Buitenlandsch Nieuws FEUILLETON De schadevergoedings-onder handelingen R ADI O-OMROEP TWEEDE BLAD NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT DONDERDAG 6 DECEMBER 1928 BLADZIJDE 4 Parker Gilbert bij Poincaré De boodschap van President Coolidge KUNST EN KENNIS In memoriam-Willem Heydt Boekbespreking STOOMVAARTLIJNEN MARKTWIEUWS MARCIA DE LAUBLY PARIJS, 5 Dec. V. D. Bijzondere be- teekenis wordt gehecht in verband met de schadevergoedingsonderhandelingen, aan het bezoek, dat de agent-generaal voor de schadevergoedingsbetalingen Parker Gilbert Dinsdagmiddag aan den Franschen minis ter-president Briand bracht. De besprekingen in de werkkamer van Poincaré duurden anderhalf uur. Zij had den, evenals de besprekingen van Parker Gilbert met den Britschen kanselier voor de schatkist, Winson Churchill, betrekking op de bijeenkomst van de commissie van deskundigen. In den loop van de besprekingen, die ge voerd werden door middel van een tolk, zou in het bijzonder gesproken zijn over de positie van de Commissie van Herstel in deze aangelegenheid. De officieuze „Petit Parisien" weet te melden, dat van Duitsche zijde zekere be zwaren zouden zijn ingebracht tegen het on derwerpen van de werkzaamheden van de commissie van deskundigen aan het toezicht van de Commissie van Herstel. Men hoopt intusschen, dat een formule zal worden ge vonden, waarbij de rechten van de Com missie van Herstel worden gewaarborgd en tegelijkertijd een oplossing wordt gevonden voor de commissie van deskundigen, over eenkomstig het besluit van Genève van 16 September. De „Excelsior" herinnert aan de voor stellen van Parker Gilbert in zijn rapporten, waarin hij zich uitsprak voor een definitieve vaststelling van de Duitsche schuld en van de annuïteiten, welke Duitschland, na de opheffing van de financieele controle, zal hebben te betalen. De Fransche regeering schijnt zich bü deze voorstellen te hebben aangesloten. Het blad geeft toe, dat nog geen volledige overeenstemming is bereikt tusschen de commissie van deskundigen en de Commis sie van Herstel. Het schijnt evenwel, dat de juridische strijd op zijn eind loopt, daar de Commissie van Herstel het recht heeft haar volmachten geheel of gedeeltelijk aan de commissie van deskundigen over te dragen. Te Parijs neemt men algemeen aan, dat de commissie van deskundigen in den loop van de maand Januari te Parijs zal bijeen komen. Voor den 15en December is een zitting van de Commissie van Herstel bijeengeroe pen. Dan zullen de leden van de commissie van deskundigen worden benoemd en zul len de officieele uitnoodigingen verzonden worden. DE REDE VAN BRIAND Fransche persstemmen PARIJS, 5 Dec. (V.D.) Zelden heeft een rede van den Franschen minister van buiten- landsche zaken Briand in de Parijsche pers algemeen zoo n gunstig onthaal ontvangen als de gisteren door hem over de begrooting van buitenlandsche zaken gehouden rede. Vooral hetgeen Briand gezegd heeft over de ontruiming van het Rijnland wordt door de bladen goedgekeurd. De „Matin" schrijft, dat Briand evenals Chamberlain, heeft vastgesteld, dat Duitsch land geen recht heeft op de ontruiming van het Rijnland. Even duidelijk is Briand ge weest ten opzichte van de kwestie van de aansluiting van Duitschland en Oostenrijk. Briand heeft er verder waarde aan gehecht nadruk te leggen op zijn eensgezindheid met Poincaré. Het blad wijst er in het bijzonder op, dat de verklaringen van Briand over de Locarnopolitiek door alle partijen met uit zondering van uiterst links werden goedge keurd. De „Petit- Parisien" verklaart, dat Briand duidelijk den vredeswil van Frankrijk heeft te kennen gegeven. Kritiek vindt de rede van Briand biina uitsluitend in de socialistische Populaire". Het blad ziet in de verklaringen van Briand een poging zijn rede te Genève te rechtvaar digen. Het blad verklaart, dat de rede van Briand te Genève zooveel teleurstelling ver wekt heeft, omdat zij een teleurstelling was van hetgeen men van den persoon van Briand verwacht had. DE ZWENDEL VAN DE „GAZETTE DL' FRANC" De „Intransigeant" meldt, dat het passief van de „Gazette du Franc" 120 a 130 millioen francs zou bedragen. Bij herhaling moest een dichte menigte voor de bureaux van de „Gazette" door de politie uiteen worden gedreven. De zaak heeft in het gebied van Noord-Frankrijk groote opwinding veroorzaakt. Aan het par ket in alle steden, waar de vierhonderd agentschappen van de „Gazette" bestaan, zijn instructies gezonden. De werkzaamheid van deze agentschappen zal worden ge schorst. Op last der justitie werden de 400 filialen der Gazette du Franc in de provincie geslo ten. Het onderzoek zal ook tot deze filialen worden uitgestrekt. DE TOESTAND VAN DEN ENGELSCHEN KONING LONDEN. 5 Dec. Het bulletin van he denavond vermeldde, dat de koning een rustigen dag had gehad. De temperatuur was hedenavond iets hooger dan gisteren in den zelfden tijd. hetgeen bewijst, dat de infectie nog werkzaam is. De koning behoudt echter 'ijn krachten. DE PRINS VAN WALES OP DE THUISREIS LONDEN, 5 Dec. De kruiser „Enter prise", waarmede de Prins van Wales op de thuisreis Is, kwam heden om 12 uur te Aden aan. Om 4 uur verliet de kruiser Aden weer en wordt Vrijdagavond, in plaats van Zater dag of Zondag, wat de normale tijd zou zijn, in Suez verwacht. Men verwacht, dat de prins van Wales in het midden van de vol gende week in Londen zal aankomen. DE AARDBEVING IN CHILI Schade geraamd op 20 millioen dollar De door de jongste aardbeving in Chili aangerichte schade wordt op 20 millioen dollar geschat. CRITIEK OP HERRIOT ALS BURGEMEESTER Herriot is nog steeds burgemeester van Lyon. Hij was dit toen hij Kamerlid en Senator werd, hij bleef het toen hij minister president, daarna voorzitter der Kamer en minister van Onderwijs werd. Heel vaak kwam hij op den duur niet meer in Lyon, en herhaaldelijk is kritiek geoefend op het feir.. dat hij het te druk had met het Kamerl'd- maatschap en later met zijn geweldig om vangrijken arbeid als minister-president om aan zijn goede stad Lyon te denken. En de waarnemende burgemeester, die was be noemd, moest feitelijk al het werk opknap pen. De partijpolitiek zorgde echter, dat Herriot burgemeester bleef, doch ook de be volking bleef hem trouw, uit dankbaarheid voor alles wat Herriot voor Lyon heeft ge daan en misschien ook wel omdat het goed staat een zoo wereldvermaard politicus tot maire te hebben. Het Kamerlid Augagneur, zelf oud-minis ter en tevens oud-burgemeester van Lyon, denkt er evenwel anders over. Hij heeft een jarenlange veete tegen Herriot en stelt alles in het werk om dezen onmogelijk te maken. Maandag heeft hij den leeuw in zijn hol opgezocht door te Lyon een lezing te houden over hetwanbeheer van Herriot als bur gemeester. Moeten we Augagneur gelooven, dan is het in financieel opzicht een janboel te Lion. Sedert de zestien jaren van Herriots bewind (19111927) zijn de deficits ontzag lijk geweest. Terwijl de uitgaven gedurende die periode 1885 millioen. bedroegen, bedroeg het tekort 102 millioen. Tal van betalingen, ten bedrage van 480 mülioen, zijn tot het oneindge uitgesteld. Het totale bedrag van de door Lyon geleende gelden is 250.608.000 francs. Duizenden zijn uitgegeven aan aller lei instellingen als scholen, abattoirs en het Stadion. Er zijn in het geheel 2204 gemeen teambtenaren te Lyon, d.i. een voer elke 193 inwoners. Herriot. die Augagneur uitvoerig zal ant woorden. heeft nu reeds van zich afgebeten door te verklaren, dat hij er op staat, dat zijn ambtenaren behoorlijk worden betaald en dat hij wel voelt, dat alle kritiek op zijn beleid tegen zijn persoon is gericht. VERKLARINGEN VAN SIR AUSTEN CHAMBERLAIN LONDEN, 5 Dec. Sir Austen Chamber lain gaf heden in het Lagerhuis als ant woord op verschillende vragen eenige nadere verklaringen omtrent de houding der Brit- sche regeering inzake de ontruiming van het Rijnland. Gevraagd, of hij in zijn laatste verklaring de in Juni 1919 gepubliceerde verklaring van den toenmaligen president Wilson, var Clemenceau, en Lloyd George betrokken had, antwoordde de minister van buitenlandsche zaken, dat de geest van die verklaringen in het op den 16den September te Genève door vertegenwoordigers van Groot-Brittannië, Frankrijk, Italië, België, Japan en Duitsch land aangenomen besluit tot uitdrukking komt. De verklaring in kwestie stelde vast, dat, wanneer Duitschland op een vroeger datum dan 10 Januari 1935 het bewijs geleverd had van zijn goeden wil en volddende waarbor gen gaf voor het nakomen van al zijn ver plichtingen, de machten, n.l. Engeland, Frankrijk en de Vereenigde Staten bereid waren tot een overeenkomst te komen, aan gaande een vervroegde beëindiging van de bezetting. Op verdere vragen antwoordende, zeide Chamberlain nog, dat hij er het volste ver trouwen in had, dat er geen tegenspraak bestond tusschen zijn antwoord van Maan dag en dat van heden. NIET BENITO, MAARDUCE Curzio Malaparte, een in Italië zeer be kend publicist en fascistisch theoreticus, heeft in de te Napels verschijnende „Mat- tino" een artikel geschreven, waarin hij een beschouwing wijdt aan de groote ver eering welke het Italiaansche volk voor Mussolini koestert. Hij betoogt echter, dat de Mussolini van v,r r'et meer dezelfde is als die, welke hij tot dusver was, en hij herinnert aan het voorbeeld van Napoleon, die na den tweeden veldtocht in Oostenrijk der mate was veranderd, dat zijn oude soldaten van Marengo den indruk hadden tegenover een anderen man te staan. Eertijds verwonderde Mme de Staël zich over de familiariteit van sommige menschen tegenover den Keizer, hetgeen haar deed vragen: „Wanneer zullen ze bemerken, dat Napoleon Bonaparte vervangen heeft?" Volgens Malaparte geldt hetzelfde voor Mussolini. Sommigen gaan thans in het openbaar of particulier nog steeds op de zelfde vriendschappelijke wijze met Mussolini om als in de dagen toen hij nog journa list of minister-president was in het ka binet van October 1922. Er zijn te veel lieden, die er prat op gaan als kind dezelfdemin als Mussolini te hebben gehad; met hem op een of ander tijdstip te hebben gegeten; met hem aan een betoog;ng te hebben deelgenomen ten gunste van Italië's toetreden tot den oorlog, of hem een cigarette in een spoorwegcoupé te hebben aangeboden. Er zijn te veel lieden, die, als ze over den Duce spreken, hem gewoon Benito noemen; er zijn te veel lieden, d5e hem jij en jou noemen en vertellen, dat ze op intiemen voet met hem staan. Het is thans tijd, luide te verkondigen, zoo besluit Malaparte, dat Bemto niet meer be staat. Thans, heet Mussolini de Duce en alleen Duce. Niemand heeft het recht hem te tutoyeeren; niemand heeft langer het recht hem te beschouwen zooals hij dit nog eenigen tijd geleden mocht doen. Tus schen den Duce en de andere Italianen be staat thans zulk een afstand, dat de minste familiariteit voortaan hoogst oneerbiedig zal schijnen. Aan de boodschap van President Coolidge aan het 70ste congres der Vereenigde Staten ontleenen wij het volgende; Geen enkel congres is onder gunstiger omstandigheden gehouden; in het binnen land heerscht rust, tevredenheid en wel vaart; ten opzichte van het buitenland is vrede en goede wil aanwezig. President Coolidge hield zich vervolgens bezig met de verlaging van de belastingen en de bezuinigingen, door de regeering bij de openbare diensten verkregen, waarvan het gevolg was geweest dat het nationaal inkomen met bijna vijftig pCt. was vermeer derd, dat het thans ver over de negentig mil liard dollar werd geschat. Het afgeloopen jaar was de nationale schuld met ongeveer 906 millioen dollar verminderd. Wat de buitenlandsche zaken betrof ver klaarde Coolidge, dat het uitzicht even gun stig was. Hij zeide, dat de pan-Amerikaan- sche conferentie, den vorigen winter te Ha vanna gehouden, had bijgedragen tot een beter begrijpen en samenwerking tusschen de verschillende landen der nieuwe wereld. Nicaragua is bezig zijn welvaart te her winnen en heeft een groote schrede gezet in de richting van vredelievend zelfbestuur. De oude geschillen tusschen Chili en Peru zijn geëffend, onze betrekkingen met Mexico berusten op vredelievender grondslag dan ooit. De toestand in China acht de presi dent aanmerkelijk vebeterd door het er kennen der nationalistische regeering en het sluiten van een verdrag met haar. De president memoreert vervolgens de kwestie der Grieksche en Oostenrijksche schulden, thans bij het Congres aanhangig. Het Kellogg-pact noemde Coolidge „ou der belangrijkste ooit aan den Senaat voorge legd." Wat de kruiser-kwestie aangaat, zeido Coolidge o.a. het volgende: Onze vloot h^eft vtjgens de algemeen aanvaarde norma gen tekort aan kruisers. Wij hebben tien betrekkelijk nieuwe schepen en twintig, die oud zijn. Het is duidelijk ci'at in vernieu wing en vervanging moet worden voorzien. Deze zaak is in de vorige Congreszitting grondig onderzocht en behoeft geen nieuwe verklaring. De president drong aan op aan neming van het d'esbetreffend wetsontwerp door den Senaat, met schrapping daaruit van de clausule betreffende den tijd, welke bepaalt dat de schepen binnen d'rie jaar op stapel moeten worden gezet. Voor de be- deesden en achterdochtigen, verklaarde de president, wensch ik te herhalen, dat Ame rika militaristisch noch imperialistisch is. Velen in Amerika en in het buitenland, die voortdurend deze beschuldiging uite;i zijn dezelfden die er in zichzelf nog sterker naar hunkeren, dat Amerika zijn hulpverleening tot buitenlandsche mogendheden uitbreidt. Wanneer dergelijke hulp wordt verleend is daarvan het onvermijdelijke gevolg dat wij belangen in het buitenland krijgen. Herzie ning van onzen gebruikelijken steun en be scherming van dergelijke belangen zou neer komen op een afbreuk aan de souvereiniceit van Amerika. Onze grootste buitenlandsche belangen liggen in het Britsche Rijk. Frank rijk en Italië. Omdat wij voortdurend be- bezorgd zijn om deze belangen, betwijfel ik of ook maar iemand de veronderstelling zou wagen dat deze landen meenen dat wij mi litaristische bedoelingen tegen hen koeste ren. Wat de kleine landen betreft wenschen wij stellig geen hunner. Onze algehele in vloed wordt aangewend ten behoeve van hun onafhankelijkheid. Wij wenschen van harte dat hun souvereiniteit wordt geëerbiedigd. DE OVERSTROOMING IN HET WOLGA-GEBIED Uit Astrakan wordt gemeld, dat de over strooming in de Wolga-delta den omvang van een ramp aanneemt. In de lage streken staat het water twee meter boven het normale nivau. Visschersschepen en booten van schipbrug gen zijn gerequireerd om de bewoners te redden. Een gedachtenis-concert ter eere van den overleden Nijmeegschen toonkunstenaar Willem Hcydt, zal plaats hebben op Dinsdag a.s. 11 December in het Concertgebouw „De Vereeniging" aldaar. Het programma bevat: Kyrië en Gloria uit de Missa tribus Voc;bus, door het Koor der St. Dominicuskerk onder leiding *,f.n Pastoor D. van der Geest O.P.; Herdenkingsrede door Pastoor D. van der Geest O.P.; Ave Maria voor bariton, door den heer Jacques Bras; Kyrië en Gloria uit een onuitgegeven Mis voor Gemengd Koor, door een a capella Koor onder leiding van den heer Willem Kerper; Credo uit een onuitgegeven Mis voor Gemengd Koor door het a capella Koor Yrti Vocali" onder leid'ng van den heer mold Martens; Communielied voor bariton oor den heer Mr. R. M. J. W. Haffmans; rloria Credo en Agnus Dei uit de Missa quinque Vocibus, door de Vereenigde Zan gers van de St. Dom'nicuskerk en de St. Franciscuskerk, onder leiding van Pastoor D. van der Geest O.P. De begeleiding is in handen van de heeren Willem Kerper, Arnold Martens en Theo Wanders. HET PACT VAN KELLOGG Volgens de Herald Tribune heeft presi dent Coolidge in den Senaat te kennen ge geven, dat hij het zeer op prijs zou stellen, wanneer het Kellogg-pact nog in zijn tuur. Het cartonnen omslag, dat wèl op- ambtsperiode zou worden aangenomen en vallend, doch niet sierlijk is, is door den jon- hem ter onderteekening worden voorge- gen kunstenaar G. Rietveld gemaakt, terwijl ERTS, Letterkundige Almanak 1929. Uitgave A. J. G. Strengholt, Amsterdam. In 1928 is het verschijnen van „Erts" reeds voor de jaren 1926 en 1927 uitgegeven onderbroken. In den Letterkundigen Al manak voor 1929 is een vrijwel volledige verzameling onzer jongere letterkundigen opgenomen. En wel, werk dat nog niet is gepubliceerd. De keuze van het op te nemen werk is aan betrokkenen overgelaten. Erts verschijnt voor 1929 niet alleen in een beangrijk gewijzigde uitvoering, maar cok veel uitgebreider. Het boek beoogt een volle dig overzicht te geven van de huidige litera- VRIJDAG 7 DECEMBER. HILVERSUM, 1071 M. 12.302.00 Concert door het Bons Lensky Trio 2.303.30 Gramofoonmuziek 5*3o6.00 Pianoconcert door Fie Poeper. Schippers doof T. PKeyzer 8.058.^0 Du itsche operette-fragmenteti Fritz Hirsch Operette-ge?elsch.2p. 2e acte v. d. operette „Die Walzertraum" van Osc. Strauss 9.35 (Vervolg) Operette conceit. „Die Czardas fürstin," Kalman- 10.05 Persber. 10.15 Aansluiting te Maastricht. Het Omroep-orkesto. 1. v. Nico Treep. Hélene Cals-sopraan— Chris de Vos-tenor. Pan! Pul-bariton. HUIZEN, 340.9 M; Na 6 uur 1852 M. 12.301.30 Concert dpor het K. R. O.-Trio 3.004.00 Vrouwenuurti? door Mevr.K^ller-Wigman K.R.O. - 4.00—5.00 Gramofoonmu ziek N.C.R.V. s.oo6.4s N.C.R.V. Concert. Mevr. lonckers-Tifcgers-sopraan. Mej. B. de Booy-Viool. Mevr- A. Timmer-Spoelstra-piano. H. I. E. Wittpen-fluit 7-oo7.30 K.R.O. PaeJcgogie doer Dr. J. v. Dael 8.10 Persber. 8.15 Pianoconcert door E. v. Beynum g.45 Pianoconcert door E. v. Beynum. DAVENTRY. 1562 M. 11.20 Gramofoonmuziek 12.20 Sonatenconcert (viool- en piano) 12.50 Orgelconcert 1.202.20 Orkestccncert -.50 Voor de scholen 3.15 Muziek 3.20 Lezing 3.40 Muziek 3.45 Lezing 4.00 Muziek 4.50 Orkestconcert 5.35 Kinderuurtic- 6.20 Nieuwe kinderboeken 6.35 Nieuwsber. 6.50 Landbouwber 7.05 Pianomuziek van Schubert 7.20 Muzik. entiek 7.35 Muziek 7.45 Lezing 8.0$ variété Dans-orkest en solisten 8.50 Orgelconcert 9.20 Nieuwsber. 9.50 Nieuwsber. 9.55 Licht orkest concert. W. H. Squire-cello, Orkest 11.2012.20 Dansmuziek. PARIJS „RADIO-PARIS," 1750 M. 12.50—2.10 Orkest concert 4.055-o^ Orkestconcert8.5011.20 Con cert. Orkest. Hr. Pabaud-zanger.. LANGENBERG. 469 M. 11.30 Mechanische muziek 12.251.50 Orkestconcert5.055.50 Orkestconcert— 7.50 Koor- en orkestconcert. Stedelijk orkest en mannen* koorver. Melodia en Munstersche zangver. W. Winterberg bariton. A. Brockhoff-orgel Daarna tot 11.20 Orkest concert. KONIGSWUSTERHAUSEN, (ZEESEN), 1250 en 1680 M. 11.204.20 Lezingen 4.205.20 Orkestconcert— 5.207.05 Lezingen 8.20 Lezingen 8.t5o Moza-t Liederen. Kiemperer-sopraan. O. Klemperer-a. d. vleugel HAMBURG. 395 M. 3.35 Coloratuur-aria's door Mia Hüper-Buff en orkest 5.20 Orkestconcert 6.15 ..1 annhaiiser," rom. opera in 3 acfen van Wagner 9.50 11.20 Mer-uitz. van buitenlandsche stations. BRUSSEL, 509 M. 5.20 Orkestconcert 6.55 Pianocon cert 7.20 Gramofoonmuziek 8.35 Fragmenten uit Rigo'ette opera van Verdi. legd. GEHEIMZINNIGE MOORD Zoon van een Deensch consul in Nicaragua vermoord De zoon van den Deenschen consul te Bluefields (Nicaragua), Bayard Waters, is de vignetten van Ir. S. van Ravesteijn zijn. De tekst is verlucht door portretten van de schrijfsters en schrijvers, naar foto's, schil derijen en caricaturen, wat de aantrekkelijk heid van de uitgave zeer verhoogt. Dit wat betreft het uiterlijk, het uitwendige van deze uitgave. Wat den inhoud betreft, heeft de redactie zich laten leiden door de gedachte, dat in vermoord in zijn bureau aangetroffen. Het Erts 1929 werk zoude worden opgenomen, ^«es&dent der Vereenigde Staten slachtoffer was 19 jaar oud De politie is er tot nog toe niet in ge slaagd een spoor te vinden van den moor denaar. noch om een verklaring te geven van de misdaad. DE NOBELPRIJS VOOR DEN VREDE EERST HET VOLGEND JAAR. BERLIJN 5 Dec. (V.D.) Naar Berlijnsche bladen uit Oslo melden, heeft de Nobel- commissie van het Storting besloten, den Nobelprijs voor den vrede van het jaar 1928 het volgend' jaar ter verdeeling te brengen. MIKLAS TOT BONDSPRESIDENT VAN OOSTENRIJK GEKOZEN. WEENEN, 5 Dec. (V.D.) De Bondsverga dering, die heden bijeenkwam, ten einde en nieuwen Bondspresident te kiezen, ging twee maal tot stemming over, zonder dat de beide stemmingen eenig resultaat hadden. Bij de derde verkiezing, hedenavond' om half acht, onthielden de sociaal-democraten zich van stemming door hun stembriefjes blanco in te leveren. Daardoor verkreeg Miklas, d'e voorzitter van den Nationalen Raad, 94 stemmen en politie-president Scho- ber 26 stemmen. Daar het tot nog toe bij presidentsverkiezingen gebruik was blanco stemmen als ongeldig te beschouwen, was het totaal aantal uitgebrachte stemmen thans 120. De absolute meerderheid bedroeg dus 61 stemmen. De tegenwoordige president van den Nationalen Raad Miklas, Is daar door dus met 94 stemmen tot Bondspresi dent gekozen. De nieuwe Oostenrijksche Bondspresident Miklas werd den 13 October 1972 te Krens aan den Donau geboren. Hij is thans dus 56 jaar. Na beëindiging van zijn universitaire studie werd Miklas leeraar en wel op een reeks middelbare en hoogere scholen en was ten slotte rector van hc*. gymnasium in Horn. Van 1918 tot 1920 was hij lid' van de constitueerende nationale vergadering der republiek Oostenrijk. Van 1919 tot 1920 se cretaris voor godsdienstaangelegenheden. Sedert 1920 is hij voortdurend lid geweest van den Oostenrijkschen nationalen raad, waarvan hij ook reeds van 1907 tot 1918 lid was geweest om zijn bekendheid met schooi en godsdienstkwesties Sinds 1923 is hij pre sident van den nationalen raad van Oosten rijk. Hij is lid van het bestuur van de rhristelijk-sociale vereeniging in den Oosten rijkschen nationalen raad. Miklas is vader van 11 kinderen. Als president van den Oostenrijkschen nationalen raad heeft hij de algemeene achting weten te verwerven. DE NIEUWE BONDSPRESIDENT LEGT DEN EED AF. WEENEN, 5 Dec. (V.D.) Na de bekend- waarin zij „accenten van nieuwheid of ver nieuwing verwachtte te vinden." Daarmede, met het kiezen van deze richtlinie, is haar taak niet vergemakkelijkt. Indien hier Roomsch of Onroomsch dicht Den lezer sticht of hem ontsticht; Men schell' mijn pen die vlacken quyt; En toets' de stof naar heuren tijt. Dit woord van Vondel gaat aan de inleiding vooraf. Inderdaad dicht en schrijft hier Roomsch en Onroomsch. We vinden hier katholieke jongeren van naam naast de meest extre mistische producten van den tegenwoordigen tijd. Uit dien hoofde behoort dit werk uitslui tend in handen van ontwikkelden, wier oor deel religieus en litterair zoodanig ge vormd is, dat zij het schoone weten te puren en anderzijds het onaanvaardbare verwerpen, ondanks den aanlokkenden vorm, waarin het wordt opgediend. Ruim een 60-tal der jongere schrijvers en dichters is hier een plaats ingeruimd. Wij moeten ons dus bepalen tot een greep uit het vele. Emmy van Lokhorst, wier werken wij voor onze jongeren verkeerd en voor ouderen twij felachtig houden, publiceert een zeer gevoe lige schets: IJs op de ruit. Van de gedichten van Anthonie Donker achten wij „Landhuisje" het best geslaagd. Freaerik Chasalle geeft „La Gltana", een korte, maar bijzonder knappe schets eener danseres. Nine van der Schaaf heeft twee gedichten in dezen bundel; Armoede en De Bereisde, beide zeer goed. Van Vincent van Gogh publiceert Achilles Mussche een gedegen artikel naar aanleiding van een studie van Meier-Graefe over dezen Nederlandschen schilder. De Belleblazer van Martien Beversluis is zeer mooi, meer nog te waardeeren, waar het onderwerp uitermate simpel is. Een gedicht van Marnix Gijsen over een jeugdigen zelfmoordenaar is door vorm schooner dan door inhoud. Van Anton Coolen is een fragment opge nomen uit „Kinderen van ons volk", inmid dels verschenen bij Paul Brand's Uitgevers maatschappij. Een krachtig geluid klinkt op uit: Ballade du jeune marin, van A. den Doolaard. Roel Houwink geeft een beschouwing over het be jk van Emil Ludwig, Der Menschen- soi:n, dat zooveel stof opjoeg. Evenmin als het boek van Ludwig is deze beschouwing ook maar eenigszins een weer gave van ons standpunt, wat na alles, wat er over werd gepubliceerd, als voldoende be kend mag worden Verondersteld. Van Bernard Verhoeven werd opgenomen: Twee katholieke episoden in onze literatuur. Van J. J. van Geuns trof door fijnheid van vorm en inhoud een sonnet: Het Avondmaal. Van Jan Engelman vinden we o.a. een fragment: God, het Brood, de Vrouw. Om het werk onzer jongere letterkundigen te leeren kennen, is deze uitgave belang wekkend. STOOMVAART MIJ. NEDERLAND F.NGGANO (thuisr.) pass. 4/12 Perim. MAPIA 5/12 v. Batavia, i. v. Londen, te Amst. MOENA (uitr.) 4/12 te Pert Said. RADJA (thuisr.) 5'i2 v. Padang. KON. NED. STOOMBOOT MAATSCHAPPIJ ADONIS 4 12 v. Bari n. Catania. COMMEWIJNE (thuisr.) 5/12 te Havre verw. HEBE 5 12 v. Amst. n. Barcelona. ILOS 4/12 v. Santander n. Musel. IRENE 3/£2 v. Limni n. CavaUa. LEKHAVEN 5/12 v. Amst. n. Curacao. MARS (uitr.) pass. 4/12 Azoren. MEDEA Valencia n. Amst., pass. 5/12 Eastbourne. NEPTUNUS 5/12 v. Amst. te Rott. ORPHEUS 4/12 v. Huelva n. Sevilla. RHEA 5/12 v. Bremen te Amst. SATURNUS 4/12 v. Napels n. Valencia. SIMON BOI.IVAR (uitr.) gesign. 3/12 op 210 mijl Z.W v. Valentia. STUYVESANT (thuisr.) 5/12 te Havre. TRITON 4/12 v. Smyrna te Constantinopel. ULYSSES 4/12 v. Cadix n. Genua. HOLLANDAFRIKA LIJN BILLITON (thuisr.) 4/12 v. P. Said n. Genua. GRIJPSKERK (thuisr.) pass. 4/12 Quessant. KLIPFONTEIN 4/12 v. Antw. n. Amsterd. MELTSKERK 4/12 v. Amst. te Antw. NIJKERK (thuisr.) 3/12 v. Mozambique n. P. Amelia. RANDFONTEIN (thuisr.) 4/12 v. Antw. n. Rott. RIETFONTEIN (thuisr.)5/i2 v. Kaapstad n. Duinkerker VECHTDIJK (thuisr.) 3 12 te Antw. HOLLAND—AMERIKA LIJN GAASTERDIJK 4/12 v. Rott. n. New York. NARIVA Rott. n. Pacifickust 3/12 té San Pedro. WESTERDIJK 4/12 v. New York n. Rott. HOLLAND—BRITSCH-INDIE LIJN BOVENKERK (uitr.) 4/12 v. Suez. KIELDPECHT 5/12 v. Antwerpen te Rott. SOMMELSDIJK (thuisr.) pass. 5/12 Vlissingen n. Antw HOLLAND—OOST-AZIE LIJN OUDERKERK «uitr.) 4/12 te Genua. JAVA—BENGALEN LIJN JACATRA 5/12 v. Calcutta te Java. JAVA—NEW-YORK LIJN KARIMOEN 5/12 v. Batavia n. New York. ROTTERDAMS*. HE LLOYD MODJOKERTO (uifr.) pass. 5/12 Point de Galte. SCHOUWEN thuisr.) pass. 4/12 Sagres. SIBAJAK (uitr.) 4'i2 v. Tanger. TAMBOPA 5/12 v. Batavia te Rott. ROTTERDAM—ZUID-AMERIKA LIJN ALCHIBA (uitr.) pass. 4/12 Finisterre. ALGENIB (uitr.) 4/12 te Rosano. ALUDRA 5/12 v. Hamburg te Rotterdam. TJIUBAN (thuisr.) 4'i2 v. Bahia. STOOMVAART MIJ. OCEAAN ATREUS R >tt. n. Japan, pass. 5/12 Perim. EMZETCO LIJN JONGE ELISABETH 4/12 v. Rott. te Oran. TONGE JACOBUS 4/12 v. Barcelona n Genua. KON. HOLL. LLOYD EEMLAND (uitr.) pass. 3 12 Tenerifle. FLANDRIA (thuisr.) 4/12 v. Rio Janeiro. GAASTERLAND (thuisr.) 5/12 v. Hamburg. GELRIA (uitr.) 4/12 te B. Ayres. MONTFERLAND 5/12 v. Amst. n. B. Ayres. ORANIA (thu'sr.) 4/12 v. Lissabon. NEDERLANDSCHE SCHEPEN ADELE ras. 1/12 v. Altona n. Wilhelmsbrug. ALBATROS ms. 3/12 v. Aarhuus te Holtenau. AMBULANT ms. 1/12 v. Hamburg n. Veile. CAI A.NDPLLIN 3/12 op 790 mijl W. v. Land's End ge sign., Wabana n. Rott. CORMOREAN ms. 3/12 v. Rudkjöbine te Holtenau. GOLD SHELL 3120P400 mijl Z.W. Land's End gesign Hamburg n. Gibraltar. MAGDALEN A 29/11 Cape Fno gep. P. Arthur n. B. Aires. OCEAAN De Winter 4/12 v. Londen te Skutskër PROCYO 3/12 op 140 mijl W. v. Bishops gesign, Montre* n. Antw. RIVAL ms. 3/12 v. Kastrup te Holtenau. ROTUM Boérma, 4/12 v. Par. n. Snodland. STRIJPE 4/12 v. Cardiff n. Rott. ZEESTER 30/11 v. Aalborg te Hamburg. making van het resultaat der verkiezingen j Evenwel moeten wij, om bovengenoemde verscheen de nieuwe Bondspresident Miklasreden, voorbehoud maken voor niet-ontwik- en legde den eed af op de grondwet. keiden. MAASTRICHT, 5 Dec." Botermijn. Aanvoer 138.350 kg. Hoogste prijs f 2-47- middenprijs f 3.39, laagste prijs t 2.28. WOERDEN 5 Deo. Kaas. Ter markt waren 248 par- tiien. Prijzen Goudsche f 50—55, rijksmerk ie s. f 55— 57, 2e s. f 5254, zware tot f I Handel matig. AMSTERDAM, 5 Dec. Vee. Ter marst waren heden aan gevoerd 20b vette kalveren, ie qua,. 110124 c., 2e qual 95—10S c., 3e qual. 82—94 c. per kg. levend gewicht; 49 nuchtere kalveren f 14—22; 45° va.'eksn, Holiandsche Overz. en Geldersche te qualsche 8587 c., Hoilandsche 2e quai. 8485 c., vette varkens 8485 c., per kg. slachtge- wicht. ENKHUIZEN, 4 Dec. Heden heb oen 22 vaartuigen luer aangevoerd 200 tot 800 stuks reeoharing per vaar tuig. Totaal slechts 8600 stuks. De prijs is gestegen en be droeg heden t 5-75—6.35 P" *1. Nog kwamen hier 3 vaar tuigen binnen met 350 po«d hoekbot en 264 pond schar De bot gold f 30.50—32.60, de schar f 15.30—-I5-95 P«r 50 kg. (Naar het Fransch) 25 „Maar evenals bij vele dingen is ook dit gevoel voor 't ö'iepe langzamerhand op den achtergrond getreden en heeft plaats ge maakt voor de vereeniging van al het schoo ne in zijn hoogste punt en de bereiking van dit, inderdaad verheven ideaal is het stre ven van de hedendaagsche eeuw. Alle krach ten, met uitzondering van enkele, zooveel mogeiijk te ontwikkelen en op te leid'en tot ;iets groots, iets edels, is de leus des tijds. Het jonge geslacht echter laat nog liever aan .gevoel en verbeelding den vrijen teugel en let slechts flauw op maat en regel; de mees ters der kunst echter trachten zooveel mo gelijk aan alle gestelde eischen te voldoen. In vroeger tijd vertolkte men door de mu ziek de hoogste gevoelens, de heiligste in drukken, z(jn grilligste luimen, men miste de behoefte aan maat en eene meer gere gelde en gevorderde verbinding en overeen komst der tonen. Nu echter staan de za ken anders, de wetenschap en de kunst zijn op allerlei gebied meer en meer vooruitge gaan. de mensch is geestelijk beter en «Ke per ontwikkeld, zijn smaak en gevoel zijn verfijnd, zijn gehoor verscherpt, en niet meer tevreden met de onregelmatigheden, die men zoo veelvuldig in de kunststukken der meesters aantrof en die men vroeger ter wille van hunne onweerstaanbare schoon heid over 't hoofd zag, heeft hij hoogere eischen gesteld." Ongeloovig schudde Marcia het hoofd. „Dat kan ik zoo maar niet aannemen," was haar antwoord. „Ik kan niet gelooven, dat men de muziek als een wetenschap be schouwen kan. Voor mij is en blijft zij altijd de vrije vertolking van 's menschen innigste zieleleven, van zijn vurigste streven naar de bereiking van een ideaal!" Hij scheen verbluft. „Ongetwijfeld heeft u in vele opzichten gelijk," hernam zij, „maar dat neemt toch niet weg, dat ook de kunst aan wetten en regelen gebonden is, die zonder in 't minst hare waarde te verkorten, deze integendeel verhoogen, door de hoedanigheden, welke anders wellicht verborgen zouden blijven aan 't licht te stellen." „Maar Is het toderdaad niet betreu renswaardig, dat men to onze wereld altijd en overal, zelfs op wetenschappe lijk gebied, de slaaf moet zijn van regels en verordeningen, en zou juist deze vast houdendheid niet de oorzaak zijn van den achteruitgang van vele dingen. Im mers velen hechten zulk een waarde aan dit alles, dat zij geen vrij en open oog meer hebben voor de uiting van het ge voel en uitsluitend met die componisten dweepen, die volkomen alle wetten en regels nakomen!" „Welnu, wat wilt gij,* dit is nu eenmaal de fout der te ver gevorderde beschaving. Ook in de letterkunde ondervindt gij het zelfdeHet uiterlijk omhulsel trekt meer de aandacht dan het innerlijk ge halte." In dezen trant vervolgende, boeide hij Marcia door zijn welsprekendheid en al stemde zijn meening nu juist niet altijd overeen met de hare, toch zag zij dit soms gaarne over het hoofd, omdat zij de aan gename voldoening genoot, haren ge zichtskring verruimd te zien, en omdat zij hier de gelegenheid vond tot een ruime mate van zelfontwikeling. Overigens had Raymond, zooals bij zeer geleerde menschen gewoonlijk het geval is, omtrent vele zaken geen vastgewortelde opinie. Waarschijnlijk dankte hij een ge deelte van zijn enorm succes als redp- naar juist aan dit gemis aan vastheid, aan dit gebrek aan consequentie, in alle andere gevallen zoo hoogst noodzakelijk. Doch geen gebrek aan overtuiging of vast houdendheid, geen zucht om het den men schen naar den zin te maken, waren de drijfveeren zijner handelwijze; neen, ook hij behoorde tot die fijnbeschaafde we zens, die vrij van vaste grondbeginselen en I meenlngen, voortdurend de opinies van de volksmassa voor staan en verdedigen en aldus de volksvrien3en zijn en blijven. Af en toe bemerkte Marcia met vreugde, hoe hij herhaaldelijk verwonderd stond over hare ideeën en hoe hij niet aarzelde te bekennen, dat zij In vele opzichten gelijk had. Zij was echter nog te jong en te onervaren, om dat gemis aan vastheid en degelijkheid in hem op te merken. Tot nu toe had zij slechts omgegaan met menschen, rijk aan wilskracht, voor wie de godsdienst de grondslag was van hun geluk en die alleen met zuivere meening en uit vrije overtuiging handelden. Raymonds wel sprekendheid en de zenuwachtige opgewon denheid, die men gewoonlijk verkeerdelijk aan ontroering toeschreef, deden haar het verschil tusschen beide soorten van men schen over het hoofd zien. Overigens was dit laatste licht te verontschuldigen, daar hij, met uitzondering van Luc, dien Mar cia meer als broeder, dan als jongmensch beschouwde, de eenige jonge man was, die tot nu toe notitie van haar genomen had en indruk op haar had gemaakt. Dit vage en onbestemde gevoel, dat zoo menigmaal een sterker voorafgaat, belette haar een geheel zuiver oordeel over hem te vormen en bovendien schatte zij zijne verdiensten hooger, dan deze toderdaad waren. Nog denzelfden avond vertrok Luc. Marcia nam afscheid van hem op hare hartelijke gezellige manier en drukte het verlangen uit hem spoedig terug te zien, maar desniettemin ging de jonge man met een beklemd hart henen, in stilte den jongen redenaar verwijtend hem zijn geluk te hebben ontroofd. XII. Juliane scheen inmiddels plotseling bij gedraaid te zijn Den volgenden morgen klopte zij aan de kamer van Marcia, op het oogenblik, dat deze van de H. Mis huiswaarts keerde en stelde haar voor een bezoek aan het naburige stadje te brengen, hetgeen door Marcia met een „heel gaarne" dankbaar werd aangenomen. „Wanneer zullen we gaan? Na het ont bijt?" „Neen, voor dien tijd, over een uurtje; zoo ge wilt „Oom heeft mij aangeboden zijne schil derijen te komen bezien, en dat wel om tien uur vanmorgen." En de arme Marcia kleurde van verlegen heid, toen zij zich aldus genoodzaakt zag, opheldering te geven, maar nog meer hin derde het haar te bemerken, welk een moeite Juliane deed haar spijt te ver kroppen. „Pas maar op, dat hij u niet geheel en al inpalmt!" antwoordde zij bits. Maar even daarna gevoelde zij berouw over hare heftigheid en vervolgde zachter: „Oom ls erg goedhartig, beter dan hij er uitziet; hij is erg gesteld op hartelijkheid en men moet hem veel attenties bewijzen, wil men bij hem In de gunst blijven. Dus wij zullen onze wandeling maar moeten uitstellen," vervolgde zij, -andermaal moeite doende om te glimlachen. „Blijf een poosje bij mij. Mijne kamer is zoo gezellig!" hernam Marcia verlegen. „Dank u, 't is juist tijd, om oom de krant te gaan voorlezen, nij staat daar erg op!" Een uur later ging Marcia naar beneden en begaf zich naar de bibliotheek, waar Ju liane met heldere, onvermoeide stem nog steeds aan het voorlezen was. Raymond Nalys stona bij het venster en verdiepte zich niet zoozeer in de politiek, dan dat hi) geen tijd over had, om de dames De Sonne- val gade te slaan, die lustig op den vijver roeiden. Met een „genoeg Juliane" maakte mijn heer Belde op gebiedenden toon een ein de aan de lectuur. „Ik heb mijn nichtje bloofd, dat Nalys haar mijne gravuren zou tooncn. Stuur mi) Sylvain als 't u blieft; gij moogt gerust heengaan, ik weet, dat gij niet veel om tee- keningen geeft." „Heeft juffrouw De Laubly voor het tee kenen ook zulk een uitmuntenden meester gehad als voor de muziek?" vroeg zij bij zonder belangstellend. „Marcia heeft ook van 't teekenen veel verstand, maar wat u betreft, ik weet zeer goed, dat gij aan dit alles weinig waarde hecht." (Wordt vervolgd.)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1928 | | pagina 8