?JRde blad
Buitenlandsch Nieuws
De Dictatuur-Geruchten
in Duitschland
n nieuwe
mantel
FEUILLETON
IN DUIZEND ANGSTEN
RADIO-OMROEP
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
WOENSDAG 10 APRIL 1929
BLADZIJDE t
GEMENGDE BUITENL.
BERICHTEN
Zoo6 geru°hten over de oprichting van een
latl?eaaamde wettige dictatuur in Duitsch-
xve willen niet verstommen. Ze hebben nu
t ®r hieuw voedsel gekregen door den brief
t> f J^Senberg naar de Vereenigde Staten.
«Duitsche meening houdt zich met deze
allo C!lten voortdurend bezig; er worden
-rlei mogelijkheden overwogen en weer
v/wwpen. onder al deze stemmen is een
Va? opmerkelijk, die de Rijksminister
h Binnenlandsche Zaken, Severing, heeft
t, r'Ubliceerd. Deze verklaring draagt den
„Dictatuur van het verstand" en be
at de volgende zinsneden:
«et valt niet te loochenen, dat de laatste
16 maanden crisismaanden zijn geweest
J1 er wordt alleen over gestreden, wie en
at zich in de crisis bevond. De eene zeide:
v? regeering, anderen meenden, dat
fitschland zich in een crisis der partijen
«vond. Ten slotte heette het, dat het Parle
mentarisme zich in een ongeneeslijke
j,l<;is bevond. Zoo ontstond het ge
tter, de dictatuur, zoo werd de
v hhning voor het verlangen naar den „stèr
en man" voorbereid. Dat 1929 een der ma-
j ste jaren zou worden, hadden allen moe-
'ei) weten, die naast de' Dawes-overeenkomst
n de bepalingen hiervan, ook de economi
se ontwikkeling der laatste jaren hebben
sevoigh. Vierhonderd millioen nieuwe re
paratie-lasten bij een dalende conjunctuur,
bij verminderde inkomsten, zijn lasten
waarvan men de zwaarte al in het vorig jaar
®eR kunnen inzien. Dezen last te dragen,
van zich af te wentelen, zonder de schou
ders van anderen te vermorzelen, zou ook
°°r een dictator een onmogelijke taak zijn
«ave est. Maar de werkzaamheden van den
<hctator zou met de oplossing van deze taak
"toeten beginnen.
Er zijn nu juist twintig jaren verstreken,
edert de Rijksdag zich bezighield met be-
asting.voorstellen, die, zooals op het oogen-
J'k. een deficit van ongeveer 500 millioen
wiark moesten dekken. De toenmalige schat-
°®cretaris, Freiherr von Stengel, kondigde
hieuwe belastingen aan. Den 3den November
i908 kwam de regeering met haar voorstel
en voor den dag. En nu ontbrandde er een
vevige strijd, niet alleen tusschen de Rijks-
~a?Partijen, maar ook tusschen de eeonomi-
che groepen in het land. Niet eens Vorst
Bülow is toen de situatie meester kun-
rcn worden. Men verschoone ons dus van
o® dwaze tirades, dat er een „sterke man"
/1°®t komen, om ons door de dictatuur te
eüden. Het spreekt vanzelf, dat niemand
bhoodige uitgaven van het Rijk zal goed
eren.
Severing
Maar waartegen moet worden opgetreden,
dat is de zuinigheid ten koste van de aller
armsten. Wat er veronachtzaamd is op het
Bebied van sociale en cultureelé opgaven, is
biet zoo gauw weer goed te maken. Daarom
bloeten de besparings-voorstellen daar
hun grens vinden, waar, ten gevolge van de
sheden der papierschaar, het gemeenebest
begint te bloeden. Zuinigheid mag niet het
Werk zijn van een verlicht oogenblik, maar
bioet voortdurend worden uitgeoefend door
allen, die tegenover het volk verantwoorde
lijk zijn voor het juiste gebruikmaken van
ÖJn belasting-penningen. Hij, die voortdurend
Voor deze grondstellingen werkt, heeft het
recht op de dictatuurvan 't verstand, de
eenig verdraaglijke, die ook ten slotte alle
crisissen zal overwinnen. Wij willen geen
sterken man, maar een sterk, mondig volk,
dat het staatsgezag, vormt uit de hoogste
burgerlijke deugden: zelfvertrouwen en zelf
verantwoordelijkheid.
DR. KAAS OVER HET PANTSERKRUISER-
VRAAGSTUK
BERLIJN. 9 April. (V. D.) Naar in parle
mentaire kringen verluidt, heeft de voorzit
ter van het Centrum, dr. Kaas, naar aanlei
ding van een rede, door den afgevaardigde
Dr. Breitscheid (soc.-dem.) j.l. Zondag in
Keulen gehouden, een brief aan Rijkskanse
lier Muller gericht, waaraan het volgende
ontleeend wordt: Dr. Breitscheid heeft ver
klaard, dat de burgerlijke partijen het finan-
cieele compromis inzake het pantserkruiser-
vraagstuk niet zullen doen mislukken. Dr.
Kaas betreurt deze uitlatingen en herinnert
aan de verklaring ,van Dr. Wirth dat deze
kwestie uit de politieke besprekingen moet
verdwijnen.
DE CRISIS PER COALITIE-ONDER
HANDELINGEN
BERLIJN, 10 April. (V. D.) De onderhan
delingen over de vorming van een vaste coali
tie-regeering zijn door het besluit van de
Soc. dem. Rijksdagfractie in de pantserkrui
serkwestie tot een crisis gekomen. De „D. A.
Z." brengt een half-officieel bericht, waarin
de veronderstelling geuit wordt, dat Woens
dag den weg tot overeenstemming gevonden
zal worden. Het blad twijfelt er aan, of de
poging tot een resultaat zal leiden en stelt
vast, dat de vorming van een vaste regee-
ringsbasis na 10 maanden van vergeefsche
pogingen mislukt is door de soc. democratie,
die door het verkiezingsresultaat van 20 Met
de verantwoording voor de binnenlandsche
politieke leiding op zich had genomen.
De „Germania" schrijft, dat het kabinet
vermoedelijk ter oplossing der crisis de voor
stellen der financieele deskundigen als basis
zal aannemen voor zijn politieke werkzaam
heden. Of het centrum onder deze voorwaar
den in de regeering kan zitting nem§n hangt
daarvan af of het zakelijk gelukken zal die
vorming te bereiken zonder welke een sa
menwerken der regeeringspartijen onmoge
lijk schijnt.
Voor de centrumpartij komt het ook thans
niet aan op zitting nemen in de regeering.
De gehcele strijd, die sedert den zomer van
het vorig jaar gevoerd wordt en die geleid
heeft tot het aftreden van minister von
Guerard gaat om het gezond maken van de
Duitsche parlementaire methoden en om het
zeker maken van zakelijk en succesvol regee-
ringswerk. De „Vossische Zeitung" weet te
berichten, dat de kabinetszitting van Dins
dag geëindigd is met de veronderstelling, dat
het kabinet moet aftreden. Dr. Stresemann
echtei heeft de gedachte aan een totaal
aftreden met het oog op den stand der bui-
tenlandsche politiek van het oogenblik ver
worpen.
NAAR DE OPLOSSING?
HIRSCHBERO, 9 April Heden heeft de
justitie een onderzoek ter plaatse ingesteld
naar het geval van den doodgeschoten Gx-aaf
Von Wennigerode. De verdachte, zoon van
het slachtoffer, demonstreerde hoe volgens
hem een kogel uit het jachtgeweer den ouden
graaf heeft gedood. Doordat de patronen
eigenlijk niet voor liet geweer geschikt wa
ren, is bij het schoonmaken van de kogel
kamer plotseling de haan overgegaan. De
deskundige Preuss constateerde, dat de le
zing van verdachte goed met de feiten over
een te brengen zou zijn; ook zijn collega's
kwamen tot dezelfde slotsom. Na dit resul
taat kan dus een vex-zoek om invrijheidstel
ling van de zijde der verdediging tegemoet
worden gezien.
DESKUNDIGENCONFERENTIE
PARIJS, 9 April Heden zijn de gemeen
schappelijke besprekingen der geallieerde
deskundigen in tegenwoordigheid van Owen
Young voortgezet. Na de zitting bleven de
voornaamste deskundigen der afzonderlijke
delegaties bijeen, teneinde over de bedx-agen
te beraadslagen. Des middags is geen ge
meenschappelijke beraadslaging gehouden-
Men verwacht, dat dit deel der onderhande
lingen, dat een beslissing moet brengen in
zake de door de geallieerde deskundigen in
te dienen gemeenschappelijkeverderingen
aan Duitschland, Woensdagavond beëindigd
zal worden.
DE BEMANNING VAN DE I'M ALONE
VRIJGESPROKEN
LONDEN, 10 April Naar uit New York
gemeld wordt heeft het gerecht te New Or
leans den kapitein en de bemanning van den
Canadeeschen schoener „I'm Alone" die we
gens het overtreden van de prohibitiewet
waren aangeklaagd, op voorstel van het
O. M. vrijgesproken. Het O.M. legde er na
de uitspraak den nadruk op, dat dit geens
zins den volkexxrechtelijken kant van het
incident en een diplomatisch onderzoek
vooruitloopt.
GENERAAL DAWES. AMERIKAANSCH
GEZANT TE LONDEN
LONDEN. 9 April Naar uit Washington
woxdt gemeld, is generaal Dawes definitief
tot Amerikaansch gezant in Londen be
noemd
DE SCHADEVERGOEDINGSKWESTIE
Eindelijk getallen
PARIJS, 9 April (V.D.) De „Echo de Pa
ris" noemt de taak om ovci'eenstemming te
bereiken inzake de cijfers, bijzonder moeilijk,
aangezien de afzonderlijke bedragen, zoodanig
verlaagd moeten worden, dat zij te zamen een
jaarlijksch bedrag zullen vormen, dat blijft
bexxeden de twee en een half milliard van de
Dawes-regeling. Het blad weet te melden,
dat, behalve de vergoeding voor de oorlogs-
schulden, de Fransche delegatie meer dan 8
milliard mark, de Belgische rond 2.2 milliard
mark en de Engelsche delegatie 3.8 milliard
mark verlangt.
„Le Journal" verklaart, dat bij den huidi-
gen stand van zaken, waarbij over en weer
wordt geboden voor de te betalen bedragen,
het moeilijkst is te begrijpen de rol, die de
Amerikaansche voorzitter speelt. Aan het
Amerikaansche aandeel kan niet getornd wor
den, aangezien over de schulden aaxx Ame
rika zelfs niet mag worden gesproken. Som
mige bladen toonen een zeker optimisme en
wijzen er op, dat dergelijke belangrijke con
ferenties dikwijls maanden lang kunnen du
ren. Zij wijzen bijv. op de conferentie over
de Poolsche stabilisatie-leening, welke zes
maanden en de conferentie betreffende de
Roemeensche leening, welke een jaar heeft
geduurd. In beide gevallen was men tot zeer
bevredigende resultaten gekomen.
RYKOW OVER DE VERHOUDINGEN
TUSSCHEN ENGELAND EN DE SOVJET
UNIE
KOWNO, 9 April (V.D.) Uit Moskou wordt
gemeld, dat gisteren de zitting der Moskouer
Sovjet door Oechanow werd geopend. Rykow,
de voorzitter van den Raad van Volkscom
missarissen, hield een lange rede, waarin hij
er op wees, dat de buitenlandsche politiek
momenteel gek enmerkt wordt door de ver
scherping van de verhoudingen tusschen En
geland en Amerika. Achter een pacifistischen
sluier breiden deze beide landen hun bewape
ningen uit eix vooraanstaande personen spre
ken over eventueele mogelijkheden van mili
taire botsingen. Omtrent de verhouding tus
schen de Sovjet-Unie en Engeland zeide Ry
kow, dat degenen, die het afbx'eken van de
diplomatieke betrekkingen hebben veroor
zaakt, niet het gewenschte resultaat hebben
bereikt, aangezien de andere landen dit voor
beeld niet gevolgd hebben. Het economische
boycot was niet gelukt en de hoop op eco
nomische samenwerking met de Sovjet-Unie
is niet vervuld. De Sovjetregeering wist de
moeilijkheden te overwinnen. In buitenland
sche economische kringen heeft men thans
de oude politiek laten varen en tracht men
overeenkomsten op economisch gebied te
sluiten. De te Londen tot stand gekomen
petroleum-overeenkomst levert daarvan een
bewijs. Engeland heeft door zijn economische
politiek slechts bereikt, dat zijn plaats op de
Russische markt door andere landen is in
genomen. Het bezoek van de Britsche indus-
trieele delegatie aan Rusland is een gunstig
teeken voor het hervatten der handelsbetrek
kingen tusschen Engeland en Rusland, maar
men mag de beteekenis ervan niet overschat
ten. De Sovjetregeering kan slechts op groote
3Chaal handelsbesprekingen voeren, wanneer
de diplomatieke betrekkingen weer zijn her-
yat.
DE „UNA" VERGAAN
Volgens een bericht uit Triëst zouden er
van de 37 man, die zich aan boord van de
„Una" bevonden, 12 zijn omgekomen.
DE OPSTAND IN MEXICO
Escobar president van twee staten
Genei-aal Escobar, de leider der revolu-
tionnairen, is tot president der staten
Sonora en Chihuahua geproclameerd. Hij
is voornemens een ministerie te vormen.
Generaal Escobar, de 'opperbevelhebber
der opstandelingen, die tot voorloopig pre
sident der rebellen werd uitgeroepen,
heeft zijn hoofdkwartier verplaatst naar
de kust van den Stillen Oceaan.
Gemeld wordt, dat de generaal Juarez
verlaten heeft in de richting van Westelijk
Chihuahua met zes treinen troepen en
fint™
alle automobielen, waarop hij de hand kon
leggen.
In de zesde week van den opstand zijn
de rebellen overal teruggetrokken in de
woesté streken van den staat Sonora.
Achttien Amerikaansche vliegtuigen be
waakten Maandag de grenzen van Arizona,
met de opdracht, elk Mexicaansch vliegtuig,
dat zich ten Noorden van de internationale
lijn zou begeven, neer te schieten.
Groote troepen Amerikaansche infanterie
en cavalerie werden gereed gehouden, daar
de Mexicanen, ook na herhaalde waar
schuwing, voortgaan met het werpen van
bommen op Arizona, waardoor het leven
van Amerikaansche burgers in gevaar ge
bracht wordt.
GROOTE BRAND BIJ SJANGHAI
LONDEN, 9 April Volgens telegrammen
uit Sjanghai is in Poctung, een voorstad
van Sjanghai, een brand uitgebroken, die
zich met groote snelheid uitbreidde. Een
groot aantal huizen en hutten wex-d ver
woest.
De Chineesche brandweer gelooft, dat
meer dan driehonderd menschen in de
vlammen zijn omgekomen. Het aantal der
bij den brand om het leven gekomen per
sonen werd zoo groot, doordat bij het door
zoeken der puinhoopen de vlammen steeds
weer uitsloegen, waardoor de zoekenden in
brand vlogen.
De brandweer werd door Chineesche mili
tairen gesteund.
Na zeer veel moeite gelukte het den
brand meester te worden, en te voorkomen,
dat de vlammen oversloegen naar de groote
werf van de „Nippon Yoeson Kaisja-
Ujn".
DE BURGEROORLOG IN CHINA
Hét overschot van het leger van
Wochan geeft zich over
PEKING, 9 April De rest van het leger
van Wochan, ter sterkte van veertien-
duizend man, die zich na de nederlaag bij
Hankau had teruggetrokken, heeft zich
Maandagavond overgegeven.
De troepen zijn reeds ontwapend.
AMERIKAANSCHE JOURNALIST
ADVISEUR DER CHINEESCHE
REGEERING
Naar de Assiated Press uit Sjanghai
meldt is de correspondent van de „New-
York Herald Tribune", Thomas F. Millard,
door de regeering van Nanking tot politieleen
adviseur benoemd.
In het belang der regeering aanvaardt
Millard op 1 Mei een reis van een half jaar
naar de Vereenigde Staten en Europa.
DE BOMAANSLAG TE NIEUW-DELHI
De schuldigen weigeren verkla
ringen af te leggen
De politie zet haar nasporingen in de zaak
met betrekking tot den bomaanslag in -de
Wetgevende Vergadering ijverig voort. Het ge
rechtelijk vex-hoor der beide beklaagden zal
over veertien dagen plaats hebben. Zij wei
geren een verklaring af te leggen en ver
wijzen naar het in de Wetgevende Vergade
ring geworpen pamflet, welks inhoud giste
ren werd geseind en waarin hun gedrag werd
verklaard. De politie verdenkt een der be
schuldigden van medeplichtigheid aan den
moord op den politie-inspecteur Saunders,
in December j.l., in Lahore gepleegd. Alle ge
wonden gaan bevredigend vooruit.
RADIOVAL VOOR SMOKKELAARS
De draadlooze heeft dezer dagen een be
langrijke rol gespeeld bij de inbeslagneming
van cocaïne ter waarde van 15.000 p.st. in
de haven van Calcutta. Het Engelsche s.s.
..Talma," dat uit China arriveerde had eex>
draadloos bericht gezonden dat zich acht
personen op verdachte wijze in een rivier
boot ophielden. Een sleepboot werd uitgezon
den en toen deze het verdachte vaartuig
naderde zag men dat de mannen in het vaar
tuig rubberzakken overboord wierpen. De
leider der smokkelaars ontkwam door naai
den wal te zwemmen, doch de zeven ovex'l-
gen werden gearresteerd. De zakken werden
opgevischt en bleken cocaïne te bevatten ter
waarde van 15.000 p.st.
N'ieuwendijk 225229
AMSTERDAM,
Oude Gracht 151
UTRECHT,
DE KLEINSTE STATEN VAN EUROPA
De nieuw opgerichte Pauselijke Staat
vestigt vanzelf de opmerkzaamheid op de
overige dwergstaten van Europa. De groot
ste ervan is de republiek Andorra, die in de
Pyreneeën gelegen is. Zij omvat 452 K.M.,
het land is erg bergachtig en daarom zeer
dun bevolkt; heel de bevolking telt nauwe
lijks 5200 inwoners. Frankrijk en de bis
schop van Urgel (Spanje) zijn de be-
schermheeren van dezen miniatuur-staat.
Op de tweede plaats komt het vorstendom
Liechtenstein, tusschen Oostenrijk en Zwit
serland aan den Rijn gelegen, 159 KM2.
groot met 1150(1 Inwoners. Tot aan den
wereldoorlog stond het onder Oostenrijksch
protectoraat; sinds 1919 heeft het zich en
ger bij Zwitserland aangesloten. Iets kleiner
is de in Midden-Italië gelegen republiek
San Marino, met 61 KM2. en 13000 inwo
ners. Tot aan 1870 stond ze onder de be
scherming van den Pauselijken Staat; sinds
dien heeft Italië de diplomatieke vertegen
woordiging overgenomen. De republiek
heeft echter een eigen gezant bij den Pau
selijken Stoel. Het vorstendom Monaco is
slechts 1K.M. groot, maar is met zijn
17200 inwoners de dichtst bevolkte staat
van Europa: 11466 inwoners per vierkante
kilometer. Het vormt ook een eigen bisdom,
dat in oppervlakte het kleinste van de
heele wereld is. Het staat onder Fransche
bescherming, maar heeft toch ook zijn
eigen gezant bij den Heiligen Stoel, Bij deze
vier dwergstaten voegt zich thans de Pau
selijke Staat, wiens oppervlakte niet bij
vierkante kilometers berekend wordt, omdat
hij slechts ongeveer 44 hectaren groot is.
Maar de macht, die den vorst van dezen
staat toekomt, is de grootste der wereld.
Nationaal Eucharistisch congres in
Zuid-Af rika.
De Bisschoppen van Zuid-Afrika maken
bekend, dat van 27 Mei tot 2 Juni in Dux--
ban een nationaal Eucharistisch Congres zal
gehouden worden. Durban ligt aan de kust
van den Lnd'ischen Oceaan. De inwoners
bestaan uit 68000 blanken, 86090 negers en
26000 Aziaten. Durban is tevens de residen
tie van een Katholieken Bisschop, Henry
Dellala O.M.I., wiens Vicariaat 30.BOS Ka
tholieken behelst. Onder de Zuid-
afrikaansche bevolking die 7 millioen
zielen telt, zijn ongeveer een half millioen
katholieken. Ongeveer een zesde gedeelte
daarvan zijn van Europeesch origine. De
anderen zijn hoofdzakelijk Australiërs en
Noord-Amerikanen. Ook de geestelijken be-
hooren tot verschillende nationaliteiten. De
meesten zijn Ieren, Franschen en Duit-
schers: ongeveer 100 zijn afkomstig van En
geland, anderen uit Holland, België, Canada,
Italië, Bpanje, Zwitserland, Oostenrijk,
Tsjecho-Slowakije en Polen. Van het groot
ste gewicht is de toename der inlandsche
priesters. Het Congres Wordt gehouden als
herinnering aan de Katholieke emancipatie.
Er worden 25 bisschoppen verwacht. De Ka
tholieken van Zuid-Afrika hopen, dat bij
deze gelegenheid, besloten zal worden om
een Zuidafrikaansch congres te stichten
naar Europeesch model ingericht. Het Con
gres zal in 4 verschillende secties verdeeld
worden: een Engelsche, Fransche, Ind'.sche
en Zoeloe-sectie.
De opstand in Mexico en de Mexl-
caansche Katholieken.
Meermalen wordt de bewex-tng geuit, dat
de eigenlijke bewerkers van den Mexicaan-
schen opstand ondej- de Katholieken van
Mexico te zoeken zijn. Vooral in de link-
sche bladen der Européesche landen is deze
beschuldiging aan de orde van den dag.
Niemand, die tenminste eenige kennis
van zaken heeft twijfelt er echter aan,
dat de eenige oorzaak der onlusten gelegen
is in de rivaliteit tusschen de arbeiderspar
tij onder leiding van Calles en Moreno en
de zoogenaamde Agropartij met aan het
hoofd Oibregon. De partijen stonden zoo
scherp tegenover elkaar en de toestand was
zoo acuut, dat alleen de wapens konden
beslissen. De uitbarsting kwam in den nacht
van 2 op 3 Maart!
Het is totaal verkeerd om in de partij-
genooten van Obregon, dus in de leiders
van den opstand, aanhangers van de Kerk
te zien. Integendeel, verschillende gene
raals der rebellen hebben priestermoorden
op hun geweten! Herinneren we aan Lopes,
die kort geleden vermoord werd, en Cruz.
Maar de leiders van de partij die Calles
vijandig gezind was, hadden tenslotte ge
noeg van die bloed- en gx-uwelheerschappij
en achtten het oogenblik gekomen om de
Kerk van Mexico hare vrijheid te hergeven.
In den staat Sonora hebben zij dat ook
werkelijk gedaan. Men staat natuurlijk
sympathiek tegenover deze pogingen, maar
het blijft helaas nog de vraag, of d'it be
sluit verder doorgevoerd kan worden, want
de Noordamerikaansche industrie steunt
de Christenvervolging der Callesregeering
door leverantie van wapenen.
Herdenkingspostzegels
De Britsche postdienst zal, eerst voor den
tweeden keer in zijn geschiedenis, herden
kingszegels uitgeven, in verband met de
postconventie, die over een paar weken te
Londen te zamen komt. Gedurende drie
maanden zullen vijf waarden worden uit
gegeven, van een halven stuiver, een stuiver,
anderhalven stuiver, twee en halven stuiver
en een pond sterling.
Olifanten in de porseleinkast
In het stadje Reutlingen is, naar uit
Stuttgart aan de „Köln. Z." wordt gemeld,
gedurende drie uren jacht gemaakt op
olifanten.
Bij het afladen n.l. van de wagens van
een per trein aangekomen circus waren
vier van die ktxapen, die anders goedmoedig
hun werk deden, op stap gegaan, hadden
zich een weg gebaa!nd door het samenge
stroomde publiek en waren de stad binnen
gewandeld. Drie dikhuiden bleven bij
eikaar, nummer vier maakte een afzonder
lijk uitstapje, waarop hij o.a. door een
achterdeur een winkel binnenliep waar hij
een en ander vernielde, om daarna weer
door de voordeur de straat op te gaan. In
een winkel vatx muziekinstrumenten, waar
van hij de deur opentrapte, ging hij wat
ruwer te werk; verschillende instrumenten,
een schrijftafel enz. moesten er aan geloo-
ven. Vervolgens drukte hij een spiegelruit
in van een héerenmodewinkel en bracht
nog bezoek aan verschillende andere win
kelhuizen.
Inmiddels had de Schupo zoo goed moge
lijk de straten versperd, terwijl beambten
van het circus in auto's naar de stad
kwamen en het dier, dat uit verschillende
wonden bloedde, in een doodloopend slop
drongen, dat vervolgens door een auto werd
versperd. Hier werd de gevangene zoo lang
wittebrood te eten gegeven, tot het den
DONDERDAG 11 APRIL
HUIZEN, 339.8 M. Na 6 uur 18535 M. Uitsl. N. C. R. V.-
uitz. 13.301.45 Solistenconcert 6.006.30
Gramofoonmuziek 6.307-00 Litterair halfuurtje.
Spr. A. J. D. v. Oosten 7.008.00 Orgelconcert.
HILVERSUM, 1071 M. 12.152.00 Concert door het
A.V.R.O.-Trio - 2.303.00 Gramofoonmuziek 3.00—
4.00 Kniples 5.005.30 Sportpraatje 6.007.15
Concert door het Omroep-orkest 7.157.45 Engel'
sche les 8.15 Aansl. van het Concertgebouw te Amster
dam. Orkest o.l.v. Willem Mengelberg. Daarna persber.
Gramofoonmuziek tot 11.30.
DAVENTRY, 1562 M. 10.35 Kerkdienst 11.05
Lezing 11.20 Gramofoonmuziek 12.20 Concert
(piano-cello-alt) 1.20 Gramofoonmuziek 3.20
Vesper i. d. Westminster Abbey 4.05 Briefbeant-
woording 4.20 Concert Militaire kapel 5.35 Kin
deruurtje $.20 Muziek 6.35 Nieuwsb. 6.50
Landbouwber. 6.55 Muziek 7.05 Sonaten van
Haydn (piano) 7.20 Lezing 7.35 Muziek 7.45
Lezing: How an aeroplane flies 8.05 De Aeloian
Players 9.20 Niemvsber. 9.35 Lezing: The way
of the world 9.50 Nieuwsber. 9.55 Chariot's uurtje.
Vroolijke muziek en zang 10.55—12.20 Dansmuziek.
PARIJS „RADIO-PARIS," 1744 M. 12.50—2.10
Orkestconcert 4.05 —5.05 Gramofoonmuziek. Klassiek
concert 7.057.50 Gramofoonmuziek—8.20 Litteraire
causerie 8.5011.10 Symphonieconceri Orkest en
Hr. Cambon, zanger.
LANGENBERG, 462 M. 9.35 en 11.30 Gramofoon
muziek '5.055.50 Pianoconcert 7.208.05 Con
cert Klein Wcrag-orkest 8.05 Westfaalsche avond.
Orkest. A. Imkamp, bas, I. v. Stach en F. v. Castelie,
voorlezing. Daarna dansmuziek tot 11.20.
ZEESEN, 1649 M. 11.504.20 Lezingen 4.205.20
Orkest-concert 5.206.40 Lezingen 7.20 Concert
voor soli, koor en orkest. Daarna: Persberichten en tot
11.50 Dansmuziek.
HAMBURG, 395 M. 10.2011.20 Gramaphoon-
platen 4.20 Orkest-concert 5.20 Vroolijk concert
7.20 Hoorspel 9.35 Dansles 10.35 Dansmuziek.
BRUSSEL, 511,9 M. 5 20 Trio-concert 6.50 Grama-
phoonplaten 8.35 Orkest-concert 10.00 Dansmu
ziek.
wachters gelukte hem aan de kettlxxg te
krijgen. Daarna werd hij aan een vracht
auto gekoppeld en naar het circus ge
bracht.
De drie andere uitbrekers hadden zich
wel wat correcter gedragen, maar hadden
bijv. toch een muur omgetrapt en op het
kerkhof groote schade aangericht. Zij lie
ten zich echter gemakkelijk weer op den
goeden weg brengen door hun aanvoerder,
die hen zonder groote moeilijkheden naar
hun stal wist te loodsen.
Het avontuur heeft niemand het leven
gekost, alleen is een circusbeambte met zulk
een kracht tegen een muur gedrukt, dat hij
zwaar gewond naar het ziekenhuis moest
worden gebracht.
Drie schooljongens vergiftigd
Ten gevolge van een fout bü
het rekenen
Bij de lijkschouwing over drie jongens
van onderscheidenlijk 5, 7 en 10 jaar uit
Sudbary is gebleken, dat de knapen vergif
tigd zijn doordat hun in het ziekenhuis te
Londen waar zij behandeld werden een
dosis vergif (thallium-acetaat) was toege
diend die tengevolge van een fout bij de
berekening tienmaal zoo sterk was als zij
had mogen zijn.. De apothekeres, die het
drankje voor de jongens, die aan ringworm
leden, h.xd klaargemaakt erkende, dat zij
zich bij het uitrekenen der benoodigde hoe
veelheden had vergist in de plaats van een
decimaalteeken.
De rekening was noodig geworden om
dat het voor het i-ecept benoodigde van het
vasteland van Europa kwam en de hoeveel
heid in hei metrieke stelsel was uitgedrukt.
In Engeland wordt bij geneesmiddelen ech
ter naast het metrieke stelsel nog veelal het
oude apothekersgewicht gebruikt. Het
eerste stelsel is eerst sedert 1914 in de
Britsche pharmacopoea ingevoerd.
De anti-rookers
Eenigen tijd geleden men herinnert het
zich misschien hebben de rookers hun
congres gehouden, waarop zij een aantal
wenschen formuleerden, welke, naar zij
hoopten, door het staatstabaksmonopolie
zouden worden aanvaard.
Thans hebben ook de anti-rookei's ver
gaderd. Naar hun aantal te oordeelen
slechts weinig congressisten waren in het
Musée Sociale bijeengekomen zouden er
in Frankrijk niet velen zijn, die tegen het
rooken zijn gekant. Het congres nam ken
nis van de rapporten der verschillende
gedelegeerden over den strijd in hun resp.
landen tegen het rooken. Voorts werden
referaten gehouden over den invloed van de
tabak op het karakter en den arbeid van
den rooker. Algemeen was men het er over
eens, dat rocken een afschuwelijke ge
woonte is, welke geestelijke stoornis teweeg
brengt. Zelfs betoogde dr. Bonne, directeur
eener strafgevangenis te Hamburg, dat de
tabak de oorsprong der misdaad is.
Twee moordenaars onder
zeventien jaar
Dezer dagen werd een oude vrouw, Mme.
Barry, in haar huisje te Vaucresson ver
moord gevonden. Zondag 1.1. wist de politie
de hand te leggen op de daders: twee knapen
nog, de 15-jarige kruideniersjongen Le
Guen, en een zijner kameraden, de 16-jax'ige
Louis Hélie. Zij werden beiden in vagebon-
deerenden staat aangetx-offen.
Het eerst werd Le Guen gearresteerd, op
wien reeds verdenking was gevallen, daar
hij, na 200 francs van zijn patroon te hebben
gestolen, spoorloos was verdwenen. Toen
hij werd gepakt, ontkende hij eerst hard
nekkig iets met den moord op Mme. Barry
te doen hebben gehad. Er werd evenwel een
papiertje in zijn zak gevonden, waarop het
adi-es van Mme.' Barry stond geschreven.
Hij viel toen door de mand.
De politie echter vermoedde, dat het
tengere, haast ziekelijk uitziende knaapje
niet alleen den moord kon hebben bedreven,
en stelde nieuwe vragen. Er kwam toen uit,
dat Louis Hélie zijn medeplichtige was. De
beide knapen waren 's avonds liet huis der
oude vrouw binnengedrongen en hadden
haar neergeslagen. Hun buit bedroeg
twaalf francs.
Nu beschuldigen ze elkaar hun slachtoffer
den doodelijken slag tc hebben toegebracht.
herinneringen van een Siberischen
balling
In den beginne wilden zij geen woord
Jegen mij zeggen, voorgevende, dat zulks hun
eh strengste verboden was, later echter be
ktenen zij vertrouwelijk met mü te praten-
rUin twee bewakers waren volstrekt geen
ft'ade kerels. Zij waren eerder bezorgd, dan
Verheugd over hun zending. Op zekeren dag
ik 's avonds zoo uitgeput, dat ik door
~®h hevige koorts werd aangevallen; ik kon
*}'et in slaap geraken en zoo gebeurde het,
ik 't volgende gesprek tusschen hen ver
nam;
0"Wy zijn wel ongelukkig; als wij te laat te
P^sk aankomen, zullen wij stokslagen ont
ogen en haasten we ons, dan is er kans.
at hij sterft en dan zullen wij ook gestraft
°tden. Wij zijn wel te beklagen.
et gewone volk in Rusland en Siberië
as voor mxj zeer goed, vol medelijden en
ec'ltiemtng. overal ontving ik de bewijzen
van vriendelijkheid en welwillendheid, overal
bood men mij geld, geschenken en kleeren
aan.
Geld weigerde ik gewoonlijk, dat had ik
toch moeten afgeven aan de Russische over
heid. Zoo nu en dan, als ik door de noodza
kelijkheid was gedwongen, nam ik het aan,
maar toch steeds met tegenzin en verdeelde
het ónder mijn twee bewakers, die ik op die
manier tot vriend hield.
Aan een der halten, te Toula, kwam een
beamte naar mij toe en overhandigde mij
schroomvallig een klein pakje, terwijl hij
zeide: „Neem dit aan van mij."
Ik begreep hem niet en daar hij een Rus
sisch uniform droeg, vertrouwde ik hem
niet en weigerde ik zijn geschenk aan ts
nemen.
„Gij zijt een Pool," zeide hij, ,en gij kent
onze gebruiken niet?" Het is vandaag mijn
naamfeest en op dien dag vooral is het voor
ons een dure plicht ons geluk met een on
gelukkige te deelen In naam van mijn Hei
lige bid ik u, neem het aan."
Ik weigerde niet langer aan zulk een tref- j
fend en christelijk gevoel te voldoen en ik
bedankte hem hartelijk. Het pakje behelsde
een broodje en eenige geldstukken, die ik aan
de gendarmen gaf.
Geheel anders was de scène, die ik in een
dorp, nabij Kazan beleefde. Ik was in het
wachthuis binnengebracht, dat tegelijkertijd
tot herberg diende. Daar zat een troepje
dorpsbewoners rondom een groote kruik je
never geschaard Toen zij mij gewaar wer
den, deden zij den vloed hunner welspre
kende bewoordingen op mij nederdalen. Zij
verweten den Polen hunne trouweloosheid
jegens den Czaar en beweerden, dat zij èn
zich zelf èn de Russen in het verderf zouden
storten. Ik dronk eens flink mee en verliet
de zaal.
Uitgezonderd de halte van eenige dagen
wegens ziekte en in de dorpen waar wacht
huizen stonden, benevens de oogenblikken
waarop wij ons maal namen, reden wij zon
der ophouden door, zoowel overdag als des
nachts. Wij sliepen in de kibitka, en 't ge
beurde nog al eens diwijls, dat zij sliepen,
terwijl ik niet slapen kon. Ik moest dan
lachen bij het denkbeeld, dat zij niet mij.
maar ik 'hen bewaakte Gemiddeld legden wii
per dag 170 K.M. af. Bij Pobolsk waren wij
door den Oeral gereden en in twintig dagen
tijds was ik van Polen naar Siberië gevoerd,
zoo snel dat ik het niet gelooven kon, dat
we reeds in Siberië waren.
Bij een der laatste rustplaatsen voor Omsk
naderde mij een soldaat, die een lied floot,
hetwelk mij deed sidderen; het was het wel
bekende" lied van Dombrowski: „Neen, Po
len zal niet vergaan!" Het was een landge
noot uit Mazovië, een krijger van 1831, een
wapenbroeder, ingelijfd bij het Russische
leger van Siberië. Hij naderde mij eventjes,
en had nauwelijks den tijd mij deze woorden
toe te spreken:
„Wat doen de onzen, en hoe denkt men in
Frankrijk over ons?"
Eindelijk, in den nacht van 20 Augustus
1844 hielden wij voor een vesting stil.
„Wie daar?" vroeg de schildwacht.
„Een banneling," antwoordde een der be
wakers.
De poorten werden geopend en wij waren
te Omsk.
Terstond werd mijn aankomst bekend ge
maakt aan prins Gortchakow, gouverneur-
generaal van Westeliik-Siberië, die bevel
gaf, mij naar het wachthuis te voeren(waar
ik werd opgesloten Ik was daar niet alleen:
een officier, die tekort gekomen was aan di-
cipline, verbleef er in arrest. Het was een
jeugdig man, ongeveer 20 jaar oud, van een
goede familie, vroolijk en opgeruimd van
aard, voorkomend en zeer beleefd. Hij ont
ving mij zeer hartelijk, en werkte zich in 't
zweet om een goed bed voor mij te maken.
Niettegenstaande mijn afmatting bracht ik
het grootste deel van den nacht in gesprek
met hem door, zoo aangenaam was mij zijn
tegenwoordigheid. Hij kende het land van
onder tot boven en hij gaf mij daarover zeer
nuttige inlichtingen, maar mijn vreugde
steeg ten top, toen hij 'n kaart van Siberië voor
den dag haalde Samen bestudeex-den wij de
kaart en ik trachtte mij alle wegen en stroo
men in het hoofd te pompen. Dat scheen hij
te hebben bemerkt.
„O, zoo. denkt u wellicht aan een ont
vluchting? Ik bid u, waag u er niet aan: het
is iets onmogelijks. Velen uwer landgenooten
hebben het beproefd en zij hebben zich ge
lukkig mogen noemen, wanneer ze, na hon
ger en dor: t en honderden andere kwellin
gen te hebben verdragen, aan de gevolgen
van zulk een ontvluchting door den dood
konden ontsnappen. Die gevolgen zijn: dc
vreeselijke geeseling met den knoet en een
leven van nog grooter lijden dan voorheen."
Hij vertelde mij nog zijn levensloop en als
hij geëindigd had, was 't acht uur in den
morgen.
's Middags werd ik bij Prins Gortchakow
den gouverneur-generaal, ontboden, die over
mijn plaatsing in een of andere stad of dorp
moest beschikken. Ik werd bestemd voor de
likeurstokerijen van Ekaterininski-Zavod
(gebouw van Cathatina), ih het district
Tara, aan den oever van de Irtisch, op onge
veer driehonderd kilometer van Omsk Ik
nam afscheid van de twee gendarmen, die
mij vanaf Kiov hadden vergezeld en een
kibitka voerde mij naar het einddoel mijner
reis.
VIJFDE HOOFDSTUK
Den 4den October kwam ik te Ekaterl-
ninslcl-Zavod aan. Mijnheer Amarilski, d"e
inspecteur van het gebouw, vergewiste zich
van de waarheid van het signalement, het-
welke hij van mijne geleiders ontvangen had.
en zender een woord tot mij te spreken
ging hij weer heen.
Toen hij heengegaan was, stond een jon
ge man, die tot hiertoe stil had' zitten
schrijven, op, en omhelsde mij. Het was
Charles Bogdaszewski uit Krakau, dis tot
levenslange ballingschap was veroordeeld.
Eenige oogenblikken later maakte ik ken
nis met Jan Siésieki van Lubiin, nog een
politieken gevangene. Wij spraken haastig
het een en ander met elkander af, en zij
bezwoeren mij, dat ik geduldig en gehoor
zaam zou zijn; dat was het eenige middel om
dc lichaamskastijdingen te vermijden en een
betere plaats te krijgen.
Ik werd naar het wachthuis gevoerd, waar
vele Poolsche soldaten waren, die onder al
lerlei voorwendsels bij mij wisten te komen
en nieuwstijdingen vroegen uit Polen.' Toen
ik daar eenige uren gezeten had, plaatste zich
eensklaps een ruwe kerel voor mij en
schreeuwde mij toe: „Ga werken!" Het was
de opzichter der dwangarbeiders, zelf een
booswicht, hetgeen het driedubbele brand
merk „vor" evengoed aanduidde als geheel
zijn uiterlijk. Ik stond op en volgde hem.
Hij bracht mij in een smidswerkp'.aats,
waar men mij de boeien afdeed; vervolgens
ging ik werken op het dak van een in aan
bouw zijnd huis. Men gaf nitj een schep en
een bezem om den boel 'n beetje schoon te
maken.
Bij het dagelijksch bezcek van den inspec
teur Amarilski liet deze nooit na, naar mij
te kijken, maar ik werkte gewoon door, zon
der op te zien. met gebogen hoofd en ik ont
vluchtte zijn blikken, als ware ik een misda
diger.
(Wordt vervol;.d)
