i
NIEMEUERs
FRIESCHE HEERENBAAI
WALES-ANTHRACIET
LIJST ACHT!
f3000.-
f750.-
f250.-
f125.-
f50.-
f40.-
fa.G.KRAAU&Co.
HET HOOGE
DOEL
Een Katholieke
Film-centrale
12 cis
10 ets
15 cis
löcts
VOOR FIJNPROEVERS_Jj
Katholieken! zóó stemt
men op Ch. v. d. Bilt
No. 1 van Lijst 8
8
I®
Z0MERPRIJZEN vanaf
f2.65 per H.L.
Spinnewebjes
STEMT:
BUREAUX IMASSAULAAN 49
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN
DINSDAG 2 JULI 1929
DRIE EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 17196
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN. GESCHIEDEN UITERLIJK ORIEMAAL VIER EK TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL.
De verkiezingen van leden
der Eerste Kamer
per» half ons
Cjroen f-!
pep half ons
OUw
pep half ons
Ky9&y pep half ons
Ood r-
Van Chicago naar Berlijn
Doodelijk vliegongeval
De gebeurtenissen op
Curacao
Het P.E.N.-Congres
Het Gezondheids-congres
Teekens in spoorweg
boekjes
Het vlieg-ongeluk op het
Meer van Konstanz
alleen met
STOOKT U HET VOORDEELIGST
FRANCO THUIS
TURFMARKT 10-TEL. 11088
Voornaamste Nieuws
J. J. WEBER ZOON
Groote Houtstraat 166 Haarlem
Woensdag 3 Juli
ALLEEN
DE KATHOLIEKE LIJST
ALLEEN
De ontvangsten der
Nederl. Spoorwegen
De redding van Majoor
Franco
De marktcentrale te
Amsterdam
Telefoon No. 13866 (drie lijnen)
Postrekening No. 5970.
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
i Agentschappen: per week 85 ct.j per
kwartaal 3.25; per post, per kwartaal
3.58 bj] vooruitbetaling.
NIEUWE
COURANT
ADVERTENTIËN 35 ct.p. regel
VRAAG- EN AANBOD-ADVERTEN
TIES. 11 regels 60 ct p. plaatsing:
elke regel meer 15 ct., bfj voorultbet
Bij contract belangrijke korting.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
tusschen den tekst 60 ct per regeL
Alleabonné'sop dit blad zijn ingevolge de verzekeringsvoorwaarden
tegen ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen
Levenslangegeheeleongeschiktheid tot werken door
verlies van heide armen, beide beenen of beide oogen
bij een ongeval met
doodelijken afloop
bij verlies van een hand,
een voet ol een oog
duim oi wijsvinger.
been ot arm
bij verlies v. een
anderen vinger.
Het is niet moeilijk om aan den voor
avond van het sluiten van de stembus
een woord tot Katholieke kiezers te
spreken.
Wij hebben onderling onze meenings-
verschillen; wij hebben onze sympa
thieën en antipathieën; wij hebben ons
verschil van inzicht in vele zaken van
staatsbeleid; over'wat al of niet politiek
of economisch mogelijk is. Waarom het
te ontkennen? Integendeel: wanneer wij
het onderling over alles en in alles eens
waren, dan zouden wij zijn als een doode
taal: bruikbaar voor wetenschappelijke
doeleinden, nuttig om te bestudeeren,
maar onbruikbaar in de practijk.
De Katholieke gemeenschap, ook in
haar openbaar leven, is Goddank een
levend organisme, met alle acties en
reacties aan ieder gezond leven eigen.
Die tegenstellingen en meeningsver-
schillen, die gezonde wrijvingen en die
onderlinge strijd zijn echter goed in
vredestijd, om ons zelf frisch en levend,
jong en gezond te houden. Zoodra er
alarm wordt geblazen, staat alles schou
der aan schouder en wenkt slechts het
gemeenschappelijk doel. Dat is tot heden
toe altijd de prachtige eenheid dei-
Katholieke Staatspartij geweest. Meer
nog dan bij de vorige verkiezing zal zij
morgen blijken. Daarvan zijn de beste
kenners onzer Staatspartij overtuigd.
Die kracht onzer zoo zeer benijde een
heid ligt in ons hooger doel en in het
gevoel van gemeenschappelijk gevaar.
Voor iederen Katholiek gaat boven zijn
materieel belang, boven zijn persoonlijk
inzicht omtrent sociale verzekering,
medezeggenschap in het bedrijfsleven,
vrijhandel of protectie of wat ook, de
wetenschap, dat, wanneer de staats
macht-komt in handen van liberalen of
inks-democraten het met de veiligheid
;ijner hoogste goederen gedaan is. De
nistorie overal en niet het minst in ons
land, heeft volop bewezen, dat onze
aoogste belangen in de handen van den
iberaal of den socialist niet veilig zijn.
Zelfs in verkiezingsdagen, wanneer de
inker-partijen er meer dan ooit op uit
lijn onnoozele christenen te verschalken
met de bewering, dat het liberalisme en
net socialisme iedereen volkomen vrij
aten in zijn godsdienstige overtuiging, ja
ielfs deze hoogelijk eerbiedigen, is het den
neeren niet mogelijk hun waren aard
geheel te bedekken.
In een deftig orgaan, dat door den
Vrijheidsbond werd uitgegeven, prijkte
>p de voorpagina een verlokkend artikel
jver „liberalisme en godsdienst", met
3. m. dezen fraaien zin
Naast het ware staat het schoone en het
;oede; van oudsher heeft men dit ingezien;
ie mensch heeft niet slechts wetensdrang,
maar zeer reëele ethische, aesthetische en
religieuze behoeften, die hij moet kunnen
bevredigen om in waarheid mensch te zijn.
Maar op een volgende pagina is de
liberale Kamer-candidaat prof. B. D
Eerdmans aan het woord, die, na een
halve eeuw van onderwijsstrijd, nu nog
het volgende durft schrijven:
Het streven der kerkelijke partijen, niet
alleen het lager onderwijs, maar ook het
middelbaar en hooger op bijzonderen leest te
schoeien is niet alleen bedenkelijk voor een
zuivere en onafhankelijke beoefening van de
wetenschap, maar brengt uit een staatkundig
oogpunt de rust binnen den Staat in gevaar,
omdat, het den godsdienst niet gebruikt als
een kracht tot een humane eenheid, maar
tot groot maken en levendig houden der ver
schillen, die zoover mogelijk worden doorge
trokken en tot afzondering van andersden
kenden lieden. Wordt dit heilloos proces met
gestuit, door het beter inzicht .der ouders,
dan helpen zij een toekomst voor te bereiden
van wantrouwen en verdeeldheid. Een toe
komst waarop de oud-latijnsche spreuk van
toepassing is: „door tweedracht worden de
kostelijkste zaken vernietigd".
Wie nu nog in 1929 het goed recht der
ouders durft betwisten om hun kinderen
onderwijs op godsöienstigen grondslag
te laten geven, die moet zich toch niet
als een pionier voor den godsdienst op
werpen!
Nog erger maakt 't „Het Volk". Is er
één blad, dat meer uit den treure her
haald heeft, dat het socialisme niet tegen
den godsdienst ïs? Laten wij het beste
van onze tegenstanders gelooven en
aannemen, dat zij zóó verblind zijn, dat
2y zelf gelooven, dat hun dwaze bewering
waarheid is.
Wat anders te denken van hetgeen
„Het Volk" gisterenavond schreef over
den brief van het Doorluchtig Episco
paat, 5.1. Zondag in alle kerken voorge
lezen? Geen enkele Katholiek brenge
zijn stem uit op een partij, die den gods
dienst vijandig is of in het wekken van
ontevredenheid haar kracht zoekt, zei
den de Bisschoppen.
Dat is op ons bedoeld, zegt „Het Volk".
Welnu, zegt het roode orgaan: dat is
niets dan laster!
Wel, daar hebt ge het weer. Wij,
Katholieken, gelooven en weten, dat de
Bisschoppen door den H. Geest in de
Kerk zijn gesteld als „de opzieners onzer
zielen". Allen, die de Bisschoppen laste
raars noemen, zijn vanzelf vijanden van
onzen godsdienst. Laten zij zwijgen, zij
begrijpen niets van onze Kerk, van onze
religie, van onze Roomsche mentaliteit.
En „Het Volk" geeft op de volgende
pagina van zijn zelfde nummer daarvan
het bewijs. Tusschen het Socialisme en
het Katholicisme gaapt een afgrond.
Wauters is gestorven, een voornaam lid
der roode partij in België. „Het Volk"
luidt hem uit. En zie hier den slotzin:
In den nacht voltrok het noodlot
zich, dat men sedert weken onvermij
delijk wist, maar dat als een
pijnlijke onrechtvaardig
heid zal worden gevoeld.
Ziedaar wat ons scheidt: aan onzen
kant: Godsvertrouwen en onderwerping,
berusting bij een doodsbaar; aan den
anderen kant: geen God, maar noodlot,
een noodlot, dat als onrechtvaardig ge
scholden wordt.
Aan de stembus gevoelen wij weer, wat
ons onderling vereenigt en wat ons van
anderen scheidt. Geven wij daarvan
morgen het bewijs!
„Wat baat ons de preekstoel nog, als
de boek- en dagbladpers, de radio
en de bioscoop in handen van onze
tegenstanders zün."
(Mgr. Poels)
In een artikel van de „Osservatore Roma
no," het officieel pauselijk orgaan, werd reeds
eenige jaren, met grooten nadruk, gewezen
op de noodzakelijkheid om ons, katholieken
een eigen terrein te verzekeren op filmgebied,
want, zoo zeide dit artikel, „het was aan de
hoogste kerkelijke autoriteiten reeds lang
duidelijk, dat de slechte bioscoop een nog
grooter gevaar is, dan de slechte pers."
Wij hebben katholieke scholen, een katho
lieke pers, een katholieke radio, maar helaas,
het groote probleem der katholieke film,
wacht al jaren en jaren om oplossing en hoe
meer wij wachten, des te moeilijker de oplos
sing wordt. En toch werd reeds lang door het
hoogste kerkelijke gezag op het groote ge
vaar gewezen, grooter dan de slechte pers.
En al wisten wij dat het Bolsjewisme, be
wust van de groote propagandistische kracht
en den geweldigen invloed van de film, ze
als het aangewezen middel beschouwt en
met groot succes gebruikt om communisme en
atheïsme onder het volk te verspreiden.
En al waren wij overtuigd, dat een der
groote oorzaken van ontkerstening, geloofs
afval en veronzedelijking van ons volk ge
zocht moet worden in de slechte film.
En al hebben wij veel en lang gestreden
voor onze rechten en mi in pers. school
en radio een eigen katholiek terrein, toch
heeft Katholiek Nederland in zijn geheel
Weinig gedaan voor de film, die zeker niet
minder invloed heeft op ons cultuurleven en
door de steeds ontwikkelde techniek nog van
grooter invloed zal worden.
Ik zeg „Katholiek Nederland" in zijn ge
heel.
Een eeresaluut moet hier gebracht worden
aan velen die reeds veel en verdienstelijk
werk hebben verricht op filmgebied.
Al die krachten in een centrale te ver
eenigen is het doel dezer stichting:
Verder, hoe weinig aandacht is nog ge
schonken aan het feit. dat de film, nog meer
in de toekomst, een machtigen invloed kan
uitoefenen ter verbreiding der waarheid en
deugd.
Op geheel katholiek Nederland rust dus de
plicht het eigen terrein te bezetten.
Men kan zich niet van dien plicht ontslaan
door te zeggen: „de oplossing van het film-
vraagstuk blijft een utopie, het geeft toch
niets, wij kunnen hier toch niets bereiken
en de plannen zijn niet voor verwezenlijking
vatbaar, daarom maar afwachten en aan
zien." Zulke ideeën bewijzen, dat de geest van
„Jan Salie" nog niet voorgoed begraven ls.
Als onze pioniers voor een katholieke
school, pers of radio, ook zoo gesproken ën
gedaan hadden, zouden we nu niet de Vruch
ten plukker van hun moeilijken strijd!
De volkomen oplossing van het filmvraag-
stuk „eigen films in eigen lokaliteiten," is
slechts internationaal op te lessen, maar voor
het zoover, is, moet er een degelijke nationale
organisatie zijn; Frankrijk, België, Italië, Ca
nada, Chili enz. zijn ons hierin voor.
Daarom alléén reeds is het oprichten van
een nationaal filmconsortium een dringende
eisch.
Tot vorming van een sterke nationale or
ganisatie moet, evenals bij school, pers on
radio geheel katholiek Nederland dan onze
zijde staan en ons steunen. Zoo alleen kun
nen wij het ons toebehoorende.' maar dóór
anderen bezette terrein op filmgebied weer
veroveren.
Er moet dus begonnen worden, al is de weg
naar ons doel lang en moeilijk en men is be
gonnen.
„Een Katholieke Filmcentrale is in wor
ding." Ze groot en sterk te maken is de plicht
van katholiek Nederland.
J. Th. WELTER O,P.
Spuistraat 12, Amsterdam CC.)
De éarididaten vari den Vrijheidsbond
Het „Hbld." verneemt, van weiingelichte
zijde, dat de Statenleden van den Vrijheids
bond in de provincies Noord-Holland én
Friesland, voor de a.s. verkiézingen van de
Eerste Kamer, zalen candideeren. 7. S. van
den Bergh; 2, E. Heldring; 3. dr. J. I?.
van Weideren baron Rengers; 4. mevr, M. B.
Biossevain-Pijnappel: over de vijfde -laats
wordt nog door de beide Statenclubs onder
handeld; 6. D. J. van Houter Sr.; 7. mr. C. H.
Guépin.
De katholieke candidaten voor
Noord-Brabant, Utrecht en Zeeland
Naar het „Huisgez." verneemt, zijn d? ka
tholieke Statenfracties in de provincies
Noord-Brabant, Utrecht en Zeeland het eens
geworden over de samenstelling der candida.
tenlijst, die op den tweeden Dinsdag van deze
maand zal worden ingediend.
De gezamenlijke candidatehlijsl bevat de
volgende'.namen in'de daarbij- gegeven vol
gorde: 1. mr. W. M. van Lanschot (aftr.), 2.
jhr. mr. A. F. O. van Sasse van Ysselt (thans
lid der.Tweede Kamer), 3. P. W. de Jong-
van den Heuvel (aftr.). 4. A. C. de Bruyn.
voorzitter' ;van het Ned. R. K. Werklieden
verbond), 5. H. M. J. Blomjous (aftr.), 6. E.
B. Dümouleyn (lid der Prov. Staten van Zee
land), 7. Jos. Meijring (lid der Prov. Staten
van Noord-Brabant), 8. mr. T. Verschuur
(voorzitter van den Raad van Arbeid te
Breda). 9! P. J. J. de Wit (aftr.), 10. M. van
Hout (lid der Provinciale Staten van Noord-
Brabant en burgemeester van Helmond)
Naar de avondbladen melden, is het door
de Chicago Tribune aangekochte groote am-
phibie-vliegtuig „Untin Bowler" voor zijn
tocht naar Europa gestart. Aan boord be
vinden zich de piloten Gast en Cramer, als
mede de verslaggever der Chicago Tribune,
Wood. Het plan is om in korte étappes over
Canada, Groenland en Noorwegen naar Ber
lijn en terug te vliegen. Men verwacht, dat
de vlucht Chicago-Berlijn vijf dagen zal du
ren.
Gistermiddag is bij het probeeren van een
nieuw gasreservoir de bekende Fransche
vlieger Polion met zijn machine van een
hoogte van ongeveer 500 M. ter aarde ge
stort. Het vliegtuig bevond zich boven het
militaire vliegveld Vfflacouble nabij Parijs,
toen de draagvlakken van zijn machine los
raakten en de romp in pijlsnelle vaart neer
stortte. Het lijk van den ongelukkigen piloot
werd verscheidene meters ver van de over
blijfselen van zijn vliegtuig aangetroffen.
Hoogstwaarschijnlijk heeft zijn valscherm
zich te laat geopend.
van de Bilt, Ch. L.
Haarlem
Kortenhorst, Dr.
L. G.
's-Gravenhage
Meijer, J. M. J. A.
Rotterdam
Leesberg, Mr. A.
J. M. Alkmaar
Kamphuijs, J. F.
M. J. Zaandam
Hutten, A. A. M.
Utrecht
Blijkens bij het Departement van Defensie
ontvangen telegram is Hr. Ms. „Hertog Hen
drik" gisterenochtend in Curasao aangeko
men.
Op voorstel van den Hollandschen afge
vaardigde zal het P.E.N.-Congres in 1932 in
Holland gehouden worden.
In het Congres voor Openbare Gezond
heidsregeling is de volgende motie aangeno
men, welke gezonden zal worden aan den
Minister van Arbeid, Handel en Nijverheid.
„Het Congres voor Openbare Gezondheids-
regeling, overtuigd van de wenschelijkheid
gezondheidsdiensten over het geheele land te
voeren, spreekt de hoop uit, dat het wets
ontwerp op die diensten spoedig door de Sta-
ten-Generaal in behandeling genomen zal
worden en daarbij rekening gehouden zal
worden met de bsechouwingen die in de ver
gadering van dat congres Van 28 ën 29 Juni
1928 naar voren gebracht zijn."
Naar het „Hbld." verneemt, is in een in
den loop dezer maand te Vevey gehouden
conferentie van spoorwegautoriteiten uit ze
ventien landen een ontwerp-regeling vastge
steld om voor de spoorwegdienstregelingen en
de officieeie reisgidsen van alle landen van
Europa gelijkvormige teekens in te voeren in
plaats var. de tot nu toe gebruikte teekens
en mededeelingen omtrent den treinenloop
die thans in de meeste landen niet gelijklui
dend zijn en daardoor aan buitenlandsche
reizigers groot ongerief veroorzaken.
Het ontwerp zal in een in October 1929
te Warschau te houden nieuwe conferentie
definitief worden vastgesteld.
Volgens een bericht in de „D.A.Z.". uit
Friedrichshafen heeft het vliegongeluk op het
Meer van Konstanz een zesde slachtoffer
geëischt. De apotheker Firley uit Friedberg
is aan zijn verwondingen overleden.
Door de directie der rijksspoorwegen te
Karlsruhe wordt omtrent het gedrag van
den kapitein van de stoomboot „Baden", die
er van beschuldigd wordt, hoewel het onge
val op korten afstand van zijn schip plaats
vond. geen hulp te hebben verleend, mede
gedeeld, dat het stoomschip „Baden" Lindau
op tijd heeft verlaten en nog slechts drie mi
nuten varen van Bad-Schauchen verwijderd
was toen op 200 a 250 meter afstand het on
geluk met het vliegtuig plaats vond.
De kapitein, die door inzittenden van een
roeibootje gewaarschuwd werd, constateerde,
dat zich op de plaats van het ongeval reeds
twee motorbooten en tien a twaalf roei- en
zeilbooten bevonden om hulp te verleenen en
derhalve was hij van meening, dat er reeds
voldoende hulp ter plaatse was en hij zijn
schip, dat met 400 passagiers aan boord
zwaar geladen was terv.'ille van de veiligheid
zijner passagiers beter eerst aan land kon
brengen teneinde het te ontlasten.
Daarbij kwam, dat de groote stoomboot,
welker raderen groote golven veroorzaakten,
bij het manoeuvreeren de reddingspogingen
eerder bemoeilijken dan bevorderen zou.
Van de zijde van ooggetuigen wordt tegen
over deze verklaring van den kapitein en de
spoorwegdirectie ingebracht, dat juist de
stoomboot de noodige trossen en kabels aan
boord had om bij onmiddellijke hulpverle
ning het vliegtuig boven water te houden of
te trekken.
Zondagmiddag is de oliefabriek „De Fiji" te Wormerveer door een zwaren brand totaal vernield
De R. K. Verkiezingsactie. Rede van Mgn
dr. W. H. Nolens.
Politieke rede van jhr. mr. D. J. de Geen
Naar verluidt, zal Lord Cecil deel uit
maken van de Volkenbondsdelegatie in Sep
tember a.s.
Feestelijke ontvangst en groote geestdrift
bij den terugkeer van den Engelschen koning.
Het s.s. „Deutschland'' heeft brand aan
boord gehad.
Voor het eerst na ongeveer drie jaar is
in vele Mexicaansche kerken wederom de
H. Mis opgedragen.
OP GIERIGAARD
Eens waert ghy arm en mild, nu ryck e»
gierigh. Jan.
De Toetsteen proeft het Goud, het Goud
ontdeckt den man.
Huygens
OP DE VROUW
Weet gy waarom Reinier zoo droevig en
zoo vaal ziet,
Zijn vrouw was gisteren ziek en het was
de laatste maal niet.
OP KAMERLEDEN
Ik bemoei mij nooit met andermans zaken
Het zou mij leed doen, dat ik Iemand U
na sprak.
A. Deken
bieg om niet van een strook grond vóór dat
Barometerstand 9 uur v.m.: 761: Stilstand
OPTICIENS FABRIKANTEN
LICHT OP. De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om: 9.52.
De opbrengsten uit het reizigersvervoer die
in de voorafgegane zes jaren telken jare te-
ruggeloopen waren, overtroffen in het ver
slagjaar die van 1924, zoodat ook het verlies
ontstaan door de tariefsverlaging van 192®,
meer dan ingehaald is.
De opbrengsten uit het goederenvervoer
werden gedrukt door vermindering van het
vervoer in levende dieren, doch vermeer
dering van het overige goederenvervoer
en in het bijzonder van dat van Lim-
burgsehe mijnproducten doet ook deze op
brengsten per saldo een belangrijke stjjginf
aanwijzen.
Spaansch dankbezoek
De Spaansche ambassadeur te Londen, mar
kies Del Val, heeft een bezoek gebracht aan
den Minister van Buitenlandsche Zaken, Ar
thur Henderson, ten einde officieel Spanje's
dank te betuigen voor de door de „Eagle"
gebrachte hulp aan majoor Franco en de
anderen.
De vliegmachine „Numancia" werd het
eerst gezien door den officier van de „Royal
Air Force", luitenant Lewin, die vanaf de
„Eagle" een vlucht maakte ter opsporing van
de verloren vliegers.
De aanbesteding van het havencomple
Het gemeentebestuur van Amsterdam heeft
aanbesteed het maken van het oostelijk
i havencomplex voor de marktcentrale op het
i voormalige Beltterrein. Laagste Inschrijver
was de heer C. Kool, voor 690.850.
