J
U
1
L
lill
HET ZWARTE MONOPOLIE
Het verdachte verdrinkingsgeval
te Heemstede
Ë4
f 40.-
jr.
IM
1 H
m
werf
van
r
BUREAUX: NASSAULAAN49
abonnementenT voor Haarlem en
Agentschappen: per week 25 ct.; per
kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal
f 3.58 bij vooruitbetaling.
dit nummer bestaat uitdrie bladen
WOENSDAG 19 DECEMBER 1928
TWEE EN VIJFTIGSTE JAARGANG No 17035
AANGIFTE MOFT OP STRAFFE VAN VFPI1FS VAN
A"F PFCHTFN. AFSCHILDEN UITERLIJK
UP FN NA HET ONGEVAL.
DE FASCISTISCHE SCHOOL - HET MATERIAAL
DE GEEST
13 ïf
116
«n
De twist in het Prov.
Ziekenhuis
te Santpoort
Pater Alexander O.C.
Een R.K. Gymnasium voor
meisjes te Haarlem
De uitkomsten van het
Visscherijbedrijf te IJmuiden
Verblindende autolichten
Een auto in de sloot
Zeven gasdirecteuren voor
de rechtbank te Leeuwarden
Prof. Dr. E. van Everdingen
Nadere bijzonderheden Misdaad niet uitgesloten
r
m
I
ngefl
den
pvoor-
lende
liwen
|r N.
origl
-ud'en
een,
De-
met
zien
•tar*
i, da'
jrd'a»
telde
|el«K-
een
van
•n F
<n i»
een
Schip'
»ven
Igend
it op
oten,
I het
n te
titin*
s ge'
shade
gheid
een
Telefoon No. 13866 (drie lijnen)
Postrekening No. 5970.
NIEUWE
- AD VERTENT iÊN 35 ct. p. regels
VRAAG- EN AANBOD-ADVERTEN
TIES. 1 4 regels 60 ct. p. plaatsing;
elke regel meer 15 ct., bij vooruitbet.
Bij contract belangrijke korting.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
tusscben den tekst 60 ct. per regel, r
Alle abonné's op dit blad zijn ingevolge de verzekerrngsvoorwaarden f Qftflf)
tegen ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen: 1 uUUU.'
Levenslange geneeie ongeschiktheid tot werken door f 7CO oij een ongeval mat j o n
verlies van beide armen, beide beenen of beide oogen; 1 Ju.*doodelijken afloop; iLtüij,
bij vernes van een hand, f IOC bij verlies van een fCO
11 tio." duim of wijsvinger; 1 JU.* been of arm
bij 'n breuk van
een voet of een oog
ÖÏ2IFMA4I VIER FN TWINTIG
bij verlies v. een
anderen vinger.
in
iK
De fascistische school natuurlijk een
doodgewone staatsschool, die, als zoo veel,
door de zwarthemden werd geannexeerd
betreedt men niet zonder een gevoel van
I beklemming. Van buiten onderscheidt zich
het gebouw, evenals een Italiaansch poli
tiebureau, door niets van een gewoon woon
huis; althans niet opvallend: want natuur-
lijkt nangt er een enorme lictorenbundel
boven den ingang en duidt een wapenschild
de bestemming aan.
Met de school is het gegaan als met de
kranten: ze zijn fascistisch della prima
ora 1) of, gedwongen, gefascistiseerd. De
„private" katholieke school maakt daarop
geen uitzondering.
Aan de scholen van de uitgespuwde vorige
regeering heeft het fascisme niets ver
anderd. Die in aanbouw waren, heeft het
afgemaakt en plechtig ingewijd op de
reclamedagen der zwarte revolutie: 28 Oc
tober, de Marsch op Rome; 21 April, het
Peest van den Arbeid.
Ten Zuiden van Napels, waar een school
gebouw zijn bestaan behalve dan in de
weinige steden alleen daaraan dankt,
dat de betreffende schuur niet meer dienen
kan voor verblijf van het vee, zegt men,
dat er hard gewerkt wordt. Dit blijkt uit
niets, maar ik haast mij toe te geven, dat
het reusachtig terrein, hetwelk daar braak
ligt, zeker tientallen jaren van noesten
arbeid vereischt, voor het de eerste resul
taten toonen zal.
Het cijfer der analfabeten, dat volgens de
officieele statistieken onlangs nog 40 pet.
der bevolking was, krimpt geleidelijk in.
Niettemin doet een algemeen gebrek aan
de meest elementaire schoolsche kennis
lezen, schrijven en vóór alles rekenen!
by de resteerende 60 pet. van het Italiaan-
sche volk, dat wel kan lezen en schrijven,
weinig vertrouwen hebben in den ernst van
het onderwijs.
Vooral daarom is het bedroevend te zien,
dat de gebrachte veranderingen, waarover
ik eerder sprak, zeer twyfelachtige verbete
ringen blijken, daar zü alleen maar grondig
onderricht verzekeren In de „wetenschap
pen", die, nu ja, eigenlijk geen wetenschap
pen zijn.
Treden we dan een schoollokaal binnen,
dan doet ons het materiaal wat muf en
ontzettend verouderd aan. Schoolbanken,
waarop de huidige Nederlandsche jonge
generatie tien en vyttien jaar terug haar
N-ARC verdouwde, ziet men in Italië alleen
nog maar op de buitenlandsche stands van
Tentoonstellmgen. Aan het onderricht in
hygiëne, het verplicht stellen der aanwezig
heid van een verbandkist, aan de contröle
op de ïyfsverzorging der leerlingen, wordt
nauweiyks een begin van uitvoering ge
geven. Over het instituut der schoolartsen
bestaan slechts vage plannen, terwijl ik my
van een tentoonstelling meen te herinne
ren, dat er door een vereeniging ter be
strijding van tuberculose, althans plaatse-
ïyk, proeven mee genomen zijn. Genees
kundige controle bestaat verder in de stre
ken, waar de malaria woedt; ten minste
ten noorden van Napels. Deze allereerste
noodzakelijkheden geschieden voor verre
weg het grootste gedeelte nog steeds op
initiatief van weldadige vereenigingen.
Vooraan in elk schoollokaal hangt een
kruisbeeld, een gevolg van de fascistische
wetgeving; onder de liberale regeering was
dit in de openbare scholen niet het geval.
Daar onder hangt de zoogenaamde leger
order van generaal Diaz ik zou er op
durven zweren dat deze man het verwaande
ding nooit geschreven heeft! aanvoerder
Van het ïtaliaansche offensief tegen het
Oostenrilksche leger by Vittorio Veneto:
Onder het hoofd „4 November 1918, Italië
heeft den oorlog tegen Oostenrijk gewon
nen," volgt een belacheiyk brok rethorica,
dat een dorpspotentaatje best zou staan,
maar dat een soldaat, en vooral een leger
aanvoerder, onsterfeiyk zou blameeren. In
de nieuwste en thans in gebruik zijnde
conterfeitsels van dit document, is de pas
sage, dat Italië met den steun van Engel-
sche en Fransche legerafdeelingen -«verwon,
weggelaten.
Aan beide zyden van het kruisbeeld en
het gememoreerde overwinningstelegram,
pronken de portretten van koning Victor
Emanuel III en den duce Benito Mussolini.
De schoolboeken zullen binnen korten
tyd over heel het land gelük zijn, wan
neer, als verwacht, de testo unico, de
eenige, geiyke tekst, gereed komt. Die
testo unico is het werk van jaren. Aan-
vankeiyk verbood men het gebruik der be
staande leerboeken en zorgde voor andere
in meer vaderlandslievenden geest. Na
nauwelijks in gebruik genomen te zyn
December 1927 werden ook deze ver
boden en verzorgde men een uitgave van
nog patriottischer getint materiaal. Deze
Uitgave werd, voor zoover ik kan na
gaan, nooit in gebruik genomen. Nu wordt
er gewerkt aan de derde en tot heden
laatste uitgave, die, getuige het voorproefje,
dat we gehad hebben 2), zacht uitgedrukt,
niet van chauvinisme vry zal zyn.
Het uitgangspunt is natuurlijk het Ro-
taeinsehe Wereldrijk. Al de voorgaande be
schavingen worden eenvoudig ontkend, en
Egypte, Perzië, Medië, enfin de geheele
oude wereld, leert de leerling slechts ken
nen als een enorme Romeinsche kolonie en
als zoodanig aan Rome minderwaardig. Dat
9e Romeinen alles wat ze hadden, dankten
aan Griekenland, ook hun zakenmenschen-
Verstand, hetwelk het Grieksche kunnen
^at practischer toepaste, wordt absoluut
°ntkend, en de groote meerderheid der
"Uenschen van de huidige wetenschap, die
er op wyzen, dat zelfs de beste Romein-
Sche copieën nog door Grieken werden
Vervaardigd, Is onherroepeiyk in den ban.
Dat het Romeinsche Wereldrijk na zijn
'erugtocht tot Byzantium bleef voortbe
staan en dat Rome er ondanks alles de
h°ofds-ad van was. spreekt natuuriyk van-
*®lf. Zooals ook vanzelf spreekt, dat er
®een kenmerkend verschil wordt aangege-
,|n tusschen de wereld, die later naar
°<ne opzag, omdat er de Paus resideerde
de wereld, die voor Rome beefde, omdat
nen. Ten slotte slikt de leerling, dat er een
beetje inzakking kwam zoo op den langen
duur, maar dat de geest van het oude
Rome toen den wereldoorlog won en dat
Mussolini precies op tyd kwam, om de zaak
weer op de been te helpen.
Geestig, maar toch bedroevend ook is
het te zien, hoe men een student van een
inrichting voor hooger onderwijs verwart
met hem een verklaring te vragen van het
feit, dat Duitschland, Frankrijk, Engeland.
België, Holland en andere landen vrye sta
ten zijn, die weliswaar rillen en beven voor
Rome, maar die intusschen toch maar doen
wat ze willen; al die landen waren toch
eensRomeinsche koloniën.
De student maakt er zich van af met
een smoes. Want de nederlagen der Romei
nen en den ondergang van hun Imperium
leert hij niet!
Voor mij ligt een stapel schoolschriften.
Ik heb ze gekocht voor minder dan een
halven cent per stuk. Het papier is goed,
maarde omslag is niet vaderlandslie
vend genoeg. En daarom moeten ze weg.
En er komen andere.
Hoe ze er uitzien? Ik beschik over twee
soorten
Het eerste draagt een teekening over de
volle voorzyde van den omslag van een
soldaat in standbeeldheldhaftigheidsstijl.
en van een andere, die er gewoon-mensche-
lijk uitziet. Het tooneel is een loopgraaf
met strydende figuren. Het onderschrift
vertelt: „De geest der soldaten van Sardi
nië. Ziende, dat zyn broeder door angst
werd aangegrepen, naderde de soldaat
Scintu hem onder een hevig vuur, toonde
hem de Oostenrijksche stellingen en
schreeuwde; „Herinner je, dat je naam
Sc.ntu is en doe hem eer aan!" (voor een
Sard is de familienaam het grootste bezit).
Het tweede draagt de voorstelling van
erg kwieke ïtaliaansche soldaten, die lam
zakken van wegloopende Oostenrijkers op
de, hielen zitten. In het midden staat
een eenbeenige, die een kruk in de
lucht zwaait. Het onderschrift vertelt:
„Het heldhaftig einde van den ver
minkten Toti. Voor den derden keer gewond,
richt hy zich op en slingert den vluchten
den vyand zyn krukken na."
Beide schriften dragen voorts op de
achterzijde het overwinnings-telegram.
waarover ik boven sprak; ook hier is mel
ding van Fransche en Engelsche hulp weg
gelaten.
Op de atlassen staan alle ontdekkings
reizen van Italianen aangegeven en zyn
die van anderen niet te vinden. Men heeft
het klaar gespeeld om poolkaarten uit te
geven, waar, met uitzondering van Scott,
alleen ïtaliaansche „ontdekkers" staan
aangegeven. Amundsen wordt vermeld als
iemand, die Nobile by den tocht met de
Norge, nu ja, vergezelde.
En zoo voort.
Dat de geest na deze enkele grepen in
de feiten nog groote nieuwsgierigheid ver
wekken zal, geloof ik niet. II: zal er dan
ook met verder op Ingaan en alleen wat
rondtasten in de resultaten der „peilin
gen", in casu: de enquêtes, die de regee
ring nu en dan houdt ter contröle van de
werking der wetten en den yver van den
onderwyzer
Van een mij onbekenden jongen van
minder dan veertien jaar, ontving de heer
Gravelli, die zulk een enquête leidde, het
volgende antwoord:
„Ik wacht op het moment, dat ik soldaat
van Italië zal zijn; ik verlang er vurig naar
twintig jaren te leven om de uniform te
kunnen dragen van onze helden van den
Grappa en den Carso (ïtaliaansche slag
velden in den wereldoorlog), blij mjjn leven
en mijn jeugd te kunnen geven voor de
grootheid van het Vaderland, overal en
altijd: óf aan de grens ter verdediging
van onze heilige grenzen, óf ginds verre,
om in de landen van-over-zee met het
zwaard en onze machtige pantserschepen
en onze onverwlnneiyke vliegtuigen onze
beschaving en onzen rykdom te brengen."
Wie een bloemlezing van dergelijke ont
boezemingen verlangt, raad ik mijn eigen
bron aan. 3) Daar staan er genoeg in.
De laatste dezer enquêtes, waarvan de
resultaten bekend zijn, w.erd gehouden
onder de meisjes van zeven tot regen
jaar De vraag was; „Wat denk j<e van den
duce?" De antwoorden waren van heel
anderen aard, dan die der jongens, waar
van ik werkeiyk geen „speciale" aanhaalde,
en getuigden van meer practische waardee
ring. Zoo geeft de grootste helft der meisjes
als reden harer gehechtheid aan Mussolini
op, „dat hy de werkloosheid zoo fel be
streed" en „dat hij zoo veel van de kinderen
houdt" en „dat hy ons allemaal brood ge
noeg probeert te geven". Een gering aantal
acht' het een verdienste, „dat hy Italië zoo
groot heeft gemaakt". Antwoorden in moord-
bloed-en-brandstijl kwamen bijna niet
binnen.
Een gelukkig verschijnsel, maarhoe
lang nog? Boven zeide ik al, dat de onder-
wyzeressen, die nu op alle meisjesscholen
haar diensten verrichten, verdwenen gaan.
En wat voor „Kenau's" er uit meisjes te
vormen zyn, het wordt ons al op zoo be
droevende wyze gedemonstreerd door de
„Piccole" en „Giovane Italiane". Doch
daarover later. Dit hoort niet bij de
school.
Ten minste Neen, later. j. H.
Vragen aan Ged. Staten
De heer M. de Hartogh, lid van de Prov.
Staten van Noord-Holland, heeft de volgende
vraag aan Ged. Staten gesteld.
Kunnen Ged. Staten naar aanleiding van
het bericht in de dagbladen omtrent het
drama in het ziekenhuis te Santpoort, nadere
inlichtingen verstrekken?
Heden herdenkt de Zeereerw. Pater
Alexander O.C., in het klooster der Eerw.
Paters Capucijnen te IJmuiden-Oost, den dag
waarop Z.Eerw. vóór 25 jaren de H. Pries
terwijding ontving. In verband met den ad-
vent-tyd wordt dit priesterfeest vandaag
eenvoudig herdacht. De feestelijke viering
is uitgesteld tot 29 en 30 December a.s.
Maar dit beloven dan dagen te worden,
welke èn voor den Eerw. jubilaris èn voor
de parochianen van IJmuiden-Oost van
groote beteekenis worden zullen. Want Pater
Alexander neemt onder de bevolking van dit
nieuwe IJmuiden een bijzondere en voor
aanstaande plaats in en we durven gerust
voorspellen, dat dit op 29 en 30 December
wel heel duidelijk biyken zal.
Men zal zic'n herinneren, dat wy dezen
zomer een enquête hebben ingesteld om uit
te vorschen, waarheen de voorkeur der Ka
tholieken in Haarlem ging ten opzichte van
het Middelbaar Onderwijs voor meisjes, zulks
naar aanleiding van het plan der E.E. Z.Z
in de Koningstraat, om een R. K. Middel
bare school voor meisjes volgens het nieuwe
wetsontwerp op het M. O. op te richten.
De uitslag der enquête was, dat er ruim
100 antwoorden binnenkwamen. Het over-
groote deel, en wel 80 pet., sprak zich uit
voor een R. K. Gymnasium c.q. Lyceum voor
meisjes, slechts enkele voor een Middelbare
school en nog minder voor een H. B. S.
In verband met een en ander hebben de
Zusters van de Koningstraat, daartoe ge
machtigd door het bestuur van haar Con
gregatie, besloten, om naast den bestaanden
toestand (dus met behoud van de middel
bare school) met ingang van het nieuwe
schooljaar 1929, dus 1 September a.s., met
een 1ste klas van een R. K. Gymnasium voor
meisjes te beginnen, mits daarvoor subsidie
wordt toegestaan. Naar wy hopen zal, en
daarvoor is een request by H. M. de Konin
gin al reeds ingediend, dit subsidie door het
Rijk verleend worden, ondanks het tydeiyk
stopzetten der subsidieering van nieuw op te
richten byzondere Middelbare scholen.
Op grond van de zinsnede uit de Memorie
van Antwoord betreffende de Onderwijsbe-
grooting 1929, dat n.l. „de Regeering op het
standpunt staat, dat het niet aangaat de
aanvragen voor nieuwe byzondere scholen
ten eenen male te weigeren, nu er zóó urgente
bij zyn," vertrouwt men, dat ook voor ons
bijzonder geval, waar de nieuwe school voor
jeheel het aan Haarlem grenzend Roomsch
Kennemerland moet dienen, een uitzondering
zal worden gemaakt, evenals dit indertijd
voor Alkmaar is geschied.
i
De vischomzet by het visschery bedrijf te
IJmuiden, bedroeg in de maand November
totaal 1.820.102 03 tegen 1.734.814.19 in
dezelfde maand van 1927.
In totaal werd tot 1 December 1928 omge
zet voor een bedrag van 13.967.298.68 tegen
12.638.646.74 over hetzelfde tydvak in 1927.
Een stijging dus van ruim een millioen gul
den.
Etn aanrijding was het gevolg
Te Leiden reed gisteren de heer C. Mizee
borstelfabrikant te Leiden, met zyn motor-
rywiel op den hoogen Rijndyk, ter hoogte
van het gesticht „De Goede Herder", onder
Zoeterwoude, toen van den anderen kant
n auto aan kwam rijden, met verblindende
achten.
Hierdoor bemerkte de heer M. niet, dat er
angs den weg een wielrijder stond, die
bezig was zyn lantaarn aan te steken, met
.ret gevolg, dat hy den wielryder aanreed.
Deze kwara er met eenige lichte schaaf
wonden af, doch de heer M. sloeg over den
kop, liep eenige ernstige verwondingen aan
ret hoofd op, alsmede een zware hersen
schudding
In zorglyken toestand is hij naar het St.
Zlisabethsgasthuis te Leiden overgebracht.
een oppermachtige keizer blindelings
uorzaamd w*»rd rfonr nnverwTb^"® 1'ri-c
1) della prima ora beteekent: van het
eerste uur; dit ter onderscheiding van
alles wat later naar het fascisme overge-
loopen is.
2) Het eerste deel van de testo unico-
uitgave verscheen reeds en wel van de
hand van minister Belluzzo zelf. Het is
een dik boek met uittreksels uit de rede
voeringen van Mussolini, die de jeugd uit
haar hoofd zal hebben te leenen. Z. Exc.
kondigde bij voorbaat aan, dat hy al aan
een tweede „schoolboek" begonnen Is, een
„Geschiedenis van de Fascistische Revo
lutie".
3) Asvero Gravelli. Br.lilla. Met een voor
rede van Mussolini. Uitgave Alba. Milaan,
Pater Alexander O.C.
De naam van dezen priester is op byzon
dere wyze verbonden met de historie van dit
zeer snel gegroeide deel der gemeente Velsen.
Bijna 20 jaar geleden deed Pater Alexander
hier zyn intrede als kapelaan in het kloos
ter en zag zich spoedig voor de taak ge
plaatst om het moeilyke en uitgebreide ter
rein voor het godsdienstig sociaal leven te
bewerken, het geschikt te maken voor het
-:aad, dat gestrooid moest worden en waar
van een voorspoedige oogst moest komen.
Pater Alexander toog aan het werk, ar
beidde, zooals maar weinig arbeiden kunnen,
zaaide en het tegenwoordige sociale leven in
IJmuiden-Oost is er om te getuigen dat het
niet te vergeefsch was.
Het begon met de oprichting van een af-
deeling van den R. K. Bouwvakarbeiders
bond St. Jozef, v/elke de Pater, te zamen
met den heer v. Zutphcn, oprichtte.
Het toenmalige Velseroord was niet zeer
groot, geen schaduw van wat het thans is;
sen Vereenigingsgebouw was er niet en de
eerste vergaderingen vonden plaats in het
café van den lieer Jansen, aan de Kabu-
straat. waar ook de R. k. Volksbond werd
opgericht.
Later werd het hulp-patronaatsgebouwtje
weggebroken en volgde de stichting van het
nieuwe en groote Patronaatsgebouw, waaraan
de naam van den Pater altijd verbonden zal
blijven.
Vak- en middenstandsorganisaties werden
in het leven geroepen, de Vrouwenbond ont
stond en met dezen groei vermeerderde het
werk en blijkbaar tegelijkertijd de werklust
van dezen priester.
Het terrein van zijn werk was hiermede
Intusschen niet beperkt geworden. Ook op
onderwijsgebied was de Pater werkzaam en
niet het minst op het terrein van liet jeugd
werk, waarop hy spoedig, evenals op zooveel
ander gebied, een zeer vooraanstaande plaats
innam.
Dat dit alles niet zoo vlug tot stand kwam,
als het hier wordt neergeschreven, Is begrij
pelijk. Daar zullen heel wat moeilijkheden
te overwinnen zijn geweest en zeer veel vol
harding moet noodig zijn om ten slotte zulk
een resultaat te bereiken.
En thans kan men den Pater altyd op zijn
oost vinden. Op alle vergaderingen vindt men
hem tegenwoordig; zijn initiatief werkt steeds
onvermoeid voort en de arbeidskracht van
dezen priester blijft onverminderd te midden
van de sociale beweging, welke in IJmuiden
gelukkig groeiende is, niettegenstaande de
eigenaardige moeilykheden, welke gemeenlijk
by een zoo gemengde bevolking worden on
dervonden.
Wy twyfelen er niet aan, of de bevolking
van IJmuiden-Oost zal het sociale en geeste-
lyke werk van dezen priester weten te waar-
deeren. Zonder uitzondering zullen de pa
rochianen daarvan bliik geven wanneer straks
het feest gevierd wordt, waarvan thans de
voorbereidingen worden getroffen.
We hopen hierop te zijner tijd uitvoerig
op terug te komen.
Hieronder volgen nog eenige data:
Pater Alexander (Petrus Joannes de
Waard) geboren te Den Helder op 22 April
'378, voltooide zyn lagere studiën op het
Seraphijnsche Seminarie te Langeweg en trad
-■p 3 October 1896 in de orde der Capucijners.
De hoogere studiën volgde hij in de kloos
ters te Helmond, 's-Hertogenbosch en Til
burg, waarna hy op 19 December 1903 de
3. Priesterwijding ontving.
Pater Alexander verbleef daarna enkele
jaren in het klooster te Babberich, om daar
na, met een kleine onderbreking, gedurende
byna 20 jaar werkzaam te zyn als kapelaan
in het klooster der Capucijnen te IJmuiden-
Per auto van den G.G. en G-D. is naar 't
Tesselschade Ziekenhuis te Amsterdam ver
voerd een 38-jarige man, die op den Hem-
weg met een auto rydende door de glad-
neid by net uitwyken was geslipt en ln een
sloot was gereden. Hij viel uit den auto en
brak zyn linkerenkel.
Vijf van tot 100 boete spbs 50 dagen
hechtenis veroordeeld
Twee andere vrygesproken
Men meldt ont uit Leeuwarden:
De rechtbank te eLeuwarden heeft he
denmorgen vonnis gewzen in de zaak tegen
een zevental gasdirecteuren, die Zaterdag 8
December hebben terechtgestaan terzake van
het aannemen van gelden van de leveran
ciers N. V. Wilton en N. V. Gautz.
Veroordeeld werden:
G. J„ 47 jaar, gasdirecteur te Huizum,
tot 100 boete, subs. £0 dagen hechtenis;
G. F. 44 jaar, gasdirecteur te Lemmer, tot
100 boete, subs. 50 dagen hechtenis;
J. L., 46 jaar, chef-fitter te St. Annapa-
rochtie, tot 100 boete subs. 50 dagen hech
tenis;
W. v. B., gasdirecteur te Joure, tot
100 boete, subs. 50 dagen hechtenis;
A. S„ 49 jaar. gasdirecteur te Drachten,
100 boete, subs. 50 dagen hechtenis.
S. J. P., 46 jaar, gas-directeur te Frane-
ker. en J. G„ 52 jaar, gasdirecteur te Gor-
redijk, werden vrijgesproken.
Tegen alle verdachten was door den Of
ficier van Justitie 200 boete, subs. 1 maand
hechtenis geëischt.
By Kon. besluit is de heer prof. dr. E. van
Everdingen, hoofd directeur van het Ko
ninklijk Ned. Meteorologisch Instituut te De
Bilt, benoemd tot plaatsvervangend gedele
geerde voor Nederland in den te Kopenha
gen gevestigden Permanenten Internationa
len Raad voor het onderzoek der zee.
y;,ji4fe<LS
De riiwiel-herstelplaats van A. J. v. R. aan de Billitonstraat te Heemstede. Boven de
herstelplaats woonde het echtpaar v, R., waarvan de vrouw m de Ringvaart om het
leven is gekomen.
In ons nummer van gisteren hebben wy
melding gemaakt van een verdacht ver
drinkingsgevel, dat zich in het rustige
Heemstede heeft voorgedaan, waarby de po
litie misdaad niet uitgesloten achtte.
De juiste lezing
In den nacht van Maandag op Dinsdag
omstreeks ha f drie kwam de rijwielhersteller
v. R., wonende Billitonstraat 2a. te Heem
stede, van Vijfhuizen terug, alwaar hy een
kaartavondje bij zyn broer had gehad. Hij
was gezeten op een damesfiets. Zijn vro'jKi
zat op de bagagedrager, die speciaal voor
duo was Ingericht. Twee steppen waren aan
het achterwiel bevestigd, terwijl een jute-zak
met twee riemen op den bagagedrager was
bevestigd. Even voorby het stoomgemaal de
Cruquius, dear waar de weg naar Heem
stede een bocht maakt en van de Ringvaart
afwijkt, op den hoek, waar het woonwagen
kamp staat, reed v. Ryn met zijn vrouw te
water. Het spoor van den achterband wees
later uit, dat ze den berm zijn opgereden. De
berm was hobbelig en hard, aan den rand van
het water liggen groote baksteenen. Daaren
tegen was de middenweg modderig, zoodat
met den kalmen gang, waarmede van R.
reed een zekere zuiging het rywiel op het
middenpad moest houden. Toch is hij c.a. 8
Meter over de hobbelige keien gereden.
De flets kwam l^M. van den kant te lig
gen, het lyk lag binnen de flets, het water
is ter plaatse slechts 1.15 M. diep, zoodat v.
R. zyn vrouw gemakkelijk had kunnen red
den. Hij beweerde echter voorover in het
water gevallen te zijn, hy kon zichzelf nau
welijks redden, en zijn vrouw niet grypen.
Zooals wij zeiden, was de diepte slechts 1.15
M„ v. R. is dan ook gaan staan. Iiy kon
zwemmen .hoewel hy geen vaardig zwemmer
genoemd mag worden.
De vrouw heeft geroepen; „Hulp, hulp!"
v. R/ gaf echter geen antwoord op het hulp
geroep van zijn vrouw.
Toen de vrouw werd opgehaald, lag zij 2
Meter van den kant. Het Is een algemeen
rekend feit, dat drenkelingen wel dieper
ïaar de vaargeul afzakken, doch,in geen ge-
/al naar den oever terugdrijven, waaruit de
ronclusie getrokken kan worden ,dat het v.
Ryn mogelijk was geweest zijn vrouw te red
den. Het spoor van het rijwiel wees uit, dat
zy aan den linkerkant van den weg hebben
gereden, dit is echter verklaarbaar, daar de
weg ddfer ter plaatse beter aan den linker-
kafit is te berijden.
Toen v. R. eenmaal op het droge was. ging
hij naar het huisje'r an den brugwachter, op
c.a. 75 meter alstand van de plek des onheils.
Deze rende met een dreg uit huis, waarschuw
de zyn collega, die naar een dokter zou fiet
sen, en was reeds vrij spoedig in staat de
vrouw cp het drooge te brengen. Ze scheen
bewusteloos, zoodat met kunstmatige adem
haling getracht werd de levensgeesten op te
wekken.
De omstandigheden, waaronder een en an
der zich heeft afgespeeld, was voor de politie
aanleiding v. R. op het politiebureau aan
een streng verhoor te onderwerpen. De offi
cier van Justitie uit Haarlem heeft daaraan
ook de?1 «nomen.
Een bezwarende omstandigheid van v. Rijn
is, dat algemeen bekend was, dat net huwe
lijk der v R.'s, dat ruim IV. jaar geleden
gesloten was, niet tot de gelukkigste behoor
den. Het karakter van R. behoorde niet tot
het meest aangename, zoodat er in huis
nogal eens ruzie was. Daarnaast was v. R.
korrten tyd geleden failliet gegaan, zoodat
ook de geldzorgen de gespannen verhouding
nog verhoogden. Soms was er hoogloopende
ruzie, waarna weer de beste verstandhou
ding ontstond.
Een andere bezwarende omstandigheid
was, dat op de plaats van het ongeval weinig
wqter staat, zooals wij reeds vertelden, en
het lijk der vrouw met de hand door den
brugwachter van de Cruquiusbrug is opge
haald. Onder leiding van inspecteur C. H.
Kemper te Heemstede, is het onderzoek
onmiddellijk begonnen.
Toen de schijn van misdaad zich voordeed,
werd het parket te Haarlem gewaarschuwd,
die het onderzoek verder leidde. Tot laat in
den avond was de Officier van Justitie nog
ter plaatse.
Het lyk van de verongelukte werd ter
schouwing naar liet politiebureau overge
bracht. Dr. Colenbrander verrichtte de lijk
schouwing. Men verwacht, dat vandaag de
toestemming tot ter-aarde-bestelling zal
afkomen. Groot was natuuriyk de verslagen
heid in de omgeving der woning Billiton
straat.
Velen der buren konden aan geen misdaad
gelooven, omdat de v, R.'s zoo dikwijls te
zamen uitgingen.
Ook al vonden de meeste vrouwen het
onverantwoordelijk, dat zij hun kindje van
14 maanden dan maar alleen in huls lieten,
wat ook nu weer was geschied.
Het parket stelde in de woning een uitge
breid onderzoek, het laatste bezoek duurde
circa 2 uur. Het kindje werd reeds vrij spoe
dig door de politie toevertrouwd aan de hoede
van een familielid, wonende in de Banka-
straat.
Er deden geruchten de ronde, dat v. R. een
verhouding moest hebben met een andere
vrouw, die zeer veel by hen kwam logeeren.
De twee vrouwen konden echter best met
elkaar opschieten, terwijl door de buren nooit
bemerkt was, dat R. zich speciaal voor de
logée interesseerde. Niettemin werd door de
politie ook in deze richting gezocht. De in
specteur Kemper begaf zich naar de woon
plaats van het meisje te Vlaardingen. By de
politie heeft echter de overtuiging post gevat,
dat van een verhouding geen sprake kan
zyn. Het betrokken meisje maakte een zeer
netten indruk, daarbij was zy zwak en stum
perig. Alle factoren tezamen doen echter ver
moeden, dat de rondgestrooide praatjes
onwaar zyn. Het is daarom raadzaam met
dergelijke zaken voorzichtig te zyn, daar
zoo spoedig de kroon van iemands hoofd
gerukt is. Wij doelen daarmede op het meisje
te Vlaardingen.
Dat het huwelijksgeluk van de v. R.'s
maar zeer matig was, is echter een feit.
Van R. is nog steeds in arrest en zal voor-
loopig nog niet op vrije voeten worden ge
steld.
Blijft hy echter ontkennen en komen er
geen nieuwe bezwarende omstandignecen te
voorschijn, dan zal slechts een veroordeeling
kunnen volgen op artikel 450 van het Wet
boek van Strafrecht, dat zegt: „Hy, die in
staat is, zonder eigen levensgevaar, een an
der, die in levensgevaar is, te redden, is op
straffe verplicht de helpende hand toe te
steken."
Een dergelijk geval zou zich dan voor het
kantongerecht moeten afspelen.
De overledene was een dochter van de
familie v. Mooy, Ged. Voldersgracht. Ze was
algemeen geacht om haar vrooiyken aard
en edel karakter. Dit wordt niet overal van
Van Rijn getuigd.
Laten wij hopen, dat er vry spoedig licht
komt in deze duistere zaak. opdat de vele
praatjes, die in de stad rondgaan, gesmoord,
worden in de waarheid!
Van omwonenden vernamen wy, dat het
echtpaar v. R. dikwyls 's avonds uitging, om
in Vijfhuizen by familieleden te kaarten,
terwijl deze familieleden soms ook in Heem-
ste kwamen. Meestal duurde het kaarten
tot laat in den nacht. Ook Maandagavond
was het echtpaar naar Vyfhuizen gegaan.
De omwonenden noemden de verhouding
der echtgenooten niet goed. Soms hoorden
zy in den nacht lawaai en woordenwisse-
De plaats aan de Ringvaart nabij de Cruquiusbrug, waar in den nacht van Maandag
op Dinsdag het echtpaar R. uit Heemstede te water is gereden.
