Nieuwe Haarlemsche Courant | 1929 | 12 juni 1929 | pagina 7

Rechtszaken

VOOR DE HUISKAMER

tweede blad

De moord op den heer Lans te

Rotterdam

NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT - WOENSDAG 12 JUNI 1929

BLADZIJDE 3

LANDBOUW EN VISSCHERIJ

De nieuwe Hollandsche
pekelharing

~OCIAAL LEVEN

Het conflict in hetvisschers-
bedrijf te Scheveningen

Staking te Andijk

KERKNIEUWS

Het Sint Petrus Liefdewerk

KUÏJST EN KENNIS

Charles Eyck

Openluchtspel te Tegel en

Boekbespreking

l Katholieke Illustratie

ONDERWIJS

Prof. dr. P. N. van Kampen

Moeder en kind

Voor de Rotterdamsche rechtbank is
dinsdag begonnen do zaak tegen G. A. v. O.
alhier, die beklaagd wordt van moord op zijn
Patroon, den heer Lans te Rotterdam, bene.
Vpr'S verduistering te dezen nadeele en
Talschheid in geschrifte.

y-'- de behandeling van de zaak bestond
Srcote belangstelling. De gereserveerde tri-
t bun c waren geheel bezet en een groot aantal
banken was in de zaal geplaatst, welke alle
ingenomen. Ook de publieke tribune was
E-a nnvol. Opvallend sterk was het vrouwelijk
riement vertegenwoordigd.

Het verhoor van verdachte

Verdachte G. A. v. O. maakt een zeer kal-
•Pen indruk en hoort de voorlezing van de
dagvaarding staande aan.

T>e president deelt mee, dat allereerst de
Termogensdelicten behandeld zullen worden

V- O. bekent de hem ten laste gelegde ver-
d' leringen en valschheid in geschrifte.

President: Hoe komt het, dat u al jaren
'ar'? in schulden steekt?

O.: Al het geld is in mijn huishouden

Verbruikt.

De president wijst er op, dat O. in de zes
Jaren, dat hij bij de N. V. werkzaam was,
ee° inkomen heeft gehad van 4800. Toen
bij in 1923 uit Indië terugkwam, had hij een
biUieering gekregen van 20.000.

O. geeft toe ruim 11.000 te hebben ver
duisterd en in 1925 met die verduisteringen
*9. ziia begonnen, maar hij kan niet opgeven
Vaaraan al het geld is weggegaan

De president rekent verd. voor. dat hij een
fearl'jksch inkomen heeft gehad van onge
ler 7000 en desondanks leefde in zeer ar
moedige omstandigheden. Hij betaalde de
m.r. est eenvoudige schulden niet en kreeg
2l - afgedragen kleeren van zijn schoon
zuster.

O. zegt. dat er schufden waren.

President: Maar toen u uit Indië terug
kam, had u toch geen schulden?

O.: Neen, toen. Maar ik heb te hoog

Seleefd.

President: Wanneer?

O.: Tot nu toe.

President: Volgens het door u overgelegde
sta--je van de uitgaven, leefde u niet te
hoog.

De president begrijpt ook niet, dat O. er
hcoit eens met Lans over gesproken heeft,
dat hij verduisteringen gepleegd had. Zoo-
b die het bedrag van het in de zaak ge-
st-w o kanitaal niet te boven gingen, zou
bij wel zijn baantje kwijt geweest zijn, maar
Oöic'at er geen nadeel ontstaan was, zou er
to-'n geen strafzaak uit ontstaan zijn.

O.: Er is nooit over gesproken.

President: Ja, u is een gesloten mensch.

De nresident gaat dan de wijze na, waarop
verschillende verduisteringen zijn ge-

Meegd.

President: Het is niet gebleken, dat u on
der u handelwijze gebukt ging. Niemand
b ft ooit iets aan kunnen merken. Ja
*e'ifs nam u in den laatsten tijd nog vioolles.

De accountant rekent

1 c -tn.ige James Polak, accountant licht het
1 fleer tem' uitgebrachte rapport toe. In totaal
«lijkt door verdachte in den loop der jaren
U.ii7.cp onrechtmatige wijze aan de zaak
onttrokken te zijn en elk jaar werd het
JJ.V'" '•dsterde bedrag hooger. In 1925 werd
1 10 verduisterd, in 1925 ruim 2000, in
1927 ongeveer 3000 en in 1928 ruim 4000.
IJ vr. wed. G. weyne-Waanders, de
schoonzuster van verdachte, kreeg op haar
'jrt ening' steeds bedragen overgeschreven
f de N. V. Adr. de Haas. Zij zegt niet be
ar- -n c hebben, dat de zaak niet in orde
i»as.

President: De rechtbank mag niet aanne-
tr n u n;et begrepen zou hebben, dat
1 ah tusschenpersoon werd gebruikt hij han-
de'irgen, die niet in den haak waren.

C !:uige: Ik heb er werkelijk niet bij ge
dacht.

D- president zegt dat het met de cheques
vreemd ging. Als er geld was overge-
'r roven, schreef zij een cheque uit, die ze
!tl het boodschappenmandje deed. 's Mor-
;hs kwant O. dan de cheque halen, welkP
bi' dan maar uit het mandje behoefde te
banen, dat achter de buitendeur hing.
De verdediger, mr. Kokosky, vraagt ge-
of zij ooit eens voordeel van haar be
middeling heeft gehad.

Getuige: Nooit.

Nadat nog twee getuigen zijn gehoord, die
aart verdachte cheques hebben uitbetaald,
tccrcu overgegaan tot de voornaamste be-

Schu]diging:

den moord.

Dr inspecteur van politie, L. Hermans legt
i't-'b'-iiigen af voor de indentlficatie van

bet lijk.

Getuige Commijs, agent van politie, heeft
b- fik overgebracht van het pand aan den
"l '-hf.edijk naar het ziekenhuis.

8 tuigen v. d. Most en Bruinants, beiden
J.11 jnhediende bij de N. V. Adr. De Haas
?r r»r'e!mr.etschappijhebben in het zieken-
het lijk, dat hun aangewezen was door
/""'"e Commijs, herkend als dat van P. C.
Lans.

t °etuige dr. E. C. v. Rijssel, prosector-bac-
!oeg. heeft de lijkschouwing verricht en
"acenstateerd, dat het slachtoffer tal van
v.'''"ondingen aan het hoofd had, voorname-

aan den achter- en zijkant.
r. arts waren er snijwonden aan den hals.

ken is, dat meer dan eenmaal was ge-
jr' "n en dat deze wonden zijn aangebracht
5dgf (t0 verwondingen aan het hoofd waren
gebracht Uit de liggingen der verwon-
:"n leidd» getuige af dat de aanvaller
;c°f of rechts op zij van het slachtoffer
hebben gestaan. Z.i. moet er geen wor-
p ;r>e hebben plaats gehad. Toen Lans
v"-allen was. is hij zoodanig geslagen, dat
b:et meer in staat was zich te verweren.
- complex slagen dat hem op het hoofd
^"gebracht is zeker doodeliik geweest,
'i hem den hals afgesneden is, was het
achtoffer nog niet overleden. Uit den aard
verwondingen meent getuige te moeten
""•Ten. dat de slagen on het hoofd zijn
- ibrach: door een stomp voorwerp, dat
r,'-" zoo heel zwaar is. Getuige meent, dat
J5 jen heel goed kunnen zijn toegebracht
tl den wandelstok, die als stuk van over-
'tn "1 a an we dg is. De snijwonden moeten
r bracht zijn met een vlijmscherp mes^
het aanwezige tafelmes, kan voor het
f.' h'-en van deze wond hebben gediend.
V} "e meent, dat het niet noodzakelijk is.
b de kleeren van den dader met bloed
j. t zijn geworden Wanneer deze achter
slachtoffer heeft gestaan, of, wanneer
Joofd voorover gebogen lag, toen de
lij,';1 werd 'toegebracht, is het wel moge-
'lat de kleeren van den dader niet be-
Zijn

fla. Kokosky vraagt getuige of hij meent.
qa; de moeten die in de deur gevonden zijn
tl t kunnen zijn gemaakt met den wan-
v 0l': die als stuk van overtuiging aan-

Iv? is-

l],°flicier merkt op, dat deze stok in be.
a genomen is op het kantoor van Lans,

waar ze tegen een bureau stond. De andere
stok, die ten huize van verdachte in beslag
genomen is, ik ook aanwezig en deze past
volkomen in de moeten die op de deur ge
vonden zijn.

Getuige Commijs agent van politie, heeft
in een met gordijnen afgesloten kastje een
mes gevonden. Dadelijk na de misdaad was
gezocht naar voorwerpen waarmee de moord
gepleegd zou zijn, maar toen is het, mes niet
gevonden. Eerst een paar dagen later, is het
mesje op de mededeeling van een werkster
dat er een mesje op een bordje lag, dat er
voorheen niet gelegen had, gevonden.

Getuige dr. D. Gerhardt heeft een schei
kundig onderzoek ingesteld op de hem ter
hand gestelde stukken. Op geen dezer, ock
niet op het, eenige dagen later gevonden,
tafelmes, was iets bijzonders gevonden, be
halve op een colbertjasje. Daarop is aan de
binnenzijde een bloedvlek geconstateerd
maar getuige kan niets met zekerheid om
trent den ouderdom verklaren.

Op een vraag van mr. Kokosky antwoordt
getuige, dat het mesje niet den indruk
maakte pas geslepen te zijn. Overigens is 't
wel mogelijk, dat het mesje in de paar da
gen dat het zoek geweest is, een bewerking
heeft ondergaan, waardoor elk spoor ven
bloed daarvan verwijderd is. Ook op. de
schoenen zijn geen sporen van bloed gevon
den. Getuige merkt echter op, dat het heel
goed mogelijk is, met een borstel en water
alle bloedsporen, mits ze versch z.'n, te ver
wijderen.

De president.: De schoenlapper, die vev-
dachte's schoenen zou verzolen, heeft de-op
merking gemaakt, dat deze zoo buitenge
woon nat waren.

Daarna wordt overgegaan tot het

verhoor van verdachts

O. verklaart onschuldig te zijn. Hij is op
geen enkele wijze bij den moord betrokken.

De president wijst hem er op, dat er over
hem een aantal rapporten is nagebracht.
Iri één daarvan verklaart een vriend, die ziin
naam niet wil noemen, dat verdachte eens
over zijn kind. dat lastig was, had gezegd:

..Men moest zoo'n kind kunnen afmaken."

Verdachte verklaart alles voor fantasie en
mr. Kokosky protesteert tegen het in het
geding brengen van een verklaring van een
getuige, die zich niet durft noemen.

Pres.: Niet wenscht te noemen.

Verder verklaart verdachte, dat hij op den
Donderdag van den moord op kantoor heeft
koffiegedronken. Daarbij heeft h!1 gebruik
gemaakt van het mes, dat hier getoond is.
Na het gebruik werd het mes met ander ge
rei naar het keukentje gebracht naast het
kantoor, dezelfde plaats waar het lijk is ge
vonden. Verdachte zegt pertinent, dat hij t
dien avond tot half zeven op kantoor is ge
bleven. Hij nam afscheid van den heer Lans
en wandelde naar het spoor rtiet de bedoe
ling den trein van 7.02 te nemen.

Pres.: Waarom wandelde u, terwijl u haast
had en u om 8 uur thuis wilde ziin. daar
u dien avond vioolles had? In de instructie
verklaarde u, dat u wandelde om tien cent
voor de tram te besparen.

Verd.: Neen ik wandelde omdat ik den
geheelen dag op kantoor had gezeten.

Pres.: Dat klinkt aannemelijker. Maar
dan heeft u er toch heel lang over gedaan.

Verd.: Dat kan wel, ik heb last van aam
beien.

Maar de president vindt het vreemd, dat
iemand die ziek is en haast heeft, den groo-
ten afstand Oostzeedijk—Station wandelt.

Mej. Chr. G. W. Lans, de orriris dochter
van den verslagene, verklaart pertinent, dat
verdachte haar gezegd heeft den bewusten
Donderdagavond al om halfzes naar huis te
zijn gegaan.

Zoodra zij den moord vernam, dacht' ge
tuige dat de heer Van O. het had gedaan.
Toen zij echter zag, welk een zieligen indruk
verdachte maakte, heeft zij deze meening
laten varen. Ook mevr. de wed Lans heeft
verdachte hooren verklaren, dat hij dien
Donderdagavond vroeg naar huis was ge
gaan. Een uur had hij niet genoemd. En de
zoon van den verslagene zelde, verdachte op
den avond van den moord te hebben opge.
beid in Den Haag.

Verdachte zeide toen: „Wij (hü en Lans)
stonden samen klaar om weg te gaan. maar
Lans zei me: ga maar vast door ik heb nog
te werken."

Verdachte ontkent deze woorden te heb
ben gebezigd.

Agent Commijs heeft den afstand Oostzee
dijk—Station Hofnlein in 23 minuten afge
legd, terwijl hij betrekkelijk langzaam liep.
De zitting werd daarna geschflrst tot kwart
voor twee.

Getuige Tinbergen

Mej. Cath. Tinbergen, kantoorbediende
ten kantore van De Haas' Handë'maat-
schappij heeft als laatste bediencte het kan
toor om kwart voor zes dien avond verlaten
Alleen de heeren Lans en v. O. waren toen
nog aanwezig. Op het kantoor had v. O. den
Lijnaam van „de rubberhak".

Verdachte zegt dien avond het gebouw
aan de voorzijde Oost-Zeedijk te hebben ver
laten. „Ik ben" zoo zegt hij „dien avond
verscheidene malen langs den hond ge'.oo-
pen, zonder dat deze teekenen gaf, dat hij
mij moest opsporen."

President: (tot eten agent). Is dat zoo?

Agent: Ja, maar het onderzoek Was toen
afgeloopen.

President: Zoo! Wist de hond dat dan
ook?

Voordeur afgesloten

Chef L. H. H. J. Vermaas, die de zaak
altijd afsloot, heeft d'ien avond den voorkant
afgesloten en den procuratiehouder aange
zegd, dat deze aan den achterkant het ge
bouw kon verlaten.

Getuige Bruinaars, magazijnbediende bij
Haas, heeft verdachte dikwijls door het ach
terhek zien gaan, waaruit bleek, dat hij een
sleutel had van dit achterhek; hij had de
gewoonte er doorheen te gaan als het mooi
weer was en de heer Lans zich niet op het
kantoor bevond.

Volgens verdachte was hij spoediger aan
het station, als hij het achterhek uitging. De
president droeg daarom den agent Commijs
op zulks te onderzoeken en morgen reeds
proces-verbaal uit te brengen over het tijds
verschil tusschen het gebruik van beide uit
gangen als men zich naar het station be
geeft.

Verdachte heeft steeds ontkend een sleutel
van het achterhek te hebben gehad.

Er is echter meer. Uit het onderzoek is
gebleken, dat verdachte eenige sleutels bij
zijn schoonzuster heeft gebracht, mevri de
weduwe G. W.-W., dezelfde die zich geleend
had voor de overschrijvingen van de giro.

Verdachte verklaart, dat hij de sleutels bij
zijn schoonzuster heeft gebracht, wijl hij
vermoedde, dat de sleutel van het achterhek
er bij was. Hij was er steeds bevreesd Voor,
dat men verband zou leggen tusschen de ge
pleegde fraudes en den moord.

De president concludeert, dat deze con
clusie alleen getrokken kan worden, wanneer
men wist, dat de moordenaar door het ach
terhek was gegaan.

Verdediger mr. Kokosky: Dat had hij uit
de krant en toen werd hij doodsbang.

Uit het verhoor blijkt, dat mevrouw W. op
6 December den sleutel van het achterhek
terug kwam brengen. En toen mevr. Van O.
den sleutel kreeg, wierp zij dezen in het
water.

Verdachte zenuwachtig?

De echtgenoote van verdachte weigert ge
tuigenis af te leggen.

T levrouw Logger, muziek-leerares, zou
dien avond den verdachte vioolles geven,
lederen Donderdag kreeg verdachte les en
steeds was hij te 8 ur thuis om zijn les te
nemen. Dien avond was getuige laat, omdat
zij bij een ziek kind was geweest. Zij vond'
verdachte thuis en het viel haar op, dat hij
zenuwachtig was.

Om den schijn te vermijden, is verdachte
den volgenden dag met hetzelfde costuum
naar Rotterdam gegaan, dat hij den vorigen
dag op kantoor had gedragen.

Op een vraag of mevr. Van O. soms ver
kwistend van aard was, zeide getuige mevr.
Logger: „Ze kon niet verkwistend zijn, want
ze had niet te veel om uit te geven."

Als laatste getuigen komen dezen middag
inspecteur S. W. J. van der Mark te 's-Gra-
venhage en eenige agenten verklaringen af
leggen over het opvisschen der sleutels uit
het Ververschingskanaal in Den Haag.

Bij het voortgezette verhoor van inspec
teur van der Mark blijkt, dat mevr. Logger
de gegevens heeft verstrekt voor het geheime
rapport over verdachte. Een ernstig woord
van protest laat de verdediger, mr. Frits A.-
Kokosky hooren tegen deze handelwijze en
hij weigert zulk een stuk deel uit te laten
maken van het dossier.

Als mevr. Logger nader over het .geheim,
rapport wordt ondervraagd, blijft er slechts
weinig van over. Zij had aleen gezegd', zich
er niet over te zullen verwonderen als Van
O den moord zou bekennen. En eens had
verdachte tegen haar gezegd, dat hij zich
zc3 goed kon beheerschen, omdat hij reeds
veertien dagen onts'agen was en niemand
iets aan hem hacT kunnen merken.

De behandeling v/ordt dan geschorst tot
hedenmorgen 10 uur.

Telefoonverbinding verbroken

Mej. J. R. Valk, telefoonjuffrouw bij Haas'
Handelsmaatschappij verklaarde, dat zij dien
avond- alvorens te vertrekken, de telefoon op
de nachtverbinding had gezet, dat is op het
privé-kantoor. Toen zij echte dien zelfden
avond na den moord op het kantoor kwam,
zag zij, dat de stoppen er uitgehaald waren
en dus het contact tusschen pr.vé-kantoor
en stad was verbroken. Op een vraag van mr.
Kokosky verk.aart deze getuige, dat een dag
te voren twee onbekende mannen op het
kantoor waren geweest om werk te -ragen.

Getuige S. S. de Korte, die met mej. Lans
het pand' aan den Oostzeedijk binnendrong
en het eerst het lijk vond, heeft dr. Mees
pertinent hooren verklaren, dat naar zijn
mcening de dood te kwart vóór zes is inge
treden. Nog vóór zeven uur was getuige De
Korte in het pand. De tijd, waarin het mis
drijf moet zijn gepleegd, was d'us nog m'nder
dan één half uur, als het waar is dat ver
dachte te half zeven het kantoor verliet,
constateert de president.

De verklaring van dr. Mees over het uur,
waarop de heer Lans waarschijnlijk is over
leden, is het onderwerp van breedvoerige
discussie. Er blijkt, dat dr. Mees op een
buitenlandscne reis is en hij weigert zijn reis
te onderbreken om hier getuigenis af te leg
gen.

De commissaris van po-aie, S. Dijkstra
die het onderzoek geleid heeft, had dadelijk
het vermoeden, dat v. Q. de dader was, om
dat naar zijn meenh g een vreemde niet in
z korten tijd' de daad had kunnen bedrij
ven. Bovendien maakte de wijze, waarop de
inbraak was behandeld op getuige den indruk
van een gefingeerde inbraak. Eigenlijk is er
zoo goed als niets gestolen.

De agent van politie G. de Jong, d'ie met
een politiehond dien avond op het terrein
van de misdaad een onderzoek instelde, ver
klaart, dat de hond' steeds in de richting
liep van de achterzijde aan de Admiraliteits
kade.

Waaraan ze te herkannen is

Hieromtrent wordt van bevoegde zijde nog
het volgende meegedeeld:

Vroeger, toen uitsluitend met zeilvaar-
tuigen ter haringvisscherij werd uitgevaren
werd de eer-te nieuwe Hollandsche haring op
zijn vroegst In Juli aangevoerd, deze scfie-
pen voeren n.l. als regel niet voor einde Jun'
uit.

In den tijd van de zeilvaart werd er echter
ook reeds vóór dien tijd haring aangevoerd.
Dit geschiedde door de beugscberen, die Voor
het azen van de beug haring gebruikten, die
zij in-daartoe bestemde netjes vingen. Was
de vangst van haring voor aas groot en was
de kwaliteit goed, dan werd de te veel ge
vangen haring gekaakt en ingezouten enïalf
kolmaatjesharing aan de markt gebracht. BI)
het in gebruik nemen van stoomschepen kon
den de reizen korter van duur worden en
kon men niet alleen de haring die op 'het
laatst van de reis gevangen werd zonder
vrees voor bederf zwak gezouten in de tonnen
ipleggen doch kon dit pok geschieden met
haring die in den aanvang van 'n reis ge
vangen werd De vroege maatjesharing wordt
met het, oog op den smaak van het publioli
n.l. slechts zwak gezouten en gaa.t dus, ypor..
al bij warm weer. snoedii tot bederf over.

Over het, algemeen is deze haring dan ooi-
niet geschikt voor export, vooral was ril,dat
vroeger niet, toen tr geen snehe middelen ven
vervoer hesronden.,Toon de bflugvisscherif in
de laatste jaren minder loonend werd. is '"1 er
ertoe overgegaan arm de schepen meer ha
ringnetten mede te reven, men ring zich nu
feitelijk toeleggen op het aanbrengen van
vroere haring cri hw gevolg wes dot er vr-1
haring werd aangevoerd, zoednt 'de prijs
die bedongen kon worden m-de Ir. verband
m-t de weinige houdbaarheid van het.'zwah
«ponten product, soms sterk daalde. Do kwa
liteit ven de eanoevo"rde haring lien dikwiils
sterk uitren. De kwaliteit houdt verband met
de plaats, waar de haring gevangen is er
met de voedsel-omst.andigheden in zee. Dit
heeft ton gevolge, dat het, eene jaar de kol
maatjesharing reeds veel vroeger van goede
kwaliteit kan zijn dan het andere.

Behalve de stoombeuqers voeren .thans
sommiee har! ros toom en motcrloggers ooi.
reeds vroeg haring aan. Omdat deze scheper
niet van te voren weten over hoeveel .dager
zij weder binnen zullen komen, wordt ds eerst
gevangen haring gewoonlijk wa.t sterker ge
zouten eh waagt men het slechts om j de °p
het einde van de reis gevangen haring zwak
te zouten.

Dit jaar is het gebleken, dat de in z<?e aan
wezige haring reeds zeer vroeg van bijzonder
goede kwaliteit Is, bovendien is er reeds
vangst van haring, die groot van stuk is.

Te Vlaardingen wordt de haring, in de
meeste gevallen bij aankomst gekeurd dooi
de rijkskeurmeesters van gekaakte haring.

Even vóór Pinksteren werden er te Vlaar

dingen door een der stoombeugers eenige
kantjes kolmaatjesharing aangevoerd, die
doof de riikskeurmeesters gekeurd werden en
van zoodanige goede kwaliteit werden be
vonden, dat de opperkeurmeester van oordeel
was, dat een deel dezer haring geschikt was,
om- als eerste Nieuwe Hollandsche Haring
aart Hare Majesteit de Koningin te worden
aaifijeboden, hetgeen is geschied. Na dien tijd
is eii wordt er nog steeds haring van bijzon
der! goede kwaliteit aangevoerd, die alleszins
aanspraak mag maken op den naam van
Nieuwe Hollandsche Maatjesharing.

Uit het bovenstaande moge worden afge
leid, dat de meening, als zoude alle thans te
koop aangeboden nieuwe haring oude zijn,
onjuist is, waarmede echter niet gezegd is,
dat! alle, als nieuwe aangeboden haring, ook
inderdaad nieuwe is, helaas is het feit, dat in
don haringhandel knoeierij in het artikel
plajats heeft, doch ontegenzeglijk wordt er
op het oogenblik zeer veel deugdelijke nieuwe
Hollandsche haring aangeboden.

Nieuwe Hollandsche Maatjesharing van
goede kwaliteit moet blank, vet en malsch
vleesch hebben, dat gemakkelijk van de graat
loslaat en moet een dun vel hebben. Aan de
oogen kan men zien, of het nieuwe, of oude
is, haalt men een oog uit den kop, dan moet
men bij nieuwe haring een helder bolletje, ter
gróótte ven een kleine erwt, aantreffen, bij
oude is dit bolletje donkerder van kleur en
troebel.

Een nieuwe strubbeling Het werk hervat

Dinsdagochtend is overal in de haven en
op de erven het werk hervat. Doch bijna had
het nog misgeloopen, doordat de grootste
Seheveningsche reeder, de heer A. v. d.
Toorn, Maandagmiddag half vijf liet weten,
dat hij -zich bij nader inzien niet kon ver
eenigen, met de in het overleg vastgestelde
loonverdseling. De heer v. d. Toorn wilde
é'en afhouder, die een vierde ontvangt van
het matrozenloon, vervangen door een „zee-
taste". Hierdoor zou de matroos natuurlijk
minder ontvangen. De Matrozenbond ging
hiermee dan ook niet accoord. Het voorge
vallene bracht een groote consternatie te
weeg. Nadat in den loop van den dag over
eenstemming was bereikt, waren alle posten
ingetrokken. De toestand was nu plotseling
geheel anderss. Zoolang geen oplossing werd
gevonden, zou. men niet aan het werk gaan
en aan het gebouw „Volksbelang" werd aan
geplakt, dat de stakers hun posten weer
moesten innemen. Het was zeer druk in de
Keizerstraat. De vreugde, die er 's middags
geheerscht had over de oplossing van het
conflict, was ineens overschaduwd door een
donkere wolk.

Te 10 uur hadden de reeders een bestuurs
vergadering, waarin ook de heer v. d. Toom
aanwezig was. Toen is er over en weer gete
lefoneerd met den Bond en ln spanning
wachtte men buiten den uitslag af. Men
moest immers weten of men aan het werk
zou gaan, ja of neen.

De uitslag was gunstig, de heer v. d. Toorn
heeft volledig toegegeven. Alwéér is de vrede
teruggekeerd.

Er wordtnu met groote haast gewerkt.
Waarschijnlijk zal reeds vandaag de eerste
logger naar zee vertrekken.

Loonsvermindering

De werklieden in gemeentedienst te Andijk
legden Zaterdag 1.1. het werk neer ter ver
krijging van den vrijen Zaterdagmiddag. Na
Maandagmorgen door burgemeester Groot
gehoord te zijn, werd hun eisch Ingewilligd,
maar tevens de werkweek op 48 uur bepaald
(voorheen 60). Dit beteekent voor deze werk
lieden, die bezig zijn met het asfalteeren der
wegen in die gemeente, dat hun weekloon
daalt van 27 tot 21.80.

Een tegenspraak van de „Osservatore
Romano"

De „Osservatore Romano" geeft een tegen
spraak van het vaak geroeide bericht, dat
het Pauselijk Liefdewerk van den H. Apos
tel Petrus voor de opleiding der inlandsehe
geestelijkheid met het Pauselijk Liefdewerk
tot Voortplanting des Geloofs Zou worden
samengesmolten.

Het. gaat er in tegendeel om het Sint Pe
trus Liefdewerk steeds beter te organiseeren
en met de verschillende missiewerken in nog
Betere verbinding, te brengen. (Msb.)

Aan Charles Eyck is de beschildering op
gedragen van het priesterkoor in de kerk
van de paters Lazaristen te Brunssum.

J In het permanente openluchttheater „De
Doolhof" te Tegelen zullen op 11, 15 en 18
Augustus a.s. te 4 uur en te 8 uur opvoerin
gen worden gegeven van „Het Groote
Sqhouwtooneel der Wereld" van Calderon.
lp het geheel zullen ongeveer vijfhonderd
pprsonen aan deze opvoeringen medewerken.
12Ö spelers, een gemengd koor van 300 per
sonen en groot orkest.

De Katholieke Illustratie van deze week
bevat de volgende interessante fotos: R. K.
kérk te Hoogmad'e ingestort; Het nieuwe
Enge'sche Kabinet; De onderteekening van
het rapport der experts te Farijs; Huldiging
van H.M. Koningin-Moeder; Uitbarsting van
den Vesuvius; de wapenschouw te Londen;
Kardinaal Hlond; De derby-rennen te Ep
son; De viering van het 1000-jarig bestaan
der stad Meissen; Wereldrecord vliegen;
Drie torpedo-jagers te Rotterdam: Sacra
mentsdag te Rc-me; De sultan 'an Zanzibar
te Rome; De gemeentelijke waterleiding te
Zevenaar geopend; De Vesuvius in werking;
De studentenrelletjes in Mexico; Een in
storting te Napels; De Zaligverklaring "an
Don Bosco; Een kookwedstrija' te Berlijn;

Een pagina foto's „Uit het Rijke Roomsche
Leven"; Een historische put; Regenstem
ming.

Tekst: Noodweer, door Joseph C. Lin
coln; Een kijkje in d'e Gruwelkamer, door
H. v. d. S„ artikel met foto's; Een pagina
voor Onze Vrouwen; Een pagina voor Ónze
Kinderen; Onhandig koopmanschap, door
J. H. P. Jacobs; Waanzin, door Truus van
Arnhem; Opening Hengelseizoen, door R.
IJmer; De wolven en het lam, door J. S.
Fletcher; De wonderschoone stad, door Dr.
Felix Rutten.
dwenen.

Noveen ter eere van Margaretha
Sinclair

Door het Missiehuis „St. Antonius" te
Kaatsheuvel (N.Br.) is een handig en sierlijk
uitgevoerd boëkje in den handel gebracht,
bevattende een novene ter eere van Marga-
retha Sinclair, samengesteld door J. Groen
M.S.F.

In deze negendaagsche oefening worden
de deugden van deze „Bloem van Schotland"
in het kort aangehaald. Ontroerend zijn
haar voorbeelden van groote godsvrucht en
liefde tot het H. Sacrament des Altaars,
haar opofferingen om de H. Mis bij te wonen
en bezoeken te kunnen brengen aan Jesus
in Zijn H. Sacrament.

Zeker zal dit boekje bijdragen tot het ver
breiden van meer kennis omtrent dit deugd
zame meisje, kind van onzen tijd vooral, niet
het minst doordat zij leefde van 1900 tot 1925.

Verdwenen voorwerpen Aangifte is ge
daan van het vermissen van een poretfeuille
uit een werkplaats en van het vermissen van
bloemen en planten van een tuin.

Katholiek Sociaal Weekblad

Redactie mr. P. J. M. Aaiberse.
Inhoud van No. 22 (26 Mei '29),

Een Congres, gewijd aan het Leeken-
apostolaat, IV, Het Leekenapostolaat bij
geschrifte; Leekenapostolaat en volksmissie,
door A. B. Michielsen Eenzijdigheid on
der de Jongeren? II, door A. W. v. d. Eelaart

Uit Tijdschriften: Rationalisatie en
werkloosheid. Prae-adviezen van dr. R. van
Genechten en dr. J. E. de Quay, I. Econo
mische en Sociale Kroniek: Arbeidersvraag
stuk: Rationalisatie en oudere arbeiders
Werkstakingen en Uitsluitingen: Een wets
ontwerp op de rechterlijke verbodsbepalin
gen bij arbeidsconflicten ln de Ver. Staten
vaa Amerika Bemiddeling en Arbitrage:
Verzoening en arbitrage ln zake nijverheids-
geschillen in Frankrijk Arbeidsloon: Loo-
nen en loonsverhoudingen in Nederland
Maandgages voor zeelleden in verschillende
landen Loonen in den tuinbouw Loo-
nen steenkolenmijnen in Frankrijk Werk
loosheid en Werkloosheidsverzekering: Werk
loosheidsverzekering in 1928: Werkloos
heidsverzekering in Denemarken 1926'27

Het Deensche Rijkswerkloosheidsfonds
Tuinbouw: - De omzet der veilingen Pacht-
vraagstuk: Verzet tegen 't standpunt van
de Friesche Maatschappij van Landbouw
Veeteelt: Nederlandsch vee naar Frankrijk

De resultaten van 71 veehoudersbedrjjven

Landarbeiders: Landarbeid erswet
Agrarische Questie: Achteruitgang der Ame-
rikaansche landbouwbevolking Volksge
zondheid: Het Nederl. Klankerinstituut
Economische, Sociale en Politieke Studiën,
Prospectus Feuilleton: In Donker Lon
den, door mrs. Cecil Chesterton, 22.

Dokter en publiek door Dr. W.
B. Huddleston Slater Uitge
vers Maatschappij „Drukkerij
Kusters", Roterdam.

De serie dagbladartikelen, in den laatsten
tijd door Dr. Huddleston Slater gepubliceerd,
zijn thans gebundeld verschenen bij de Uit
gevers Maatschappij „Drukkerij Kusters" te
Roterdam, onder den titel „Dokter en pu
bliek". Dit is een boek van groote waarde.
Het is een wegwijzer voor het publiek op een
terrein, waarop zoo menigeen bekend meent
te zijn, maar inderdaad zoo weinig van weet
of zooveel verkeerd van weet. Het boek van
Dr. Huddleston Slater beoogt het publiek
voor te lichten omtrent die zaken, die het
weten moet en andere, die het vermijden
moet, op straffe van nadeel aan eigen stof
felijk of geestelijk welzijn.

Wegwijzer voor Katholieken, die
voornemens zijn naar Indië te
vertrekken en voor hen, die van
Indië naar Holland komen, door
P. J. F. J. Schnebelé, directeur
K. L B.

Van dezen wegwijzer, waaraan wij bij het
verschijnen eene uitvoerige bespreking wijd
den, kunnen wij thans de tweede uitgave]
aankondigen. Wanneer wij in herinnering

brengen, dat de eerste uitgave in 1927-28
verscheen, spreekt het voor zichzelf, wan
neer een jaar later een nieuwe uitgave hst
licht ziet, die wat sommige hoofdstukken be
treft, nog is uitgebreid, terwijl op verzoek
hierin een uittreksel uit het leerplan 1928-29
van enkele der voornaamste Nederlandsche
onderwijsinrichtingen met betrekking tot
Indië is opgenomen.

Ook deze tweede uitgave zal haar weg
vinden en een gids zijn zoowel voor de ver-
trekkenden als voor hen, die in het Moe
derland terugkeeren.

Vruchten en rauwe groenten, als

waardevol voedingsmiddel voor
gezonden en zieken, door Dr.
med. M. BircherBenner en Dr.
med. Max Edwin Bircher. N.V.
Boekhandel v.h. C. Kooyker,
Leiden.

Van dit boekje, dat in Duitschland veel
opgang heeft gemaakt bijna 100.000 ex.
werden er van verkocht is thans een Ne
derlandsche uitgave verschenen. Het is zoo
als reeds uit den titel blijkt, een propaganda
geschrift voor de „Rohkosf'-voeding en om
die reden schreef de voorzitter van de Ned.
Vereeniging van Natuurgeneeswijze, art J.
Hettema, er een inleidend woord bij.

De voeding is van zoo groot belang voor
den mensch, De voeding behoeft niet weel
derig en overvloedig te zijn, liever zelfs een
voudig en doelmatig.

De schrijvers van bovengenoemde brochure
betoogen, dat wij met onze voeding niet op
den goeden weg zijn en in 't bijzonder kan
ten zij zich tegen de vleeschmaaltijden, het
wittebrood, de conserven, in 't algemeen te
gen alles wat gekookt en gebraden is. Onze
voedingsgewoonten veroorzaken gebrek aan
vltaminus in het bloed en ophoopig van zu
ren, met al het lijden, dat daarvan het ge
volg is.

In plaats van een voedingwijze, die als
waardeloos wordt verklaard en oorzaak is
van ziekten, wordt de „Rohkosf'-voeding of
zonlichtvoeding aanbevolen: groenten, meel
spijzen, rijst, aardappelen, vruchten, worte
len, salade.

De schrijvers vermelden verrassende staalt
jes van verbetering of verdwijning van licha
melijk lijden, verstopping, lever-, nierziekten,
enz., tengevolge van de door hen aangepre
zen natuurlijke voeding.

Het boekje behandelt verder de bereiding
van ongekookte spijzen, het dieet en gei t
een groot aantal recepten.

Alles wordt eenvoudig en bevattelijk be
handeld en uiteengezet. Toch zouden wij
willen ontraden, zonder advies van een ge
neesheer, naar eigen inzicht te gaan han
delen.

Chrysosomos' Goddelijke Litur
gie, bemediteerd door N. W. Go-
gal. Uit het oorspronkelijke Rus
sisch vertaald door Dr. J. Flodor
A. Strotmann, Pr. Uitgave:
Boekhandel en Drukkerij „Flo
ra", Noordwjjk

De jonggestorven priester, dr. Strotmann,
de groote en veelbelovende werker voor het
hereenigingsapostolaat, heeft niet het geluk
mogen smaken zijn eerste pennnevrucht het
levenslicht te zien aanschouwen. Nog vóór
bovenstaand werkje ter perse ging, kwam uit
Praag het tragisch bericht van zijn over
lijden.

Gogal, een Russische letterkundige uit dè
vorige eeuw, niet-KatholIek, mediteert hier
over zijn Goddelijke Liturgie en beoogt met
dit werkje „bondig maar grondig de Oos-
tersche liturgie of H. Mis uiteen te zetten
voor degenen, die nog maar weinig op de
hoogte zijn van haar beteekenis."

Katholiek Nederland, gehoor gevend aan
den wensch des Pausen, „dat de Christenen
van het Westen hun Oostersche broeders
meer leerenkennen en waardeeren", zal met
belangstelling van dit geschrift kennis ne
men, dat zal bijdragen tot grootere kennis
van die schoone, Oostersche Liturgie. En
ook zal bijdragen het schoone doel van den
vertalen, Dr. Strotmann, zijn hereenigigs-
actie, te steunen en te bevorderen.

Prof. dr. P. N. van Kampen, hoogleeraar
ln de dierkunde, de vergelijkende ontleed
kunde en de vergelijkende physiologie aan
de Leidsche universiteit en directeur van het
Zoölogisch laboratorium, is door een beroerte
getroffen. Zijn toestand is zeer ernstig.

't Is stil ln het kleine keukentje van vrouw
Wouters. Anders kon 't er soms zoo spannen
tusschen de vier lage muurtjes, als moeder
Wouters druk bezig was met haar werk, en
haar vier kleine kleuters een poosje alleen
moest laten. Dan werd er gelachen en ge
huild, gekibbeld, en gedreigd met woorden,
en erger soms, met kleine knuistjes. Maar nü
is het stil in het keukentje. De kinderen heb
ben zich tegen moeder gedrukt, en kijken
haar aan met angstige oogen. Buiten huilt de
wind nu al meer dan vier en twintig uur uit
het Noord-Westen. Gierend komt hij aan
schieten over den zwaren dijk en strijkt neer
in den lagen polder. Loeiend klimt hij op
langs huizen en boomen, rukt en zwoegt met
een kracht, waartegen geen sterkte bestand
is. Tusschen de windstooten hooren ze daar
binnen het brulschen der hooggaande golven.

Wordt 't nog niet stiller, moeke?" kinkt
het angstig uit Nelly's mond, en vaster druk
ken de kleintjes zich tegen moeder. Nog Is
Willem, haar 14-jarige jongen, niet terug.
Een uur geleden is hl) uitgegaan, om te zien,
of er gevaar dreigt.

„Moeke, wordt het nog

Met geweld wordt plotseling de deur open
gerukt en druipnat staat Wim bleek en ont
daan, voor z'n moeder.

„Moeder, de dijk breekt door, vlucht naar
den zolder!" En terwijl hij het groote gevaar
begrijpt, waaraan zijn moeder heeft blootge
staan, komen z'n moed en kracht weer te
rug.

Angstig kijken de kleinen, schreiend even
als moeder, hun greoten broeor aan.

„M'n lieve jongen," zegt moeder zacht. En
ze drukt een kus op de bleeke wangen van
haar lieveling.

Snel, zonder spreken, brengt Wim zijn zusje
langs de ladder naar den zolder. „Kom, moe
der, ik zal wel voor alles zorgen." En als moe
der ook boven is, gaat Wim naar beneden,
en sleept beddegoed langs de steile ladder
omhoog. Maar plotseling slaat hem de schrik,
opnieuw om het hart. Het wassende water
stroomt eenklaps door de nog openstaande
deur met geweld naar binnen.

„Vlug!" mompelde de knaap, „eerst het
brood naar boven, wie weet

Vlug loopt hij weer naar beneden, maar nu

voor het laatst, want ieder oogenblik wordt
het gevaar grooter. Juist wil hij weer de
ladder opklimmen, als hij aan den wand het
groote portret van vader ziet hangen. Een
oogenblik houdt hij er den blik op gericht,
terwijl hü stil bij zichzelven denkt: „Ik heb
aan uw sterfbed beloofd, voor moeder te zul
len zorgen, en nu mag ik het doen." Pein
zend haakt hij het los én overhandigt het
aan zijn zwijgende moeder. Daarbuiten loeit
nu de wind nog heviger; woester rollen de
golven den polder binnen.

„O, God, behoed toch m'n kleinen!" zucht
moeder onophoudelijk.

't Wordt steeds donkender. Een enkele
maal hooren ze, ver weg, het geluid van
een noodklok. Maar niemand daar ginds,
denkt aan het huisje tegen den rivierdijk.
Wim kijkt door het zolderraampje naar bul
ten en opeens zegt hij, vastberaden: „Moe
der, ik ga hulp halen; als 't water blijft

wassen, komt het misschien tot hieren

dan

„M'n beste jongen, je kunt niet helpen,

aan alle kanten ls water

,,'k Zal naast den dijk zwemmen, moeder,"
„Lieveling, ga, om je zusjes, om je mosder
te redden; ga en God behoede je."

Tot de borst ln het water, nu zwemmend,
dan loopend, worstelt hij tegen de schuimen
de golven en bereikt ten laatste den dijk.
Druipnat en bibberend van kou snelt de
knaap den dijk over naar het dorp. In de
verte hoort hij steeds duidelijker het luiden
der noodklok. Plotseling hoort hij plonsen
van roeispanen in het water en een oogen
blik later ziet hü een bootje met twee krach
tige mannen aan de riemen. Hij springt er
in en zwijgend luisteren de mannen naar
den tengeren knaap, die hijgend verteit,
dat zijn moeder in doodsgevaar verkeert.
Met krachtigen riemslag roeien ze nu naar
het huisje. De kleine woning heeft weer
stand geboden en staat nog overeind te
midden van het briesende water. Geen tien
minuten later klom Wim langs de steile
ladder naar boven.

„Gered, gered!"

Een voor een werden ze in den boot ge
bracht. Bij goede menschen vonden ze on
derdak. En veertien dagen later woonden
ze weer in hun huisje tegen den rivierdijk.