Gemengd Nieuws
Kiem Haarlemschs Coaraal
derde blad
AAN O'tl ZE LEZERS
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ZATERDAG 27 OCTOBER 1928
BLADZIJDE 3
Een woeste rijder
Met zijn auto in een sloot
Een geheimzinnig geval
Verduistering
Tegen een boom gereden
f 54.000 aan waardepapier
gestolen
Van den trein gevallen
Te water geraakt en
verdronken
Een samenloop van
omstandigheden
Over den kop geslagen
Een schot hagel in het hoofd
LUCHTVERKEER
Door de lucht naar
Indië
Het vijfde postvliegtuig
De Graf Zeppelin
Van Australië naar Engeland
en terug.... in 12 dagen?
Luchtvaartconventie
Een ontaarde moeder
Spoort al Uw kennissen aan
hun vraag- en aanbod-adver
tenties te plaatsen in onze eigen
SOCIAAL LEVEN
Een demonstratie van jong
Katholiek Nederland in
Augustus 1929
De Hanze in het Bisdom
Haarlem
LEGER EN VLOOT
De Nationale Landstormdag
KUNST EN KENNIS
Terborch's
„briefschrijfstertje" naar
Londen
ONDERWIJS
Het zevende leerjaar
BOEK EN BLAD
LANDBOUW EN VISSCHERIJ
In Amerika vreest men meer en
meer voor een tekort aan bollen
Financieele Bescfrcuwirgen
DE SPAARNEBANIi
Haarlem - Amsterdam
RECHTSZAKEN
Onze bloembollen
De strafzaak der Veendam-
mer Hypotheekbank
Nederlandsche Handel-Mij.
7°.c
80.000
80.000
80.000
80.000
80.000
80.000
80.000
80.000
80.000
Te Heerlen heeft de politie aangehouden
een auto, waarvan slechts één der voorlich
ten brandde. De auto bleek aan de linker-
riide beschadigd te zijn; behalve een ver
buiging van de lamp aan de linkerzijde was
bet kleine voorlicht aan dien kant wegge-
rukt en de voorruit op verschillende plaat
sen gebarsten. De politie kon van den be
stuurder, een inwoner van Heerlen, evenwel
geen inlichtingen bekomen, daar de man
sterk onder invloed van sterken drank ver
keerde. Hij werd daarom voorloopig in ar
rest gesteld.
Eenige minuten later kwam van het poli-
tie-bureau Heerlerbaan telefonisch het be
richt, dat aldaar de 56-jarige Jagers uit
Heerlen door een auto was aangereden en
gedood. Spoedig werd nu de oorzaak van de
beschadiging van den auto vastgesteld. Da
verdachte kon eerst in den nacht gehoord
worden en bekende toen onder drankin
vloed te hebben verkeerd. Van het ongeluk,
dat hij op Heerlerbaan had aangericht en
waarvan een vader van acht kinderen het
slachtoffer werd, wist hij niets.
Gisterennacht reed de heer Roosenboom
van Bergen-op-Zoom ter hoogte van het
Biesboséh onder Princenhage in de sloot
langs den Rijksstraatweg. De auto geraakte
in brand en werd geheel verwoest. Persoon
lijke ongelukken kwamen niet voor.
Aan een Rotterdamsche firma werd op 1
October uit Antwerpen een aangeteekende
expresse-brief verzonden, waarin twee che
ques zaten, .resp. voor 6.000 en 10.000 en
een begeleidend schrijven.
Deze brief werd door de geadresseerde
echter nimmer ontvangen. Donderdag heeft
een loopjongen van een kantoor in de Wes
terstraat te Rotterdam dezen brief echter bij
de Leuvebrug aldaar gevonden. Het bleek
dat hij geopend was, zonder dat de zegels
waren verbroken, n.l. aan een zijde open
gesneden. De cheques en het schrijven za.-
ten er nog in, zoodat twee veronderstellin
gen mogelijk zijn: of de geen, die den brief
wederrechtelijk geopend heeft, achtte den
inhoud voor hemzelf te gevaarlijk of meen
de, de cheques toch niet te kunnen innen,
ofwel hij heeft de cheques nagemaakt. Dit
laatste is echter minder waarschijnlijk. De
geadresseerde heeft de cheques thans ont
vangen om ze te innen. De politie stelt een
onderzoek in.
Een 19-jarig meisje en een 22-jarige man,
beiden woonachtig in Duitschland zijn te
Amsterdam aangehouden, verdacht resp.
van verduistering c.q. diefstal en medeplich
tigheid aan verduistering c.q. diefstal van
4000 R. M.
fit
Op den Apeldoornschen straatweg is door
een defect aan de stuurinrichting van m luxe
auto in volle vaart tegen een boom gereden.
De bestuurder M. uit Voorst werd door de
voorruit geslingerd en vrij ernstig gewond,
naar zijn woning vervoerd.
Door een 31-jarigen kantoorbediende van
een groote financieele instelling te Am
sterdam, is de vorige week een bedrag van
54.040 aan waardepapieren weggenomen.
Hij zat in financieele moeilijkheden. De
papleren heeft hij verzilverd. Het grootste
deel bracht hij naar Bussum, waar hij het
Verstopte en slechts een zeer klein gedeelte
gebruikte hij. Daarna heeft by berouw ge
kregen over zyn daad. Hij is naar een ad
vocaat gegaan om te vertellen wat hy had
gedaan. De bankinstelling werd door dezen
rechtsgeleerde op de hoogte gebracht van
de zaak. Deze stelde de politie in kennis,
die proces verbaal opmaakte. De jongeman
werd op vrije voeten gelaten.
Een remmer is té Kesteren uit een rij
denden trein gevallen. De man liep ern
stige kneuzingen op. Men heeft hem in een
bagagewagen gelegd en meegenomen naar
de Rietlanden te Amsterdam. Vandaar is
hy door den Geneesk. Dienst naar het O.
Ij. Vrouwegasthuis vervoerd en daar opge
nomen.
Onder Bellingwolde is de 51-jarige G., af
komstig uit Stadskanaal bij het water ha
len in het kanaal gevallen en verdronken.
Te Zwaagwesteinde is de woning met ate
lier van G. Balk uitgebrand. Er kon zeer
weinig worden gered. Pand en inboedel wa
ren verzekerd. Dit was niet het geval met
het meubilair van een bruidspaar, dat he
den denkt te rouwen en een deel van 't
pand zou bewonen. Er bleef zoo goed als
iets van over.
De heer W. uit de Bildt reed per motor
van Utrecht naar Houten en reed by laatst
genoemd dorp een boerenwagen achterop.
Hoewel hy herhaaldelijk signalen gaf haal
de de wagen niet rechts uit, zoodat de heer
W. tenslotte poogde den wagen rechts te
passeeren. Juist toen hy daarmede bezig
was haalde de voerman plotseling rechts
uit, zoodat een botsing niet kon uitbiy-
ven. De heer W. vloog over den kop en
moest aan verschillende wonden verbonden
worden, waarna hij per auto naar de Bilt
werd vervoerd. De motor was zwaar be
schadigd.
Te Valthermond was een vrouw van den
arbeider B .op het land bezig met het rooi
en van suikerbieten. Ze kreeg een schot ha
gel dat door den jager M. op een koppel
patryzen gelost werd, in de handen en
hoofd, waardoor z,y ernstig verwond werd.
Op advies van den dokter werd zy naar het
ziekenhuis te Groningen vervoerd.
Het Persbureau Vaz Dias meldt:
Een by de K. L. M. ingekomen bericht van
het vijfde postvliegtuig, de H.-NAEN op
zijn vlucht naar Ned-Indië meldt, dat gister,
morgen 8.55 uur plaatselüken tyd van Ran
goon werd vertrokken, met bestemming naar
Sengora.
Geen tocht boven het Amerikaansche
vasteland
Reuter seint uit Lakehurst:
Tengevolge van de zeer slechte weersom
standigheden, zoowel te Lakehurst, als langs
den geheelen af te leggen landweg, heeft dr.
Eckener besloten, den tocht naar het Wes
ten niet te ondernemen, maar regelrecht
naar Duitschland terug te keeren.
Maandag of Dinsdag naar
Duitschland terug
Dr. Eckener heeft te Lakehurst bekend
gemaakt, dat de tocht van de „Graf Zep
pelin" naar ae centrale gedeelten van het
Westen der Vereenigde Staten tengevolge van
het slechte weer niet kan plaats hebben.
Hy gelooft, dat de terugtocht naar Duitsch
land tot na den aanvang van de volgende
week kan worden uitgesteld, daar hy van
plan is nog over Berlijn te vliegen, wat by
een verder uitstel wellicht niet meer mo
gelijk zou z«n.
De start naar Duitschland zal nu Maan
dag of Dinsdagochtend plaats hebben, in
dien de weersomstandigheden gunstig zyn.
De toebereidselen voor den terugtocht zijn
reeds begonnen.
Dr. Eckener heeft den burgemeester van
Chicago een telegram doen toekomen, waar
in hij zijn leedwezen betuigt over het op
geven van de vlucht en tevens de hoop uit
spreekt het Westen by een volgende vlucht
naar de Vereenigde Staten te bezoeken.
N. T. A. meldt uit New-York: Naar de
Goodyear Zeppelin Cy. mededeelt zyn een
dame en vijf heeren uit vyftig sollicitanten
gekozen als betalende passagiers voor de
thuisvlucht van de „Graf Zeppelin." De reis
kost 3000 dollar.
W. B. meldt uit Beriyn: Het montage
werk voor den ankermast op de Zeppelin
haven te Staaken waaraan de „Graf Zep
pelin" gedurende zyn verbluf te Beriyn zal
worden gemeerd, is zoover gevorderd, dat de
mast met zijn koptoestel Zaterdag, uiteriyk
Maandag, gereed zal zijn. Ook in andere op
zichten heeft men op Staaken alle voorbe
reidingen getroffen voor de ontvangst van
het luchtschip.
Reuter seint uit Sydney: De aviateurs
kapitein Prank Hurley en de officieren
Moir en Owen zyn voornemens aanstaan
den Zondagmorgen te starten voor een po
ging, om van Australië naar Engeland en
terug te vliegen in een eendekker, genaamd
de Spirit of Australia.
zy hopen de reis in 12 dagen te doen,
vliegende in étappes van 1600 myl (d.i. on
geveer 2575 K.M.)
Hun machine is in staat zonder tusschen-
landig 40 uur te vliegen.
De vliegers zyn voornemens dezelfde
route te volgen van Sir Alan Cobham en de
voornaamste Europeesche hoofdsteden te
bezoeken.
De kosten dezer onderneming bedragen
meer dan 10.000 pond sterling, welke ver
kregen zyn door publieke inschryving.
De commissie voor de luchtvaartconven
tie van Parijs van 1919, waartoe ons land
onlangs is toegetreden, zal haar eerstvol
gende zitting houden in Maart a.s .te Brus
sel.
Als voorbereiding van die zitting hebben
dezer dagen te Parus vergaderingen plaats
van sub-commissies o.a. de subcommissie
voor exploitatie en materiaal, de subcom
missie voor radio-telegrafie en de subcom
missie voor medische zaken.
Aan deze by eenkomsten zullen voor ons
land deelnemen de daarvoor aangewezen
deskundigen, t.w. voor de eerstgenoemde de
heeren E. Th. de Veer, referendaris by het
departement van Waterstaat, en dr. E. B.
Wolff, directeur van den Rijksstudiedienst
voor de luchtvaart; voor de in de tweede
plaats genoemde subcommissie de commies
bu de P. T. T„ gedetacheerd by het bureau
Luchtvaart S. L. Hof, en voor.de laatge-
noemde dr. J. E. Brouwer, officier van ge
zondheid te Soesterberg.
Door de rechtbank te Breda werd behan
deld de zaak contra vrouw A. B. te Roosen
daal, beschuldigd van het moedwillig ver
laten van hare drie kinderen,, oud 10, 9 en
6 jaar.
Het Openbaar Ministerie, waargenomen
door mr. Speijart van Woerden, eischte een
gevangenisstraf van 3 maanden.
Vergadering van R. K. Jonge Middenstanda-
vereenigingen te Utrecht
Gisteren kwamen, op uitnoodiging van
den Ned. R.K. Middenstandsbond, te Utrecht
samen, afgevaardigden van den R. K. Jon
gen Middenstand uit alle deelen van 't land.
De vergadering werd gepresideerd door den
heer Struicken, mede waren aanwezig Dr.
van Beurden en Mr. van Hellenberg Hubar.
Het doel van deze büeenkomst was twee
ledig. Ten eerste werd besproken het deel
nemen aan de demonstratie van Jong Ka
tholiek Nederland, in Augustus 1929. Deze
demonstratie, die op initiatief van de Inter
diocesane jeugdcomissie zal worden georga-
niseert, belooft een schitterende massa-be
tooging te worden. Middenstanders en Stu
denten. Het zal worden een wapenschouwing
van indrukwekkende grootte en Nederland
zal toonen tot welk een ontplooiing Neer-
lands rypere jeugd in staat is.
Voor de groep Nederlandsche Katholieke
Jonge Middenstanders, werd een Nationaal
Comité van voorbereiding benoemd, met uit
ieder Bisdom, uitgezonderd Roermond, een
vertegenwoordiger.
Daarna besprak men, of langzamerhand
de vraag niet onder de oogen moest worden
gezien van de al of niet wenscheiykheid
van een min of meer diocesaan en landelük
contact tusschen die jonge-Middenstands-
vereenigingen."
Dr. van Beurden leidde deze vraag in,
kwam na informatie naar werkwyze en le
dental van verschillende vereenigingen, tot
de conclusie, dat, hoewel in de naaste toe
komst sprake zal kunnen zyn van een Fe
deratief en Diocesaan Bondsverband, het
toch goed en noodig was, dat de verschil
lende vereeniging in hetzelfde Bisdom
door eenig contact, elkaar op de hoogte hiel-
<fen van werkwijze, successen en tegenspoe
den, opdat zy van elkaar zouden kunnen lee-
ren en hun voordeel zouden doen met indi-
vidueele ondervindingen. Ook diende dit con
tact om die doeleinden te bereiken, die zelf
standig niet, of niet ten volle bereikt konden
worden, b.v. het houd'en van een retraite.
Verschillende afgevaardigden namen aan
de discussies deel, waarna besloten werd, dat
wat het Bisd'om Haarlem betreft, op initia
tief van den R. K. Kring te Haarlem, als
grootste vereeniging In dit Bisdom, 'n bijeen
komst zou gehouden worden met afgevaar
digden van de andere plaatselijke vereeni
gingen, waar deze vrAag zou besproken wor
den. In de andere bisdommen bestond reeds
een diocesaan contact of was dit in voor
bereiding.
Na deze bespreking, die een stap in de
goede richting was om in den chaotischeii
toestand van de organisaties van den Jongen
Middenstand, eenige klaarheid te brengen,
sloot de voorzitter de vergadering.
Hoofdbes tuursvergader ing
Deze week vergaderde het Hoofdbestuur
van de Hanze in het Bisdom Haarlem.
Het bestuur van den Ned. R. K. Midden
standsbond heeft momenteel in studie de
vraag, wat gedaan kan worden ter bevordering
van de contante betaling. Het Hoofdbestuur
is van meening, dat het moeilijk is in het
algemeen aan te geven, welke middélen
dienstig zijn tot bevordering van contante
betaling. Men kan alleen de plaatselijke
afdeelingen, en vooral de vakgroepen
animeeren om, ieder op eigen terrein, het
bereikbare na te streven.
In verband met de a.s. behandeling van
onderwerp in den Middenstandsraad w:
een uitvoerige bespreking gew.ijd aan de
nieuwe ontwerp-tarieven voor den localen en
interlocalen Rijkstelefoondienst.
Het Hoofdbestuur is van meening, dat
het voorgestelde tarief voor den localen
telefoondienst neerkomt op een aanzienlijke
verzwaring van lasten voor die takken van
handel en bedrijf, die veel telefoongesprekken
hebben aan te vragen. Voor de bevordering
van de toepassing der telefonie onder de
weinig sprekers heeft het tarief bovendien
slechts geringe beteekenis. Wel zullen onder
de voorgestelde regeling velen er eerder toe
overgaan, een telefoontoestel aan te schaffen
om opgebeld te kunnen worden. Maar de
kosten van het aanvragen van gesprekken
zijn, zoowel voor weinig- als voor veel-spre-
kers veel te hoog gesteld.
Besloten werd, van deze bezwaren kennis
te geven aan de vertegenwoordiging van den
Kath. middenstand in den Middenstandsraad.
Besproken werd de agenda voor de binnen
kort te houden vergadering van Dagelijksche
Besturen der afdeelingen (Voorzittersver
gadering).
Inzake het op den Centralen Raad ter
sprake gebrachte euvel van het z.g. „winke
liertje spelen" door personeel van banken en
andere instellingen werd besloten, te trachten
deze kwestie aan de orde te stellen in de
Commissie van Overleg uit de drie Nationale
Middenstandsbonden en het daarheen te
leiden, dat door de nationale organisaties
tegen het euvel wordt opgetreden bij de
organisaties van grootwerkgevers.
Intusschen kan ook plaatselijk tegen de
misbruiken, die het „winkeliertje spelen"
aankleven, worden geageerd.
De verdeeling van de functies in het
Hoofdbestuur vond plaats op dezelfde wijze
als vorige iaren. Ook in de samenstelling der
Comm. van Toezicht voor het Centraal
Bureau en van de verdere afvaardigingen en
delegaties werd voorzien als in 1927.
openbaar onderwijs het 7de leerjaar in
afzonderlijke kopscholen is georgani
seerd en de gewone lagere scholen slechts
zes klassen tellen, kindren, di ook overi
gens aan d ien art. 3 genoemde voorwaar
den voldoen, vrij van leerplicht zijn, in
dien zy slechts de zesklassige school door-
loopen hebben?
2. Zoo ja, is de minister bereid daarby
een voorstel te doen, bepalende, dat tot
de klassen aan een lagere school ook ge
rekend worden de eventueel tot afzonder
lijke scholen gegroepeerde zevende leerja
ren, welke met vergunning van de Kroon
in de plaats zijn gekomen van het zevende
leerjaar aan elke school?
Vragen van den heer Kleerekoper aan den
voorzitter van den Raad van Ministers.
De heer Kleerekoper heeft aan den mi
nister van Financiën, voorzitter van den
Raad van Ministers de volgende vragen ge
steld:
Wil de minister mededeelen, of het juist
is, dat door het dag. bestuur van de Gen.
Commissie voor den Nat. Landstormdag 1928
aan de regeering is verzocht, om o.m. aan
de ryksambtenaren en rijkswerklieden, die
by den Bijz. Vrijw. Landstorm zyn aange
sloten, de gelegenheid to schenken, deel te
kunnen nemen aan den op 27 Sept. ge
houden Nat. Landstormdag?
Heeft de regeering, of hebben althans en
kele van haar leden, naar aanleiding van
dat verzoek een rondschrijven gericht tot
de autoriteiten, ressorteerende onder de on
derscheidene deparementen. waarin werd
medegedeeld, dat de regeering er geen be
zwaar tegen had, dat aan de riiksambt. eri
i-ykswerkl., voor zoover by den vrijw. land
storm aangesloten, verlof tot deelneming
aan den Landstormdag werd verleend, voor
zoover dit met de eischen van den dienst
vereenigbaar was te achten?
Was daaraan oegevoegd, dat dit verlof
dan uiteraard niet in mindering zou komen
op de gewone jaariyksche vacantie, en wat
beteekende in dit verband dat „uiteraard"?
Zoo ja, is de regeering van zins, deze
zelfde gedragslyn toe te passen op alle be
toogingen van politieleen aard, welke door
andere organisaties dan de bovengenoemde
worden georganiseerd.
Naar de „Ev. Stand." verneemt, zal op de
tentoonstelling van Hollandsche kunst te
Londen ook Terboi-ch's „Briefschrijfstertje"
te zien zyn, het fraaie stukje, dat Sir Henri
Deterding op de veiling Six kocht voor het
Mauritshuis.
Het Tweede-Kamerlid de heer Ketelaar
heeft aan den Minister van Onderwys, Kun
sten en Wetenschappen gevraagd:
1. Is de minister met ondergeteekende
van oordeel, dat ten spoedigste een wetswy.
ziging moet worden aanhangig gemaakt,
nu biykens zyn brief aan het hoofdbestuur
van het Nederlandsch Onderwyzers-genoot,
schap, voorkomende in Het Schoolblad van
18 October jj. de voorwaarden voor beëin
diging van den leerplicht, in het derde lid
van art. 3 der Leerplichtwet aangeduid
met de woorden „en het (kind) alle klassen
doorloopen heeft", aldus moet worden op
gevat, dat daarmede bedoeld wordt alle
klassen, welke de door het kind bezochte
school telt, zoodat in gemeenten, waar bij het
H. CAUVAIN
DE WAGEN MET GOUD
Uitgave G. Mosman's
Zoon. 's-Bosch
In den eenigszms opgeschroefden stijl
met vele groote woorden en pathetische
uitroepen, welke twintig jaar geleden de
gangbare boekentaal was, en nu niet meer
in trek is, verhaalt dit boek avonturen, die
nu nog wel in trek zijn. De jeugd heeft den
smaak voor ridders, avontuurlijke tochten en
strijd tegen verraders nog niet verloren,
lier de Malforest is de held van het beek.
nge ridder brengt den wagen met
Mikken na veel strijd en tegenspoed
t> de goede plaats en toont zich in daad en
karakter een vurig en dapper edelman.
Het verhaal behandelt een episode uit
den honderdjarigen oorlog tusschen Frankrijk
en Engeland.
D. MASDORP
GERBRAND DOUMA'S EERSTE ZEE
REIS NAAR AUSTRALIË
Uitgave G. B. v. Goor
Zonen, Gouda
Via een zeiltochtje met ongelukken en een
Duitsch stoomschip belandt Gerbrand in
Londen, vanwaar hij scheep gaat naar
Australië. Daar trekt hij met zijn vriend,
die van het schip is gedeserteerd, naar de
goudvelden. Met veel geluk, niet als goud
zoekers, worden zij rijk, erven een boerderij,
en keeren met een groot kapitaal en meer
levenswijsheid naar Groningen terug.
De schrijver heeft gelegenheid gevonden
veel leerzaams te vertellen over de Maori's,
de Australische dieren- en plantenwereld, enz.
P. SERVATTUS
DE BERGSTROOM
Missie-procure Capucijnen-
klooster Tilburg
De idee van dit historisch drama is den
schrijver gegeven door een verhaaltje van
den H. Leonardus a Portu Mauritio over
het Mishooren op Zondag. Van dit verhaaltje
heeft pater Servatius, die bij dilettanten be
kend is als tooneelschrijver, een drama in
drie bedrijven geschreven, dat om de goede
strekking voor jongensclubs, patronaats-
tooneel e. d. kan worden aanbevolen.
Als aansporing moge dienen dat de uit
gave geschiedt ten voordeele der Capucijnen-
missies van Padang en Borneo.
H. WENNING
HET BILJARTSPEL
Uitgave G. B. v. Goor
Zonen, Gouda
Een serie artikelen uit het maandblad
„Club Kroniek", die door den schrijver zijn
aangevuld en tot een geheel verwerkt. Af
beeldingen verduidelijken het boekje, dat
lichaamshouding en alle stooten behandelt.
lande is door bemiddeling van onzen gezant
in Tckio een collectie bloembollen aangebo
den voor de beplanting van de keizerlijke
tuinen te Tokio, die naar toegezegd is, ty-
dens den bloeitijd voor het publiek toeganke-
lyk zullen worden gesteld. Daarmede ge
paard gaat een aanbieding van bloembollen
aan het Japansehe Roode Kruis ter uitplan-
ting in de tuinen van verschillende zieken
huizen.
De koelcellen-installatie
Het Centraal Bloembollen-comité hield een
dezer dagen een vergadering, waarin naar
het „Weekbl. v. Bl.cultuur" meldt mede-
deelingen werden gedaan over het weten
schappelijk onderzoek.
Indertijd is voor het voltooien van de
koelcellen-installatie van het laboratorium
voor bloembollenonderzoek te Lisse,
waarvan na het gereedkomen van het ge
bouw om bezuinigingsredenen door den Staat
moest worden afgezien door het C. B. C.
uit de fondsen beschikbaar voor steun aan
het wetenschappelijk onderzoek, een aan
zienlijk bedrag beschikbaar gesteld, waarvan
de mededeeling voor de regeering aanleiding
is geweest om voor hetzelfde doel een bedrag
van 10.000 beschikbaar te stellen op de
staatsbegróotingen van 1928 en 1929 telkens
5000. De mededeeling van den minister van
Binnenlandsche Zaken en Landbouw, dat de
eerste 5000 binnenkort kan worden tege
moet gezien, is voor het Comité aanleiding
geweest om den minister mede te deelen, dat
voor de voltooiing van bedoelde werken een
hooger bedrag noodig is geweest dan aan
vankelijk werd vermoed, waarom aan den
minister is verzocht, het reeds toegezegde
bedrag te verhoogen tot 15000, waarvan
de laatste 5000 in 1930 waren uit te keeren.
Het „Kweekersblad" schrijft:
Uit de berichten, welke uit Amerika tot
ons komen, blijkt meer en meer, dat ook
daar de bollenhandel een voor ons gunstig
verloop zal hebben. Niet alleen is er een
tekort aan Fransche bollen, maar einde Sep
tember raakte de voorraad van sommige
Hollandsche bollen ook reeds uitgeput. Het
meest merkwaardige is, dat hieronder in dr
eerste plaats de Darwintulpen moeten ge
rekend worden, zoo zelfs, dat Amerikaan
sche zaadhuizen genoodzaakt zyn den prijs
te verhoogen. We hebben in het seizoen
hooren beweren „er zijn milliarden Darwin
tulpen tekort!" Dit blykt thans waar te zijn
en aïs de Amerikaansche zaadhuizen ook
daar den prijs opvoeren, zoodat ook daar
een oploopende markt het einde is, houdt
dit voor de bloembollenkweekers hier een
goede belofte voor het komende jaar in.
Vooral zal dit het geval zijn als bewaarheid
wordt, wat in ons berichtje, elders in ons
blad opgenomen, gezegd wordt over het mis
lukken van een gedeelte der anjercultuur.
De heer Edward Boylan, bedrijfsleider van
Vaughan's Seed Store te New York, deelde
20 September mede, dat, hoewel er nog groote
zendingen Hollandsche bollen te wachten
waren, de voorraad Darwintulpen reeds be
langrijk inslonk en daardoor de pryzen hoo
ger werden. Nader bericht dezelfde heer, dat
de voorraad Darwintulpen hard mindert en
dat 1 October al dezelfde hoeveelheid ver
kocht was als verleden jaar in het geheele
seizoen. Zoo berieht men uit meerdere plaat
sen. Over de kwaliteit van de Hollandsche
bollen wordt zeer geroemd.
De handel in in Amerika gekweekte Nar
cissen ondervond groote vertraging, door
onvoldoende hulp by de inspectie door de
regeering.
Zoo werden het vorig jaar reeds den 2en
September zendingen van Long Island ver
zonden, terwyl dit jaar den 22ep September
dus drie weken later," pas de eerste zending
ging. Hierdoor ondervinden de Amerikaan
sche zaadhuizen veel last, omdat vele orders,
waarbij Narcissen betrokken zyn, moeten
wachten totdat deze arriveeren.
Ook Hyacinten ondervinden veel belang
stelling. Uit Philadelphia berichtte men in
de eerste week van October, dat, ofschoon
de prijs 5 per 100 hooger is dan in het
vorig seizoen, de vraag toch heel groot is.
.Van de dubbele verscheidenheden is reeds
een tekort en de blauwe, witte en gele ver
scheidenheden zyn. er ook hiet voldoende om
het geheele seizoen aan de vraag te kun
nen blyven voldoen.
In Philadelphia is byzonder veel vraag
naar alle soorten van bolgewassen, Darwin
tulpen niet uitgezonderd, en dat, terwyl de
„running" pas begint als de nachtvorst de
zomerbloemen vernietigd heeft.
Het Centraal Bloembollen-Comité zal in
het stadspark van Pittsburg (V. S.) een tul-
penbepianting doen aanbrengen, evenals in
het stadspark van Stuttgart. Door medewer
king van den Japanschen gezant hi'er te
Behandeling voor het gerechtshof
te Amsterdam
Het gerechtshof te Amsterdam heeft gis
teren de behandeling van de strafzaak dér
Veendammer Hypotheekbank voortgezet.
Nadat ook verdachte Woltsman Sr. en als
getuigen mr. M. I. N. Spaargaren en mr.
M. P. G. Kappeijne van de Coppello waren
gehoord, werd gepauzeerd.
Na de pauze werd eerst gehoord de heer
W. Hagen, die o.m. commissaris is geweest
van de Discontobank voor Credietinstellin-
gen. Om commissaris te worden had hij een
aandeel genomen. Hy had toen ook gehoord,
dat Liebermann en v. d. Toorn aandeelen
hadden. Voor de „Veendammer" affaire had
hij nooit slechte dingen van Liebermann
gehoord. Sinds het oogenblik, dat de com
missaris van politie te Den Haag in de
kranten tegen. Liebermann had laten waar
schuwen, had get. besloten als commissaris
af te treden.
De volgende getuige is de vroegere Belgi
sche advocaat van Liebermann, prof. mr.
Coppens uit Brussel. Deze getuige verstaat
wel Nederlandsch, maar spreekt liever
Fransch, weshalve hy met hulp van een
tolk wordt gehoord.
Mr. Muller Massis vraagt get. dan, wat hy
kan mededeelen omtrent den vermogenstoe
stand van Liebermann omstreeks het einde
van 1926.
Get. antwoordt, dat Liebermann den indruk
gaf van zeèr rijk te zyn. Hy had zich tot get.
gewend om hem te raadplegen over belegging
van zijn fortuin. Op zyn raad ls-hU er mee
naar een bankier gegaan, waar hjj 'i'A
millioen francs ter belegging heeft overhan
digd. De effecten waren in-een gróót pakket
verpakt; van den bankier heeft get. echter
vernomen, dat zy een zeer groot bedrag ver
tegenwoordigden. In het pak effecten bevon
den zich ook 2000.—aan Engelsche staats
papieren. Een- belangryk depot had Lieber
mann ook by het Credit anversois. Ook naar
buiten maakte Liebermann den indruk, een
vermogend man te zyn. Ten huize van Klop
penburg had get, de vergadering bygewoond,
waar, zooals uit de later opgemaakte notulen
te lezen viel, Liebermann 300.000 had ge
geven tot betaling van de vervallen coupon
van de „Veendammer" en Woltman Sr.
100.000 had gegeven voor saneering. Voorts
deelt get. mede, dat op het einde van 1926,
toen Liebermann naar Brussel was gekomen,
door dezen reeds was gesproken over de op
richting van een groote hypotheekbank.
Dan wordt gehoord de accountant A.
Smit. Get. is accountant geweest van de
„Veendammer hypotheekbank". Get. heeft
HAAR AANDEELEN VORMEN ZEER
AANTREKKELIJK BELEGGINGS
MATERIAAL
De Nederlandsche Handel-Mij heeft sedert
haar oprichting in 1824 nog nimmer het divi
dend gepasseerd, niet één enkele maal dus
gedurende een tijdsverloop van 104 jaar. Dit
is een record, dat geen andere onzer natio
nale instellingen kan aanwijzen. Het schit
terend verleden der Nederlandsche Handel-
Mij. en haar dividendrecord zijn factoren,
welke reeds te kennen geven, dat de aandee- I
len behalve voor speculatieve belegging, ook I
voor zuivere belegging zonder eenige spe
culatieve bijbedoeling in aanmerking kunnen
komen. Het laatste dividend was 10%, welk i
percentage ook tevens het gemiddelde is van
de laatste 14 jaar, dus inclusief de na-oor-
logsche crisisjaren. Gaat men uit van dit ge
middelde, dan laten de aandeelen bij een
koers van ca. 172 een rendement van 5.8%, j
hetgeen voor een bankaandeel van deze stan-
ding en zekerheid ongetwijfeld zeer bevre
digend kan geacht worden.
De financieele uitkomsten der laatste 13
jaar vindt men hieronder:
Kapitaal Netto winst Di- Hoogste
in duizend vi- en laagste
guldens dend koersen
5.941
11.350
8.824
12.651
17.814
I2.I30
6.330
5.620
5-379
6.459
6.902
7.494
8.655
1915
1916
1917
1918
1919
1920
1921
1922
1923
1924
1925
1926
1927
in duizend
guldens
50.000
60.000
60.000
.000
10% 142165
15/0 153—207
12% 174200
14% 149—195
16% 173—234
12% 171282
7% 121202
6% 113—144
6% 114—147
7% 113—143
7 V2% 122—150
8 145168
10% 155186
thans ca. 173
De balansen en de specificatie der finan
cieele uitkomsten van de laatste twee jaar
luiden als volgt
Activa
(in duizend guldens) uit. 1926 uit. 1927
Kas en waardepapieren 96.768 115.965
Te innen wissels 137.233 173.855
Beleeningen, voorschot
ten, prolongatie etc. 253.630 225.188
Diverse debiteuren 166.716 168.858
Aand. in cultuuronder-
nemingen
Agentschap Suriname
10.548
2.044
Vaste goederen 10.000
676.939
Passiva: (in duizend
Kapitaal 80.000
Reserves en fondsen 54.477
Deposito's langen ter
mijn 165.838
R. C.-houders 250.617
Diverse crediteuren 91.247
Te betalen wissels 34.760
10.430
1.766
9.000
705.062
guldens)
80.000
50.500
167.535
255.214
98.009
53.804
676.939 705.062
Financieele uitkomsten:
Baten: 1926 1927
Provisie, interest etc. na
afschrijving op dubi
euze debiteuren en
reserveering voor be
lasting 19.562 17.425
Van Cultuuronderne
mingen 1.363 3.960
Agentschap Suriname... 227
Lasten:
Kantooronkosten.
Afschrijvingen
Ondersteuningsfondsen
20.925
21.612
10.099
10.940
3.332
1.517
500
13.431
12.957
Netto winst 7-494 8.655
De zeer mooie financieele verhoudingen
en de buitengewoon krachtige positie der Ne
derlandsche Handel-Mij. komen in de groe
peering der balanscijfers, zooals wij die hier
gaven, voldoende tot uiting, zoodat zij in een
kort overzicht als dit geen nadere bespreking
behoeven.
In de resultatenrekeningen geven de posten
„Baten van cultuurondernemingen" aanlei
ding tot enkele opmerkingen en wel, omdat
verschillende interessenten, nu de verhou
dingen der rubber- en suikermarkt zoo
teleurstellend zijn, een neiging hebben om
t.a.v. de toekomstige resultaten der Handel-
Mij. minder optimistisch te oordeelen. Men
houde er echter rekening mede, dat de in
komsten uit cultuurondernemingen in 1926
slechts 6% en in 1927 slechts 17% van het
totaal uitmaakten. Daarbij komt, dat de cul-
tuurbelangen der Handel-Mij. niet alleen
door suiker en rubber vertegenwoordigd
worden, doch ook in belangrijke mate door
tabak, koffie, thee, kina, copra, vezels, coca,
hars, terpentijn, citronella en palmolie.
by de controle van de boeken gewezen op de
belangrijke onderwaarde van de hypotheken.
Pres.: Is met de onderhandelingen met
Sedeyn sprake geweest, dat een millioen zou
betaald worden In activa van de „Veen
dammer"? Had u daar bezwaar tegen?"
Get.: Ik heb gezegd, dat de heeren ver-
antwoordelyk bleken voor het tweede mil
lioen. Ik heb toen, ik meen aan beide heeren
Woltman, mijn bezwaren meegedeeld. Toen
11c hoorde, dat het heele bedrag in grossen
getaald zou worden, heb ik gezegd; „dat zou
'ik niet doen!"
Pres.; „Toen is de zaak met mr. Schür-
mann besproken?
Get.: „Ja."
Pres.: „En hebt U het als accountant goed
gekeurd, dat de „Veendammer" een vorde
ring kreeg op de Discontobank?"
Get.: „Als er toch een behoorlijke tegen
waarde is."
Pres.: „Neem me niet kwaiyk, U vat uw
taak als accountant al heel slap op. Is er
ooit sprake geweest, dat er twee millioen
in contanten op tafel zou komen?"
Get.: „Daar weet ik niet van."
Pres.: „U bent afgegaan op praatjes, U
weet niets van uw vak af, het eenige, wat u
had moeten zeggen is: „het is een vuil
zaakje, -daar bemoei ik me niet mee!"
Mr. Kokosky: „Het contract van 15 Jvni,
dat u meegeparafeerd hebt, hoe is dat eig n-
lijk gekomen? Werd er over gesproken, lag
het er?"
Get.: „Dat weet ik niet."
Mr. Kokosky: „Maar u bent toch niet zoo
maar binnengekomen om uw paraaf te zet
ten? En waarom parafeerde u het aanvull: nd
contract niet mee? 't Is van het gro. tst
mogeiyke, gewicht te weten hoe dat aanvul
lende cóntract tot stand is gekomen."
Pres.: „Probeert u het er eens uit te krij
gen!" (groote vrooiykheid).
Get.: „Ik heb er als toeschouwer bygeze-
ten; ik teekende op wensch van Liebermann
bet contract als getuige."
Nadat nog eenige getuigen gehoond zyn,
schorst, de president te zes uur de zitting tot
Maandag a.s. 10 uur.
