DE WAERELB ROND
TWEEDE BLAD
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
VRIJDAG 1 MAART 1929
BLADZIJDE:J
>- -\
DE SCHOLEN IN SOVJET-RUSLAND
Op de partij vergadering in Sokolniki
(Moskou) deden haast alle sprekers scherpe
protesten hooren tegen de onderwijzers in
de Vereenigde Sovjet-Republieken.
Volgens een verslag uit de ..Prawda" zei
den de sprekers onder meer:
„Het onderwijzend personeel dat ons in
leder opzicht vijandig gezind is, onderwijst
onze jeugd volgens godsdienstige principen,
met het gevolg dat 60 tot 80 pet. van de
leerlingen die de school verlaten godsdien
stig gezind zijn. In het district Sokolniki
zijn 92 pet. der leerlingen, die de schooi
verlaten hebben, godsdienstig gezind en zij
bezoeken geregeld op Zon- en feestdagen
de kerk, zij onderhouden de vastendagen en
nemen deel aan godsdienstige oefeningen
In de scholen van andere districten zijn
60 tot 70 pet. der schoolkinderen godsdien
stig gezind. Zij beginnen het onderricht niei
gebed en zingen onder de zangles psalmen.
Wanneer dat zoo doorgaat, dan kunnen a 0
gerust op de uithangborden onzer Sovjet-
scholen het opschriit plaatsen: „Orthodoxe
Russische volksschool", „Orthodoxe Russi
sche Middelbare school".
Maar vooral op de hoogere scholen breidt
de godsdienstige propaganda zich sterk uit.
Geen wonder ook, wanneer men bedenkt,
dat 98 pet. der professoren trouwe aanhan
gers der Russische kerk zijn en daarom
pjip mogelijke moeite doen om de studeh-
ten ln een godsdienstige sfeer op te voe
den."
Een andere spreker legde er den nadruk
op, dat de onderwijzers haast geen waarde
hechten aan de materialistische en inter
nationale opvoeding der jeugd. Ook deze
spreker beweerde, in alle scholen, die
hij geïnspecteerd had, een sterke godsdien
stige tendenz bemerkt te hebben. Vooral ui
de middelbare en hoogere scholen oefenen
de leeraars een onmiskenbaar godsdien^ti-
gen invloed uit op de jeugd.
De verslaggever Erpstein vermeldde aa.
de zuiver communistische arbeidersscholen
veel te wenschen overlaten. Zoo heeft tui
Op zijn inspectie-reizen van een heele r eks
arbeidersscholen kunnen constateeren Je:
haast overal een zekere onverschilligheid
voor den 'klassenstrijd heerscht. Ook. uit
breekt het niet aan chauvinistische buiten
sporigheden. In scholen waar jongens en
meisjes gemeenschappelijk onderwijs krij
gen behooren sexueele misdrijven tot de orde
van der» dag en het zedelijk pe.l -ezer
knapen en meisjes is zeer laag gezonken
Ln de scholen, waar het onderwijs wn.dt ge
geven door godsdienstige onderwijzers, heeft
nij van dergelijke uitspattingen me s ge
hoord, het onderwijs was daar zeer goed
en er heerschte een voorbeeldige tucht on
der de jongens en meisjes.
Ofschoon Erpstein de „kerkelijke" scheur,
vooral- geprezen heeft en zelfs een goed
woord deed om haar te laten voortbeitaau.
(Erpstein is bekend als Marxistisch school
opziener, zoodat hem iedere sympathie, be
halve die voor de Kerk kan toegeschreven
worden) nam de vergadering een -«solutie
aan, waarin een scherpe actie tegen de
„kerkelijk" bestuurde scholen aang^ouJigd
werd.
Verder heeft de Conferentie besloten aan
de tegenwoordige Regeering uitvoerige be
richten over deze scholen te zenden, met
den eisch zoo spoedig mogelijk tegenmaat
regelen te treffen om „te voor omen cfat
de godsdienst nog verder zal hl.meiidringen
in het leven van het Russische volk."
DE SPAANSCHE SCHATGRAVERS
De Spaansche schatgravers hebben weer
eens van zich laten hooren. Ditmaal ls een
aantal Engelschen het bokje.
De schatgravers hebben zich de opstan
dige beweging, die kort geleden in Spanje
neerschte, ten nutte gemaakt.
In een der Spaansche gevangenissen ver
kwijnt een overste. Hij heeft aan den op
stand tegen Primo de Riviera deelgenomen
en is ter dood veroordeeld, welke straf ten
slotte m levenslange gevangenisstraf veran
derd is. Voor hem zelf, zoo staat in den brief,
wenscht hij niets meer. Maar hij heeft een
beeldschoone dochter, die voor de wraak van
de ambtenaren toevlucht in een Spaansch
klooster heeft gezocht. Zij is de eenige die
weet waar de onmetelijke rijkdommen van de
overste begraven zijn. De hulp van zijn land
kan hij, schrijft de steller van den brief ver
der. onder de tegenwoordige toestanden niet
inroepen. Daarom wendt hij zich tot hem,
den man in Engeland, wiens adres hfj toe
valliger wijze te weten is gekomen. Het gaat
er nu om zijn dochter uit het klooster te
bevrijden. Uit dankbaarheid wil hij de helft
van den schat aan den bevrijder afstan.
Voorloopig is het echter zaak, den gevan
genisbewaarder, die hem bewaakt, om te
koopen. Slechts eenige ponden zijn daar
voor noodig. Deze worden aan een bepaald
adres te Madrid verwacht, dan is de weg
naar de schatten open.'
Het is steeds weer dezelfde truc. De ge
schiedenis van den gevangen overste met
zijn mooie dochter en den begraven schat is
nu al ruim 40 tot 50 jaar oud. Maar er zijn
steeds weer domme menschen, die zich la
ten misleiden, hoe ongeloofelijk het verhaal
van den brief ook is.
Hoe is 't mogelijk!
PLANNEN VAN KEMAL VOOR EEN
NIEUW ALPHABET IN TURKIJE
De Turksche regeering heeft het Arabische
alphabet afgeschaft en nu komt het er
maar op aan, om ook een nieuwe literatuur
te scheppen!
Volgens berichten uit Constantinopel ls
de Turksche regeering reeds druk hiermee
bezig, doch deze zaak, die uiteraard groote
moeilijkheden met zich brengt is ten slotte
een zeer ondankbaar werk, want er worden
in Turkije gemiddeld per jaar slechts on
geveer 3000 boeken uitgegeven.
Voorloopig zullen het uitsluitend alleen
de kranten zijn, die Turksche volk gees
telijk voedsel zullen verschaffen.
Ondertusschen zullen ook de schrijvers
nieuwe werken uitgegeven hebben en wan
neer die dan weer eenigszins verzameld zijn,
zullen die boeken opnieuw onder het publiek
verspreid worden. Het ligt niet in de bedoe
ling, om werken der bestaande literatuur
opnieuw uit te geven in het nieuwe letter
schrift want de vroegere boeken zijn bijna
reeds geheel verdwenen.
Dezer dagen zijn twee boeken in het La-
tijnsche letterschrift verschenen en wel in
Stamboul. Het eerste werk is een bundel
rhytmische proza, dat tot titel draagt
„Druppel voor druppel". De acteur, Ruchen
Echref, een zeer bekend schrijver, zegt in
zijn voorwoord, dat Kemal hem het eerste
idee voor dit boek heeft ingegeven.
Het tweede werk is getiteld „Sodoma en
Gomorrha" en is uitgegeven door den ro
manschrijver Yacoub Kadi Bey. Dit boek
bevat een beschrijving van Constantinopel
toen het door de geallieerden bezet was
(19181922). Vooral de Britsche officieren
worden hier voorgesteld als zeer verdorven
cynische wezens
Deze auteur was begonnen met te schrij
ven over het zedenverval onder de Der-
wischen en nu beschrijft hij de zedeloos
heid in het Engelsche leger. Hij wil niets
anders dan de waarheid bekend maken en
deze waarheid is een kreet van haat tegen
Engeland.
Dit zijn de eerste producten der nieuwe
Turksche literatuur. Men vraagt zich wel
licht af, waarom de werken uit de Ooster-
sche literatuur niet in het nieuwe letter
schrift uitgegeven worden? Het antwoord
hierop luidt: Kemal moet niets van dit soort
literatuur hebben, zij is al te weekelijk.
De nieuwe Turken zijn van meening, dat
Turkije veel meer gebaat is met de werken
der Europeesche klassieken en deze zullen
dan ook de basis vormen voor de toekomstige
Turksche litteratuur.
DE INGEBEELDE ZIEKE
Molière was, naar men weet, niet slechts
blijspelschrijver, maar ook tooneelspeler, en
trad herhaaldelijk in zijn eigen stukken op.
Er was echter, ondanks den Inhoud dier
stukken, veel tragiek in zijn leven en zijn
persoonlijkheid.
Zijn huwelijk was niet gelukkig en zijn
laatste optreden als acteur had onder bij
zonder dramatische omstandigheden plaats-
Hij speelde, terwijl hij zich in werkelijkheid
reeds zeer ziek voelde, voor de vierde maal
mee bij de vertooning van„Le Malade
imaginaire" („de ingebeelde ziekie")Hij ver
vulde daarbij de hoofdrol en voelde zich zoo
ellendig, dat hfj zich ternauwernood staande
kon houden.
Toch speelde hij tot het einde toe mee,
maar toen waren ook zijn laatste krachten
uitgeput. Hij stierf nog dien zelfden avond.
Franz Liszt speelde eens in een klein®
Hongaarsche stad. Ofschoon hij alleen bi)
naam bekend was, besloten toch eenige ver
eerders den beroemden landgenoot een dinef
aan te bieden. Het concert was geëindigd ei'
men nam plaats Plotseling, toen men m®_
het eten wilde beginnen, riep iemand uit'
We zijn met ons dertienen aan tafel. A''
gemeene schrik. Aan de verlegenheid maal£'
te Liszt spoedig een einde, door te zegge^
Weest maar gerust, ik heb zulk een hfA"
ger, dta ik voor den veertiende mee
eten.
l'e Haarlem wordt een tentoonstelling gehouden van oude prenten, teekeningen etc., betrekking hebbende op de stad en Ze zouden vorsten van hun land zijnindien niet door de ontdekking van Amerika de immigratie van de Europeanen
omgeving uit vorige eeuwen. Gezicht te Heemstede midden in het dorp, op het pleintje, waar de Ned. Herv. kerk staat gevolgd was, waardoor de Indianen verdrongen en veelal verdelgd werden. Hier ziet ge een opperhoofd van 104 jaar
oud, naast hem zit er een van 92, terwijl de andere vier bijna de negentig jaar halen. Een treurig tooneeltje van vervallen grootheid
De berg Sint Michel, een der meest eigenaardige eilanden aan de Bretonsche kust, is in gevaar. Ten eerste heeft de voortdurende golfslag tegen het eiland de funda-
meuten ondermijnd, ten tweede willen de hotelhouders door nieuwe gebouwen het oude karakter wegnemen. De regeering zal voor een en ander ingrijpen
De beroemde uitvinder Edison, die o.a. de gramofoon heeft uitgevonden, Is er thans weder in
geslaagd om synthetische caoutchouc samen te stellen. Hier ziet men Edison in zijn werkkamer
Een aardig momentje tijdens de volkstelling te Lelden. „Hoeveel kinderen, mijnheer?" Zoo
gaat het huis aan huis en nog vreest men geen juiste telling te kunnen verkrijgen
Deze maand vierde de Eerw. Zuster Remlgla, in de wereld Mej. C. v. Leeuwen, te Ulft
baar zilveren kloosterfeest. De jubilaressse met familie
Nog een schip, dat er als een suiker-kunstwerk uitziet door den
zwaren sneeuwval en de strenge vorst. We lusten er dit jaar wel van
