Attentie voor Spanje:
f250.
Spinnewebjes
Telegrafisch Weerbericht
Be Graf Zeppelin op de
terugreis naar
FriedrieSisfiafen
BUREAUXNASSAULAAN 49
ADVERTENTIËN35 ct.p. regel*
VRAAG- EN AANBOD-ADVERTEN
TIES, 1—4 regels 60 ct p. plaatsing;
elke regel meer 15 ct., bij vooruitbet.
Bij contract belangrijke korting.
INGEZONDEN IHEDEDEELINGEN
tusschen den tekst 60 ct per regeL g
D1T NUMMER BESTAAT UIT VIER BLADEN
A O A <3 O
VRIJDAG 24 MEI 192S
DRIE EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 17161
AANGIFTE MOET, Oi» STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL.
IV
Een bezoek aan dc twee wereld-tentoonstellingen
(Van onzen eigen Redacteur)
be „Ibero-Americana" (Vervolg)
in
We
A
mmm
Kamerverkiezingen
Een noodlanding nabij
Schiermonnikoog
In het Noordzeekanaal
gereden
Weer veenbranden in
Drente
Groot gevaar voor
uitbreiding
Felle heidebrand nabij
Nijmegen
Het vliegtuig Ford Worth
ruim 100 uren in de lucht
Het Vlaamsch
Nationalisme
Een schrijven van Kardinaal
Van Roey
Voornaamste Nieuws
%-
J. J. WEBER ZOON
Groote Houtstraat 166 - Haarlem
De Indische mail
Vereenigde Binnenpolder
T wee contra-revolutionnairé
organisaties ontdekt
FAILLISSEMENTEN
Telefoon No. 13866 (drie lijnen)
Postrekening No. 5970.
ABONNEMENTËN^Toor Haarlem en
Agentschappen: per weck 25 et.; per
«wartaal 3.25; per post, per kwartaal
3.58 bij vooruitbetaling.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
AHeabonné'sopditbladzijn ingevolge de verzekerings voorwaarden* f) A Aft
,8§en ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen I J UI U U
Levenslange gelieeleongeschiktheid tot werken door bij een ongeval met
verlies van beide armen, beide beenen of beide oogen: 4.IUa~doodelijken afloop;
bij verlies van een hand, M ftP bij verlies van een XT A bij 'n breuk van e t ft bijverliesv.ee*
'een voet of een oog: i I ZÜ« "duim of wijsvinger: I JU." been of arm: I TfU." anderen vinger.
Seviila, .17 Mei
Maar links en rechts- breiden de vleugels
ah het half-cirkelvormige hoofdgebouw zich
Jut als.armen, die de dochternaties trekken
-ot het hart van moeder Spanje. En de kin-
qeren, at zijn ze zelfstandig geworden en
8lgenwijs, erkennen dat moederschap. Aan
'jen ingang van het Mexicaansche paleis
s'aat zelfs een gevoelige opdracht te lezen:
'■Moeder Spanje: omdat gij de zon uwer be-
schaving hebt doen schijnen over mijn velden
de gewijde lamp van uw geest in mijn
faal, daarom staan nu mijn velden en mijn
bart in bloei. Mexico."
Wel zal het Katholieke hart van menigen
^Panjaarö, vol nationalen trots om deze er
kenning, toch even overwegen, of de beeld
stormende dochter niet eigenlijk een pak
slaag moest hebben!
Maar laten we blijven bij ons onderwerp.
"et Spaansche hoofdgebouw vormt het hart
bsf tentoonstelling laten we daar aller
eerst de zalen binnengaan, die méér te zien
Seven dan prachtige gesloten deuren.
Eerst treffen we het ministerie van arbeid,
aat foto's, statistieken en modellen etaleert
betreffende de organisatie van het arbeids-
euderwijs, de zorg voor de volksgezondheid,
bbinenlandsche kolonisatie enz.
Onmiddellijk daarop volgt een der grootste
attractiesde historie der ontdekkingen; zóó
^htrekkelijk, dat men niet meer moppert
°vcr de extra-entrée-heffing, als men een
maal binnen is.
Wat moet het hart van den echten Span
jaard gloeien, als hij daar niet alleen de
berinneringen vindt aan het glorieus verle-
ben van zijn volk, maar de voornaamste mo
menten uit dat verleden in plastische uit
beelding vóór zich ziet! Zelfs voor ons is het,
alsof wij die opeenstapeling van wereldmacht-
Otltplooiing, de heldenverhalen uit Spanje's
Geschiedenis, nu meeleven met, zij 't geen
®b&anschen, dan toch Europeeschen trots.
®r zijn- oude kaarten, die de vorderingen
van -den Spaansclien invloed in Amerika
aangeven; historische documenten, die nog
booit onder 't oog van den burger kwamen,
Selijic b.v. het archief betreffende Colum
bus' reizen; curiosa als de zwaarden der
katholieke koningen, die ds Mooren onder
wierpen en de degen van Pizarroen wat
bet meest van alles boeit: er zijn scenische
voorstellingen, beeldgroepen in natuurge
trouwe landschap- en interieur-nabootsing,
vau de voornaamste feiten, welke heel dit
heldendicht bezingt. We zijn getuige van de
bhderwerping der Mooren; we zien Colum
bus en de zijnen landen op het eiland
^Uanahani; bij de ontmoeting tusschen
c°rtes en Montezuma zijn we toeschouwer;
^'e nemen afscheid van Magellaens bij zijn
Jbrtrek uit Seviila en juichen Elcano toe, als
b'j van zijn reis om de wereld terugkeert;
als de grondslagen worden gelegd van
®Uenos Aires, ontbreken wij niet. Zooals de
kinderen met Kerstmis genieten van een
Woolen stal van Bethlehem, zoo aanschouwt
hu ieder, die in de belangrijke momenten
bbf historie belangstelt, de prestaties van
"Danje's groote zonen. Zoo boeiend als in
historisch panopticum is geen geschiedver
haal en geen beschrijving.
Mog één sectie van de historische afdee-
'bg willen we bespreken: De expositie van
c:6 stad Seviila. Antiquiteiten, schilderijen,
°cUmenten, meubels enz. geven aan, welke
'bvioeden op de ontwikkeling van stad en
u-eek, met haar eigenaardigheden van ar
chitectuur en volksleven, hebben gewerkt.
e constateeren den invloed 'der Romeinen,
■r Visigothen, der Arabieren en dan de
Tuning der christelijke beschaving. We
.'°h het Seviila van Cervantes, het Seviila
eï stierengevechten; en we worden binnen
geleid in een Sevillaansch huis! We ken
den van die huizen, uit aanschouwing der
ad, enkel den buitenkant, witte of groene
Of
gele muren met kleine vensters, waarvoor
b'k traliewerk, en den binnenhof, die de
'Senlijke ingang is van ieder Sevillaansch
buis,
Géén Spanjaard laat een vreemdeling
bijn vertrekken. Hier wandelden we door
_aion en eet- en slaapkamer en verbaasden
jhs bijna dat de Sevillaansche dames, die
.Jkeljjk rnet ons de tentoonstelling bezochten,
iet gingen zitten en eten, nu ze toch thuis
aren!
Ret is niet om het stedelijk karakter, dat
ve dit part der expositie zoo interessant
bftden maar hierom: dat het zoo goed
Sch bugrijpen den aard van den romanti-
5 ben Spanjaard, den Sevillaan.
g noteerden nog veel over de groote
baansche industrieën, het mijnwezen (Al-
aden richtte-een kwikfontein op),
aanleg van spoorwegen door al die geberg
ten, de besproeiing van 't land, enz. We be
zochten met groote belangstelling het Mu
seum van het Boek, en bewonderden ge
schreven boeken uit de middeleeuwen (er
zijn ook beschreven steenen uit nóg vroe
ger tijd), drukken uit alle eeuwen, prachtige
koorboeken, kleurige minaturen en kostba
re banden. Maar 't is heusch onmogelijk tot,
een beschrijving over te gaan, die ook maar
éénig beeld geeft van den omvang van het
geheel en van de beteekenis der tallooze
afzonderlijke voorwerpen, die bijzondere
aandacht verdienen. Zelfs moeten we ons,
óók wat de artistieke afdeeling betreft tot
vluchtige vermelding bepalen; hoewel daar
aan niet minder dan drie groote gebouwen
gewijd zijn: het Koninklijk Paviljoen en
de twee paleizen, die aan de Plaza de Ame
rica prijken. Er zouden iveken en weken noo-
dig zijn, om die massa kunstschatten te
overzien en het allervoornaamste nader te
beschouwen. Nooit wellicht was er voor Se
studie en de genietende beschouwing van
Spaansche kunst zoo overvloedige gelegen
heid. Daar zijn, uit de schatten van het
Koninklijk Huis, wapens, porselein, tapij
ten en schilderijen, rijtuigen, meubels enz.
Daar is een verzameling van kerkelijke kunst,
zondervoorbeeld in overvloed en pracht:
heilige vaten, misgewaden, beelden, altaren...
kunstwerken uit alle provincies des lands,
goud en zilver, zijde en fluweeleen over
weldigende massa, een berg van kostbaar
heid en schoonheid. Zoo vaak leest men in
een reisgids, als door een sterretje de bij
zondere aandacht van den toerist voor een
kerk of gesticht gevraagd wordt „sacristie
bezichtigen, vriendelijkheidje aan den kos
ter bewijzen, dézen monstrans of génen koor
mantel te zien vragen.
Wie geneigd is, aan zulke wenken ge
hoor te geven, hij legge al de „vriendelijk-
heidjes" bij elkaar en kome naar Seviila. Hij
zal méér zien dan anders in jaren. En wat
profane kunstnijverheid betreft is de rijkdom
al even verbluffend: meubels en sieraden,
kleedingstukken en lederwerk, vazen en waai
ers en al wat maar te noemen valt, het is
er in tal van weelderig-mooie exemplaren!
En nu heb Ik nog met geen woord gerept
van de werken van schilder- en beeldhouw
kunst en ik vraag me af: wat zal Ik er van
zeggen, als ik in geen jaar den tijd krijg om
er een boek over te schrijven? Wie maar iets
weet van Iberische kunst heeft aan rieze me
dedeeling genoeg; dat uit heel dat vrucht
bare veld sprekende producten hier zijn bij
eengegaard; te beginnen met de primitieve
Spaansche en Portugeesche kunst, heel de
groote Spaansche school door, van de zes
tiende tot de negentiende eeuw; Velazquez,
Murillo, Zurbaranalle meesters tot
Goya toe. Als nu nog de deuren opengaan
van die zalen in het Spaansche paleis, wel
ke voor de expositie van moderne kunst be
stemd zijn 't geen in September geschie
den zal dan is het paradijs van kunst
werken zóó vol, dat de beschouwende Adam
den tijd niet vindt om alle namen te noemen
Ook in de nationale paviljoens wordt aan
de kunst aandacht gewijd; maar de meeste
ruimte is daar toch ingenomen door het
exposé van de natuur-historische, folkloris
tische en economische karakteristieken des
lands. Er wordt getoond wat er op dén bo
dem groeit en leeft, en. wat er uit den bo
dem gewonnen wordt, en hoe 't vernuft en
de nijvere hand der bewoners de grond
stoffen bewerken en verhandelen; en hoe
het volk leeft, arbeidt, eet, zich kleedt, zich
vermaakt; en hoe door de regeering of door
particulier initiatief de vondsten van we
tenschap en techniek tot den bloei van het
land worden toegepast. Weer is 't mij on
mogelijk, in bijzonderheden af te dalen. Er
zijn zestig bosschen hoe kan ik er aan
beginnen, afzonderlijke boomen aan te wij
zen? Maakte ik 'n uitzondering, 't zou zijn
voor het paviljoen van Marokko, waar dë
Arabieren in kleurige uniformen of zijden
gewaden hun gebruiks- en kunstvoorwerpen
toonen; waar men de vertrekken van een
rijken Marokkaan mag binnengaan ,en zich
verbeelden kan zelve een rol te spelen in
duizend-en-één sprookjes, waar men Kabylen
in alle tinten, van olijfgele tot koffiebruine,
bezig ziet aan 't beschilderen van houtwerk
en 't maken van sandalen en 't vlechten
van sierlijke lederen voorwerpenMaar-
men gelooft mij nu wel, als ik verzeker,
dat de leergierige hier méér land- en vol
kenkunde en kunstkennis opdoet d'an uit
planken vol boeken, en dat de nieuwsgie
rige leek eenvoudig van de eene verbazing
in de andere valt. Al wat twintig landen
aan curiositeit en schoonheid bezitten, is
hier bij eengevaren!
die deze afdeeling bevat, nog vele onvol
tooid. V/ijl iedere natie in eigen gebouw 't
zijne toont, komt hier speciaal de Spaan
sche landbouw voor 't voetlicht. Typeerend
is wel. dat het grootste paviljoen geheel
aan de cultuur van de olijf is gewijd. De
olijf Is hier hst nationale product, het na
tten alc verschijnsel bij uitnemendheid. Géén
maaltijd zonder olijven! Géén spijs bijna
wordt bereid zonder olijfolie! 't Smaakt den
bezoeker vreemd in 't begin, maar alles
went, en 't is voor een land, dat niet méér
melkvee bezit dan voor 't directe melkver-
bruilc nooa'ig is, een uitkomst, dat het zoo'n
vrucht in zoo groote hoeveelheid voort
brengt. In ontzaglijke hoeveelheid! 't Moge
u niet veel zeggen, dat de helft van alle
olijfolie ter wereld door Spanje wordt ge-
Er is een aparte afdeeling voor den land
bouw die mag niet onbesproken blijven,
den Helaas waren van de verzameling paviljoens
w...
'Iet
h„ al8'emeen industrie-paleis, waarin verschillende groote Spaansche industrieën
Producten en werkwijze toonenzullen. Den 16en Mei was er aan-den binnen
kant nog niets in orde dan de restauratiezaal
De Andalusischc vrachtwagen. Zóó gaat
de bakker en dc groentenboer rond; zóó
ook wordt hout, puin en ander vrachtgoed
vervoerd
leverd een bnkele reis door Andalusië
zou u wel veel zeggen. Want evenveel wei
landen als in onze veenprovincies, evenveel
olijf boomgaarden, ziet men hier. Graan wordt
er natuurlijk ook verbouwd' maar even
veel minuten als men langs akkers spoort,
evenveel kwartieren laqgs de terreinen,
waarop de olijfboomen onafzienbaar diep rij
aan rij staan!
Er is echter meer; ook de feiten en mo
gelijkheid van den graanbouw vinden uit
voerige toelichting. Do toepassing van kunst
mest wordt den bezoeker geleerd. De cultuur
en verwerking van liet katc-en vullen een
heele zaal. Elders staat men plotseling voor
een schaapskooi er zijn haast, geen andere
dieren op de Castillaansche hoogvlakte, en
ook elders zijn de kudden van zachtzinnige
witten en zwarten vele en voortschrijdend
volgt men heel dc bewerking van de wol; te
beginnen met 't scheren van het schaap,
eindigend met het etalecren van de roller,
laken. De zuivelproductie kan men eveneens
stap voor stap volgen. Tot onze spijt gingen
d'e paviljoens, waarin de suikerfabricatie en
de tabaksbewerking gedemonstreerd worden,
nog gebogen onder den vroeger gemelden
tentoonstellingsvloek.
Ten slotte de vroolijkheidZou het Luna
park ontbreken? Het is er maar er ge
beurt nog niets. Er staan allerlei vermake
lijkheden, die wij kennen, en nog vele, die,
althans naar 't uiterlijk, tot het rijk der
geheimzinnigheüën behooren; fantastische
bouwsels, die er zeer vermakelijk uitzien,
maar hun jolig leven nog niet zijn begon
nen. 't Staat allemaal roerloos, Op een
terras is een band van negers aan 't pre
ludeeren
Ook dit gemis aan voltooiing zal voor
menigeen aanleiding zijn, pas later dit feest
van Spaansche levenskracht te gaan aan
schouwen. Maar is eenmaal alles gereed en
in volle actie, dan zal de tentoonstelling
te Seviila zeker zijn een der brandpunten
van wereldverkeer. En wie er heengaat, zal
er des te meer genieten en leeren, naar
mate hij er langer ct'en tijd voor kan ne
men. Want het is o zoo mooi en o zoo veel!
E. U.
Stemmen in een andere gemeente
De Burgemeester van Haarlem maakt be
kend, dat bij de verkiezingen voor de Tweede
Kamer der Staten-Generaai de kiezer, met
inachtneming van het bepaalde in de arti
kelen 57b tot en met 57j der Kieswet in plaats
van in de gemeente op welker kiezerslijst hij
voorkomt, in een andere gemeente aan de
stemming kan deelnemen. De kiezer kan in
die andere gemeente niet bij volmacht stem
men.
De kiezer, die van deze bevoegdheid ge
bruik wil maken, deelt, uiterlijk veertien
dagen vóór den voor de stemming bepaalden
dag', in persoon ter secretaris van een ge
meente aan den burgemeester of aan den
daartoe door dezen aangewezen ambtenaar
mede in welke gemeente hij aan de stemming
deelnemen wil. Hij geeft daarbij op zijn naam
en voornamen de dagteekening en plaats zij
ner geboorte de gemeente in welke hij op de
voor deze verkiezingen geldende keizerslijst
voorkomt en een adres in de gemeente in
welke hij aan de stemming wil deelnemen,
zoo mogelijk met aanduiding van straat en
nummer.
Van de mededeeling wordt een schriftelijke
verklaring opgemaakt waarvan een afschrift
aan den kiezer wordt uitgereikt.
De kiezer, die heeft medegedeeld in een
andere gemeente dan die op welker kiezers
lijst hij voorkomt aan de stemming te willen
deelnemen, behoort tot het stemdistrict in
hewelk hij het door hem opgegeven adres
heeft. Bij onzekerheid hieromtrent behoort
hij tot het eerste stemdistrict. De kiezer en
zijn gemachigde mogen niet meer deelnemen
aan de stemming in de gemeente op welker
kiezerslijst de kiezer voorkomt.
Aan het opgegeven adres ontvangt de kie
zer, die bevoegd is aan de stemming deel te
nemen, van den burgemeester der gemeente
van dit adrs de oproepingskaart voor dei
stemming in die gemeente.
De Graf Zeppelin is gisteravond van Tou
lon naar Friedrichshafen vertrokken. Om
trent dezen tocht bereiken ons de volgende
berichten;
TOULON, 23 Mei |V.D.) Nadat de passa
giers van de Graf Zeppelin om half acht
aan boord waren gegaan, heeft om 8 uur 19
hedenavond de start vlot plaats gevonden.
Het luchtschip verhief zich normaal in de
lucht en zette koers naar Marseille. Op het
oogenblik heersclit een matige Zuidenwind.
Voor het vertrek legde Dr. Eckener bij
het gedenkteeken der verongelukte beman
ning van het Fransche luchtschip ..Dixmui-
öcn" een krans met het opschrift: ..Com
mandant en bemanning van dë Graf Zep
pelin. aan de kameraden van de ..Dixmui-
den."
Om 21 uur 30 is het luchtschip bij helder
maanlicht boven Marseille gezien varende in
de rihctng van het Rhónedal.
Boven Valence.
BERLIJN, 23 Mei (V.D.) Volgens een ra
diobericht van boord van de Graf Zeppe
lin, bevond het luchtschip zich om 23 uur
15 boven Valence.
Boven Lausanne
FRIEDRICHSHAFEN, 24 Mei (V.D.) Om
1 .uur 5 voer de Graf Zeppelin over Lau
sanne en zette koers naar Freiburg.
Een goede reis.
FRIEDRICHSHAFEN, 23 Mei (V.D.) De
terugkomst van de Graf Zeppelin wordt ver
wacht tusschen 6 en 7 uur. Het luchtschip
schijnt een buitengewoon goede reis te ma
ken.
Te Friedrichshafen geland
FRIEDRICHSHAFEN. 24 Mei Het
luchtschip „Graf Zeppelin" is hedenmorgen
te 5.10 uur vlot te Friedrichshafen geland.
Uit Schiermonnikoog meldde men ons gis
teravond: -
Hedenavond omstreeks half 8, heeft een
tot nu toe onbekend watervliegtuig ten
Noorden van het eiland Schiermonnikoog op
zee 'n noodlanding gemaak. De roeiredding-
boot en de stoomreddingsboot De Insulinde
zijn beide ter assistentie vertrokken.
Betreffende de noodlanding van het wa
tervliegtuig, een grooten grijzen eendekker,
wordt naó'er gemeld, dat de stoomredding-
boot De Insulinde het vliegtuig op sleep
touw naar Oostmahorn heeft genomen. Dc
roeireddingboot kon onverrichterzake tcrug-
kceren. Twee vliegtuigen van het water
vliegkamp de Mok, die inmiddels geaS-riveerd
waren, konden eveneens terugkeeren, daar
zij geen hulp behoefden te bieden.
Nader vernemen wij betreffende de nood
landing nabij Schiermonnikoog dat het ge
lande vliegtuig van Duitsche nationaliteit
was, onderweg van Friedrichshafen naar
Norderney. Het was een nieuw vliegtuig,
dat zijn eerste reis deed en door benzine
gebrek gedwongen was een noodlanding te
doen. De eendekker is in goede orde te
Oostmahorn binnengebracht. De bemanning
bestond uit twee personen. Heden zullen zij
benzine innemen en dan hun reis vervolgen.
Een ongeval dat goed afliep
Gisteravond, omstreeks 10 uur, reed een
motorrijwiel, bestuurd door den heer M. J.
C. uit Amsterdam, op den Wijkerstraatweg
te Velsen-Noord in de richting van de pon
ten. Op de duo zat de broer van den be
stuurder, P. C., terwijl diens echtgenoote in
den zijspanwagen was gezeten.
In de meening, dat de kleine pont aanlag,
stuurde C. op den aanlegsteiger aan. Toen
hij tot vlak bij genaderd was, bemerkte de
duorijder, dat de afsluitboom gesloten was.
Hij waarschuwde nog om naar de groote
pont te rijden, maar toen was het reeds te
laat. C. kon niet meer keeren, zoodat het
motorrijwiel onder clen afsluitboom door
reed.
Ds duorijder wist er net bijtijds af te
springen. Zijn broer werd door den afsluit
boom gegrepen en van zijn machine geslin
gerd .zonder evenwel ernstige verwondingen
op te loopen.
Intusschen reed het motorrijwiel, terwijl
mej. C. nog in het zijspan zat, den hellen
den steiger af. recht het Noordzeekanaal in.
Onmiddellijk snelden omstanders toe om
hulp te verleenen. De heer C. had zich reeds
te water begeven, om zijn vrouw te redden,
doch dank zij de spoedige, hulp, welke van
alle kanten verleend werd, konden beiden
op het droge worden gebracht.
De drenkelingen werden in het hotel „De
Prins" gebracht, waar zij zich van droge
kleeren konden voorzien en zich wat van den
schrik herstel len konden.
Per auto keerden zij later naar Amster
dam terug.
Het motorrijwiel is door het pontperso-
neel opgehaald.
Een ongeval, dat buitengewoon goed is
afgeloopen.
Men seinde ons gisteravond uit Emmen:
Op een drietal plaatsec in deze gemeente
zijn weder hevige veenbranden uitgebroken.
Twee der vuurhaarden liggen in het Emmer-
Erfseheiderveen de derde te Klazienaveen
nabij de ammoniakfabriek. Groote voorraden
turf loopen gevaar. Al het beschikbare brand
weermateriaal is in werking gesteld. Het vuur
breidt zich met groote snelheid uit en de
weersgesteldheid is voor verdere uitbreiding
van den brand maar al te gunstig.
Nader seinde men ons nog gisteravond. De
huizen in Emmen loopen op het oogenblik
geen gevaar.
Tc Emmer-Erfseheiderveen woedt deb rand
over een groote oppervlakte, doch wanneer de
wind niet verder Zuidwaarts loopt, hoopt de
brandweer hedennacht verdere uitbreiding te
gen te houden. De burgemeester van Emmen
de heer Bouma, achtte het echter noodig
eenige brandspuiten te ontbieden van de fa.
Van Bergen te Heiligerlee omdat bij eventu-
eelen Zuidenwind, dezelfde streek waar vo
rig jaar een achttal woningen en een school
zijn afgebrand, in de vuurzöne komt te liggen.
De roode vlag is geheschen ten teeken, dat
de bagger-machines stop gezet moeten wor.
den, waardoor het machinale turfbedrijf komt
stil te liggen. De verbrande turf is verzekerd,
meerendeels bij Engelsehe maatschappijen.
40 H.A. platgebrand
Gisteren heeft op Heumensoord, nabij Nij
megen, een felle heidebrand gewoed, waarbij
40 H.A. heide en struikgewas werden verwoest
De gemeente-brandweer, bijgestaan door sol
daten van het garnizoen móest 1.30 uur
hard werken om het vuur meester te wor
den. In het afgebrande gedeelte liggen ook
eenige schietbanen van het garnizoen.
NEW YORK, 23 Mei (V. D.) Het in Texas
opgestegen vliegtuig „Ford Worth" be
vindt zich momenteel ruim 100 uren in de
lucht; het innemen van benzine ging tot-
dus verre voorspoedig in zijn werk.
Kardinaal van Roey zet in een schrijven
aan de leiders van de Nationalistische R.K.
Vlaamsche Volkspartij te Turnhout op hun
verzoek andermaal zijn oordeel omtrent het
Vlaamsch nationalisme uiteen en zegt daar
in o.a.:
□at de Kerk niet alle nationalisme ver
oordeelt, in dezen zin dat hare werking
niet ingaat tegen den eigen volksaard harer
geloovi-gcn, maar dezen integendeel eerbie
digt en tracht te handhaven, is ook volko
men waar. Heel de geschiedenis der Kerk
is daar om dat te bewijzen, en 't ls op
recht niet noodig op het gezag van Z. H.
Paus Pius XI beroep te do-en. Doch ik vraag
u: wie, hier te lande, gebruikt den gods
dienst tegen de handhaving van eigen
volksaard? Als het Vlaamsch volk zoo goed
zijn eigen aard bewaarcï heeft, ondanks
alle invloeden die de tijden hebben meege
bracht, dan is dit grootendeels te danken
aan de katholieke Vlaamsche geestelijkheid.
Het Vlaamsch nationalisme, gelijk het
zich feitelijk voordoet, is heel wat anders.
Ik neem het voor wat het practisch is, zoo
als het namelijk voorkomt in de herhaalde
verklaringen van zijn leiders, in zijn dag
en weekbladen, en niet minder in zijn da
den en handelingen. En alzoo, ondanks de
menigvuldige verdeeldheden en twisten die
er in zijn schoot heerschen, komt het voor
als een geheel, dat bezield is met een re-
volutionnairen geest, dat gericht is tegen
België en al wat Belgisch luidt; dat de wet
tige burgerlijke overheid miskent en ver
acht; dat het bisschoppelijk gezag onder
mijnt en verloochent, omdat het zoo gezegd
in dienst staat van België; dat strijdt tegen
onze groote katholieke sociale instellingen,
ten bate onzer chistene werklieden en boe
ren op 't woord van Leo XIII in 't leven
geroepen, dat samengaat, op een vemie-
lingsprogramma, met de vijanden van Kerk
en land en maatschappij; zonder nog te
spreken van den openlijken strijd dien het
voert tegen onze verdienstvolle katholieke
partij, die, wegens de historische omstan
digheden hier te lande, het eenige bolwerk
is en blijftonzer godsdienstige rechte» en
belangen. Dat alles, zeg ik, ziet en leest en
hoort iedereen, die oogen en ooren heeft.
Als gij mij dan komt verklaren dat gij toch
geen revolutionnairen zijt; dat gij geen gezag
miskent, vooral niet het kerkelijke; dat het
laster is, wanneer men u voorstelt als wildet
gij België kapot; dat gij enkel afgescheurde
katholieken zijt, zooals er anderen in vorige
verkiezingen geweest zijn; dat gij alleen uit
taktiek met ongeloovigen koppelt dan moet
ik er op wijzen dat degenen met wie gij aan
gespannen zijt, dat. de leiders der partij
waaraan ge toebehoort, dat hij inzonderheid
dien ge in onze Kempen rondleidt en ophe
melt als uw held en uw hoofd, door hunne
schriften, door hunne redevoeringen, door al
hunne daden, uwe woorden te niet doen. Hoe
kunt gij dus houden staan dat de zoogezegde
Katholieke Vlaamsche Volkspartij in de Kem
pen die noodlottige strekkingen niet goed
keurt en aankleeft?
Om al de bovenstaande redenen en er
zijn er nog andere hebben de Belgische
bisschoppen herhaaldelijk hun oordeel over
de Vlaamsch-nationalistische beweging uit
gesproken. Sinds zij gezamenlijk in 1925 het
Vlaamsch Nationalisme hebben veroordeeld,
zijn er drie nieuwe bisschoppen aangesteld,
en deze hebben in geweten dezelfde houding
aangenomen: indien het bisschoppelijk gezag
iets waarde heeft, dan is liet voorzeker in
deze aangelegenheid. Dat alles heb ik gezegd
tot de, Zeereerw. Heeren Dekens, op hun jaar-
lijkschz vergadering van 11 Mei 1.1.. met de
opdracht liet bekend te maken.
Te Haarlem is Donderdagmiddag feeste
lijk herdacht, m tegenwoordigheid van Z. D.
H. Mgr. J. D. J. Aengenent, het 15-jarig be
staan van den R. K. Dioc. Vrouwenbond in
het bisdom Haarlem.
Wederom zijn in Drente ernstige veenbran
den uitgebroken. Met veel materiaal heeft
dc brandweer het vuur aangepakt.
De „Graf Zeppelin" is gisteravond van
Toulon gestart voor de terugreis naar Frie
drichshafen en hedenmorgen te 5.10 uur
aldaar vlot geland.
De minister van Defensie heeft besloten
tegen 30 Mei 1930 dc marinewerf te Helle-
voctsluis op te heffen.
Een Duitseh watervliegtuig heeft nabij
Schiermonnikoog een noodlanding gemaakt.
De bemanning is ongedeerd.
De D-trein Frankfurt a. MainBerlijn b
nabij Fulda ontspoord.
De heropening van het Fransche parlement
Een motie van vertrouwen in de regeering.
De student Vosylius, die bekende den aan
slag op Woldemaras te hebben gepleegd, is
ter dood veroordeeld.
In Rusland zijn twee contra-revolution-
naire organisaties ontdekt. De leiders zijn
bereids terechtgesteld.
Een schrijven van kardinaal van Roey in
zake het Vlaamsch nationalisme.
or HET OOG
Het oog is het venster der ziel. Wanneer
het daar binnen warm is, en de buitenwe
reld koud dan wordt het vochtig.
P, Chenent.
OF STRATENMAKERS
Ze kwamen aan een boerderij,
Daar geeuwde de knecht en de meid er bij.
De boer en de vrouw, de knecht err de meid
Zijn lui en verslapen hun tijd.
G. W. Lovendaal.
Or VRAGEN AAN DEN RAAD
Wat liep hij daar als een gek te verzinnen?
C. van Bruggen.
Barometerstand 9 uur v.m. 760. Achteruit.
OFTIC1ENS FABRIKANTEN
Licht op De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om 9.33 uur.
Hoogste barometerstand 773,6 te Stock
holm.
Laagste barometerstand 754,8 te Vest*
manör.
Verwachting: Zwakke tot matigen, Zuid
oostelijke tot Zuid-Westelijken wind, half
tot zwaar bewolkt, aanvankelijk kans pp
onweer, later koeler.
De Indische mail via Genua wordt op Za
terdag 25 Mei 'a.s. te 12 uur te Amster-
Bij de op 22 dezer gehouden verkiezing
voor den Vereenigden Birftienpolder onder
Haarlemmerliede en Spaarnwoude, werd tot
lid van het bestuur gekozen de heer G. P.
Vreeburg te Spaarnwoude en zulks in de
■plaats van den heer S. H. Vink, die onlangs
tot voorzitter werd benoemd.
Dc leiders terechtgesteld.
MOSKOU. 24 Mei. De directie van den
politieken staatsdienst publiceert een com
muniqué betreffende het ontdekken van twee
contra-revolütionnaire organisaties bij de
spoorwegen en in de goud- en platina-in-
dustrie, welke ten doel hadden door middel
van economische sabotage en buitenlandsche
interventie het sovjet-regime ten val te
brengen. De leiders dezer organisatie von
Meck, oud-directeur van de spoorweg-maat
schappij Moskou-Kazan, Velitchkoj oud-chef
van het transportwezen van den generalen
staf onder 't bewind van den Tsaar enPolt-
chinski, oud toegevoegd minister van han
del en industrie in de regeering Kerenski,
die allen een belangrijke functie in het
sovjet-regime bekleeden, zijn ter dood ver-
nell oordeeld. Het vonnis is reeds voltrokken.
22 Mei 1929 werd in staat van faillissement
verklaard: J. B. Lubbers, sigarenkoopman,
wonende te Haarlem, van Zanenstraat '3.
Rechter-Commissaris Mr. Dr. W. F. M.
Schutte.
Curator: Mr. J. C. Y. Nieuwenhuys. advo-
caat en procureur te Haarlem.