
den gevaa lijken toestand van de gevangenen
in Puoly voor. Hij beloofde alles te doen, wat
in zijn macht was. Met goede hoop bezield
ging ik naar huis, maar kreeg echter spoedig
skcht n'euws,
Pater Bruns en Pater Weisz waren op hv?t
nieuws, dat van Jangsu ongeveer 200 soldaterj
naar Pangschinchen gezonden waren om de
roevers vrees aan e jagen, ook daarheen
gegaan om zoo mogelijk de zaak op een vreed
zame manier bij te leggen. De roovers, die
meenden dat he tot een gevecht zou komen,
dwongen de Overs e Blandina om met het
geweer in de hand de soldaten tegemoet te
gaan. Weenend en met gebogen hoofd ging
de arme zuster naar de kampplaats, door een
vrouw begeleid. Acht vermetele roovers
begonnen den strijd met de laffe soldaten.
Deze schoten hun geweren af en liepen weg.
De roovers hen achterna. Zij verwondden
een militairen manderijn, vervolgden de af
trekkende missionarissen met vele schoten,
waarvan Goddank geen enkele raak was en
namen twee so daten-manderijnen a s ge
vangenen mee naar Puoly.
Dadelijk deelden wij den uitslag van dit
gevecht mee aan den Mandarijn. Na deze
schermutseling begonnen de vredesonder
handelingen. Vooreerst eischten de roovers
10.00Q dol'ar, daarna 15.000 en en s otte
500.000 dollar, een verschrikkelijke som,
die noch de Missie, noch de overhe d be
talen kon noch w 1de. Bovendien zeiden de
brutale roovers, dat zij het losgeld, x 0.000
dollar, slechts voor voorloopig onderhoud
gebruiken wilden, aan ve trekken dachten
zij niet. Ook hadden zij geen ver rouwen
in de nlandsche onderhandeiaa s over den
vrede. (Een dezer bemidde aars hadden zij
doodgeschoten) de bemiddelaar zou zelf
met hen onderhandelen.
Ook Rector Stangier schreef mij meerma
len op bevel van de roovers dat k naa Puoly
zou komen, als onderhandelaar had ik niets
te vreezen, A len echter Christenen, Heide
nen en medebroeders raadden mij aan, in
geen geval te gaan, de roovers wilden mij als
gijzelaar houden om nog meer geld te kunnen
afpersen. Daarom verzochten wij den Chi-
neeschen Pater Kru Anton, met ezn inland-
schen bemiddelaar naar Puoly te garoi, ora
met de roovers over het losge d r-s onderhan
delen. De aanvoerder ging echter op geen
enkel voorstel in en eis lite directe betaling
van 15.000 dollar voo onderhoud en later
bij vertrek nog 500.000 dollar.
Er was dus niets aan te doen. Daarom ging
ook Pater Bruns naar den Dauta en eenige
dagen daarna weer Pater Kru Anton, om
hem tot een snelle afwikkeling dezer zaak te
bewegen. Het bleef slechts bij besprek ngen.
Gedurende deze twee weken hadden de
roovers voortdurend gewerkt. Zij roofden
het graan en vele geweren der rijke heidenen
en christenen van het dorp Puo y en eenige
naburige dorpen. Ja, zij hadden zelfs eenige
menschen met list en gewe d als recruten
aangeworven. In de Missie roofden zij wat
zij wilden. Ossen, varkens, chapen, kippen,
eenden, ganzen slachtten zij achter elkaar en
1 efden in overdaad en braspartijen. Om zich
bemind te maken gaven zij aan ve'e armen
r.jke aalmoezen in graan, da zij in de ver
sch liende dorpen zelf aan de bedelaars uit
deelden.
Toen de roovers nu inzagen, dat het met
bemiddelen niets uithaalde, legden zij Pa er
Rector weer op de foltertafel. Daags daarna
schreef hij ons, dat hij de buitengewoon
pijnlijke folteringen niet meer kon verdra
gen, wij moesten och medelijden met hem
hebben en het losgeld sturen. Men schreef
nu weer naar Mgr. Henningshaus en aan den
Duitschen Con ul in Tsinausu, Dr. Fr.
Siekest dat wij meer dan twee weken tever
geefs op de hulp van den Dauta gehoopt had
den en vroeg dringend om militairen met
kanonnen uit Tsinausu te zenden.
Spoedig daarop kwamen nu verschillende
honderden goed gewapende soldaten met
auto's en rukten tegen Puoly op. Tegelijk
trok ook de Dauta met meer dan 1000 sol
daten naar Puoiy en beproefde eerst op vriend
schappelijke manier de bevrijding der Missio
narissen en weeskinderen te verzoeken.
Daar echter deze onderhandelingen tot
geen resultaat voerden, werd Puoly en zijne
Missie door de vereenigden dadelijk bele
gerd. Van beide zijden vielen dooden en
gewonden. Den derden dag der belegering
Zou de beslissende strijd geleverd worden.
(Slot volgt).
Geen wijziging van beteekenis
PARIJS, 22 October De herstemmingen
voor de algemeene en arrondissemtnsraden
zijn, zonder incidenten verloopen. Ook de
herstemming bracht geen wijziging van be
teekenis in de samenstelling' dezer raden.
Volgens het voorloopig definitief resultaat
hebben de republikeinsch democratische
Unie 2 6zetels, de republikeinsch socialisten
en onafhankelijk socialisten 5 zetels en de
socialisten 5 zetels en de socialisten S.F.Ï.O.
16 zetels gewonnen. De linksche republikei
nen verloren 18 en de radicalen en radicaal
socialisten 26 zetels.
Het laatste slachtoffer, het negentiende,
geborgen
PARIJS, 22 October Bij de opruimings
werkzaamheden te Vincennes is het Zondag
avond gelukt het laatste slachtoffer te ber
gen. Er zijn in totaal 19 dooden en 3 ernstig
gewonden.
