Binnenlandsch Nieuws
DERDE BLAD
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT DONDERDAG 6 JUNI 1929
BLADZIJDE 2
Voor 't Ned. Instituut
te Rome
Overheid en hótelbedrijf
Commissie geïnstalleerd
Het Paleis voor Volksvlijt-
terrein te Amsterdam
UIT ONZE OOST
Het „Sirius-incïdent"
In- en doorvoer van kippen
en eendeneieren
Finsche Volkenbonds
vrienden
Personeele "belasting
Verzetspoging op Flores
VRAGENBUS
SOCIAAL LEVEN
Diocesane Jeugdcommissie
in het Bisdom Haarlem
Wijziging Leerplichtwet
R. K. Werkliedenverbond
in Nederland
Nederl. Kruideniersbond
Yoegoslavisch Consulaat
Standaardisatie der
consumptiemelk
De stakende landarbeiders
LUCHTVERKEER
i
Fokkervliegtuigen in
Hongarije
Het eeuwfeest van
Toonkunst
Waarom legt de koekoek
zijn eieren in vreemde
nesten
Het bioscoop-conflict in het
Zuiden
Een tweede Stadsschouw
burg te Amsterdam
Het jubileum vanToonkufls*
Van N. N.
Van N. N.
0.50
2.50
Het is bekend, dat de Nederlandsche Over
heid aan het hótelbedrijf nog niet de betee-
kenis en waardeering toekent, welke het
verdient.
In Frankrijk, de Hotelhouder wijst er op,
is dit heel en heel anders. Daar bestaat zelfs
een Crédit National Hotelier, dat steun van
den Staat geniet. Dit crediet is een vennoot
schap met een kapitaal van 7.000.000 fr. Het
werd In 1923 gesticht ter bevordering van
Vreemdelingenverkeer en het ontving reeds
rentelooze voorschotten van den Staat op lan
gen termijn ten bedrage van bijna 35.000.000
fr. Op 28 Februari waren 293 leeningen op
langen termijn uitgezet. De Raad van Beheer
wil thans een obligatieleening uitgeven van
50.000.000 fr.
De credieten worden uitsluitend gebruikt
voor verbetering en uitbreiding van het hó
telbedrijf. Ze verzorgden de verbetering van
1570 kamers en de stichting van 3570 nieuwe
kamers.
Uit deze bijzonderheden blijkt, dat de
Fransche regeering begrijpt, welke groote
economische beteekenis het vreemdelingen
verkeer voor de welvaart van het land heeft
en tevens, hoezeer goed verzorgde en goed in
gerichte hotels het vreemdelingenverkeer
kunnen bevorderen. De Fransche hotels had
den langen tijd geen buitengewoon goeden
naam in het inter: lonaal vreemdelingen
verkeer, maar de Fransche regeering heeft
begrepen, dat zij alleen door dien naam te
verbeteren, het vreemdelingenverkeer op een
dusdanig peil zou kunnen brengen, dat het
financieel en economisch voor de welvaart
des lands van beteekenis zou kunnen worden.
Ongetwijfeld zal de steun, welken de Fransche
Staat aan het Fransche hótelbedrijf geeft in
den vorm der bovenbedoelde voorschotten,
zeer aan de ontwikkeling van het vreemde
lingenverkeer ten goede komen.
Nu zouden wij hier, zegt de Hotelhouder,
geen pleidooi willen leveren, dat ook de Ne
derlandsche Staat het Nederlandsche hotel-
bedrijf met rentelooze voorschoten moet ko
men steunen, maar wel willen wij de wijze,
waarop de Fransche Staat het Fransche
hótelbedrijf tegemoet komt, en tot ontwikke
ling tracht te brengen, aan onze Nederland
sche overheid als een voorbeeld stellen. In
ons land beseft men over het algemeen, ook
in overheidskringen, nog veel te weinig, welke
enorme, directe voordeelen 't vreemdelingen
verkeer aan den Staat en aan het volk kan
brengen. Daaraan is waarschijnlijk ook te
wijten het gebrek aan erkenning van de
groote beteekenis vjm het Nederlandsche
hótelbedrijf voor de ontwikkeling van het
vreemdelingenverkeer in ons land.
De Minister van Binnenlandsche Zaken en
Landbouw, mr. J. B. Kan, heeft Woensdag
ochtend in een der zalen van zijn Departe
ment te 's-Hagë, de dezer dagen door hem
en den Minister van Arbeid, Handel en
Nijverheid ingestelde studiecommiss e inzake
het besmettelijk verwerpen bü dieren en van
de Maltakoorts bij den mensch geïnstal
leerd.
Nog niet verkocht De gemeente
aangeboden
Woensdagmorgen is volgens het Hbld., door
een vertegenwoord'ger der combinatie, die
over den aankoop van het Paleis voor Volks-
vlijt-terrein reeds weken onderhandelt, dit
het gemeentebestuur aangeboden. De aan
bieder heeft eerst een bezoek gebracht bij
den burgemeester, die hem verwkes naar
wethouder Abrahams.
De gevraagde koopsom was den wethou
der van Publieke Werken te hoog, zoodat
onmiddellijk den belanghebbende is mede
gedeeld, dat op dien koopprijs niet kon
vorden ingegaan.
lo. het economisch belang, dat het vee-
houdersbedrijf bij de standaardisatie heeft;
2o. de technische uitvoering der standaar
disatie door het melkdistributiebedrijf;
3o. het economische en hygiënische be
lang, dat de consument bij de zaak heeft;
4o. de chemische zijde van het vraag
stuk, voornamelijk uit een oogpunt van
controle.
De commissie wordt ingesteld door den di
recteur van de Volksgezondheid dr. L. Lie-
taert Peerbolte, op verzoek van den Alg.
Ned. Zuivelbond en het Kon. Ned. Land
bouw Comité.
Teneinde te onderzoeken, of medewerking
voor de bestudeering van dit belangrijke
onderwerp zou zijn te verkrijgen van de
belanghebbende organisaties, heeft dr. L:e-
taert Peerbolte zich thans, met het ver
zoek, om zich in bedoelde commissie te doen
vertegenwoordigen, gewend tot den Nederl.
Chr. en den R.K. Boeren- en Tuindersbond,
het Centraal Bestuur der Bonden van Melk
veehouders, den Bond van Kaasproducenten
te Gouda, de Ver. voor Zuivelindustrie en
Melkhygiëne, den voorzitter van de Ver. van
Directeuren van Keuringsdiensten (dr. J. D.
Fillppo), prof. C. F. van Oyen, den wnd.
directeur-generaal van den Landbouw, dr.
A. J. Swaving, den directeur van MECA.
on M.E.B.A. dr. R. H. Gelder, de hoofd-
'nspecteurs der Volksgezondheid dr. J. B. M.
Coeberg en dr. H. C. L. E. Berger, terwijl
mr. dr. A. A. van Rhijn als secretaris zal
fungeeren. Behalve vertegenwoordigers van
den Alg. Ned. Zuivelbond en het Kon. Ned.
Landbouw Comité, zal bij voldoende be-
"ngst°l!ing der aangeschreven instantien
ook dr. Lietaert Peerbolte het voorzitter
schap der commissie op zich nemen.
Een tegenspraak.
Een B. T. A.-telegram uit Brussel meldt:
„Een Indisch blad maakt melding van
een incident, dat zich zou hebben voorge
daan gedurende de reis van den hertog van
Brabant door Ned.-Indië naar aanleiding
van het „faux Utrecht". Het bericht mist
eiken grond."
Tot zoover het draadbericht, dat natuur
lijk betrekking heeft op het ook door ons
overgenomen bericht van de N. Soer. Crt.
inzake het incident aan boord van de Si-
rius. De adjudant van prins Leopold zou
zooals men zich herinnert een onaan
gename opmerking hebben gemaakt over
onze land'genooten, zijn naburen.
Op 8 Juni treedt de wot in werking
De Minister van Binnenlandsche Zaken en
Landbouw maakt bekend, dat met ingang
van 8 Juni 1929 zal in werking treden de
wet van 31 Mei Mei 1929, houdende bepalin
gen betreffende den in- en doorvoer van
kippen- en eendeneieren. Te beginnen met
dien datum is het derhalve verboden kippen
en eendeneieren in en door te voerên (be
houdens de gemaakte uitzonderingen voor
rechtstreekschen doorvoer en opslag in koel
huizen, welke niet zijn voorzien van een
duidelijk en duurzaam stempel, hewelk met
letters van ten minste 2 m.M. hoogte ver
meldt den naam van het land van herkomst
of van welke het stempel als land van her
komst aandu'dt Nederland, tenzij, in het
laatste geva', wordt aangetoond, dat de eieren
uit Nederland afkomstig zijn.
Ten aanzien van den opslag in koelhuzen
is door de Minister van B'nnenlandsehe
Zaken en Landbouw en van Financiën een
regeling vastgesteld. Voor nadere bijzonder
heden zie men Stcrt. 107.
Een thee hij den Minister
Minister Beelaerts van Blokland en echt-
genoote nebben Woensdagmiddag een thee
aangeboden aan het gezelschap Finsche
Volkenbondsvrienden, dat ons "and bezoekt.
Versch'llende personen, die belangstellen in
het werk van den Volkenbond, waren mede
genoodigd.
Voor winkeliers e-d.
Het Tweede Kamerlid, de heer Staalman,
Snel en doortastend optreden van het
gezag breekt het verzet.
In West-Midden-Flores, op de grens tus-
schen Endeh en Bodjawa, is, volgens bericht
uit Endeh, een poging tot verzet ontdekt.
De datum, waarop hst verzet zou moeten
uitbarsten, was door de samenzweerders
vastgesteld op den nacht in Juni waarin het
nieuwe maan zou zijn. De hoofdleider van
het complot is genaamd Dokapah. Hij is
een zoon van den man, die in 1916 den
opstand in de streken geleid heeft, waarbij
een luitenant met diens patrouille werden
vermoord. Dokapah had zijn oom, zekeren
Serehmona, aangesteld tot zijn adjudant.
Door het snel en doortastend optreden
van het hoofd van de onderafdeeling En
deh, den gezaghebber BB. H. H. W. Kaag,
en dat van den militairen commandant,
den kapitein der infanterie W. J. van
Slobbe, werden de leider der verzetspoging en
diens adjudant met hunne volge'ingen op
heetsrdaad betrapt bij een overval van de
ceremonie hunner bloedbeëediging. Zij wer
den allen gevangen genomen. Het verzet is
daarmede thans totaal gebroken.
Nadat nog enkele andere arrestaties had
den plaats gehad, kwamen de hoofden der
andere in het complot betrokken kam
pongs zich bij de autoriteiten aanmelden.
Vr.: 1. Welk soort poeder en dag- en nacht
crème is het beste voor het gelaat?
2. Welk afdcend middel zoudt u me aan
raden tegen een rooden neus?
3. V/at most ik gebruiken om lange en don
kere wimpers te krijgen?
Antw.: Wanneer u onze advertentie-kolom
men raadpleegt en geregeld onze Vrouwen-
pagina's leest zult u zeker antwoord vinden.
Vr.: Is u bekend, waar in Haarlem een
avondcursus in scheepsteekenen gegeven
wordt en waar men zich kan melden?
Antw.: Wend u tot den directeur der Am
bachtsschool aan den Kleverparkweg.
Vr.: Door mij is op 3 Juni j.l. in uitgeput-
ten toestand gevonden een postduif, voor
zien van twee ringen, waarvan de le is ge
merkt met „055079 V 29. France"; de 2e
„Poste aerienne. Noailles. Oise."
Het diertje maakt het thans weer redelijk
goed, en ik zou het gaarne weder aan den
eigenaar willen afstaan.
Nu kom ik u beleefd vragen, of u mij kunt
inlichten, hoe ik handelen moet om met den
eigenaar in verbinding te komen?
Antw.: U doet het beste, een advertentie
te plaatsen, waarin u van uw vondst kennis
geeft. U kunt ook aan de politie van de
plaats uwer inwoning kennis geven van de
vondst.
Vr. Tot welken dokter moet ik mij wen
den voor een geneeskundig onderzoek voor
het huwelijk? Weet u wellicht een R. K.
dokter hiervoor?
An tv/.: Er zijn verschillende R. K. dokters
in Haarlem. U kunt de lijst op ons bureau
komen inzien.
Vr.: Ik ben van de. lichting 1913 en heb
gediend bij de Infanterie als milicien-ser
geant, tot Januari 1914. Ik ben met de mobi
lisatie weer opgekomen tot April 1916. Toen
Vanwege de Diocesane Jeugdcommissie in
't Bisdom Haarlem, wordt op Woensdag 12
Juni, in Amicitia, Westeinde 15 te 's-Gra-
venhage, des middags om drie uur, een bij
eenkomst gehouden waarin een uiteenzet
ting zal worden gegeven van het werk dei-
vrouwen van Nazareth.
Op deze bijeenkomst zullen welkom zijn al
degenen die zich In steden en industrie
centra In het Bisdom Haarlem bezig hou
den met het jeugdwerk voor het arbeidende
meisje.
heeft den Minister van Financiën de vol
gende vragen gesteld:
Is het den Minister bekend, dat door de ben ik afgekeurd. Heb ik nu cok recht op
vereen. Kon. Nederl. Middenstandsbond op :an mobilisatiekruis? Zoo ja. tot wien moet
ruime schaal onder de leden van de by haar my wenden? Ik woon in Uitgeest,
aanges'oten organisaties een circulaire wordt j Antw.: Ja, tenminste om het te dragen,
verspreid, waarin wordt gezegd, dat aan het y/entj u tot den heer P. S. Hartogh Heijs
bestuur dezer vereeniging „duidelijk is ge-van zouteveen, Iordensstraat 40, Haarlem.
Memorie van Antwoord en eindverslag
Aan de Memorie van Antwoord, vergezeld
van het eindverslag, over het ontwerp tot
wyziging van art. 3 der Leerplichtwet is het
volgende ontleend:
De Minister legt den nadruk op c'.e be
perkte strekking van het ontwerp, dat al'.een
een gevolg is van de onderling afwijkende
toepassing door verschillende rechters aan
den tegenwoordigen tekst v. art. 3 derde lid,
der Leerplichtwet gegeven. Hy wil dan ook
wat breedvoerig ingaan op opmerkingen, die
buiten het kader van dit ontwerp vallen. Dit
is het geval met betrekking tot de opmer
king, dat de formuleering van de laatste zin
snede: „en de klasse, waarin het bij het be
reiken van dien leeftyd geplaatst was, door-
loopen heeft," de bedoeling van den wetgever
niet zuiver weergeeft. Deze formuleering
komt reeds voor in den bestaanden tekst van
het derde lid van art. 3, zoodat, indien daarin
wyziging zou zyn voorgesteld, verder zou zyn
gegaan dan het wetsontwerp beoogt.
bleken, dat het betrekken van winkels, hotels
en koffiehuizen in deze belasting (perso
neele belasting) niet op de wet steunt, m.a.w.,
dat dus ten onrechte tot op heden deze be-
Vr.: Wat is de kortste route van IJmuiden
naar Lichtenvoorde per auto? Hoeveel K.M.?
IJmuiden Veïsen Amsterdam Hil-
lasting geheven wordt voor winkels, hotels versum Soestdijk Soest
en koffiehuizen" en in welke circulaire den Hoevelaken -/oorthuizen ou -ii -
leden wordt aangeraden aan een actie mede Scn Nieuw Milligen Apeldoorn
te werken om van betaling dezer belasting Zutphen Wamsveld Locnem _aA~
ontheffing te verkrijgen? i chem Ruurlo Lichtenvoorde. 172 K.M.
Is den Minister eenige rechterlijke beslis- j Vr.: Kunt u mij ook zeggen, op welke
sing bekend welke het zenden eener derge- uren de Amerikaansche consul zitting heeft
lijke circulaire wettigt? j in Amsterdam?
Zoo ja, is de Minister dan bereid te be- Antw.: Op de gewone kantooruren tus-
Algemeene Voorjaarsvergadering
te Maastricht
Tweede dag
Woensdagmorgen werd te Maastricht
voortgezet de voorjaarsvergadering van
het R. K. Werkliedenverbond in Nederland.
De voorzitter deelde mede, dat bij de ge
houden verkiezing tot bestuurslid van „Her
wonnen Levenskracht" was gekozen de heer
H. B. Haver.
In behandeling kwamen vervolgens de jaar
verslagen van „Concordia" en van de Cen
trale Volksbank. Deze gaven geen aanleiding
tot opmerkingen, zoodat de voorzitter beide
instellingen met den goeden gang van zaken
kon complimenteeren.
De agenda vermeldde als volgende punt
de behandeling van het rapport der „hooge-
school"-commissie. In verband met het feit,
dat het rapport niet voldoende inlichtingen
verstrekt over de financieele zijde van de
oprichting van een internaat voor toekom
stige arbeidersleiders, werd besloten de be
handeling van het rapport uit te stellen. Ook
de najaarsvergadering.
Aangenomen werd het rapport der Volks
krant-commissie. In de toekomst zullen ge
westelijke edities worden uitgegeven. Er zal
een bezoldigde propagandist worden aange
steld en de katholieke arbeidersbeweging zal
financieel deelnemen in de N. V. „Volks
krant".
Hierop werd de vergadering onderbroken
tot des middags half drie.
Vakbondsvergadering
Intussehen werd de vakbondsvergadering
gehouden.
In zijn openingsrede zeide de voorzitter, de
heer De Bruijn, dat het met de vak
beweging goed ging. Aan contributie werd
rond 4 millioen door de arbeiders opgebracht.
Het reservefonds beschikt thans over een
kapitaal van 317.000, dat waarschijnlijk nog
dit jaar tot 400.000 zal stijgen. Spr. con
stateerde voorts met genoegen, dat het ook
den R. K. Mijnwerkersbond, ondanks de be
strijding van zijn socialisti;chen collega, goed
gaat.
In deze vergadering werden goedgekeurd
de verschillende deelen van het jaarverslag,
die op de vakbeweging betrekking hebben.
Voorts werd nog een vergadering gehouden
van de bu de weerstands- en reservefonds
aangesloten bonden. De hierop betrekking
hebbende gedeelten van het jaarverslag wer
den eveneens goedgekeurd.
Te elf uur v/erd een bezoek gebracht aan
de Eerste Nederlandsche Cement Industrie
te St. Pieter. Om half één werd het Verbond
officieel ten stadhuize ontvangen.
De Ned. Kruideniersbond zal op 12 dezer
in de Officieren-Sociëteit te Amersfoort zijn
jaarlijk-che algemeens vergadering houden.
Behalve ds gebruikelijke huishoudelijke aan
gelegenheden, zullen eenige belangrijke voor
stellen aan de orde komen o a. betreffende
den bondsinkcop, waarvoor men een Agen
tuur- en - Commissiehandel Enkabé wenseht
te stichten, teneinde een scherps scheiding
te krijgen tusschen de iöeëele en matsrieele
■doeleinden van den bond.
vorderen, dat aan belanghebbenden terug
wordt betaald, zonder dat de hulp van den
rechter behoeft te worden ingeroepen, wat
door hen tot heden onverschuldigd aan per
soneele belasting Is betaald?
De regeering van het koninkrijk der Ser-
ven, Kroaten en Slovenen, heeft den vice-
consul, den heer H. H. van Dam, benoemd
tot consul by het consulaat-generaal te i.oC-
terdam en hem tevens belast met de waarne
ming van het consulaat-generaal.
De regeering stelt op verzoek van de A. N. Z.
en K. N. L. C. een studie-corfimissie in.
Naar het Hbld. verneemt, heeft de regie
ring besloten, een commissie in te stellen,
welke het vraagstuk der standaardisatie van
consumptiemelk zal onderzoeken.
Dit onderzoek zal worden gesplistt in 4
onderdeelen, nJ.:
Te Finsterwolde
Het Tweede Kamerlid, de heer Schaper,
heeft den Minister van Justitie de volgende
vragen gesteld:
Is de Minister bereid, ten spoedigste een
ernstig en onpartydig onderzoek in te stellen
naar hetgeen voorviel in den avond van
Dinsdag 12 Mei j.l. te Finsterwolde, toen de
marechaussee een aantal schoten loste op de
bevolking, waarby de persoon van Eltjo
Simens doodelijk werd gewond? Wil de minis
ter, zoo noodig in overleg met zijn ambtge-
nooten van Binnenl. Zaken en Landbouw en
van Defensie, maatregelen treffen, dat door
politie en marechaussee niet noodeloos tot
bloedvergieten wordt overgegaan?
Wil de Minister aan de Kamer mededeeling
doen van de resultaten van zyn onderzoek
en van de bevelen, door hem in dezen te
doen of gedaan?
werKversdiat'ttng gevraaga
Het Tweede Kamerlid, de heer Stenhuis,
heeft den Minister van Binnenl. Zaken en
Landbouw de vo gende vragen gesteld:
Is het den minister bekend, dat in het
Groninger Oldambt de landarbeiders bereid
zyn, voor een zeer matig loon tewerken.doch
de landbouwers in die streek weigeren, nen te
werk te stellen? Meent de Minister niet, dat
daardoor moet worden erkend, dat voor de
landarbeiders aldaar geen passend werk te
vinden is en de arbeiden als werkloozen
moeten worden beschouwd?
schen 9 en 5 uur op alle werkdagen, behalve
Zaterdagsmiddags.
Vraag:
Wat is de kortste weg per auto van
Alphen aan den Rijn naar Turnhout en
terug over Unen naar Alphen" aan den
Rijn?
Hoeveel K. M.?
Antwoord
I. Alphen aan den Rijn, Gouda, Haas
trecht, Vlist, Schoonhoven, Nieuwpoort,
Goudriaan, Gorinchem, Woudrichem, An-
del, Eethen, Waalwijk, Loon op Zand. Til
burg, Goirle, Turnhout (110 K. M.).
II. Turnhout, Goirle, Tilburg, Oister-
wijk, Boxtel, Schijndel, Veghel, Uden,
Heesch, 's-Hertogenbosch, Keusden, Aal
burg, Andel, Woudrichem, Gorinchem, Gou
driaan, Nieuwpoort, Schoonhoven, Vlist,
Haastrecht, Gouda, Alphen aan den Rijn.
(190 K. M.).
Vr. 1: Wat is de kortste weg van Tilburg
naar Megen N.-Br.?
2: Van Msgen naar Aalten, Geld.?
3: Van Aalten naar HeldenPenningen, L?
4: Van He'den Panningen naar Megen?
Antw.: 1: Tilburg Heivoort Vught
's-Hertogenbosch Heesch Oss Wa-
charen Megen, £0 K.M.
2: Megen Niftrik Wijchen Teers-
dijk Nijmegen Bemmel Huissen
Zevenaar Didam Zeddam Terborg
Varsseveld Aalten, 78 K.M.
3: Aalten Dinxperlo Anholt Em
merik Kleef Griinewald Gennep
Heyen Afferden Well Wanssum
Thünray Hor t Sevenum Baario
Helden-Panningen, 80 K.M.
4: Helden-Panningen Weyel Lussel
Duurae Oplo St. Antonis Wanroy
Will Grave Ravenstein Megen, 78
K.M.
Vr. Ik heb twee loten van het Paleis voor
Volksviyt, Serie 5311 no. 40 en Serie 5310 no.
Is de minister daarom bereid, de werkver
schaffingen voor deze arbeiders open te 40, zyn deze loten al uitgeloot?
stellen? I Antw.: Nog niet uitgeloot.
Een schandaal in het Hongaarsche
Parlement
Men schrijft uit Boedapest aan het „Hbld."
Naar aanleiding van het vliegtuigongeluk
boven den Donau bij Boedapest, waarbij twee
personen het leven verloren, hield de demo
cratische afgevaardigde Karol Rassay voor
enkele dagen eene pavlementsrede4 waarin
hü erop wees, dat het verongelukte vliegtuig
behoorde tot eene serie van zes, die in Oc
tober 1922 by de „N.V. Nederlandsche Vlieg-
tuigenfabriek" werden gekocht. De Hongaar
sche luchtverkeersmaatschappij, die van den
staat een subsidie van 55.000 gulden had
ontvangen, betaalde voor de vliegtuigen to
taal 1B3.000 gulden, In welken prijs ook de
provisie van 60.000 gulden begrepen was. Wie
deze provisie ontving, is op het oogenblik
nog niet duidelijk. De directeur der maat-
schappy beweerde. dat aan hooggeplaat
ste beambten der Nederlandsche fabriek werd
betaald, waartegenover de directeur be
schuldigd wordt, dat geld zelf te hebben
opgestoken. Op het oogenblik is die zaak voor
het gerecht. Overigens schrijft het financieel
weekblad „A Pérzvilég", dat de toenmalige
directie der Hongaarsche maatschappy be
schuldigd wordt machines te hebben gekocht,
die al niet meer geheel nieuw waren, terwyi
reeds in de directievergadering van October
1926 door een der toenmalige functionarissen
zou verklaard zijn, dat de machines rijp wa
ren, om door nieuwe te worden vervangen.
Het blad verneemt van de N. V. „Neder
landsche Vüegtuigenfabriek", die in dit be
richt genoemd wordt, dat de voorstelling als
zouden de In 1922 gekochte machines toen
maals niet nieuw zijn geweest, volslagen on
waar is. terwijl eveneens de insinuatie als
zou eenige provisie zijn uitbetaald aan „hoog
geplaatste beambten der fabriek", met kracht
kan worden tegengesproken.
Overigens is het ook de fabriek bekend,
dat in Hongarije naar aanleiding van be
weerde onregelmatigheden een strafproces
hanvend is tegen dsn toenma'igen directeur
der Hongaarsche Luchtverkeersmaatschappy,
waarvan echter, noch wat den aard der be
schuldigingen, noch wat het verloop er van
betreft, iets naders bekend is. De voormalige
directeur is inmiddels vervangen en daar over
den staat van dienst of het onderhoud der
machines hier verder niets bekend is, kan
ook niet beoordeeld worden in hoeverre deze
vliegtuigen voor vervanging in aanmerking
kwamen.
Woensdagmiddag is het eeuwfeest der
Maatschappij tot Bevordering der Toonkunst
te Amsterdam Ingezet met een plechtige bij
éénkomst, n.l. dea honderdste algemeens ver
gadering, in de aula der gemeente-universi
teit. a>
De minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen, mr. Waszink, en .Vele andere
genoodigde autoriteiten, alsmede verschillen
de buitenlandsche gasten, woonden de feest-
vergadering by.
De feestrede werd uitgesproken door den
voorzitter van Toonkunst, jhr. mr. dr. E. A.
van Beresteyn, die een terugblik wierp op
den afgeloopen weg, waarop hij zich reken
schap gaf van de wyze, waarop de jubilee-
rende maatschappij de op haar genomen
taak heeft vervuld.
Na de feestrede werd meegedeeld, dat tot
leden van verdienste zyn benoemd de navol
gende personen: E. S. Labouchère, mr. A. J.
Labouchère, J. D. C. van Dokkum, mevr. J.
Beukersvan Ogtrop, Jacques Urlus, mevr.
de HaanManifarges, Jul. C. Bunge, Cat-h.
van Rennes, Cornelie van Zanten.
De navolgende leden uit het buitenland
werden tot leden van verdienste benoemd:
prof. Gudido Adler, E. Humblot, prof. Leo
Lestenberg, Jos Jongen, prof. Edward Dont,
Gerald Cooper, Ottorino Resplghi en Hubin
Goldmark.
Vervolgens nam Z. Exc. de minister van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen het
woord.Toen minister Waszink het magistrale
gedenkboek der Maatschappij ter hand nam,
werd hy getroffen door den titel „Honderd
jaren Muziekleven in Nederland". Om na te
gaan of deze titel niet getuigt van overschat
ting, moet men zich voorstellen, hoe diep
hot muziekleven in Nederland ten tijde van
de oprichting der Maatschappij was gezon
ken. Als men nagaat hoezeer 't muziekleven
in dien tijd echter is opgekomen, dan moet
men van een wonder spreken. Dat in elk
eenigszins groote stad eenmaal per week een
goed muziekstuk werd ingestudeerd onder
leiding van 'n deskundig musicus, en op deze
wijze in het geheele land goede muziekcentra
werden geschapen, is een werk, dat moeilijk
te hoog kan worden geschat.
Naar aanleiding van de passage in de rede
van den voorzitter, dat men van overheids-*
wege wel van goeden wille is, maar zich geen
financieele offers wilde getroosten, merkte
de minister op, dat hij in het begin van zijn
loopbaan heeft medegewekrt aan de oprich
ting van een commissie, waaraan cok de
Maatschappy heeft medegewerkt. Deze com
missie zal binnenkort rapport uitbrengen en
spr. hoopt, dat dit rapport een redelijke ba
sis zal geven, waarop de Regeering het mu
ziekonderwijs zal kunnen organiseeren. Spr.
bracht de Maatschappij nogmaals de geluk-
wenschen der Regeering over en meende, dat
aan de waardeering voor het werk der be
stuurders wel het best uiting werd gegeven
door de opdracht uit te voeren van Hare
Majesteit de Koningin, wie het behaagd had
den heer Dudok van Heel te benoemen tot
Ridder in de Orde van den Nederlandschen
Leeuw, den heer S. Dresden, directeur van
het Amsterdamsche Conservatorium en den
heer Nolthenius tot Officier in de Orde van
Oranje Nassau, den algemeenen secretaris
der Maatschappij Paul Cronheim tot ridder
in de Orde van Oranje Nassau, terwijl aan
mej. Fricks, die 40 jaar aan het Toonkunst
koor verbonden is, de zilveren eere-medaille,
verbonden aan de Orde van Oranje Nassau,
was verleend.
Onder applaus reikte de minister de eere-
teekenen uit.
Wethouder Ketelaar aan- liet woord
De heer Ketelaar, wethouder van kunst
zaken te Amsterdam, bracht de gelukwen-
schen over van burgemeester De Vlugt, die
wegens Raadszitting zelf niet aanwezig kon
zijn. Het is spr. een eer en een vreugd, dat
de Maatschappij Amsterdam heeft gekozen
om haar 100-jarig bestaan te vieren. De
Maatschappij is een integreerend deel van
het kunstleven in de hoofdstad. Spr. geeft
het bestuur de verzekering, dat 't gemeente
bestuur de Maatschappij waar mogelijk be
hulpzaam zal zijn bij het op waardige wijze
onderbrengen van de bibliotheek van de
Maatschappij. De wethouder wees op het ge
wicht van de Muziekschool en op den groo-
ten invloed van het Conservatorium. De bloei
van het concertleven in Nederland was on
getwijfeld te danken aan het werken van
Toonkunst met haar koor, dat ook buiten
onze grenzen beroemdheid heeft verworven.
Spr. eindigde met de 100-jarige nog een lang
en werkzaam leven toe te wenschen.
De verdere gelukwenschen
Prof. Adler uit V/eenen, met applaus be
groet, brengt ook namens de Duitsche gas
ten zijn gelukwenschen over en herinnert
eraan, dat reeds bij het begin der Maat-
I schappij Oostenrijkers hebben deelgenomen
j aan de door de Maatschappij uitgeschreven
I prijsvraag naar de verdienste van Nederlan-
ders in de muziek. Onvergetelijk zijn voor
i spr. de Mahlerfeesten, 9 jaar geleden te Am
sterdam gevierd.
De Maatschappij tot bevordering der Toon
kunst is een cultuurinstelling van den eer
sten rang en spr. wenscht haar toe nog veel
voor de muziekkunst te kunnen doen en nog
veel nuttig werk te mogen verrichten „per
saecula saeculorum".
De Fransche senator Humblot, het woord
verkrijgende, achtte Toonkunst een instelling
aan welke het geheela internationale muziek
leven dankbaarheid verschuldigd is. Frank-
5 rqk zal zich steeds blijven herinneren de ver-»
schillende uitvoeringen, die Toonkunst cp
magistrale wijze bij verschillende gelegenhe
den in Frankryk heeft gegeven. Geen
Fransch musicus van beteekenis, die Toon
kunst niet kent. De naam Mengelberg is be
kend over de Nederlandsche grenzen en spr.
achtte het een eer, dat zijn landgenoot Pierre
Monteux zoo nauw verbonden is geweest aan
het Amsterdamsche Concertgebouworkest en
het Toonkunstkoor.
De voorzitter, jhr. mr. dr. van Beresteyn,
reikte vervolgens met een kort woord aan
de nieuw-benoemde leden van verdienste een
oorkonde uit. Namens de prijsvraagjury deel
de dr. Wagenaar mede, dat ds jury, bij wie'
169 Inzendingen waren ingekomen, den prijs
van 2500 had toegekend aan de inzending
onder het motto: „Nil Mortale Sonans", een
compositie voor orkest en koor, getiteeld
„Weinlese." Bij opening van de enveloppe
bleek, onder luid applaus, de inzender te zijn
ir. Rudolf Mengelberg.
Vervolgens deed de secretaris der Maat
schappy, dr. Cronheim, voorlezing van een
ingekomen brief van den heer Dudok van
Heel, waarin deze mededeelde, een bedrag
ter beschikking te stellen voor een fonds, on
der behee* van het Toonkunstbestuur, van
welks rente aan talentvolle jonge kunste
naars, steun verstrekt zal kunnen worden. De
heer van Beresteyn had een penning in zil
ver en brons ter beschikking gesteld voor
diegenen, die zich t.a.v. de Maatschappy bij
zonder verdiensteiyk hebben gemaakt.
De wetenschappelijke oplossing
vraag danken wij aan den in 1900 overleoe
Duitschen professor dr. Altum. „De koekoek,^
zoo zegt hij, „dient onder alle vogelen
tegenwicht tegen de behaarde rupsen.
Geen
andere vogel verslindt ze, maar de koekoe
speelt ze zonder nadeel en met groote voor-
liefde naar binnen, 't Is echter bij alle be
haarde rupsensoorten een opvallend ver
schijnsel, dat zij zich op sommige tijden e
op sommige plaatsen in bedenkelijke menig1^
vertoonen. De koekoek, die alleen het ver
spreiden dezer insecten moet tegengaan
heeft dus een groote taak. In gewone omstan
digheden moet hij over alle bosschen geliJk*
matig verdeeld leven, en zijn verbazend
eetlust is dan voldoende om het land van
rursen schoon te houden.
Maar in jaren van rupsenplaag zijn eenig
weinige koekoeken tegen de millioenen deze
diertjes machteloos. Er moeten zich dan een
menigte koekoeken naar de bedreigde plaat*
sen begeven, om door weken lang werken
het evenwicht te herstellen. Nu is de rupsen-
tijd, Mei, Juni en begin Juli, tevens ook o®
broedtijd der vogels. De koekoek kan dan n'®
in paren gedurende langen tijd aan het nest
gebonden zijn; hij kan zich niet ophouden
met nestbouw, broeden' en voederen, maar hu
moet in vrijheid kunnen gaan en blijven*
waar de rupsenplaag heerscht. Inderdaad
trekken koekoeken naar de bedreigde plaatsen
en wel in zoo groot getal als noodig is. Nauw
keurige waarnemingen hebben het bewezen-
Bekend is, dat de koekoek zijn eieren
groote tussehenpoozen legt. Zoo verloopen
verschillende dagen vóór de vijf of zes eiera*
gelegd zijn.
Vergadering te Maastricht
De „Nederlandsche Bioscoop-Bond" belegt
op Vrijdag 14 Juni a.s., des avonds om 8 uur'
een openbare vergadering in de „Cinem®
Royal", te Maastricht, waar hoofdbestuurs
leden van den Bond een uiteenzetting zullen
geven, betrekking hebbende op het bioscoop'
conflict in het Zuiden.
Een open
De Nederlandsche Bioscoopbond heeft n^n
den burgemeester van Tilburg een open bri®'
gezonden, naar aanleiding van de door dezen
verstrekte gegevens aangaande het aanta'
films en wel in antwoord op de interpellate
van het raadslid Van Rijzewijk in de laatst
gehouden raadsvergadering. De Bioscoopbond
noemt de gegevèns van den burgemeester -*"
aangenomen dat hy gebruik maakte van of'
ficieele gegevens een opzettelijk onjuist®
inlichting en stelt daartegenover de volgend®
officieele cijfeTs:
Tot 1 Mei 1929 heeft de Centrale Con1'
missie toegelaten 1959 hoofdfilms, waarvan ®r
739 toelaatbaar werden geacht voor personen
boven de 18 jaar. Deze 739 films moesten
door de Amsterdamsche „dilettantistische'
Nakeuringscommissie van de „Vereeniging f'
Noordbrabantsche en Limburgsche Gemeen*
ten voor Gemeenschappelijke Filmkeuring'
worden nagekeurd. Op de door de Zuidelijk®
Keuringsvereeniging vóór 1 Mei j.l. verstrek'
te lijsten komen thans de titels van 61 goed'
gekeurde films voor. Onder deze films staan
er enkele dubbel vermeld en moesten vei"
schillende gerangschikt worden onder d®
film-, die door de Centrale Commissie voor d®
Filmkeuring te 's-Gravenhage voor personen
beneden de 18 jaar toelaatbaar zyn geacht»
zoodat er naar officieel is vastgesteld
slechts in het geheel 31 films overbleven»
welke door de nakeuringscommissie voor he:
Zuiden zijn goedgekeurd, d.i. 4.2 pet. van het
totaal aantal hoofdfilms, hetwelk in roula"®
is. Ruim 700 hoofdfilms, toelaatbaar vo°r
volwassenen, d.i. 95.8 pet. per productie, we1"
den niet door de Zuideiyke Nakeurlngsco®'
missie gezien en dus geweerd.
De gemeenteraadsleden Boekman, Van den
Bergh, F. M. Wibaut, Woudenberg, Gulden»
Sajet en Tilanus hebben het volgende vo°*'
stel ingediend
De Raad noodigt B. en W. uit den bouW
van een tweeden Stadsschouwburg voor
bereiden.
Dit voorstel wordt als volgt toegelicht:
Reeds by de behandeling van de voordrach
inzake den Museumschouwburg stond h®
vast, dat in Amsterdam behoefte is aan ®ee
schouwburg-ruimte. Door het afbranden vn"
het Pale's voor Volksvlijt is die behoefte 11
toegenomen.
Uit het bekend geworden piannen tot d®
bouw van een nieuwen schouwburg, welke "u
den Raad of by B. en W. zyn ingedieh°j
blijkt voldoende, dat de ncodzakelykheid f®
voorziening in die behoefte ook door partij
liere ondernemers wordt gevoeld. Eel1
.ifl?
wordt in vrijwel al die plannen deelnei».
van de gemeente in het financieele ris
vooropgesteld of verondersteld. .j,
De onderteekenaars van het voorstel
echter v i oerdeel dat, waar het exploit6®1'®
van schouwburgen door de gemeente See
ander doel mag hebben, dan bevordering v®
de tooneelkunst en het wekken van belah®
stelling voor die kunst by de massa der b
volking, de gemeente tot taak heeft zelfs*»®
d g te voorzien in genoemde behoefte.
Zij meenen, dat, gezien de overige bed10
ingen der gemeente op het gebied der
neelkunst, het thans het oogenblik is -
denkbeeld, vervat in bovenstaand voorste'»
ernstige overweging te nemen.
hu®
Bij de uitvoering van de Achtste
phonie van Gustav Mahler door de
schappij tot Bevordering der Toonkunst
gelegenheid van het 100-jarig bestaan öell
Maatschappij op Zaterdagavond 8 Jl!nVej{,
ap Zondagmiddag 9 Juni voor het Pllb'ieS
zullen als soli ten medewerken de <fa pi
Mia Feltenburg, Jo van YzerVincent.
Moorlag, Margaret Matzenauer, Ilona Eu
en de heeren Louis van Tulder, Hern1
3chey, Alfred Fischer. Naast het kooi'
afdseling Amsterdam van Toonkunst za'
jongenskoor van de Vereeniging tot Verb^eji
ring van den Volkszang, directeur H. _J» yj
Hertog, medewerken. De orgelparty 1
handen van den heer Jan Nieland eggj-
pianist werkt mede mr. Johannes den
tog.
t
