Stadsnieuws
Stöfzuigerhüis MÜERTENS
HERINGA WUTHRICH
Philip's Radio-Toestellen
sPr v
WmtÊÊÊÊm
■■IhhHI
Barteljorisstr. 16 - Tel. No. 10756
Apex Electr.Waschmachines f275.-
EERSTE BLAD
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
- WOENSDAG 27 MAART 1929
BLADZIJDE 2
Agenda
28 Maart
De stroomlevering aan de
electrische treinen
BURGERLIJKE STAND
Kon. Liedert. „Zang en Vriendschap"
Nederlandsche Reisverceniging
Het conflict in het land
bouwbedrijf te Berkel(Z.H.)
De maximum-snelheid
Paard uitgegleden
Oneerlijk winkelmeisje
flf&Y -M-t' 31
Brand op het Prinsen-Bolwerk
G. W. Brongersma
Haarlemsche Orkestvereeniging
Ons Lager Onderwijs
Uit de bouwbedrijven
S. van Alphen
Haarlemsche
Bankvereeniging
Vervalsching van een
borgstelling
HET PROCES
VAN DE MAATSCHAPPIJ
„SCHALKWIJK"
DE OPLOSSING VAN DE
ROMEINSCHE KWESTIE
De Winkelsluiting
Nederlandsche componisten in
den vreemde
BLOEMENDAAL
HEEMSTEDE
Sociëteit „St. Bavo" 8 uur Proza en
Poëzie 8 uur Ledenvergadering A.R.K.A.
half 8 uur Bestuur R.K. Volksbond
7 uur Jeugd Metaalbewerkers.
St. Josephsgezellenvereeniging, Jansstraat 59
Van 8 tot 10 uur geopend.
Groote Kerk Van 34 uur Orgelbespeling
door den heer George Robert.
Raadhuis Overveen 2 uur Vergadering van
den Raad der gemeente Bloemendaal.
Voor de af deeling: verkeer- en verkeers
techniek van het kon. instituut van inge
nieurs heeft de heer J. J. W. van Loenen
Martine een voordracht met lichtbeelden ge
houden over: De stroomlevering aan de elec
trische tractie van de Nederlandsche Spoor
wegen. Spr. zelde, dat het zijn bedoeling is,
een kort overzicht te geven van de wijze,
waarop de stroomregeling aan de electrische
tractie van de Ned. Spoorwegen geschiedt.
Daarvoor staan thans ter beschikking de
gegevens van 1928, het eerste, waarin het
volledige electrische bedrijf met gelijkstroom
op den voormaligen Z. H. E. S. en op de
lijnen Amsterdam—Rotterdam en Haarlem—
Umuiden in werking is geweest.
In het kort heeft spr. een uittreksel ge
geven van de redenen, die hebben geleid tot
de stroomvoorziening, zooals zij thans ge
schiedt, d. w. z. niet door aan de spoorwegen
behoorende en door haar geëxploiteerde
centrales, doch door de centrales Amsterdam-
Noord, Haarlem en Hoogovenbedrijf voor de
baanvakken Amsterdam—Voorhout en Haar
lem—IJmuiden; door het G. E. B. Den Haag
voor het baanvak Voorschoten—Schiedam,
benevens het gedeelte van Scheveningen tot
Pijnacker van den Z.H.E.S.; door 't G.E.B.
Rotterdam voor het baanvak Schiedam
Rotterdam (D.P.), de verbindingsbaan tot
Schiebroek en het gedeelte Pijnacker—Rot
terdam (Hofplein) van den Z.H.E.S.
De moeilijkheid bijhet opmaken van de
contracten voor stroom-levering was, dat de
spoorwegen over weinig of geen gegevens be
schikten omtrent de hoeveelheid stroom, die
zij zouden noodig hebben en over de schom
melingen in de belasting, die door het wisse
lend aantal treinen, zou worden veroorzaakt.
Van elders kon men zich deze gegevens niet
verschaffen, omdat nergens nog een electri
sche dienst bestond met treinen van een
dergelijke gewicht als de ontworpene en
rijdend met een zoo groote aanzetversnelling
en snelheid.
Met eenlge grafische voorstellingen, aan
gevende het verloop van de belasting in
eenlge van de onderstations op verschillende
dagen en uren, heeft spr. aangetoond, hoe de
belasting verandert ook in verband met
weersomstandigheden en den loop van extra-
treinen op bijzondere dagen.
De verbruikte hoeveelheid stroom heeft in
1928 pl.m. 50 mülioen K.W.U. bedragen, een
cijfer, dat 't in 1922 geraamde bedrag vrij
nabij komt; daaraan werden pl.m. 17 millioen
geleverd door de combinatie Amsterdam-
Noord, Haarlem, Hoogovenbedrijf, pl.m. 26
millioen door Den Haag en pl.m. 7 mülioen
door Rotterdam. Den Haag levert de groot
ste hoeveelheid, omdat deze centrale ten op
zichte van de geëlectrificeerde baanvakken
het gunstigst gelegen is en ook de stroom
levering aan het gedeelte Scheveningen
Voorburg—Veur van de N. Z. Hollandsche
Tramwegmaatschappij door deze centrale ge
schiedt via het onderstation Den Haag bij de
4Loolaan.
De maximale uurbelasting, die zulk een
groote rol speelt in de bepaling van den
gemiddelden prijs per K.W.U., waarvoor de
stroom geleverd wordt, is hooger dan in 1922
werd begroot. Met verschillende tabellen
heeft spr. verder aangegeven, hoe deze maxi
male uurbelasting in den loop van de ver
schillende maanden van het jaar, ook onder
den invloed van de verwarming van de trei
nen. verandert en met gegevens van de be
grooting van de exploitatiekosten voor 1929
van den dienst der tractie aangetoond, welk
een groote rol bij den electrischen dienst de
uitgaaf voor electrischen stroom speelt.
Daar men bij de electrische tractie ver
schillende gegevens omtrent het bedrijf op
gemakkelijk wijze door meting kan ver
krijgen, zal het streven in de eerstvolgende
jaren moeten zijn den loop der treinen zoo
danig in te richten, door middel van voort
durend overleg tusschen de diensten der
exploitatie en der tractie, dat men de gun
stigste betrekking tusschen het jaarlijksch
verbruik aan electriciteit en de maximale
uurbelasting kan bereiken, terwijl men bij de
herziening van de stroomtarieven, die alle
vijf jaar geschiedt, zal trachten onder ge
bruikmaking van de uit het bedrijf verkregen
gegevens en in overleg met de centrales een
tarief te bepalen, dat zoowel voor de spoor
wegen als voor de centrales bevredigend is.
Getrouwd: 26 Maart, A. J. Kop en M. E,
van Bremen.
Geboren: 22 Maart, dochter van G. Grit-
Elmers; dochter van G. J. Tlelens-Bonting.
23 Maart, zoon van T. Smit-Merks. 25 Maart,
dochter van J. Groenendaal-Vrij.
Overleden: 24 Maart, M. Honing-Kluijver,
84 jaar, Heerenweg; A. van Nes-Timmer, 30
jaar, Zijlweg; C. Stempel, 65 jaar, Staten
Bolwerk. 25 Maart: J. de Vogel, 79 Jaar,
Papentorenvest; E. Leveld, 79 Jaar, Rozen
straat.
Wegens de vele drukke werkzaamheden ls
het den heer Fred. J. Roeske, tijdelijk diri
gent van „Zang en Vriendschap" onmogelijk
deze fuiictie r.a het concert op 19 Aprü as.
waar te nemen.
In overleg met den heer Roeske is het be
stuur er in geslaagd een tijdelijk plaatsver
vanger voor hem te vinden, n.l. den heer K.
Böhne, Amsterdam, die zijn sporen op ge
bied van koorzang reeds ruimschoots heeft
verdiend.
In vérband met het e.v. begin Juli te hou
den zangtournooi van „Rotte's Mannenkoor"
te Rotterdam, waartoe ook onze Koninklijke
is uitgenoodigd, zullen de repetitiën in de
maanden Mei en .Juni worden voortgezet.
Voor de afo'eeltog Haarlem van de Ned.
Reisvereeniging houdt de heer J. G. Beurs,
te Utrecht, morgenavond te 8 uur, een le
zing met lichtbeelden, in den schouwburg
aan den Jansweg.
Het te behandelen onderwerp gaat over de
groote gemeenschappelijke voetreis naar het
Dolomietengebied
Naar wij vernemen, heeft Z. D. H. Mgr.
J. D. J. Aengenent, bisschop van Haarlem,
thans benoemd tot onpartijdig voorzitter der
commissie, welke een beslissing zal nemen
in het conflict te Berkel (Z.-H.), den heer
H. E. Everard te Aerdenhout.
Door de politie is proces-verbaal opge
maakt tegen een automobilist die met een
snelheid van 62 K.M. op de Amsterdamsche
Vaart reed en een, die 48 K.M. op den Ver-
spronckweg reed.
Gisterenmorgen gleed onder het viaduct
Kruisweg een paard, gespannen voor een
wagen, uit. Het paard werd aan den linker
achterpoot verwond, uitgespannen en naar
stal gebracht.
De tram ondervond eenlge minuten vertra
ging.
Door de recherche is aangehouden een 16-
jarige winkeljuffrouw, die ten nadeele van
haar patroon verschillende coupons stof ont
vreemd had. Een gedeelte van het ontvreem
de werd bij haar thuis gevonden, een ander
gedeelte te Zandvoort. De goederen zijn in
beslag genomen.
Heden herdacht de heer E. J. Kievit den
dag, waarop hij vóór 35 jaar bij de afdee-
ling „Bestrating" van het bedrijf Openbare
Werken van Haarlem kwam.
Daar het bekend was, dat het de wensch
van den jubilaris was. hieraan geen rucht
baarheid te geven, werd hij bij het binnen
treden in genoemde afdeeling, alleen door
zijn chefs en collega's met dit feit gelukge-
wenscht. De hoofdopzichter gaf o.m. In zijn
gelukwensch te kennen, het op hoogen prijs
te stellen, iemand als den Jubilaris, die het
in dien tijd door vakkennis, ijver en nauwge
zetheid tot zijn tegenwoordige functie n.l.
die van onder-opzichter heeft weten te
brengen, te mogen toespreken en meende te
mogen zeggen, dat hij met den jubilaris
denzelfden wensch heeft, dat hij tot opzich
ter benoemd wordt.
De jubilaris bedahkte hierop den hoofd
opzichter en collega's voor hun belangstel
ling. waarop ieder, ook de jubilaris, zijn
werkzaamheden hervatte.
Vermoedelijk door spelende jongens
aangestoken
Gistermiddag te ongeveer twee uur brak
in den kelder van de voormalige H. B. S. aan
het Prinsen-Bolwerk brand uit. Het is een
oud brandbaar gebouw en daarom gingen
wij eens een kijkje nonen om te zien of er
gevaar dreigde voor algeheele vernieling.
Gelukkig is het zoover niet gekomen
De vuurhaard bleek te zijn in deri kelder
waar een groote hoeveelheid turf lag opge
stapeld. Geweldige rookwolken stegen aan
alle zijden uit het gebouw op en vooral bi)
de ramen der benedenste verdieping scheen
de rook ondoordringbaar te zijn. Aan de ach
terzijde van het huis steeg de rook in een
breede kolom langs de keldertrap omhoog.
Het was voor de nieuwsgierigen, die, ge
zien de verborgen ligging van het huis, niet
talrijk waren, alsof er een geweldige brand
woedde. Doch de rook werd veroorzaakt door
de turf die lag te smeulen. De brandweer,
die met twee slangen op de waterleiding het
vuur bestreed, kon niet veel uitrichten, daar
de blusschers zich in den kelder moeilijk
konden bewegen. Het is echter aan het snelle
Ingrijpen van de brandweer te danken dat
het heele huis niet ln vlammen ls opgegaan,
want het boven den kelder gelegen vertrek
begon reeds te branden en ware dit niet
spoedig gestuit kunnen worden, dan was het
geheele gebouw er zeker aan gegaan.
Later op den middag bleek het onmoge
lijk voor de blusschers, langer ln de ver
stikkende rook te vertoeven. In allerijl werd
een rookmasker gehaald, dat thans als proef
zou dienst dcén. De commandant, de heer
v d. Broeke, probeerde het masker eenlgen
tijd in den kelder en verklaarde later dat
hij absoluut geen last van de rook had ge
had. Een der brandweerlieden ging daarna
met het masker op aan 't blusschen. Aan een
der andere zijden van het huis was men met
man en macht bezig zooveel mogelijk turven
uit den kelder vandaan te sleepen en deze
buiten neer te werpen. Het duurde eenlge
uren, alvorens alle gevaar bezworen was.
De oorzaak van den brand is onbekend;
vermoed wordt, dat jongens brandend papier
etc., door een stukkend kelderruitje hebben
geworpen, waardoor de turf aan het bran
den ls gegaan. Te meer is men deze meening
toegedaan omdat een ijzeren papiermand
eveneens in brand stond!
Tegen 1 April a.s. legt de heer G. W. Bron-
gersma de practijk als oogarts neer; hij heeft
zich reeds metterwoon gevestigd aan de I-Iey-
manslaan te Heemstede.
De heer Gerrit Wijbren Brongersma, een
der zoons van den zoo algemeen geachten
directeur eener H. B. S. alhier, dr. Bron-
trersma, werd den 20en November 1878 te
Leiderdorp geboren; na zijn eerste studiën
die hij te Amsterdam voleinde hij werd
op reeds jeugdigen leeftijd arts was hij
assistent van professor Snellen te Utrecht;
daarna vestigde hij zich te Apeldoorn en
betrekkelijk korten tijd daarna hier ter
stede.
Ruim 20 Jaren heeft hij hier zijn practijk
uitgeoefend, het laatst in samenwerking met
den heer A. H. Garrer, die hem nu opvolgt.
De heer Brongersma bepaalde zich uitslui
tend tot zijn practijk en zijn gezin, en be
woog zich derhalve niet op eenig ander ge
bied in de samenleving.
Voor de leden van de Haarlemsche Or
kestvereeniging zal Donderdag 28 Maart, des
avonds 8 yK uur een concert worden gegeven
in de Gemeente Concertzaal. Als solist zal
optreden: Eduard von Zathureczky, viool.
Werken zullen worden uitgeroerd van
Corelli, Haydn, Suk en van Liszt.
(Ingezonden)
Naar aanleiding van een socialistisch be
toog werd, bij de vaststelling der begreo-
ting der gemeente Haarlem voor het Jaar
1929, waarbij den nieuwen wethouder van
Onderwijs verzocht werd, zich aan de wet
en de verordening te houden omdat pas dan
de „gelijkstelling" loyaal zou worden door
gevoerd, gepleit, de redelijkheid en billijk
heid te betrachten ook ten opzichte van de
niet wettelijk verplichte onderwijs-uitgaven.
Van socialistische zijde werd hierop niet
gereageerd, doch namens den Vrijheidsbond
werd verklaard, dat de voorstanders van het
bijzonder onderwijs en die van het open
baar onderwijs elkaar noodig hebben, en de
spreker hoopte, dat de voorstanders van bei
de soorten van onderwijs elkaar in het ver
volg zouden helpen, waar dat zal kunnen
en noodig zijn.
Onder het gewoon lager onderwijs rekent
men de z.g. U. L. O. of Opleidirfllscholen,
lager onderwijs en inrichtingen voor bui
tengewoon onderwijs (zwakzinnigen).
In den laatsten tijd is daarbij ook het be
waarschool- of voorbereidend onderwijs aan
de oppervlakte gekomen. Dit onderwijs valt
nog bulten de wet, doch omdat men in dit
onderwijs een propagandamiddel voor het
gewone lager onderwijs ziet, is men er van
zekere zijde erg happig op geworden. In den
Bredaschen gemeenteraad werd van socialis
tische zijde onomwonden verklaard, dat het
voorbereidend onderwijs het voorportaal der
lagere onderwijsinrichtingen is. Niet wette
lijk verplicht, maar, al wat de gemeente
doet, beschouwt men als voor het openbare
onderwijs, en de gemeente mag de volle hon
derd procent opbrengen. Het is openbaar
onderwijs, dus het beste en het nieuwste
moet geleverd worden. Onze Roomsch-Ka-
tholieke bewaarscholen in Haarlem datee
ren van een veertig, vijftig jaren terug,
terwijl er geen oogenblik aan gedacht werd,
bij de gemeentelijke overheid om geldelijken
steun aan te kloppen. Deze scholen bestaan
nog en voldoen goed, voldoen zelfs aan de
eischen, welke van gemeentewege worden
gesteld voor het verleenen van subsidie. Wat
er voor een vijftig jaren hier ter stede be
stond, weten wij niet; dat valt buiten ons
betoog.
Nog is het verslag van het gesprokene in
den gemeenteraad niet verschenen of goed
gekeurd, of daar komt een neutrale onder
wijsorganisatie, nota bene op grond van de
„gelijkstelling" een voorbereidende school
verzoeken in het Kleverparkkwartier. Do
heeren voorstanders van het openbaar on
derwijs beweren, dat in het Kleverpark een
protestantsch-christeltjke bewaarschool is
en een Roomsch-Katholieke, dus is de
conclusie dient er ook een van gemeente
wege gebouwd te worden. Het openbaar on
derwijs mag niet worden achtergesteld. Die
heeren moesten zich eens gaan vervoegen aan
de afdeeling Onderwijs op het stadhuis om
te vernemen, wat het voorbereidend onder
wijs aan de gemeente kost en dan gespe
cificeerd van de vijf gemeentelijke scholen
met haar 411 leerlingen, en de 17 bijzondere
bewaarscv.ojen met haar 1939 leerlingen. Het
is niet uitgesloten, dat de eerste groep op
zichzelf al duurder is dan de laatste, wat
niet erg op „gelijkstelling" lijkt.
In verband met deze aanvraag en mede
naar aanleiding der begrootingsdebatten
verdient het onzes inziens aanbeveling eeni-
ge gegevens te publioeeren, waardoor en
waarmede eenig inzicht op de „gelijkstel
ling" wordt gegeven. De gegevens zijn ont
leend aan het onlangs verschenen Verslag
omtrent den toestand van het Lager On
derwijs te Haarlem over 1928.
Het aantal leerlingen loopt ongeveer even
wijdig, gelijk in de raadszitting reeds de
zerzijds werd opgemerkt. Het Openbaar La
ger Onderwijs telt 7669 leerlingen en het Bij
zonder Lager Onderwijs 8231. Het aantal
leerkrachten loopt evenwel reeds uit elkaar,
al zijn de eindcijfers der klassen bijna het
zelfde, namelijk 280 en 279, omdat het leer
lingental per klasse zeer uiteenloopt en van
wege het gespecialiseerde hulponderwijs. Het
middencljfer per klasse is voor het Open
baar Onderwijs 27.38, voor het Bijzonder
Onderwijs 29.50 en alleen voor het R.K. Bij
zonder 30.15. Het middencijfer per klasse
van het Bijzonder Onderwijs wordt beïn
vloed door de neutrale standenschool, die
slechts het middencijfer 16 haalt en omdat
de U. L. O. scholen méér gespecifieerd zijn
dan bij het Openbaar Onderwijs. Met dit
laatste doelen wij hoofdzakelijk op de rich
tingen.
De R.K. scholen zijn heusch niet de duur
ste: de St. Antoniusschool; St. Bavoschool;
St. Franciscus Xaveriusschool; St. Lamber-
tusschool tellen gemiddeld 36 leerlingen per
klasse, doch de meisjes-St. Bavoschool wel
39 en de Petrus Oanisiusschool zelfs 40.
Zijn de grootere klassen reeds eene dui
delijke aanwijzing, dat het Bijzonder On
derwijs goedkooper is, er komt nog bij, dat
de samenvoeging der U. L. O. scholen bij
die van gewoon lager onderwijs het aantal
hoofden doet inkrimpen. Zoo tellen wij bij
het Openbaar onderwijs 40 schoolhoofden en
bij het Bijzonder slechts 34. Ontegenzeg
lijk worden de algemeene kosten door deze
factoren gunstig beïnvloed.
Openbaar Buitengewoon Lager Onderwijs.
14 Klassen 211 leerlingen. R.K. Buitenge
wone Lagere School 7 klassen met 114 leer
lingen.
Deze laatste school werd Indertijd onnoo-
dig geacht, wijl zij geen levensvatbaarheid
zou bezitten en nu blijkt het klassengemid-
delde zelfs grooter te zijn, dan dat van het
Openbaar Onderwijs. De vraag is gewettigd
of indien er twee R.K. scholen voor het
buitengewoon onderwijs waren, doch dan ge
legen ln het Noorden en Zuiden onzer stad,
deze een ruim voldoend aantal leerlingen
zouden trekken.
Het Openbaar Onderwijs wordt gehandi
capt door een te tragen aanbouw van nieu
we schoolgebouwen in de buitenwijken, we
gens den te grooten officieelen rompslomp,
wat de Besturen der Bijzondere scholen niet
hebben, zeker niet ln die mate. Hst Bijzon
der Onderwijs word belemmerd door den ad
ministratieven rompslomp, wijl de schooluit
gaven een dubbele begrenzing hébben. Daar
is allereerst, dat de uitgaven per leerlingen
per jaar, over een termijn van drie jaren
berekend, moeten overeenstemmen (zeker
niet mogen overschrijden) met de uitgaven
per leerling en per jaar van en voor het
Openbaar Onderwijs en ten tweede moeten
de uitgaven werkelijk gedaan zijn en wel
over het boekjaar, dat wordt verantwoord.
Het eerste is eene belemmering, omdat er
onzekerheid door ontstaat en deze onze
kerheid beïnvloedt ln ongunstigen zin de
uitgaven. De vrees om méér uit te geven,
dan later vergoed zal worden, maant tot
voorzichtigheid, waardoor men niet dürft aan
te schaffen, wat men nuttig of zelfs noodig
oordeelt.
Nu is ons verzoek, eerlijk en royaal (niet
loyaal, zooals de socialisten zeggen) de ge
lijkstelling voor te staan en te betrachten;
het bijzonder onderwijs voor zwakzinnigen,
het vervolgonderwijs en 't voorbereidend on
derwijs volgens een zelfde maat uit te meten.
Wij wenschen den vrede, doch wanneer men
voor 't Bijzonder Onderwijs angstvallig niet
verder wil gaan, dan de wet eiseht en deze
bovendien nog naar eigen inzicht wil inter
preteeren, dan noodigt men de voorstanders
van dit onderwijs uit om alle niet wettelijk
verplichte uitgaven voor het Openbaar On
derwijs onder den loep te nemen. Men
noodigt de tegenstanders dan uit tot oriti-
sche bemerkingen alleen al ter demonstratie
en ter indirecte verbetering van hetgeen zij
voorstaan. Al deze soorten van onderwijs
moeten voor de volle honderd procent door
de gemeentelijke overheid gedragen worden,
voor zoover de landswet er niet in voorziet
door rijksbijdragen; dat acht men de natuur
lijkste zaak ter wereld, doch de voorstanders
van het Bijzonder Onderwijs vragen ook op
dit terrein gelijkstelling, hetgeen dezerzijds
ook zeer billijk en redelijk wordt geacht, ln
gemoede durven wij te vragen, wat kan er
tegen zijn, twee gelijkwaardige groepen
onzer bevolking gelijkwaardig te behandelen?
Gelijke lasten en gelijke rechten, zij de leuze.
M. L. A. KLEIN.
Van werknemerszijde wordt ons het vol
gende gemeld:
Van het verhandelde ln de IJ. Vrijdag te
Haarlem gehouden bijeenkomst van de ver
tegenwoordigers van den Patroonsbond voor
de bouwbedrijven ln Nederland en de be
stuurders van de werknemersorganisaties,
is ln de pers een bericht verschenen, dat,
ofschoon in wezen niet onjuist, toch een
verkeerd licht werpt op het tot stand ge
komen compromis. De ir.druK wordt n.l,
gevestigd, alsof de njet den Patroonsbond
voor de Bouwbedrijven voorlóoplg geregelde
voorwaarden, voor de patroons gunstiger zijn
dan die, welke in de overeenkomst met den
Ned. R. K. Bond van Bouwpatroons zijn
vastgesteld.
Het eenigste verschil is, dat de voorgestel
de loonsverhooging in een aantal plaatsen
eenlge weken later wordt ingevoerd, en de
bijdragen voor de fondsvorming voor de va-
cantie in de 4de en 5de klasse plaatsen, be
halve de genoemde uitzonderingen, ingaan
1 Juli 1930.
Als men nu weet, dat de breuk tussihen
de patroonsvereenigingen is ontstaan, om
dat de vertegenwoordigers van den Patroons
bond voor de Bouwbedrijven zich. niet kon
den vereenigen met het voorstel van de be
stuurders van den Ned. R. K. Bond van
Bouwpatroons, om een vaeantieregeling te
ontwerpen op den grondslag van fondsvor
ming en niet aan eenige loonsverhooging
wilden medewerken, zal men moeten erken
nen. dat van overwinning van den Patroons
bond voor de Bouwbedrijven allerminst kan
worden gesproken.
Integendeel, door het thans getroffen
compromis is het principe, door de overige
bonden gehuldigd, volkomen aanvaard.
De jonge Nederlandsche zangeres Stuar
van Alphen, leerlinge van mevrouw Hovyd
Krauss-Adema, zal Woensdag, 27 dezer, in
den Stadsschouwburg te Haarlem d'ebu-
teeren met het volgende programma: Aria's
van Carissimi, Caldara, Pergolesi, Paisiello,
liederen van Schubert (Mut; Der Wegweiser;
Am See; Die Stadt; Der Musensohn);
Hugo Wolf (Fussreise; Rat elner Alten; Und
willst du; Heb auf dein blondes Haupt;
Storchenbotschafk; Er ist's); Claude De
bussy (Air de Lia; Romance; Mandoline) en
Ravel.
Deze avond wordt onder auspiciën der
vereeniging „Kunst aan het Volk" gegeven.
Dividend 6 pet
Verschenen is het jaarverslag der Haar
lemsche Bankvereeniging over 1928.
Wij ontleenen er het volgende aan:
Het jaar 1928 is voor de streek, in welker
centra onze instelling haar bedrijf uitoefent,
gunstig geweest.
Ook de bedrijfstakken, welke tot nu toe
het meest waren achtergebleven bij het' al
gemeen economisch herstel van de laatste
jaren, n.l. de landbouw en. de Noordzee-
visscherij, moch en zich thans in betere uit
komsten verheugen.
De bloembollencultuur in het algemeen
evenals de tuinderij en glascultures van
Aalsmeer en Beverwijk gaven alle reden tot
tevredenheid. Alleen de bloembollenhandel
had met eenigen tegenslag te kampen ten
gevolge van het onverwacht sterk opioopen
der tulpenprijzen.
Niettegenstaande de steeds scherper wor
dende buitenlandsche mededinging de winst
marges bij veie fabrieken tot een minimum
terugbracht, kon de nijverheid zich goed
handhaven en was zij meestal ruim van
werk voorzien.
De kleinhandel had over het algemeen
geen reden tot klagen.
De gunstige economische toestand weer
spiegelt zich ook in ons eigen bedrijf. De
omzetten waren beduidend hooger en de
uitkomsten in overeenstemming daarmede-
Wederom kon een geleidelijke toename
van het bedrag der ons toevertrouwde gel
den worden waargenomen. Het bedrag der
uit hoofde van verleende credie'.en bij ons
opgenomen gelden bleef ongeveer op het
zelfde peü, niettegenstaande de credietbe-
hoefte in de bloembollenstreek ten gevolge
van de voortdurend gunstige conjuctuur
bleef afnemen.
De Provisie-rekening leverde een batig
saldo op van 655.535,65 tegen 602 518,39
gemeen, doch meer bepaaldelijk de groote
over 1927. De grootere omzetten in het al-
levendigheid in den effectenhandel, zijn
oorzaak van de toename der winsten uit
dezen hoofde.
De In erest-rekening leverde een batig
saldo op van f 716.747,87 tegen 641.509,74
over het vorige boekjaar. De geldmarkt be
woog zich gedurende het geheele jaar op
een voor onze belangen gunstig peil.
Salarissen en Algemeene Koeten geven
met een geringe stijging, van 738.178,48
over 1927 tot 745.090,25 over 1928, geen
aanleiding tot bijzondere bespreking; opge
merkt zij alleen, dat de aan beheerders der
bijkantoren toegekende tantièmes, uitma
kende voor 1928 een bedrag ad 20.914,67,
thans opgenomen werden onder het hoofd
Salarissen, terwijl dergelijke posten in voor
afgaande jaren voorkwamen onder het
hoofd Algemeene Kosten.
Uit de winst schreven wij x>p Debiteuren
een bedrag van 21.767.03 af. Voor de Re
serve voor Debiteuren, welke reserve onder
het hoofd Rekening-courant Crediteuren
voorkomt, bestemden wij een bedrag van
110.000,—.
Op Gebouwen schreven wij een bedrag
van 49.733,43 uit de winst af. Voorname
lijk voor verdere verbouwing van ons nieuw
gekocht perceel te Beverwijk en van de kan
toren te Bloemendaal en te Leiden, waar
door deze, thans aan alle eischen kunnen
voldoen, werd in den loop van het jaar een
bedrag van 51-733,48 vereischt, waartegen
12.000,— ontvangen werd door verkoop
van ons oude perceel te Beverwijk. De post
Gebouwen komt thans met 10.000,— min
der dan ten vorigen jare op de Balans voor.
In overleg met Commissarissen liebbep
wij van de hierna beschikbaar blijvende
winst ad 408.193,38 een bedrag van
50.000,— afgezonderd ter versterking van
de Statutaire Reserve en stellen wij U voor
het Pensioen- en Ondersteuningsfonds te
doteeren met 32.462.65, waardoor dit fonds
na aftrek van de uitbetaalde pensioenen,
met 15.000,zal vermeerderen tot
255.000,—.
Ingevolge de Statuten kan dan worden
uitgekeerd een dividend van 6 pet, zoowel op
de preferente als op de gewone aandeelen.
Wij bleven op denzelfden voet als in vori
ge jaren nauw samenwerken met De Twent-
sche Bank te Amsterdam.
Onze liquiditeitspositie bleef bi) voortdu
ring zeer gunstig; alle op korten termijn
opvorderbare verplichtingen waren ruim
schoots door direct realiseerbare middelen
gedekt.
Op 31 December 1928 waren in onze safe-
inrichting 2746 loketten verhuurd tegen 2591
per einde 1927.
De balans sluit met een bedrag van
25,843.185,40, de winst- en verliesrekening
met een bedrag van 1.376.821,14.
Wij telden bij het Openbaar Onderwijs 36 klassen met 36 en meer leerlingen.
Bij het R. K. Bijzonder 78 klassen met 36 en meer leerlingen.
Bij het Prot.-Christ. Onderwijs 21 klassen met 36 en meer leerlingen.
Bij het Openbaar 13 klassen met 40 en meer leerlingen.
Bij het R. K. Bijzonder 51 klassen met 40 en meer leerlingen
Bij het Prot.-Christ. Onderwijs 13 klassen met 40 en meer leerlingen.
Bij het Openbaar 1 klas met 48 leerlingen.
Bij het R. K. Bijzonder 9 klassen met 48 en meer leerlingen.
Bij het Prow-Christ. Onderwijs 3 klassen met 48 en meer leerlingen.
Het volgend staatje spreekt voor zichzelf.
Openbaar Onderwijs
Aantal leerlingen 7669.
Aantal klassen 280.
Aantal schoolhoofden 40-
Middencijfer leerlingen
klasse 27.38.
5
5
3
9
2
36
leerl,
37
M
38
*9
39
H
40
ft
41
ft
43
t»
48
M
R. K. Bijzonder Onderwijs
Aanul leerlingen 5308.
Aantal klassen 176.
Aantal schoolhoofden 20.
Middencijfer leerlingen
per klasse 30.15.
8 klassen met 36 leerl.
Prot. Christelijk Onderwijs
Aantel leerlingen 2372.
Aantal klassen 79.
Aantal schoolhoofden 9.
Middencijfer leerlingen
per klasse 30.00.
2 klassen met 36 leerl.
2
9
8
5
9
8
5
2
4
8
I
4
1
2
1
I
37
38
39
40
41
43
43
44
45
46
47
48
49
50
51
53
1
2
3
2
2
I
I
3
I
I
I
I
37
38
39
40
43
43
45
46
47
48
50
51
De oud-directeur van het Noordned.
Landbouwcrediet, H. J. Oosterwij k; thans
directeur van een bouwmaatschappij te
Aerdenhout, heeft dezer dagen te Win
schoten terechtgestaan, beschuldigd van
een door diverse personen getee kende borg
stelling te hebben vervalscht, althans te
hebben doen vervalschen, subsidiair deze
te hebben doen gebruiken.
Gehoord werden negen getuigen.
De getuige-deskundige dr. Van Ledden
Hulsebosch verklaarde, dat hem gebleken
is, uit zijn onderzoek, dat op het cijfer 6 van
het jaartal 1926 een tweede inktlaag gelegd
is die op de andere cijfers niet voorkomt.
Het cijfer 8 van den datum 18 is later, althans
met anderen inkt, bijgeschreven. Spr. is er
positief van overtuigd, dat waar 1926 staat,
1920 had moeten staan.
Vervolgens werden de verschillende bor
gen gehoord, die allen verklaarden in den
waan te verkeeren dat hun borgstelling
slechts tot 1920 liep.
Mr. Zeven verklaart, dat verdachte tegen
over hem onder vier oogen bekend heeft dat
hij de vervalsching had gepleegd door van
de o van 1920 een 6, dus 1926 te maken.
Verdachte ontkende, dat hij zich aan eenige
vervalsching zou schuldig gemaakt hebben,
en ook dat hij de vervalsching zou hebben
doen plegen.
Het O. M. bepaalde zijn eisch op één jaar
gevangenisstraf met last tot onmiddellijke
gevangenneming, daar gevaar voor ont
vluchting zou bestaan.
Nadat de rechtbank zich in de raadkamer
begeven had, werd verdachte onmiddellijk
gearresteerd, daar gevaar voor ontvluchting
aanwezig werd geacht.
De advocaat van de gemeente Haarlem,
in de zaak tegen de N.V. Schalkwijk, Mr.
van Löben Seis, deelt mede, dat ons bericht
omtrent de uitspraak der Haarlemsche
Rechtbank, opgenomen in ons blad van 26
dezer, in zooverre onjuist is, dat de eisch der
N. V. Maatschappij „Schalkwijk" niet zoo
zeer was gegrond op een beweerd ontbreken
der Koninklijke goedkeuring op de verorde
ning, krachtens welke de bedoelde betalin
gen waren gevorderd, maar in hoofdzaak was
gegrond op de stelling, dat het samenstel
der verordeningen en bepalingen, krachtens
welke bedoelde bedragen gevorderd werden,
ln strijd zouden zijn met de wet, speciaal
met de woningwet, en derhalve rechtskracht
zouden missen. In de hierop gebaseerde vor
dering werd de Maatschappij „Schalkwijk"
niet ontvankelijk verklaard.
De grootsche viering te Haarlem
Vrijdag 10 Mei zal de eerste daad van het
Comité voor Katholieke Actie een vreugdevol
feit worden. In de Gemeentelijke Concert
zaal zal een massa-bijeenkomst gehouden
worden, ter viering van de oplossing der
Romeinsche Kwestie.
Z. D. H. de Bisschop zal de bijeenkomst
bijwonen, terwijl pater Borromeus de Greeve
de feestrede zal houden. De zangvereeniging
St. Caecilia, versterkt met andere krachten,
zal pauselijke liederen ten gehoore brengen.
De in de stad wonende zouaven zullen
speciaal worden uitgenoodigd.
Wij kunnen deze eerste uiting van het
K. A. Comité niet anders dan enthousiast
toejuichen.
De Katholieke Haarlemmers moeten er nog
eens van doordrongen worden, welk een
groote beteekenis er aan de oplossing van de
Romeinsche kwestie verbonden is.
Voor de Paaschdagen is geen ontheffing
verleend van de doorgeschreven winkel
sluiting.
Onze stadgenoote Emmy Heil-Frensel We
gener zal o.a. ons land vertegenwoordigen op
het a.s. Internationale Muziekfeest, dat dit
jaar te Genève zal plaats vinden van 11 tot
15 April.
Van haar zal worden uitgevoerd een werk
voor clarinet met orkest, getiteld „Dans".
Eind les cursus E. H. B. O. Dinsdagavond
werd in een der lokalen van de O. L. school
te Overveen As eindles van den cursus
E. H. B. O., georganiseerd door de Bloe-
mendaalsche Reddingsbrigade, gehouden.
Op deze les werd bij wijze van examen
tje een repetitie gehouden van wat in de
afgeloopen wintermaanden was geleerd.
Vooral de heeren deelnemers maakten
hierbij een goed figuur; vele dames bleven
nog al eens het antwoord schuldig.
Aan alle heeren kon een testimonium wor
den uitgereikt.
Na afloop van de les werd de leider van
den cursus, dr. C. G. J. Bos te Overveen,
toegesproken door deu voorzitter van die
b. R. b„ den heer E. W. A. van Ne<ierhas-
selt.
Spreker bracht dr. Bos hulde voor den
ijver en de toewijding, die deze bij den cursus
betoond had en voor de prettige wijze,
waarop hij met zijn cursisten had gewerkt.
Namens de cursisten bood spr. hem een
zilveren lucifersdoos met inscriptie aan,
waarvoor dr. Bos met eenige welgekozen
woonden hartelijk dank zegde.
Badhuis In het Badhuis aan de Post-
laan werden in de week van 18 tot en met
23 Maart genomen 529 douchebaden, 59 kuip
baden.
Aan 41 kinderen werd een gratis schoolbad
verstrekt op Woensdagmiddag van 2 tot 4
uur.
Van de gelegenheid tot kosteloos baden
op Woensdagavond tusschen 5 en 8 uur werd
door 7 volwassenen gebruik gemaakt.
Vergadering Propaganda-club R. K. Volks
bond Gisteravond hield de Propaganda-
club van den Ned. R. K. Volksbond een zeer
druk bezochte ledenvergadering.
In zijn openingswoord herinnerde de
voorzitter aan de zeer belangrijke actiever-
gadering op 7 April, uitgaande van het R K.
Werkliedenverbond, en aan de eerstkomende
ledenvergadering der afd. Heemstede van
den R. K. Volksbond, waarvoor hy een bij
zondere propaganda vraagt.
Dank brengt spr. voor het werk, door de
propagandaclub verricht, er den wensch aan
toevoegend dat dit werk in de toekomst
vruchten moge afwerpen.
Als spreker trad daarna op de heer J.
v. d. Akker, lid van de Centrale propaganda-
Het hoofddoel van deze bijeenkomst, zegt
spr. moet zijn de propagandisten te wijzen
op hun komenden arbeid. Propagandisten
in onze beweging worden beschouwd als de
stormboeien die altijd en overal gereed zijn-,
onze actie kracht bij te zetten, onze be
weging vooruit te brengen.
De propagandaclub is een instituut om
leden te winnen voor de R. K. Arbeidersbe
weging, maar meer nog moet de club zijn
de kern onzer beweging, een kern van meer
ontwikkelde menschen die den organisatie-
geest weten levendig te houden, een kern
van beginselvaste menschen, die weten waar
het met onze R. K. Arbeidersbeweging naar
toe moet, die dé vraagstukken van den dag
bezien en zich eigen maken, die moeten
worden de stuwkracht der plaatselijke vak
beweging.
Spr. wijst op de liberale vrijheidsleer, di(fc
thans nog voor een groot deel het econo
mische leven beheerscht, geen rekening hou
dende met onze zedenwetten, die dooi* haar
geldzucht zich niet' afvraagt, of velen onzer
niet zedelijk en geestelijk ten onder gaan.
Vervolgens wijst spr. op den cellenbouw
van het Communisme, en zegt' dat deze van
veel grooteren omvang ep beteekenis ls dan
zoo oogenschijnlijk wordt gedacht.
En wij propagandisten zegt spr. moeten er
van doordrongen zijn dat groote machten
trachten onzen ondergang te bewerkstelligen,
waartegenover wij een steeds grootere
macht moeien stellen om deze gevaren te
bezweren. Laten wij propagandisten, be
sluit spr., eendrachtig en krachtig samen
werken, om onze, geestelijke goederen naast
onze maatschappelijke belangen veilig te
stellen.
Bij de volgende gedachtenwisseling werd
betreurd de weinige medeleving der geeste
lijke leiding en de massa der beweging.
Besloten werd iedere maand een cursus
vergadering te houden, terwijl de volgende
week door huisbezoek de leden van den R.K.
Volkshond zullen worden aangespoord deel
te neir.en aan de actievergadering op 7
April en de ledenvergadering op 10 April,
waarna sluiting met den christelijken groet-
