De Oplossing van de Interne
Politieke Crisis in Oostenrijk
Vondels Maria Stuart
Gemartelde Majesteit
tweede blad
RADIO-OMROEP
BLADZIJDE 1
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
DINSDAG 23 APRIL 1929
buitenlandsch nieuws
Öe publicatie van het
Duitsche
memorandum
Zonderlinge toestanden te
Boven Digoel
OF
REDE VAN POINCARé OVER DE
HERSTELBETALINGEN
GEMENGDE BUITENL
BERICHTEN
UIT ONZE OOST
In den Stadsschouwburg
op Vrijdag 26 April a. s.
der hebben zij verklaard, dat het gedeelte
van het memorandum, waaraan de andere
party politieke beteekenis toekende, noch in
de subcommissie noch in het plenum is be
sproken. Doel van het Duitsche memorandum
was slechts om, evenals andere dergelijke
stukken, te dienen als basis voor de bespre
kingen.
De rijksregeering heeft daarop verklaard,
dat zij ook verder den deskundigen hun vrij
heid van handelen wenschte te laten.
een stuk had doorgespeeld. Zonder in on
macht te vallen, zonder inzinking en zonder
rustpoos heeft hy al dien tijd doorgespeeld.
PARIJS, 22 April (V.D.) De publicatie van
aet Duitsche memorandum door de „Vos
sische Zeitung" heeft bij de Duitsche dele
gatie in Parijs groote verontwaardiging ge-
Wekt. Er wordt op gewezen, dat het hier een
onverantwoordelijke indiscretie geldt, daar
het memorandum voorloopig nog niet had
mogen worden gepubliceerd. Welke stappen
de Duitsche delegatie zal nemen in deze
aangelegenheid, staat nog niet vast, daar de
Parijsche vertegenwoordiger der „Vossische
Zeitung" verzekert het memorandum niet
haar Berlijn te hebben doorgegeven.
DE INDRUK TE BERLIJN
BERLIJN, 22 April. (V.D.) Ook in offi-
cieele Berlijnsche kringen heeft de publicatie
eenige verrassing gewekt. Men 'wijst er in
officleele kringen op, dat men maatregelen
Zou moeten nemen tegen de herhaalde indis
creties van de „Vossische Zeitung."
BET GEPUBLICEERDE MEMORANDUM
BERLIJN, 22 ApriL (V.D.) In het door de
„Vossische Zeitung" gepubliceerde memoran
dum staan o.a. de vólgende punten.
By de regeling der raparatiebetalingen
moesten de volgende principes worden toege
past: Gepoogd moest worden alle aanspra
ken der schuldeischers na te komen tot een
verstandige regeling der Duitsche betalings
capaciteit. Bij het nagaan der Duitsche be
talingscapaciteit moeten in het oog worden
Behouden de principer, die de Amerikaansche
staatssecretaris Mellon voor de schuldonder-
handellngen opgesteld heeft met de ge
allieerde regeeringen en waarin hij vast
stelde dat inkomen en levensstandaard der
deelhebbende volkeren moesten worden in
het oog gehouden en dat de landen bij ver-
waarloozing van deze principes gerechtigd
zouden zijn iedere overeenkomst te weigeren.
De Duitsche groep heeft zich ingespannen
deze principes toe te passen, rekening hou
dende met de huidige verhoudingen en de
toekomstige ontwikkeling.
Vervolgens geeft het memorandum een
overzicht van het Dawesplan en van de ont
wikkeling der Duitsche betalingsbalans in de
jaren 1924 tot 1928 benevens een algemeen
overzicht van den economischen toestand in
Duitschland. Het gaat dan verder: wanneer
wij ondanks deze ervaringen pogen uit den
toestand van onzekerheid te komen tot een
toestand van zekerheid, dan zijn wij er ons
van bewust, dat wij een risico op ons nemen.
Wij zijn echter bereid dit risico op ons te
nemen, wanneer zekere beschermingsmaat
regelen genomen worden. Het op ons nemen
van het risico eischt een geordende wetge
ving, en bestuur van Duitschland, het weg
vallen van de nog bestaande vreemdencon-
trólemaatregelen en van de hinderpalen die
op het oogenblik nog voor de Duitsche finan
ciën bestaan.
De passage, welke handelt over de verloren
gebieden van Duitschland komt in hoofdzaak
overeen met wat de „Echo de Paris" reeds
daarover gepubliceerd heeft.
Voor het geval dat Duitschland de ge
vraagde ontwikkelingsmogelijkheden ver
krijgt, wordt dan de annuïteitenreeks A.
voorgesteld. Mocht de commissie niet kunnen
besluiten tot de genoemde economische
richtlijnen en Duitschlands hiudige verhou
dingen tot basis der regeling nemen, dan
wordt de annuïteitenreeks B voorgesteld.
Onder het Dawesplan staat de totale ver
plichting van Duitschland, de omvang en de
duur der Duitsche betalingen niet vast. Bij
het in werking komen van den transfer
kunnen de Duitsche betalingen slechts tot
een totaalbedrag van 5 milliard verder ge
daan worden. In plaats daarvan stelt
Duitschland voor om onder alle omstandig
heden gedurende 37 jaar te betalen zelfs bij
in werking treden der transferbescherming
of van kracht worden der opbrengingsbe-
scherming, terwijl na afloop der 37 jaar de
resteerende bedragen nog betaald moetea
worden.
Het is in overeenstemming met den geest
en letter van het verdrag van Versailles, dat
slechts een generatie belast moet worden met
de afbetaling van de schulden. Sedert het
einde van den oorlog zijn 10 jaar verloopen.
Duitschland heeft behalve de 6 yK milliard in
het kader van het Dawesplan nog 40 milliard
baar en in ntura geleverd. Wanneer des
ondanks een tijd van 37 jaar voorgesteld
wordt, dan gaat Duitschland daarmede buiten
de grenzen gesteld door het vredesverdrag.
Een verdere belasting kan niet onder het
oog gezien worden. Wat de intergeallieerde
schulden betreft, die buiten den tijd van 37
jaar gaan, daarvoor moet een weg gevonden
worden in de winsten die de ontworpen
reparatiebank zou maken. Vooropgesteld
wordt, dat de bedragen, die de reparatie-
commissie van de aan deze regeling deel
hebbende landen ontvangt voor hetzelfde
doel moeten worden besteed.
WOENSDAG 34 APRIL
HUIZEN 336,3 M.Naöuur 1852M. Uitsl.N.C.R.V.-
uitz. 12.301.45 Solistenconcert, vovcaal en instru
mentaal 5.006.00 Kinderuurtje 6.006.30 Gra
mofoonmuziek 6.30—7.00 Fransche les voor beginners
7.308.00 Causerie over nieuwe boekwerken 8.00
Uitzending. Orkestconcert en causerie. Daarna persbcr.
HILVERSUM 1071 M. 13.15—1.45 Concert door
het A.V.R.O.-Trio 1.45—3.00 Kinder-Matinée
3.00—4.00 Maak het zelf-cursus 5.305-45 Gramo
foonmuziek 5.45—6.15 Tuinbouw-halfuurtje
6.157.15 Concert door het A.V.R.O.-Trio 8.00
10.15 Populair concert door het Omroep-orkest. Jeanne
Horsten (cabaretière). Wouter Denijs en Han Beuker
(syncopations op 2 vleugels) 10.15 Persberichten
10.30iï.30 Dansmuziek door het A.V.R.O.-dansorkcst
DAVENTRY 1562 M. 11.05 Voor de huisvrouw—
11.20 Gramofoonmuziek 12.20 Balladenconcert (sopraan,
bariton) 13.50 Gramofoonmuziek 1.202.20
Orkestconcert 3.15 Muziek 3.20 Gedichtenvoor
lezing 3.50 Licht klassiek concert. Wilson strijk
kwartet 5.05 Concertorgelbespeling 5.35 Kinder
uurtje 6.20 Muziek 6.35 Nieuwsber. 6.50 Tuin-
praatie 7.00 Muziek 7.05 Liederen van Schumann
voor bariton 7-20 Lezing 7.35 Muziek 7.45 Sport-
praatje 8.05 Pianoconcert 8.25 „De vliegende Hol
lander", opera in 3 acten van Wagner 9.20 Nieuwsber.
0.35 Lezing Broadcasttalks 9.50 Nieuwsb.
9.55" „De vliegende Hollander" (2e en 3e acte) 11.25
12.20 Dansmuziek.
PARIJS „RADIO-PARIS", 1744 M. 12.50—2.10
Concert „Les Nations", Couperin 4.05—5.05 Orkest
concert 6.507.20 Gramofoonmuziek 8.2511.10
„Le Proces de Jeanne d'Arc". Daarna orkestconcert.
LANGENBERG 462 M. 9-35 en 11.30 Gramofoon
muziek 12.25—1.50 Orkestconcert 5.05—5.50
Orkestconcert 7.20 „S L Y", opera in 3 acten van
Wolf-Ferrari. Daarna tot 11.20 Dansmuziek.
ZEESEN 1649 M. 11.204.20 Lezingen 4.20
5.20 Orkestconcert 5.207.20 Lezingen 7.50
Orkest-concert. Daarna: Persberichten en tot n.50
Dansmuziek.
HAMBURG 391,6 M. 1.50 Orkest-concert 3.35
Kamermuziek, viool, cello en piano 4.20 Fluit-con-
cert 5.20 Orkest-concert 7.50 Koorconcert, m. m.
v. solisten, en declamatie 10.05 Heruitzending van
buitenlandse he stations.
BRUSSEL 511,9 M. 5.20 Trio-concert 6.50
Gramaphoonplaten 8.35 Fragmenten uit „De Groot
hertogin van Gerolstein" van Offenbach.
PRESIDENT HOOVER TEGEN DE NOOD
WET VOOR DEN LANDBOUW
NEW-YORK, 22 April (V.D.) In een lange
rede verklaarde president Hoover dat de
aanhangige noodwet tot steunverleening aan
den landbouw in haar huidigen vorm in geen
geval zijn goedkeuring zou krijgen. In het
bijzonder verzette Hoover zich tegen de ver
hoogde export-tarieven voor graan. In dezen
vorm verlangt men een ongehoord geschenk
De ontwikkeling van de groote interne
politieke crisis heeft te elfder ure een onver-
wachten keer gebracht:" de onderhandelingen
tusschen de meerderheids-partijen en .de op
positie over het opmaken van een arbeids-
programma, die reeds definitief mislukt heb
ben geheeten, zijn in alle stilte weer opge
nomen. Even verrassend als de tijding over
het afbreken der onderhandelingen kwam die
over de hervatting.
Maar sedert de sensatie van het aftreden
van Dr. Seipel raakt men te Weenen aan
politieke verrassingen eigenlijk gewend. Me-
dedeelingen over het verloop van de nieuwe
vertrouwelijke besprekingen werden er aan
de pers niet gegeven, waar men schijnt te mo
gen aannemen, dat de beide groepen tot een
overeenstemming zullen komen. De Wensch
van den komenden Bondskanselier, den Lan-
deshauptmann van Vorarlberg, Dr. Ender,
moet den doorslag hebben gegeven, om de
besprekingen te hervatten. Er wordt be
weerd, dat Dr. Ender het van een reeks voor
waarden heeft afhankelijk gemaakt, of hij
deze missie op zich zal nemen, of niet. Deze
voorwaarden zouden niet alleen door zijn
partij en de meerderheid, maar ook door 't
heele Parlement moeten worden vervuld.
Men neemt aan, dat het vanzelf spreekt, dat
de onderhandelingen met de opositie over
het huurrecht, de bouwverordening, fonda-
menteele wetten- en strafrechthervorming
met goed gevolg zullen worden ten einde
gevoerd. Daardoor zouden de verplichtingen
zijn uit den weg geruimd, die de partijen zijn
aangegaan over de behandeling van het
huurrecht en de wetten. Het zou voor een
nieuwe regeering een grooten last be teekenen,
wanneer ze de daaruit voortvloeiende ver
plichtingen op zich moest nemen. Dr. Ender
zal, naar het heet, een eigen werk-program-
ma opmaken en dit als grondslag nemen
voor de overeenkomsten met de meerder
heidspartijen. In dit programma zal het
economisch herstel een belangrijke factor
zijn en het schijnt niet te zijn buitengeslo
ten, dat Dr. Ender, ten behoeve van de ver-
eischte maatregelen, een voorstel zal doen,
om de parlementaire behandelingsmethodes
te verkorten.
Het parlementaire arbeids-programma zal
in de volgende dagen worden voltooid. Bij het
afbreken van de laatste onderhandelingen
bestond het verschil tusschen meerderheid
en oppositie hoofdzakelijk in de huur-scala
bij de huur-hervorming. De sociaal-demo
craten wilden een verhooging van de hoofd
huur begrenzen met het twee duizend zeven-
honderd-voud en deze grens moest worden
bereikt in het jaar 1932. De meerderheids
partijen streefden naar een uitbreiding van
de huur-scala tot het drie duizend-voud in
1934. De meerderheids-partijen willen nu, dit
verschil uit den weg ruimen, om de oplos
sing der crisis te verhaasten. Ook omtrent
andere kwesties van het huur-recht, die nog
niet beslist zijn, gelooft men een toenadering
te kunnen bereiken. Op die manier zou in
het Parlement de weg zijn vrü gemaakt, om
tot den zomer te kunnen werken en de
nieuwe regeering zou zich rustig aan de taak
van het economisch herstel kunnen wijden.
Als deze oplossing der crisis tot stand komt,
en de kansen staan op het oogenblik hee!
gunstig, dan zal dat een groote ontspanning
van de interne politieke situatie in Oosten
rijk beteekenen. Het feit, dat de burgerlijke
partijen en de sociaal-democraten het in
principieele kwesties zijn eens geworden, kan
ook op de verdere ontwikkeling een gunstigen
"invloed hebben. Hierbij wordt vooral aan de
mogelijkheid gedacht, om den vrede binnen
Oostenrijk te verzekeren door een overeen
stemming omtrent de kwestie van de we-
derkeerige „Schutzwehren". Als dit alles ge
lukt, dan is het offer, dat Dr. Seipel door zijn
vrijwillig aftreden heeft gebracht, niet ver-
geefsch geweest en heeft dit 't gevolg gehad,
dat men ervan heeft verwacht.
DE DUITSCHE KOLONIëN EN DE
BRITSCHE REGEERING
LONDEN, 22 April (V. D.). De eischen,
die de Duitsche deskundigen te Parijs zou
den hebben gesteld, gericht op teruggave
van een gedeelte der voormalige Duitsche
koloniën, hebben heden een antwoord van
de Britsche regeering uitgelokt.
Sir Austen Chamberlain heeft hedenmid
dag, n.l. in het Lagerhuis, verklaard, dat
het Engelsche mandaat over de vroegere
Duitsche koloniën, niet op den Volkenbond,
doch op het verdrag van Versailles steunt.
Voor zoover hem bekend is, heeft men
nooit den wenseh te kennen gegeven van
deze verantwoordelijkheid te worden be
vrijd. Voor het onwaarschijnlijke geval, dat
er mandaten openkomen, is de Britsche
regeering bereid aanspraken van Duitsch
land met hetzelfde oog te bezien, als die
van eenig ander land, dat lidi van den
Volkenbond is.
SIR CHARLES ADDIS OPVOLGER
VAN LORD REVELSTOKE
PARIJS, 23 April (V. D.) Naar ver
luidt is Sir Charles Addis, die tot dusverre
plaatsvervangend deskundige van Engeland
was, voor de reparatie-conferentie, benoemd
tot tweeden gewonen deskundige, in plaats
van den overleden lord Revelstoke.
zich op een afgrijselijke manier gewroken
op een politieagent.
Deze politie-ambtenaar had de schuil
plaats van den roover ontdekt en aan de
desbetreffende autoriteiten gerapporteerd.
Doch de politieagenten, die werden uitgezon
den om den bandiet gevangen te nemen,
konden hem niet arresteeren. Eenige dagen
later werd er ingebroken bij den politie
agent, die de schuilplaats van den bandiet
ontdekt had. De politieagent zelf werd laag
hartig vermoord en zijn vrouw vreesclijk
mishandeld. De bandiet sneed het hart en
de tong uit het lichaam van den politieman
en spijkerde deze lichaamsdeelen vast aan
de deurstijlen, waaraan hü tevens een met
bloed beschreven briefje hing, waarop te
lezen stond: „Zoo worden verraders be
straft."
Wijl de menschen van het platteland we
ten wat hun te wachten staat, durven zij
de schuilhoeken van de bandieten niet aan
te wijzen; daarom is het ook zoo buiten
gewoon moeilijk voor de justitie om deze
Grieksche bandieten gevangen te nemen.
d'Anminzio als likeurstoker
Do bekende Fransche schrijver Henri Bor
deaux heeft onlangs een bezoek gebracht
aan Gabriel d'Annunzio, die in een prach
tige vila woont aan het meer van Garda.
Met buitengewoon veel ophef gewaagt Henri
Bordeaux van den verfijnden smaak, die
zijn Italiaansche collega bij het bereiden van
zijn cocktails aan den dag legt. d'Annunzio
schonk hem een likeurtje in, dat, zooals hij
beweerde, Hermes ook aan Odysseus gege
ven had om hem te behoeden tegen d*
tooverkunsten van Circes. Henri Bordeaux
slurpte het glas behaaglijk leeg, genietend
van iederen druppel van het kostelijke vacht,
terwijl hij vol lof was over dezen goden
drank. d'Annunzio liet hem nu verschillende
kleine flacons zien met allerlei likeuren, die
hij zelf gemaakt had, terwijl hij er niet zon
der eenige ironie aan toevoegde: „Ik heb
mijn recepten aan Poincaré gegeven, om
zoodoende Frankrijk den weg te wijzen om
zijn schulden aan Amerika te betalen."
LAATSTE BEMIDDELINGSPOGING
DE t AMERIKANEN
PARIJS, 22 April (V. D.) Naar van
goed ingelichte zijde vernomen wordt, zijn
de Amerikaansche deskundigen voornemens
in de ochtendzitting van Dinsdag, nog een
laatste poging te doen, ten einde een
definitief échec te voorkomen. Zij zul
len eenige nieuwe cijfers noemen, welke de
Duitsche betalingen moeten aangeven en
niet veel hooger zijn, dan het aanbod van
dr. Schacht. Geleidelijk zal dan een steeds
stijgende som worden voorgesteld. In de
kringen der deskundigen heeft men echter
niet veel vertrouwen in deze Amerikaan
sche methode en de stemming is en blijft
dan ook pessimistisch.
van regeering en volk voor de graanhande
laars en speculanten. Indien deze wet uitge
voerd wordt, zullen de totalestaatsinkomsten
met meer dan 200 millioen dollar verminde
ren. Overproductie zou het gevolg zijn en tal
van faillissementen zouden daaruit voort
vloeien.
President Hoover wees nog op verschillende
andere gebreken van het wetsontwerp. De
Staats-secretarissen Mellon en Hyde deelen
zijn meening.
De Yereeniging van Landbouwers in de
Vereenigde Staten, die een groote actie voor
het instellen der nieuwe tarieven voert, heeft
echter geweigerd haar plannen op te geven.
Te Washington gelooft men algemeen dat de
Senaat onder den invloed van Hoover's rede
het wetsontwerp zal verwerpen.
is een groote hoeveelheid menschen vrij te
maken voor productieve doeleinden en het
den staten mogelijk te maken, belangrijke
bedragen op hun militaire uitgaven te be
zuinigen.
van Lord Revelstoke, waaraan alle deskun
digen hebben deelgenomen, terwijl ook tal
rijke vertegenwoordigers van het corps diplo
matique aanwezig waren, o.a. de Duitsche
gezantschapsraad Dr. Rieth.
DE VOORBEREIDENDE
ONTWAPENINGSCOMMISSIE
Een vérstrekkend, Amcrikaansch voorstel
De Amerikaansche gedelegeerde, Gibson,
heeft gisteren te Genève een zeer belang
rijke verklaring afgelegd over de houding
der V. S. ten opzichte van het ontwape-
ningsvraagstuk in het algemeen en de ont
wapening ter zee in het bijzonder.
De bedoeling dezer verklaring, die van
zeer vèrstrekkenden aard is, is een nieu
wen impuls te geven aan de sinds 1927
sluimerende werkzaamheden inzake de ont
wapening ter zee. Aanleiding hiertoe vond
de Amerikaansche delegatie in de totstand
koming van het Kellogg.Pact, dat het vol
gens de V. S. mogelijk maakt, dat de zee
machten het niveau harer bewapeningen
aanzienlijk verlagen.
De V. S. zijn hiertoe bereid, mits de ove
rige zeemogendheden, die het verdrag van
Washington hebben geteekend, hetzelfde
doen.
De Amerikaansche gedelegeerde gaf te
kennen, dat zijn regeering genegen is het
voorstel, dat de Fransche delegatie tijdens
de derde zitting der commissie heeft ge
daan als uitgangspunt van nieuwe bespre
kingen te nemen. Deze methode komt neer
op een combinatie van het beginsel van de
beperking der vloten op grond van de glo
bale tonnenmaat en die, welke uitgaat van
de beperking van de verschillende catego
rieën schepen. De verschillende klassen sche
pen in het ontwapeningsplan zouden dan
behouden blijven, maar de V. S. schijnen
nu genegen zekere concessies aan het Fran,
sche standpunt te doen, die het mogelijk
zouden maken, dat een evenredige beper
king meebrengt van de overige categoriën.
Dit sluit echter in de oogen der Ameri
kaansche delegatie geen andere methode
uit, die het mogelijk zou maken de ver
schillende standpunten nader tot elkaar te
brengen.
De Amerikaansche regeering stelt zich op
het standpunt, dat geen der mogendheden
van Washington iets te vreezen heeft van de
staten, die tot het verdrag van Washington
zjjn toegetreden, en dat, sinds het Kellogg-
Pact de oorlogskansen aanmerkelijk te ver
lagen. Hoofdzaak is voor de V. S. dat geen
enkele categorie van schepen onbeperkt
blijft.
De verklaring van Gibson, die geheel on
verwacht kwam en begrijpelijkerwijze groote
beroering heeft gewekt, is geïnspireerd door
een bezoek, dat de Amerikaansche gedele
geerde aan president Hoover heeft ge
bracht. Bijzonder hoopvol is dat Gibson
voorstelde, de oude methode, gebaseerd op
wantrouwen en vrees voor een nieuwen oor.
log, overboord te werpen en thans een over
eenkomst te sluiten, gegrond op het gezond
verstand en de gedachte, dat de staten
voortaan vrienden zullen zijn en hun ge
schillen op vreedzamen weg uit de wereld
zullen helpen. Zelfs wanneer het oorlogs
gevaar bestaanbaar wordt geoordeeld, is het
in de oogen der Amerikaansche delegatie
mogelijk voortaan een veel lager niveau
voor de relatieve grootte der oorlogsvloten
aan te nemen. Het algemeen doel der V.S.
A. J. COOK EN DE PRINS VAN WALES.
LONDEN, 22 April. (V. D.) In een rede,
gisteren voor een vergadering van mijnwer
kers te Bradford gehouden, sprak de secre
taris der Britsche Mijnwerkers Federatie, A.
J. Cook, o.a. over zijn ontmoeting met den
Prins van Wales in het Mansion House te
Londen, waarbij hij den Prins van Wales
dankte voor alles, wat hij voor de mijnwer
kers had gedaan.
„Voor mij" aldus Cook „is er geen
enkel verschil tusschen den Prins van Wales
en eenigen anderen man. Het is recht, dat
men een man bedankt als hij iets gedaan
heeft dat dank verdient en de Prins heeft
zich een flinken kerel getoond. Ik heb hem
zelfs reeds gevraagd wat hem ervan weer
houdt zich bij de socialistische partij aan te
sluiten
STANDBEELD VAN COLUMBUS DOOR
AMERIKA AANGEBODEN
MADRID, 22 April. (V. D.) In het kleine
Spaansche havenstadje Palos van waar uit
Christophel Columbus zijn toch naar Ameri
ka is begonnen, werd gisterenmiddag in te
genwoordigheid van Primo de Rivera, de
Infante Carlos, den Amerikaanschen gezant
te Madrid en ean afdeeling Amerikaansche
matrozen, eau zes meter hoog Columbus-
standbeeld onthuld, dat door Amerika ten
geschenke was gegeven. De gezant las een
boodschap van president Hoover voor, waarin
uiting werd gegeven aan de hartelijke be
trekkingen tusschen Spanje en de Vereenigde
Staten.
EEN JAPANSCH SCHIP BESCHOTEN
Eén doode, büna zeventig gewonden
Volgens een betrouwbaar Japansch be-
rich, is het Japansche rivierstoomschip
„Bairjo Maroe", dat zjjn eerste reis deed en
op weg was naar Tsjoengkiang, enkele mij
len beneden Itsjang door Chineesche troe
pen, die, naar men meende, uit Woehan
terugtrokken, met drieduims kanonnen en
geweervuur beschoten. Een Japansche onder
luitenant, die over een marinewacht aan
boord het bevel voerde, werd op slag gedood;
67 passagiers en leden der bemanning wer
den gewond.
Volgens de jongste berichten betreffende
de beschieting van het Japansche stoomschip
„Bairja Maroe" is ook een Chineesch pas
sagier gedood en is de hoofdmachinist aan
de verwondijigen gestorven. Onder de gewon
den bevinden zich vijf Japansche matrozen,
die deel uitmaakten van de scheepwacht aan
boord.
PARIJS. 22 April. (V. D.) Heden heeft
Poincaré in Bar le Due zijn lang verwachte
rede gehouden, waarin hij zich uitsprak over
het herstel-vraagstuk. Tegen de verwachting
sprak hij hoofdzakelijk over binnenlandsche
aangelegenheden om eerst tegen het eind
de onderhandelingen te Parijs te berde te
brengen. Frankrijk heeft, zoo zeide Poincaré,
steeds zijn verplichtingen tegenover zijn cre
diteuren vervuld en is voornemens dit ook
in de toekomst te blijven doen, totdat de
laatste franc betaald is. Het is niet meer dan
natuurlijk, dat Frankrijk van zijn schulde
naren de middelen tracht te verkrijgen, die
het aan zijn bondgenooten uit den grooten
oorlog verplicht is af te dragen. Toen de
verschillende ministers van buitenlandsche
zaken in Genève overeengekomen waren, een
deskundigen-conferentie ter definitieve rege
ling van het schadevergoedingsprobleem bij
een te roepen, heeft Frankrijk terstond ver
klaard, dat het Dawesplan geheel voldoet.
Ingeval dit plan door een nieuwe regeling
vervangen moet worden, verlangt Frankrijk
in de toekomst betalingen te ontvangen, welke
het in staat zullen stellen de Fransche oor
logsschulden te dekken. Als tweede voor
waarde komt daarbij de vergoeding voor de
in Frankrijk aangerichte schade. Wij zou
den verheugd geweest zijn, besloot Poincaré,
wanneer de conferentie haar werken met
succes bekroond had gezien en wjj zijn over
tuigd, dat wij daartoe voldoende hebben
medegewerkt. Ingeval van een échec zullen
wij ons aan de bepalingen van het Dawes
plan moeten houden, dat trouwens eveneens
een aanzienlijke verhooging van de jaarlyk-
sche betalingen waarborgt.
NIEUW* AANVALLEN VAN SNOWDEN OP
CHURCHILL
LONDEN, 22 ApriL (V. D.) Tijdens de ver
dere behandeling der Engelsche begrooting
in het Lagerhuis viel Snowden opnieuw dé
financieele politiek van Churchill heftig aan;
hoofdzakelijk richtte hij zich tegen de af
schaffing der wegenbelasting en de invoe
ring van den totalisator. Churchill antwoord
de op geHJfce wijze als zijn aanvaller. De be
grooting zelve werd ten slotte aangenomen.
Aneta seint uit Soerabaja:
In verband met het jongste bezoek van
den gouverneur van Ambon aan Boven-
Digoel, meldt het „Soer. Hbld.", dat naar
de opvatting van den gouverneur slechts de
thans als onverzoenlijk geïsoleerden naar
Boven-Digoel gezonden hadden moeten
worden ter interneering, indien de regee
ring destijds, over meer tijd en betere voor
lichting had beschikt.
In Januari is in het groote kamp, dus
waar de betere elementen ondergebracht
zijn, een geheime vereeniging ontdekt, de
Digoel Rasia, die volgens de statuten een
zeer gevaarlijk karakter had en misdaad
van een dictator, Latap genaamd.
Enkele van de geïnterneerden zijn bü den
gouverneur geweest. Zij wilden een verhan
deling schrijven tegen het communisme, in
den geest van de bekende artikelen van ir.
Baars. In het kamp van de geïnterneerden
blijkt niemand de communistische beginse
len in toepassing te brengen. Er heerscht
grof egoïsme. Duidelijk is gebleken, dat
onder de geïnterneerden een scherpe
afscheiding van personen uit Java en
van die uit de buitenbezittingen voor
komt. Laatstbedoelden sluiten den Ja
vaan uit van het lidmaatschap van ver
schillende vereenigingen.
Bij het bezoek van den gouverneur van
Ambon aan het kamp van de onverzoenlij
ker!, zonden dezen een brief, waarin ge
vraagd werd om een juiste omschrijving
van hun rechten. Later zijn verschillende
wenschen van onverzoenlijken ingewilligd.
De zoon van den Sultan als
muzikant in een koffiehuis
Enkele weken geleden v.-erd door den
vijftigjttigen prins Abdul Kadir bij den bur
gemeester van Weenen een verzoekschrift
ingediend om zich te mogen vestigen als
muzikant in een café-chantant. En werke-
lijk iederen avond kan men in een café op
den Waitzerrin Prins Abdul Kadir, een zoon
van Sultan Abdul Hamid, op de gong hoo-
ren slaan. Wanneer ditzelfde feit een viertal
eeuwen geleden zich zou hebben voorgedaan,
dan zou men stellig aan een soort toover-
heksen gedacht hebben, die een prins kun
nen omtooveren in een ganzenhoeder, of
die hem zijn prachig paard en zjjn konings-
kleederen ontstelen en hem tot een bedelaar
maken. Maar deze Turksche prins is In het
jaar 1929 naar Boedapest gekomen, niet aan
het hoofd van een schitterend corps cavale
rie, maar in een boemeltreintje, derde klas.
Hij heeft niet het talent van Domela, die
met zijn titel van prins, die hem niet eens
toekwam, een kapitaal wist te verdienen.
Het ging met prins Abdul Kadir ongeveer
j als met den Habsburger prins Aartshertog
Frans Salvator, die blij was met een be
trekking als pakjesbezorger bij een ver
zendhuis in Weenen. In ieder geval treft
hij het beter dan zoovele andere werkloozen
van 60 jaar, die eenvoudig worden wegge
stuurd, omdat zij te oud zijn.
De wraak van een bandiet
Men seint uit Athene:
De Macedonische bandiet Bambanis heeft
ROUWPLECHTIGHEID VOOR LORD
REVELSTOKE
PARIJS, 22 April. (V. D.) In de Engelsche
kerk te Parijs werd heden een rouwplechtig-
held gehouden ter eere van het overlijden
DE DUITSCHE DESKUNDIGEN
De Duitsche deskundigen Schacht en
Vögler hebben de rijksregeering inlichtingen
verstrekt over het verloop van de beraad
slagingen te Parijs en in het bijzonder over
het Duitsche memorandum, waarbij zü vast
stelden, dat dit geen politieke doch uitslui
tend economische voorstellen inhield. Ver-
WERELDRECORD PIANOSPELEN
WEENEN, 22 April. (V. D.) Geza Ledofsky,
pianist in een Weensehen bar, heeft gisteren
tegen middernacht het wereld-duurrecord
pianospelen gebroken, doordat hij 75 uur aan
De nieuwe Poolsche minister-president,
dr. Kasimir Switalsbi
drama ten tooneele te voeren. Het Vondel
museum te Amsterdam met zijn beste stuw
kracht, Dr. J. F. M. Sterck, komt de eer toe
het Vereenigd Tooneel in staat gesteld te
hebben, bij de herdenking van Vondels 250-
jarigen sterfdag dit stuk op te voeren.
Hekeldrama noemde men het eertijds.
Maar juister kennis en klaarder inzicht van
Vondels geestelijke gesteldheid in de jaren
na zijn overgang tot het Katholicisme leer
den, mocht de mensch Vondel ook ai fel
hekelen en diep verontwaardigd zijn over de
revolutionnaire woelingen in Engeland tegen
over den bij Gods gratie regeerenden klein
zoon van Maria Stuart, Karei I dat deze
politieke strijd den dichter slechts middel
v/as, geen doel. Doel was de verheerlijking
eener onschuldige, die vallen moest als slacht
offer van onverdraagzaamheid, baat- en
staatzucht en niet prijs wilde geven voor
welk aardsch goed ook den vrede des harten.
Die vrede, welken de dichter zelf na jaren
van strijd en worsteling eindelijk zoo moei
zaam verworven had, beheerschte ook hem,
toen hij dit drama schreef, waarin hij gaf
„zjjn teederste menschelijkheid en trouwste
ridderlijkheid."
En dien universeelen vrede, geboren uit
zielsrust en mensch- en kunstenaarsvreê on
dergaat ieder, die onbevangen en onbevoor
oordeeld dit drama, uit de meest zuivere
verzen opgebouwd, te naderen weet.
„Ingenomen," zegt Alb. Verwey in „Een In
leiding tot Vondel" „zal hij zijn door het al-
tijd-blanke klare geluld zonder smet of rim
pel, dat een van tranen gezwollen sopraan
gelijkt. De deining van dat geluid zal hij
voelen gaan; hij zal voelen hoe die deining
één maat houdt; hij zal haar stijgen voelen
als Zij-zelf spreekt, rondruischen in het ge
klaag van haar vrouwen, heenklotsen in 't
gepraat van het mansvolk. En „kwijnende
koninginne-gratie" zullen hem de woorden
lijken waar 't altijd-zelfde van die maat mee-
wordt benoemd. En het stuk zal hij niet
ten einde zijn voor uit lijnen van klaaglijk-
onduleerende bevalligheid en blanke geluiden,
die blanke koningin met den zwanenhals
geboren is, in zwart rouwfluweel haar
sneeuw-witte handen te kussen gevend aan
de snikkende vrouwen die rondom haar liggen
geknield."
En de in opperste overgave gestorte laat
ste bede zal de diepste deernis wekken voor
de afgestreden en afgepijnde ziel.
Dat mü Uwe Engelen geleiden,
Daar ik Uw naem betuigen magh:
Gelijck ick, vroom en zonder smette,
Betuighde uw waerheit in den nacht
Der ketterijen, schoon haer maght
Mij hierom uit den erftroon zette.
Alwetende, aldoorstraelend Licht,
Ghij kent al wie van 't licht verbastert,
Verblint door staetzucht, brult en lastert,
En mijn onnozel bloet betight.
Indien ick Uwen naam belije,
En eere Vader, Zoon en Geest
Is immermeer my waert geweest
De Naem van Jezus en Marije;
Zoo reken niemants ziel tot schuit
Haer onrechtvaardigheit en boosheit.
Vergeef, vergeef het 's menschen broosheit
Versterck mijn zwackheit met gedult:
En magh ick mynen wensch verwerven,
De Godsdienst leve door mijn sterven.
Geen wonder! Vondel ging in tegen de
gangbare geschiedbeschouwing, die Maria
doemwaardig vond.
Met een aanhaling van den Protestantschen
geschiedschrijver William Camden, wiens
uitspraken en mededeelingen hy ook meer
malen nauwkeurig weergaf in zyn drama,
handhaafde hy Maria's onschuld. Maar dit
belette niet, dat tegen hem zich keerde, zoo-
als prof. J. te Winkel schreef „de veront
waardiging der Calvinistische partijdigheid,
voor wie het gewoonte was geworden, zon
der nauwkeurige onderscheiding het ontzet
tend gevaar, dat eenmaal van de Armada
gedreigd had op rekening te stellen van Ma
ria Stuart en in het doodvonnis, geveld
door eene zoo getrouwe bondgenoote als
Elizabeth een rechtvaardige straf te zien.."
En de Staten van Holland steeds beducht
voor hun handel hielden de zyde van de in
Engeland bovendryvende party.
„Nu had Vondel," schryft de Klerk in zyn
Cultuur-historische beschouwing, „misschien
veiliger in den Haag gewoond, wül de Sta-
ten-Generaal en Oranje nog altijd op de hand
der Stuarts waren." Wonderiyke gang der
historie! Toen Vondel twintig jaar vroeger
zyn Palamedes of Vermoorde o n-
nozelheit uitgaf, werd hy te Amsterdam
tot een geldboete veroordeeld, terwyi het hem
ware hy in Den Haag geweest den
hals zou hebben gekost!
Echter de geldelijke veroordeeling en de
pamfletten op den „onbeschaemden paep-
schen leughen-dichter" verhinderden niet,
dat het treurspel in 1646 meermalen her
drukt werd.
Aan onzen tijd bleef het voorbehouden dit
Leefde de sympathieke Hageveldsche pro
fessor J. A. de RUk nog, luider dan mijn stem
zou zyn roep, trillend van eerbiedige ontroe
ring, klinken over deze gouwen, zyn geloofs-
genooten opwekkend te gaan zien het spel
der Gemartelde Majesteit, voor wier
eer, onschuld en heiligheid hy als een mid-
deleeuwsch ridder bijna zijn heele lange leven
heeft gestreden door woord en geschrift.
Maria Stuart bezat zijn liefde, Vondel zyn
genegenheid. Daarom zou voor hem 26 April
de dag geweest zyn. Hü wist dan zyn Ko
ningin verheeriykt op haar stervensdag in
verzen als misschien nooit weerklonken had
den by eenig vorsteiyk geborene, en gezegd
door kunstenaars, die met schroom en toe-
viiding Vondels kunst zouden naderen.
Wat ruim tien jaar na zijn uitgave in 1872
">aa Maria Stuart door zijn invloed in
het Pensionaat te Venray bereikt was en in
een paar andere onderwyslnrichtingen, mocht
slechts een zwakke weerschijn heeten, van
Wat thans geschiedt. Geschiedt voor het eerst,
sinds het treurspel in 1646 gedrukt werd.
Welk een beroering die verschijning al
bracht vertelt Brandt: „Op den vertaalden
Virgilius volgde het treurspel van Maria
Stuart, een treffelijk kunststuk; maar in
't verhandelen der stoffe gaf hy, uit yver
voor 't Roomsche geloove, geen kleenen aan
stoot. De lijdende personaadje, Maria Stuart,
zagh men hier ai'gebeeldt als 't eenemaale
onnoozel, en zonder vlek. De verfoeijelijke
misdaaden van overspel, en 't vermoorden
van haar gemaal, Koning Hendrik Darlay,
werdt in dit spel geloochent, en haar schan-
delyk huwelijk met den moorder Botwel
verschoont; zaaken daar Thuanus, die al-
leronzijdigste Historischryver, hoewel
Roomsch gezint, haar schuldig houdt. Ook
werdt er Elizabeth, Koningin van Engelandt.
met vuile verwen afgemaalt, als een styfster
van 't ketterdom, die Marlaas bloedt dronk,
en als Herodias, al hieldt ze zich bedroeft,
haaren moedt koelde. Dit namen sommigen
euvel op, zoodat eenigen den Schout en
Scheepenen zoo aanliepen, en de zaak zoo
zwaar voorstelden, dat men eindelyk den
Dichter voor 't recht betrok, en verwees in
de boete van honderdt en tachtig gulden."
Mijn Hartekenner, die daer boven
Uw' stoel met Cherubijnen schraeght,
En aller sceptren scepter draeght,
Daer d'engelen U eewigh loven,
En Eendraght en Rechtvaerdigheit
En Liefde en Trouw met blydschap kroonen,
Op nimmer wanckelende troonen;
Aenbiddeiycke Majesteit,
Ontfarm U myner: sla Uw oogen,
Uw alziende oogen, uit gena
Op my, Uw dienstmaeght, die nu ga
Veroordeelt, zonder mededoogen,
Gelyck een Offerhande, daer
Ick, na veel smaets, mijn bloet ten leste
En al mijn aders geef ten beste,
Ter eere van het Roomsche altaar,
En Uwen grooten naem ter eere.
Ontfarm U mijner, die myn Ryck
En staf en purper acht als slyck,
En voor Uw kroon myn kroon verneere.
Versterck me tegens dezen slagh,
Den slagh, die lijf en ziel zal schelden:
Een Roomsch stuk maar ook voor onze
niet-Roomsche landgenooten geschreven, die
evenzeer zullen getroffen worden en geroerd
door den toon van vrome berusting, welke
het geheele drama doortrilt.
Schreef Alb. Verwey in de genoemde In
leiding niet: „Ons nu, in dezen tyd, stuit
Vondels roomschheid niet. Bovenuit roomsch-
heid en klassicistischheid biyft dit mooie:
Vondels vrede. Dien te voelen in de uitge
spannen als een hemel klaarheid van
verklank zijn, te volgen dien ln maatslag
op maatslag van nooit-storend geluksbeweeg,
daar te volgen de éénkleur van, in elk stuk
anders, maar in elk zelfde stuk eenzelfde in
alle woorden: dét blyft over en het is één
heerlykheid."
Cr. H. .WEUSTTNK.
