Kerknieuws
Gemengd Nieuws
VOOR DE HUISKAMER
TWEEDE BLAD
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT - DINSDAG 18 DECEMBER 1928
BLADZIJDE 2
Mgr. Brans en zijn
prefectuur
Een nieuwe R.K. Kerk in
Rotterdam-Zuid
geconsacreerd
Z.H. den Paus prijst de
organisatoren van het
Intern. Eucharistisch
Congres te Sydney
SOCIAAL LEVEN
Werkstakingen en uitslui
tingen in 1927
De salarieering der
belasting-ambtenaren
VERKEER EN POSTERIJEN
Twee zilveren jubilea
MARKTNIEUWS
VISSCHERIJ
Door een duizeling bevangc
Spiegelgladde wegen
De felle brand in Carp's
garenfabriek te Helmond
Door den trein aangereden
In kokend water gevallen
Een Nederlander te Parijs
vermoord
't Apostelke
Waarom hier 'n artikel verschijnt over
Prefect Mgr. Brans en z'n missie Padang,
zal u duidelijk zijn. als ik u wijs op den 19en
December, den jubeldag van zijn zilveren
priesterfeest.
Ofschoon de priesterjaren, die voor zijn
missionarisleven liggen, wel degelijk zeer be
langrijk zijn, gezien zijn tienjarig lectoraat
in de H. Schrift, z'n gardianaat en z'n
functie als definitor, ligt 't toch voor de
hand, dat hier dit priestenverk niet nader
wordt beschouwd. Z'n missieleven is ten
volle onze aandacht waard; daarbij, 't mis
siegebied van den jubilaris behoort tot de
Nederlandsche koloniën, en als zoodanig zal
't de belangstelling hebben van ieder katho
liek Nederlander, die toch niet ongevoelig
•blijft voor den beschavenden invloed
van Holland op z'n overzeesche bezittingen.
Meer dan voldoende reden, meen ik om iets
over de missie Padang en z'n jubileerenden
leider te zeggen.
t Ligt heelemaal buiten m'n bedoeling
dorre opsommingen te geven van getallen,
en 'n rij statistieken; trouwens 'n statistiek
goed lezen, is niet altijd zoo heel eenvoudig,
"k Laat 't dan ook bij algemeene trekken.
Zoo kort mogelijk en tevens zoo juist moge
lijk wil ik u 'n beeld voorleggen van dit
missiegebied.
't Was in 1912 dat de eerste Capucijnen op
Sumatra voet aan wal zetten. Zooals in
ieder missieland gingen er ook hier veel
jaren voorbij voordat de missie er eenigs-
zins gevestigd bleek. Ongelukkigerwijze viel
dit allereerste begin samen met de fatale
oorlogsjaren met 'n nasleep van nlet-zoo-
maar direct te schatten gevolgen, ook voor
de missie. Na de oorlogsjaren viel er 'n lang
zaam opkomen te constateeren; de toen aan
't hoofd staande Prefect Mgr. Cluts mocht
niet lang getuige zjln van dit opbloeiende
missieleven; 'n spoedige dood ontnam hem
aan de missie in 1921.
P. Mathias Brans, die toen nog maar met
tien maanden missionarispractijk in Tand-
jong-Sakti stond, werd zijn opvolger. Deze
keuze alleen wijst er al op, dat men in den
nieuwen Prefect "n meer dan gewoon be-
stuurstalent ontdekt had. De volgende jaren
bewezen, dat men zich niet had vergist.
Sinds z'n bestuur Is er eigenlijk geen sprake
van 'n merkbare inzinking; Integendeel,
wel langzaam maar 'n blijvend groeien; en
soms teekent zich in die jaren zelfs 'n snelle
vooruitgang. Nu wil Ik niet zeggen, dat dit
uitsluitend aan 't hoofd van de missie ge
legen heeft, maar van zelf 't bovenna
tuurlijke verondersteld voor verreweg 't
grootste gedeelte toch wel.
Iets van zeer groote beteekenis was al in
1923 de verdeeling van de eene prefectuur
in drie prefecturen; zoo werd 't missiewerk
intenser bij t concentreeren der missie
krachten. Voortaan spreken de Capucijnen
dan ook niet meer van de prefectuur Suma
tra, maar van de prefectuur Padang.
Als we zoo ineens de jaren 19211929
overzien, valt 't oog allereerst op den snel
len groei op gebied van onderwijs en dit
speciaal onder de Chineezen. Mgr. heeft
hier goed gezien, zooals al die jaren hebben
geleerd. Als ik u zeg, dat ln 1923 twee on-
derwijs-congregaties hun krachten naar Pa
dang zonden; (Fraters van Tilburg eerst te
Padang, later ook te Medan; de zusters van
Dongen, eerst te Medan, nu ook te Tand
jong Balai)dat de zusters van Bennebroek
m 1925 't onderwijs gingen verzorgen te Sa-
wah-Loento, daarna te Fort de Koek en
Pajacomto; als we zien, dat de Congregatie
van Schijndei zich dit jaar in Bagan-si-apl-
api vestigde om 't volgend jaar ook Kota
Radja van onderwijskrachten te voorzien,
terwijl bovendien de zusters ziekenverpleeg
sters en wijkverpleegsters van Breda ln
Medan en omstreken ook in zooverre graag
welkome hulp boden door voorloopig de lei
ding van het internaat van Batakkinderen,
die bij de andere zusters onderwijs genieten,
op zich te nemen, dan begrijpt u, dat 't aan
tal leerlingen sterk toenam, want dat perso
neel wordt niet voor leege lokalen geroepen 1).
Van den anderen kant kan ik nog wel even
vernoemen 't bouwen van 'n school met 16
lokalen te Medan; een Muloschool voor jon
gens (naast één voor meisjes, die er al lan
ger Is) te Padang', 'n tweede Mulo-school op
dezelfde statie voor meisjes; school te Fort
de Koek, Padang, Tandjang, etc. en nog
meer. maar hierbij laat ik 't dan ook. Vol
doende bewijsmateriaal voor opvallenden
groei van 't onderwijs.
Als ik 'n paar getallen mag noemen, dan
wijs ik op de hoofdstatie Padang met min
stens 8 scholen en ruim 1400 leerlingen. Heel
de prefectuur heeft 'n 30 scholen met 3100
leerlingen.
Overal is door de energieke, krachtige,
vaste en zekere leiding van Mgr. Brans op
alle staties leven opengebroken en als ik
even een voor een de missieposten voor m'n
geest haal, dan kan ik zeggen, zonder te
weten, dat ik overdrijf: ik zie geen missie-
statie of er is 't laatste jaar aanmerkelijk
gebouwd of vergroot of er wordt op 't oogen-
blik gebouwd ofwel aangekocht terrein
wacht op spoedige bewerking.
Als iets van groot gewicht voor onze pre
fectuur Padang is 't geen bereikt is en in
de toekomst met zekere uitbreiding zal be
reikt worden door de Pers. In Medan be-
begonnen met 'n Maleisch blad, speciaal
voor de Bataks „Ooetoesan R. K. Batak". In
Padang zelf is de redactie van 'n Hollandsch
maandschrift „Veritas". Oorspronkelijk be
gonnen voor Padang Tapanoeli, bereikte 't
vijfde nummer reeds heel de prefectuur;
steeds beidt 't zich uit en als ik me niet ver
gis komen er in afgelegen ambtenaarshuizen
op ondernemingen, op de militaire posten in
Atjeh en over heel de prefectuur ongeveer
1500 exemplaren, 't Voordeel van dit gere
geld contact alleen ziet iedereen in. Veel
werk wordt er gemaakt van bibliotheken, om
zoo te voorzien in goede lectuur en de ge
legenheid open te stellen iets nuttigs te ge
ven in plaats van de ontzettende massa
slechte en neutrale lectuur. Ruim 'n jaar
Is ondergeteekende bezig boeken voor de
missie te verzamelen, boeken op apologetisch
gebied, heiligenlevens, over Lliturgie, Ho -
landsche en Engelsche romans, brochures
•van G.G.G., b.v., tijdschriften als Katho
lieke Illustratie, Engelbewaarder. Aan de
genen, die me steunden hierin, en dan denk
ik o.a. aan uitgevers, die me heel aardige
en nuttige boeken stuurden, breng ik langs
dezen weg m'n oprechten dank. In verband
hiermee, zeg ik bü dezen iedere(n) lezer(es),
dat alles in groote dankbaarheid wordt aan
vaard.
Verder wijs ik op godsdienstige vereeni-
gingen als b.v. „Altaarwacht", op vereeni-
gingsleven op ander gebied en noem dan
voor Padang en Medang (Kota Radja bin
nen niet al te langen tijd ook) den Katho
lieken S(ocialen) B(ond). Dan nog de con
ferenties die in Medan en Padang b.v. ge
houden worden en waar alle mogelijke kwes
ties besproken worden tér ontwikkeling, en
hiermee hebt u 'n idee van den vooruitgang
In onze missie Als enkele prachtbloemen ln
■öien bloei mogen we zien enkele roepingen
tot het H. Priesterschap. Deze vooruitgang
zegt ons ook, dat er flink gewerkt is, dat er
met doorzettingsvermogen volgehouden is in
den strijd tegen moeilijkheden, die cok deze
missie heel wel kent.
Tot 'n juist beeld ook 't volgende:
't Is voor Mgr. dikwijls erg lastig, als er
gevraagd moet worden om toelating van 'n
priester op een of andere plaats. Zoo'n aan
vrage werd afgewezen of heel lang uitgesteld
of gedeeltelijk gegeven na heel veel gedulds-
oefening en jammer genoeg, zoo ook na veel
verloren tijd.
In verband hiermee raak ik even „de Ba-
takkwestie" aan; veel zeg ik er niet over.
omdat verschillende kranten al artikelen
over deze kwestie hebben opgenomen. Och.
art. 177, zoo schrijft men van de overzijde, is
oractisch niet zoo hinderlijk voor den mis
sionaris.
Jawel! maar onze missionarissen worden
maar wat goed gecontroleerd, als ze hun ka
tholieken in de buurt van de Bataks gaan
bezoeken: zeer prettig! voor ons; maar en
fin daar kan 'n missionaris wel tegen; wat
echter vervelender is en 't missiewerk ster
ker remt is, 't moeten weigeren wat Bataks
ons vragen. Meermalen hebben Bataks, on
afhankelijk van elkaar gevraagd om katho
lieke priesters en scholen en 't eene, altijd
't zelfde antwoord: „we willen wel, maar
mogen niet." „Dan komen wij tot u", is hun
antwoord door de daad, want de Bataks
kwamen in Medan; ruim honderd van hen
ontvingen 't H. Doopsel.
'n Batakschool te Medan. waarover boven,
wijst op 't ontstaan van 'n aardig Batak-
parochietje. 't Laatste nieuws omtrent 't
verloop van deze kwestie duidt op 'n gun
stige wending.
'n Niet gewone belangstelling mochten we
ondervinden van 't N(ederlandsch) Hndisch
O(nderwijzers) G(enootschap). Jammer, dat
die belangstelling alleen en uitsluitend
tegenwerking is; overal waar mogelijk kant
zich deze neutrale bond tegen ons: verschil
lende plaatsen zou ik hier kunnen noemen,
waar hij de missiescholen sterk trachtte te
weren.
'n Andere moilijkheid voor 't missionnee-
ren ligt in de bevolkingsgroepen zelf, b.v.
Chineezen met verschillend dialect en be
halve dat nog wisselend in ander opzicht.
Als voornaamste talrijkste volk noem ik de
Maieiers; hun aantal, zegt men, bedraagt
'n drie millioen; verder 'n 700.000 Bataks in
de residentie Tapanoeli vooral; in 't noor
den van Sumatra 'n 550 000 4t je hers; dan
treft men er nog 'n 250.000 Chineezen en
10.1.(0 Europeanen.
Wat missionneeren bij Mahomedanen is,
weet ieder die gelezen of gehoord heeft over
Missie voldoende om te kunnen zeggen, dat
't zeer taai en bijna vruchteloos werken
bleef. Ook op Sumatra heeft de Islam diep
wortel geschoten.
Zoo staan dan onze missionarissen met
hun 6630 katholieken en 1148 catechumenen.
Veel zorg wordt er gevraagd, o.a. voor 't
aanvullen van onderwijskrachten; zorg voor
de kinderen, die nu op school zijn, als ze
eenmaal de school hebben verlaten, om te
behouden wat in en door de school bereikt
is. Laten we hopen en bidden, dat, O L. Heer
den Jubilaris nog vele jren denzelfden werk
lust en werkkracht geveop 'n anderen steun,
hoewel ik hem geenszins uitsluit, wil ik hier
heelemaal niet wijzen, maar 'n gebed vraag
ik dan ook aan iedere(n) lezer(es); dit blijft
toch 't eerste noodzakelijke; 'n betere hulde
kunnen we Mgr. niet brengen.
Graag beveel ik enze missie Padang en
zijn jubileerenden prefect in uw zeer ge
waardeerde belangstelling aan.
vol lof over het welslagen van het Con
gres «n hadden den Paus zeer verblijd. Het
congres had, zooals de voorafgaande, veel
bijgedragen tot verlevendiging van het ge
loof en de godsvrucht.
De Paus prees vooral monseigneur Kelly en
andere bisschoppen van Australië, de bur
gerlijke magistraten en autoriteiten aldaar,
monseigneur Heylen en het permanente
comité en alle andere medewerkers.
1) De zusters van Tilburg al sinds 1885 in
onze missie met veel succes werkzaam, za
gen ook in genoemde jaren 'n uitbreiding
van beteekenis te Padang.
Langeweg, (N.-Br.)
P. XAVERIUS O.M. Cap.
Gisteren is de nieuwe St. Theresiakerk
ln Rotterdam-Zuid plechtig geconsacreerd.
Deze consecratie geschiedde door Z. D. H.
den Bisschop van Haarlem, Mgr. J. D. J.
Aengenent, die daarbij door een groote
schare van priesters uit Rotterdam en om
geving werd geassisteerd.
Na de consecratie celebreerde Mgr. Aen
genent een pontificale H. Mis, waarna
Z. D. H. een toespraak hield tot de vele ge-
loovigen, die het kerkgebouw vulden.
„Vandaag," aldus Mgr., „is 't voor Rotter
dam-Zuid een dag van vreugde en heilige
blijdschap. Want thans is de kroon gezet op
een werk, waarnaar zoolang werd uitgezien.
Rotterdam-Zuid is vandaag rijker geworden
een huis van genade, van waaruit God
met ruimde en milde hand zijn zegeningen
zal schenken, een oord van licht en troost
op de wereld. Uit de harten der parochia
nen, jubelt allereerst een lied van dank
baarheid tot God voor wat Hij in dezen
tempel heeft willen schenken. Want al is het
waar, dat dit tempelgebouw door menschen
voor God gemaakt is, veeleer is toch dit
gebouw door God voor de menschen ge
wrocht. Terecht kunt gij dus zeggen:' „Wij
danken U» Heer uit gansch ons hart, omdat
Gij de smeekingen uit onzen mond hebt ge
hoord." Doch niet alleen zingt gij heden
een lied van dankbaarheid, maar niet min
der ernstig gemeend klinkt op een belofte
voor de toekomst, een belofte gedaan in het
aangezicht der engelen, die op de gebeden
van Bisschop en Priesters zijn afgekomen
om hier God te loven en te aanbidden. Ook
gij geloovigen moet hier een belofte maken
om Hem te komen aanbidden en Zijn barm
hartigheid af te vragen. Gij moet uw kin
deren hier heen voeren om hen door het
doopsel van de smet der erfzonde te verlos
sen. Gij moet zelf komen om vergiffenis
te krijgen van uw menschelijke zwakheden,
om in de H. Communie sterkte te zoeken.
Mogen al deze beloften u bijblijven. Toont
door uw levenswandel dankbaarheid tegen
over de weldaden Gods. Moge de H. Theresia
vanuit den hemel u met zegeningen over
laden en moge zij u na de voleinding van
een goed leven u voeren naar den tempel
van het hemelsch Jerusalem."
Het nieuwe kerkgebouw is voor Katholiek
Rotterdam een belangrijke aanwinst.
Z. H. de Paus sprak, naar uit Rome aan
de „Msb" wordt gemeld, in zjjn gisteren,
in het consistorie gehouden rede, alleen
over het Eucharistisch Congres te Sydney.
De schriftelijke en mondelinge verslagen
van den kardinaal-legaat en anderen, waren
Een statistiek
In totaal gingen 193.200 arbeidsdagen
verloren
Verschenen is de statistiek van de werk
stakingen en uitsluitingen in het jaar 1927.
Deze statistiek wijkt in zooverre af van
haar voorgangsters, dat er thans eenige
staatjes aan toegevoegd zijn, bij de samen
stelling waarvan rekening is gehouden met
de wenschen van de derde internationale
conferentie van arbeidsstatistici ten aanzien
van de internationale vergelijkbaarheid.
De in die tabellen voorkomende cijfers zijn
dus geschikt voor vergelijking met op over
eenkomstige wijze in andere landen verkre
gen gegevens. Overigens is de statistiek nog
in haar ouden vorm gehandhaafd.
Door het Centraal Bureau voor de Sta
tistiek zijn gedurende 1927 216 in dat jaar
uitgebroken conflicten geteld (209 stakingen
en 7 uitsluitingen), waarbij 727 onderne
mingen en 12000 stakers en ultgeslotenen
betrokken waren en waardoor in totaal
193200 arbeidsdagen verloren gingen (w.o.
5200 in verband met uitsluitingen).
Omvang van de conflicten
De omvang der in de verschillende jaren
uitgebroken conflicten blijkt uit de volgende
cijfers
Aantal Aantal arbeids-
stakin- dagen verloren,
gen en Als ge- Binnen
uitelui- volg v. de gren-
tingen de in zen v.
elk jaar het ka-
begon- lender-
nen ge- jaar
schillen
X 1000 x 1000
gem.
P.
jaar 19011913
184
411 onbekend
N
1914—1918
317
416
420
1919
649
1095
1057
1920
481
2334
2355
gem.
p.
jaar 1921—1925
283
1538
1532
1925
262
787
781
1926
212
237
281
1927
216
193
204
De getroffen bedrijven
Zooals met uitzondering alleen van 1920
in alle voorgaande jaren het geval was ge
weest, zijn ook in 1927 den ijverheidsbedrijven
weer het zwaarst getroffen. Er gingen nl.
150.650 arbeidsdagen verloren van 193.200
voor alle beroepsgroepen te zamen. Op de
nijverheid volgden de landbouw met een
verlies van 19.180 dagen, het verkeerswezen
met 10.590, de vissc.herij met 7.630 en de han
del met 5.170 dagen.- In totaal gingen buiten
de nijverheid slechts 42.550 arbeidsdagen
verloren.
Aanleiding van de conflicten
In 1927 hadden 56 pot. van alle gestelde
eischen betrekking op loon en arbeidsduur.
Naar verhouding was dit deel kleiner dan
vroeger. De eisch om toekenning van va-
cantie met behoud van loon, hoewel in toe
nemende mate gesteld, gaf in 1927 slechts in
weinig gevallen aanleiding tot conflicten.
Loonsverlaging, in de jaren 19211924 nog
een der voornaamste oorzaken van strijd,
speelde nadien, dank zij het economiscn
herstel, steeds minder een rol; daarentegen
nam het aantal personen, betrokken in ge
schillen, waarin eischen om loonsverhooging
werden gesteld, verhoudingsgewijs sterk toe.
Loongeschillen
Uit het volgende staatje kan blijken hoe
veel stakers en uitgestotenen in 1927 en vo
rige jaren betrokken waren bij eischen om
loonsverhooging, resp. tegen loonsverlaging.
Aantal stakers en uitgestotenen betrokken
bij alle geschil- alleen bij geschillen
len in Nederland, waarin gested werden
eischen
om loons- tegen loons
verhooging verlaging
in pet. in pet.
1919 61700 82 1
1920 66500 88 2
1521 47700 18 71
1922 44000 16 64
1923 56400 13 68
1924 27100 23 59
1925 31700 49 25
1926 9100 62 19
1927 12000 67 7
Resultaten der stakingen
De volgende cijfers geven een overzicht
van den uitslag der geschillen in verband
met het aantal stakers en ultgeslotenen
Percentage van het totaal aantal stakers en
uitgestotenen, voor wie de uitslag van net
geschil was:
te hunnen te hunnen geschikt
gunste nadeele
1919 10 20 67
1920 4 44 51
1921 7 9 83
1922 20 18 61
1923 5 29 66
1924 12 24 63
1925 13 33 53
1926 16 30 52
1927 10 21 69
Dezer dagen hebben naar „Arka" meldt,
de besturen van den Bond van Ambtenaren
bij 's Rijksbelastingen in Nederland, van den
Christelijken Bond van Belastingambtenaren
en van de vakgroep St. Mattheus uit de
Alg. Roomsch-Katholieke Ambtenaren-ver -
eeniging (A.R.K.A.) vergaderd ter bespre
king van de ongunstige positie, waarin het
personeel van den dienst der belastingen
is gekomen door 't resultaat van de tot stand
gekomen salarisherziening. De Centr. Ned.
Ambtenaarsbond (O. N. A. B.), eveneens tot
de samenspreking uitgenoodigd, was niet ver
schenen; uit in het orgaan van dien bond
opgenomen publicaties ls echter gebleken,
dat het bestuur van dezen bond aan deze
samenwerking en eventueel te voeren actie
niet wenscht deel te nemen.
De samengekomen besturen waren een
stemmig van oordeel, dat in de totstandge
komen verhoudingen niet kan worden berust.
In het bijzonder werd de salarisregeling voor
de commiezen der 2e klasse onaanvaardbaar
geacht.
Besloten werd, dat de besturen zich in een
gemeenschappelijke memorie tot den minis
ter van Financiën zullen wenden met ver
zoek alsog enkele van de meest op den
voorgrond tredende fouten te herstellen.
Zondag herdachten de heeren ir. H. J.
Boetje hoofdingenieur-directeur der telegra
fie, en dr. ir. N. Koomans, hoofdingenieur,
chef van liet laboratorium der telegrafie,
hun 28-jarige werkzaamheid bij het Staats
bedrijf der P. T. T.
Van zeer vele zijden ontvingen de beide
jubilarissen te hunnen huize gelukwenschen,
vele bloemstukken, enz. De directeur-gene
raal der P. T. T., ir. Damme, nooeïigde
beide heeren aan een maaltijd, tijdens wel
ke hij van zijn groote waardeering voor den
arbeid der jubilarissen, <Je een op meer al
gemeen technisch, organiseerend terrein, de
ander zeer in het bijzonder op radiotech-
nisch gebied, blijk gaf.
Gistermorgen te half tien werd! dr. ir.
Koomans op zijn bureau aan de Parkstraat
te Den Haag in het bijzijn van prof. ir.
C. L. van der Bilt, oud-hoofdingenieur-di
recteur Collette, collega's en technisch per
soneel gehuldigd.
Ir. Boetje werd te elf uur in het gebouw
van het hoofdbestuur gehuldigd. Hierbij wa
ren aanwezig de directeur-generaal ir. Dam
me, de hoofdingenieurs Hofker, Kiveron en
Duynstee, resp. van de diensten der tele
grafie, telefonie en posterijen, de algemeen
secretaris van het hoofdoestuur der P. T. T.
mr. Van Rooyen, de oud-hoofdingenieur der
telegrafie Collette, verschillende afdeelings-
chefs en verder personeel.
Gistermiddag zijn de beide jubilarissen
door den minister van Waterstaat, den heer
v. d. Vegte, ontvangen.
ROTTERDAM. Vee. Ter markt waren heden aange
voerd 581 vette runderen, 285 vette en graskaiveren, 1145
schapen en lammeren, 896 varkens. De pruzen waren als
volgt: koeien ie qual, f i1.08, 2e qua) 1 0.80—-0.05, 3e
qua!, t 0.600.75 ossen ie qua', i 0.900.98, 2e qual.
f 0.800.90, 3e qual. t 0.650.70 Kalveren ie qua),
t 1.701.80, 2e quai. f 1.40—1.50, 3e qijual. r 1,101.25:
schapen te qual. f 0.780.85, 2e qual. t 0.700.75. 3*
qual. t 0.500.60, lammeren f 0.820.90 varkens ie
qual. t 0.740.76, 2e qual. f 0.600.65, 3e qual. f 0.55
0.58 export t 0.640.66.
Vette runderen met hooge vraagprijzen, handel traag.
Kalveren in ie werden vlot verhandeld, 2e en 3e soorten
minder, schapen iets hooger in prijs, door ongeregeiden
aanvoer. Varkens hooger, handel traag, in verband met den
ongeregeiden aanvoer, door de slechte wegen. Voor het
buitenland werd weimg gekocht.
Binnen!, granen. Tarwe met ruimer aanbod, begin-
beurs enkele partijen vrijwe' onveranderd, later moest
lager worden afgegeven om te kunnen ruimen. Goede
soorten t' 11.25n-5o. puike daarboven, voer-qualiteit
1 10.5011. Gerst chevalier r 11.7512.25 Haver
f 10.7511.25. Erwten kieme groenen I 1518.25.
Schokkers flauw, onveranderd t 1618.50. Bruine boo-
nen met, klein aanbod, prijshoudend t 3339.
Buitenl. granen. Stemming kalm. Rogge Western II
disp. rxx.90, id, id. v/d. Gulf disp. 12.25, 73/75
Bulgaarsche stmd. f 12.5512.30 naar aankomst. Gerst
Amer. II disp. f 185. Aangek, t 182, stmd. t 182, Canada
III disp. t 212, aangek, f 208. Donau naar qualiteit disp.
208—212. Haver Canada III disp, 11.50, 53/54 kg.
Duitsche Oostzee stmd. t 10,75, 38 pd. white clipped
disp. 1 10.60. Maïs, Amer. mixed aangek. 1 221, stmd.
f 220, gele La Plata disp. f 223» aangek, t 220, stmd, naai
aankomst t 2212a. Witte Platte Zuid-Air. III aangek.
220, Witte ronde Zuid-Afr. aangek. 1 219.
Granen. Noteering Amst. Korenbeurs. (Opgave Offer-
meier's Comm. handel.) Mais. La Plata gele disponibel
1 220. aangekomen f 219» verwacht dagelijks per s.s. Lady
Charlotte en 18 Dec. per Greleder l 219, 26 Dec. per Park
laan en 6 Jan. per Maasland f 219, Reladen gestoomd pei
Clan Macwh.rter en per Lista 1 220, lan./April levering
f 227. Amenkaanscbe mixed Dec. afleding en Jan.'April
levering f ai6, Mozambique verwacht dagelijks per UJan-
ga 19 Dec. per Njassa, 27 Dec. per Eilliton, en 9 lan.
per Usambara t 222 Afrikaansche witte platte No. 3
diso. i 22, Java witte in balen) verwacht 2 Jan, per Knight
Companion en Borneo t 222, Java gele (in balen) verwacht
2 Ian. per Borneo 1 224. Gerst, Amerikaansche II disp
-f 14-50, Dec./Maart levering f 14-60, 5.K. disp. f 14.60
verwacht 18 Dec. per City of Alton 14.60. Dec./Maart-
levermg 14.70# inlandsche voorslag disp. f 14.25, Dec.*
Maart leverine f 14.35,
AMSTERDAM, 17 Dec. Aardappelen. (Bericht v/d.
mak. Jac. Knoop.) Zeeuwsche bonten t 3.403.50, Blau
wen f 3.453*50. BI. Eigenheimers 1 33.10, Eigenhei
mers f 2.702.80. Blauwe poters f t.902.10, Bonte
poters f 1.902.10, Bevelanders f 2.602.70. IJpoldei
Roodstar f 2.502.60, Bevelanders 2.502.60. Hille-
gommer Zandaardappelen t 33.25. Drentsche Eigen
heimers t 2.103.50. Flakkeesche Eigenheimers t 2.70
2.80, Eigenh. poters f 2.10—2.25. Souische Eigenheimers
f 2.702.90, Eigenh. poters f 2.25, Friesche Borger?
t 2.60—2.7o; alles per hi.
ROERMOND, 17 Dec. (Coöp. Roerm. Eiermijn. Aan
voer 1.100 000 stuks. Groote eieren t 9.5011.30, kleine
idem t 6.909, eendeneieren t 6.80—7.60.
AMSTERDAM, 17 Dec. Vee. Ter veemarkt v/aren
neden aangevoerd 682 vette koeien, waarvan de prijzen
waren ie qual. too—110, 2e id. 8698, ?e id. 6884 ct
pet kg. slachtgewicht 80 melk- en kalfkoeien t 275
375 per stuk 102 vette kalveren ie qual. 102110, 2e id
94100, 3e id. 84—92 ct. per kg. levend gewicht 35
nuchtere kalveren f 12—19# *49 schapen t 34—42 p. st.
620 varkens Hollandscne Overz. en Gelderscht ie qual.
vleesch var kens 8688 c., Ho'landsche 2e qüaJ. 8485.
vette varkens 3485 c. pe: kg. slachtgewicht 84 paarden
t xoo200.
BOVENKARSPEL, 15 Dec. Aangevoerd 830 baa.
uien# groote gele t 4.405.10, drielingen 4.254.45 pet
baal 58.000 stuks ie bloemkool f 12.6017.40, 2e td.
I 6.xo9.90, 3e id. t 2.70—4.50 pei 100 stuks 14.000 kg.
kg. roode koo) t 36.60 per too kg. 930c kg. gele kool
t 1.803.80 per 100 kg. 10.200 kg. witte koo) f 2.70—
4,70 per 100 kg.
AMSTERDAM, 17 Dec, Binnenl. granen. (Boerenno-
toering) Roode tarwe f 103/411, witte rarwe 103/4—
II i;é, roege ioVtix# chevauergecst xx 1/4—xi 3/4#
naver to 1/410 3/4, duiveboonen 1416# paardeboonen
12Y213# groene erwten 1719, alles per 100 kg, karwii-
zaad t tgYi per 50 kg.
BROEK OP LANGHNDIJK, 15 Dec. Langendijkei
Gr oen ten veiling). Aanvoer 3600 stuks bloemkool xe s.
t 6.808.40, 2t s. i 1.802.30 per too stuks 3Ï50 kg.
wortelen t 4-80 100,000 Kg. roode koo- te s. f 3—7.30,
2e s. f 2.20—7 100.coc ka. gele kool. xe s. f 2—5.40
2e s. t x.703.40 52.000 kg. witte kool (Deensche)
1 3.306.30 32.##*; kg. uien l 9.8010.60 drielingen'
f 99-40# nep i 11.90 oe. xoo kg.
ROTTERDAM, t7 December. Aardappelen. Zeeuw
sche blauwe en bonte t 3.303.60, id. eigenhcime*s I 2.40
2.^0 Srietgche eisenh. t 2.50—3, blauwe «ig.üheimerr
1 2.50—2.70, poters i 1.75—2.20. Bevei*nders 2.30—
a.6o, Bravo's f 3.20—3.50 oer hl. Westi. zand ronde -«
—8 c. per Kg. Aanvoer tamelijk vraag redelijk.
Fijne zaden. Blauw maanzaad f 3335, sarwijzaad t 31
39, koolzaad t 25—28, lijnzaad (voer) f 1517# td. (zaai)
2021, geel mosterdzaad t boekweit Amerik. Dec
afl. t 14. Koningsberger disp. f 13.50.
Vlas. Aangevoerd van blauw 13.425 kg. 1 x.iox.6o,
9000 kg. Groningsch t 1.251.45# Holl. gee) f 1x.55
OO J.V I—1.25'
ENKHUIZEN, 16 Dec. De uitkomsten van de haring-
visscbenj waren hier in de eerste neift van de afgeloopen
week zeer bemoedigend. De vangst per dag steeg zelfs tot
86.800 stuks reepharing; maar in de tweede helft van de
weet» daalde de vangst ateric. De totale aanvoer bedroeg
209.800 stuks reepnaring ivoorafgaande week 185.000 sts)
prijs f 34.85 per tai. Laa'ste markt /ao Zaterdag 4.75
Slechts enkele vaartuigen zeilden ter bot- en scharvisscherii
uit. De aanvoer bedroeg 2000 pond schar en 'mm 900
pond bot. Voor de scha werd i 10.15—15.25 voor de bc
f 27-5529 per 50 kg. uitbetaald.
MONNIKENDAM 15 December. In de afgeloopen
week is aan den vischafslag aangevoerd 4 tal sleepharing.
prijs 4.65 per tal en 1x9 pond fuikaal f 509? cent pei
pond. In de rookeri-eh werd veel Noordzeeharmg en sprc
verwerkt.
VOLENDAM, 15 Dec. In de atgeloopen week is aan den
vischafslag aangevoerd per span 46 manden spiering,
f 1.503.50 per 50 pond, 1—3 ta! haring f 4.25-7-50
per tal.
De hoeker» hadden 80100 pond schar. x836 cent
per pond.
Zondagavond omstreeks 7 uur; is op den
hoek van de Koninginnegracht en Laan
Copes van Cattenburch te Den Haag, een
ernstig ongeluk gebeurd.
De 75-jarige jhr. L. M. J. S. B., wonen
de de aan de Laan van Meerdervoort, stond
op bovengenoemde plaats op de tram te
wachten. Plotseling schijnt de heer S. B.
door een duizeling overvallen te zijn, ten
gevolge waarvan hij met zijn hoofd tegen
een lantaarnpaal viel.
Eenige voorbijgangers snelden t'oe en waar
schuwden den geneeskundigen dienst.
Deze vervoerde den ouden heer in bewus-
teloozen toestand naar het ziekenhuis.
Het bleek, dat de heer S. B. een hersen
schudding had bekomen en een diepe hoofd
wonde.
Na eenige uren is de heer S. B. aan de
gevolgen van den val overleden
Ook in Zuid-Limburg heeft gisterochtend
de regen een ernstige gladheid veroorzaakt.
Tientallen ongevallen met auto's zijn ge
beurd.
De geneeskundige diensten te Heerlen en
Maastricht en het Roode Kruis te Valken
burg en op andere plaatsen, moesten her
haaldelijk optreden. Voor zoover bekend,
zijn er geen ernstige ongevallen te be
treuren.
De heer Quarles van Ufford uit Heerlen,
is Zondagavond met zijn bobsleigh van den
Couberg te Valkenburg naar beneden ge
stort. Hij bekwam een hersenschudding en
is in het ziekenhuis te Heerlen ter ver
pleging opgenomen.
Met zijn rijwiel geslipt
Gistermorgen is te Den Haag een werk
man, zekere A. W„ die zich per fiets naar
zijn werk wilde begeven, op den Schevenlng-
schen Weg geslipt. De man brak een zijner
beenen en werd naar het gemeente-zieken
huis overgebracht.
Omtrent den feilen brand in Carp's ga
renfabriek te Helmond, wordt nog gemeld,
dat gistermorgen het fabrieksgebouw totaal
uitgebrand was. Tusschen de verbrande mu
ren bevond zioh nog slechts een ongeveer
een meter dikke aslaag.
Een houten gebouw van de Koninklijke
Ned'erlandsche Machinefabriek Begeman, dat
op een goede honderd meter van het bran
dende gebouw verwijderd stond, heeft men
Zondagmiddag tijdens den hevigen brand
met emmers water onophoudelijk nat moe
ten houden om te voorkomen, dat ook dit
gebouw in brand geraakte.
Het personeel van de Carp's Garenfabrle-
ken meldde zich gistermorgen, doch van aan
het werk gaan was natuurlijk geen sprake.
Het kantoorpersoneel, bestaande uit onge
veer honderd personen, heeft getracht uit
de geredde papieren uit te zoeken, wat er
uit te zoeken viel. Daarna is het personeel
naar huis gestuurd. Ook de kleinere, niet
afgebrande fabrieksgebouwen van de firma,
die op eenigen afstand van de verwoesting
liggen, liggen heden stil. Alleen in het ketel
huls wordt gewerkt om de machines op
stoom te houden.
Het is waarschijnlijk, dat het kantoorper
soneel voorloopig zal worden ondergebracht
in particuliere hulzen en in gedeelten van
de andere fabrieksgebouwen der firma. Het
bedrijf zal zoo spoedig mogelijk weer op gang
worden gebracht.
Op het station D. P. te Rotterdam is de
52-jartge assistent-opzichter G. Omes door
een binnenkomenden trein aangereden. De
man is met ernstige verwondingen naar het
ziekenhuis aan den Coolsingel vervoerd, waar
hij aan deze verwondingen is overleden.
Te 's-Gravenhage is een 9-jarig jongetje,
A. B. genaamd, in de woning zijner ouders
met een ketel kokend water gevallen. Het
ventje werd ernstig gewond aan zijn been
tjes en armen en door den geneeskundigen
dienst ter plaatse verbonden.
Aan de N. R. Ct. wordt uit Parijs gemeld:
De bejaarde Nederlandsche rentenier Gold
smith, die al lang te Parijs woonde, is in
zijn woning vermoord. Met het Nederland
sche vereenigingsleven bemoeide hij zich na
genoeg niet. Genoemde heer kreeg den laat-
sten tijd eiken ochtend bezoek van een jon
geman. Toen deze hem weer had opgezocht,
hoorde de huisknecht hem roepen. Toen de
knecht toesnelde, schoot de bezoeker op hem
zijn revolver af. Hij miste echter, en de
huisknecht wist hem de baas te worden. Toen
de ontboden politie kwam, vond zij den be
zoeker met een diepe wonde aan het voor
hoofd. Hij probeerde nog op de agenten te
schieten, maar de krachten begaven hem.
In de badkamer lag de heer Goldsmith.
Hy zieltoogde. Twee kogels hadden hem het
hoofd doorboord. De heer Goldsmith is aan
zijn wonden overleden. De gewonde kon niet
verhoord worden.
De bezoeker bleek een 25-jarige bankbe
diende te zijn. Hij schijnt geld te hebben
gevraagd en toen hem dit geweigerd werd,
het met geweld te hebben willen nemen.
„Hoe heet je?"
„Carolientje."
„Zoo, Carolientje, en hoe oud ben je?"
„Dertien jaar dokter."
Hij nam d'r bleeke handje dat slap op
't dek lag, voelde den pols, die was zwak, weg
bijna.
Toen viel 't handje weer terug op de witte
sprei.
HU had d'r onderzocht net, op verzoek
van den huisc/ikter. Dié had gelijk, 't ging
niet goed.
„Je ligt hier fijn, hè?"
„Ja, dokter."
Hij keek 'ns naar den tuin den winter
tuin een enkele groene den kale boo-
men maar een mooie wolkenlucht wat
zwarte paden en wat gras. Hü keek naar
de witte wolken, waar de wind achterheen
zat en naar de blauwe lucht, die er achter
uit kwam.
Er stond veel wind. Zou 't niet te koud
zijn voor haar, hier, bij 't raamZou dat
raam niet kieren? Hü legde z'n hand er
tegen.
„Tocht 't hier niet?"
„Nee, dokter, ik geloof het niet."
Ze lag naar buiten te kijken naar 'n
vogeltje, dat wat stond te pikken uit het
gras.
Hü bezag haar eens, wat 'n poppetje, wat
een teer kindje! Een jaar of tien, méér
gaf je d'r niet, op z'n hoogst.
Buiten in de gang liep er iemand, toen
klonken er stappen op de trap, aldoor zach
ter en stierf 't weg't was beneden.
,,'t Zal de verpleegster geweest zijn." Hij zag
dat ze luisterde. *t Laken lag ongekreukeld
schoon, de sprei lag strak weggetrokken. Op
't nachtjaponnetje hing een medaille en een
kruisje. Van 't apostolaat, dacht-ie. Had-le
wel meer gezien. Zoo'n klein apostelke al.
Hü nam 't in z'n hand: Christo confixus sum
Cruci, met Christus ben ik aan 't Kruis
gehecht, las hy. Ze liet 'm stil begaan,
't Kruisje was al een beetje roestig.
't Was hier erg stil. Ze lag alleen, mocht
geen bezoek hebben. Dat was niet goed, was
ze te zwak voor.
Hü zat in gedachten, dacht aan z'n eigen
leven, druk, jachterig bestaan, visites rijden,
spreekuren, gauw eten, 's avonds uit of stu-
deeren, 's nachts er nog uit soms, en dat
kindje, dat niet veel meer te doen had dan
naar buiten te kijken en te eten en te sla
pen.
„Eet je goed?"
„Nee, dokter!"
„Ja, maar, hoe wil je nou beter worden,
als je niet goed eet?"
Ze glimlachte.
,(Je moet 't probeeren, Carolientje."
„Ja, dokter."
Zoo'n schaapke, dacht-ie.
Wat was ze uitgeteerd, zwaar t. b. c. was
ze, niks meer aan te doen, voor hem ten
minste en voor de rest
Er waren er al zóóveel bü geweest. Nog
'n half jaartje, dan zou 't wel afgeloopen
zijn, misschien ook wel gauwer, misschien
langerje kan er zoo weinig van zeggen.
Ze kunnen 't soms nog zoo lang uithouden.
Z'n collega sprak van het sanatorium, maar
hy zou het afraden. Waarom dat kind hier
vandaan halen? 't Was toch te laat en
daarbü: ze had hier rust voldoende en een
aparte verpleegster en frissche lucht.
,,'s Middags komt zeker je moeder bü je
zitten?"
„Ja, als moeder klaar is beneden, dan
komt moeder hier handwerken of lezen."
„Dat is fijn hè?"
„Ja, o ja."
„Verveel je je erg?"
„Nee, dokter!"
„Maar je mag toch zeker niets doen, is
het wel?"
„Nee, niet veel, een beetje lezen."
'k Zou 't maar laten, kindje, dat is
veel beter."
„Laten?" Er was zooveel schrik in haar
stem, dat hü ervan opkeek.
„Laten, dokter?"
„Ja, kindje, dat is beter." Hü wou zeggen:
dan ben je eerder beter maar hü liet 't maar.
Ze keek den tuin in d'r klamme handje
ging even op en neer.
„Vind je dat zoo erg?"
Toen stonden de dikke tranen in haar
oogen. Hü schrok ervan, dat was niet goed,
geen opwinding, dat vooral niet.
„Maar beste meid, de zuster mag je wel
voorlezen, of Moeder
Is 't zóó dan goed?"
De dikke tranen rolden nu over de ma
gere wangetjes, ze streek ze af, lachte weer.
Ja, zoo was 't goed.
„Jantje huilt en Jantje lacht," zei de dok
ter. „Hou je zooveel van lezen?"
„Nee," knikte ze.
„Maar waarom wil je dat dan zoo graag?"
„Om den brief, den brief van 't Zieken-
apostolaat van eiken maand....
Dat helpt zoo," zei ze zacht.
De dokter voelde iets als een brok in z'n
keel.
„Is 't moeilük soms?"
Ze snikte hevig, en toen glimlachend;
„maar als 't niet moeilük was den hadden
de zieltjes er ook niet genoeg van
„Mag ik den brief van 't Ziekenapostolaat
óók 'ns lezen?"
Toen ging haar handje naar 't kussen.
„Hier onder," zei ze.
Hij stak hem in z'n zak.
„Maar heb je nu zelf ook nog?"
„O ja, alle anderen."
„Dank je wel hoor, over 'n paar daagjes
kom ik hem terug brengen en meteen even
küken hoe 't gaat.
Dag kleine meid."
„Dag dokter."
Toen ze alleen was lag ze weer naar den
tuin te küken en naar de blauwe lucht. Ze
had zoo dom gedaan, als O. L. Heer dat nu
gewild had, waarom had ze dat dan niet
meteen kunnen brengen. Maaj 't hoefde nu
niet, als 't voorgelezen kon worden, dan hin
derde 't eigenlük heelemaal niet, gaf 't niks.
Maar als dat nou niet had gekund, dan zou
ze 't toch ook willen brengen, stilletjes, zoo
als al 't andere van niet meer kunnen
loopen en spelen en niet meer wandelen en
niet meer naar de kerk en aldoor liggen en
ziek zijn. Ja, dan had ze dat ook willen
brengen, zoo vroeg 't Apostolaat: 't lijden
aan te nemen, alles uit Gods Hand en 't
dragen als Christen ln den geest van
Christus en 't dan aan te bieden als offer
aan God, voor Zün Ryk.
„Ja, Onze Lieve Heer, al wat moeilük is
wil ik brengen, pak 't maar
Toen werd ze rustig.
In den tuin vochten een paar musschen
om een stukje brood.
Alles brengen, als 't moet. Maar dat hoefde
misschien niet, alles; misschien werd ze weer
beter en dan was 't óók goed. Wat zou ze
dan met Moeder wandelen en samen bood
schappen doen en dan kon ze ook weer naar
de kerk.
Toen kwam de zuster met de soep.
Ze at met volle lepels, deed haar best,
slikte maar door, aldoor maar door en stille-
kens bad z<- alles voor u mün Jezus, ook
dit en alles, de heele boel. Zoo waren d'r
nu al acht duizend zieken dacht ze, die wel
haast allemaal niet graag zouden eten en
allemaal probeerden en alles brachten voor
Jezus en 't werd stil, heel stil in haar.
Toen zei de zuster: „Myn dapper vrouwke
ben je
Ze keek verwonderdo, dat was om de
soepen ze lachte weer.
A. M.
