Stadsnieuws
Heringa Waflirtch, Raarfem
TOONEEL
De vaste commissie inzake
uitbreidingsplannen
EERSTE BLAD
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT - VRIJDAG 14 DECEMBER 1928
BLADZIJDE 2
Centrale Verwarming
Agenda
15 December
MUZIEK
Voorzitter Bond R. K. Meisjes-
vereeniging
Werkgevers in het
electro-technisch bedrijf
Een beschouwing van mr. Hudig
Derde concert Haarlenische
Bachvereeniging
De Staatsmijn in Limburg
BURGERLIJKE STAND
Een nieuw badhuis in Haarlem-Noord
Het Leger des Hails
Gevonden voorwerpen en dieren
Electrische geluidsreproductie.
De asphaltverharding op
den Rijksstraatweg
Haarlem—V eisen
Verdacht van diefstal
Nog een lijk van de Salento
Aanrijding
Haarlem's Klein A Cappeüa-Koor
Laatste vergadering der
IJsvèreeniging „Heemstede"
Sociëteit „St. Bavo" Van 23 bestuur
Kamercentrale Haarlem-Helder Pluim-
veevereeniging 6 uur Geel-Wit 7 uur
<Sewone zittingen.
St. Josephsgezellenvereeniging-, Jansstraat 59
Van 810 uur geopend.
Stadsschouwburg Wilsonsplein kwart over 8
uur Vereenigd Tooneel. „Zoutelande".
Gemeentelijke Concertzaal. Lange Begijnestr.
half 3 Lezing Sjef van Dongen.
Rembrandt-Theater, Groote Markt .7 uur
en kwart over 9, bioscoopvoorstellingen.
Waaggebouw, Spaarne, van 104 uur, ten
toonstelling.
Stadhuis - Raadzaal Van 710 uur en
van 124 uur Tentoonstelling.
D« Getemde Feeks, N. V. „Het Nieuwe
Nederlandsche Tooneel"
Donderdagavond werd in den Stads
schouwburg de tweede opvoering gegeven
van Sehakespear's blijspel ,,De Getemde
Feeks." Na het vele goede, dat over deze
schepping van Louis Saalborn is geschreven
kunnen we volstaan met de mededeeling,
dat de opvoering van Donderdagavond voor
't Nieuwe Nederlandsche Tooneel wederom
een groot succes is geworden. De opvoering
van „De Getemde Feeks" mag voor het sei
zoen 1928'29 als een bijzonder gebeuren in
het tooneelleven worden aangemerkt.
Na het zevende tafereel vóór de pauze
begon had het gezelschao een langdurige
ovatie in ontvangt te nemapn. terwijl bij het
einde de geestdrift van net publiek zich
in een stormachtig applaus uitte.
LEDENCONCERT H. O. V.
Solist: Vilmos Palotai (Violoncel)
Het eerste der beide December-concerten
hetwelk de H. O. V. haar leden gisterenavond
bood, genoot minder belangstelling dan wij
gewend zijn.
En toch waren de noviteiten, welke ditmaal
op het programma prijkten, alleszins een
grootere belangstelling waard geweest.
We kregen toch in eerste uitvoering een
aantal door Arensky—Mulder gearrangeerde
variaties op een thema van Tschaikowsky, en
bovendien werd een nieuw werk ten doop
gehouden van Géza Frid, een concert voor
violoncel en orkest.
En al kunnen we niet zeggen, (jat we alle
variaties even gelukkig vonden ze waren
voor Tschaikowsky hier en daar, en vooral de
eerste leden daaraan, wat schraal van or-
chestratie we hebben van de zorgvuldig
voorbereide en met toewijding gespeelde weer
gave toch genoten. Maar we houden over 't
algemeen niet van variaties op thema's van
anderen, omdat het psychisch zoo moei
lijk is, zich in het temperament en de ziel te
kleeden van dien ander, vooral wanneer het
een der grooten geldt, zooals Tschaikowsky
tcch eigenlijk is.-
j Het mag dan voorts, op z'n minst genomen,
wel een eigenaardig verschijnsel heeten, dat
wij, hier in Holland, in allereerste auditie te
hooren krijgen een nieuw werk van een jong
Hongaarsch kunstenaar, eigenaardiger nog,
wanneer een van diens vrienden, die te Press-
burg solo-cellist is aan de Opera, daarin de
cello-solo-partij komt vervullen, en nóg eigen
aardiger, wanneer de componist van het werk
zelf aanwezig is, zooals bleek, toen de heer
van Beinum na de succesvolle uitvoering,
maar in de richting van de gereserveerde
plaatsen bleef applaudisseeren, en de jonge
componist, hij is drie en twintig jaar, evenals
de cellist, op het podium moest verschijnen
waar hij met hartelijk applaus werd begroet
en beloond.
Het werk is, hoe kan het anders, uiterst
modern van factuur en van gedurfde con
ceptie, hoewel we onmiddellijk toe moeten
geven, dat het binnen de behoorlijke perken
blijft, en een zeer persoonlijk, vooral in de
Romanze naar voren tredend, we zouden bij
na zeggen Hongaarsch element bevat, dat
door zijn zangerigheid en rijke melodie-geving
ons zijn afkomst verried, voordat we er naar
konden informeeren. Zoozeer kind van onzen
mechanischen tijd, dat hij het tempo van
zijn eerste deel Allegro meccanico doopte,
heeft Gérha Frid ons in dit deel een lied van
den arbeid gegeven, dat in zijn klankschil
dering zuiver het rhythine en den zóemenden
toon van loopende en draaiende machines te
beluisteren valt. En hoewel het middendeel
voor ons, juist door het zangerige thema, de
grootste bekoring bezat, kunnen toch ook de
beide andere deelen aanspraak maken op een
zuivere muzikaliteit en een uitmuntende or-
chestratie, wat ons van dezen jongen compo
nist nog veel kan doen verwachten. Vooral
in de Romanze genoten we van het fraaie,
doordachte spel van den solo-cellist en wist
de heer van Beinum zijn strijkers op het ach
terplan te houden met een bijna etherisch
klankeffect, waarvoor alle lof. Het geheele
orkest verdiende trouwens naast den compo
nist en den cellist en naast den heer van
Beinum het herhaalde applaus der aanwezi
gen voor de uitstekende interpretatie van dit
nieuwe en vaak zeer moeilijke werk.
De cellist had ook na de pauze nog gele
genheid zijn veelzijdige talenten te ontplooien
in het cello-concert van Sain Saëns, dat.
door het niet op tijd aankomen der Tschai-
kowsky-partituur „Variations sur un thème
Rococo", in plaats van 't laatste, na de pau
ze werd uitgevoerd. De heer Vilmos Palotai
ofschoon hij physisch een breedgeschouderde
reus mocht heeten, ontwikkelt geen grooten
toon op zijn overigens mooi klinkend instru
ment. er. bijwijlen lijkt zijn spel ons zeer koel
toe en gereserveerd, ofschoon het toch altijd
soepel blijft en lenig, licht en beweeglijk, en
vooral in de piano gespeelde gedeelten uiterst
fijnzinnig van toonvorming en van een be-
i scheiden zich gevend temperament. Wat voor
ons nog altijd een verdienste is boven het
vaak overdreven sentiment en temperament
van virtuozen op viool en cello. Tot tweemaal
toe w:-rd hij teruggeroepen, maar tot een
toegift was hij toch, ondanks het herhaalde
en luide applaus, niet te bewegen.
Met de Ouverture Phantaisie „Romeo et
Juliette" van Tschaikowsky, waarnaar wij
reeds in den loop van het jaar, toen echter
met meer enthousiasme, mochten luisteren
werd dit overigens uitstekend geslaagde con
cert der H. O. V. besloten.
J. S.
Z. D. H de Bisschop van Haarlem heeft
benoemd "ot Voorzitter van den Bond van
11.K. Meinesvcreeniglngen in het bisdom
Haarlem, c.sn Weleerw. Heer J. B. M. Timp,
kapelaan te Haarlem, O. L. Vr. Rozenkrans.
In Café-Restaurant Brinkmann had een
vergadering plaats, welke uitgeschreven was
door den R. K. Bond van Werkgevers in
Electro-Technische Bedrijven „St. Antonius"
afd. Haarlem en omliggende gemeenten om
naast de hare, ook een Neutrale organisatie
te helpen oprichten, waaraan reeds lang be
hoefte bestond.
Als spreker van dezen avond stond ver
meld, Jhr. Mollerus.
De voorzitter, de heer Joh. Spruyt, heette
allen welkom en deed mededeeling van de
door deze jonge organisatie reeds bereikte
successen n.l. het met ingang van 1 Jan.
1929, gaan rendeeren der bij het G.E.B. te
Haarlem gestorte waarborgsom, voor het
maken van Huurinstallaties; de verkregen
toezegging, dat met ingang van 1 Februari
1929 men oij het G.E.B over zou gaan, tot
het instellen van erkende Installateurs.
Geen enkele installatie verkreeg meer
aansluiting op het net, wanneer zij niet door
een, bij het G.E.B. als installeur erkend
staande was uitgevoerd.
Met buitengewone belangstelling werden
deze mededeelingen aangehoord, terwijl een
krachtig applaus de door het bestuur ge
veerde actie beloonde.
Hierna werd het woord verleend aan Jhr.
Mollerus om zijn propagandarede uit te
spreken.
Spreker behandelde het organisatiewezen
der E T. Werkgevers vanaf 1903 tot 1917,
hierbij wijzende op gemaakte fout.
Het ergste, wat volgens spreker te betreu
ren was, bestond in het feit, dat in 1918 de
groot-werkgever zijn voeten niet meer kon
steken onder de tafel waaraan ook de klein-
verkgever aanzat.
Met één slag was toen in stukken gesla
gen, wat in zoovele jaren was opgebouwd.
Bestonden er toen reeds 37 afdeelingen.
thans zijn zij haast alle verdwenen. Doordat
men de klein-werkgevers aan hun lot over
liet ontstonden de gecombineerde bedrijven.
Deze opbouw was begrijpelijk.
Op interessante wijze deed spreker mede
deelingen over zijn bevindingen gedurende
zijn studiereis in Duitschland, Zwitserland
en Oostenrijk betreffende het organisatie
wezen op E T.-gebied.
Allen hadden zij een Landelijken Bond,
met afdeelingen over het geheele land, het
welk in Holland absoluut opgevolgd moest
worden te voorkoming van den ondergang
van het E.T.-vak
Spr. liet waarschuwingen hooren en he
kelde de grootsche lakschheid der E.T
gevers in het algemeen. Een daverend
Dlaus weerklonk dan ook bij het eind
deze rede
De voorzitter der R. K. afd. Rotterdar
sprak hierop een opwekkend woord tot de
nog niet georganiseerde collega's hierbij wij
zende op de reeds te Rotterdam in zeer kor
ten tijd behaald successen.
Ook een warm woord van hulde had het
bestuur der R K. afd. te Haarlem in ont
vangst te nemen voor haar ijver en de be
haalde resultaten.
De voorzitter dankte beide sprekers voor
hun opwekkend woord en verzocht opgave,
welke heeren zich beschikbaar wilden stel
len om een neutrale organisatie voor E. T.
Werkgevers in Haarlem op te richten.
Hiertoe waren de heeren W. Kuipers Jr.,
M. van 't Klooster, W. J. Erdtsieck en J. G.
Kaasenbrood bereid en zegden toe, zoo
spoedig mogelijk een groote propaganda te
zullen voeren.
Onder dankzegging voor de getoonde be
langstelling sloot de voorzitter deze geani
meerde vergadering, hierbij den wensch uit
sprekende dat in de toekomst de besturen
der beide organisaties aangenaam zouden
mogen samenwerken en zoodoende nog vele
successen boeken.
Dinsdag 18 Dec. a.s. 's avonds om 8 uur zal
.Het Residentieorkest" onder leiding van Dr.
Peter van Anrooy, solist Jacques Thibaud in
Ie Gemeentelijke Concertzaal het volgende
irogramma ten uitvoer brengen: Ouverture
.Benvenuto Cellini", Hector Berlioz, concert
no. 3 Op. 61 (b. kl. terts) voor viool met or
kestbegeleiding. Camile Saint Saëns. a. Alle
gro non troppo, b. Andantino quasi allegret-
o, c. Molto moderato non troppo e majes-
tuoso, d. Allegro.
Symphonie no. 1 (e kleine terts) J. Sibelius.
a. Andante ma non troppo Allegro energico,
b. Andante ma non troppo lento, c. Scherzo
d. Finale Allegro.
Voor genoodigden en autoriteiten werd
Woensdagavond in de Gemeentel. Concert
zaal. een filmavond gegeven over de Staats
mijnen in Limburg.
De heer G. de Clercq sprak het openings
woord en heette de aanwezigen welkom. Hij
was zeer verheugd over de groote opkomst,
zoodat de zaal spoedig te klein bleek, en
hoopte dat de film, de verwachtingen van
de aanwezigen zou overtreffen.
De belangstelling voor deze film was zoo
groot, dat een aantal bezoekers zich met 'n
staanplaats tevreden moesten stellen.
De staatsmijnen in Limburg zijn opge
richt 1 Mei 1903, 1 Mei 1928 vierden zij het
25-jarig jubileum, bij welke gelegenheid
H. M. de Koningin een bezoek bracht aan
de Staatsmijn Maurits. Sinds de oprichting
is de ontwikkeling van het Staatsmijnbe-
drijf zeer snel geweest. Reeds in 1909 kwam
de Staatsmijn Wihelmina, welke huisbrand-
anthraciet produceert, in bedrijf, waarna
in 1915 de Staatsmijn Emma bij Heerlen,
dii vette kolen voor de industrie levert,
volgde. In 1918 kwam de Staatsmijn Hen
drik bij Brunssum gereed en in 1927 volgde
als laatste der thans in exploitatie zijnde
vier Staatsmijnen, de Maurits te Lutterade.
Vóór den oorlog stookte men Hier te
lande in hoofdzaak buitenlandsche kolen,
zoodat toen In 1915 de kolenaanvoer uit het
buitenland afnam, tengevolge van de ont
wrichting van het internationale verkeer,
reeds spoedig kolennood dreigde. Het is voor
namelijk te danken aan het feit, dat in
1909 reeds de Staatsmijn Wilhelmina in ex
ploitatie gekomen was, en in 1915 de Emma
volgde, dat de Rijkskolendistributie er in
geslaagd is gedurende den geheelen oorlog
de kolenvoorzientng van ons land gaande te
houden.
De eerste film, gaf een kijkje in het be
drijf van cïe Staatsmijnen in Limburg, en
was aangeboden door de N. V. Hoenderdos'
Brandstoffenhandel.
De toelichting geschiedde door den heer
O. de Clercq, stook-technisch-adviseur te
Amsterdam. De heer Pot bracht mooie pia
nomuziek ten gehoore, waardoor hij de
stemming onder de- menigte verhoogde.
De aanwezigen lieten van hun waardee
ring blijken, door een hartelijk applaus.
W. R.
In het December-nummer van „De
Social'stische Gids" schrijft mr. D. Hudig
over „De Noordhollandsche vaste commissie
van advies in zake uitbreidingsplannen."
In het begin van zijn artikel bespreekt hij
den bevolkingsaanwas, welke later in een
vroeger ongekend tempo toenam.
Dan vervolgt hij:
Naar aanleiding van het Internationaal
Stedenbouwcongres, in 1924 te Amsterdam
gehouden, heeft de heer Ir. van Lohuizen,
ambtenaar aan den Woningdienst te Rotter
dam, een studie gemaakt in het bijzonder van
het gebied, dat zich, te beginnen met de
omgeving van Dordt, langs de Maas over
Rotterdam naar de zee uitstrekt, dan den
binnenzoom der duinen volgend naar Haar
lem, en vandaar over Amsterdam en het
Gooi naar Utrecht. Vergelijkt men dit ge
deelte van het land met het overige gebied,
dan blijkt dat tusschen 1869 en 1920, de
vijftig jaar, op wier begin- en eindpunt de
studie van den heer Van Lohuizen is ge
baseerd, de bevolking van geheel Nederland
nagenoeg is verdubbeld, nog niet geheel. De
bevolking in het genoemde geb ed daaren
tegen werd 2% maal zoo groot. D w.z. in
186) woonden er 900.000 zielen; wanneer de
vermeerdering zich op dezelfde wijze zou
hebben voltrokken als voor het verdere
Nederland, zouden het er in 1920 1.800.000
hebben moeten zijn. In werkelijkheid echter
waren het er 2.500.000. Met andere woorden
aangenomen dat het overschot van geboortq
boven sterfte gelijkmatig over het land was
verdeeld, zijn er 700 000 inwoners van het
over'ge Nederland naar dit gebied getrokken.
Om het anders te stellen: van den totalen
aanwas van 3.500.000 zielen in het betrokken
tijdvak kwamen 1.600.000 ten goede aan het
genoemde gebied, hetwelk niet meer beslaat
dan een twintgiste van de oppervlakte van
Nederland; in de overige 19/20 kwam niet
heel veel meer.
Wanneer men alleen het oog heeft op het
binnen de provincie Noord-Holland vallende
gedeelte van dit gebied, dan luiden de cijfers
als volgt: Er woonden 370.000 inwoners, dit
cijfer zou in 1920 tot 740.000 hebben moeten
zijn gegroeid. Het was echter 980.000 gewor
den, dus 240.000 te veel. In deze streek zijn
- in de bewuste 50 jaar 600.000 inwoner»
lomen.
i kan zich afvragen waar deze zich
gevestigd en het ligt voor de hand in
eiste plaats aan Amsterdam te denken.
Inderdaad heeft dit het leeuwendeel opge
slokt. Maar wanneer men de vergelijking
niet in absolute cijfers, maar in relatieve tot
uiting brengt, blijkt dat andere gedeelten
van deze streek procentueel veel sterker zijn
gegroeid dan de hoofdstad. Terwijl n.l.
en thans neem ik de eerste 25 jaar van
deze c uw in hec oog de geheele bevokling
van Nederland van 1925 staat tot die van
1900 als 1.43 1, is dit cijfer voor Amsterdam
en onmiddellijke omgeving slechts 1.36 en
voor de Zaanstreek 1.41. Daarentegen is het
voor het snel groeiende Velsen 2.8, voor het
Gooi 2.29 en voor Bloemendaal en Heemstede
samep 2 72. D.w.z. dat Bloemendaal en Heem
stede vijfmaal, het Gooi ruim driemaal zoo
snel groeiden als Amsterdam.
Men ziet dus eenerzijds een centralisatie-
verschijnsel, een ophooping der bevolk ng in
een bepaald gedeelte van het land, maar
binnen dat gedeelte valt ik laat thans
Zuid-Holland buiten beschouwing, waar het
anders is decentralisatie te constateeren
sommige bu'tengemeenten groeien harder
dan de stedelijke nederzettingen.
Wanneer men op eenigszins fantastische
manier in de toekomst wil zien. kan men
zich afvragen hoe de toestand in het jaar
2000 zal zijn. Dit jaar is gekozen, omdat wel
wordt aangenomen, dat de bevolking dan
vrijwel stationnair zal zijn geworden; som
migen verwachten, dat zij een omvang van 12
millioen zal hebben gekregen, anderen dat
Nederland dan 15 millioen inwoners zal
tellen.
Poogt men aldus een blik in het duister
der toekomst te slaan, dan staat men voor
allerhande onzekerheden. Als vrij zeker mag
worden aangenomen dat landbouw en vee
teelt een sterk overschot zullen blijven kwee
ken, dat niet door het bedrijf kan worden
geabsorbeerd. Wij hebben een periode achter
ons, waarin dit bedrijf veel intensiever is
geworden dan het vroeger was. Ook wanneer
men veronderstelt, dat dit proces nog niet is
voltrokken, is toch te verwachten, dat het
veeleer in een langzamer dan in een sneller
tempo zal plaats hebben, dan wij hebben
beleefd. Het is waar, dat de voor de cultuur
te gebruiken oppervlakte van Nederland zal
toenemen; de Zuiderzee wordt ingepolderd
er ligt nog een groote oppervlakte woeste
grond binnen onze grenzen, welke voor ont
ginning in aanmerking komt. Maar ten aan
zien van de capaciteit dier gronden om de
landbouwende en veeteelende bevolking op
te nemen, make men zich niet te groote
verwachtingen. Waarschijnlijk zal de grond-
winst in de Zuiderzee van 200.000 H.A., voor
een bevolking van 300.000 zielen bestaans
mogelijkheid scheppen. Zal het in de alsnog
te ontginnen gebieden een hooger cijfer
worden? Het valt te betwijfelen. Hoe het ook
zij, stellig zal er afschuiving naar nijverheid,
handel en verkeer moeten plaats hebben.
Maar hoe? Het Centraal Verslag van de
Arbeidsinspectie over 1926 laat geen hoopvol
geluid hooren. De industrialisatie van Ne
derland houdt, zoo zegt het verslag, niet
voldoenden tred met de bevolkingsvermeer
dering. Verschillende industrieën zijn te
niet gegaan; wat er is bijgekomen maakt
dit te niet gaan wel goed, maar schept niet
zooveel nieuwe bestaansmogelijkheid als
mocht worden verwacht en gehoopt. Voor
zoover de in het verslag opgenomen gege
vens in staat stellen een oordeel te vormen,
valt bovendien te constateeren, dat van
een sterke concentratie der nieuwe bedrijven
in Holland geen sprake is. Integendeel, het
lijkt veeleer of de „landprovincies" een voor
sprong hebben gekregen. Ook uit het ver
slag, hetwelk de Commissie van onderzoek
naar den omvang en de feitelijke beteekenis
der werkloosheid te Amsterdam kort gele
den heeft uitgebracht, zou zijn af te leiden
dat de groote stad voor de vestiging van
nieuwe bedrijven geen bijzondere bekoring
bezit en dat mogelijk een zekere geneigdheid
valt te bespeuren om daaruit weg te trekken.
Wat dit voor dat gedeelte van Noord-Hol
land, waarover ik het boven had, in de
toekomst zal beteekenen, valt onmogelijk
te zeggen. Het wijst er op, dat men ten aan
zien van een voortdurende concentratie van
de industrie in dit gebied geen al te groote
verwachtingen mag hebben. Maar van den
anderen kant lijkt het mij geoorloofd, wan
neer men zich een beeld wil vormen van de
toekomstige bevolking van dit gebied in het
jaar 2000, eenerzijds aan te nemen, dat het
zich op dezelfde wijze zal ontwikkelen als
in de eerste 25 jaar van de twintigste eeuw,
wat mogelijk een teveel beteekent, ander
zijds te veronderstellen, dat in het jaar 2000
Nederland niet 15 millioen, maar 12 millioen
inwoners zal tellen, wat waarschijnlijk te
weinig is.
Naar dezen maatstaf zouden Amsterdam
en onmiddellijke omgeving in 2000 3.083 800
inwoners tellen, (in 1925: 735.000), het Gooi
ruim 600 000 (in 1925 90.000), Haarlem
Schoten 196.000 (in 1925 90.000), Bloemendaal
en Heemstede 342.000 (in 1925 29.000).
In het complex Groot-Haarlem, behalve de
vier genoemde gemeenten ook Zandvoort en
Velsen omvattende, zouden 613.000 personen
wonen (in 1925: 168 000).
Mr. Hudig constateert, dat men in de toe
komst niet alleen zal hebben te rekenen met
een sterken aanwas van bevolking in het
Zuidelijke deel van Noordholland alleen,
maar ook met een onevenredige toeneming
dier bevolking in de kleinere gemeenten.
Mr. Hudig gaat verder uitvoerig na de
instelling en werkwijze der commissie en
gaat na, dat z.i. 45 woningen per H.A. als
maximum moet worden beschouwd.
Over de duinen merkt de schrijver het
volgende op:
Er Is wel gezegd, dat de duinen als ont
spanningsterrein betrekkelijk weinig waarde
hebben. Zij zijn zoo teer, dat het loslaten
van een groote menschenmp.ssa er in niet
anders dan volstrekte vernietiging zou be
teekenen. Dit moge waar zijn, het beteekent
niet. dat de de duinen niet behooren te
worden behouden en opengesteld. Het is een
bekend feit, dat 90 pCt. der bevolking die
naar buiten trekt, als het niet 99 pCt. is,
er de voorkeur aan geeft niet over eenzame
paadjes te dolen, maar zich samen te trek
ken op bepaalde punten. Wanneer hier en
daar in de duinen flinke stukken worden
beboscht, wanneer daar wat restaurants en
café's eventueel met vijvers om te roeien en
speelterrein voor de jeugd, desnoods dansge
legenheid, worden aangelegd, zal er maar
een betrekkelijk klein groepje overblijven, dat
verder de duinen in wil. Dat dit groepje klein
is, wil niet zeggen, dat met hun behoeften
geen rekening behoeft te worden gehouden.
Men mag ze tot op zekere hoogte als een
geestelijke elite beschouwen, die er bestaat
in elke maatschappij, en wier bestaan voor
die maatschappij haar beteekenis heeft; hoe
velen genieten er werkelijk van onze musea?
Ten behoeve van deze liefhebbers kunnen
fiets- en wandelpaden worden aangelegd.
Men kan zich voorstellen, dat kaarten moe
ten worden aangevraagd. Of er voor erikelen
gelegenheid moet bestaan geheel vrij te
wandelen en overal te komen kan later wor
den bezien. Terwille van het behoud is zoo
als bekend mag worden verondersteld ook
het denkbeeld bepleit, elk jaar b v. slechts
een kwart van het terrein open te stellen en
drie jaren te gebruiken tot herstel van wat
er beschadigd is.
v. Hooff, Schagchelstraat 25 rd„ actentasch
met inhoud; v. Esch, Pieter Kiesstraat 40,
zakken.
Geboren. 10 bee.: d. van D. EeltjesWij-
henke; z. van B. Stamde Wit; 12 Dec.: z.
van A. StrijboschDekker.
^Ondertrouwd. 13 Dec.: D. F. Göllner en J.
V: lorden; G. D. Schild en A. Möhringer; A.
Angenent en W. P. v. Eeuwijk; J. G. Quax
en E. v. Schooten.
Getrouwd. 13 Dec.: F. E. Spiering en P. W.
Floor; P. A. de Ruig en L. W. Avis; J. J. Pe-
schar en T. M. Booda.
Overleden. 12 Dec.: C. v. d. Bosv. d. Vlugt
74 j„ Kamperlaan; J. M. Geukersv. Stave
ren, 76 j„ Kampervest; M. AertsHoebe, 55
jaar, Tweede Zuidpolderstraat.
B. en W. schrijven aan den Raad:
Nadat in uwe vergadering van 13 Juli
1927 onder No. 14 in beginsel was besloten
tot den bouw van een volks-douchebad-
huis in het Noordelijk gedeelte van de
gemeente, zijn dezerzijds besprekingen ge
voerd o. a. met de afdeeling Haarlem van
de Noordhollandsche Vereeniging „Het
Witte Kruis" welke afdeeling reeds 4
voiksdouchebadhuizen te dezer stede ex
ploiteert.
Bij die besprekingen bleek, dat die af
deeling er de voorkeur aan gaf om zelf
tot den bouw van een badhuis in genoemd
stadsgedeelte over te gaan.
Aangezien daartegen naar onze meening
geen bezwaar behoefde te bestaan, heb
ben wij in overweging gegeven ter zake
nadere voorstellen aan ons in te zenden.
De afdeeling Haarlem van eerderge
noemde vereeniging wenscht voor den bouw
van een volksdouchebadhuis met 24 bad-
cellen, voor den tijd van 40 jaren (in
gaande 1 Januari 1929) in huur te ontvan
gen een gedeelte van den aan de gemeente
in eigendom toebehoorenden grond aan de
Van Egmondstraat ter grootte van pl.m.
825 M2„ kadestsaal bekend gemee.4 e
Haarlem afd. Schoten, sectie B No. 8204,
ged. Zij is bereid een huurprijs te betalen
van 0.72 Ij per M2. per jaar.
De kosten van den bouw van een bad
huis overeenkomstig het door uwe leden
ter inzage gelegd plan zijn geraamd op
70,000. De „Groo't-Noord-Hollandsche
van 1845" Vereeniging van Levensver
zekering én Lijfrente te Amsterdam, is
bereid aan genoemde afdèeiing Haarlem
de voor den bouw van dat badhuis benoo-
digde gelden te verstrekken tgen 4 5/8 pet.
rente 's jaars. Als voorwaarde is o. a.
voorts gesteld, dat de gemeente zich ga
rant stelt voor de betaling van rente en
aflossing.
Bij ons bestaat voor de verhuring van
den hiervoorgenoemden grond, onder de
voorwaarden omschreven in het hierbij ge
voegd ontwerp-besluit, geen bezwaar.
Voorts bestaat er naar onze meening
geen bezwaar, dat de gemeente zich garant
stelt voor genoemd bedrag.
In verband met het bovenomschrevene
stellen wij u voor het ontwerpbesluit te
bekrachtigen.
Wü wenschen ten slotte hierbij nog te
uwer kennis te brengen, dat de afdeeling
Haarlem het jaarlijksch tekort in de
exploitatie van het nieuw te stichten
badhuis heeft geraamd op 5870. Dit te
kort hetwelk door middel van subsidie
ten laste zal komen van de gemeente
is hooger dan dat van andere door die
afdeeling geëxploiteerd wordende douche^
badhuizen. Een en ander houdt voorname
lijk verband mét het feit_ dat de huur van
dezen tot het gemeentelijk grondbedrijf
behoorenden grond, om redenen van
administratieven aard niet anders dan
tegen den werkelijken prijs in rekening
kan worden gebracht, terwijl voor den
grond van andere badhuizen slechts een
huur van 1 aan de gemeente wordt be
taald.
In verband met het ingezonden stuk over
verduistering bij het Leger des Heils, gisteren
opgenomen, zendt een lezer ons het volgende
bericht toe, dat eenige jaren geleden in de
bladen verscheen:
„De Haagsche Post heeft het jongste jaar
verslag van het Leger des Heils, dat volgens
het blad een zee van (misschien wel opzet
telijk) slecht en onoverzichtelijk gegroepeerde
cijfers geeft, in handen gesteld van een ac
countant.
Daarbij is gebleken, dat het Leger een
inkomen had van 494.000, opgebouwd uit
de volgende posten:
Voogdijgeld 'f 21.300.—
Collecten en contributies 156 000.
Giften in legaten 111.000.
Huren en interest 77.700.
Winst op Tehuizen 127.000.
Totaal inkomen 494.000.
Uit het accountantsonderzoek blijkt verder,
dat van die 494.000 voor de armen bijeen
gebracht, slechts 25 500 rechtstreeks voor
ondersteuning wordt uitgegeven, d.w.z. ter
nauwernood één stuiver op eiken julden dien
het Leger int. Het geheele restant van die
494 000 gaat weg aan salarissen, reiskosten,
pensioenen, voor officieren en andere be
ambten van het Leger. Wie het Leger dus
steunt, zoo zegt het blad. steunt niet zoozeer
de armen, als wij een religieuze propaganda.
Terug te bekomen bij: Kuipers, Breestr
10, duimstok, Zonneveld, Tematestraat 42
idem, Martin, Gen. de la Reystraat 39,
handschoen Dui's. A. Dekenstraat 15, idem
kinder, Oudejans, Zijlweg 111, Idem, kinder-
Stollinga, Tugelastraat 34 idem, kinder
Riko, Reitzstr. 25 handbeschermer, Kenne)
Fauna, hondje, bruin, gebracht ü'oor Beha
gen, Zomerstraat 32, v. Huis, Oranjestraat
135 kist, Snoyink, Schoterweg 84, idem met
inhoud, Steenkist, Obistraat 15, muts, wol
len, Cassee Oostadestraat 3, oorbellen; van
Deventer, H. liedestraat 36, rijwielbelasting-
merk, Bur. van Politie. Smedestraat, spit-
lijn met pin, Klunne, Gcltziusstr. 10, sleutel,
Loomeyer, Zijlweg 34. moer, v. d. Putten
Cronjéstraat 111 tasch, Wildeman, Nijlstr.
10, zweep.
Terug te bekomen bijKroonsburg, Boe-
kenrodestr. 7, kinderarmbandje; Lamp, Adr.
Stoopplein 20, armbandhorloge; Botter, van
Olsfstr. 11, idem; de Groot. Gasthuissingel
54, abonnement; Wezelenburg, Kl. Heilig
land 45, etui met inhoud; Dinsdag. Pieter
Keesstr. 36, halsketting; Toornend. Haitsma
Mullierssrr. 86, hond; Okkeu Spaarnoogstr. 3
handschoen; Kennel Fauna hondje (bruin),
gebracht door Prent Lange Heerenstr. 40a;
idem (zwart) gebracht doorKrode Ged.
Schalkburgergr. urd.; herder, gebracht door
Politie Smedestraat; hond (fox) gebracht door
Hoen Pension Eeaujour Baakuispi. Zandvoort
Oud, Lange Raamstr. 16, kaart; v. Buuren,
Wagenmakerslaan 5, lap stof; Spronk, In-
dischestr. 14, muts; Jansen, Bankastr. 10,
portemonnaie met inhoud; v. Kampen,
Nobletstr. 5, idem; Hulppostkantoor, Plein,
idem; v. Delden, Arnulfstr. 15, idem; M. U.
L.O.K1. Houtweg 22, idem; Noppe.Oudeweg,
5a, rijwielbelastingmerk; Langeveld, Dijkstr.
14, schoentje; v. Garderen, Vooruitgangstr.
8gzw. autoslinger; Witteman, Oranieboomstr.
148, schoenen; Hage, Bakkumstr. 14, tasch
met inhoud; v. Riet, v. 't Hofstr. 141. kin-
dertaschje; Wesselingh, Schotersingel 123,
vulpen.
Terug te bekomen bij: Huijboom, Graaf
Willemstraat 41, bankbiljet; Klauterman,
Indischestraat 71, tasch; Bon, Popelingstraat
7, boek; Bur. van Politie, Smedestraat,
collier; Bur. van Politie, Smedestraat, cein
tuur; Velthuis, Kastanjestraat 30, nagelgar
nituur; Perry, Ged. Voldersgracht 4, foto
toestel; Van Poorten. Teijlerplein 59,
handschoen; v. d. Raadt, Tugelastraat 64,
handschoen; v. d. Voort, Gen. de la Reijstr.
S, handschoen; Beenakker, Dr. Schaepman-
sfraat 17, handschoen; Bur. van Politie,
Smedestraat, handschoen; Kennel Fauna,
zwarte hond, gebracht door Vermeulen,
Nassaustraat 23 rood; Bur. van Politie,
Smedestraat, kousen; Pape, Oosten de
Bruijnstraat 127, nummerplaat; Oudman.
Kinderhuissingel 48, kinderportemonnaie;
Van Dijk, Slaperdijk 38, rozenkrans; Jansen,
U Molenstraat 38 rd„ actentasch met inhoud;
In de bovenzaal van het Gemeentelijk Con
certgebouw hield de heer Corver gisteravond
een lezing met demonstratie over electrische
geluidsreproductie voor het Departement
Haarlem van de Maatschappij van Handel en
Nijverheid. De zaal was goed bezet.
Spr. begon met uit te leggen wat eigenlijk
geiuid is. Geluid is een trilling van de lucht.
De toonhoogte hangt af va het trillingsge
tal of de geluidsfrequentie. De sterkte van
het geluid hangt af van de grootte van de
bewegingen van het geluidgevend lichaam. Bij
geluid heeft men ook nog den klank of timbre.
Het is algemeen bekend, dat eenzelfde toon
op een piano of een viool nog niet gelijk
klinkt. Dit wordt veroorzaakt door de ver
schillende sterkten van de harmonische tril
lingen. In de radio was het eenige jaren ge
leden haast onmogelijk om bij een bepaalde
toonhoogte de verschillende instrumenten
van elkaar te onderscheiden. Het was dan ook
een groote overwinning van de techniek, toen
dit verbeterd werd.
Eén van de moeilijkheden bij het electrisch
weergeven van gramofoonplaten is het voor
komen van het geruisch. Bij electrisch weer
geven treden de zeer hooge en zeer laèe to
nen sterk naar voren. Bij reproductie moeten
deze tonen weer op hun natuurlijke sterkte
weergegeven worden.
Met verschillende gramofoonplaten de-
monstreei'de de heer Corver, hoe ver men
hierin reeds geslaagd is. Voor verstaan
baarheid der spraak zijn de hooge tonen van
belang; voor rustige genietbaarheid van mu
ziek hebben de lage tonen groote beteekenis.
Indien hierop niet gelet wordt, krijgt men de
leelijkste geluidseffecten. Ook dit demon
streerde spr. met gramofoonplaten.
Ons oor is gevoeliger voor geluidsfrequen
ties tusschen 500 en 4000, dan voor lagere en
hoogere tonen. Wordt een geluid nu zeer ver
sterkt, dan worden de hoogere en lagere
tonen gehoord. Zoo is het bijv. mogelijk, dat
sen bariton bij electrische weergave voor
ons zich als een bas voor gaat doen. Spr. liet
dit ook met een gramofoonplaat hooren. De
grenzen van 500 tot 4000 zijn algemeen en
niet individueel. Sommige menschen zijn niet
gevoelig voor hooge tonen. Veel hangt hier
van het ambacht af. Ketelmakers die gere
geld met pneumatische hamers werken en
typografen bij rotatiepersen, zijn gewoonlijk
ongevoelig voor hooge tonen. Dit kan echter
ook wel het gevolg zijn van „overbelasting"
van het oor voor hooge tonen.
Eleetrische geluidsversterking wordt niet ai-
leen gebruikt voor geluidsreproductie, maar
ook bij sprekende films en bij de radio-ont
vangst. Ook bij de nog in de kinderschoenen
staande, maar op groote schaal toegepaste te
levisie komt electrische geluidsreproductie te
pas. Zooals bij electrische geluidsreproductie
eerst' geluid moet worden omgezet in electri
sche spanningsvariaties en de versterkte va
riaties weer in geluid, moeten bij televisie
eerst lic'ntvariaties in electrische spanningsva
riaties en deze weer in licht worden omgezet.
Om de lichtvariaties in electrische spannings-
variaties om te zetten, wordt gebruikt ge
maakt van de selenium-cel. Selenium is een
element, dat de eigenschappen bezit, die deze
transformatie mogelijk maken. Om ten slotte
de electrische variaties in spanningsvariaties
om te zetten, gebruikt men de glimlamp en
Kerrcel. Het is ook mogelijk, hierdoor draad
loos beelden over te brengen.
De lezing en demonstratie vond een dank
baar gehoor.
De voorzitter dankte aan het einde den
heer Corver voor zijn interessante voordracht.
De aanbesteding
Hedenmorgen werd in het bureel van den
Rijkswaterstaat, Zijlweg alhier, aanbesteed:
het maken van asphaltverhardingen en
rijwielpaden op den Rijksweg Haarlem
Velsen, met verbreeding van drie vakken
van de aardebaan en met aanleg van een
gedeelte nieuwe aardebaan, in de gemeenten
HaarlemVelsen.
Raming 360.000.
Ingekomen waren 7 biljetten.
Ingeschreven werd als volgt:
H. A. Jaartsvelt te Apeldoorn 326740:
Ned. Basalt Mij. te Zaandam 34500G;
N.V. Aannemers en Wegenbouwbedrijf, P. S.
Sanen te Tilburg 333200; Holl. Basalt Mij.
te Den Haag 339800; Mij. Wegenbouw te
Utrecht 312490; N.V. Aannemersbedrijf
H. J. te Siepen te Winterswijk 344890.
De laagste inschrijver was de Mij. Wegen
bouw te Utrecht voor 312490.
Door de marechaussee te Lemmer Is aan
gehouden de 23-jarige schippersknecht J.
B., wonende te Haarlem, verdacht van
diefstal van geld ten huize van den veehou
der J. H. te Vries bij Lemmer.
Na door den burgemeester van Lemster-
land te zijn gehoord, is hij naar Leeuwarden
getransporteerd en ter beschikking van
den Officier van Justitie gesteld.
Aan het Scheveningsclie strand, ter hoog
te van Kijkduin is gisteren weder een lijk
aangespoeld, dat vermoedelijk afkomstig is
van het Italiaansche stoomschip Salento.
Op het rechterbeen zijn de woorden Arno
Sabella getatoeëerd.
Gisterenmiddag kwart over twee had op
den hoek van de Frans Halsstraat en de
Kennemerbrug een aanrijding plaats tus
schen een auto en een wielrijdster. De auto
bestuurd door L. P. reed in de richting van
het station. Daar de autobestuurder leerling
was, raakte hij bij het maken va de bocht
het stuur kwijt. De 23-jarige R. M. bekwam
een wonde aan de rechterknie, het rijwiel
werd ernstig beschadigd. O. O. was spoedig
ter plaatse, daarna werd mej. M. per auto
van Matho naar het St. Elisabeths Gasthuis
vervoerd.
Tegen den chauffeur is proces-verbaal op
gemaakt.
Door bovengenoemd' koor zal in gebouw
„Caecilia" Woensdag a s. een intieme kunst
avond gegeven worden, waarbij medewer
king zal worden verleend door Haar
lem's vocaal dames-ensemble en het solo-
mannenkwartet „Euphonia."
In een bij het programma gevoegde circu
laire wordt medegedeeld, dat het órgariÉée-
ren van een grootsch opgezet concert ach
terwege is gelaten, daar de kas dit niet toe
laat in verband met de kosten der gehou
den componisten-avonden en der viering
van het 10-jarig bestaan.
De vereeniging ontbonden
Ook voor deze vergadering was weer geen
belangstelling'. Behalve het bestuur waren
slechts eenige leden aanwezig:
Buiten een sterke vorst, die doet ver
wachten, dat de ijsperiode in aantocht is.
Dus geen avond tot het doen verdwijnen van
een ijsvereeniging. Maar noodig is het, wat
reeds vroeger is aangetoond.
Het vroegere bestuur, dat eigenlijk zou
afgetreden zijn, le'dt ook nu weer deze bij
eenkomst, die ten doel heeft tot ontbin
ding over te gaan.
Jhr. P. N. Quarles v. Ufford opent de ver
gadering waarna de secretaris de notulen
voorleest.
Hierna zou het eenige punt der agenda,
namelijk voorstel tot ontbind'ng der ver
eeniging, ter tafel komen, maar daar het
vereischte 1 5 der leden niet aanwezig is,
moet dit punt to de volgende vergadering
aangehouden worden.
Na rondvraag wordt deze eerste vergade
ring door den voorzitter gesloten.
Om negen uur wordt de tweede aange
kondigde vergadering door den voorzitter
geopend, welke, zooals hij zeide, wel de laat
ste zou zijn.
De secretaris leest wederom de notulen,
welke onveranderd werden goedgekeurd.
H'ema stelde de voorzitter voor, een
stemming te houden over het al of niet
voortbestaan der vereeniging.
Met algemeene stemmen werd besloten
tot ontbinding over te gaan.
Vervolgens werd overgegaan tot benoeming
eener liqu'datie-commissie, waarvoor ge
kozen werden de heeren C. Preide en Jos.
M. J. Braun.
Nadat nog eenige besprekingen waren ge
houden over het nog aanwezige materiaal en
de bestemming daarvan, nam de heer Quar
les v. Ufford nog het woord.
Het besluit is thans gevallen, dat onze
vereeniging, die bijna 21 jaar hier een nut
tig bestaan heeft gehad, is opgeheven.
Van die 21 jaren heb ik hier, aldus spr.,
16 jaar als voorzitter gefungeerd en nu ik
hier voor de laatste meal de leiding heb,
past mij een woord van dank, vooral aan de
bestuursleden, voor wat zij steeds gedaan
hebben voor de vereeniging.
Eenerzijds spijt het mij, omdat onze bij
eenkomsten altijd zulk een prettig karakter
droegen.
Mochten wü ooit eens weer voor een der
gelijke zaak met elkander in aanraking
komen, laat dan de samenwerking op een
even prettige wijze zijn.
Een applaus was het bewijs, dat de aan
wezigen hiermede instemden.
Hiermede, zoo besloot de voorzitter, ver
klaar ik de ijsvereeniging „Heemstede" voor
opgeheven.
Veel nuttig werk heeft de vereeniging in
die 21 jaren verricht.
Eerstens het onderhoud der groote ver-
keersbanen, maar vooral ook de werkver
schaffing, vooral in de eerste jaren van
het bestaan, toen de werkloosheidsvoorzie
ning nog niet bestond. Velen werden toen
aan arbeid geholpen.
Aan beide hoofdzaken van toen is nu
geen behoefte meer, zoodat het bestuur
zonder bezwaar de voorstellen tot ontbinding
der vereeniging kan aanvaarden.
I
