ü£an Alles en van Overal
LIJST ACHT
ACHT
HET BEROEP VAN HET H. HART VAN
JEZUS OP DE KATHOLIEKE ACTIE
Nieuwe HaarlemsGbe Courant)
LIJST ACHT
SPORT EN WEDSTRIJDEN
AAN QitlZE LEZErtS
TWEEDE BLAD
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
DONDERDAG 27 JUNI 1929
BLADZIJDE 1
ROOMSCHEN. DAT
ZIJN WIJ
PARTIJ EN PROGRAM
TENNIS
De tenniswedstrij'den te
Wimbledon
VOETBAL'
DISTRICT LEIDEN
S
WATERPOLO
Spoort al Uw kennissen aan
hun vraag-en aanbod-adver
tenties te plaatsen in onze eigen
Weekeind naar Aken
De lijst der Katholieken
draagt in het geheele
land het nummer
Alle Katholieken stemmen
op Woensdag 3 Juli a.s. dus
uitsluitend de candidaten van
Nummer één van lijst ACHT
is in de kieskringen 15MRLEM
en BEU HELDER:
CH. L. VAN DE BILT;
in den kieskring LESBEfi
A. C. A. VAN VUUREN
in den kieskring MISTERDAÜ
Jhr. Mr. CH. J. M. RUIJS
DE BEERENBROUCK
Wanneer bezorgde ouders hun kinderen
hun entree In de wereld laten maken, opdat
zü voortaan zelfstandig en welbewust door
liet leven zullen gaan, dan geven zij hun
gaarne een levensregel mee: Ora et Labora,
bid en werk. Deze twee woorden zijn het
dubbel gesternte, dat zijn licht verspreidt
over de dubbele wereld, waarin God den
mensch geplaatst heeft over de aardsche en
over de eeuwige roeping. Wie beide be
oefent, gebed verbonden met regelmatigen
arbeid rusteloozen arbeid, gewijd en be
vrucht door het gebed, beide ten nauwste
verbonden, zal nooit van den weg afdwalen.
Zoo was Jezus' leven in Nazareth, zoo was
zijn werken in het openbaar: een onvermoeid
werken, verbonden met voortdurend, diep
innerlijk gebed in stille uren en met het
gebed tijdens den arbeid zelf.
Eid en werk! Dat is uw gedenkblad, lieve
christen, voor uw levensweg. Keer nu het
blad cm. Op de keerzijde staat nog iets, dat
even belangrijk is. Bid en werk, dit spreekt
van de plichten van het werkzaam leven. De
keerzijde van het gedenkblad spreekt van
uw plichten ten tijde van het lijden, van
strijd en van wederwaardigheden. Daar
lezen wij: „Duld, verloochen u zelf, volhard,
neem dagelijks uw kruis op u en draag het
Jezus na." Dat zijn de passieve deugden,
welke actief moeten worden. Weet, christe-
tenen, dat alleen daar, waar deze passieve
deugden zich met de actieve verbinden, een
volmaakt karakter bestaat. De taak, cm zich
in lijden als ware leerlingen van Christus
te toonen, is evenzeer heilig, als de taak
om alle krachten in te spannen in trouwen
arbeid voor het aardsch beroep.
In de verbinding van beide soorten van
deugden, in moedig werken en in dapper
dulden, zien wij de grootheid en verheven
heid van de christelijke cultuurtaak. Arbeid
en lijden in den geest van Christus, dat is
het juk, waarvan de Heer zegt: „Neem Mijn
juk op u, dan zult gij rust vinden voor uwe
ziel" (Matth 11, 29). Diepe vrede des harten
is de rijpe vrucht van deze karaktervorming.
In eene zaak nu heeft deze dubbele taak
van het menschelijk leven haar hoogste vol
maaktheid gevonden, n.l. in het werkdadig
en duldend leven van Jezus. Afbeelding van
deze karaktergrootheid is het Hart van
Jezus.
Het Hart van Jezus is vóór alles het toon
beeld voor het werkzaam leven. Het hart
toch is voor ons allen het zinnebeeld van
alle werkdadigheid des levens. Uit het hart
jaagt de polsslag het levenbrengende bloed
door alle aderen van het lichaam. Hand en
voet en alle organen ontvangen daaruit
voedsel en kracht. Daarom beschouwt het
spraakgebruik het hart niet alleen in
lichamelijke beteekenis, maar ook in gees
telijken zin als de bron en de drijfkracht
van alle werkzaamheid. Gedachten en be
slisingen, geestdrift en offer, deugden en
gebreken, brengt onze taal terug tot het
hart. Zoo spreekt de H. Geest in het Boek
der Boeken, in de H. Schrift. Willen wij nu
in alle deugden het werkzaam leven van
Christus tot voorbeeld nemen en op Chris
tus gelijken, dan vindt die taak uitdrukking
in dit ééne woord: navolging van het Hart
van Jezus. „Maak ons Hart aan Uw Hart
gelijk!", zoo klinkt het in het lievelingsgebed
van de lippen der katholieken.
Moeilijker dan deugdzaamwerken is
deugdzaam lijden. Werken is gemakkelijker,
omdat het een blijde stemming geeft. In
uren van lijden echter is de stemming ge
drukt. Arbeiden schenkt moed en zelfbewust
zijn; lijden maakt echter moedeloos en
bevreesd. Toch moeten wij ons voortdurend
wapenen tot het lijden. Een bitter noodlot
mag ons niet onvoorbereid treffen. Voor
verdriet, wederwaardigheden en allerlei mis
lukking blijft toch niemand gespaard.
Daarom moeten wij reeds in gezonde dagen
soms het oog laten rusten op den Heer, hoe
Hij, den kelk des lijdens in de handen hou
dend, vol arbeidslust tot de Apostelen de
vraag richt: „Kunt gij ook den kelk drinken,
dien ik drinken zal?" (Matth. 20, 22) Eerst
dan ontstaat bij ons het ware begrip voor
de vereering van het H. Hart van Jezus, wan
neer wij luisteren naar hetgeen dit Hart ons
zeggen wil voor onze uren van lijden. Wan
neer wij het bee!d van het H. Hart in uren
van lijden stil beschouwen, dan wordt het
beeld onze Leermeester. Laten wij naar
Zijne lessen luisteren.
De eerste les, welke het Goddelijk Hart
u geeft, is de volgende:- „Lijd in den geest
van boetvaardigheid". Zoo heeft het Hart
van Jezus geleden. Onze geheele zonden
schuld heeft de Heer op zich genomen. Hij
is het Lam Gods, dat alle zonden moet weg
nemen. Wanneer zijn hoofd met doornen is
gekroond en gij zijt een lidmaat van Zijn
lichaam, neem dan aandeel in Zijn boet
vaardig lijden. Men moet zich niet verzetten
tegen het boetvaardig lijden. Neen, een edel
mensch, die een misstap begaan heeft, ver
langt zelf naar de boetvaardigheid, welke
den misstap weer goedmaakt. Dit verlangen
doet hem zelfs het boetvaardig lijden be
minnen.
Het Hart van Jezus leert u verder, welk
nut het lijden voor het zieleleven heeft. Het
lijden moet u losrukken van te groote ge
hechtheid aan het aardsche. Het lijden moet
u bewaren tegen overmoed en dwaze ver
beelding. In het lijden moet uw godsvertrou
wen op de proef gesteld worden, als goud in
het vuur. Zoo zal uw oordeel rijper worden,
zoo ziet gij alles in een ander licht.
Luister verder naar de lessen van het beeld
van het H. Hart. Het Hart van Jezus leert
u niet bang te zijn in uren van verlaten
heid. Er komen zeker, ook voor den sterkste,
uren van moedeloosheid. Opdat gij in die
uren niet zoudt vreezen, heeft het Hart van
den Verlosser de pijnlijkste verlatenheid aan
het kruis verdragen, verdragen voor u. Het
Hart van een zoo liefdevollen God laat u
niet in den steek. Neen, Zijn oog rust, juist
in de ure der beproeving, met zeer bijzondex-e
liefde op u. Zooals het Hart van Jezus door
medelijden werd aangegrepen, toen Hij de
Moeder van den jongeling van Naïm snik
kend de lijkbaar van haar eenigen zoon zag
volgen, zcoals Jezus' Hart sidderde en
huiverde, toen Hij met Maria en Martha aan
het graf van Lazarus stond, zoo heeft Hij
ook medelijden met u, wanneer gij een zwaar
kruis hebt te dragen. Heb het Hart van
Jezus lief in dagen van vrede, opdat gij in
droeve dagen Zijn kracht moogt ondervinden.
Hij, die in gezonde dagen een innig verbond
met het Hart van Jezus sluit, wapent zich
het best tegen dagen van ziekte.
Zoo doet ook Jezus' bruid, de Katholieke
Kerk. Een vast en heilig verbond heeft zij
met het Hart van Jezus gesloten. Zij is
toch uit de doorboorde zijde van Jezus op
Golgotha geboren. Zoo dikwijls voor de Kerk
dagen van vervolging aanbreken, sluit zij zich
inniger dan cóit aan bij het Kruis van den
Verlosser. Met vaste hand omhelst zij het
kruis, dat zij als bruid den kruisdragenden
Bruidegom moet achterna dragen. Trouw
aan het Hart van Jezus tot den laat-
sten ademtocht! Zoo klinkt het door gansch
de Katholieke Kerk. Christus verlaat ons
niet. In den storm op het meer klinkt Zijn
rustige stem „Wilt niet vreezen!" (Matth.
14, 27). Dat schenkt ons een rotsvast ver
trouwen. Dat schenkt ons hooggestemde
offervaardigheid.
De Bruid van Jezus, de Kaholieke Kerk,
weet zeer goed, dat lijden dikwijls veel ver
dienstelijker is dan werken. Christus heeft
veel meer voor ons verdiend door Zijn lijden
dan door Zijn werken. De tijd van het
lijden van Jezus is het hoogtepunt zijner
god-menschelijke werkzaamheden. Daarom
bewaart de Kerk in haar perioden van lij
den een geest vol van blijde hoop.
Zeer veel van wat de Heer ons geleerd en
geopenbaard heeft, leeren wij pas dan goed
verstaan, wanneer wij met bijzondere op
lettendheid in uren van lijden naar de stem
van Zijn Hart luisteren. Dan begrijpen wij
veel dieper de beteekenis der acht zaligheden
(Matth. 5, 3 e. v.): „Zalig zijn de armen
van geest, zalig de zachtmoedigen, zalig de
bedroefden, zalig die vervolging lijden." Voor
velen mogen deze beloften in uren van ge
luk bijna raadselachtig klinken; in uren
van lijden voelt de leerling van het Hart
van Jezus deze woorden van wijsheid en
diepe beteekenis. Dan vallen de sluiers weg
van het geheimz'nnig innerlijk leven van
Jezus.
Het Hart van Jezus leert ons ten slotte
kennen het doel en de bekroning van het
lijden. Wanneer voor hem die lijdt, het H.
Paaschfeest aanbreekt, dan ziet hij het met
doornen omkranste Hart van Jezus in de
schittering der eeuwige glorie, dan klinkt
zoo troostvol tot hem de vraag van den
Verrezene: „Moest Christus dit alles niet
Hjden om zoo (langs dezen weg) in Zijne
heerlijkheid binnen te gaan?" (Luc. 24. 26).
Naar deze bekroning van het volbrachte of
ferleven kijkt dan hij die lijdt, met een zeer
vast vertrouwen omhoog.
Zo gaan dus van het Hart van Jezus
stralen uit, die aan alle lijden een boven-
aardschen .glans geven. Moed en vrede in
droevige uren zijn de vruchten van de ware
vereering van het Hart van Jezus. Dat geldt
voor het lijden van een ieder van ons af
zonderlijk. Dat geldt vooral voor het veel
vuldig lijden in den huiselijken kring, voor
de dagelijks terugkeei'ende stille offers in het
familie-leven. Gij allen weet, dat het leven
I in de familie wil zeggen: brengen van offers,
offers van wederkeerig elkaar verdragen;
want de inzichten, temperamenten en stem-
mingen zijn dikwijls zeer verschillend;
offers in zachte toegevendheid, juist het da-
j gelijksche, onafgebroken bijeenzijn in nauw
verband, vordert veel vriendelijke zacht-
j moedigheid; offers van liefde, waardoor
bij ziekte en ellende de een den ander het
j kruisdragen moet verlichten. De apostel ver-
maant daarom de echtgenooten als volgt:
I „Trekt aan goedhe'd, ootmoedigheid, zacht-
i moedigheid en geduld. Verdraagt elkander.
Vergeeft elkander. Voor alles, hebt elkan-
der lief." (Col. 3. 12 e. v.).
Wie loert ons deze deugden? Wie maakt
ons al deze verborgen offers dierbaar? Het
is het beeld van het Hart van Jezus in de
huiskamer.
De beteekenis van de vereering van het
Hart van Jezus in den huiselijken kring be-
staat dus in het schenken van een nieuw
genoegen in het Katholieke geloofsleven, van
j wijsheid van het verantwoordelijke werk der
kinder-opvoeding en van kracht in droevige
uren aan de gezinnen, door de navolging van
j het innerlijk leven van Jezus, uit die ver
eering voortvloeiende.
Geheimzinnig klinken daarom de beloften,
welke het Goddelijk Hart juist aan de .gezin
nen doet. Zoo dikwijls ik deze lees, schijnt
het mij toe, alsof Jezus geen rust kon vin
den, voor Hij het geluk van Nazareth in de
christelijke huizen had gedragen.
Hoort hoe deze beloften luiden:
„Ik zal de huizen zegenen, waar het beeld
van mijn Hart vereerd wordt." „Ik zal hunne
gezinnen den vrede schenken." „Ik zal ze
in al hun lijden troosten." „De flauwe zie
len zullen ijverig worden; de ijverigen zullen
zich spoedig tot hooger volmaaktheid ver
heffen."
Ach, mochten wij toch allen trachten om
aan deze zegeningen voor onze huisgezinnen
deelachtig te worden!
Wat hebben deze overwegingen, welke aan
het innerlijk leven zijn gewijd, met de
Katholieke Actie te maken? Zeer veel.
Duidelijk heeft Pius XI het uitgesproken,
dat de Katholieke Actie kracht en zegen
moet bekomen van godsdienstige innerlijk
heid. Daarom geldt voor haar de roepstem
van het Hart van Jezus.
Dan is er nog een tweede reden.
Aan de vereerders van het Hart van Jezus
is het rijkste succes beloofd bij hun werken
aan de zielzorg, aan het apostolisch leven.
Voor hen vooral geldt de belofte: „Ik zal een
overrijken zegen over hunne ondernemingen
deen nederdalen." Dat geldt voor het ambte
lijk apostolaat, dat geldt ook voor het lee-
kenapostolaat. Dat is de reden waarom wij
het arbeidsterrein van deze apostolische
werkzaamheden, de Katholieke Actie, geheel
en al stellen onder de bescherming van het
Allerheiligst Hart.
Wij zijn èn Roomsch èn Katholiek
Zoo thuis als in de politiek.
En 't klinke over onze gouwen
Met strijdlust-wekkend zelfvertrouwen;
In massa's naar de stembus heen.
Aan ons LIJST 8. En nummer EEN!
Wij leven vrij, wij leven blij
In onze Roomsche Staatspartij.
Want wat in 't Roomsche volksdeel leeft,
En in haar rangen woejt en streeft,
Is in 't program bijeenbracht.
Daarom slechts ééne kreet: LIJST 8.
TIMMER OP DREEF
k
De uitslagen van Woensdag luiden;
Heeren enkelspel derde ronde: Austin
(Engeland) slaat Brugnon (Frankrijk) 63,
64, 6—0; Allison (Amerika) slaat Wheatly
(Engeland) 61, 61, 6—1; Tilden (Ame
rika) slaat Prenn (Duitschiand) 60, 60.
86; Kozeluh (Ts. Slowakië) slaat Campbell
(Ierland) 63, 64, 62; Gregory (Enge
land) slaat Rodel (Frankrijk) 36, 62, 64,
60; Timmer (Nederland) slaat de Buzelet
(Frankrijk) 26, 46, 63, 62, 63:
Cochet (Frankrijk) slaat Rogers (Ierland)
57, 60, 9—7, 46, 63; Boussus (Fr.)
slaat Coen (Ameril.a) 61, 108, 76;
L ,ndry (Frankr.) slaat Lee (Eng.) 57, 64,
64, 62, 63; Sharpe (Eng.) slaat Mor-
purgo (Italië) 6—2, 64, 46, 63. Voorts
kwamen Olliff (Eng.), Borotra (Fr.) en Hen
nessey (Am.) in de vier ronde.
Dames enkelspel tweede ronde: mej. Bou-
man slaat mej. Lyle 8—6, 61; mevr.
Mitchell slaat mej. Clarke 26, 6—4, 6—3;
mej. Nuthall (Eng.) slaat mej. Round (Eng.)
61, 61; mej. de Alvarez (Sp.) slaat mevr.
Serperi .(Griekenland) 6—2, 6—2; mej. J,
Sigart (België) slaat mevr. Strawson (Eng.)
6—2, 6—8, 9—7; mej. Jacobs (Aemirka) slaat
mej. Rost (Dxxitschland) 63, 60.
Derde ronde: mej. Wills (Am.) slaat mevr.
Schomburgk (Duitschiand) 60, 60; mevr.
Covell (Eng.) s'.aat mevr. Beamis (Eng.)
61, 46, 63; mej. Heine (Z.-Afr.) slaat
mevr. Kleinadle (Fr.) 62, 63; mej.
Bennett (Eng.) slaat mej. Morrill (Am.)
63, 6—3; mevr. Eundy (Am.) slaat mej.
Harvey (Eng.) 63, 26, 64.
Timmer behaalde dus een zeer fraaie over
winning op den sterken Franschen speler
Buzelet.
Vrijdag komt de Hollander tegen Sharpe,
den Schot, die gisteren Morpurgo uit
schakelde.
Mej. Bouman sloeg miss Lyle met 86 en
6—1. Kea komt nu in de 3de ronde tegen
miss Ridely (Engeland).
De jaarvergadering van het Leidsche
district zal worden gehouden op Vrijdag S
Juli a.s., des avonds te 3 uur, in café restau
rant „Bellevue", Steenstraat, Leiden. Alle
vereenigingen, ressorteerende onder het dis
trict, zijn verplicht zich te doen vertegen
woordigen op straffe van boete bij afwezig
heid. Men neme hiervan goede nota.
Candidaten voor het districtsbestuur kun
nen ingediend worden bij ondergeteekende
tot en met 4 Juli a.s.
Ds aftredende bestuursleden zijn terstond
herkiesbaar is er één vacature.
De agenda is als volgt: 1. Opening door
den voorzitter. 2. Verslag secretaris. 3. Ver
slag penningmeester. 4. Bestuursverkiezing.
5. Benoeming kasnazieners. 6. Benoeming
Elftalcommissie (Er is één vacature). 7. Be
spreking agenda jaarvergadering. D. H. V.
B. 8. Wat verder ter tafel zal worden ge
bracht. 9. Rondvraag en sluiting.
Candidaten voor de elftalcommissie kun
nen staande ter vergadering worden inge
diend.
DE JUNIOREN-COMPETITIE
Voor Zondag 30 Juni is vastgesteld de
wedstrijd Lisse ILeiden II, resp. de kam
pismen van afd. A. en B. der junioren
competitie sizoerx 1928—1929. De winnaar
van dezen wedstrijd wordt kampioen van
het district Leiden. De wedstrijd wordt ge
speeld op het terrein van K. V. L. te Voor
schoten en vangt aan om half twee.
Scheidsrechter is de heer M. Heurin.
De wedstrijd duurt tweemaal een half
uur. Bij gelijk spel tweemaal 7minuut
verlenging.
Wij publiceeren hier tevens de eindstan
den der junioren-competitie, welke als volg4"
zijn:
i üÜjjÉ
Sm
J3A S3
AFDEELING A
Lisse
10
8 2
42—5
18
1.80
Teylingen I
9
6 12
19—19
13
1.44
Leiden I
10
5 14
24—20
11
1.10
Lissé" H
10
4 6
27—25
8
0.80
S. N. A.
9
2 3 4
11—20
7
0.77
S. J. c.
10
19
6—40
1
0.10
AFDEELING
B
Leiden II
10
7 2 1
23—5
16
1.60
O. V. V.
10
7 2 1
34— 7
16
1.60
Teylingen II
10
4 2 4
22—21
10
1.—
D. V. O.
10
4 2 4
11—13
10
1.—
Meerburg
10
2 17
9—25
5
0.50
Lisse III
10
I 1 8
8—36
3
0.30
D. HAVERKORN,
Secretaris-Penningmeester.
D. J. K. Ill—H. V. G. B. II 1—0
Gisteravond speelde de H.V.G.B.-reserves
in ..Obelt" een polowedstrijd voor de reserve
klasse van den Nederl. Zwembond tegen
D. J. K. III. Deze wedstrijd was van groot
belang voor de voorloopige bezetting van de
eerste plaats; beide zeventallen waren nog
ongeslagen. H. V. G. B. had echter een
voorsprong van één punt, daar D. J. K. III
een wedstrijd gelijk gespeeld had.
Om ongeveer kwart voor achten fluit
scheidsrechter Hartz aanvangen. De H. V.
G. B.-ers brengen het volgende zevental in
het water:
J. Glak
C. de Wijs, L. Brunt, A. C. v. d. Berg
J. Brongertman, M. Sandbroek, C. Dekker.
Er ontwikkelt zich direct een enthousiast
en snel spel, beide doelen verkeeren om
beurten in gevaar. De D. J. K.-keeper, K.
Meyer Jr. verwerkt op keurige wijze een
hard schot van Brunt, die door opzwemmen
zijn voorhoede di'ingt tot zwemmen en vrij
maken.
Maar de D.J.K.'ers laten zich niet over
weldigen en de gebr. Zwaneveld doen eenige
gevaarlijke momenten voor het H.V.G.B.-
doel ontstaan, doch Glak verdedigt uitste
kend zijn doel en weet steeds op het juiste
moment in te grijpen, goed bijgestaan door
de achterspelers weet hij dan ook zijn doel
schoon te houden.
Het spel blijft ondanks het koude Y-
water, juist minimum temperatuur, zeer
snel op en neer gaan, doch geen der partij
en weet voor rust een voorsprong te nemen.
Na de hervatting ontwikkelt zich eenzelf
de spel als in de eerste speelhelft, ook nu
wegen de partijen goed tegen elkaar op en
zijxi de beide achterhoeden den baas over de
voorhoede.
Tegen 't einde komen de D.J.K.ers iets in
de meerderheid, hun ausdauer is grooter, de
H.V.G.B.-achterhoede zwoegt uit alle macht,
doch eindelijk wordt door een corner het
pleit beslist. Er is nog maar enkele minuten
te spelen als deze corner wordt toegestaan,
tactisch plaatst de D.J.K.-er den bal met
een boogschot voor het doel, maar een Am
sterdammer is er iets eerder bij dan de H.
V.G.B.-er en D.J.K. heeft een 1—0 voor
drong.
De H.V.G.B.-ers werken nu nog i rd om
gelijk te maken, doch het beslissent schot
ontbreekt Als de scheidsrechter tijc f! it
hebben de jeugdige H.V.G.B.-ers hur. eer- e
nederlaag geieden.
Het Stadhuis te Aken, waarvan het onderste gedeelte en de Granus-toren nog uit den
tijd van Karei den Grooten dateeren
Ben der vele aardige kijkjes jn Aken; de Ponttor
en Utrecht, waarin niet minder dan 76
bruggetjes liggen, die je stuk voor stuk
noodzaken vaart te minderen, veilig afge
legd, en de al niet minder tijd kostende
veerponten achter je gelaten ts hebben,
eindelijk op de mooie wegen in Noord-
Brabant en Limburg komt, daix eerst besef
je, dat er nog heel wat aan ons wegennet
ontbreekt.
Maar we zijn er gekomen, al was het dan
ook wat laat voor de lunch, die „geplant"
was.
Zooals het bij dergelijke officieele uitnoo-
digingen gaat, is natuurlijk een goed deel
van den beschikbaren tijd doorgebracht met
eten en drinken, maar toch is ons ook in
den tijd die overbleef nog heel wat van de
stad getoond. Wij hebben er natuurlijk al-
lei-eerst de baden bezocht. Aardig, die baden
hier. Men hoeft er niet, zooals op andere
badplaatsen, voor naar een bepaalde plaats
te gaan ieder hotel heeft de baden in eigen
huis. Met leidingen wordt het geneeskrach
tige water er heen en in keurige, in clen
grond ingemetselde gemakkelijke badkui
pen gebracht. In het eigen hotel kunnen
dus de patiënten hun kuur deen. Maar ook
hebben we het schitterende stadhuis be
zichtigd met de groote en grootsche keizers-
zaal, waarin ds prachtige muurschilderin
gen van Rethel bewondering afdwingen en
de minder mooie, na zijn dood door zijn
leerling Kehren geschilderde eerbied vragen
voor de wijze waarop hij gestreefd heeft,
den meester zooveel mogelijk nabij te ko
men. Dat dit Kehren niet ten volle gelukt
is, ligt niet aan diens vaardigheid, maar
aan het genie van Rethel.
Na het Stadhuis is ongetwijfeld de Dom
de grootste bezienswaardigheid van Aken.
In het midden ustaat het indrukwekkende
octogoon, de eigenlijke kapel van Karei den
Grooten, die nu al meer dan elfhonderd
jaren aan de invloeden des tijds heeft
weerstand geboden. In het midden van den
koepel hangt aan een geweldigen ketting de
reusachtige verguld koperen luchter, die
Badhotel Quelleiihof in de Nonheims allee
door Frederik Barbarossa aan de kerk werd
geschonken. Ook staat in dit ootogoon, dat
door een galerij in twee verdiepingen is
verdeeld, op de bovenste verdieping nog de
marmeren kroningsstoel, waarvan reeds in
bescheiden uit 936 wordt gesproken. Aan de
Oostzijde van het octogoon staat het in 1414
in gebruik genomen prachtige Gothische
koor, waarin o.a. het graf is van Otto III.
De dertien geschilderde ramen in dit koor
zijn buitengewoon mooi.
Ik kan niet alles beschrijven, laat ik alleen
nog zeggen, dat er in de omstreken der sr,ad
heel mooie uitstapjes zijn te maken. O.a.
naar het plaatsje Monschau, een idyllisch
gelegen stadje op slechts koi'ten afstand
van Aken gelegen. Dat plaatsje heette vroe
ger Montjoie een der laatste daden van
Wilhelm II als keizer is geweest een bevel
om den Franschen naam in een Duitsch
klinkenden te veranderen. Plichtgetrouw
woi'dt in officieele bescheiden dan ook te
genwoordig steeds Monschau geschreven,
maar geen sterveling in het plaatsje zelf
denkt er aan, het ook te zeggen. Voor hen
gaat de historische naam boven den eigen-
gemaakten, al was de maker dan ook een
keizer. Het stadje met zijn oude, typische
huisjes, met zijn burchtruïne, met zijn
smalle, kronkelende straatjes en zijn moois
bosschen is werkelijk een ideaal vacantie-
oord _voor die liever van de rust genieten,
dan in het drukkere Aken zelf te verblijven,
j Maar Zondags moet hij dan naar Aken,
I want dan is het in het kleine plaatsje een
drukte van bezoekers, die een aantal ver
keersagenten druk werk geeft. Tovn ik er
Zondag was, stonden er op het marktplein
zeker wel veertig auto's, waaronder groote
toerwagens, geparkeerd.
Slechts een Weekeind-bezoek heb ik aan
Aken gebracht, maar ik heb er genoeg van
gezien het was trouwens niet de eerste
maal dat ik er kwam om tot de over
tuiging te komen, dat het heusch, voor die
in zijn vacantie naar het buitenland wil,
niet noodig is, ver weg te gaan; vlak aan
onze Limburgsche grens ligt Aken, waar hij
zoowei van historische schatten als van
r.8tuur- en stedenschoon volop kan genie
ten. ARTHUR TERVOOREN.
Reinier Js met sijn' stramme Leden
Naer Akens Baden toe gereden;
Daar heeft hij Geld en Sael en Peerd
In alle vrolickheit verteert.
Siet wat de Wateren vermogen
HU Is te Peerd na 't Bad getogen.
En op sijn' Voeten weer gekeert.
ontwikkeling bereikt, waarop echter al heel
spoedig een terugslag volgde. Door den oor
log kwamen de patiënten uit het buitenland
niet; ieder zocht zijn heil zooveel mogelijk
in eigen land enna den oorlog is de
stroom, eenmaal afgeleid, niet weer terug
gevloeid in de oorspronkelijke bedding. Al
thans niet geheel.
Dat ligt niet aan de geneeskracht van het
Akensche water, die is nog even groot als
vroeger, dat ligt niet aan den ijver van het
stadsbestuur en de Kurverwaltung, die is
niet alleen net als vroeger, maar zelfs nog
grooter, het ligt eenvoudig aanja, aan
wat? Het is niet te zeggen de trek is er
nu eenmaal uit.
Er zijn echter teekenen van opleving te
bespeuren, dank zij de krachtige samenwer
king van de stedelijke overheid en allen, die
met Aken als badplaats te doen hebben. Er
wordt stevig reclame gemaakt en zoo heeft
bijvoorbeeld het gemeentebestuur de vorige
week een dertigtal Nederlandsche journalis
ten uitgenoodigd, een reisje naar Aken te
maken, om er zich persoonlijk van te over
tuigen, dat Aken niet alleen voor den zieke
geschikt ie, maar ook voor den gezonde
groote aantrekkelijkheid heeft.
Het tijdens den oorlog gebouwde nieuwe
Zoo ben ik in Aken gekomen, want ik was
een van de dertig.
Met 'n schitterenden grooten toerauto, die
de Haagsche Amova maatschappij daarvoor
had aangeboden, zijn we van Den Haag het
heele land door getrokken; we hebben
onderweg kunnen zien, dat er ernst gemaakt
wordt met de verbetering onzer wegen
op hoeveel plaatsen we „wegens werkzaam
heden in uitvoering" hebben moeten stop
pen of langzaam rijden of zelfs een omweg
moesten maken, weet ik heusch niet meer,
maar vaak is het in elk geval geweest. Maar
we hebben ook gezien, dat er nog een hee-
leboel te doen overblijft. A?s je bijvoor
beeld na den smallen weg tusschen Leiden
Dat heeft Reinier gedaan in den tijd van
Canstantün Huygens, tenminste, die vertelt
de geschiedenis van den vroolijken Reinier
- de vorige week heb ik het gedaan.
Dat wil zeggen, ik ben naar Aken ge
weest, maar gelukkig niet met stramme le
den, zoover ben ik nog niet. Mij spiegelend
aan wat Reinier is overkomen, ben ik er
echter niet te paard heen gegaan, maar per
auto, per auto van de Maatschappij Amova
uit Den Haag nog wel, zoodat ik ook al de
kans niet kon krijgen, hem „in alle vrolick
heit" te verteren.
Maar of ik er daarom minder genoten
heb dan Reinier geloof 'ik niet.
Aken, niet meer dan acht kilometer van
de Nederlandsche grens gelegen, was reeds
In overoude tijden bekend als de plaats van
de geneeskrachtige bronnen; toen kort na
het begin onzer jaartelling de Romeinen er
kwamen, vonden die daar bij de bronnen
reeds teekenen van vereering voor den Kel-
tischen zonnegod en ook zijzelf wisten het
Akensche water te waardeeren; zij bouwden
er waterleidingen en groote badinrichtin
gen. Pepijn de Korte zocht er in de achtste
eeuw genezing voor zijn waterzucht en zijn
zoon Karei de Groote maakte Aken tot zijn
residentie. Hij liet er, op de plaats waar
tegenwoordig het stadhuis staat, zijn Palts
bouwen, een voor dien tijd ongekend schoon
bouwwei-k en daaraan grenzend de Palts
kapel, de tegenwoordige Dom, een zoo
grootsch en indrukwekkend gebouw, dat het
al spoedig in het heele Rijk bekend was als
de kapel (vandaar de Fransche naam voor
Aken: Aix-la-Chapelle)Sedert Karei den
Grooten hebben bijna alle Duitsche vorsten
er zich laten kronen niet minder dan
tweeëndertig koningen en twaalf koningin
nen zijn in den Dom te Aken gekroond.
Die kroningen en de bedevaarten naar
den Dom, om daar de reliquieën te veree
ren, die Karei de Groote er had doen heen
brengen, maakten Aken al vroeg tot een
plaats van beteekenis. Tot 1656 bleef die
bloei voortduren, maar toen op den tweeden
Mei van dat jaar een groote brand vier
duizend en zes honderd huizen in de asch
legde, zoodat er nog maar een kleine vijf
honderd bleven staan, was het gedaan met
den welstand der stad. Vele wevers'en an
dere burgers die een bedrijf uitoefenden,
vertrokken naar het nabijgelegen Burt-
scheid of naar. Stolberg.
Toch zou de stad opnieuw tot bloei komen
èn wel door den badarts Blondei ,die door
een voortdurende propaganda de zieken
naar Aken wist te trekken, zoodat op dez?
wijze al spoedig een nieuwe bron van in
komsten voor de stad begon te vloeien.
Voortdurend nam Aken sedert in bloei toe
en in 1914 werd een groote maatschappij
opgericht, waarvan de stad een derde ge
deelte der aandeelen voor haar rekening
nam, die eigenares werd van alle baden.
Reeds in 1916, dus midden in den grooten
oorlog, konden de nieuwe gebouwen, het
Kurhaus en het schitterende hotel Quellen-
bof. voor het publiek worden opengesteld-
JVeer had de stad een hoogtepunt in haar
