Rechtszaken
SUÏS® 11
Mg
1 SÉMpW»-..>
Hhwb
Vergaderen
Hoe en waariieen
reis ik
derde blad
MUZIEK
ill
MP I
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT - DONDERDAG 30 MEI 1929
BLADZIJDE 1
ONDERWIJS
Vijfde R. K. Paedagogische
Week
LANDBOUW EN VISSCHERIJ
De beetwortel-suiker
industrie
^en belangrijke kwestie in
Pharmaceutische wereld
Brandstichting
docr Sersistie Rgëi
Amerikaansche kruisbessen
meeldauw
J. S.
mk
1 *4r '4'
spreker stond op het spreekgestoelte
P°r de vergadering, schonk uit een karaf
ch een glaasje water in, zette even z'n
'open aan den rand van het glas en het
;Jas zelf daarna aan den rand van het
U>ree!';gestoelte. schouwde daarna minzaam
de wachtende oogen der vergadering,
achtte nog even, kuchte, glimlachte en
sprak:
Geachte Vergadering! Deze vergadering
belegd tegen het vergaderen. Thomas van
ernpen zegt in den aanhef van het 10de
'°ofdstuk van het eerste boek der Navol -
S ?s: Mensehen. het handelen over wereld-
de gebeurtenissen hindert erg. al worden
1 ook met een eenvoudig goede meening
r sprake gebracht. Daarom geachte verga-
2fr'n" z°u ik gaarne meteen willen ver-
p eken, onmiddellijk naar huis te gaan, doch
_at' 'k eenige uren noodi" heb, om u zoo-
ah'g van de wijsheid van Thomas' woorden
overtuigen, dat gij niet alleen dezen
v°hd meent goed te doen, u aan elkan.
te!js vertoon te onttrekken, maar ook in de
ekomst steeds Thomas' wijze woorden ter
arte zidt nemen en toepassen, verzoek ik
«nog even te blijven.
Dikwijls, geachte toehoorders, argumen-
^8rt een levend voorbeeld meer dan het
sest wijze en best bedoelde woord en daar-
U ben ik zoo vrij, mij zelf aan u voor te
0pI!en als een levend argument tegen het
'erdreven vergaderen en het houden van
bisetings.
feitelijk ben ik een vat vol argumenten
het sterk geprononceerde tijdsexces van
vergadering-in-het.algemeen.
1 i6?5'» geachte vergadering, was ik een ge-
ukltig mensch. Ik leefde naast mijn goede
buw, die mij eiken avond met zachte hand
Pantoffels, m'n avondblad en m'n thee
^"schoof, om daarna terwijl ik zelf wat las
t?f met haar keuvelde, tegenover me aan
*"el nlaats te nemen, de kapotte broek van
t P lieven lummel van ongeveer zes te res-
ai'reeren of te breien aan de sokjes van
j, n jongsten die middelerwijl kraaide in
P wieg. Nergens tikte het klokje zoo heer-
k- als op mijn eigen schouw,
j^ant, geachte vergadering, dit alles is
'et meer. M'n bengel van zes is geworden
jongeling van twintig en de toenmalige
A'1reeuwer in de wieg is thans een uit de
3'dten gewassen knaap, die vandaag over
'!e weken vijftien wordt. En beide, de jon-
8ns en m'n vrouw en ik zelf, we zijn ge-
8Pen door den stroom van dezen tijd, op-
jpiaagd, opgejaagd door de luide machts-
a]i;'puken. die alom weerklinken en die gij
en kent: actie, organisatie, vereenigings-
^.ven, mannen en vrouwen van de daad, mo-
•el zijn, schouder aan schouder voorwaarts
p' die fraaiigheden meer. We zijn daar-
rjp,0r ?eg ik, opgejaagd van onzen eens zoo
befden huiselijken haard.
Des Zondags is mijn jongste uit patrona-
b en de oudste uit voetballen; ik zelf
e~'deer de bonds-bijeenkomst of wat an-
J'1'5. en m'n vrouw is zielig in d'r eentje
bis, moet thuis blijven.
Des Maandags zit ik ja, terecht zegt de
1 "iliiü-r: v/êu den eenzame! des Maan-
J'üs zit ik in m'n eentje thuis te kniezen;
vrouw is penningmeesteresse van 't Wit
tie Kruis en gaat ter vergadering, m'n
to v* Jongen zit notulen te schrijven in een
Rokerig lokaal, waar de voetbalvereniging
g "latch voor den aanstaanden Zondag be-
f^ekt en mijn jongste jongen heeft een
Jie-met-bal-na van de schoolvereniging,
j,. volgenden dag zit ik in de bijeen-
vj. ,ïr,st van de Kamer van Koophandel; m'n
Ijj.bPw presideert, de hemel weet waar,de
'"enkomst, van het comité tot uitroeiing
t-"r eksteroogen van de inboorlingen van
P^&ischatka; m'n oudste jongen houdt een
,^'Pg voor een litteraire club; de jongste
"it me morgen in kleuren en geuren ver-
,6 so de reuzenfilm in de bioscoop, van den
"Zenkerel die zoo reuzen knokte.
°e volgende dagen der week; Kiesvereni
ging voor m n vrouw, zoowel alj voor mij;
Mariabond voor mijn vrouw, vergadering van
de burgerwacht Recht en Orde, Oranjever-
eeniging, Vereniging tot bevordering van
Vreemdelingenverkeer, Marktbelangen, Be-
boud van Natuurschoon, Roode Kruis. Geel
witte Kruis, commissies voor dit en com
missies voor dat en op de Zondagen, demon
straties hiervoor en meetings daar voor!
Geachte vergadering! Het vergaderingswee
is gestegen over m'n lippen en als ik niet
al m'n krachten inspan om er aan te ont
komen, ga ik er kopje in onder, finaal, ik
en m'n gezin. Ons gezinsleven bankroeteert.
Straks zal het komende geslacht de plaats
van het voorbijgegane innemen en zelfs
niet bij herinnering weten wat het gezins
leven is en moet zijn: een centrum van
liefde en opvoedende kracht. Per saldo
krijgen we een maatschappij van menschen
die bezwijken aan gelegenheidsfrasen en ai
die fraaie sociale verbeteringen zullen stran
den op de klippen van de onderste boven ge
kieperde restanten van wat eens het gezins'
leven was. De ziel der maatschappij, het
goede gezinsleven, de kweekerij van practi-
sche deugden zal ontbreken!
Geachte vergadering, ik besluit met het
indienen van de volgende motie:
Voorstanders van geregeld gezinsleven, in
vergadering bijeen; gehoord de uiteenzetting
van den onheil stichtenden zelfkant van het
tegenwoordige vergaderwezen, dat het ge
zinsleven in ernstige verdrukking brengt;
besluiten nooit meer een vergadering bij
te wonen en gaan onmiddellijk uiteen en
naar huis,
't Is een ..on-uitgesproken rede," dat
spreekt van zelf!
Want, wie zou zulk een satyre durven uit
spreken op een vergadering?
Het zou hem immers vergaan als de Waar
heid in een boerenkermistent!
Het hekelen van vergaderinerszucht is een
gevaarlijk werk, want men slaat u om de
ooren met convocatiebiljetten en agenda's.
En dan, is er wel één vereeniging die niet
noodzakelijk, voor het minst allernuttigst is?
En zijt ge geen klaplooper als ge van al het
goede en nuttige profiteeren wilt, zonder er
lid van te zijn? En zijt ge geen dood lid, als
ge enkel maar uw contributie betaalt en
nooit de vergaderingen bijwoont?
Neen. beken het maar, kind des tijds. Ge
zijt een vergadermensch en gij schaamt u,
als men u niet geregeld op een vergadering
ziet.
En is er niets tegen te doen? vraagt de
lezer, misschien ook de lezeres. Ik moet
helaas ontkennend antwoorden. Alleen, er is
een remedie in de kwaal zelf. Even als mond
en klauwzeer bij sterk rundvee en evenals
mazelen bij stevige kinderen, kan men' de
ziekte laten uitwoeden. Zij verdwijnt van
zelf en laat geen sporen na, als het gestel
maar goed is.
Een jongen, die bij een banketbakker in
dienst komt, laat men naar hartelust snoe
pen. Als hij van alles volop geproefd heeft,
begint al het lekkers hem tegen te staan en
steekt hij er ten slotte geen mond en geen
vinger meer naar uit. Zoo gaat het met den
vergadermensch. Van de duizenden onder
ons volk die „georganiseerd" zijn en ten
wier behoeve iederen dag tal van vergade
ringen worden uitgeschreven, ziet men al
lengs maar een luttel aantal verschijnen.
Om menschen voor vergaderingen by elkaar
te trommelen, heeft met lokvogels noodig en
de besturen weten, dat ze zonder deze at
tracties: muziek, gezang, versnaperingen
enz. bijna geen menschen ter vergadering
krijgen.
is dat een bewijs van onverschilligheid?
Ik zou het niet durven beweren. Veeleer
dunkt het me een gevolg van overlading,
zooals in 't geval van den banketbakkers
jongen.
H.
na het gebeurde aan twee rechercheurs, na
een aanvankelijke ontkentenis, omstandig
bekende, den brand te hebben gesticht. De
heer C J van Ledden Hulsebosch, als des
kundige gehoord, verklaarde van óórdeel te
zijn, dat die bekentenis juist is want geen
leek zou zoo'n natuurgterouw verslag heb
ben kunnen geven met vermelding van al
lerlei bijzonderheden en in de juiste volg
orde, tenzij hij zelf bij het voorgevallene
tegenwoordig is geweest.
In d't gevai eischte mr. baron Van Ha-
rinxma thoe Slooten, na een uigebreid getui
genverhoor, bevestiging van het vonnis in
zijn geheel.
Mr. A. H. J. van den Biesen, gekozen ver
dediger in deze zaak, hield een uitvoerig
pleidooi, waaraan het volgende is ontleend:
PI. wil niet zeggen, dat de politie-ambte-
naren opzettelijk onwaarheid hebben opge
schreven maar wel, dat het absoluut onmo
gelijk is. dat de zaak zich heeft toegedra
gen, zooals zij hebben gerelateerd.
De verdachte heeft verzekerd, dat hij
's avonds th-üs kenend™ de stermlamp on
der de toonbank laag draaide en hij heeft
daarop gevraagd of de brand niet kon zijn
ontstaan door een bus. waarin dagen tevoren
had gebezigd om vlekken te verwijderen en
welke bus eveneens onder de toonbank had
gestaan.
Hieruit hebben de politiebeambten een be
kentenis gegoten en als men dan de verkla
ring var den heer Van Ledden Hulsebosch
hoort, is alles zoo positief mogelijk.
't Merkwaardige is evenwel, dat op de
plaats waar de ..geweldige" ontploffing zou
plaats hebben, bil de toonbank, niet bescha
digd is. terwijl volgens getuigen de vuur
haard juist is waargenomen bü de uitstal
kast. Van belang is hierbii het feit, dat blij
kens een schriftelijke verklaring van den
adjunct-directeur der gemeente-gasfabriek
in het aangrenzend perceel een buitengewoon
sterke benzine-lucht was waar te nemen.
Niet onmogelijk, dat de benzine uit dat per
ceel langs de grondbalken onder de etalage-
kosten van verdochte's winkel z'ch oohoópte:
dat er in zijn electriclteitsleiding dien nacht
kortsluiting ontstond en da hierdoor de
brand ontstaan is. De brand zou dan niet
achter de toonbank gewoed hebben, maar in
de etalagekast.
Is die voorstelling juist, dan is vrijspraak
onvermijdelijk.
In beide zaken zal het Hof arrest wijzen
op 11 Juni a.s.
te Nijmegen gehouden in De Vereeniging op 1 schen kruisbessenmeeldauw te behandelen,
19, 20 en 21 Augustus en officieel geopend j raadt de Plantenziektenkimdige Dienst met
op Maandag 19 Aug. om 7 uur n.m. klem allen kruisbessentelers aan nu hun
Weekkaarten a 3.50 en Dagkaarten a kruisbessenstruiken met dit middel te be-
verkrijgbaar bij
1.50 zijn verkrijgbaar bij den heer A.
Thijssen, Sumatraplein 3 te Nijmegen; tel.
2841, giro 149397. Bedragen in te sluiten bij
de aanvrage of althans gelijktijdig in te
zenden.
Voor leden van de Canisiusfederatie en
van de Willibrordus-federatie zijn tot 10
Aug. kaarten te bekomen met 10 pet. kor
ting bij de secretarissen van die organisa
ties, de heeren A. van Delft te Made en E.
J. Luyff te Baarn, Kerkstraat 40b, tel. 93.
Na laatst genoemden datum zijn alleen
nog kaarten te verkrijgen, zonder korting,
bij dén heer A. Thijssen, Sumatraplein 3 te
Nijmegen en aan den ingang der vergader
zaal op de dagen der Paedagogische Week.
Bij het aanvragen van dagkaarten te ver
melden voor welken dag. Wie logies wenscht.
gelieve dat bij 't aanvragen van een kaart
op te geven met vermelding van den datum.
Voor geestelijken, religieuzen en bezoekers
uit het buitenland zal zooveel mogelijk voor
gratis logies worden gezorgd. Ook voor lee-
ken, Nederlanders, beschikt de Commissie
over een beperkt aantal gelegenheden voor
gratis logies.
Er worden op Dinsdag 20 Augustus, twee
excursies gehouden, eene per extra tram via
Beek naar Berg en Dal en verdnr langs de
Meerwijk naar de H. Landstichting; de 2e
door de stad met bezoek aan de beziens
waardigheden en musea.
De kosten van elke excursie bedragen in
totaal 0.50 per persoon, welk bedrag niet
is inbegrepen in den prijs der kaarten.
De tentoonstellingen a van leermiddelen
bij het godsdienstig onderwijs, b catecisti-
schz litteratuur en lectuur, zijn gratis toe
gankelijk. De eerste wordt gehouden in De
Vereeniging, de tweede in de R. K. Leeszaal,
Oranjesingel 2a.
Programmaboekjes a 25 ets. zijn alleen
verkrijgbaar bij den heer A. Thijssen, Su
matraplein 3 te Nijmegen en in de zaal.
Op den 20sten en 21sten Augustus
spuiten.
Te meer aanleiding' bestaat hiertoe, daar
in den verzendtijd streng op de aanwezig
heid van meeldauw in de kruisbessen zal
wordei- gelet in verband met den uitvoer
handel.
Indien nu onmiddellijk gespoten wordt, kan
dit waarschijnlijk nog geschieden vóór de
meeldauw opgetreden is, waarmede de ziekte
het best voorkomen wordt. In elk geval moet
echter gespoten worden, als de eerste sporen
van den meeldauw zichtbaar zijn. De meel
dauw verschijnt het eerst op de bessen van
de onderste takken; deze moeten van nu af
aan dus geregeld nagegaan worden.
Het is noodzakelijk zooveel mogelijk de
bessen te bespuiten, vooral die van de
onderste takken.
De sproeivloeistof wordt bereid uit 1JK.G
kopersuifaat en 1K> K.G. sodex (watervrijé
scaa) op 100 liter water.
Alleen houten of geëmailleerd vaatwerk
kan voor de bereiding der pap gebruikt wor
den.
De Plantenziektenkundige Dienst te Wage-
ningen en de op verschillende plaatsen ge
vestigde ambtenaren van dien Dienst geven
gaarne alle gewenschte inlichtingen.
GROOT
NATIONAAL
ORKEST
RUSSISCH
De belangstelling voor dit orkest, waar
van de leden tevens zangers zijn, was niet zoo
groot, als we met reden hadden mogen ver
wachten. Immers, bij het ontreden der Don-
kozakken hadden we een volle enthousiaste
zaal gezien, en nu Slechts een handjevol
aanwezigen, die dubbel hun best moesten
doen om de vertolkers van de Russische
De vijfde R. K. Paedagogische Week, ge
organiseerd door het Psychologisch Instituut
der R. K. Leergangen, zal dit jaar gehouden
worden te Nijmegen van 19 tot 21 Augustus.
Als algemeen onderwerp werd gekozen: De
godsdienstige vorming, en wijl het hier geldt
een Paedagogischen Leergang, zal het thema
behandeld worden van paedagogisch didak-
tisch standpunt.
Ieder Katholiek is ervan overtuigd, dat
het godsdienstonderwijs het gewichtigste on-
derwijsvak moet worden genoemd en dat van
de vroegste jeugd af in het kind gezonde
kiemen moeten gelegd worden van een innig
godsdienstig leven.
Wanneer wij de geschiedenis der ontwik
keling van het godsdienstonderwijs nagaan,
dan ontmoeten we in elke periode, welke door
een paedagogische richting wordt afgetee-
kend, „klachten" en een zoeken naar nieuwe
en betere methoden. Sprak Bernard Oveberg
evenals velen voor hem van een nieuwe
„Ordnung", in onze dagen spreekt men weer
van „nieuwe Wegen van een noodzakelijken
Neubau!"
Zoowel in het binnen- als in het buiten
land klaagt men er over, dat men bij dit
onderwijs te werk gaat' met miskenning van
de psyche van het kind, dat men het be
handelt als volwassene, dat men zich te uit-
lunch.
Een overzicht van de werkgelegenheid
over de laatste 12 jaar.
De April-aflevering van het Maandschrift
van het Centraal Bureau voor de Statis
tiek bevat het volgend vergelijkend over
zichtje van de werkgelegenheid, in boven
genoemde industrie in de laatste 12 jaren
(periode Ioopende van 1 Februari1 Fe
bruari).
Jaar I II III
1917/18 23 (23) 616 1620
1918/19 21 (20) 665 2039
1919/20 21 (20) 684 3013
1920/21 21 (21) 1269 6563
1921/22 22 (211 1550 7721
1922/23 22 (18) 922 4144
1923/24 22 (18) 748 3031
1924/25 22 (18) 833 3503
1925/26 21 (16) 814 330!)
1926/27 19 (15) 733 2982
1927/28 19 (16) 592 2506
1928/29 19 (16) 591 2534
I Fabrieken-aantal.
II „Man-dagen" der arb. x 1000.
III uitgekeerd loonbedrag aan de losse
arbeiders x 1000.
De getallen tusschen haakjes geven hei
aantal fabrieken aan, waar een campagne
geweest is.
Dit aantal bleef in de laatste 2 jaren
constant. Van de 3 fabrieken, welke geen
campagne maakten, ier.de zich in 1928-29
&et
afleveren van geneesmiddelen door een
dokter te Doesburg
!j?ar we vernemen is dokter H. N. Kemme
Zij °esburg in hooger beroep gegaan inzake
ti0 yer°°rdeeling door het Kantongerecht te
ailef,.L-re °b D Mei JJL, in verband met het
te^,.eren v&n geneesmiddelen ter plaatse,
jy1J' er daar een apotheek was gevestigd.
<ie p Za&k is als volgt: Op 24 Februari stierf
tllc ,eil'Se apotheker te Doesburg. De apo-
Cr:tl werd niet gesloten, doch open gehou-
Ur.n Vo°r midden April vestigde zich echter
■/nieuwe apotheker' te Doesburg.
Was er een waarneming door den apo-
n.' uit Doetinchem, doch de daartoe noo-
Üli
vergunning dateert van 26
£)q ri' zo°dat er van 24 tot 26 Februari
ure rechtens geen apotheek was. De
k'Ofg Van de vergifkast had toen dienen te
k'eij. afgegeven aan den burgemeester, het-
Le n'ejf is geschied.
arii' die geneesmiddelen, afleverde,
'Ci1-cie ,zich op art. 9, lid 2 der wet, rege-
f„-. e uitoefening der geneeskunst, op
v'.itir,,i dat te Doesburg geen apotheker ge-
aiLha° Was van 24 Februari tot half April,
feit niet gedomiliceerd en voorts op het
T®1 van 24 tot 26 Februari j.l. daar
'-■e hf.ff)Q":lee'c waS' omdat er niemand was,
tlit°8fenCjger0ep van aP°theker rechtmatig
Gerechtshof te Amsterdam slon-
l'-ó terp ?Qag achtereenvolgens twee perso-
,,eliike kC- verdacht worden van opzet.
g°°r 1 ^dstichting, waarbij levensgevaar
-'en V s°nen en gemeen gevaar voor goe-
ffet duchten was.
3toeidere!'ste geval betrof een 27-jarig los
uit Mijdrecht, die op 5 Maart 1.1.
c c'rd tQ, rechtbank te Utrecht veroordeeld
j^der af. tien maanden gevangenisstraf
van een ^eei der preventieve
t kerne kwam van dit vonnis in hoo.
"■''de rm evenals in eersten aanleg bewe-
Z'1®1 denSchuldis te ziin-
i>]tl Won,- nac^f van Oud op Nieuw werd in
Hüp wyk 111 no' 61 deel uit"
J]f>, brnn,yan een complex van drie wonin.
'irf1 tyj fa <?ntdekt' terwijl hy met zijn ge-
C' hurc milie biet Oudejaarsavondfeest vier-
r-^bdjp waarschuwden de politie, die het
Vr,ci8t dp nlet ve'e beduidde, spoedig
/.-'do knie had, maar bij het hierna ge-
v. ;'M vp- rzoek naar de oorzaak van den
-te, J^0f dens tegen den los-arbeider op-
'ds °dat ten slotte diens arrestatie
de bezwaren, die tegen den man
lo. bracht hij 's namiddags uit zpn wo
ning naar de woning zijner schoonmoeder
een pakje, inhoudende eenige papieren van
waarde en de brand polis;
2o. verhoogde hij op 7 October tevoren de
verzekering van zyn inboedel tot 2000;
3o. huurde hij een andere woning, die hij
veertien dagen na Nieuwjaar zou betrekken;
4o. had hü zich denzelfden avond tegen
over een buurman uitgelaten dat hy ver
zekerd was;
5e. waren er op een matje achter de
kachel en in een kinderdeken, die op 2 Jan.
in beslag genomen werd. sporen van petro
leum aangetroffen;
6o. waren de woning van verdachte, bene
vens het luik en het raam behooriyk geslo.
ten. zoodat de veronderstelling dat een
ander den brand stichtte om daarna, de
woning verlatende deur luik of raam weer
netjes dicht te doen, weinig aannemelijk
lijkt.
Verdachte bleef zijn onschuld volhouden.
Belang bij den brand zei hij niet te hebben
gehad, want zijn inboedel was in de woning
aanwezig. Zij brandpolis en verdere papieren
voerde hij steeds mee, wanneer hij het huis
onbeheerd achterliet. En bovendien had hij
den tijd van 's avonds acht uur totdat hij
gewaarschuwd werd. dat er bij hem brand
was, doorgebracht bij zijn oudsten broer.
Wat zijn familie bevestigde.
Wie dan de dader wel was? Verdachte
weet het niet. Een broer die een vordering
op hem had eA hem denzelfden dag nog te
vergeefs was komen manen?
Na een uitgebreid getuigenverhoor, eischte
de advocaat-generaal mr. baron Van Ha-
rinxma thoe Slooten bevestiging van hef
vonnis, behalve wat betreft de opgelegde
straf, die hij van het gepleegde feit en die
hij verhoogd wenschte te zien tot één jaar
gevangenisstraf.
Mr. V/. Royaards, de verdediger, zeide in
zijn pleidooi niet overtuigd te zijn, dat ver
dachte het feit heeft ceo'eegd. Was dit wel
het geval, dan zou pleiter zich beperken tot
het aanvragen van clementie. De bezwaren
tegen verdachte gerezen, trachtte pl. te ont.
zenuwen. De schijn is tegen verdachte, maar
toch zijn er. meent pl., geen voldoende ge
gevens om met overtuiging te zeggen, dat
hij 't gedaan heeft. Een vrijspraak zou hem
dan ook geenszins verbazen.
Het volgende geval betreft een winkelier
in levensmiddelen, die zich voor de Vijfde
Kamer der Amsterdamsche Rechtbank te
verantwoorden had ter zake van opzettelijke
brandstichting en het teweegbrengen van 'n
ontploffing, gepleegd in den nacht van 17
op 18 Juli van het vorige jaar in perceel Ha
venstraat 36 te Hilversum. Het O.M, had
twee jaren gevangenisstraf gevorderd met
last tot onmidde'lijke gevangenneming. De
gevraagde werd op 28 Februari 1.1. toen de
zaak diende, verleend en op 14 Maart
d.a.v. twee jaren gevangenisstraf.
De veroordeelde appeleerde. Hij ont
kende, maar het merkwaardig is, da,t hy kort
één (verleden jaar 2) uitsluitend toe op de
sluitend J raffinage van ingeslagen ruwe suiker, ter
wijl in d'e beide andere noch een campagne
er over, dat het godsdienstonderwijs te veel
gericht is op het bijbrengen van van buiten
geleerde kennis, en er te weinig op ingericht,
hoe het kind het geleerde moet weten om
te zetten in daden. Men heeft, zoo zeggen
ervaren paedagogen. het godsdienstonder
wijs te veel georiënteerd naar de toekomst
van het kind, en er te weinig aan gedacht,
hoe het geleerde onmiddellyk moet worden
toegepast op het dagelijksch leven der kin
derjaren.
Wanneer men staat voor het vraagstuk
van „betere" methoden, dan ontmoet men
dikwijls twee uitersten. Dit is ook het geval
met de godsdienstige vorming. De eenen
hechten aan het oude, beroepen zich op
traditie en zeggen; we behoeven de moderne
paedagogen en psychologen niet te vragen,
hoe wy de kinderen godsdienstig moeten
opleiden. Anderen zullen het moderne geest
driftig begroeten op het gevaar af den eer
bied voor de dogmatische waarheid eenigs-
zins te verliezen en te vervallen in liefheb
berijen, zoodat de bovennatuuriyke stem
ming verloren gaat en men het woord Gods
onjuist gaat weergeven. Men vergelyke de
wenken d™r Duitsche Bisschoppen in 1924 te
Fuldau vergaderd, waar zij helder en prin
cipieel hun standpunt uiteenzetten omtrent
de „arbeidsgemeenschap" in zake het gods-
dienstonderwys.
„Wij mogen echter de vraag niet ontwij
ken, of ook het godsdienstonderwijs rekening
moet houden met de reiultaten, welke de
psycho'ogi'-che en paedagogische onderzoe
kingen brachten, wanneer wij den gulden
middenweg willen inslaan. Wy mogen de
middelen niet afwyzen, Welke in staat zyn
ook dit onderwijs meer aanschouwelijk meer
levendig te maken, waardoor het kind met
meer belangstelling de lessen volgt en zich
de verheven waarheden inniger toeeigent,
want godsdienstige vorming is in hooge mate
godsdienstuitoefening."
Er is dus wel reden, om de godsdienstige
vorming als paedagogisch-didaktisch vraag
stuk in ernstige studie te nemen.
Door het bestuur der vijfde Paedagogische
Week werden dan ook inleiders uit het Bin
nen- en Buitenland aangezocht, om hen, op
wie de verheven, gewichtige en moeilijke,
maar ook dankbare taak rust de godsdien
stige vorming van het kind voor te lichten
en op te wekken.
Om ook de lessen zelf van dezen Paeda
gogischen leergang zoo aanschouwelyk mo
gelijk te maken, zal er een tentoonstelling
aan worden verbonden, welke verband houdt
met het te behandelen onderwerp. De ten
toonstelling zal omvatten een overzicht der
ontwikkeling van het catechismusonderwys,
vooral in Nederland en der moderne leer
middelen voor de godsdienstige vorming.
Slaagt deze vijfde R. K. Paedagogische
Week, dan zal ze er niet weinig toe bijdra
gen om voor het voornaamste en eerste
tydvak nieuwe belangstelling te wekken, het
„tydig" te maken en het nieuw leven in te
storten.
En wijl ze bezocht wordt door talryke
geestelyken, religieuzen en leeken, zal ze
bevorderen de gewenschte samenwerking bü
dit onderwijs tusschen priesters en onderwij
zend personeel.
Mededcellngcn
De vijfde R. K. Paedagogische Week wordt I
1929 j muziek, zang en uans, aan te moedigen en te
?al ^ele=enlleid zijn voor gemeenschappelijke beloonen voor hetgeen ze elk op hun gebied
presteerden.
Het Balalaika-orkest opende den avond
met een vijftal Russische composities. Disci
pline en verfijnde techniek strijden bij dit
orkest om den voorrang, zooals ze dit ook
doen bij het mannenkoor. Grootsche sensaties
mag men bij den aard van deze tokkei-saaar-
instrumenten natuurlijk niet verwachten,
't Is alles klein-werk, maar het is van een
raffinement als we nog zeiden hoorden. Op
de meestal vrij snelle maat, het plots vertraag
de, plots, versnelde rhythmc, de meest onver
wachte maatverandering en toonwendingen,
wordt door de musici op het vrij eenvoudig
dirigeergebaar van dirigent Michaiiowsky
onmiddellijk gereageerd. En dat, zooals
gezegd, met een verfijning zonder weerga.
Tijdens een pianissimo gespeeld fermato
konden we het horloge in onzen vestzak
duidelijk hooren tikken. Een bewijs tevens
dat er door de toehoorders mer groote aan
dacht werd geluisterd naar dit zoo verfijnd
technisch ensemble, dar den bijna steend
melancholie ken aard der Russische muzieds
aanvoelt met die bijzondere psychische ge-lt
sfeldheid van het eigen volk. De Kaukasische
suite voor rwee solo-balalaika's met begelei
ding der overige instrumenten maakte op ons
den sterksten indruk de toonaard herinnerde
ons, met z'n bijna uitsluitend heele tonen, aan
een dier oude gregoriaansche melodieën de
cantus ingezet door de solisten, werd over
genomen door het orkest, waarin zoowel een
Bechstein's Concertvleugel als een transpor
tabel harmonium een plaats hadden gevonden
welker bespelers zich met groote vaardigheid
aanpasten bij de klankkleur van het orkest.
Een bas-solist, die later bleek tevens de
aanvoerder te zijn van het kleine mannenkoor,
gaf 'n paar Russische liederen ten beste van
sterk uiteenloopenden aard -: het eerste „Der
Prophet" van Rimsky-Korsakoff vol diepen,
Pussischen ernst, het tweede „Flohlied"
van Moussorgsky, vol van die geestige speelsh
heid, welke een bijzondere eigenschap schijnt
van dit oer-volk. Door zijn sterk plastische
voordracht, welke ook stimmlich uitnemend
verzorgd was, oogstte de heer Emeljanoff een
groot succes en werd herhaaldelijk terugge
roepen, zoodat hij als toegift nog een Rus
sisch liedje in den volkstoon zong.
Hef Mannenkoor onderscheidt zich, als
alle Russische koren, door z'n daverende
basstemmen, er stonden evenwel ook 'n paar
uitstekende baritons onder, maar de tweede
en eerste tenoren kionken voor onze ooren
bepaald minder fraai scherp zelfs, behalve
wanneer ze kopstem aanwendden. Maar de
eenheid was zeer sterk doorgevoerd, ryth-
misch strak en disciplinair, prachtig was de
nuanceering, sober, hoewei zeer plastisch,
aangegeven door den dirigent. Deze werd
door het eclatant succes schijnbaar zoo
tevreden gestemd, dat hij z'n menschen niet
minder dan vier toegiften liet zingen, waar
onder 'n paar humoristisch getinte liederen
o.a. ook een boerenlied dat ons, hoewel we
er geen snars van begrepen toch deed
schudden V3n het lachen alleen reeds door
de hoogst komische weergave.
Van de nationale dansen, door een paar
dames en heeren van het gezelschap onder
begeleiding van enkele tenor-, bariton- en
bas-balalaika's uitgevoerd, noemen wij vooral
de Bojarendans, ongetwijfeld de moeilijkste,
maar ook de best geslaagde. De danseres en
de dansers werden door de dankbare en
opgetogen aanwezigen herhaaldelijk terug
geroepen.
We genoten, aan het einde van het pro
gramma nog van het virtuooze balalaika-spel
van Elisabeth Wolgina, het eenige vrouwelijke
orkestiid, die op waarlijk bnliante wijze zoo
wel een Czardas als een Valse Caprice voor
speelde.
Een wonderlijke tegenstelling met den
overigens vrij apathischen aard van het
Russische volk vormt hun volksmuziek,
die bijna zonder uitzondering steeds snel
en< gejaagd vantempo is een uiting van
de, langen tijd opgesloten, in muziek zich
Nu de vacanties en het reisseizoen aan
staande zijn, stellen wij ens voor onder bo
venstaande rubriek onzen -'ezers bij tijd en
wijle voorlichtingen en wenken te geven om
trent de wijze, waarop zij hunne vrije dagen
het best en het aangenaamst kunnen door
brengen.
Wij zullen beginnen met eene serie reizen
in het eigen land. A.1 vorens naar het buiten,
land te gaan, dient men zijn eigen land goed
te kennen, wil men de ontwikkelenden en
vormenden invloed van het reizen ten volle
deelachtig worden. Ons vaderland biedt hv
onderscheidene deelen bijzonder en karakte
ristiek schoon in overvloed. Het is niet eens
noodig. dat r:en daartoe ver van huis gaat.
Voor wie geleerd heeft op te merken en de
oogen den kost te geven, is net schoone
overal aanwezig.
B'i.jven we bij onze eigen provincie, dan
vinden we daar al aanstonds verschillende
centra die door toeristen gaarne bezocht
v/orden.
De meesten onder onze lezers zullen Haar
lem en omgeving kennen. Of zij deze streek
voldoende kennen, is een tweede vraag. Men
doet hieromtrent maar al te vaak verrassen
de ervaringen op. Hoe het zij, onze mooie,
oude, historische stad Haarlem bevat een
schat van materiaal, dat de toerist gemeen
lijk pleegt te gaan zien. Het bosch-, duin
en waterlandschap in de omgeving biedt een
groote verscheidenheid aan natuurschoon.
Herhaaldelijk waren wij er getuige van, hoe
buitenlandsche gasten opgetcjrii waren,
over hetgeen hun hier cn in de omgeving
werd getoond.
Daarmee is meteen bewezen, hoe dwaas
het is het schoon van eigen land te versma
den of achter te stellen tegenover het
schoon, dat het buitenland biedt.
Ik reisde eens met 'n Duitsche familie van
Arnhem naar Den Haag. Die menschen von
den alles prachtig. Het verrassende was, dat
ze het traject van Gouda naar Den Haag,
voor ens zeker niet het moo'ste gedeelte van
deze
reis, het meest aantrekkelijk vonden.
geweest is, noch geraffineerd werd. Eén de
zer beide stilliggende fabrieken uiteraard
voor de totale werkgelegenheid van weinig
beteekenis moest wegens het ontbreken
van volledigs gegevens bij de totaalcijfers
voor 1928/29 buiten beschouwing büjven.
Hiermede rekening houden, kan gezegd
worden, dat do reeds sedert eenige jaren
waargenomen achteruitgang van de werk
gelegenheid der losse arbeiders zich in het
laatste jaar niet heeft voortgezet. De beide
stilliggende fabrieken in beide jaren bulten
beschouwing gelaten, was het totaal aantal
„mandagen" in 1928/29 ruim 47.000 (0.7 pct.j
hooger dan in 1927/28, voornamelijk dooi
de sterke toeneming in een fabriek, welke
voor het eerst is gaan raffineeren Of
schoon, volgens voorlcopige opgaven, de met
I bisten beteslde oppervlakte met 6.7 pet.
verminderde, was de bietenoogst circa 2z
pet. grooter dan het vorige jaar. Wel was
ook het uitvcersurplus van beetwortelen
thans aanzienlijk hooger, dosh dit nadeellg
verschil woog lang niet op tegen de toe
neming der 'beetwortelproductie. De hoe
veelheid ingevoerde ruwe suiker was even
eens grooter dan in 1927; echter steeg met
een bijna even greet kwahtum de uitvoer
er van.
Het totaal aantal vaste arbeiders was,
afgezien nog van één der beide stilliggende
fabrieken, ruim 50 minder dan verleden jaar.
Voornamelijk een aantal fabriek en-raffina
derijen hadden haar vaste personeel inge
krompen, waartegenover het in sommige
andere min of meer toenam.
Ze kwamen uit het gebergte, waar ze het
heele jaar dcor dien beperkten horizon ken
nen, die voor vele Hollanders op den duur
soms iets drukker do of beklemmends krijgt.
De uitgestrekte weilanden tusschen Gouda
en Den Haag, gestoffeerd met vaarten, run-
dei-en en wilgen, bracht die menschen in
verrukking.
Wat is het eigenlijk, dat de lust tot reizen
in ons opwekt?
Hoe verklaren we dien duisteren drang,
die ons elk jaar weer opnieuw er toe doet
besluiten enkele weken elders door te bren
gen?
Het is het verlangen om de bekoring van
het nieuwe, het onbekende te ondergaan. De
nieuwe dingên. de nieuwe toestanden trr.ch-
ten te doorgronden en te begrijpen. Nog kor
ter gezegd: de wensch, ons door langere of
kortere afwezigheid uit onze dagelijksche
omgeving, te vernieuwen. In de nieuwe, on
bekende omgeving ons andere, tijdelijke be
staan te genieten, te proeven en te verkla.
ren.
Niet iedereen, die op reis gaat, wordt de
zen dieperen zin van het reizen duidelijk.
Het gebeurt, dat wij, op reis zijnde, plot
seling in ons zelf tot deze erkenning komen.
Soms ook zijn het de tochtgenooten, die ons
deze diepere beteekenis van het seizoen we
ten bij te brengen.
Moeten wij alleen of in gezelschap reizen?
Deze vraag is buitengewoon moeüyk te
beantwoorden.
Er zijn menschen, die alleen reizen, en
toch het volle reisgenot deelachtig worden.
Merkwaardig is, dat bijna uitsluitend een
man alleen reist.
De alleen-reizende reist met een bewust
doel, niet door toevallig of door de omstan
digheden opgelegden dwang. Hij vindt zyn
grootste voldoening daarin, dat hy zich van
alles los voelt, dat hy geheel naar eigen in
zicht reist of dit komt ook voor zich
laat reizen.
De vrouw voelt zich minder aangetrokken
tot het alleen-reizen. Toch heeft de vrouw
even goed als de man den trek in zich naar
het onbekende, de zucht om de vreemde om
geving te zien en te bevorderen.
Het- alleen-reizen brengt naast zekere
voordeelen, ook nadeelen mee. De alleenrei-
zende man kan zich geheel en onverdeeld
aan het genot van het reizen overgeven. Hy
wordt niet afgeleid door gezelschap, be
hoeft zich, wanneer hij dat niet wenscht,
met niemand in te laten en geeft zyn fan
tasie vry spel. Hy kan het vastgestelde pro
gramma naar willekeur en op elk tijdstip
wyzigen.
Daarentegen ondervindt de alleenreizende
by momenten het gemis van gezelschap. Het
zyn de oogenbiikken, waaraan slechts een
heel enkele ontkomt, waarin het geval en de
behoefte anderen in genieting te doen dee
len, beginnen te spreken. Ook dan echter is
hy op zyn eigen gedachten aangewezen. Dit
gemis kan van voorbijgaanden aard zyn, het
kan zich vaak en heftig openbaren.
De meest ideale vorm van reizen is die van
het tweetal. Dat behoeft geenszins een echt.
paar te zyn. Een geestelijke en lichamelijke
eensgezindheid vormt den grondslag voor het
ideale reis-tweetal. Om de zegeningen van
het samenreizen deelachtig te worden, moet
groot aanpassingsvermogen en een sterk
zich één voelen aanwezig zijn, dat zich be
halve tot 't geestelykc ook tot 't terrein van
't lichamelyke uitstrekt, waar het reizen
vermoeienis en ontbering (de maaltijden
kunnen niet steeds op het bepaalde uur
worden gebruikt) insluit. De praktijk leert,
uitlevende en zich vol felheid lanceerende I welke hooge eischen vaak gesteld worden,
hartstochten. Dat deze tegenstelling ons Intusschen wordt een volledige aanpassing,
bijna den ganschen avónd voor den geest
«stond, is wel een bewijs, dat we van het
.angezien het thans het juiste tyds ip is, Groot-Russisch nationaal orkest echte volks
kunst te genieten kregen.
Waarvoor we hun dankbaar zijn.
om de kruisbessenstruiken met alcalische
Bourgondische pap tegen den Amerikaan-
*iET RUSSISCHE DANSTRIO
een groote eensgezindheid ber™ikt, eerst dan
wordt reizen voor de beide deolgenooten tot
het hoogst denkbare verwezenlijkt, dat
slechts 'cy uitzondering wordt bereikt. Een
tekort aan ware vriendschap, aan trouw,
aan opoffering komt eerst op reis aan het
licht. Het gezegde, dat mn om iemand goed
te leeren kennen, samen moet gaan reizen,
bevat veel waarheid.
Een andere vorm van reizen zyn de zoo
genaamde gezelschapsreizen, die haar ont
staan danken aan een te geringe ervaring
op 't gebied van reizen, geringe talenkennis,
soms ook gebrek aan tyd.
De leiders van reisgezelschappen, welke
de laatste jaren meer en meer in gebruik
raken, moeten in beperkten tijd den deel
nemers het voornaamste laten zien, wat een
stad of streek aan bezienswaardigheden be
zit. In zekeren zin reizen deze groepen niet,
zy worden gereisd, in tegenstelling met den
alleenreizende, die zelf zijn reisgenoot op
bouwt of sche pt. De groepreizen brengen
kennis van het land. de stad. de streek, die
bezocht worden. Een dieper doordringen,
een begrypen van den samenhang der din
gen, is voor hen niet weggelegd, althans niet
voor het meerendeel.
Een voordeel van gezelschapreizen is, dat
zy niet zóó verrr.crien als het individueele
reiser. Do regeling, de organisatie, de zorg
voor hotels, enz., de verantwoordelijkheid
berusten by den leider.
Na deze inleidende beschouwingen zullen
wy in een volgend artikel ons eerste uit
stapje behandelen.
