Nieuwe Haarlemsche Courant | 1928 | 29 november 1928 | pagina 9

Brieven uit Frankrijk

Sport en Wedstrijden

mm«lp- wreiiw miifi

St.-N i c o I a a s - geschenken

MODERNE
LAMPEN

a

GROOTSTE
SORTEERING

DERDE BLAD

NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT DONDERDAG 29 NOVEMBER 1928

BLADZIJDE 1

VOETBAL

Kennemer LyceumH.B.S.
44

J unióren-Competitie
DISTRICT LEIDEN

ZWEMMEN

Nationale zwemwedstrijden
te 's-Gravenhage

y-t A .-

„Zus" Braun naar Parijs

BILJARTEN

Jubileumwedstri j den D. E. S.

D.H.S.K.E.T.S.

DAMMEN

Wedstrijd
Haarlem—Amsterdam

GROOTE HOUTSTRAAT 130
HAARLEM - TELEFOON 12628

De clubcompetitie le klas

H. G. Teunisse
Simultaanseance

Om den meestertitel

LANDBOUW EN VISSCHERIJ

Het eieren-leggen en de
kunstverlichting

Het jaar loopt al weer ten einde. In Am
sterdam merk je dat eerst in de tweede helft
van December. Dat is trouwens niet slechts
zoo in Amsterdam, doch voor zoover mij
bekend ook overal elders; behalve echter in
Parijs. Half November beginnen we hier al
over „Sainte Catherine" of wel „la féte des
Catherinettes". Niet dat dit zoo'n bijzonder
belangrijk feest is; het is een vrije dag voor
de ateliermeisjes, die dan, met gekleurde,
papieren mutsjes en zoo getooid, door de
straten loopen, toegejuicht worden, gefotogra
feerd, soms zelfs gefilmd worden, en 's avonds
op de diverse bals de koninginnen van den
avond zijn. Niet dus dat het een feest van
bijzonder belang is, maar het is de datum,
24 November, die het een zekere beteekenis
verleent. 24 November, dan beginnen we aan
de laatste week van de voorlaatste maand
van het jaar, zoodat men al licht geneigd is
te zeggen: „Sainte Catherine, dan kerst en
dan is er al weer een jaar voorbij." Ik heb
het al zoo dikwijls betoogd: nergens leeft men
zoo snel als in Parijs, en zelfs de feesten
werken mede die snelheid nog op te voeren.

Het feest dier ateliermeisjes en kerst, ze
worden hier gewoonlijk in één adem genoemd,
als twee feesten die eigenlijk in elkander
loopen. En inderdaad, hoewel er ruim een
maand tusschen is, is de kersttijd hier prac-
tisch al begonnen. Ik zeg „kersttijd" en daar
mee bedoel ik de voorbereidselen voor het
feest, die vooral de groote magazijnen tref
fen. Overal reeds worden lichtreclames aan
gebracht, speciale etalages gemaakt, enz. En
straks zal Parijs zich baden in een zee van
licht en zoo mooi zal dan de stad zijn, dat ze
herinneringen zal oproepen aan de sprook
jes uit onze jeugd over steden waar alles is

gemaakt van goud en edelgesteenteEn

als dan de vele vreemdelingen komen, dan
zullen ze natuurlijk onder den indruk geraken
van zoo veel fraais en dan zullen ze, terug
gekeerd in hun land, aan al hun familieleden
en aan al hun vrienden en kennissen ver
tellen dat er niet één stad op heel de wereld
is, die zoo mooi is als Parijs. En dan zal
Parijs tevreden zijn, want, ondanks alles wat
de Fransche hoofdstad presteert op velerlei
gebied, is ze toch zoo behaagziek als een
schoone, coquette vrouw en is ze maar wat
gevoelig voor complimentjes.

Eenige dagen geleden had ik Hollandsche
kennissen over; op hun huwelijksreis waren
ze. En het jonge vrouwtje, dat toch zooveel
over Montmartre had gehoord en gelezen,
Wilde nu met alle geweld al dat vreemde en
rare, dat ze eigenlijk met geen woorden te
omschrijven wist, aanschouwen. En of ik nu
al zei dat het allemaal erg overdreven was
en dat er eigenlijk niets bijzonders te zien
en te beleven viel, ze hield aan en daar ook
de echtgenoot toch eigenlijk wel wat nieuws
gierig was, gaf ik ten slotte toe en heb ik ze
Montmartre laten zien.

Montmartre, het echte, oude Montmartre,
eigenlijk eên dorpje, onder den rook van
Parijs, dat is het niet wat de
vreemdeling zoekt. Wel zijn moet
rets, maar om zich daar te verm»
men de Fransche taal al heel go
zijn en ook moet men er goed den weg weten.
En dan is het af en toe wel eens interessant
in die oude, kleine cabarets, waar de jonge
dichters hun gedichten komen voorlezen, de
jonge musici hun nieuwste composities ten
gehoore komen brengen. Werkelijk, die caba
rets zijn heel aardig en er zijn er, waar men
met zijn vrouw en dochter zou kunnen heen
gaan. Maar, zooals ik zei, men moet er be
kend zijn, want ook andere cabarets zijn er,
ook oud en klein, doch waar het programma
op tienmaal lager peil staat, zelfs met
kunst niets uitstaande heeft, al is de con
sumptie veel en veel duurder. Maar het
Montmartre, dat bekend is over de geheele
wereld dat is het Montmartre van de „Moulin
Rouge", „Le Theatre de dix heures" enz. Niet
veel meer dan één lange, breede straat is
het, met, huis aan huis, hel verlichte cafes,
restaurants en cabarets.

En toen ik met m'n vrienden die heele

straat doorgewandeld had en we hier en
daar even binnen waren geweest, toen merkte
ik duidelijk dat ze zeer teleurgesteld waren.

„Maar die apachen, waar je zooveel van
hoort, waar zitten die dan?" vroeg het
vrouwtje, dwingend als een klein kind, dat
men een stuk speelgoed weigert En toen
om haar te plagen, heb ik ze naar „La Boule
Noire" geleid.

„La Boule Noire" is één van die Mont-
martre-cabarets. die nog wanhopige pogingen
doen om de sfeer van den ouden Boulevard
Rochechouart te bewaren.

Al direct bij ons binnenkomen zag ik de
gezichten van mijn vrienden als het ware
opklaren. Het leek dan ook net echt. Zoo
moesten we bijvoorbeeld een trap af, want het
eigenlijke cabaret is onder den grond.

Aan den kant staan kleine, ruwe houten
tafeltjes, met vrij ongemakkelijke stoelen. De
muren zijn versierd met ruwe houtskool- en
krijtteekeningen, beruchte apachen voorstel
lend. Mocht je nog twijfelen aan de oudheid
van dit apachen-danshuis, dan zijn daar de
jaartallen en de handteekeningen, alles met
krijt en houtskool op de muren geschreven,
om je twijfel weg te nemen. Namen en da
tums als: „La pousse, Henry Hallais; Noël
1848; Février 1834" brachten mijn gasten in
vervoering. In het midden werd gedanst.
Tenminste, een honderd paren deden alle
moeite om de muziek bij te houden. Het lukte
ze echter meestal niet, want, was de dans
vloer misschien wel geschikt voor een kleine
honderd dansers, nu het dubbele van dit aan
tal zich geroepen voelde zijn talenten voor
de meest elegante der kunsten ten toon te
spreiden, bleek de ruimte ietwat beperkt. De
muziek had hiervan natuurlijk geen hinder
en speelde in een razend snel tempo, wat de
zaak nog ingewikkelder maakte.

Het was er stampvol en de ventilatie liet
veel te wenschen over, zoodat het er rooke-
rig was en benauwd. Maar desondanks voel
den mijn vrienden zich volmaakt gelukkig
zulk een stukje onvervalscht Montmartre
ontdekt te hebben.

Beneden gekomen werden we door den
woestuitzienden barhouder meegenomen en
op een plaats, die er eigenlijk niet was, neer-
geplakt. De man was in zijn optreden ove
rigens zeer beleefd en beschaafd, wat eigen
lijk een beetje teleurstelde. Maar die teleur
stelling werd als weggevaagd, toen we, bij het
buffet, een echten apache ontdekten. Echt,
heelemaal echt was ie. Als van een Hol-
landsch tooneel weggeloopen! Hij droeg het
bekende blauwe colbertje, geen boord en
geen vest en een smoezelig wit hemd, terwij
de roode doek natuurlijk niet ontbrak. Zelfs
had hij twee geweldige blauwe oogen en
maakten eenige groote litteekens zijn toch
al onguur uiterlijk bepaald afschrikwekkend

Even later zagen we ook een apache
meisje: kort rokje, rood schortje, precies als
op het plaatje van „J'en ai marre".

Maar juist toen het Hollandsche vrouwtje
bezig was er een heele apachetragedie van te
maken want danste het meisje niet met
een ander en hoe somber zat die apache niet
voor zich uit te staren juist toen hield de
muziek op en vlamden hel alle lichten op. En
toen zagen we dat die apache heel erg ge
schminkt was: zijn blauwe oogen waren ge
schminkt, zijn litteekens, in één woord al het
woeste en al het gevaarlijke aan hem was

geschminktgemaakt. En ook het meisje

leek van dichtbij lang zoo echt niet, niet

ja, we wisten eigenlijk niet wat er aan man
keerde, maar alles leek plotseling zoo erg ge
maakt en het lag er alles zoo dik op dat we
maar meteen betaalden en weggingen.

En buiten gekomen, deelden m'n gasten me
verontwaardigd mede dat de namen en tee-
keningen op de muren onmogelijk zoo oud
konden zijn als de jaartallen wilden doen
gelooven.

Alsof ik dat niet wist! En heeft de eige
naar van die onmogelijke „Boule Noire" dan
eigenlijk geen gelijk? Het publiek immers...
wil nog steeds bedrogen zijn

H. de J.

Als om 2.30 scheidsrechter Berkhout be
ginnen laat, gaat H.B.S. a direct tot den
aanval over. De straffe tegenwind is aldus
oorzaak dat er van scoren geen sprake is.
Langzamerhand komt het Lyceum erin en
er is zelfs sprake soms van een bepaald
overwicht. Doch bij een snellen aanval van
de H.B.S.-ers bewerkt een van d® «chter-
spelers den bal met de hand, gevolg is een
penalty die door Tuinman in een doelpunt
wordt omgezet. Enthousiast komen 4® Lycg-
isten opzetten en hun werk wordt dan x>k
beloond door een fraai doelpunt van Adam.

1j. De strijd wordt nu spannend. Even

hierna bij een corner op het H.B.S.-doel
wordt er wederom met een kopbal uit een
voorzet gescoord. Dit is H.B.A.a toch wel
wat te bar! Aanval op aanval wordt onder,
nomen, plotseling slaat een der Lyceïsten
den bal binnen het strafschopgebied met de

hand neer, wederom een penalty, die Tuin
man hard en zuiver inschiet. 22, Kort
hierna is het rusten.

Na de rust is het direct weer een span
nende strijd. Toch weet het Lyceum weer
eerst het winnende doelpunt te maken, doch
nog geen drie minuten later wordt er door
den linksbinnen van H.B.S.a weer gescoord
en zoodoende de stand weer op gelijken
voet gebracht. 3—3. De H.B.S.a krijgt nu
den smaak te pakken en uit een vrijen schop
wordt de winnende goal gemaakt. De H.B.S.-
ers denken den strijd reeds gewonnen te
hebben, doch het Lyceum weet nog voor de
scheidsrechter het einde aankondigt te sco
ren en zoodoende de stand op 44 te bren
gen. Hierna komt einde.

De voor Zondag 25 November vastgestel
de wedstrijden hadden wegens slechte
weersomstandigheden geen doorgang.

Voor Zondag 2 December is het volgende
programma vastgesteld:

Afdeeling A

Noordwijk: S.J.C.Leiden I.

Lisse: Lisse I—Teylingen L

Afdeeling B

Sassenheim: Teylingen II—Lisse m.

Alle wedstrijden vangen om half één aan.

D. HAVERKORN,
Competitieleider.

Vier Nederlandsche records verbeterd

Successen voor

H. V. G. B;

Gisteravond werden te s-Gravenhage
in de overdekte Bad- en Zweminrichting

De Regentes" nationale zwemwedstrijden
georganiseerd door de Haagsche Zwem- en

Poloclub.

Ook op deze wedstrijden was de inschrij
ving zeer goed te noemen. Dat de zwem
mers en zwemsters momenteel in uitste
kende conditie zijn, blijkt wel uit de vele
Nederlandsche records, die gebroken wer
den. Deze recordverbeteringen waren dit
maal mooi verdeeld, n.l. twee dames- en
twee heerenrecords werden om zeep ge
bracht. Dus de supprematie der dames was
voor dezen avond gebroken.

Reeds in het eerste nummer, 100 Meter
rugslag heeren, zorgde JHaas

(Lion) voor een aanzienlijke recordverbe
tering, door de 100 Meter rug te zwemmen
in 1 min. 17 sec., hierdoor het oude record
van H. van Essen (Het Y) met 2 seconden
verbeterend. De andere deelnemers waren
momenteel een halve klasse minder dan
De Haas. Korpershoek zorgde voor de ver
rassing door deze baan, den ouden rugslag
zwemmenden Liesenberg te kloppen.

De volgende recordverbetering was na
tuurlijk op de 100 Meter schoolslag voor
dames. Reeds op de vorige wedstrijden had
mej. Baron reeds beneden recordtijd ge
zwommen, die toen door niet voldoende
tijdopnemen niet kon worden erkend.

Nu was de factor tijdopnemen onder
leiding van Blik, goed in orde.

Bij de start was Marie Baron voor, maar
dan neemt mej. van Gelder de leiding over
en op 50 Meter ligt onze wereldrecordhoud
ster gedecideerd achter. Maar dan spant ze
haar uiterste krachten in, op 75 Meter liggen
ze weer gelijk, dan blijkt, dat Marie Baron
weer die reservekracht heeft, waarmede ze
elke tegenstandster in de laatste baan slaat.
Ook nu wordt de 25 Meter in een verras
send tempo gezwommen en ongeveer met
1 l/i Meter voorsprong tikt zij aan. Wan
neer bekend wordt gemaakt, dat Marie
Baron haar record met drie seconden heeft
verbeterd en gebracht op 1 min. 28, brengt
het publiek haar een ware ovatie.

Voor dezen wedstrijd had een huldiging
plaats van de dames Baron en Braun voor
hun prestaties in het afgeloopen jaar.

De 100 Meter vrije slag heeren gaf een
zeer spannenden strijd. Jammer was het
echter, dat de snelste menschen niet m
één serie lagen. Vooral daar de tijdsver
schillen zeer gering waren, zou misschien
de volgorde anders geweest zijn. S. van der
Meer moest zich hier tevreden stellen met
de derde plaats. Het schijnt wel of de
Haarlemmers maar niet aan „De Regentes"
kunnen wennen.

De derde record-verbetering was op de
100 Meter vrije slag voor dames. De laat
ste serie met de dames Braun en Bau-
Ineister ging verbazend hard. „Zus" Braun
ttfeek niets vermoeid van Haar uitstapje
naar Brussel, haar eindspurt was formi
dabel. Met een tijd van 1 minuut 13 sec.
verbeterde zij haar nog niet erkende record
met een vijfde seconde.

De laatste record-verbetering was van
Koipershoek, die weer aan zijn record over
200 Meter schoolslag aan het knabbelen
is en voor vanavond bracht hij het vast
op 2 min. 57,6 sec. De H. V. G. B.-er Kooy
leverde met Hegie een zwaren strijd om
den tweeden prijs, die in een lange eind
spurt ten gunste van den H. V. G. B.-er
werd beslist.

De dames-estafettes bracht natuurlijk
een verdiende overwinning aan de O. D. Z.,
met als tweede de R. D. Z., terwijl de derde
plaats werd bezet door O. D. Z. II.

De heeren-estafettes 4 maal 50 Meter
vrije slag werd in etappes verzwommen.
W. V. G. B. had ook voor dit nummer in
geschreven. De estafette was echter aan het
eind van het programma, doch daar een
der zwemmers. Schouw, reeds om tien uur
naar Soesterberg moest vertrekken, werd
verzocht om het nummer te verzetten. Na
veel praten komt men eindelijk tot de slot
som: het gaat niet. Een nieuwe oplossing
werd gevonden: twee ploegen konden voor
uit zwemmen. Op verzoek was de H. Z. V.
„Haarlem" direct bereid om H. V. G. B.
dezen dienst te bewijzen. De H.V.G.B.-ers
maakten met hun ploeg, bestaande uit
Schouw, Van der Meer, Kemper en Van
Ommeren 2 min. 3 sec.

In den werkelijken strijd maakte H. Z.
en P. C. 2 minuten 1,6 sec: en R: Z: C:

-y

V

iKiMnii

Tengevolge van den hoogen waterstand, zijn verschillende landerijen in den Wijkermeer polder, nabij Beverwijk, overstroomd.

2 minuten 4,4 sec., zoodat dus H. V.

G. B. als goede tweede kon worden aange
merkt.

De voornaamste uitslagen zijn als volgt:

1. 100 Meter rugslag heeren: 1. J. H:
de Haas (Zian), 1 minuut 17 sec. (Neder-
landsch record)2. L. Korpershoek (R.
Z. C.) 1 minuut 24, 2 seconde; 3. A. Lie
senberg (Haarlem) 1 minuut 25,8 sec.

2. 100 Meter schoolslag voor dames: 1.
Marie Baron (O. D. Z.) 1 minuut 28 secon
den (Nederlandsch record); 2. C. van Gel
der (R. D. Z.) 1 minuut 29,2 seconden;
3. N. Delwel (O. D. Z.) 1 minuut 33,6 sec:

3. 100 Meter vrije slag heeren: 1. J.

H. de Haas (Zian) 1 minuut 7, 6 sec. 2.
J. Prins (H. L. en P: C.) 1 minuut 8 sec.;
3. S. van der Meer (H. V. G. B.) 1 minuut
8,2 seconden.

4. 100 Meter vrije slag Dames: 1. M.
Braun (O. D. Z.) 1 minuut 13,2 seconden
(Nederlandsch record)2. T. Baumeister
(O. D. Z.) 1 minuut 15 seconden; 3. M:
Vierdag, 1 minuut 18,8 seconden.

5. 200 Meter schoolslag heeren: 1. L.
Korpershoek (R. Z. C.) 2 minuten 57,6
seconden (Nederlandsch record); 2. H.
Hoog (H: V. G: B.) 3 minuten 12 secon
den; 3. G. Hegi (Zian) 3 minuten 13,2
seconden.

6. 4 maal 25 Meter wisselslagestafette
voor dames: 1. O. D. Z., i minuut 8,6
seconden; 2. R. D. Z., 1 minuut 11,8 se
conden; 3. O. D. Z. II 1 minuut 13 sec.

7. 4 maal 50 Meter vrije slag estafette
heeren: 1. H. Z en P: C. 2 minuten 1,6
seconde; 2. H. V. G. B., 2 minuten 3 se
conden; 3. R. Z. C: 2 minuten 4,4 seconden.-

Op het zwemfeest te 's Gravenhage had
den we nog even een gesprek met mevr.
Braun, waarin zij ons vertelde, dat „Zus"
Maandag as. 3 December voor een halfjaar
naar Parijs vertrekt.

Onze wereldrecordhoudster gaat niet om
te zwemmen naar Frankrijk, maar om de
taal te leeren. Haar moeder oordeelde zeer
terecht ontwikkeling gaat voor zwemmen.

Zaterdag zwemt „Zus" voor het laatst in
Holland te Hilversum, waarna zij waarschijn
lijk in Maart met de opening van het Sport-
fondsenbad te Amsterdam, weer zal over-
komen.

Voor de match tusschen de A-ploeg van de
B. C. Insulinde uit Amsterdam en die der
jubileerende vereeniging bestond Dinsdag
avond in Hotel Rest. Hof van Holland zeer
groote belangstelling.

De Amsterdammers toonden zich als van
ouds zeer sportieve tegenstanders en de wed
strijd had dan ook een geanimeerd verloop.

Begonnen werd met de partij v. Nifterik
Brauckman. Geruimen tijd ging de partij ge
lijk op en beurtelings maakten de spelers
eenige goede series, zoodat na 32 brt. de stand
precies 101 gelijk was. De Insulinde-speler
bracht zich daarna met 9, 14 en 12 in veilige
haven en won met 150118.

Zoowel Mienis, (D. E. S.) als Sweering

(Insulinde) begonnen uitstekend en scoorden
kort na den aanvang resp. 28, 14 en 17 car.
Na eenige wederzijdsche slechte beurten liep
Sweering met 11, 12 en 12 iets uit, doch met
18 en 12 haalde zijn partner den achterstand
weder in. Door iets constanter spel wist de
Amsterdammer ten slotte te winnen met 150
tegen 139.

Tabbers (D. E. S. )werd daarna gedecideerd
'geklopt door de Heer (Insulinde). Laatstge
noemde speelde uitstekend en wist de 125 car.
in slechts 25 brt. te beëindigen. Tabbers
bracht het nog tot 80.

Aller aandacht had daarna de partij der
matadors. Ondanks een hand-blessure ging
Leeger (Insulinde) goed van start met series
van 18 en 17. De Fceljaeger (D. E. S.) was er
echter uitstekend in en liet na goede series
van 20 en 19 nog een brillant gespeelde 63
noteeren. De bezoeker maakte neg wel 14 en
10, doch de Haarl. kampioen besliste met 17
en 27 car. de partij in zijn voordeel. Zijn
tegenstander stond na 20 beurten op 109.

De match Pieterse (Insulinde) Huijboom
(D. E. S.) was er één van de goede soort.
Langzamerhand kwam de speler der gasen
iets voor te staan, doch met 'n goede 20 winst
de D. E. C.-er met 114 tegen 705 de leiding
iver te nemen. Het einde kwam met 125112
n 't voordeel van de thuisclub.

Aller aandacht was daarna gevestigd op de
partij der No.'s 2, die tusschen Lubbers (D.
3. S.) en Springer (Insulinde). Lubbers was
in grootschen vorm en verzekerde zijn club
van de overwinnin. Met enkele fraai gespeelde
reries boven de 20 liet hij zijn partner spoedig
ver achter zich en liet Springer ten slotte op
91 staan.

Hieronder de eindstand:

Insulinde D E- s-

1. J. Leegerde Foeljaeger 109—200

2. SpringerA. Lubbers 91—150

3. Jac. SweeringP. Mienis 150139
1. S. v. Nifterik—A. Brauckman 150—118
5. C. de Heer—A. Tabbers 125— 80
S. Pieters—P. Huyboom 112—125

Totaal 737—812

25 Jan.: St. BavoDe Spaamestad.

30 Jan.: De SpaamestadT.EP.-S.D.
comb.

31 Jan.: Gez. SamenzijnSt. Bavo.

De strijd tusschen de 4de drietallen van
bovengenoemde clubs, welke Dinsdagavond
in het gebouw van de S. J. G. V. aan de
Koningsteinstraat elkaar bekampten, is we
derom spannend verloopen.

Stonden de bezoekers vóór den aanvang
1 car. voor, de thuisclub wist juist met 2
punten te winnen, zoodat K. E. T. S. nu
met 1 car. de leiding heeft.

De volledige Uitslag is:

D.H.S. K.E.T.S.
Vorige stand 132 131

1. Geels—A. Beaufort 22 30

2. K. de Jong—W. Dams 30 22

3. Zandberg—. Portegies 28 30

Totaal 212

213

Oeze interssante ontmoeting zal vermoe
delijk op den tweeden kerstdag te Haarlem
plaats hebben.

Verschillende omstandigheden zijn aan
leiding geweest, om thans een geheel nieuw
rooster voor bovengenoemde clubcompetitie
samen te stellen. Nietemin blijft de reeds
gespeelde wedstrijd De Spaamestad S
Bavo van kracht. De wedstrijden voor de
2de klas clubcompetitie zullen eerst in Ja
nuari 1929 plaats hebben.

Het wedstrijdrooster is als volgt:

17—4

7 Dec. St. BavoT-E.P.S.D. comb.

13 Dec.: Gez. SamenzijnDe Spaamestad.

17 Dec.: T.E.P.-S.D.-comb.Gez. Samen-

ziin-

4 Jan.: St. Bavo—Gez. Samenzijn.

7 Jan. T.E.P.-S.D. com.De Spaamestad.

14 Jan.: T.E.P.-S.D. Comb.—St. Bavo.

16 Jan. De SpaamestadGez. Samenzijn.

24 Jan.: Gez. Samenzijn—T.E.P.-S.D.
comb.

Gisteravond vond in het clublokaal der
„Haarlemsche Damclub," bovenzzaal café
„De Korenbeurs," Spaarne te Haarlem,
de huldiging en simultaanséance plaats van
den kampioen der „Haarlemsche Damclub,"
den heer H. G. Teunisse.

Te half negen werd de séance onderbroken
voor 't uitreiken der in den afgeloopen wed
strijd behaalde prijzen en wel Hoofdklasse
Kampioen H. G. Teunisse, 2de prijs Aebe de
Jong, 3de prijs K. Le ibbrandt (na herkamp
met F. A. Berkemeier) en 4de prijs F. A. Ber
kemeier.

2de Afdeeling Kampioen W. van Daalen
(na herkamp met C. Gastelaars), 2de prijs C.
Gastelaars, 3de prijs J. V. van Waard en 4de
prijs V/. J. Bosman (na her kamp met P. Mol-
lema).

3de Afdeeling: Kampioen P. G. M. Ottolini
Sr., 2de en 3de prijs Joh. Fabel en A. Koore
man en 4de prijs J. H. Reedijk.

Hierna werd de séance voortgezet, welke te
io34 uur beëindigd was. De simultaanspeler
had toen 15 partijen gewonnen, 2 partijen
verloren tegen de heeren Joh. Fabel en J. FL
Reedijk en 2 partijen remise gespeeld tegen
de heeren J. C. van Waard en F. W. de Pater.
De heer Teunisse behaalde dus 84% van het
aantal te behalen punten en speelde met een
gemiddelde snelheid van slechts ruim 6 minu
ten per partij.

De twee eerste ronden van den wedstrijd
om den meestertitel verliepen als volgt

B. Ris wint van A. Tusveld; L. Werkema
remise met A. Jacobs; T. van Santen Kolff
remise met J. B. Sluiter Jr; G. W. Spittuler
wint van J. Groenteman Jr; L. Werkema
remise met A. Tusveld; B. Ris wint van R.
van Santen Kolff; J. B. Sluiter Jr. wint van J.
Groenteman Jr.; G. W. Spittuler wint van A.
Jacobs.

De stand na deze twee ronden luidt
B. Ris, Wormerveer en G.W. Spittuler,
Amsterdam elk 4 punten J.B. Sluiter Jr.,
Aerdenhout 3 punten L. Werkema, Warf-
fum 2 punten A. Jacobs, den Haag, R. van
Santen Kolff, Utrecht en A. Tusveld, Al
melo elk 1 puntJ. Groenteman Jr., Am
sterdam o punten.

Uit onderzoekingen, onder leiding van ir. J.
G. Tukker, rijkspluimveeteelt-consulent voor
Nederland, genomen op het Rijksinstituut
voor Pluimveeteelt te Beekbergen in zake den
invloed van verlichting op den leg van jonge
Rhode Island Reds, is volgens het „Hbld."
gebleken, dat in het tijdvak van 1 Dec. '27 tot
31 Oct. '28 gemiddeld 18,78 eieren per hen
méér werd verkregen, dan in de contróle-
groepen zónder verlichting.

De verlichting heeft plaats gevonden van
1 Dec. '27 tot 15 Maart '28. Het licht ging
aan zoodra het donker werd en bleef branden
tot des avonds 8 uur. Hiertoe werd per groep
van 47 dieren een gewone Arga-matlamp ge
bruikt van 75 watt.

De beteekenis van deze grootere eierop-
brengst blijkt uit het feit, dat dit een meer
waarde vertegenwoordigt van 1.61 per hen
over genoemd tijdvak, terwijl de uitgaven
voor verlichting slechts 18 cent en de hoogere
voederkosten 15 cent bedroegen over dit tijd
vak. Per hen wordt dus een grootere op
brengst verkregen van 1.28. De verlichting
zou eigenlijk reeds in de eerste helft van Oct.
behooren aan te vangen in plaats van op 1
Dec. waardoor de winst stellig nog grooter
wordt.

Nederland zal een pluimveestapel hebben
van ongeveer 12 millioen jonge hennen. In
dien dit verlichtingssysteem, zooals boven be
schreven, algemeen werd toegepast, dan zou
dit dus bij dezelfde eierprijzen een „meer
opbrengst" beteekenen van ongeveer 18 20
millioen gulden per jaar.

Als December in aantocht is, wordt het
druk in de stedelijke straten. Wie dan zoo om
drie uur in den middag een wandeling
maakt door Groningens Heerestraat of over
de Vischmarkt, hij ziet daar lange rijen van
winkelende ingezetenen. Want 't feest van
den goeden Sint nadert snel en dan dient
men te zorgen, intijds gereed te zijn met het
aanschaffen van de geschenken, waarmede
men verwanten en vrienden denkt te ver
blijden.

De uitstallingen schitteren met keur van
uitgelezen waren, overgoten door den goud
glans van fel blinkend licht. Daar praalt de
fruitmand met donzige perziken en appels
uit het verre Califomië, daar spreidt de rijk
bewerkte doos van gedreven koper zijn
zachten glans, daar flonkeren op donzig
fluweel de gouden sierspeld en het paarlen-
collier. En bij het flaneeren voorbij al dat
schoons treft het ons, dat Groningen zich
steeds meer moderniseert en steeds meer
wordt tot wereldstad. Het zal nu ook zijn
vlieghaven krijgen, al is de plaats, waar deze
zal komen, nog niet definitief vastgesteld.
Verder komt in de Noordermetropool een
motor- en wielerbaan. Door een desbetref
fende combinatie is reeds een terrein aange
kocht, groot circa 25000 M2, dat aan den
Paterswoldschen weg is gelegen. Men is er
in geslaagd, beslag te leggen op de Amster-
damsche Stadionbaan, die bekend staat als
een der grootste banen van Nederland en
waarvan de bouwwerken 64.000 gulden hebben

bedragen. De baan zal binnenkort naar Gro
ningen worden vervoerd, waar op den lsten
Paaschdag 1929 de openingswedstrijden zullen
plaats hebben. De baan is goedgekeurd voor
eventueele wereldkamp'oenschappen. Het is
in onzen tijd van motorfietsen, auto's en
luchtschepen alles sport, wat de klok slaat.
Vooral de fietssport telt vele beoefenaars.
Het is een unicum, indien men onder het
jonge geslacht iemand aantreft, die niet be
dreven is in het edele fietsrijden. Vooral
buitenlanders valt het op, hoe zeer de fiets
in ons land in gebruik is. Interessant in dit
opzicht is, wat een toerist schrijft in het
„Berl.'ner Tageblatt" over het rijwielverkeer
in Groningen. We lezen o'.a.:

„We wielrijders in de straten van een
Nederlandsche stad kriselen door elkaar als
mieren. Toen ik op de Vrijdagmiddag door
de stad Groningen reed, meende ik kennis
gemaakt te hebben met alle vaardighe'ds-
proeven, welke een schauffeur kunnen wor
den opgelegd.

Talrijke „Fietsreiter", zooals de Hollanders
de wielrijders noemen, omzwermden mij.
Van links en rechts, van voren en van
achteren gleden zij mij voorbij. Mijn signaal
hoorn was al schor geworden maar niemand
scheen er op te letten en het leek wel een
wonder, als de stroom voor mij zich telkens
weer op het juiste moment verdeelde, om
mijn wagen door te laten. Vaak reden ze
twee aan twee, gearmd als verliefde paartjes
of met de handen op eikaars schouder. Som

migen hadden zelfs een spiegeltje op het
stuur om achter Zich te kunnen zien. Mis
schien is Groningen zeer mooi. Ik heb alleen
wielrijders van alle grootten, geslachten,
leeftijden gezien. Zuigelingen en grootmoe
ders, jongelingen en grijsaards, die eigenlijk
met een stok In de hand moesten loopen,
maar thans over het stuur lagen gebogen.
Ik was dankbaar, dat ik Groningen achter
me had, want ik ben niet moordlustig.

Is het teveel gezegd, als men beweert, dat
Groningen de allures aanneemt van een
wereldstad?

Ook het gemeentebestuur heeft er toe
bijgedragen, om dit cachet van een metropool
steeds beter te doen uitkomen. De straten
hebben vrijwel alle een nieuw plaveisel ge
kregen, de eene straat na de andere is ge-
asp'nalteerd en de centrale rioleering, die
langzaam maar zeker haar beslag krijgt, zal
het beruchte tonnenstelsel vervangen. Dat
deze werken bedu'dende óffers van de ge
meentelijke schatkist vergen, zal wel zonder
meer duidelijk wezen. In den aanvang nu
maakten Groningens bestuurderen zich
deswege niet bezorgd. Want de schatkist was
moeilijk te torsen, zwaar als zij was van de
gestorte gelden der belastingplichtige burgerij.
Want in voorafgaande jaren was er meer
aan belasting geïnd dan noodig was voor
een juist beheer der gemeente. Doch de
reusachtige werken, ondernomen om het
Noordelijk Athene een waardige plaats te
doen innemen in de rij der groote steden,
verslonden zulke enorme massa's geld, dat
langzaam maar zeker de bodem zichtbaar
werd van de kist der gemeentelijke schatten.
En waar de leus „geen geld, geen Zwitsers"
ook van kracht is voor een stedelijk bestuur,

moesten B. en W. van Groningen bij het
opmaken van het ontwerp gemeentebegro
ting er op bedacht zijn, middelen te vinden
om het geschokte financieele evenwicht te
herstellen. En nu mogen de plannen in den
raad vrij zeker aanleiding geven tot heftige
debatten, tot langdurig gediscussieer tus
schen de vroede moederen en vaderen, onom-
stootelijk staat het vast, dat de burgerij van
Nêerlands zesde stad in den zak zal moeten
tasten en dat- zeer diep. Zoo wordt voorge
steld de gemeentelijke inkomstenbelasting
met ruim 20 te verhoogen, de opcenten op
de vermogensbelasting te verdubbelen, de
vermakelijkheidsbelasting met 25 op te
voeren, een vergoeding te eischen voor de
afgifte' van bouw- en hinderwetsvergunnin
gen. Voorts bestaat het voornemen tot invoe
ring van een reclamebelasting, tot opheffing
van het bureau voor de controle der gemeen
tebelastingen en van het ambt van rent
meester der stadsbezittngen. Ook wil men op
het gemeentepersoneel de volle pensioens
bijdrage verhalen, terwijl ten slotte op de
straatverlichting zal bezuinigd worden.

Met den laatsten maatregel is breelds een
aanvang gemaakt, zoodat er vele straten m
Groningen zijn, die in de avonduren met
haar spaarzame verlichting een trooste-
loozen aanblik opleveren. En reeds is de
opmerking gemaakt, dat hier de zuinigheid
de wijsheid wel eens bedriegen kon. Vooral
bij het drukke verkeer in een stad als
Groningen kunnen ongelukken haast niet
uitblijven, zoodat het hier wel eens kon gaan
als met de onbewaakte overwegen.

Doch de beperking der straatverlichting
kan funeste gevolgen hebben niet slechts
voor het lichaam, doch zonder eenigen twijfel
ook voor de srfeL -

Nu is het een feit, dat Groningen geruimen
tijd bekend heeft gestaan als een plaats
met een degelijke bevolking. En ver achtte
men zich op moreel gebied verheven boven
Hollands groote steden, plaatsen van zonde
bi) dag en van zonde bij nacht.

Evenwel, in den loop der tijden is het er
ook In het noorden des lands niet beter op
geworden, wat het zedelijk peil der bevol
king aanbelangt. Het schijnt, dat men met
het aannemen van de allures eener groot
stad niet slechts de deugden, maar ook de
gebreken overneemt. Gaven de mededeelin-
gen betreffende het aantal verpleegden in
kliniek voor geslachtsz'ekten van prof. van
der Valk reeds veel te denken, ook het adres,
dat onlangs door het bestuur van de R. K.
propagandaclub „St. Paulus" tot den bur
gemeester, de katholieke en de niet-
katholieke vereenigingen is gericht, geeft
geen bemoedigend beeld omtrent het niveau,
waarop in Groningen de moraliteit staat.

.Nadat gewezen Is op het niet te loochenen
feit, dat ook in Groningen de zedeloosheid
hand over hand toeneemt, wordt als aan
leiding tot het optreden der propagandaclub
o.a. het volgende aangevoerd:

„Dames van bepaald allooi worden
's avonds hoe. langer hoe brutaler in hun
optreden langs den publleken weg. Tijd
schriften met scabreuzen inhoud en daarin
met name twee periodieken, worden steeds
nu ar te koop aangeboden.

Neo-malthuslaansche methoden worden
steeds brutaler aangeprezen; artikelen te
kopp geoffreerd.

Aanrandingen, zelfs van Jonge kinderen,
vinden veelvuldig plaats. Een zeker soort
marktkooplieden slaan een bedenkelijke
taal uit, als ze hun koopwaren aanprijzen

en clandestien verkoopen ze soms scabreuze
lectuur.

Dat wij redenen hadden om op deze zaken
de aandacht der overheid te vestigen, blijkt
wel uit het onlangs circuleerend bericht,
waarin de procureur-generaals der gerechts
hoven door den minister van justitie werden
aangespoord om de naleving der zedelük-
heidswetten en ook ten aanzien van het
Neo-Malthusiaansche streven te bevorderen.

Nederland is wat goedmoedig op zedelijk
gebied.

Het is het importland van allerlei vuil uit
't buitenland. In Frankrijk verschijnen
boeken, die daar niet verkocht mogen war
den, maar terstond naar 't buitenland en
voor een groot deel naar Nederland worden
uitgevoerd.

Hier in Groningen staan voor sommig®
boekwinkels die boeken, wier aanwezigheid
in een van de kiosken van de Compagnie
des chemins de fer du Nord den kioskhouder
zijn baantje kost. En wie namen dien stren
gen maatregel? Het bestuur zelf onder lei
ding van den voorsteller, baron de Rotschild,
een niet-katholiek. Waarom? In Frankrijk
gevoelt men eindelijk, dat het zedelijkheids-
vraagstuk tegelijkertijd Frankrijks wel
vaartsprobleem is."

Na hetgeen boven is medegedeeld, zal
leder begrijpen, dat in Groningen op moreel
gebied nog wel iets te verbeteren valt Hat
gemeentebestuur zal dan ook emst'g dienen
te overwegen, of de winst, verkregen door
beperking der verlichting, geen verlies be-
teekent op zedelijk terrein. Caveant consulesf

SPECTATOR