Buitenlandsch Nieuws
De Strijd dm de Grondwet
in Polen
FEUILLETON
DE SCHANDPAAL
RADIO-OMROEP
TWEEDE BLAD NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT - DONDERDAG 21 FEBRUARI 1929 BLADZIJDE 2
GEMENGDE BUITEN?
BERICHTEN
RECHTSZAKEN
De explosie in het perceel
aan de Driekoningenstraat
te Arnhem
Een aanrijding met doodelijk
gevolg
LEGER EN VLOOT
H. M's. „Kortenaer"
MARKTNIEUWS
STOOMVAARTLIJNEN
AI eenige iaren geleden heeft maar A ehalk
Piisoedski verklaard, dat de herziening van
ie Grondwet noodzakelijk was. Pilsoi dski
vond. dat de staatspresident te weinig mi icht
aad en wees het daarcm van de hand ook
nadat hij door Sejm en Senaat gekozen 'was
om President van de republiek Polen te
worden. Sedert dien tijd is er herhaaldelijk
een grondige verandering van de Grondw et
aangekondigd en nu is er een wetsontwes p
gereed gekomen, dat echter niet door 4'e
regeering is ingediend, maar door het regea-
ringsblok van de moreele saneering. Dit xal
sich de toestemming van den maarschaU
reker wel hebben verzekerd. Dit ontwerp ia
een groote stap naar de monarchie toe. Het
jaar wordt de geheele macht in de hand van
den president gegeven.
Deze grondwetsherziening zal zeker geen
parlementaire meerderheid vinden. Maar
schalk Pilscedski moet de nieuwe grondwet
aan het Poolsche volk opdringen, als hij ze
wil doorzetten. Tot nu toe schrikt de maar
schalk nog van zoo'n stap terug; of hij er
anders over zal gaan denken, zal in de
naaste toekomst blijken.
CHAMBERLAIN OVER DEN TOESTAND
LONDEN, 20 Febr. In het Lagerhuis
heeft Chamberlain heden opnieuw een korte
r V; T ,T liecii, wwmutuam neuen opnieuw een korte
heet daarin, wel, dat alle macht van het volk verklaring betreffende Afghanistan afeele«*rt
Uitgaa- maar ia werkelijkheid moet, vol- ft waarin hii zeirio h.» -
uitgaat, maar in werkelijkheid moet, vol
gens het plan van het regeerings-blok. in de
waarin hij zeide, dat de verantwoordelijke
1 ritsohe politiek in Afghanistan bij de Londen
a he regeering berustte, doch dat zij uit den
aa rd der zaak groote beteekenis heechtte aan
da meeningen van de regeering in Indië en
den Britscben gezant in Kaboel.
erder ontkende Chamberlain, dat er nog
andere vliegtuigen boven Afghanistan kruis
ten dan die, welke aan de evacuatie deel-
naua/m, en deze vlogen met volledige toe
stemt aing van de facto regeering in Kaboel.
Fr v»as eehter ve?n enkele buitewlantb'he
legatie uit Kibr.ïl dooi hen geevacucod.
H:j had vernomen, dat Koning Aman Dollar»
uitdruS king gegeven had aan zijn bereidwil
ligheid, om diplomatieke vertegenwoordigers
in Kanüahar te ontvangen, doch tot dusverre
had hij- niet vernomen, dat diplomaten in Ka
boel de» uitnoodiging hadden aangenomen.
De Britsche regeering was niet van plan
haar mössie. naar Kandahar te verplaatsen.
PILSOEDSKI.
toekomst alle macht van den staatspresident
uitgaan. Het is karakteristiek voor het
grondwets-ontwerp, dat het woord „repu
bliek" er niet in te vinden is; er wordt altijd
gesproken van den Poolschen staat. Terwijl
de tegenwoordige grondwet 126 artikelen om
vat, moet de toekomstige volgens het voorstel
van het regeerings-blok. er 143 hebben. Er
zullen slechts 70 artikelen van de tegen
woordige grondwet in de nieuwe worden
overgenomen, terwijl de overige 56 artikelen
worden gewijzigd; de rest is geheel nieuw.
Het is verwonderlijk, dat aan de militairen
het passieve kiesrecht moet worden verleend,
dat dus de politiek in het leger wordt gedra
gen. Maar de stemmen van soldaten, die
boven 24 jaar zijn, zullen wel nauwelijks
voldoende zijn, om een toekomstigen Sejm
te scheppen, die aan de wenschen van Pii
soedski beantwoordt. Iets geheel nieuws
schept het ontwerp omtrent de positie van
den staatspresident, die, zooals een blad heeft
gezegd, voortaan een monarch zal zijn in
het gewaad van een president. Tot nu toe
werd de president in Polen gekozen in een
gemeenschappelijke zitting van Sejm en Se
naat. Na de grondwetsherziening moet hij
door het volk worden gekozen. Aan de ver
kiezing mogen alleen Polen deelnemen, die
geen straf hebben ondergaan. Dat wil zeggen,
dat een deel van de bevolking van de presi
dentsverkiezing is buitengesloten. De
verkiezing zelf moet voor de bevolking ge
makkelijk worden gemaakt. In de herziening
wordt bepaald, dat er maar twee candidaten
zuilen zijn, waartusschen de kiezer kan be
slissen. De eene candidaat wordt benoemd
door den aftredenden president, den tweeden
magen Sejm en Senaat te zamen aanwiizen.
De president zoekt dus zijn „troonopvolger"
zelf uit en hij zal machtmiddelen genoeg
hebben, om de keuze van zijn candidaat
door te zetten. De president kan Sejm en
Senaat ontbinden, hij kan ministers benoe
men en ontslaan, hij kan door verordeningen
met wettelijke kracht heerschen. hij kan
vonnissen opheffen. Een absoluut monarch
heeft wel nauwelijks ooit zoo'n menigte rech
ten gehad als den toekomstigen staatspresi
dent van Polen is toegedacht. De leden van
het staats-gerechthof benoemt de staatspre
sident. Door de verklaring van dit gerechts
hof kan een volksvertegenwoordiger, die
tegen de belangen van den staat werkt, zijn
mandaat verliezen. De immuniteit van de af
gevaardigden wordt sterk ingekrompen. In
terpellaties kunnen alleen nog door een vijf
de van de afgevaardigden worden ingebracht.
Daar de Sejm 444 afgevaardigden telt, zouden
er altijd 88 onderteekeningen vereischt zijn,
om een interpellatie in te dienen. Zelf wet-
gevenden arbeid doen, kan de toekomstige
volksvertegenwoordiging niet meer, want de
staatspresident kan voor wetten, die hem
niet bevallen, zijn onderteekening weigeren
en de wet aan de volksvertegenwoordiging
terugsturen.
Pas dan, wanneer de beide volksvertegen
woordigingen het voorstel voor de tweede
maal aannemen, moet de voltrekking door
onderteekening van den staatspresident
plaats hebben, of deze moet de beide licha
men ontbinden. Als Sejm en Senaat zijn
ontbonden, kan de president door middel van
decreet zelf die wetten maken, welke hem
of den door hem benoemden, ministers wen-
schelijk schijnen.
De Senaat bestond tot nu toe uit 111 le
den. Na de grondwetsherziening moet hij uit
150 leden bestaan, waarvan er 100 worden
gekozen en de overige 50 door den president van de zaak aan te roeren: n.l. hoeveeren
worden benoemd. Voor den duur van zeven hoelang Duitschland zal moeten betalen.
CHA.M13ERLAIN OVER DE VLOOT -
CONFERENTIE
LONDEN, 20 Febr. In het Lagerhuis heeft
hedenmidcihg Sir Austen Chamberlain me
degedeeld, dat de Britsche regeering niet het
plan koestert een uitnoodiging voor een
nieuwe coiaferentie ter ontwapening ter zee
te doen. Affle problemen, die zich voordoen
bij de betit-kkingen tusschen Engeland en
de Vereenigde Staten op het gebied van de
resp. vlootsturkten, worden reeds door de re
geering onderzocht; zoolang het resultaat
hiervan nog» niet bekend is, kan ik geen na
dere verklaringen afleggen, zeide Chamber
lain.
Allereerst zal overleg worden gepleegd met
de dominionis. Op de vraag of hij kon mee-
deelen, of die verklaring van den Britschen
gezant te Washington en daarna het dementi
van het Foreign Office in Amerika geen
misverstand gewekt hebben, antwoordde
Chamberlain, dat deze beide verklaringen
niet tegen elkaar indruischten. De mededee-
ling van het Foreign Office richt zich slechts
tegen een in de verklaring van den gezant
verkeerdelijk getrokken conclusie.
KONING GEORGE VERLANGT NAAR DE
BUITENLUCHT
LONDEN, 20 Febr. (V. D.) Officieel wordt
ten huize Craigweil medegedeeld, dat de ko
ning een goeden dag heeft doorgebracht. Hij
was wederom in staat eenigen tijd aan zijn
venster te vertoeven. Tevens heeft hij den
wensch te kennen gegeven, eens buitenshuis
te gaan; het wachten is nu op gunstiger weer.
22 GRADEN ONDER NUL IN NOORWEGEN
OSLO, 20 Febr. (V. D.) In den afgeloopen
nacht werd in Odensee tot dusver de laagste
temperatuur van dezen winter geregistreerd,
n.l. 22 graden onder nul. Trots de terugkeeren-
de koude kon de overtocht over den Grooten
Belt beter plaats vinden dan voorheen; drie
veerbooten konden in 4 uur tijds den over
tocht volbrengen.
VIJF ARBEIDERS BIJ EEN EXPLOSIE
GEDOOD
PARIJS, 20 Febr. (V. D.) Bij de explosie in
een dynamietfabriek in St. Martin de Crau
aan de Rhone werden 5 arbeiders gedood.
DE CONFERENTIE DER DESKUNDIGEN
LONDEN, 20 Febr. De Parijsche corres
pondent van de „Morning Post" bericht, dat
de onderhandelingen tusschen ör. Schacht
en Sir Josuah Stamp het geheele vraagstuk
der schadevergoedingen betroffen. Tusschen
beide deskundigen heerschten belangrijke
meeningsverschillen. Daarom heeft Owen
Young de uitbreiding tot een subcommissie
voorgesteld. Hierin ziet men een slecht tee-
ken, aangezien in een commissie overeen
stemming veel moeilijker te bereiken is,
dan tusschen twee personen. Niettemin wor
den alle pogingen in het werk gesteld om
te voorkomen, dat de onderhandelingen mis
lukken, maar uit alles blijkt, dat de voor
uitzichten niet zeer gunstig zijn. Alle par
tijen waren blijkbaar bang om het kernpunt
PARIJS 20 Febr. (V.D.) In de hedenmiddag;
gehouden voltallige zitting der deskundigen
werden de besprekingen over het rapport van
Sir Josuah Stamp voortgezet, die de voorstel
len van de subcommissie aangaande de ver
dere werkwijze der conferentie in de ochtend
zitting heeft ingeleid. Hoewel over de details
nog geen overeenstemming werd bereikt, kun
nen de algemeene richtlijnen aan de morgen
vergaderende deskundigen reeds worden voor
gelegd. In hoofdzaak zal men zich bezighou
den met het vraagstuk der betalingscapaciteit
van Duitschland.
AANSLAG OP POOLSCII CONSUL-
GENERAAL
Een Pool heeft te Parijs een aanslag ge
pleegd op den consul-generaal van Polen,
Kawolski-Santani, die een voor hem bestef-
den messteek kon ontwijken. De aanvaller
werd aangehouden en bekende.
ALBERT THOMAS TERUG
Teruggekeerd van zijn reis van drie maan
den naar 't Verre Oosten, o.a. Nederlandsch-
Indië, verklaarde Albert Thomas, de direc-
eur van het Internationaal Arbeidsbureau,
dat op hem den meesten indruk had ge
maakt het rassenprobleem, dat op 't Verre
Oosten drukt.
HET GROOTSTE DUITSCHE PASSA
GIERSCHIP
HAMBURG, 20 Febr. Van de werf
Blohm Voss is hedenmiddag het voor de
Hamburg Amerika Lijn gebouwde grootste
pasagiersmotorschip „Milwaukee", het groot
ste motorschip der Duitsche Handelsmarine
van stapel geloopen.
HET IJS OP DEN RIJN
KOBLENZ. 21 Febr. Op den Nieder-
rhein strekt het ijs zich thans uit tot voorbij
Homberg. Op den Boven-Rijn zijn de ijs
afzettingen weer 1600 M. stroomopwaarts
uitgebreid, zoodat het thans reeds tot voorbij
Sontersheim staat. Onder Mannheim zijn
groote stukken aan het afdrijven geraakt,
zoodat thans ongeveer 4.5 M. vrij is. Het ijs
op den midden-Rijn is onveranderd. Volgens
het meteorologisch Instituut te Aken kan
weersverandering voorloopig niet verwacht
worden.
SLECHTE TOESTAND IN DE
FILMINDUSTRIE
BERLIJN, 20 Febr. De Centrale organi
satie der Duitsche filmindustrie heeft zich
in samenwerking met het Rijksverbcnd van
Bioscooptheaterdirecteuren tot den Rijksmi-
van Berlijn gewend en opheffing van de
belastingen op de publieke vermakelijkheden
gevraagd. Ten gevolge van de lang aanhou
dende vorst zijn de ontvangsten der bios
cooptheaters met 40 pet. gedaald.
HET COALITIEVRAAGSTUK NOG
NIET OPGELOST
BERLIJN, 20 Febr. Omtrent de gis
teren gehouden bespreking tusschen de
leiders der Duitsche Volkspartij en van
het Centrum, dr. Stresemann en dr. Kaas,
Dr. Kaas
is buiten parlementaire kringen niets anders
bekend dan dat dit onderhoud voornamelijk
de algemeene politiek en speciaal de buiten-
landsche politiek tot onderwerp had. Om
trent het hervatten der onderhandelingen
over de coalitie is nog niets bekend. In het
coalitievraagstuk is het allereerst de Pruisi
sche kwestie die opgelost moet worden. Men
verwacht heden een conferentie tusschen den
voorzitter der fractie van de Duitsche Volks
partij in den Pruisischen Landdag, dr. Sten-
del, en den Centrum-afgevaardigde in den
Pruisischen Landdag, dr, Hess. Op een her
vatting der onderhandelingen over de coa
litievorming in het Rijk valt voor de oplos
sing der Pruisische kwestie niet te rekenen.
RECHTERLIJKE OVERTREDING
DRESDEN, 20 Febr. De kantonrechter
Willibald Feigner te Dresden is wegens ver
duistering van 80.000 mark gearresteerd en
ter beschikking vair de Justitie gesteld.
GROOTE BRAND TE BERLIJN
BERLIJN, 20 Febr. In een gebouw in
de Alexandarstrasse ontstond in den afge
loopen nacht een groote brand. De brand
weer rukte met acht wagens aan. Het vuur
is vermoedelijk op de vierde verdieping ont
staan, waarin verscheidene ondernemingen
zijn gevestigd, o.a. een meubelmakerij en een
drukkerij.
De brand breidde zich zeer snel uit naar
het dak en de lager gelegen verdiepingen.
Het blusschingswerk werd door de strenge
vorst zeer bemoeilijkt en de brandweerlieden
hadden zeer van. de koude te lijden. Boven
dien werd het werk belemmerd door de
duisternis en de sterke rookontwikkeling.
Toen na eenige uren het gevaar geweken
was, was het gebouw geheel uitgebrand. Ver
scheidene particuliere woningen in de om
geving moesten ontruimd worden, aangezien
zij gevaar liepen door het vuur te worden
aangetast.
DE MOGELIJKHEID VAN HET
TOETREDEN VAN HET VATICAAN
TOT DEN VOLKENBOND
ROME, 20 Febr. In de „Nuova Antolo-
gia" geeft senator Tittoni, de toekomstige
president van de nieuwe Italiaansche acade
mie een beschouwing over de beteekenis
van de overeenstemming tusschen Vaticaan
en Quirinaal. Het grootste deel van deze
beschouwing is de toetreding van het Vati
caan tot den Volkenbond. Tittoni acht deze
toetreding van het Pontificaat niet ge-
wenscht. Indertijd heeft Sonnino uit vrees,
dat de Paus de Romeinsche kwestie zou
opwerpen, den Paus van de Vredesconfe
rentie uitgesloten. Daarmee heeft hij den
Paus, zonder het te weten of te willen, een
grooten dienst bewezen. Men stelle zich voor
zegt Tittoni in welk een positie de
Pauselijke Legaat zou zijn gekomen, wanneer
hij gedwongen zou zijn geweest, te Versailles
het Vredesverdrag te onderteekenen. De Paus
had er slechts bij kunnen verliezen, wanneer
hij zich in den wereldlijken, materieelen en
territorialen strijd tusschen de volkeren had
gemengd. Reeds tijdens den oorlog heeft hij
de grootste omzichtigheid aan den dag
moeten leggen om de gevoelens der katho
lieken in de vijandige landen niet te kwet
sen. In den Volkenbond zou deze positie nog
moeilijker zijn.
NA IIET JONGSTE COMPLOT IN SPANJE
Volgens het „Journal" heeft Primo de
Rivera verklaard, dat de koning in den Dins
dag gehouden ministerraad een decreet on
derteekend heeft, waarbij de artillerie voor
de tweede maal wordt ontbonden. Ook de
andere voorstellen van den eerste-minister,
o.a. betreffende de maatregelen, welke naar
aanleiding van den jongsten opstand zijn
genomen, heeft de koning goedgekeurd.
Volgens een bericht uit Madrid aan de
bladen, hebben twee inspecteurs van politie
in de woning van den voormaligen voorzit
ter der Kamer, Miguel Villanueva, een huis
zoeking gedaan en hem een bevel tot in
hechtenisneming overhandigd. Er werden een
aantal documenten in beslag genomen.
Villanueva, die 78 jaar oud is, wordt voor
loopig in zijn eigen woning bewaakt.
DE ONTBINDING VAN HET ARTILLERIE
KORPS
MADRID, 20 Febr. De ontbinding van
het geheele officierenkorps der artillerie
wordt thans officieel bekend gemaakt. Alle
artillerie-officieren worden voorloopig ont
slagen. De minister van binnenlandsche za
ken zal hun een verblijfplaats aanwijzen. Het
zelfde geldt ook voor de leden van de artil
lerie-academie. Na de reorganisatie worden
de officieren opnieuw aangesteld en moeten
zij opnieuw den eed afleggen, waartoe zij te
voren een verzoek tot den koning moeten
hebben gericht. Zij, die opnieuw worden aan
gesteld, hebben recht op het salaris, dat zij
in den ontslagtijd zouden hebben ontvangen,
terwijl de officieren, die niet weer worden
aangesteld, pensioen zullen krijgen.
De regeering heeft een officieele nota ge
publiceerd, waarin zij verklaard niet het volle
vertrouwen in het officierenkorps te hebben
verloren en op den trouw van het grootste
gedeelte rekent.
AMERIKA EN IIET PERMANENTE HOF
Kellogg heeft aan de diplomatieke verte
genwoordigers van alle mogendheden, die het
protocol van het Perm. Hof van Intern. Ju
stitie geteekend hebben, 'n nota toegezonden,
waarin de houding" der Ver. Staten tegen
over dat Hof wordt uiteengezet.
Amerika, zoo wordt verklaard, is bereid lid
te worden van het Hof, mits een formule kan
worden gevonden, welke, terwijl zij de be
langen der Ver. Staten waarborgt, den hin
derpaal uit den weg ruimt, gevormd door de
Amerikaansche reserve, dat het Hof niet zon
der toestemming der Ver. Staten een verzoek
om advies in verband met eenig geschil,
waarbij de Ver. Staten geïnteresseerd zijn,
in behandeling zal nemen.
BRAND IN EEN ONDERGRONDTREIN
Meer dan driehonderd gewonden
Uit New-York wordt gemeld, dat het aan
tal bij den brand gewonde personen meer
dan 300 bedraagt. In het Sint Vincent-hos
pitaal, dat het dichtst bij den ingang van
de tunnel ligt, zijn reeds 250 gewonden
binnengebracht. Omnibussen moesten wor
den gerequireerd voor het vervoer der ge
wonden, omdat er geen voldoende ambu
lance-auto's waren.
EEN TREIN MET MIJNWERKERS VER
ONGELUKT
PREORIA, 20 Febr. (V.D.) Uit Preoria in
den staat Illinois wordt gemeld, dat een met
mijnwerkers gevulde speciale trein, welke uit
vier wagens bestond, is ontspoord en van een
8 Meter hooge helling is gestort. Talrijke ar-
beiders werden onder de ruïnes bedolven, j
Het duurde een vol uur, eer de eerste hulp
kon worden verleend, welke bovendien door
de strenge koude werd belemmerd. Tot nu toe
werden 6 lijken geborgen; het aantal gewon
den bedraagt 75.
De schandaaltooneelen in den
Rijksdag
De soc. voorzitter van den Rijksdag Paul
Loebe, wil blijkbaar op afdoende wijze een
einde maken aan de schandaaltooneelen,
welke den laatsten tijd in toenemende mate
in de Duitsche Volksvertegenwoordiging
voorkomen, en welke gewoonlijk uitgelokt
worden door de communistische afgevaar
digden.
We hebben reeds gemeld, dat het senioren
convent Loebe's voorstel om voortaan geen
tribunekaarten meer te verstrekken aan de
communistische partij, heeft goedgekeurd.
Doch deze maatregel is niet de eênige,
waartoe Loebe besloten heeft.
Zoo zal ook het aantal politiebeambten,
in uniform en in burgerkleeren, in het
rijksdaggebouw worden uitgebreid. Afge
vaardigden, die zich bijzonder onhebbelijk
gedragen, zal de toegang tot een groot aan
tal zittingen kunnen worden ontzegd,
waarbij zij dan het recht op de vergoeding
en op vrij spoorwegvervoer zuilen verliezen.
Bovendien heeft de politie opdracht ont
vangen, om wanneer samenwerking geble
ken is tusschen afgevaardigden en tribune-
bezoekers, zich niet te storen aan de
onschendbaarheid dier volksvertegenwoor
digers, maar hen onmiddellijk te arresteeren.
In welke gevallen dan een vervolging
wegens huisvredebreuk tegen de gearres
teerden moet worden ingesteld.
Ten slotte heeft de heer Loebe verklaard,
dat hii bij elk scheldwoord en elke onhebbe
lijke interruptie onmiddellijk krachtig zal
ingrijpen.
Men mag benieuwd zijn of het hem zal
gelukken de heeren lawaaimakers met deze
maatregelen in toom te houden.
7 October 192824 Februari 1929
Morgen komt te Weenen een vergadering
bijeen van de vertrouwensmannen van de
soc.-democraten, ter bespreking van den
politieken en eeonomischen toestand en van
hetgeen a.s. Zondag gebeuren moet, op wel
ken dag, zooals men weet, volgens de plan
nen een herhaling op het program staat
van hetgeen op 7 October 1928 in Wiener -
Neustadt plaats greep, n.l. een wapenschou
wing van de „roode" en „witte" legers.
Dank zij de krachtige voorzorgsmaatregelen
van de regeering is toen alles goed afgeloo
pen, maar het zenden van gendarmen en
militairen naar Wiener-Neustadt heeft den
staat toen een deficitie van niet minder dan
400.000 sh. gekost!
Hoewel de autoriteiten pogingen aanwen
den om beide partijen af te brengen van
haar voornemen om voorbij de bureaux van
het hoofdorgaan van de tegenpartij te
defi'eeren, schijnt de kans, dat deze uittar
ting voorkomen zal kunnen worden, voor
loopig nog uiterst gering. Wel is bereikt, dat
de beide défllé's althans op verschillende
uren zullen plaats vinden.
De po'itie zal met een groote macht de
beide dagbladgebouwen bewaken, terwijl het
garnizoen in de kazernes geconsigneerd zal
blijven.
Naar schatting zullen een 7000 man van
de burgerwacht aan den marsch door de
Weensehe arbeiderswijk Meidling dee'ne-
men, terwijl minstens 8000 man van den
„Sehutzbund" zouden meedoen. Met eenige
bezorgdheid zien velen onder deze omstan
digheden den 24en Februari te gemoet de
liberale „Neue Freie Presse", die intusschen
verzekert, dat er geen reden tot vrees
bestaat, acht het optreden van de burger
wachten in het „roode" Weenen hoogst
ongewenscht, en betreurt het ten zeerste,
dat men van soc. zijde niet heeft kunnen
besluiten dit optreden eenvoudig te
negeeren.
Bezorgdheid schijnt vooral te bestaan
wegens de houding van de communisten, die
van de gelegenheid gebruik willen maken om
overal In den lande vergaderingen te beleg
gen en natuurlijk eventueel hun slag te
slaan, indien het onverhoopt toch tot een
botsing tusschen de beide partijlegers in de
hoofdstad mocht komen.
Het feit, dat er in Weenen ongeveer een
millioen werkloozen zijn, draagt er het zijne
toe bij om de ongerustheid te vergrooten.
De rechtbank te Arnhem heeft behandeld
de zaak tegen M. M., aldaar, die terecht
moest staan wegens grove nalatigheid, om
dat hij in een huis aan de Driekoningen
straat aldaar, waar hij leidingen had gelegd,
niet eerst de gasleiding had afgesloten. Toen
later de bewoners van het huis gaslucht
waarnamen en met een lucifer naar liet lek
gingen zoeken, ontstond een ontploffing,
VRIJDAG 22 FEBRUARI
HILVERSUM 1071 M. 10.3010.45 Gramofoonmu-
ziek 10.45n-45 Jaarbeursconcert door het Kling-
Trio 11.4512.00 Graraofoonmuziek 12.152.00
Concert door het A.V.R.O.-Trio 2.454.00 Gramo-
foonmuziek 4.004.30 Huisvrouwenhalfuurtje, door
F. v. P.aalte 5.005.30 Tuinbouwhalfuurtje door
Hr. H. Gorter 5.306.00 Radiopraatje 6.007.15
Concert door het A.V.R.O.-Tcio 7.157.45 Schippers-
les door A. A. Kleyn 8! 00 Concert door het Omroep
orkest 8.309.00 Lezing door Hr. Parey Vocht i-i
huizen 9.00 Kamermuziek. Hartvelt-kwartet 10.00
Persber. 10.15n.oo ("Vervolg) Concert. Operette
programma 11.0012.00 Dansmuziek.
HUIZEN 336.3 M. Na 6 uur 1852 M. 12.301.30
Concert door het K.R.O.-Trio 3.004.00 Vromven-
uurtje door Mei. N. Mens 4.005.00 N.C.F.V,
Gramofoonmuziek 5.006.45 Concert. Het Neder-
landsch Vocaal ensemble. Th. Ponten, pianobegel. -
6.457.00 Radiopraatje door W. Pecters. De Mexicaan-
sche hond 7.007-25 Spr. J. C. v. d. Plaat Centrale
verwarming.
DAVENTRY 1562 M. 10.35 Kerkdienst 11.05
Kookpraatje rj.20 Gramofoonmuziek 12.20
Sonatenconcert. H. JLuard, cello. M. Dixon, piano
12.50 Orgelconcert 1.202.20 Orkestconcert 2.50
Voor de scholen 3.15 Muziek 3.20 Lezing 3.40
Muziek 3.45 Lezing Pasteur 4.00 Muziek 4.05
Sybil Eaton strijkkwartet 4.50 Orkestconcert 5.35
Kinderuurtje 6.20 Lezing 6.35 Nieuwsber. 6.50
Berichten 7.05 Handel's vcioolsonatcn 7.20 Lezing
7-35 Muziek 7.45 Lezing*8.05 Licht orkestconccrt.
A. Moxon sopraan. Orkest 9.20 Nieuwsber. 9.„10
DebatScottish Nationalism 10.40 „Airy nothing"
schets van McConnel 12.2c12.20 Dansmuziek.
PARYS „RADIO-PARIS" 1750 M. 12.50—2.10
Orkestconcert 4-055-05 Orkestconcert 7,057.50
Gramofoonmuziek 8.20 Litter.causerie 8.5011.ro
Symphonicconcert.
LANGENBERG 462 M. 9.3510.30 en 11.30 Gramo
foonmuziek 12.251-5<3 Örkestconcert 5.055.5c
Orkestconcert 7.20 Concert. Werag-Orkest 8.20—
8.40 Concert uit Frankfurt- Daarna onbekende walse;
van Joh. Strauss. Vervolgens dansmuziek.
ZEESEN 1649 M. 11.2031.50 Lezingen 3.504.5
Örkestconcert 4.507.05 Lezingen 7.20 Orkes
concert o.l.v. Max Roth 8.20 Concert uit Frankfur
HAMBURG 391.6 M. ro.2011.20 Gramophoonplan
12.40 Muziekuitzending voor scholen 3.35 Orkes
concert. Werken van Oscar Strauss 5.20 Concert
6.2 Coortzetting concert 7.20 „Etagenhaus" Koorsc
van Otto Alfred Palitzsch 8.35 Winterliches Tagewc
im Dorfe. Oude volksliederen. Mannenkoor, bariton t
sopraan 10.20 Concert.
BRUSSEL 511.9 M. 5.20 Örkestconcert 6.55 Tri
concert 7.20 Gramaphoomplaten 8.35 Fragment»
uit „De Barbier van Sevilla", Rossini, m.m. v. Mn
Vida en de heeren Letroye, Fabre, Bracony en Mer!
waardoor in het huis een groote verwoestin:
werd aangericht.
Verdachte zeide, dat de gemeentegasfabriek
de schuldige was, omdat' ze den meter had
moeten verzegelen.
Het O. M. achtte het ten laste gelegde
echter bewezen en eischte 50 boete of 30
dag enhechtenis.
De rechtbank achtte het \jben laste gelegde
niet bewezen en sprak den verdachte vrij.
De oud-militair bp den Krijgsraad te
's-Hertogenbosch heeft tegen G. H., uit
Enschedé, kornet bij 't 5e reg. veld-art. te
Amersfoort, terzake dat hij door roekeloos
rijden te Diemen den arbeider G. Busker
met zijn auto aanreed, ten gevolge waarvan
deze overleed, 3 maanden hechtenis ge-
eischt met intrekking van het rijbewijs voor
den tijd van 9 maanden.
De uitspraak luidde: 1 maand hechtenis
en ontzegging van het rijbewijs voor den tijd
van 1 jaar.
H.M.'s torpedojager „Kortenaer" is op de
terugreis uit West-Indië 18 dezer van Port
of Spain (Trinidad) vertrokken met bestem
ming naar Ponta Delgaöa (Azoren).
AMSTERDAM, 20 Febr. Vee. Ter veemarkt waren
heden aangevoerd 251 vette kalveren ie qual. 100 1x6 ct.
2e qual. 90—100 ct. 3e qual. 7090 ct. per kg. levend
gewicht 121 nuchtere kalveren f 10 a 17 570 varkens,
Hollandsche overz. en Geldersche ie qual. 8485 ct. 2e
qual. 8384 ct. vette varkens 8183 ct. per kg. slacht-
gcwicht.
's HERTOGENBOSCH, 20 Feb. Vee. Aanvoer 745
stuks hoornvee, 428 biggen, 48 zeugen, 28 schapen en
lammeren, 65 kalveren, kalfkocien f 200340, kalfvaarzen
f 190295, magere ossen en koeien f 120185, vette ossen
en koeien ie qual. 51 c., 2e qual. 46 c. per pond pinken
f 100—150, zeugen f 100—140, biggen f 2.25—2.40 rer
week; schapen f 2535, lammeren f 20.28, Wegens de
vorst was de aanvoer klein, de handel slepend. Vet vee
lager dan vorige week overigens moeilijk prijshoudend.
AMSTERDAM, 20 Feb. Aardappelen. (Bericht v d.
mak. Jac. Knoop). Zeeuwsche bonten f 66.50, blauwen
f6 6.50, bravo's f 3.504.50, eigenheimers f 3.504,
blauwe poters f 2.502.75, bonte poters f 2.502.75,
Bevelanders f 3.25—3.50, IJpolder bravo's f 3.504.50,
«cve.anders f 3.253.50, Noord-Hol!, eigenheimers
1 3-J-3-25, Anna Paulowna zand f 34.50, Hillegommer
zanda^rdappe-len f 3—4.50 P- hl., winter Malta f 11 p. 100
k?: Flakkeesche eigenheimers f 3.50—4» Spuische eigen
heimers f 3.504, Zuidlandsche eigenheimers f 4, Friesche
borgers f 33.25 p. hl.
MAASTRICHT, 20 Feb. Botermijn. Aanvoer 143.750
kg. Hoogste prijs f 2.41, middenprijs f 2.26, laagste prijs
f 2.16.
STOOMVAART MIL NEDERLAND
CHRISTIAAN HUYGENS (thuisr.) pass. 19/2 Perim.
KRAKATAU (thuisr.) pass. 18/2 Perim.
KONINGIN DER NEDERLANDEN, (uitr.) 19/a v.
Algiers.
KON. HOLL. LLOYD
FLANDRIA (uitr.) 19/2 v. Santos.
GELRIA (thuisr.) 19/2 v. Pcrnambuco.
GAASTERLAND (thuisr.) 18/2 v. Santos.
MAASLAND (uitr.) 19/3 te Pernambuco vermoedelijk
vertrek 20/2.
KON. NED. STOOMBOOTMAATSCHAPPI
DEUCALION 20/2 v. Bremen te Amsterdam.
ERATO 20/2 v. Bordeaux te Amsterdam.
19
Dietrich, die geen plan had om te zeggen,
wat hem tot dit besluit bewoog, nam spoedig
de gelegenheid waar om zich naar de deel te
begeven, waar de dansende paren vroolijk
rondzwierden. Hij maakte een paar dansen
mee, waar hij goedschiks niet buiten kon en
daarna vergenoegde hij zich met bedaard
toe te kijken.
Jenka was weer even uitgelaten als Dietrich
haar nog eens by een dergelijke gelegenheid
gezien had. Toch scheen haar vroolijkheid
van geheel anderen aard te zijn dan toen.
Het, meisje was zichbaar opgewonden, haar
oogopslag was onrustig, haar wangen gloei
den, haar lach klonk niet natuurlijk. Zij was
mooier dan ooit, want zij had veel zorg aan
haar uiterlijk besteed en zij wist wat haar
goed stond. Een rood koralen ketting, dien
Dietrich nog nooit gezien had, droeg zij om
den hals, en tusschen haar losjes opge-
knoopten halsdoek had zij eenige roode
anjelieren gestoken. Voor haar beschermer
had Jenka vandaag geen blik over, zij
scheen zelfs te vermijden in zijn nabijheid
te komen. Zij had alleen aandacht voor
Steven, die haar in het oog loopend het
hof maakte. Het jongmensch wist zich
schadeloos te stellen voor haar lange af
wezigheid; hij danste uitsluitend met haar
en bemoeide zich met niemand anders. Hij
werd hoe langer hoe luidruchtiger, zoodat
hij aanstoot verwekte.
Dietrich, die hem een berisping van mijn
heer Wallmuth wilde besparen, richtte
eenige ernstige woorden tot hem en spoorde
ook Jenka aan wat bedaarder te zijn. In
plaats van zooals anders zijn vermaningen
ter harte te nemen, was het meisje nu op
de teentjes getrapt. Snikkend verklaarde zü,
dat zij zooiets niet verdiend had en dat hij
ook altijd achterdochtig was. Hoeveel
moeite haar aanbidder ook deed, zij was
niet meer over te halen om te dansen.
Steven had het eveneens kwalijk geno
men, dat Dietrich zich met hem bemoeide.
Hij durfde wel niets tegen te zeggen, maar
woedend keek hij den opzichter aan en
sprak den heelen avond geen woord meer
tegen hem.
Toen Dietrich na afloop van het feest
zijn gewone rondte door de hoeve deed, om
te zien of alles in orde was. kwam Jepka
plotseling op hem toeschieten en voor hij
wist wat er gebeurde, wierp zij zich voor
hem op de knieën en vroeg hem onder
hartstochtelijk snikken om vergiffenis, Zü
wist, verzekerde zü, dat hy alleen het goed
met haar meende en zii zou ook go°d ge
bleven zyn, als hij maar gewild had.
Hij begreep niet, wat zü bedoelde, doch zii
keek hem zoo smeekend aan, dat hü niet
van zich kon verkrijgen tegen haar uit te
varen. Hij trachtte derhalve haar wat te
kalmeeren, doch by het eerste woord, dat
hij haar toesprak, sprong zij op en liep in
allerijl naar huis.
Toen Dietrich, ten zeerste verwonderd
over haar vreemd gedrag, zijn weg ver
volgde, ontmoette hij Wallmuth met
Steven.
Mijnheer Wallmuth vroeg, wie er nog zoo
laat buiten was geweest, terwijl hij meende,
dat allen ter ruste waren gegaanhet
antwoord van Dietrich, dat het Jenka was
geweest, stelde hem echter gerust. Het ge
zicht van Steven gloeide daarentegen van
jaloezie.
Dietrich hoorde ook, hoe hij in zich
zelf bromde, dat de opzichter beter deed
zich met zijn eigen zaken te bemoeien; hij
had ten minste aan één meisje genoeg.
Ofschoon Dietrich wel verstaan had, wat
het jongmensch gezegd had, wilde hij hein
niet ter verantwoording roepen, daar hy
zag, dat hij meer gedronken had, dan dien
stig was.
VIII
Toen Willy Wilhelm aan zijn broer ver
telde, dat er veel jongelui waren, die een
oogje op MarL hadden, had hij de
waarheid gesproken.
Marie toonde zich volstrekt niet gevoelig
voor al die oplettendheden; integendeel,
men kon uit haar koele houding genoeg
zaam opmaken, dat haar hart niet meer
vrij was.
Een was er echter onder haar aanbid
ders, die zich niet zoo licht uit het veld
liet slaan. Het jongmensch was eigenaar
van een mooie boerdery in den omtrek, en
daar zijn ouders het vorig jaar kort na
elkaar overleden waren, gevoelde hij zich
zoo eenzaam, dat hy niets liever wenschte,
dan zoo gauw mogelijk een lief jong vrouw
tje aan zijn zijde te hebben.
Marie Schnittler beviel hem; hij had
haar eens te Wiesen '"zien en sedert dien
tijd zag men bijna egeld des Zondags
zijn wagentje voor de. Wieser kerk stil
houden en nam hij de gelegenheid waar, om
na afloop der godsdienstoefening even bij
Schnittler aan te gaan.
Marie kon hem natuurlijk niet altijd ont-
wüken. Hij was braaf en fatsoenlyk en
de oude Schnittler kon geen beteren
schoonzoon begeeren. Zün boerderij en
akkers behoefden voor die van Schnittler
niet onder te doen en bovendien was zijn
hoeve slechts op geringen afstand van
Wiesen gelegen.
Het was dus den ouden man niet kwalijk
te nemen, dat zijn voorhoofd zich fronste,
als zijn dochter bijna geen woord tot het
jonnrmensch sprak en soms zelfs de kamer
uitging, wanneer hy kwam. De jonge man
liet zich echter niet afschrikken; hij dacht
ongetwijfeld: de aanhouder wint.
De tweede pretendent, die zoowat geliik-
tijdig met hem kwam opdagen, was een
jonge dokter uit een naburig stadje, die
ter gelegenheid van een feest met Marie
had kennis gemaakt. Dokter Derfenthal
was een ontwikkeld, fijnbeschaafd man en
het meisje met het ernstige bescheiden
gezichtje trok hem zeer aan, terwijl zün
beschaafde manieren Marie voor hem in
namen. Als hy zijn patiënten te Wiesen
bezoekt, verzuimde hij nooit even bij
Schnittler aan te loopen.
Marie bleef by zün veelvuldige bezoeken
meestal aan haar naaitafel zitten; ze luis
terde dan gaarne naar zijn opgewekt ge
sprek en toonde zich zeer dankbaar, als hij
zoo nu en dan een interessant boek of een
mooi lied voor haar meebracht.
Onder andere omstandigheden zou de
oude Schnittler „zoo'n vent, die misschien
niet eens zyn schulden uit zijn studenten
tijd betaald had", niet geduld hebben, maar
zooals de zaken nu stonden, zou hij nog
zooals zijn dochter aan „dien pedanten
kwakzalver" hebben gegeven, dan dat
Dietrich met haar ging strijken.
Ook zijn vrouw mocht den jongen dok
ter graag lijden. Haar vrouwelijke ijdel-
heid voelde zich er door gestreeld, dat
iemand, die in de deftigste kringen ver
keerde, genegenheid voor haar dochter had
opgevat. Het zou Marie nochtans nooit
ingevallen zijn, dat mijnheer de dokter een
bijzonder oogmerk bij zyn bezoeken had.
Dokter Derfenthal ging voorzichtig te
werk, om niet dadelyk de achterdocht van
den ouden Schnittler gaande te maken en
Marie's toenemende vertrouwelijkheid tegen
te werken. Hij had ook het praatje ver
nomen, dat de mooie erfdochter niet vrij
meer was, maar hij hechtte er geen geloof
aan.
Zoo was de lente weer in 't land gekomen
zonder een ommekeer in de verschillende
omstandigheden te brengen. Steven, die nog
altijd op Gutstedt was, had den wrok, dier.
hij tegen Wilhelm koesterde over diens
bemoeiingen met Jenka, nog niet over
wonnen, vooral omdat het meisje in den
laatsten tijd niets meer van hem wilde
weten. Hij verbeeldde zich, dat zij het met
Dietrich eens was, maar hoe hij ook op
lette, hij kon ze nooit op bijzondere ge
meenschappelijkheid betrappen.
Jenka bracht nog steeds haar gewone
bezoeken op den watermolen. Het oudje
scheen te haren opzichte geheel veranderd
want hoe gierig zij vroeger ook was, nu gaf
zij haar allerlei geschenken en zonderling
genoeg was het meestal opschik wat zs,
kreeg.
Of de menschen alles geloofden, wat Jenka
beliefde te vertellen, was een andere zaak.
't Was niet enkel de oude tuinman, die de
schouders voor haar ophaalde. Men fluis
terde elkaar toe, dat het meisje veel. geld
liad en dat zij ook veel zoek maakte Men
beweerde zelfs, dat men goudgeld in haar
bezit gezien had, dat kon toch nooit recht
spel wezen. Op haar werk was intusschen
niets aan te merken en daar de kinderen
haar graag mochten lyden, was zü ook de
lieveling van mevrouw Wallmuth gebleven.
Aan dienstbodenpraatjes stoorde deze zich
niet.
(Wordt vervolgd)
