Stadsnieuws
AWE1LL-BONT WERKE
AMSTERDAMSGHE BEURS
CHEQUE-KOERSEN
Mga &Wullirich,Raaifetii
TNO«MOGbNE
Bontmantels en Mantels met bont
gevoerd op onze ateliers vervaardigd
De Nuttigste St Nicolaas Cadeaux
Cenirak Verwarming
Stofzui^erhms MAk£RTENS
Barteljorisstr. 16 Tel. Wc. 10756
4pexKlop~Veeg-Sfofzul jers f 175 -
EERSTE BLAD
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT MAANDAG 12 NOVEMBER 1928
BLADZIJDE 2
uniuiiiii iiiiiitiHiftiiiiiiiiiiiiiiiiiii»^
De jubileerende Speenhoff
Barteljorisstraat 26-28 - Telefoon 10604
Repareer en Vermaken - Zuiveren van Mot
Dames of automaten
De populaire telefoon
iÖRAIS^A'vanVALK^IBURQ'S'"
Agenda
13 November
Gevonden Dieren en Voorweroen
Drie expedities naar de
Zuidpool
Rheumatiek - Jicht - Griep
Steken in de Zij en Hoest
MEDEGEDEELD DOOR
DE SPAARNSBANK
Haarlem - Amsterdam
375%
210
402%
1331/2
84%
82%
95
235
201
184 1
204
4'L
MEDEGEDEELD DOOR
DE SPAARNEBANK
Haarlem - Amsterdam
Brusse, de schrijver van „Onder de Men-
schen" in de „Nieuwe Rotterdamsche Cou
rant" heeft Speenhoff geïnterviewd en de
jubilaris{25 jaar zanger en 6C jaar oud) vertelde
vele interessante bijzonderheden uit zijn
leven.
Liodjes, aldus de man van Cees, heb ik al
gezongen in '95 aan den Kinderdijk, in de
Sociëteit en trouwens al eerder, bij de
marine, in '89, toen ik in Hellevoet vij jaren
't baadie en de lange ias van machinist
leerling heb gedragen, tot ik afgekeurd werd.
Maar vader had toen in Krimpen zijn
fabriek en aan den Kinderdijk was ik op
kostschool geweest bij den Franschen mon
sieur. Daar zong ik dan later wel met een
paar jonge meisjes. Toen zou Willem van
Zuijlen er zijn verjaardag vieren. Die had
van vader gehoord dat ik ook weieens zelf
'n mopje maakte. Dan moest ik nu ook eens
'n liedje maken voor hèm. En in mijn kinder
lijken eenvoud meende ik, dat ik daar iets
kunstzinnigs in moest leggen. En zoo dichtte
ik het „Herdersmeisje", dat we zongen met
drie jonge dames Ik speelde er bij op 'n
herdersfluitje, en ze vonden 't aardig, de
menschen van den Dijk. Later, als ik er van
hen herkende op mijn avonden, heb ik 't
nog dikwijls voor hen over-gezongen.
En dan m'n studentenliedjes. Want toen
Zou ik ingenieur worden in Delftmaar
dat is met doorgegaan. De jongens van den
Dijk lieten er mij overkomen nog eens
in Eigen Studie. Daar had ik zelfs een rokpak
voor ter leen gekregen wat me dood
zenuwachtig en verlegen maakteIk
schreef een klem tooneelstuk „De Kus",
voor de familie Van Eysden, en een tweede,
grooter werk, wat meneer Rosier Faassen
prachtig vond, al zei hij daarna dat het niet
geschikt was om op te voerenEn zoo
ben ik van fabrikant en koopman in vaders
zaak gestegen of, als je wilt, afgedwaald
in de kunst
Ja, voor die fabriek van isolatie-materiaal,
waarvoor mijn oom, Prof. Oudemans te
Delft, de formule had gevonden en dat
geheime recept bezit ik nog altijd daar
heb ik toen in de dagen van de opkomst van
het stoomwezen heel Europa voor bereisd.
En dat ging goed, het bedrijf breidde zich
enorm uitdrie jaren lang heb ik er in
België de klanten voor bezocht in Schot-
land heb ik er voor gezeten aan de Clyde
Works, in 't zuiden van Spanje, in Egypte,
want daar had ik een groote handigheid in.
Bovendien, mijn opvoeding in Krimpen had
mij naar den stijl van langs de boven-rivier
geleerd, dat je een dubbeltje driemaal moest
omdraaien vóór je het uitgaf, want als 'n
ander 't had, had jij 't niet meer. Dat hield
je jong 't heeft mij heel lang verstandig
gehouden.tot ik in de glorie van de kunst
verzeilde, door m'n gedichies en teeke-
mngetjes, door m'n omgang in Rotterdam
met artisten vooral. En daar wilde ik me toen
met geweld voor goed indompelen. Noch
hoor ik m'n oude grootmoeder zeggen
„Jongen, als je van kantoor komt, 's avonds,
kan je toch nog genoeg dichten." En vader
vond het verschrikkelijk „Je kent nu 't
leven van die kunstenaars," zei hij, „en't is
allemaal narigheid."
Hoofdzakelijk door toedoen van de
„N.R.C.", van Johan de Meester, die zóó
vriendelijk over mij schreef, ben ik er toen
midden in gedonderd. Toen kwam de tijd
van ons Klein Tooneel, waarmee we in Rot
terdam de matinees op Zondagmiddag heb
ben ingevoerd met van die kleine stukjes.
Van Biene was de ondernemer. Bij zoo'n
gelegenheid zong ik in Tivoli een paar liedjes,
omdat ze zeiden „Je hebt wel geen stem,
maar probeer 't maar eens". Zoo duwden
ze me de coulissen uit. Wat had ik een plan
kenkoorts, al herinnerde ik mij ook den raad
van Van Zuijlen „Je meet maar denken,
dat er niemand voor je zit," en dat was ook
zoo, want de zaal was bijna leeg. Ik zong
van 't Herdermeisje, van de Slanke Kawa
en Donna Clara meer had ik niet. Van
Biene betaalde mij een rijksdaalder, dien ik
dadelijk omzette in eten met de vriendjes.
Maar beloofde hij als ik meer liedjes
maakte om een keelen middag te vullen, dan
zou hij mij vijf gulden honorarium geven.
Daar werd toen de pers bij gevraagd, en ik
kreeg prachtige verslagen, zoodat ik geweldig
liedjes ben gaan schrijven en dat is s'edert
altijd zoo doorgegaan. Met ups and downs,
en in onzen overmoed hebben we ook wei
eens liedjes gezongen, die we beter hadden
weggelaten.
En eens heeft Mengelberg mij trotsch
gemaakt als 'n koning, toen hij zei „Jij
bent de eenige in Holland, die 'n liedje heeft
kunnen componeerenJe hebt een dozijn
volmaakte melodieën geschreven...."
•In '23 had ik alle vertrouwen verloren, ik
wist niet of 't aan mezelf lag of dat 't publiek
alle belangstel! ng in mijn werk had verloren,
't Was wel mijn eigen schuld Ik was niet
actief meer, ik wilde op m'n lauweren rusten,
dacht 't komt best in orde maar zoo doe
je niet ongestraft. En dan word je querulant,
want dan wind je je al maar erger op over
't publiek, over hun schuld
Toen heeft mijn vrouw mij onder handen
genomen „Doe nu* één ding, bemoei je
nergens anders meer mee dan alleen met je
liedjes, en je zult zien...." Daarna ben ik
weer ernstig aan 't werk gegaan voor mijn
optreden samen met haar, met mijn zoon,
mijn dochtertje en al vond ik 't naar, ik
Zag in, dat 't publiek na den oorlog veranderd
was.
Sinds twaalf maanden gaat 't weer heel
erg goed. We treden veel op in Katholieke
kringen, de pastoor, de kapelaan laat ons
komen we zingen veel voor 't volk, voor
vereenigingen van politieagenten, postboden,
matrozen.
Koos zwijgt even. Ja, met die jubilea van
hem was dat nu een heele rist. Aan de directie
van de Spoorwegen had hij al geschreven
om ter viering van d;t feest hem voor de
November-maand een gratis-abonnement
toe te r :nden maar ze hadden niet geant
woord tot heden.... Ook dacht hij al eens
over e n lubileumuitgave van zijn belas-
tingpajneren met al de supplementen en
ver vols nummers van zachten drang tot beta
len. Cp 't kantoor van den ontvanger re
Haarlem was hij met enkele andere queru
lanten trouwens zóó lang reeds habitué,
dat de iierken hem vertrouwelijk groetten,
Zoodra bij er binnentrad met zijn opnieuw
bezwa irde gemoed
„M. ar dat je nu zestig jaar wordt, Speen
hoff
„Ja, lederen dag meer verbaas tk me er
over dat ik 't zoo ver gebracht heb, want ik
had ooit gedacht, dat ik zoo oud zu worden.
Ea nu ik m rhet eens oud voel, o md M
Sao» p-
ik Jt daar te druk voor heb Maar nu wéét
ik als je zestig jaar bent en gezond, zooals
ik, dan lééf je pas. Als ie jong bent, leef je
niet. Dan weet je van niets, dan doe je maar
mee, draaf je en draai je mee, geef je je geen
rekenschap van 't leven.
Ja, als je ouder wordt, komt er ook meer
van ie plannen terecht, werk je meer, omdat
je beter kunt zittenEn wat daarbij zoo'n
gezegende rust is toen ik de eerste jonge
lingsjaren achter den rug had, had ik een
geweldige huivering voor den dood. Die
angst is heelemaal verdwenen. Ik heb sedert
eemge malen op het randje verkeerd, en daar
geen berouw van gehad als alleen voor
m'n kinderen. Want je leeft op je zestigste
jaar eigenlijk vooral voor anderen.... Ik
ben Katholiek, 't vorig jaar zijn mijn vrouw
en ik voor de kerk getrouwd dat was eerst
alleen op 't stadhuis gebeurd. En ik ben graag
in de kerk, al ga ik er thuis in Haarlem of
Rotterdam ook nooit heen (Hm Red.
„N. H. Crt.") Maar zoo buiten in het Zui
den van ons land vooral is 't in de kerk
troostend voor mij, geruststellend ik laat
er veel voor na. Ja, en zoo leef ik nu maar
in zoete verwachting, en houd er den moed
in, O, en als 't werken wat slagen mag
dan gooi ik me erop als 'n tijger en weken
aaneen schrijf en teeken ik door. Dit
doe ik liever nog dan uit zingen gaan, met
al dat reizen en trekken, dat leven in hotels,
eten aan andermans tafels.... en dan die
hotelmeiden, niet te vergeten. Er komt
zooveel bij om liedjes-zanger te zijn, wat je
al schrijvende bespaard wordt."
Meer dan een rotatiepers en een stoom,
machine, een stofzuiger of een electro-mo
tor, meer zelfs dan een radio-toestel is net
tegenwoordige telefoontoestel een raadsel
voor den leek, het telefoontoestel n.l. dat
volgens het volautomatische systeem
werkt. Men draalt op de voorgeschreven
wijze de vijf cijfers van het verlangde num
mer op het cijfer.bordje en moppert reeds
als men niet bintien een minuut gehoor
krijgt, maar denkt er meestal niet aan, welk
buitengewoon ingewikkelde toestellen en
installaties tn werking moeten worden ge
steld om de telefonische aansluiting te be
werkstelligen. Voor den leek moet het wel
een ondoordringbaar geheim schijnen, hoe,
alleen door vijfmaal de schijf van zijn tele
foontoestel te draaien, hij juist verbonden
wordt met een anderen abonné. met wien
hij spreken wil. zonder dat een mensch op
het telefoonkantoor de beide nummers ver.
bindt. En het geheim schijnt nog minder op
te lossen, wanneer men de installatie in het
gebouw van de telefooncentrale ziet.
Het is nu bijna vier jaar geleden, op
1 Januari 1925 dat het vol-automatische
systeem voor Haarlem werd ingevoerd.
Vroeger, toen dames op het telefoonkantoor
de aansluitingen tot stand brachten, waren
klachten over verkeerde verbindingen geen
zeldzaamheden. Iedere telefoonbezitter zal
zich wel herinneren, hoe vaak hij gemop
perd heeft en een nijdig „totaal verkeerd,
juffrouw" naar het telefoonkantoor heeft
geroepen. De klachten kwamen dagelijks
binnen Het vol-automatische systeem be
loofde het einde der misère van verkeerde
aansluitingen. Toch werd het niet met een
stemmige vreugde begroet; een ded van
het publiek stond er sceptisch tegenover,
zooals het meer aan nieuwigheden twijfelt,
wanneer het nog niet onomstootelijk vast
staat. De meening veranderde spoedig, en
nu zal er geen enkele abonné zijn. die wil
terugkeeren tot het vroegere "steem cfer
telefoonjuffrouwen.
Het automatische zysteem heeft ook dit
voordeel, dat het geheim blijven van een
gesprek beter gewe., een ;h
behoeft niet als tusschenpersoon cp te tre
den om een verbinding tuschen twee abon.
né's tot stand te brengen.
Moest men vroeger soms wachten, wan.
neer niet dadelijk een telefoniste het
kantoor kon beantwoorden, ook dit is thans
uitgesloten.
Het automatisch systeem geniet dan ook,
zooals de directeur van het telefoonkan
toor te Hnarlem ons mededeelde en zooals
men zelf dagelijks kan constatesren een
groote populariteit bij het publiek; D-chten
worden zelden gehoord. Wanneer n... ver
keerd wordt aangesloten, is de oorzaak, zoo
als men dikwijls later zelf -"Het., vaak te
zoeken in een verkeerd draaien an de
schijf; men draait bijv. 14 inplaats van 41
Of OZ van 3g
Nadat het, automatisch systeem in ikele
groote stedeft oor d, gemeente-telefoon was
ingevoerd, was Haarlem de eerste stad, waar
het bij de riikstehdbon werd toe--0""-" Ton
de invoering -verden zestig telefonisten c~>
het Haarlemsche kantoor overbodig: zij zijn
toen naar versch'"" -»e plaatsen o- rge-
plaatst.
Sinds dit i rr--
is het aantal abonné's sterk vermeerderd. Op
1 j- "5 '-"de men n H"- 1 3219
abonné's; op 1 Januari 1928 was dit ver
meerderd tot 5735, en nu zijn er ruim 6100
abonné's. Hieruit iiV*. _i, dat het vol-
v -Is propagar.:
voor de telefoon werkt.
Terug te bekomen bij
Kraak, Alianstraat 87, rolletje breiwerk
C. Hoogendijk, Reitzstraat 67, groene cein-
;uur Bur. v. Politie, Smedestraat, horloge
J. Teistal, Dressestraat ij armband-hcftioge
S, Coccoris, Kruisstraat 38, glacé heeren-
kandschoen Klinkenberg, van 't Koffstraat
38, hond (lersche setter) Kennel Fauna",
Parklaan: Sierde.shond, gebracht door Van
teuren van humoristische bladen, die nu
geen anecdote's over lastige telefoonjuf
frouwen kunnen produceeren.
Zoo zal de invoering van dit systeem mis. Kampen, Byzantiumstraat 67, grijswitte kat,
schien alleen betreurd worden door redac. gebracht door De Haan, Zijlstraat 100
grijswit katje, gebraclit door Nouwer, Lelie
straat 12, Bur. v. Politie, Smedestraat, R K.
kerkboekje; W Jochems, Schreveliusstraat
37, koralen halsketting J. Prijs, Gen. Cron-
jéstr. 54, blauwe kindermuts Vemler,
Westerhoutpark 7, muilkorf ;H. Chiistiaans,
Spaarnwouderstr. 91, kinderportemonnaie
met inhoud J. Hendriks, Gasthuislaan 97,
bruinè kinderportemonnaie met inhoud; P.
v. Straaten, Spaanschevaartstr. 68, paraplu,
gouden ring H. Dijkman, Gr. Markt, Visch-
hal bank 3, porteinonnaie inh. een loterij
briefje P. Grijmans, J. v. d. Bergstr. 2,
H'stede, kinderportemonnaieDrenth, Fr.
Varkenmarkt 20, rijwielpomp J. Valkenier,
Dorrèboomstr. llrd„ rijwielbelastingmerk
R. v. Spaendonck, Zijlweg 57, zwarte gym
nastiekschoen.
Terug te bekomen bij H. Posma, Schel-
destraat 14, autodop M. v. Kout, A. L.
Dyserinckstr. 64, ceintuur; De Vries, Amster
damstraat 5, contriebutiekaart Haarl. Zieken
fonds (Scheerling); W. Oudhof, Schrevelius-
str. 29 zw., eend; Bur. v. Politie, Smedestraat,
RÏIRfiFRI IÏKE STAND bruine kinderhandschoen; S. Booms, Bali-
Geboren: 7 November, z. van E. M. Reijns- «raai 8. H'stede.,, paar glacé handschoenen;.
Scheepmaker. d. van E. C. Janse-Koevoets. j P- Phibppo, Jan Steenstraat 11, grijze .ia
- 8 November, z. van A. M. Kersten-Adrian. ,fh°en; W. v. Brederode Donkere Spaarne
d. van H. Schuursma-Dekker. z. van,. O. P' X' P'pbjfü? Smede-
G. Snethlage-Verkerk. 9 November, z. van aepepm g Jj4 L 'sJLn,/.
n-Hutte-Nijssem 1X
v. d. Wal. z. van A. Roo„en Brmkmann. Dniitio ante
ociëteit „St. Bavo" 8 uur Bestuur Bouw-
vakbond 8 uur Uitvoering Tooneelclub
Vrouwenbond 8 uur St. Caecilia half
9 uur Rechtskundigbureau
St. Josephsgezllenvereeniging Jansstraat 59
half 9 uur Installatie van den nieuwen
Praeses.
uxor-Theater Groote Houtstraat 8 uur
Bioscoopvoorstelling (alleen voör volwas
senen).
Cinema Palace Groote Houtstraat 8 uur
Bioscoopvoorstelling (alleen voor volwas
senen)
Cembrandt-Theater Proote Markt 7 en
kwart over 9 uur Bioscoopvoorstellingen.
Gemeentelijke Concertzaal 8 uur Con--
cert B.-Trio.
10 November, d. van W. M. de Jong-v. cf.
Kamp.
Overleden: 9 November, G. Wesseldijk, 81
j„ Leidschevaart. O. G. Verpoorten-Kroos-
wijk, 74 j., Jansstraat.
No. 5.
DANSAVOND NIRVA DEL RIO
Stadsschouwburg-
Voor een zeer bescheiden groepje belang
stellenden trad Zondagavond in den Stads
schouwburg Nirva del Rio op. Het uitvoerige
programma werd geheel alleen door haar
afgewerktaan den vleugel zat Lucas Moreno
Wij hebben ontegenzeglijk respect voor
het uitbeeldende vermogen van deze danseres,
die in haar bewegingskunst een prachtige
rhythmiek en een zeer gevoelvolle expressie
Weet te realiseeren. Het meest muntten daar
door uit de dansen uit de eerste groep. In
de tweede en derde groep werden onder
scheidene nummers uitgevoerd, die in wezen
en karakter vrijwel overeenkwamenhet
kenmerkende verschil bestond grootendeels
in de aankleeding. Daartoe behooren de
Spaansch-nationale dansen. Intusschen doet
dit aan de talentvolle interpretatie geen af
breuk.
In de eerste groep getuigden vooral Clair
de lune égyptien, Chant Hindou en Danse
Mauresque van een gevoelvolle, zuivere
weergave
v. Politie, Smedestraat, nummerplaat auto
G. 39957; C. Verdam, Spaarnwouderstraat
4rd.; gouden oorknopje; J. v. d. Ham. K.
Begijnestraat 3, portefeuille (Piët); Harten
haag, Cronjéstraat 126, regenjas; J. v. d. Ham,
Kinderhuissingel 62. f, rozenkrans; C. J. v. d.
Aar, Scheepersstraat 18 schooltasch met
inhoud; Bur. v. Politie, Smedestraat, bos
sleutels; J. L. Prins, Vrouwensteeg 17, lap
stof; B. v. Zon, Rozenhagenstraat 37, teeke-
ning.
GRONINGSCHE VEREENICING
GRTJNO
De regie en de vertolking van De Grond,
een boerenspel, dat de Groningsche vereeni-
ging Grunó Vrijdagavond in den Jansweg-
schouwburg opvoerde, was over het alge
meen van beter kwaliteit dan het stuk zelfs.
Dè schrijver is hier en daar te uitvoerig in
de dialogen, om spanning in zijn stuk te
leggen. Dat het publiek echter na elk bedrijf
gul met applaus was, was niet geheel onver
diend. De spelers hadden met grooten ijver
hun rollen bestudeerd en gaven zich met
liefde aan hun taak. Het resultaat was een
goede vertolking over vrijwel de geheele linie,
terwijl verschillende keeren goede staaltjes
van knappe tooneelkunst te genieten waren.
Maar ook deed soms gebrek aan rolkennis
den goeden indruk verminderen, benevens
te weinig natuurlijkheid in Ipel en zegging:
terwijl, zooals gezegd, de spelers gehandi-
De „Danse Espagnole" uit het tweede 1 capt werden door den breedvoerigen tekst.
De tooneelschikking was te roemen. Het
was, op enkele kleinigheden na, een echt
boeren-milieu, waarin het spel, wanneer de
spelers zich boven het tooneelmatige ver
hieven, niet naliet het publiek te boeien.
deel van het programma gaf bijzonder goed
het krachtige en fiere, dat de nationale Spaan-
sche dansen kenmerkt. Daarnaast noemen
we Farruca en Danse Gitane.
Na de pauze werden onder nummer 4
een drietal Spaansche dansen uitgevoerd.
De beide slotnummers behoorden tot het
beste, wat dit programma bood. In „Danse
de la Frayeur" gaf Nirva del Rio door ex
pressie en mimiek een innerlijke bewogenheid,
DE ZONNESTRAAL-COLLECTEN.
Bij Kon. besluit zijn vernietigd de beslui-
terwijl in „Fandunguillo de Almenia" be- j ten van B. en W. van Breda, 's-Gravenhage,
weging en uitbeelding krachtig geaccentueerd 1 Haarlem, Maastricht, en Princenhage, tot
waren f stuiting der in die gemeenten op 30 Juni j.l.
De weinige aanwezigen vergoedden door door de bekende vereeniging „Zonnestraal"
'8 - voorgenomen coliecte ten bate van de ver-
geestcjriftig applaus de geringe opkomst. pleging van t. b. c-patiënten van alle gezind
ten en uit heel het land, in de Inrichting voor
Arbeidstherapie „Zonnestraal."
Ter toelichting diene, dat B. en W. van
Breda, Princenhage en Haarlem meenden de
t „Zonnestraal"-coilecte te mogen weren, om-
Terug te bekomen bij D. A. Baaij, Pla- dat collecten van plaatselijke vereenigingen
taanstraat 83, twee duiven G. J. Dijkers, van de „Zonnestraal"-collecte nadeeligen
Javastraat 14, fox-terrier W. Kruger, Oli- invloed zouden ondervinden. B. en W. van
vierstraat 1, hondje; K. Taalman, Duven- j 's-Gravenhage grondden hun beslissing op
voordestr. 79rd„ hondje B. H. Wassenaar,het groote aantal andere collecten, dat reeds
t m hun gemeente werd gehouden.
Meesstraat 3, gouden armbandhorloge T. Nadg» dg yef> „Zonnestraal"' eerst tever-
Roelofs, Hasebroekstraat 2, blauwe jumper
D. Schild, Warmoesstraat iird, jumper
P. M. de Wilde, Oranjestraat 65, klep vracht
auto Kennel „Fauna", Parklaan grijswitte
kat, gebracht door F. Rol, Wagenweg 92,
A. Visser, Harmenjansweg 82G, obligatie
Fortuin M, v. Dalen, Gen. de Wetstr. 74,
damesportemonnaie met inhoud G. A.
Willemse, De Clercqstraat 153, portemon-
naie met inhoud A. Pietersen, Oost Indië-
straat 120, rozenkrans^ J. Dekker, iste
Vooruitgangstr. 90, rijwielbelastingmerk in
etui Bur. v. Politie, Smedestraat, dames-
rijwiel M. v. Dalen, Gen. de Wetstr. 74,
Lipssleutel A. de Vries, Leidschevaart
38F, kindertaschje met inhoud Kok, L.
Heerenstraat 39, bruin taschje W. Siébe-
link, Tulpenstraat 31, boodschappentasch
G. IJlstra, Slchthuisstraat ioe9, zilverbons.
geefs gepoogd had de betrokken colleges van
B. en W. van de onjuistheid der stuiting te
overtuigen en had aangedrongen, daarop
terug te komen, stelde zij beroep in bij de
Kroon en ontwikkelde daarbij tal van grie
ven. Gelijk bekend is, werd dit beroep op 26
September j.l. voor den Raad van State behan
deld, waarbij voor „Zonnestraal" optrad
het Kamerlid, de heer W. Drop en voor de
gemeente Haarlem de wethouder dier gemeen
te, mr. Heerkens Thijssen. en voor de gemeen
te 's-Gravenhage de chef van het kabinet van
den burgemeester, mr. Rij kens.
Thans is, gelijk hierboven gemeld, de ver
eeniging „Zonnestraal door PL M. de Konin
gin in het gelij k gesteld.
In December begint op het Zuidelijk half
rond de zomer en dezen tijd willen drie ex
pedities," welker programma's elkaar aanvul-
'en, gebruiken om de geweldige vlakten van
Antarchië te doorvorschen. Het is 'n gebied,
-rrooter dan Europa, dat ruim 11 millioen
kwadraat kilometer beslaat.
Het gebied van de Zuidpool is nog onher
bergzamer dan het Noordelijk Poolgebied. De
leider der 19111914 gehouden Australische
Zuidnoolexoeditie, prof. Douglas Mauson uit
Adelaide, die ver zuidelijk van Australië tegen
de Pool oprukte, meldt, dat windsterkten van
40 M. in de seconde geen zeldzaamheid zjin
en dat deze geweldige orkanen de tempera
tuur van 30 tot 40 graden onder nul in haar
uitwerking aanmerkelijk verscherpen. Er wa
ren zelfs, meldt Mauson, geweldige orkanen
van 90 tot 100 secondenmeters, waarbij voor
werpen van drie ton gewicht 50 M, ver door
de lucht geslingerd werden. Mauson deed,
te laat intusschen de hoogst onaangename
intdekking, dat hij zijn hoofdstation op de
stormachtigste plek van den aardbol had
"ugericht. De gevaren, welke de drie expe
dities bedreigen, zijn ongetwijfeld, meent
prof. dr. A. Wille, heel veel grooter dan
bij Noordpooltochten, te meer daar het zen
den van hulpexpedities bij de geweldige af
standen onmogelijk zou zijn.
Van de drie expedities trekt de meeste be
langstelling die van den bekenden Ameri-
kaanschen Oceaan- en Noordpoolvlieger Ri
chard Byrd, tot welke de Nederlander Jan
Buys behoort Het is de breedst opgezette
Ppol-expeditiè, welke ooit is vertrokken. Met
twee schepen/ de City of New-York en de
Chelsea, welke drie vliegtuigen aan boord
hebben, wil commander Byrd in December
van Nieuw-Zeeland uit op den grooten ijs-
muur, welke zich van de Rosszee uit circa
800 K. M. lang in de richting van Zuid-
Amerika uitstrekt, afstevenen. De totale kos
ten der op twee jaar berekende expeditie,
waaraan honderd personen, o w, een uitge
lezen wetenschappelijke staf, deelnemen,
beloopen 850 000 dollars, waarvan de Anie-
rikaansche regeering en groote industrieelen
elk 200 000 dollar bijdragen. Groote hoeveel
heden bouwmateriaal zijn meegenomen om
aan den rand der ijsbarrière een station te
bouwen. Een bibliotheek van 1000 deelen
talrijke instrumenten, ettelijke radiostations,
geweldige massa's proviand, 1000 K.G. tabak
500.000 sigaretten, 150.000 gallons benzine en
100 sledehonden behooren tot de uitrusting.
Eerst twee ontdekkingsreizigers is het tot
dusver gelukt de Zuidpool te bereiken.
Amundsen die 14 December 1911 als eerste
het Zuidelijkste punt der aarde bereikte, en
de Engelschman Scott, die vijf weken later,
17 Januari 1912 aan het doel kwam, doch op
den terugtocht Noordelijk van 80 gr. breedte,
18 K.M. van het Een Tondepot, tragisch ten
gronde ging. Kostbaar materiaal leverden ver
der de expedities van prof. E. v. Drygalsld
(1901), Shackleton (1909), Pilchner (1911)
benevens die /an Otto Nordenskiöld en
Bruce.
Door al deze expedities kon het continan
tale karakter der Zuid-Pool-landmassa's on
betwistbaar vastgesteld worden, doch het
was tot dusver niet mogelijk de begrenzin
gen nauwkeuriger te bepalen. Men kent van
het binnenland van dit vasteland slechts de
streken, welke tusschen de groote ijsbarrière
en Victorialand eenerzijds en de Zuidpool
anderzijds liggen. Een machtig, circa 3000
M hoog ijsdek breidt zich hier uit, dat door
bergketens, welke tot 5000 M. hoogte reiken
wordt gebroken
Byrds doel nu is, na inrichting van een
etappelijn met een vliegtuig naar de Zuid
pool te gaan, daar. zoo mogelijk te landen
en twee dagen wetenschappelijke waarne
mingen en metingen te doen, om dan, als
de omstandigheden het veroorloven, over de
Pool de vlucht voort te zetten om het ka
rakter van de hoogvlakte van het inwendige
Antarchië te doorvorschen.
De tweede Zuidpoolexpeditie wordt onder
nomen door den Amerikaanschen kapitein
Wilkins. Hij wil de nauwkeurige kustlijn van
de Rcssaee tot Grahamland vaststellen,
waarbij hij zich ook van het vliegtuig wil be
dienen. Hij zal slechts door een piloot bege
leid worder. en in Januari 1929 beginnen aan
de uitvoering van de onderneming. In de
streken aan de Rosszee zijn, wat heel inte
ressant is, kolenlagen van circa 100 K. M-
breedte en een 2000 K.M. lengte vastgesteld.
Ook de derde expeditie vaart onder Ame-
rikaansche vlag. Haar leider is commander
Douglas George, die aan de laatste Zuidpool
expeditie van Shackleton heeft deelgenomen.
Zijn arbeidsgebied grenst aan dat van Wil
kins aan de Rosszee. Hij neemt twee vlieg
tuigen mede: een groot met een werkings
sfeer van zoowat 10 000 K M., waarmede een
vlucht over de Zuidpool kan worden uitge
voerd, en een klein voor landvluchten. Hij
wil trachten met Byrd en Wilkins in draad-
ooze verbinding te komen.
Juist deze samenwerking der drie expedi
ties, welke van verschillende punten in Ant
archië trachten vooruit te komen, belooft
veel. Het gaat er niet alleen om of het Zuid-
poolcontinent één vasteland is of uit twee
bestrijdt met sacce»
Bij Apotheken en Drogisten
heele cloos f0.75, haloe doos fO 45
groote eilanden bestaat, maar een der be
langrijkste doeleinden is, aldus het „Vad",
de meteorologische omstandigheden in het'
Zuidpoolgebied nader te leeren kennen, welke
men vermoedt, dat op een of andere wijzc
met de periodieke droogtejaren in verband
gebracht kunnen worden.
AMSTERDAM, Veemarkt 12 November
Aangevoerd: 500 vette koeien, le kwali
teit 931.08 2e kwaliteit 8090, 3e kwali
teit 6880; 150 melk en kalfkoeien 275—
375; 101 vette koeien, le kwaliteit 9098,
2e kwaliteit 80—90; 3e kwaliteit 70—80; 35
nuchere kalveren 12—18; 140 schapen, 32—
39; 790 varkens, Hollandsche le kwaliteit
86—87, enkele hooger, 2e kwaliteit 8586,
overzeesche en Geld'ersche, le kwaliteit 86
—87, enkele hooger, 2e kwaliteit 8586, vet
te varkens 84—85, 52 paarden 100225.
MAANDAG 12 NOVEMBER.
Koersen neupn opening
Staatsleeningen.
5% Nederland 1919
5% Nederland 1918
iVa Nederl. 1917
6% N.-indiè 1923 D
4H N.lnd. 1928 B
Banken.
Koloniale Bank
Indische Bank
Cert. Handel M\j.
Resc. Dito
Industrieën.
Marg. Unie
Nederl. Kunstzijde
Maecubee
Holl. Kunstzijde
Oude Philips
Nieuwe Philips
tndnstr. Buitenland
Anaconda
U S Steel
Snia V:seosa
üew. Peruvian
Handelsondera
Comp.comm. du
Llège
Mijnbouw.
Boeton Mijnbouw
Redjang Lebong
Petroleum.
Dorische Petr
Geconsolideerde
Kon. Olie
Perlak
Bubber.
A'dam Rubber
Deii Batavia Rub
Java Ruober
Serbadjadi
Silau
V I. c. c
Allied
Intercontin Rubber
Scheepvaart.
Holl. Amerika Lijn
dito Gem. Elg rd
Kon Ned Stoomb
Kon Paketvaart
Mij. Nederland
Rotterd. Lloyd
Scheepvaart-Unie
Marine comm
Marine pref.
Suiker.
H V. A
Java Cultuur
Poerworedjo
Vorstenlanden
Actions idem
tabak.
Dell Batavia
Oude Dell
Oostkust
Senembah
Spoorwegen.
Southern Rails
Union Pacific
Wabash
Chic. Milw. St Paui
Kansas City Soutn
Erie Railr
Prolongatie
100 34
101%
10014
100%
995/16
241%
166%
172%
173i/2 1
239%
145 1
1781/2
207
785
785
194
165%
22%
229
209%
154
236
162
65%
185%
96%
132
72 b
9%
5ls/ie
37%
667
377%
99%
154
133
519%
418%
181%
503%
143 b
214%
78
35%
70%,
60%
MAANDAG 12 NOVEMBER.
Berlijn
59.30
59.40
9.70
9.80
Brussel
34.60
34.70
Londen
12.07%
12.08%
47.90
48.—
13.—
13.10
40.10
40.20
35.—
35.10
New-York (cable)
2.49
2.50
7.35
7.45
27.—
27.10
Kopenhagen
66.35
66.45
OlSO
66.35
66.45
66.55
66.65
I
