{vakbeweging
De roofmoord
te Rotterdam
DE BISSCHOPPELIJKE GRAFKELDER
TE OVERVEEN
faillissementen
TelegrapSiisch Weerbericht
j BUREAUX: NASSAU LAAN 49,
Abonnementen? voor Haarlem en
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN
WOENSDAG 5 DECEMBER 1928
TWEE EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 17023
V f 125.
EnE TAAK VAN DE
De compagnon van den
heer Lans gearresteerd
onder verdenking bij den
moord betrokken te zijn
Het voorontwerp
Landbouw,vrbeidswet
De Geschiedenis
Gynaecoloog Maria-sichting
Extra-uitkeeringen aan het
personeel der Ned.
Spoorwegen
Dienstweigeraars
Een sleepboot op den Rijn
gezonken
Mishandeling van kinderen
door een verpleegster
Voornaamste Nieuws
J. J. VVEBER ZOON
Groote Houtstraat 166 Haarlem
AMSTERPAiyiSCHE
ANTHRACIET-MU.
Groote Houtstr. 187 Tel. 12504
mmw
ÉÉL r
Telefoon No. 1386t) {drie lijnen)
Postrekening No. 3970.
Agentschappen! per week 25 ct.j per
kwartaal i 3.25; per post, per kwartaal
f 3.58 bij vooruitbetaling.
ADVERTENT IE N 35 ct. p. regef^
VRAAG- EN AANBOD-ADVERTEN-
TIES, 1 4 regels 60 ct. p. plaatsing;
elke regel meer 15 ct., bij vooruitbet.
Bij contract belangrijke korting.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN -
lusscben den tekst 60 ct. per regel, (t
Alle abonné s op dit blad zijn ingevolge de verzeKerlngsvoorwaarüen
t. tegen ongevallen verzekerd voor een der
lerzekerlngsvoorwaaraen f 00 ft O Levenslange geneeie ongeschiktheid tot werken door f TC fl Dij een ongeval met - n
volgende uitkeeringen: 1 uUUU, verlies van beide armen, beide beenen of beide oogen; I <3U.doodelijken afloop; 1 Z20,"
by verlies van een hand,
een voet of een oog
bij verlies van een fC(] bij 'n breuk van* f n ^bij verlies v. een
'duim of wijsvinger; 1 «JU." been of arm; 1 vJ.'s
AANGIFTE MOET. OP STRAFFE VAN VERLIES VAN AU F RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL
anderen vinger.
et
,n
te
■"- Vorige week hield ir. Bölger voor het
Üeparterlen' Haarlem van de Nederlandsche
MaatschaPPU voor Nijverheid en Handel, een
rede, teneinde een antwoord te geven op de
vraag:
„Acht gj het wenschelijk maatregelen te
nemen om te bevorderen, dat de werknemers
meer belan? hebben bij en meer belang stel
len in het fcedrijf, waarbij zij werkzaam zijn?
Zoo ja, welke middelen meent gij dat daartoe
In aanmerking komen? IVelke ervaringen zijn
In den kring van Uw departement met maat
regelen in dezen ge»5' reeds opgedaan?"
De heer Bölger heeft blijkens het verslag,
dat wij in ons blad opi&men> veei dingen
verteld, welke wij gaarne on?erschrijven. Wij
hebben dus niet het voornemen om met den
geachten spreker te gaan poleirfseeren. Trou
wens een beknopt verslag van eefe ongetwij
feld uitgebreide uiteenzetting, fï.cnt k*0*1
daartoe ook minder goed.
Er is echter in het verslag een enkele '5*n~
snede, waarmee we het niet geheel eens zij?,,
een zinsnede, welke wij van principieel belang
achten en waarover wij dus wel gaarne iets
zoudén willen opmerken.
Ir. Bölger zeide dan volgens het verslag:
Spr. meent, dat bij dit onderwerp buiten
beschouwing kunnen blijven de vakvereeni-
gingen, die zich wel met de algemeene loon-
en arbeidsvoorwaarden bemoeien en daar
over onderhandelen, maar die buiten het
eigenlijke fabriekswerk en de meer interne
fabriekskwesties zullen staan. Zondert men
het terrein, waarop zich dus de vakorgani
saties bewegen uit, dan kan er verder geen
apart arbeidersbelang meer naast het
fabrieksbelang bestaan, maar rest er uitslui
tend één belang, het belang van de onder
neming.
Het komt ons voor, dat over dit onder
werp toch wel wat meer te zeggen valt, dan
de heer Bölger blijkbaar heeft verteld.
Hij heeft misschien gelijk, dat de vakbe
weging, zooals zij nu is en vergeten wij
daarbij toch niet, dat z", evenzeer als de
grootindustrie, nog jong en nog volop in haar
groeiperiode verkeert nog niet geheel ge
schikt is om de taak van samenwerking met
de leiding in het belang van het bedrijf, vol
komen naar wensch te behartigen.
Dit brengt ons er echter toe, niet om dé
vakbeweging te dezer zake op zij te schuiven
en haar te laten op het peil van looninstru-
ment, maar te overwegen, of de vakbewe
ging niet op een ander, uitgebreider en hoo-
ger plan moet worden gebracht.
Tot dusver stond de vakbeweging wie
zal haar dit in deze jeugdperiode kwalijk
nemen? nog min of meer onder den in
vloed van de Marxistische loonstrijd-practijk,
yianr al zal ook het loon vraagstuk voor de
vakbeweging uiteraard steeds belangrijk blij
ven, toch zal de vakbeweging daarnaast op
den duur een geheel andere taak moeten
krijgen.
De vakbeweging zal in de toekomst veel
meer het oude gildewezen moeten benaderen.
Het gilde vormde de vertegenwoordiging, niet
van de gezellen alleen, maar van 't b e d r ij f
zelf; het werkte opbouwend aan den bloei van
het bedrijf. Het gilde regelde de verhouding
tusschen menschen onderling, de vakbe
weging in socialistischen geest regelt de ver
houding tusschen kapitaal en arbeid.
WU moeten weer afleeren afzonderlijk te
denken aan de belangen van de werkgevers
en de werknemers, elk op „ich, maar wij moe
ten in de eerste plaats denken aan het be
drijf, waarin beiden werken en waarbij ook
de arbeider een grooter belang moet krijgen.
De arbeider moet ook weer den eigendom
leeren kennen. Het bedrijf wordt op den duur
geschaad door het zuivere proletariaat.
Reserves voor instandhouding en uitbrei
ding der zaak zijn in het belang van het
bedrijf en dus indirect in dat van de arbei
ders, mits deze maar voldoende de vruchten
hunner samenwerking trekken.
De gedachte van den klassenstrijd zal be
staan, zoolang er in de bedrijven twee par
tijen zijn, de eene, welke de productie-mid
delen bezit en de opbrengst van het bedrijf
geniet en de andere, welke in dienst van
deze bezitters arbeidt. Wil men den klassen
strijd afschaffen, dan moet men de arbeiders
aan het bedrijf laten meewerken. In Duitsch-
land heeft men getracht dit te doen door de
bedryfsraden, waarvan de jociaal-democraten
vreesden, dat het den wind uit de zeilen van
hun vakbeweging zou nemen.
Wanneer het bedrijf door nadeelige om
standigheden wordt bedreigd, dan moet de
tot een bedrijfsorganisatie omgebouwde vak
beweging daarvoor mee op de bres staan,
Want het is ook haar belang.
De hervormde vakbeweging moet zorgen
voor de veiligheid van het bedrijf, voor de
gezondheid, voor behoud der koopkracht van
het loon daarbuiten, voor het woning-vraag
stuk, voor de scholing der arbeiders, voor het
bestuurswezen; zij bepleit mede-verantwoor-
delykheid en plichtsgevoel der arbeiders, voor
verbetering der productie enz.
Zü ijvert tegen ongebreidelde concurrentie,
tegen dumping uit het buitenland, enz.
zy ziet haar taak niet meer hoofdzakeiyk
ln besnoeiing der ondernemerswinst, want
loon en ondernemerswinst zyn dan beide
afhankelijk van de opbrengst der gemeen-
schappelyke voortbrenging.
Kortom, wij zien in de toekomst de rol der
vakbeweging eenigszins anders dan de heer
Bölger blykbaar doet. Deze speelt oi. te veel
I11 de kaart der sociaal-democraten.
vakbeweging, gij zyt een looninstrument en
in dat hokje moet gij blijven.
Wij zouden willen zeggen: vakbeweging,
kom uit uw onderaardsch vertrek, aanschouw
het volle daglicht, werk u op tot de taak
der gilden, word de mede-vertegenwoordig
ster van het bedrijf, geef al uw krachten aan
den bloei van het bedrijf. Gy zult dan. veel
meer nog dan thans worden een instelling
van groot maatschappelyk nut en de op
brengst van het bedrijf zal ook aan u ten
goede komen. Gy zult wel uw loon blyven
trekken, dit is immers onmisbaar, maar gy
zult tevens deelen in de opbrengst van uw
bedrijf, gij zult boven den loontrekker uit
komen.
Wy pleiten dus voor hei-vorming van de
taak der vakbeweging, voor medezeggenschap
en verheffing van haar geheele rol tot het
hooge plan der gilden, dat nu nog niet
bereikt is.
De heer Bölger wil de vakbeweging klein
houden, wy willen haar groot, voornaam en
opbouwend maken!
Zóó althans hebben wy zyn rede uit het
verslag begrepen!
Men seint ons uit Rotterdam:
Op last van de Rotterdamsche Justitie is
samenwerking met de Haagsche politie
Vinnacht in zijn woning by zyn thuiskomst
a.ngehouden de 39-jarige procuratiehouder
G J: v. O., compagnon van den heer Lans,
onder verdenking bij den moord op genoem
den heer Lans te Rotterdam aan den Oost-
zeedijk betrokken te zijn.
Hij is naar Rotterdam overgebracht en
za.l hedenmiddag verhoord worden.
i De hoofdbesturen va. de R. K„ Chr. en
moderne Landarbeiders onden, welker advies
door den minister van'ginnenlandsche Za-
keiii en Landbouw was evraagd inzake het
voonontwerp-Landbouws,i)eiciswet van zyn
ambtgenoot den ministelvan Arbeid, H. en
N., fr ebben dien ministv medegedeeld dat
zy aiiiereerst met alle k\cht moeten bly
ven aandringen om ook e1 regeijng van den
arbeidsduur der volwasse mannen in het
ontwersp op te nemen.
Indiüin het aantal jaari ?n ;n de wet
wordt leppgenomen met onderverdeeling
per coiilectief contract of 1 laatste instan
tie docp-r bedryfscommissieskan er> naar de
meenii hg der arbeidersorga.saties geen en
kel steekhoudend bezwaar tegen de ge
vraagdste opneming worden ngebracht.
VeröVer adviseeren de hol}bestUren der
landarbeidüfsrsbonden o.m.: opneming in
het wetsontwlXTD- van vrou?Ujke personen
van 16 jaar of oudêi*7* door tóts telling van
een aantal uren en nachtrit en 26 vrije
Zondagen per jaar, verbod vrj alle kinder
arbeid behoudens het verricht© van lichte
diensten, en vastleggen in de wet van het
aantal arbeidsuren per dag voor de vrouwen
en de jeudige personen.
Naar wy vernemen is tot gynapoloog aan
de Mariastichting benoemd jhr. Ir. C. von
Winning, indertijd assistent van :rof. Kou-
wer en sinds 8 jaren vrouwenarts te Leiden.
In de laatste aflevering van de Bijdragen
voor de Geschiedenis van het Bisdom Haar
lem schrijft professor W. Nolet over; Een
plan tot uitgave van Musius' werken in de
17e eeuw; L. J. Rogier over: de R. K. Kerk
in den voormaligen Groenenhaven te Delfts
haven; J. C. v. d .Loos over: De ondergang
der Veursche kapel; I. M. Wils over: De Ge
schiedenis van Akersloot vóór en tijdens de
Reformatie; dr. Willibrord Lampen O. F. M.
over P. Hendrik Huibertszn Buitendijk O.F.M.
stichter der St. Franciscus Statie te Alkmaar.
De Zeereerw. Heer Pastoor G. v. Niekerk te
Overveen verhaalt de historie van den Bis-
schoppelijken Grafkelder te Overveen:
Uit de even keurig als volledig bijgehouden
notulen der vergaderingen, welke door het
kerkbestuur van Overveen gehouden werden,
van het verloop van deze geschiedenis met
bevredigende volledigheid aan te geven.
Bij het herstel der Bisschoppelijke Hiër
archie hier ten lande, was in 1853 in de breve
„Ex qua die" de omschrijving der bisdommen
met algemeene trekken aangegeven. Eene
nadere regeling omtrent sommige Staties
diende nog getroffen te worden: dit geschied
de in eene bijeenkomst der gezamenlijke bis
schoppen, welke geleid werd door den pau
selijken zaakgelastigde, te Tilburg, den 17en
October 1853.
Tot de staties, waaromtrent onzekerheid be
stond, of zij tot het bisdom Haarlem of tot
het aartsbisdom Utrecht behoorden, wérd ook
Nederhorst-den-Berg gerekend, waar sinds 4
September 184 Gysbertus Schoonderbeek pas
toor was. Deze herder genoot, als oud-studie-
vriend, de bijzondere genegenheid van Mgr.
Van Vree, zoodat, toen hem, na de te Tilburg
gevallen beslissing, gevraagd werd, of hij, nu
Nederhorst den Berg bij de diocese van Haar
lem was ingedeeld, naar zijn eigen Bisdom
wenschte terug te gaan of onder Haarlem
wilde blijven 1), „hij oogenblikkelijk besloot
tot Haarlem over te gaan en twee dagen later
persoonlijk zijn besluit aan den bisschop te
Sassenheim mededeelde.
Met die beslissing was Mgr. ten zeerste in
genomen."
Den 2en September 1354 werd pastoor
Schoonderbeek verplaatst naar Overveen.
In de kerkvergadering van 25 Januari 1861
bracht de voorzitter ter kennis van de leden,
dat de toestand van Mgr. Van Vree zeer be
denkelijk was en de hooge lijder zyn einde
voelde naderen.
Om nu aan Overveen, van welks parochie
kerk Mgr. het eerst tijdens zijn bisschoppelijk
bestuur, den eersten steen had gelegd, een
blijk te geven van zijne genegenheid, legateer
de hy onder zekere bepalingen aan het kerk
bestuur eene som van 2000 gulden.
Den 31en Januari 1861 kwam inmiddels de
Bisschop te overlijden, en wijl Haarlem in
die dagen geen katholiek kerkhof bezat,
Overveen wel, besloot het kapittel, geheel in
den geest van den overledene, het stoffelijk
overschot van den kerkvorst op het bijzonder
kerkhof van Overveen te begraven en droeg
„aan den pastoor op, daartoe alles met zijn
kerkbestuur te regelen."
En zoo besloot het kerkbestuur het „haar
huis", dat zich onder de z.g.n. bergkamer be
vond, tot grafkelder in te richten. Daar heeft
het lijk van Mgr. Van Vree gerust tot den
28en Juni 1864.
Het hart van den bisschop, die gebalsemd
was, werd in een looden kistje afzonderlyk
begraven in het priesterkoor der kerk; door
een tegel in den muur aan de buitenzijde der
kerk aangebracht, wordt de juiste plaats be
waard.
Den 6en April 1862 richtte het kerkbestuur
tot Mgr. Wilmer het verzoek, om den grafkel
der „aan het Bisdom van Haarlem te mogen
schenken tot eene eigene begraafplaats voor
de Doorluchtige en Hoogwaardige Bisschop
pen van het Diocees van Haarlem."
„Onder dankbetuiging voor de edelmoedig
heid, daarby aan ons Bisdom bewezen," werd
de verlangde machtiging den 24en April 1862
door Mgr. Wilmer verleend, waarna terstond
met de volgende acte de eigendom van den
grafkelder aan het bisdom van Haarlem y 0nb ontvangenis te Overveen, door den
.J lmwlzKaptmi» nrnx/4 /NtmufTnrlrnrrnn - J -
de levering van een bestek en teekening van
een grafkelder te belasten en de verdere noo-
dige maatregelen te willen treffen. „Met
veel genoegen',' werd aan dit verzoek door
het kerkbestuur voldaan; vier inschrijvers
naar het werk werden uitgenoodigdde fir
ma P. Rijnierse en Zoon. J. van den Brink te
I Overveen, W. P. van Liemt en B. Zuithof te
Haarlem.
Bij opening der biljetten in de vergadering
van 20 Juni 1864 bleek, dat was ingeschre
ven door:
P. Rijnierse en Zoon voor 1433;
J. van den Brink voor 1663
W. P. van Liemt voor 1487en
B, Zuithof voor ƒ2984.
Het werk werd gegund aan den laagsten
inschrijver, die aanmerkêlijk beneden de be
grooting van den architect gebleven was.
In de vergadering van 28 Juni 1864 was
op verlangen van Mgr. Wilmer tevens
aanwezig kapelaan Smeulders, om met het
kerkbestuur getuige te kunnen zijn „van de
overbrenging van de lijkkist naar den kelder
onder het Sacristie."
Van deze plechtigheid werd een proces
verbaal opgemaakt en aan Z. D. H. den Bis
schop toegezonden:
In den jare Onzes Heeren Achttien honderd
vier en zestig op den acht-en-twintigsten
Junij des avonds te acht uur is in de tegen
woordigheid van de ondergeteekende pastoor,
kapelaan en kerkmeesters der parochie van
O. L. V. Onbevlekt Ontvangenis te Overveen,
door den aannemer van de te vernieuwen
grafkapel met behulp van zes zijner timmer
lieden de lijkkist van Zaliger gedachtenis
Monseigneur Franciscus Jacobus van Vree,
Bisschop van Haarlem, overleden te Haarlem
den 31sten January 1861, en den 5e February
daaraanvolgende in den grafkelder aan de
Noordzijde der kerk begraven, uit het
steenen graf opgenomen en met gepasten eer
bied overgebracht in den kelder onder de sa
cristie der kerk. Bij opening van het graf is
gebleken, dat de eikenhouten kist zeer goed
bewaard was. Om elke poging tot opening van
de lijkkist gedurende den tyd der werkzaam
heden aan den grafkelder te voorkomen, zijn
de schroeven der lijkkist met het stempel dei-
parochie met rood lak verzegeld, terwijl de
bewaarkelder behoorlijk is gesloten geworden,
en de sleutel door den pastoor-mede-onder
teekenaar in bewaring is genomen.
Op uitdrukkelyk verlangen van Z. D. H.
Monseigneur G. P. Wilmer, Bisschop van
Haarlem, en met voorkennis van den Ede!-
Achtbaren Heer Burgemeester van Bloemen-
daal, heeft gemelde tijdelijke verplaatsing der
lijkkist plaats, om dezelve, na voltooying der
grafkapel hierin over te brengen.
Overveen den 28 Juny 1864.
(w. g.) G. Schoonderbeek, pastoor;
N. J. Smeulders, kapelaan;
F. van Velsen Jr., Kerkm.
Ant. Roozen,
H. Roozen,
W. J. Eldering,
P. Rynierse en Zn, aannem.
Op den 5e October 1864 toen de grafkelder
voltooid was, kwamen wederom dezelfde
heeren die het lyk van Mgr. Van Vree naar
den kelder onder de sacristy zagen overbren
gen, ter vergadering bijeen, om thans de ge
tuigen te zijn, dat het stoffelijk overschot van
Z. D. Hoogwaardigheid naar zyn laatste,
meer waardige rustplaats gedragen, in den
grafkelder werd bijgezet, of zooals zij in het
aangebrachte opschrift genoemd wordt: locus
depositionis Episcoporum Sanctae Ecclesiae
Harlemensis.
Ook van deze plechtigheid werd een proces
verbaal opgemaakt.
In het jaar Onzes Heeren Achttien honderd
vier en zestig op den vyfden October des
avonds te half zeven ure in de tegenwoordig
heid van de ondergeteekende pastoor, kape
laan en kerkmeesters der parochie van O. L.
VAN DECEMBER
uitgesproken door de Arrondisements-
Rechtbank te Haarlem:
P. Stam, aannemer te Zaandam. Oostzijde
282, curator mr. J. C. Nieuwenhuys alhier.
J. G. van der Heide, koopman en winkelier
in manufacturen te Haarlem, Van üstade-
straat 1; curator mr. F. M. Haganeyer,
alhier.
C. Ligtenberg, bouwkundige te R.arlem,
Schreveliusstraat 10, curator mr- Silvain
Groen, alhier.
A. van Hemert, betonwerker te Karlem-
mermeer, Liserdijk 324; curator nr. M.
van Toulon van der Koog, alhier.
Opgeheven werden de faillissementen
van:
G. Ettema, schildersbaas te Bev«rwykj
Kerkstraat 51; curator mr. A. F. H. Scleeurs,
alhier.
de firma Konings en Tierie alhier de
beide leden L. Konings en J. Tierie. aan_
nemers van schilderwerken te Haarlem; cu
rator mr. F. H. Gerritsen, alhier.
Vernietigd werd het faillissement van
H. Stengs, tuinder te Heemskerk NWd-
dorp; curator mr. P. A. Davidson, aAier:
Geëindigd zyn de faillissementen toor
het verbindend worden der uitdeeimgsïjst
van:
J. G. Tavenier, bloembollenhandeiaar te
Heemstede; curator mr. W. G. J. Verlo
ven, alhier.
de N. V. Electrische Timmerfabriek v n.
Joh. Möhringer Pzn., te Haarlem; curator
mr. dr. F. A. Byvoet, alhier.
door het kerkbestuur werd overgedragen.
Het ondergeteekend kerkbestuur der pa
rochie van O. L. V. Onb. Ontv. te Overveen
verklaart bij deze, ingevolge machtiging daar
toe verleend door Z. D. Hoogw. den Bisschop
van Haarlem, den grafkelder mgt de daarbo
ven zijnde gebouwde ruimte, gelegen op het
R. C. kerkhof aan de Noordzijde der parochie
kerk te Overveen, tot eene eigene begraaf
plaats voor de Doorluchtige en Hoogwaardige
Bisschoppen van het Diocees van Haarlem.
Strekkende deze tot een bewijs van eigen
dom, zooals dat wordt afgegeven door boven
genoemd bestuur bij den verkoop van eigene
graven op het R. C. kerkhof te Overveen.
Gedaan te Overveen den 28sten April
1800 twee en zestig.
(w. g.) G. Schoonderbeek, pastoor;
A. Neelissen;
F. van Velsen Jr.;
H. Roozen Bz.
Ant. Roozen, penningm.
gnkele weken na deze overdracht gaf Mgr.
Wilmer als zijn wensch te kennen, dat de
grafkelder onder de bergkamer in een waar
diger rustplaats voor Haarlems bisschoppen
zou veranderd worden. Op verzoek van Mgr.
werd aan het kerkbestuur van Overveen
opgedragen, zich in verbinding te stellen
met den architect Molkenboer, hem met
aannemer en uitvoerder der vernieuwde graf
kapel met behulp van vijf zyner timmerlieden
de lijkkist van Zaliger Monseigneur Francis
cus Jacobus van Vree, Bisschop van Haarlem,
den acht en twintigsten Juny deszelfden jaars
tijdelijk overgeplaatst in den kelder onder de
sacristie der kerk, daaruit overgebragt in den
nieuwen grafkelder der Bisschoppen Vhn de
H. Kerk van Haarlem, en na onderzoek der
plaats gehad hebbende verzegeling, welke on
geschonden is gevonden, in het nieuwe ge
metseld steenen graf met gepasten eerbied
neergezet, waarna hetzelfde graf met twee
zware zerk-steenen is gesloten, terwijl de vier
sleutels van de twee verschillend-werkende
slooten door den mede-ondergeteekenden pas
toor, na sluiting der kapel onder zijne be
waring zijn genomen.
Op den buitenkant der kapel staan, be
halve het wapen van het bisdom, de wapens
met de wapenspreuken van drie bijschoppen:
Van Vree, Wilmers en Bottemanne.
Door pastoor Schoonderbeek, een man van
fijnen smaak en meer dan gewone ontwik
keling, werd in 1877 een zijner kerkvensters,
dat het meest nabij de grafkapel geplaatst
was, aan de gedachtenis der drie aldaar be
graven bisschoppen van Haarlem toegewijd.
Hun patroon-heiligen en hun bisschoppelijk
wapen met devies werden in gebrandschilderd
glas aangebracht.
Naar het ,Hbld." meldt, heeft de
van Commissarissen de directie der
Spoorwegen gemachtigd aan het persooeel
Zyn betoog komt ongeveer hierop neer: een (extra)-uitkeering te doen.
Uitspraken van de krygsraad
De krygsraad te Den Bosch heeft den 26-
Jarigin J. H. J. uit Amsterdam, gewoon
dienstPBchtig soldaat der lichting 1922,
wegefs dienstweigering principieel veroor
deeld tot zes maanden gevangenisstraf met
aftrek van voorarrest en ontslag uit den
dienst. Tot een zelfde straf werd eveneens
veroorfëeld wegens principieele dienstweige
ring <3! 20-jarige N. M. van A. uit Rotter
dam. "Jen opzichte van den 26-jarigen J. P-
M- uit Amersfoort, die ook ter zake van prin-
cipieelt dienstweigering terechtstond, gelastte
de krjgsraad een nieuw onderzoek door de
commt'Sie van advies in verband met de
l dienstypigeringswet.
De bemanning weet zich te redden
Men meldt ons uit Lobith:
Hedenochtend, te ongeveer zes uur, is de
Fransche sleepboot „Attila", die uit Duitsch-
land was gekomen met een sleep door tot
dusver onbekend gebleven oorzaak gezonken,
juist toen zy tegenover de steenfabriek van
de firma Terwindt en Arntz gemeerd lag,
De schipper, Wisse en een tweetal matrozen
konden zich in nachtgewaad met de hulp
van andere varensgezellen in veiligheid stel
len. Men wist de tros nog tijdig te kappen,
zoodat de sleepschepen niet gezonken zyn.
Het scheepvaartverkeer ondervindt van dit
ongeval veel hinder, daar de „Attila" juist
in het vaarwater ligt.
Acht dagen gevangenistraf geëischt.
Een 61-jarige verpleegster heeft zich gis
teren in hoog er beroep voor hei Gerechts
hof te Amsterdam te verantwoorden gehad
wegens vier gevallen van opzettelijke mis
handeling, waarvan twee kinderen, die door
haar werden opgevoed, hei slachtoffer zijn
geweest. Verd. was werkzaam by een d'ame,
die er haar roeping in vond, arme, veriaten
kinderen uit de lagere klassen der maat-
sthappy tot nuttige menschen op te kwee
ken. Met de verpleegster brachten d'e klei
nen het jaar door in tehuizen te Aerden-
hout, op Schouwen of te Bameveld.
Het eerste geval van mishandeling betreft
een 11-jarig Hongaarsch meisje, dat volgens
de dagvaarding door verd. gedwongen was
geworden, met bloote voeten over het uit
basaltsiag bestaand gedeelte van een weg
te loopen, waardoor het kind pijn heeft on
dervonden. De overige drie gevallen van
mishandeling waren door een 11-jarig Hol-
iandsch meisje ondergaan. Verd. heeft dit
kind m zee het hoofd onder water gehou
den, waardoor haar de vrije ademhaling
eenigen tijd was onthouden; voorts heeft
verd. het meisje met 'n vliegenklapper den
neus bloedend verwond en haar pijnlijk ge
troffen door haar haren uit hei hoofd te
trekken.
pp 28 Juni 1.1. had de Rechtbank te
Haarlem verd. voor het eerste geval, we
gens het h.i. niet bewezen zyn van kwaad
willigheid, van rechtsvervolging ontslagen
van de overige drie feiten werd zy wegens
gebrek aan bewys vrygesproken. De officier
van justitie, d'ie acht dagen gevangenis
straf had gevorderd, teellende hooger beroep
aan.
En het was voor den president van het
Amsterdamsche Gerechtshof mr. Jolles, dat
verd., die in uniform was, het verhaal deed
dat ze aldus gehandeld had om de kinde
ren te straffen, omdat ze gelogen hadden.
Alleen de klap met den vliegenmepper was
per ongeluk gegeven.
„Ik wilde de kinderen moreel doen voelen,
dat ze verkeerd hadden gedaan," aldus verd'.
Pres.: „Van moreel is geen sprake; in dat
geval had' u met de kinderen moeten be
praten. U wilde dat de kinderen het licha-
melyk zouden voelen. Dat is uw systeem; u
houdt er een Spartaansch opvoedingssys
teem op na."
Onder de getuigen charge was een da
me, die zeide, dat de behandeling der kin
deren op wreed'e wijze geschiedde en niet
door den beugel kon.
De procureur-generaal tot verd.: ,,'t Is
ook waar dat u het Hongaarsche kind, toen
l}et nog maar zeven jaar was, twee nachten
achter elkaar telkens tien minuten op een
open balcon hebt gezet en vervolgens weer
tien minuten in bed hebt gestopt; alleen
omdat ze niet het Hongaarsche woord voor
grootvader wilde zeggen. Wat zyn dat voor
barbaarsche methoden; u moest u scha
men!"
Verd.: ,,'t Allerbeste dat ik in me heb,
heb ik aan de kinderen gegeven."
Daarna werden de beide kinderen zelf na
elkander voor de groene tafel geroepen. De
president had er slag van, de kleinen vol
komen op hun gemak te stellen. De kleine
Hongaarsche vertelde onbevangen dat ze de
haar opgelegde straf verdiend had; het loo
pen met bloote voeten op den basaltweg was
wel niet prettig, maar ze mocht op het
platgereden fietspad stappen en dat deed
minder pijn. Ook het andere meisje gaf toe
rechtvaardig gestraft te zyn. „Maar in het
weeshuis, wa&r ik nu ben, is het veel pret
tiger," voegde zij er met een lachje aan toe.
Tot de vele getuigen a décharge behoorde
de dame van het tehuis, die verklaarde.dat
verd'. streng doch niet hardhandig optrad.
Alle kinderen houden van haar en het Hon
gaarsche meisje is door verd.'s opvoedings
methoden ten goede verbeterd. Ook de an
dere getuigen waren eenparig van oordeel,
dat, verd., waar dit noodig was, streng,
doch immer met goede bedoelingen optrad.
De procureur-generaal, mr. Bauduin,
meende, dat de gronden, waarop de Haar-
lemsche Rechtbank tot haar vonnis is ge
komen, niet deugdelyk zijn. Uitvoerig ging
spr. na, dat het ten laste gelegde bewezen
is, behalve ten aanzien van de mishande
ling met den vliegenklapper.
Het tuchtrecht, dat verd. meent te kun
nen toepassen, wordt door de wet niet er
kend; haar beroep op dat vermeend recht
kan niet baten. In het door verd. gehul
digde systeem kan spr. slechts misdadige
hardheid en wreedheid zien. En dat men
hier zooals door getuigen is beweerd
met gedegenereerde kinderen te doen heeft,
was een omstandigheid te meer, om met
tact op te treden. Ter afschrikking van
andere personen, die het systeem van verd.
ook mochten huldigen, is een strenge straf
geboden.
Spr. eischte vernietiging van het vonnis
der Haarlemsche Rechtbank en veroordee
ling van verd. tot acht dagen gevangenis
straf.
De verdediger, mr. Van der Deure uit
De Tweede Kamer heeft gisteren de be
grooting van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen behandeld.
Door de Eerste Kamer zijn gisteren een
aantal wetsontwerpen aangenomen.
Enkele bepalingen zijn vastgesteld omtrent
den werkkring van de Rijkscommissie van
overleg voor de wegenverbetering.
Jhr. mr. T. A. M. A. Hnmalda van Eysinga
zal met ingang van 1 Februari 1929 aftre
den als burgemeester van Deventer.
Op last van de Rotterdamsche Justitie
is aangehouden de procuratiehouder G. J.
v. O., compagnon van den heer Lans, ervan
verdacht, betrokken te zijn bij den moord
op den heer Lans aan den Oostzeedijk te
Rotterdam.
Voor de Haagsche rechtbank zyn drie
zaken behandeld betreffende het spoorweg
ongeluk bij Rijswijk.
Verschenen is de memorie van antwoord
op het voorloopig verslag omtrent de begroo
ting van koloniën.
De knoeierijen van de „Gazette dn Franc*.
De tekorten beloopen meer dan 100 millioen
francs.
De ziekte van den Engelschen koning. Een
speciale commissie, die namens den koning
optreedt.
Een gift van Z. H. den Pans voor de
slachtoffers van den storm op de Philippij-
nen.
De Japansche kroningspIechtigheSen met
een vlootrevue besloten.
Coolidge's boodschap aan het congres.
Barometerstand 9 uur v.m.: 7.74. Stilstand.
OPTICIENS FABRIKANTEN
Licht op. De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om: 4.16.
Prima
brandstof
Verzegelde
zakken
Amsterdam HilversumBussum—Leiden
Ook anthraciet en brecheokes v. eentr. verw.
Hoogste Barometerstand 774 m.M. te
München.
Laagste Barometerstand 768.9 m.M. te
Röst.
Verwachting: Krachtige, tot matigen, later
afnemende, westelijke tot noordwestelyken
wind, meest half tot zwaar bewolkt, weinig
of geen neerslag, aanvankelyk zachter.
Bennekom, wees er op, dat verd. in haar
zucht om alles toe te geven, haar bekente
nissen overdreven heeft. Dat zij terecht
staat, is een gevolg van het feit, dat zy
twee kinderen heeft willen opvoeden, die zy
nimmer in het milieu, waar zy arbeidde,
had moeten brengen. Aan de hand der ju
risprudentie betoogde pl. dat niet ieder toe
brengen van lichamelyk leed mishandeling
is. De feiten, waarvan hier sprake is, zyn
begaan door een goed doel; alle klach
ten concentreeren zich juist op deze twee
kinderen, wien het liegen, bedriegen en trei
teren in het bloed zit. Pl. zeide dat er geen
sprake is van een systematische mishande
ling. Het betreft hier een relletje, tegen
verd. op touw gezet uit minderwaardige mo
tieven. Pl. drong aan óp vryspraak of ont
slag van rechtsvervolging. Uitspraak 18 De
cember.
Het nieuwe gebouw van het Provinciaal Waterleidingbedrüt in het Kinheirnpark te
Bloemendaal, is dicht nabU rijn voltooiing. Het steigerwerk van den voorgevel is reed»
weggenomen
