Naar Sydney DE STEM VAN ROME'S OUDSTE KERKEN Voor één een plaatje: 'Tieleman&XSros Het 29ste Eucharistisch Congres te Sydney Molen album DERDE BLAD NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT DONDERDAG 25 OCTOBER 1928 BLADZIJDE I - Een nieuwe lezing van Pater F. Hendrichs RADIO-NIEUWS Een reis om de wereld in een zevende seconde Philips amateur-kortegolf- zender P B F 45 Resultaten met draagbaar amateur-zendapparaat Vier jaren omroep in Oostenrijk De nieuwe Italiaansche omroepzender Genua Radiocongres en tentoon stelling te Worms De klokken van Toulouse „Hollandsche Molens" GPMIg-4 j «iwii W/1/;1 «"inmm m iiiii ai/i "hmn u,„, XIII *>e kinderendag: als een tuin met witte bloemen. Sydney, 7 September 1928. Na den mannen-avond van gisteren, van- iaag de kinderendag na de 140000 van isteren, vandaag de 250.000. ja, nu 250.000! Schreef ik in mijn vorigen brief, dat de Showground-terreinen en tribunes niet heelemaal vol waren tijdens het plechtige Lof van gisteren, vanmorgen, toen er voor de kinderen een pontmcale Mis werd opge dragen door den Kardinaal zelf, was er b.jna geen plaatsje onbezet. Want behalve de vaders en moeders der 80.000 kinderen, die aanwezig waren, waren er ook nog vele andere mannen en vrouwen gekomen, om van de blijdschap en het geluk der kinderen te genieten. Toen ik het terrein betrad zaten de kin deren er al, allen op de banken op het gras veld. De meisjes waren bijna alle geheel in het wit, met witten sluier; enkele groepen had den blauwe jurken met witte sluiers. En allen droegen in het haar een gele roset met lange gele linten. De middelste twee vakken werden geheei door meisjes gevuld. Aan de beide kanten zaten de jongens, in hun gewone pakjes maar allen met een gele sjerp om een donkere lijst langs het groote vlak van wit, dat heel de groote ruimte domineerde. Z__. groot moment was het voor de kinde ren, toen daar de kardinaal met al de Dis schoppen midden tus; 'Len hun rijen door op het altaar toeschreed, waar hij persoonlijk de eerste Mis, ooit in Sydney m de open lucht gehouden, zou celebreeren. Nadat de kardinaal, op den troon in de predella gezeten, met de misgewaden bekleed was, trad hij, in zijn met juweelen bezetten kasuifel van goud brokaat en met den met in de zon flonkerende robijnen bezetten mijter op het hoofd op het altaar toe, waar omheen, behalve de bisschoppen, nog een driehondertal lagere geestelijken geschaard zaten. De Mis begon en even later barstte net heele leger van kinderen los in het aloude Kyrie Eleison, dat zij onder leiding van een geestelijke, dr. Pettoreili keurig zongen. Wel ontwikkelden de kinderen niet het stemvolume van de mannen, den avond te voren in het Lof, maar de zang was daarom niet minder treffend het waren immers kinderstemmen en treffen die niet altijd! De Mis het was de Mis van Rheinberger ging voort en de kinderen zongen het Gloria en, na de preek van den Aartsbis schop van Tuarn, Mgr. Gilmartin, werd het eenvoudige maar juist daarom altijd zoo mooie Gregoriaansche Credo uit de Mis der Engelen ingezet, dat vooral bij het „Et in- carnatus est" een grooten indruk maakte. Zoo werden de verschillende,gezangen alle door de kinderen die ze allemaal uit het hoofd kenden -1- gezongen. En hoe gezongen! Met een vuur en een overgave, die op de ouderen, die aanwezig waren, een grooten in druk maakte. Het was mooi, het was tref fend en ik zou deze kindermis, die zooveel volwassenen tot meerdere devotie, tot vuri ger gebed moet hebben aangespoord, niet graag gemist hebben. Ik zei reeds, dat de Aartsbisschop van Tuam de preek hield. Een eenvoudige, maar een overtuigende preek een echte preek voor kinderen. Tot tekst had hij gekozen de woorden uit het evangelie van den H. Lucas: „En hij volg de hen naar Nazareth en was hun onder danigen Jesus nam toe in wijsheid en in jaren en liefde tot God en de menschen. Op voor de kinderen bevattelijke wijze werkte de aartsbisschop dezen tekst uit, tel kens als hij hun voorhield toch altijd ge hoorzaam te zijn aan ouders en onderwijzers, hun voorhoudend hoe Jesus gedaan had, Je sus „die kon doen wat hij wilde, die kon gaan waar hij wilde en terugkomen wanneer hij wilde, en die toch gedurende zijn kinder jaren, terwijl hij toenam in wijsheid en in jaren, niettegenstaande hij de menschge- worden zoon van God was, een kalm leven leidde van gehoorzaamheid en arbeidzaam heid." Met een opwekking tot de kinderen om dagelijks tot de H. Tafel te naderen, opdat zij daaruit kracht zouden putten om Jesus na te volgen, óók al zou dit nu en dan eens moeilijk vallen, werd deze mooie kinder- preek besloten. Na afloop van den Denst werden Kardi naal Cerretti twee geschenken voor den Paus overhandigd, twee albums, het eene bevattende een afschrift van de gebeden, gestort voor het succes van het Congres door kinderen van Roomsch Katholieke Scholen in Australië, het andere de gebe den, door de getrouwe geloovigen in Ame rika voor hetzelfde doel tot God opgezon den. Het is nog pas enkele jaren geleden, dat de Zeereerw. Pater F. Hendrichs S. J„ de bekende apologeet, in vele plaatsen van ons land een belangwekkende lezing kwam hou den over de Catacomben van Rome en over de groote apologie, die uit de overblijfselen dier Catacomben thans voor heel de wereld spreekt. Duizenden hebben toen zijn bezie lend woord gehoord en het begrepen, toen hun in een reeks schitterende lichtbeelden de apologetische bewijzen getoond werden. Allen, die pater Hendrichs toen hoorden, zullen onder de bekoring gekomen zijn van de klare en eenvoudige argumentatie, wel ke de lichtbeelden vergezelden, en de on schatbare wadrde ervan hebben kunnen pijlen. Thans staan wij weder aan den voor avond van een nieuwe, niet minder kost baar gedocumenteerde lezing van dezen ijverigen apologeet. „De stem van Roma's oudste kerken." zoo luidt de titel. Deze lezing vindt haar oorsprong in de opgravingen en onderzoekingen, die sinds de laatste helft der vorige eeuw door de Pauselijke Commissie voor Christelijke Ar cheologie te Rome zijn verricht en die hoogst merkwaardige bijzonderheden aan het licht hebben gebracht. Vier keer is pater Hendrichs naar Rome gegaan om met behulp van die commissie de stukken, welke hem als nieuw apologe tisch bewijsmateriaal zeer sterk voorkwa men, te verzamelen. Mgr. Kirsch, prof. dr. Josi en Mgr. Wil- pert hebben pater Hendrichs bij zijn ar beid zeer aangemoedigd en bijgestaan, om tot de moeizaam bijeengebrachte collectie oorspronkelijke foto's te geraken en thans is het verblijdend resultaat daarvan be lichaamd in een hoogst interessante lezing, waarvan wij dezer dagen in „Huize Kat wijk", het nieuwe fraaie internaat der E.E. P.P. Jezuïeten te 's-Gravenhage, de pre mière mochten bijwonen, welke voor een aantal genoodigden plaats vond. De lezing, met een groot aantal dui delijke lichtbeelden naar uitmuntende fo to's, trok ons zeer aan. De apologie dezer oudheid is indrukwekkend. Zij zal onge twijfeld een groot gehoor boeien. De suggestieve titel is juist. „De stem van Rome's oudste kerken" spreekt duidelijke taal. Zij zegt, uit de stukken, die pater Hen drichs vlug toelicht, mogelijk hier en daar te vlug, doch daarvoor was het een pre mière, dat de eerste Christenheid, die in deze kerken haar godsleven vierde, Roomsch Katholiek was. Dat is wel de inzet der lezing en deze inzet schijnt geslaagd. De lezing zelf wordt door pater Hen drichs voor en na de pauze, in twee on geveer gelijke deelen verdeeld. De stof geeft deze verdeeling van zelf aan. Voor de pauze de ééne groep oudste kerken: de grafkerken, na de pauze de andere: de ti telkerken. De grafkerken, om met deze groep aan te vangen, spreken door haar bouw zelf en door verschillende bijzonderheden, die in en om deze bouwwerken worden opgemerkt. Dan geeft de pater een overzicht van den bouw der tien voornaamste gTafkeiken, waaronder Sint Pieter, Sint Paul. Lorenzo en andere. Bij alle blijkt dit wemig naar voren gebrachte en toch interessante feit, dat het overal de Roomsche Paus met en zonder hulp van keizers is geweest die zonder eenige verwondering ol ontstem ming, laat staan tegenstand van een of ander buiten de Roomsche Kerk staand kerkgenootschap, op de graven dezer eerste martelaren, tot in de eerste en tweede eeuw, de hand heeft gelegd, om er kerken op te bouwen. Niemand maakt aanspraak op deze graven als op de graven „hurmer martelaren, niemand is verbaasd, en dit feit neemt men waar in een wijden kring om Rome heen, het betreft alle rnai telaren- graven der oudste oudheid. En zekei had den de Pausen ook de hand niet gelegd op deze graven, als zij, die daarin rustten, ook niet van hun kerkgenootschap hadden ge weten. Zoo getuigt de bouw dezer kerken zelf, tot welk kerkgenootschap do ouuste martelaren behoorden. Ook door velerlei bijzonderheden in en om deze grafkerken blijkt duidelijk haar Roomsch karakter. Enkel de zuiver Room sche mentaliteit kan deze bijzonderheden logisch verklaren. Wij staan echter voor fei ten. die de stukken ons toonen. Wij noteer den vooreerst het zeer treffende feit, dat altijd en overal het graf van den marte laar in nauw verband werk gebracht met het altaar, waarop het Eucharistisch offer werd gevierd. De menschelijke offers voor Christus werden blijkbaar steeds in enge verbinding gebracht met den Grooten Of feraar van Calvarië, die telkenmale weder op het altaar Zijn Offer op onbloedige wijze hernieuwt. Dit denkbeeld is werkelijk ont roerend. De toeleg is echter onloochenbaar als men nagaat, welk een moeite ii) de oud ste tijden de Christenheid deed, om het al taar zoo dicht mogelijk op of bij het graf van den martelaar te brengen. Pater Hen drichs laat dit duidelijk zien. Voorts is er de verzameling trappen, die heetten „naar den heilige", die toegang gaven (vaak met veel moeite aangebracht) om de graven ter vereering te bezoeken. Dan de ruime, dik werf uiterst moeizaam aangebrachte cryp ten, waar de geloovigen zich verzamelden ter' heiligen-vereering. Dit alles is zoo Roomsch als men nu Roomsch isTwaalf bijzonderheden voerde pater Hendrichs aan. Het geheel sprak overluid. De oudste stem der grafkerken is onmiskenbaar Roomsch- Katholiek. Na de pauze besprak de pater de „titel kerken". De logische gedachtengang mag ook stellig hier treffend worden geheeten. De oudste „titelkerken" van Rome, een 25- tal. wortelen in de oudst eoudheid, in de eerste huizen van den eeredienst, waarvan ook de Apostel Paulus herhaaldelijk spreekt. De levensgroei der Pauselijke basilieken uit de „Huizen der Kerk", waarvan Euse- bius op vele plaatsen gewaagt, en die zon der twijfel de pater voerde vele bewij zen aan eigendom der Kerk waren, en de levensgroei der „Huizen der Kerk" (Do minica) uit de eerste huizen van particu- 8 September Ik heb dit gisteren geschreven en krijg vanmorgen een ochtendblad „The Sydney Morning Herald" in handen. Dat is geen Roomsch blad ik heb u vroeger al ver teld, dat die hier niet zijn maar schrijft natuurlijk over het Eucharistisch Congres, zooals het over ieder ander groot gebeuren in deze stad zou doen. Maar hoe schrijft dit niet Roomsche blad er over? Er staat een verslag in over de kindermis van gisteren en ik kan niet na laten daaruit een stukje te vertalen mis schien dat de redacties van niet-Roomsche bladen te onzent er iets uit kunnen leeren. „De kinderdag van het Eucharistisch Con gres," aldus vangt de „Herald" haar verslag aan gaf gisteren een der gedenkwaardigste demonstraties van het heele Congres te zien, toen die duizenden jongens en meisjes de groote arena van de Showground vullen en opgingen in de groote aanbiddingsacte dei Roomsch Katholieke Kerk de Mis. Het gezicht van die groote menigte kinderen was indrukwekkend en nog indrukwekkendei was de ijver, waarmee zij met hun onderwij zers deelnamen aan den dienst, door hun stemmen te verheffen in één groot koor, zóo dat iedereen die het hoorde, er door getrof fen werd. Het was een onweerstaanbaar tref fend schouwspel, deze uiting van eenvoudig, plechtig geloof van jonge kinderen." En zoo gaat het voort, meer dan een ko lom lang, niets dan waardeering, niets dan een erkenning van het grootsche en het schoone in het Katholieke geloof. Kunt ge u voorstellen dat er ooit op zulk een wijze over een Roomsche plechtigheid lieren, waar de christenheid haar gehei men vierde, is uit de gevonden overblijfse len, in verband met de historie dier tijden logisch niet te ontkennen. Men moet ovei dit punt den pater zelf hooren. Zijn een voudige argumenten zijn zeer gemakkelijk te begrijpen. Het kan voor het gezond vei stand niet anders, zoo betoogt de pater, of er is continuiieit, er is levensgroei, hetzelf de kerkgenootschap dat zijn godsdiens, vierde in de eerste huizen, deed d'it latei in de Basilieken der Pausen. De laatsten waren Roomsch-Katholiek, dus ook de eer sten. Dit wordt met tal van lichtbeelden verduidelijkt. Ook de bestemming der oud ste kerken van Rome is duidelijk het Eu charistisch Offer. Daarvoor zijn zij' blijkbaar gebouwd. Een kerkgenootschap, dat niet hei Eucharistisch Offer als middelpunt heeft van zijn eeredienst, zou nooit op de ge dachte komen zulke kerken te bouwen ais de oud'ste kerken van Rome zijn zonder uit zondering. Dit werd met beelden verduide lijkt. Daar waren bijzonder fraaie onaei deze voorstellingen. Ten slotte wees pater Hendrichs op de hiërarchie die deze kerken beheerschte, »t de eerste plaats den Paus, den Bisschop van Eome, en voorts de geheele typeerend R toni sche hiërarchie, gelijk wij die nu nog ken nen. Tal van feiten gingen de öogen voor bij, die herinnerden, hoe de kerken van Rome tot in alleroudsten tijd door de Bis schoppen van Rome werden beheerd, gere geld van bedienaren voorzien. Welnu, juist deze hiërarchie die d'e Roomsche is, sluit, door het pauselijk gezag, alle evolutie en verandering van dogma uit. Zoo duiden zici. deze kerken van Rome, die blijkbaar onder d'e Pausen stonden, aan als Roomsche kerk gebouwen en wèl juist door dit pauselijk beheer, in den onveranderlijken zin van het 'woord. Zoo komen dan de sprekende getui genissen der oudste kerken van Rome met volle apologetische kracht tot ons. Ook ten laatste uit d'e werkelijk interes sante verzameling grafsteenen die de pater toonde, en die alle hiërarchische graden doen zien van de Roomsche Kerk, die nu nog in het Westen bestaan. Daar nu de kerkhoven stonden ond'er de kerken, zijnde kerken tastbaar Roomsch geweest, omdat deze bedienaren zoo typeerend Roomsch zijn. Zeer apologetisch en bovendien heel nieuw is deze lezing. Als er- sterk genoeg licht kan aangebracht worden, heeft Pater Hendrichs nog een heele verzameling gekleurde glaas jes in voorraad'. Dat zou de lezing nog aan merkelijk doen winnen, hoewel ook zonder behulp van deze gekleurde glaasjes de ge heele lezing niets aan schoonheid inboet. Pater Hendrichs zal binnen enkele dagen in Nederland d'eze lezing op verschillende plaatsen gaan houden. Wij wenschen hem van harte met zijn grootsche onderneming een verdiend succes. Zij, die ook deze nieuwe apologetische ge tuigenis zullen aanschouwen en hooren, zul len de groote waarde ervan kunnen door gronden. De steiti van Rome's oudste kerken zal in de komende dagen luid en overtuigend klinken. De moderne Phileas Fogg had een donker hoekje van het radio-zendstation opgezocht, had zich daar op een makkelijken stoel neer gevlijd en was in slaap gevallen. Ondanks de bedrijvigheid, die alom heerschte, en het hevig gesnor van de electrische motoren, was z'n slaap rustig en verkwikkend. Hij vertrouwde volkomen op zijn bediende Passepartout, den kleinzoon van den ver maarden Passepartout uit ,,De reis om de we reld in tachtig dagen." Passepartout zou er ongetwijfeld voor zorgen, dat alle voorberei dingen voor de eerste uitzending van den nieuwen wereld-zender, op uitstekende wijze werden geregeld. De bediende zou zelf de bekwaamste artisten voor deze gebeurtenis engageeren, en Phileas Fogg wist, dat Passe partout geen fouten maakte. Hoewel Phileas Fogg in diepen slaap gedompeld was, was hij toch gereed om bij het minste teeken van zijn bediende op te springen en de reis aan te vangen. Hij zou den tocht rond de wereld niet éénmaal, doch vele i malen moeten volbrengen om het moderne publiek te bevredigen. Passepartout had al I die zaken vooruit bezien en er was geen twij- fel aan de juistheid van zijn berekeningen. J Passepartout stond in de studio, z'n horloge in de hand. Het was nog steeds de gouden re- j montt i die zijn grootvader had gebruikt bij I zijn reis om de wereld. Toch liep het uurwerk J geen seconde per dag achter J Nog enkele minuten en de uitzending zou aanvangen. „Vrienden 1" sprak Passepartout tot de aanwezigen in de studio, „Zoo dadelijk zal onze uitzending beginnen. Ik hoop, dat U allen goed voelt, welk een groot werk u ver richt, wanneer straks uw stem den wereld- aether in zal zweven. Zij die daar zwoegen onder de tropische zon, zullen naar U luiste ren en in Uw woorden kracht vinden voor de toekomst! Zij, die zelden hun eigen taal in „Handelsblad" of „N. R. Crt" wordt ge schreven? ARTHUR TERVOOREN De kerk van „Huis van Sabina." hooren spreken, zullen van uw woorden ge nieten, en hun eenzaamheid vergeten. Vrien den, dit zal de eerste uitzending over dit kortegolf-station zijn. Maar in de toekomst zullen er vele volgen en wij zullen de wereld- deelen dichter tot elkander brengen Diep in gedachten staarden de artisten voor zichuit. Zij voelden dat Passepartout waarheid sprak en ze namen zich voor, het beste te geven, dat zij konden bieden voor de werkers, die over heel de wereld verspreid, naar hun stem en naar hun muziek zouden luisteren. „Dames en Heeren," sprak Passepartout vervolgens, „Ik zal thans de microfoon inscha kelen. Ik verzoek u dus beleefd om volkomen stilte." Hij begaf zich naar de microfoon, wachtte enkele oogenblikken en schakelde het toe stel in. Nogmaals wierp hij een blik op z'n horlo ge- Toen kuchte hij Tegelijkertijd sprong Phileas Fogg op, Mande zich een weg tusschen de zendtoestel- Ie door, sprong op de antenne en vl og het wereldruim in. Duizenden luisteraars zaten aan hun scherp afgestemde kortegolf-toestellen. Zij wilden genieten van de tochten van Phileas Fr.gg „Hoor De omroeper kucht 1" zeiden enkelen. Anderen waagden het niet het minste geluid te makenReeds dit kuchje uit het moederland was voor hen goud waard. Na een zevende gedeelte .van een seconde was Phileas Fogg bij het zendstation terug. Op de eerste helft van zijn tocht hadden velen hem opgemerkt en bewonderd, op de terug reis echter was hij te vermoeid geweest om zich den volke te toonen. Een oogenblik zonk hij neer op een stoel in het zendstation. Met een voelde hij echter nieuwe kracht in zich opkomen. Passepartout sprak enkele woorden van inleiding en Phileas Fogg vdbracht honderd tallen keeren zijn reis om de wereld. En velen putten vreugde en geluk uit zijn tochten. Sedert eenigen tijd hebben regelmatig telegrafie-uitzendingen plaats met den amateur-kortegolfzender PB F 5 van het Philips Laboratorium te Eindhoven. De Zender, waarvan de toegevoerde energie 30 Watt bedraagt, is uitgerust met de bekende Philips zendlatnp TB 04/10, terwijl de ééndraadsantenne slechts een lengte van 4 M. heeft. De Ampèremeter, geschakeld in de antenne, geeft een uitslag van 9.5 m.A. De golflengte, waarop wordt uitgezonden, bedraagt 41.3 M. Reeds werd verbinding verkregen met Zweden, Spanje, Italië en werden de uitzendingen met groote geluid sterkte in Weenen door verscheidene amateurs ontvangen. Op 23 October a.s. zal van 11.3012 GMT een speciale uitzending worden gegeven doot Palestina, terwijl bovendien op 6, 13 en 17 November uitgezonden zal worden voor Cuba, Argentinië en Australië. Mr. Louis Era, districtsdirecteur van de „Réseau Beige" voor Antwerpen, wist op zijn vacantiereis vanuit Bois de Villers, Namur met een klein draagbaar zendertje van het Hartley-type van 68 Watt nuttige energie en uitgerust met een Philips TB 04/10 in verbinding te komen met 4 stations in Nieuw Zeeland, verder met een aantal stations m Amerika en met Tomsk en Algiers. De golflengte van zijn zendertje bedroeg 45, 33 en 22 M., de antenne, die op 4 M. hoogte was aangebracht, had een lengte van 40 meter. Met dit kleine zendertje wist hij ook nog in geregelde verbinding te komen met Finland en Joego-SIavië', vanwaar een buitengewo >t' groote ontvangststerkte werd gemeld. Deze maand is het vier jaren geleden, dat de eerste omroepzender in Oostenrijk door de „Ravag" (Radio Verkehrs A-G.) te Weenen werd geopend. In deze vier jaren tijds hééft de radio zich in Oostenrijk buitengewoon snel ontwikkeld. Het aantal luisteraars bedraagt er thans niet minder dan 304.000, een aantal, dat in verhouding met andere landen zeer gunstig mag genoemd worden. De stad Weenen telt per 1000 inwoners 108 luisteraars, dat is dus bijna 11% van,„Je bevolking. Over het geheele land komen 4f luisteraars per 1000 menschen voor. De werkzaamheden aan den nieuwen r,i kw. Omroepzender te Genua zijn binnenkort gereed. De zender zal dan dagelijks van 18.3019 en van 23.30—0.30 op een golf lengte van 400 meter proefzendingen doen. 1 Te Worms wordt van 1318 October een radio-congies gehouden, waaraan een tentoonstelling verbonden is. De omroepzender Toulouse heeft kort geleden zijn pauzeteeken veranderd. Dit bestaat thans uit een hoogen klokkentoon. Tegemoetkomend aan het vetv zoek van vele alleenwonenden en kleine gezinnen, besloten wij van nu af aan voor één ingezon den bon een aquarel-illustratie voor ons Jubileum Album door Ir. A. Ten Bruggencate be schikbaar te stellen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1928 | | pagina 9