LEEKEPREEKEN
m
WONIIËIUIEAU
Spinnewebjes
w
HENK FIBBE
14 Nassanstraat 14
I
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER BLADEN
EN HET GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 20 APRIL 1929
DRIE EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 17136
AANGIFTE MOET, OF STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER ER TWINTIG UREN IA HET ONGEVAL.
KAPITAAL fa.OOO.OQO.-
RESERVE f 470.000.-
Wfé'fyv'Mrê*".
Het Comité van
Katholieke Actie te
Haarlem
Geen officieele Bisschoppe
lijke goedkeuring voor R.K.
R.K. Gemengde Tooneel-
vereenigingen
Groote brand in de
Uilenburgerstraat te
Amsterdam
De bloembollenveïden
Houdt den dief!
Een motorrijwiel in brand
Ned.-Indische Leeningswet
De ontgoocheling
De wijziging der
Indische Staats
regeling
Brand in de St. Jans
kathedraal van Den Bosch
De verwoesting van
het Paleis voor Volks
vlijt te Amsterdam
Voornaamste Nieuws
J. J, WEBER ZOON
Groote Houtstraat 166 Haarlem
Openlucht-theater
BUREAUX: N ASSAULAAN 49
Telefoon No. 13866 (drie lijnen)
Postrekening No. 5970.
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen: per week 25 ct.; per
kwartaal f 3.25; per post, per kwartaal
f 3.58 bij vooruitbetaling.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIÉN 35 ct. p. regtrf
VRAAG- EN AANBOD-ADVERTEN-
TIES' regels 60 ct p. plaatsing;
elke regel meer 15 ct.. bij vooruilbel.
Bij contract belangrijke korting.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
'usscben den tekst 60 ct. per regel.
Alleabonné'sop ditbladzijningevolgedeverzekeringsvoorwaarden,
tegen ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen
mm Levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door C fï bij een ongeval met fnrfi bij verlies van een hand, f 4 rtjr bij verlies van een r r A bij 'n breuk van e a a
[wtlÖStl.™ verliesvan beidearmen, beide beenenof beideoogen; 1 wU«"doodelijken afloop; IZOÖa'een voet of een oog; I I ZO."duim ofwijsvinger; I UÖa™ been of arm; 140,"
284
MODERNE HUWELIJKSPROBLEMEN
Reeds verscheidene malen hebben wij
er in de bijkans zes jaren, dat wij op
deze plaats wekelijks eenige gedachten
neerschrijven, op gewezen, dat er tus-
schen lezers en schrijver van deze
rubriek een geestesgemeenschap is
gegroeid, welke tot een vrfjmoedige
uitwisseling van meeningen voerde.
Wanneer wij dan ook op de klemmende
vraag boven onze vorige ontboezeming:
„Mogen wij zwijgen?" en dat nog wel na
een zoo teer onderwerp als huwelijks
hervorming aan de orde te hebben ge
steld, van niemand eenige bemerking
vernamen, dan concludeeren wij uit dit
stilzwijgen, dat onze lezers het met
ons eens zijn: het is beter, precies te
weten, in hoeverre de modern heiden-
sche wereld om ons heen bezig is, de
heiligheid van het huwelijk te bezoede
len, het gezin, den grondslag onzer
samenleving te ondergraven, dan dat
wij met verklaarbaren weerzin de oogen
sluiten en verzuchten: na ons de zond
vloed!
Weerzin, liever nog walging, is het
eerste gevoel, dat den christen bevangt,
wanneer hij kennis neemt van de theo
rieën en stelsels, in koelen bloede en met
de grootste onbeschaamdheid opgezet,
teneinde de onnadenkende massa wijs
te maken, dat de oude, christelijke
huwelijksopvatting een overblijfsel is
uit een vervlogen tijdperk; dat de tot
nog toe geldende openbare meening,
welke het huwelijk van den éénen man
met de ééne vrouw (de monogamie)
als den normalen toestand beschouwt nu
maar eens, evenals met de pruiken en
de snuifdoozen, de trekschuiten en de
vetkaarsen, in dezen tijd van radio, van
vliegen en van electriciteit eens en
voor goed met dat ouderwetsche huwe
lijk moet afrekenen.
Wij kunnen en mogen niet volstaan
met te zeggen: al wat nog even vast
wil houden aan den naam christen, zal
zijn oor afwenden van de modern hei-
densche leer. De geschiedenis van vele
eeuwen heeft ons helaas geleerd, dat
groote godsdienstige en zedelijke dwa
lingen overal om zich heen grepen en
slachtoffers maakten tot zelfs in de
rijen van hen, die tot voorlichters en
verspreiders van de christelijke leer
geroepen waren. En wie daaraan ook
maar eenigszins mocht twijfelen, die
kunnen wij naar het uiterst droevige,
maar wel zeer sprekende voorbeeld
van de leer der kinderbeperking wijzen,
welke met den dag al meer verwoes
tend werkt, ook in eigen kring.
Deze overwegingen doen ons den ove
rigens heilzamen tegenzin overwinnen,
orn over een zoo funeste theorie als die
der moderne polygamie te spreken.
Van alle stelsels toch, door de nieuw
lichters vai} onzen tijd aangegeven om
het huwelijk te hervormen, is de verst
gaande, de gevaarlijkste en verleide
lijkste theorie, die, welke de meest
consequente lijkt en schijnt te voldoen
aan de behoeften van onzen tijd. Het
is de verdediging van de leer, dat het
ïuwehjk als sacrament practisch een
heidenallLgeT;den 6n dat de uuensch-
heid alleen tot waarheid en vrijheid
kan terugkomen, wanneer die .leugen
van het kuische huwelijk' officieel en
openlijk wordt te niet gedaan.
Deze brutale opzet is de grondslag
van het Fransche boek, waarop wij den
vorigen keer de aandacht vestigden;
dat niet als roman, maar als weten
schappelijke verhandeling is geschre
ven, desondanks alleen in de Fransche
taal nu al een millioen afnemers vond
en in de Duitsche bewerking bezig is
een ander deel van Europa te verove
ren. Alleen het feit, dat een uiterlijk
dorre, droge verhandeling, dus niet
een sensationeele roman, zooveel hon
derdduizenden lezers kan trekken, is al
een bewijs, dat de openbare meening
in zeer wijde kringen voor een huwe
lijkshervorming gewonnen is.
Het gaat hier om een probleem,
waarmee onze christelijke beschaving
staat of valt, een probleem, dat al wel
reeds in het begin dezer eeuw in de
hoofden van enkele niet-christelijke
denkers spookte, maar dat toch eerst
sinds den grooten oorlog brutaal en
openlijk naar voren treedt en als de
meest alledaagsche zaak door Jan en
alleman gewikt en gewogen wordt.
De leiders van dezen gedachtengang
gaan uit van de stelling, dat de oorlog
alleen in Europa een overschot van 18
millioen vrouwen heeft bewerkstelligd
Hoe komen wij die 18 millioen vrouwen
te hulp, vragen zij, kwasi-medelijdend?
Zullen deze als „oude jongejuffrouwen"
verkwijnen; zullen zij als moeders van
onwettige kinderen verder tot verkom
mering der massa bijdragen of zullen
zij ten slotte het leger der prostituée's
aanvullen?
Andere mogelijkheden, andere levens
opvattingen zien deze filosofen niet.
Doch daarover later. Wij willen eerst
hun gedachtengang weergeven. Alles
zeggen zij wat over het recht der
vrouw op liefde, op moederschap enz.
gepraat en geschreven wordt, blijft
leege fraze, zoolang men voor dit fun-
damenteele probleem de oogen sluit.
Dat recht wordt zoo maar zonder
meer aangenomen; eenig bewijs voor
de stelling, dat ieder individu zulk een
recht op „liefde" heeft, wordt niet ge
leverd. Eenmaal van dit onbewezen
„recht" als iets vaststaands uitgaande,
behoeft het ons niet te verwonderen,
dat deze allermodernste Fransche
school ons komt vertellen, dat zij geen
enkele van de tot nog toe voorgeslagen
oplossingen tot hervorming van het
huwelijk kan gebruiken. Alle hervor
mers toch aldus redeneert deze
Franschman willen op een of andere
wijze de eenheid van het huwelijk
redden. Zij het met vergemakkelijking
der echtscheiding, zij het met een „hu
welijk op proef" ef wat ook: tot nog toe
komt iedere hervorming hierop neer,
dat een man nooit meer dan één •„wet
tige" vrouw tegelijkertijd kan hebben en
omgekeerd. Zoolang men aan deze op
vatting vasthoudt, zeggen Anquetil en
allen die hem napraten, kunt ge nooit
uit den weg met het groote vrouwenover
schot. Het probleem van de volle „rech
ten" van man en vrouw kan volgens
hem nooit door de monogamie, het
eenheidshuwelijk worden opgelost; dat
zal alleen mogelijk zijn door de poly
gamie, de veelwijverij.
Schrik nu niét van dit woord, kal-
meeren deze moderne apostelen u aan
stonds. Wij bedoelen natuurlijk niet de
polygamie van de Oostarsche moham-
medaansche landen met cle harems,
met de slavernij van de vrouw. V/ij zoe
ken integendeel vrijheid. Hoe dit met
elkaar te rijmen? Wel, heel eenvoudig,
zeggen zij. Polygamie in den modernen
zin beteekent niet anders dan „veci-
huwelijk" 'in tegenstelling met het
christelijke „eenheidshuwelijk" van
thans. Die moderne polygamie wil n.l.
niets anders dan bevrijding van de
„boeien" van het eenslieidshuwelijk,
van gedwongen monogamie. Het heer-
'schende kerkelijke en ook burgerlijke
recht aldus redeneeren deze nieuw
lichters wil het huwelijk zóó rege
len, dat iedere man slechts het recht
op ééne vrouw, iedere vrouw slechts
het recht op één man heeft. Zoowel
Kerk als Staat beschouwen buitenech
telijk verkeer van een gehuwde als iets
ongeoorloofds, als echtbreuk. Het recht
straft het dubbele huwelijk, de bigamie
en daarmee iederen vorm van polyga
mie als echtbreuk. Bovendien worden
deze practijken als de voornaamste
gronden voor het uitspreken van een
echtscheiding aangenomen. De hervor
ming, welke nu voorgesteld wordt, be
staat in het buiten werking stellen van
de bigamieparagraaf der wetboeken,
met andere woorden in ae straffeloos
heid van het dubbele huwelijk. De
Staat zal zich dan slechts de registree
ring van echtscheidingen voorbehou
den, doch overigens aan ieder individu
de regeling zijner betrekkingen tot per
sonen van het ander geslacht volko
men vrijlaten. Deze hervorming van het
huwelijk heeft op alle andere tot nu
toe voorgestelde dit voor aldus de
uitvinders dat er geen niéuw soort
huwelijk wordt voorgedragen. De be
staande huwelijksvormen blijven on
aangetast, terwijl aan diegenen, die hun
„boeien" ondraaglijk achten, de moge
lijkheid gegeven wordt meerdere lief
desverhoudingen te hebben binnen het
raam der wettelijke geoorloofdheid.
Dit mag revolutionnair schijnen, zeggen
de voorstellers van deze fraaie theorie,
men bedenke, dat alle andere projecten
huichelachtig zijn; deze zeggen wel, dat
zij de eenheid van het huwelijk willen
bewaren, feitelijk doen zij niet. anders
dan een verkapte veelwijverij verdedi
gen. Ieder stelsel, waarbij het mogelijk
is te scheiden en opnieuw te trouwen,
i bevat in zich het beginsel der veel
wijverij. Er zijn maar twee consequente
stelsels, zeggen zij, n.l. dat van de
katholieke kerk, die verbreking van het
huwelijk alleen door den dood erkent,
of wel het vrijlaten van een ieder, om
zijn eigen liefdesverhoudingen te rege
len. De consequente moraal der katho
lieken achten wij voor den doersnee-
mensch een onmogelijkheid aldus de
allermodernste Fransche school; dus
moet men komen tot een totale ont
houding van den Staat in .huwelijks
aangelegenheden.
Ziedaar in het kort de meest ver
gaande theorie over de huwelijksher
vorming, welke den laatsten tijd gepre
dikt wordt en blijkbaar gretig ingang
vindt. De waarde en de gevolgen van
dit stelsel onderzoeken wij in volgende
beschouwingen.
HOMO SAPIENS.
RIME
IMK
De leden' van bovengenoemd Comité hiel
den gisteravond in gebouw „St Bavo" te
Haarlem een vergadering.
Na opening met den chr. groet, sprak de
voorzitter, de heer H. E. Everard, een kort
welkomstwoord.
Medegedeeld werd, dat de 50e vereenlging
is toegetreden, n.l. de afd. Overveen van den
R. K. Volksbond. Haar voorzitter, de heer
J. G. van Kessel, zal als lid tot het Comité
toetreden. De 9 Armbesturen der stad zijn
ook lid geworden.
Eenige technische verbeteringen werden
aangebracht in het Huishoudelijk Regie-
meqt.
Door het bestuur werd medegedeeld, dat
het wenschelijk was, commissies op te rich
ten voor de in het leven te roepen volgende
instellingen: R„ K. Oratoriumvereemging en
Gemengde Zangvereeniging, R. K. Gemengd
Tooneel, Permanente Studiecommissie, afdee-
ling van het Wit-Gele Kruis, R. K. Vredes
beweging, Instituut der Lichamelijke Opvoe
ding, Vondelvereeniging. Van de commissies
zullen dan resp. voorzitter zijn de hoeren P. j.
van Kessel, L. M Weterings, mr. F. Vorst
man, mej. F. A. M. Peeters, mr. dr. A. F. h.
Schreurs, M. L. A. Klein ei} G. H. Weustink.
Al deze commissies zijn bedoeld als studie
commissies. Over de onderwerpen, welke zij
moeten behandelen, zullen zij rapport uit
brengen.
Mededeelingen werden gedaan over de
feestvergadering op 10 Mei a.s. ter viering
van de oplossing van de Romeinsche kwes
tie. De verschillende bijzonderheden zijn
reeds in ons blad gepubliceerd.
Eenige discussie ontstond over de vraag,
of Z. D. H. de Bisschop de stichting zou
goedkeuren van een R. K. Gemengde Too-
neelvereeniging.
Rector Kok, geestelijk adviseur, deelde
mede, dat het niet op den weg van Z. D. H.
den Bisschop ligt, officieele goedkeuring te
hechten aan een R. K. Gemengde Tooneel-
vereenging.
Particulieren kunnen zich dus wel bezig
houden met de stichting van een R. K.
Gemengd Tooneel, maar Mgr. zal niet zoo'n
stichting officieel goedkeuren.
Rector Kok gaf als zijn meening te ken
nen, dat het Comité, dat Bisschoppelijk
goedgekeurd is, zich nu niet verder met deze
zaak moet bezig houden.
Besloten werd toch, de Commissie als
studiecommissie in het leven te roepen,
leven te roepen.
Nog deelde rector Kok mede, dat Mgr. wel
zijn officieele goedkeuring zal hechten aan
een R. K. Gemengde Oratoriumvereenigtng.
Daarna werd de vergadering gesloten.
Kort daarop werd de bijeenkomst opnieuw
geopend, omdat nu een gecombineerde ver
gadering gehouden werd met de 50 aange
sloten organisaties.
De contributie werd vastgesteld op 1 cent
per lid en per jaar, met een minimum van
5 per jaar.
Ten slotte werden nog eenige huishou
delijke mededeelingen gedaan.
Uit Amsterdam meldt men ons-
Helrood kleurde zich de lucht tegen mid-
derdacht boven Uilenburg. Een nieuwe,
groote brand was uitgebroken, en de krach
ten van de brandweer werden opnieuw op
den proef gesteld.
Uit de pakhuizen van de N V. Het
Nederlandsch Veem. afdeeling koffiepellerij,
die in den gevel een groote witte leeuw als
gevelsteen hebben en staan in de Uilenbur
gerstraat 35, sloegen de vlammen aan de
achterzijde fel naar buiten. Aan dien
achterkant rijzen deze oude gebouwen uit
het water op. Het vuur verlichtte fel de
achterzijde van de Valkenburgerstraat.
Aan de voorzijde puilden zware, grijze
rookwolken uit de luiken.
Aanvankelijk kon de brandweer de ach
terzijde, waar het vuur het hevigst woedde,
niet bereiken. Tegen de pakhuizen lagen
een aantal schuiten. Het binnendringen van
de brandende gebouwen was onmogelijk. De
beide pakhuizen lagen vol balen koffie.
Met een aantal stralen werd water ge
worpen in de beide gebouwen, maar van
vermindering van het vuur was den eersten
tijd geen spraken. Om twaalf uur kwam
de drijvende stoomspuit „Jan van der
Heijde", die ligplaats koos in de Uilen
burgergracht. Ook een bootje van den
havendienst kwam daar ter plaatse, om een
aantal zolderschuiten te verhalen, waarvan
één geladen was met 20 vaten petroleum.
Met vier machtige stralen begon de „Jan
van der Heijde" den brand te bestrijden.
Door dezen aanval verminderde het v"uv
zienderoogen. De brandwachts hadden zich
opgesteld op een zolderschuit. Plotseling
echter sloeg de vlam uit het dak en zette
den omtrek opnieuw in gloed.
De beide belendende pakhuizen liepen
groot gevaar. Het pakhuis Jinks, in ge
bruik bij de firma Van Eerde doet dienst als
opslagplaats van stroo en rechts bevindt zich
een meelpakhuis van den heer Van Raams-
donk. Twee brandbare panden dus.
Meer slangen werden afgerold en op het
dak van het laatstgenoemde pand gehe-
schen. De strijd was daarna betrekkelijk
spoedig gestreden. Wel puilden nog overal
rookwolken naar buiten, uitbreiding zou de
brand echter niet meer krijgen.
De beide pakhuizen hadden zwaar gele
den.
In pand No. 3 was de opslagplaats der
drie bovenste verdiepingen verbrand, of
had zware schade geleden; van No. 5 was
dit het geval met de twee bovenste ver
diepingen. Hoe de brand is ontstaan, kon
niet worden geconstateerd. Om 5 uur gis
termiddag waren de huizen verlaten.
Hoe groot de schade was, kon niet bij be
nadering worden opgegeven.
De brandweer was nog den geheelen
nacht bezig om de vuurresten te dooven.
Op het terrein van den brand waren de
burgemeester en vele andere autoriteiten
aanwezig.
Wanneer Bollenzondag?
Het lieve lenteweer der laatste paar dagen
heeft een tooverinvloed op de bollenvelden
gehad. Voor een week zou geprofeteerd zijn:
met Hemelvaartsdag -bloeien de bloemen en
zie, thans reeds staan hier en daar de bed
den der vroege Hyacinten volop te bloeien
en verspreiden haar welriekende geuren in
het rond. Mocht er een regentje komen, dan
is met een goede week de bloembollenstreek
in haar bruidsgewaad.
Vreemdelingen zouden dan ook reeds mor
gen veel kunnen genieten en er wordt reeds
bezoek verwacht.
Spoedig zullen we de mooiste routes be
kend maken. Er dient dit jaar spoed te wor
den betracht, .want de duur van het mooi
zal wel kort zijn.
Dezer dagen bemerkten omstreeks het
middernachtelijk uur te Rotterdam eenige
personen, dat op het dak van de papier -
zakkenfabriek van de Jong aan het Bosland
een man liep. Op hun geroep nam de kerel
de vlucht, echter achtervolgd door een der
buren. Deze wist hem op den Oostzeedijk
aan een agent aan te wijzen, waarop arres
tatie volgde. Op de Adrr.iraliteitskade wer
den eenige inbrekerswerktuigen gevonden,
welke vermoedelijk door den vluchteling
waren weggegooid. Hij bleek de 36-jarige los
werkman J. B. te zijn en is wegens poging
tot inbraak in verzekerde bewaring gesteld.
De bewoners van het Roelof Hartpiein te
Amsterdam werden gisteravond opgeschrikt
door eenige hoogopslaande vlammen en
rookwolken, die afkomstig bleken te zijn
van een garage in de Roelof Hartstraat. De
brandweer verscheen onmiddellijk met twee
wagens en bevond zich toen tegenover een
betrekkelijk onsnhuldigen brand van een
motorrijwiel. Met zand werd de over de
straat vloeiende benzine gebluscht. Het
schijnt, dat terwijl de eigenaar van het mo
torrijwiel benzine bijvulde, hij de motor liet
doordraaien. De eigenaar werd aan het ge
laat en een der handen gewond en moest in
een naburige apotheek verbonden worden.
Ook een der garage-employé's werd aan een
hand verwond. Het motorrijwiel werd
zwaar beschadigd.
Ingediend is een wetsontwerp tot het aan
gaan eener geldleening ten laste van Neder-
landsch-Indië. Daarin wordt voorgesteld den
minister van Koloniën te machtigen om ter
aflossing voor het nominaal bedrag der niet-
uitgelote schuldbewijzen, welke behooren tot
de Ned.-Indische leeningen 1915, 1916, 1917,
1S23A en 1923D, schuldbewijzen ten laste van
Ned.-Indië te gelde te maken tegen een door
hem te bepalen koers en rente, welke laatste
lager zal zijn dan die van de af te lossen
Stukken, tot een zoodanig bedrag als noodig
is ter verkrijging van een som van ten hoog
ste 224.375.000.
Te Rotterdam maakte Donderdagavond
dp 18 iarige T. S. kennis met een meneer,
die zich zeer innemend betoonde en het
meisje vroeg, met hem een der goede café's
in de binnenstad te bezoeken om eens nader
kennis te mogen maken. Het meisje was zoo
onverstandig dit te doen. In het cafe was
hei gezellig, de meneer bleek een aardige
prater. Hij bracht het meisje zelfs een eind
naar huis. Nadat hij afscheid had genomen
kwam het arme wicht tot de ontdekking,
dat haar charmeur niet alleen een klein deel
van haar hartje had gestolen, maar ook
drie bankbiljetten van 10 gulden, die in
haar taschje hadden gezeten.
Door de Eerste Kamer aangenomen
Gisteren heeft de Eerste Kamer met 29
tegen 15 stemmen aangenomen de wijziging
van de Indische staatsregeling. Tegen stem
den de C.H. de A.R. en de heer Biomjous
(R.K.).
Verder heeft de Eerste Kamer z.h.s. aan
genomen de begrooting van het departement
van Koloniën, de wijziging van de wet op
de staatsinrichting van Ned.-Indië, de Suri-
naamsche begrooting en de Indische Munt
wet.
Gisteravond omstreeks 9 uur is brand ont
staan in de sacristie van de Kathedralen-
kerk St. Jan te den Bosch, het bekende Mid-
deleeuwsche bouwwerk, dateerend van
1520/30. Het vuur, dat als gezegd ontstaan
is in de sacristie, liet zich aanvankelijk zeer
ernstig aanzien. In minder dan geen tijd
was de actieve Bossche brandweer met veel
materiaal aanwezig en slaagde er weldra in,
den brand nog in den aanvang te stuiten en
te blusschen, zoodat de schade zich waar
schijnlijk tot een gering bedrag zal be
perken. Het geweldige bouwwerk is dus
voor ondregang behoed. In 1584 is het ge
bouw eveneens door een brand ernstig be
schadigd.
Een brandkast onder de puinhoopen
gevonden
De ruïne van het Paleis voor Volksvlijt
heeft ook nog gisteren de groote belangstel
ling van het publiek. Langs de resten van
het gebouw zijn staketsels geplaatst, waar
door het publiek op een behoorlijken afstand
wordt gehouden en de politie-afzetting kon
worden opgeheven. Het verkeer over het
Frederiksplein is thans weer volkomen her
steld. Politie te paard en te voet houdt echter
de menigte in beweging. De „Jan van der
Heyde" is gistermorgen naar haar stand
plaats op de Nieuwe Achtergracht terugge
keerd. De brandweer werkte voor de na-
blussching alleen op Vechtkranen. Het vuur
zit nog diep in de kelders; hier en daar
steeg er ook nog een rookwolkje op uit de
bijna 20.000 M2 groote woestenij.
Aan den kant van het Oosteinde waar
eenmaal de kantoren waren heeft de' brand
weer uit een der kelders een brandkast op
gedolven. De kast was van buiten deerlijk
gehavend, zoowel door het vuur als door het
vallen. Nadat de kast was opengebroken,
bleek dat de inhoud tamelijk goed bewaard
was. De boeken waren slechts aan de kan
ten beschadigd. Het geld had evenwel een
eigenaardige verandering ondergaan. Het
zilvergeld is zwart geworden en de blauwe
bankbiljetten van 10 waren rood geworden.
De heer Monasch, directeur van het Paleis
voor Volksvlijt, deelde ons mede, dat het ar
chief volkomen is vernietigd. Er wordt nu 'n
onderzoek ingesteld naar de drie overige
brandkasten. Het personeel van het Paleis
voor Volksvlijt, 78 man is door de ramp
broodeloos geworden. Nog 'n paar weken zal
hun salaris worden uitbetaald. Wat de plan
nen betreft voor de naaste toekomst waren
nog geen besluiten genomen. Het best van
allen komen waarschijnlijk de aandeelhou
ders er af. Het aandeelen-kapitaal van de
vennootschap bedraagt 800.000 en men kan
gemakkelijk uitrekenen, dat de waarde van
het terrein reeds hooger is. Gistermorgen
kwamen leden van de politie-brandweer te
Delft een bezoek aan de ruïne brengen.
Het zoeken naar de andere brandkasten is
voorloopig opgegeven, omdat dit een levens
gevaarlijk werk blijft. De brandmuur toch,
die is blijven staan, waggelt bij een beetje
wind, en het zou mogelijk zijn, ook al om
dat hij gescheurd is, dat hij onverwacht om
valt. Het is dan bijna zeker, dat nog andere
deelen van de ruïne, die eens het tooneel
vormden, mee worden gesleurd.
De belangstelling zoowel van de autoritei
ten als van het publiek en het aanschouwen
van de ruïne blijft'V'oot. Gistermiddag ver
toefde ook de commandant van de brand
weer Utrecht cp het terrein.
Een nieuw monumentaal gebouw op
dezelfde plaats
„Het Volk" heeft dr. Berlage gevraagd wat
hij dacht van het Paleis voor Volksvlijt. ...De
bouwmeester heeft het altijd „een mooi ge
bouw gevonden." vooral van verhouding bui
tengewoon mooi, en die situatie, uit stede
bouwkundig oogpunt buitengewoon gelukkig.
Dr. Berlage vond het een zaak van algemeen
belang, dat op ditzelfde punt, dat immers
zoo uitermate gunstig gelegen is, weer ^een
monumentaal, openbaar gebouw verrijs
Wat Louis Saalborn bfj den brand
verloor
Voor der. aanvang van de honderste vooi-
stelling van „De Getemde Feeks", welke gis
teravond in den Stadsschouwburg te Am-
strdam plaats vond. trad de heer Louis Saal-
bo-n voor het voetlicht. De dezer dagen zoo
zwaar bezochte tooneelleider werd met een
zeer langdurig applaus van de geheel gevul
de zaal begroet, waarmede het publiek zoo
wel uiting gaf aan zijn medeleven met den
slag, die het tooneelgezelschap door de ver
woesting van het Paleis voor Volksvlijt heeft
getroffen, als aan zijn bewondering voor het
feit, dat de leider van dit gezelschap ondanks
dezen zwaren tegenspoed zijn plannen on
verzwakt doorzet. Toen de heer Saalborn ten
slotte aan het woord kwam, riep hij in ver
band met de ramp, welke het tooneelleven in
Nederland en in hét bijzonder het Nieuw Ne
derlandsch Tooneel getroffen heeft, de clemen
tie van het publiek in, gedwongen als men
is, door het verloren gaan van het groote
decor, zich met het verkleinde reisdecor te
behelpen. Het publiek gaf hierna wederom
door langdurige toejuichingen blijk van zijn
medeleven.
Te tien uur aan het einde van de eerste
deel der voorstelling, trad de heer Van
Praag naar voren en deelde mede, dat zoo
De Eerste Kamer heeft de Indische be
grooting en het wetsontwerp betreffende
de Indische Staatsregeling voortgezet.
De Tweede Kamer heeft de behandeling
van het wetsontwerp inzake de financieelc
verhouding tusschen Rjk en gemeenten
voortgezet.
Z. D. H. de Bissehop van Haarlem zal
niet officieel goedkeuren de stichting van
R.K. Gemengde Tooneeivereenigingen.
Ingediend is een omtwcrp.Nederlandsch-
Indische leeningswet 1929, betreffende een
bedrag van ten hoogste 224.375.000.
Nog eenige bijzonderheden omtrent de
verwoesting van het Paleis voor Volksvlijt
te Amsterdam.
In Parpsche en Londensche kringen wordt
aangenomen, dat de moeilijkheden bij de
commissie van deskundigen zullen worden
overwonnen.
Een hulde aan den Prins van Wales voor
zijn bemoeiingen inzake den nood in de
mijnstreken.
Di den omtrek van San Sebastian woedt
een hevige woudbrand. Verscheidene dorpen
zijn vernield.
Ernstig spoorwegongeluk tusschen Iqui-
que en Antofagasta; veertien dooden.
OP TOURIST
Wie een weg van tien uur heeft af te leg
gen, moet negen uur rekenen voor de
helft.
OP LENTE-DICHTER
Nauw zjn de persen
Koud van een bundel poëzij,
Daar gaan weer verschen
Ter drukkerij.
J. Gouverneur.
OP OPENBARE MEENING
De zwakke beeft voor de openbare meening,
de dwaas trotseert haar, de wijze beoordeelt,
de bekwame bestuurt haar.
P. Chenent.
Barometerstand 9 uur v.m.: 7.64. Vooruit.
OPTICIENS FABRIKANTEN
Licht op.De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om 7.39 uur; overmor
gen om 7.40 uur.
Valkenburg (L.)
Naar men ons mededeelt,, zal het Val -
kenburgsche Openlucht-theater in het a.s.
seizoen wederom door het gezelschap van
den Kon. Ned. SchrMNwburg van Antwerpen
worden bespeeld. De Mtitng is in handen
van Arthur va»
juist een brief was binnengekomen voor den
heer Saalborn. In dezen brief werd mede-
deeling gedaan van de aanbieding der Di
rectie van de N. V. Holland-Zwitsersche cho
colade-fabrieken van een cheque, groot
5000, welke de Directie naar aanleiding
van de ramp die den heer Saalborn en zjn
gezelschap getroffen heeft, deed toekomen.
Dc bedoeling dezer schenking is om den
heer Saalborn in staat te stellen onmiddel-
Ijk te kunnen aanvangen met het herstel
der schade.
Een kwart gedeelte van dit bedrag zal
worden aangewend uitsluitend ten bate der
medespelenden.
Aan het slot van den avond dankte de
heer van Praag voor de sympathie van het
auditorium.
De goede kant van den brand
De brand „in 't Paleis" heeft toch nog
eenig goeds opgeleverd, merkt de Msb. op. Hij
is n.l. oorzaak, dat we, althans van dit jaar
bevrijd zijn van het weeë gedoe, dat men
schoonheidswedstrjd noemt.
1-Ieel wat schoonen hadden reeds het beeld
harer schoonheid, vermoedeljk allerschoonst
geflatteerd, ingezonden, maar het vuur dat
't Paleis schoon leegbrandde heeft ook het
schoons der schoonen niet ontzien. Om deze
reden en het gemis aan een gelegenheid om
den wedstr jd te houden, is besloten dat Am
sterdam het dit jaar zonder een „Miss" moet
stellen.
't Is te hopen, dat we 't overleven!
I
