f750.-
f250.-
f50.-
WALES-ANTHRAGIET
(3000.-
f125.-
fa. G. KRAAM Co.
Roode vloed en
Roomsche kracht
Telegrafisch Weerbericht
ZOMERPRKJZEN vanaf
f2.65 per H.L.
WËêSA
BUREAUXNASSAULAAN 49 I
r ADVERTENTIËN 35 ct. p. regel
DIT NUMMER BESTAAT .UIT TWEE BLADEN
DONDERDAG 4 JULI 1929
DRIE EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 1719S
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ORGEVAL.
De loting
De Eerste Kamer-verkie
zing in Noord-Holland
H.M. de Koningin heeft niet
gestemd
M
Bedevaart naar Lisieux
Het verkeer tusschen de
Zeeuwsche eilanden
Vijfde R.K/ Paedagogische
week te Nijmegen van
1921 Augustus
M«l
De vlucht om de wereld der
Graf Zeppelin
Gedeputeerde Staten van
Noord-Holland
Een tragisch vliegongeval
met een romantischen kant
Voornaamste Nieuws
9
J. J. VVEBER ZOON
Groote Houtstraat 166 Haarlem
ALLEEN MET
STOOKT U HET VOORDEELIGST
FRANCO THUIS
TURFMARKT 10-TEL. 11088
Een berucht inbreker gevat
Telefoon No. 13866 (drte lijnen)
Postrekening No. 5970.
ABONNEMENTENvoor Haarlem en
Agentschappen: per week 25 ct.; per
X kwartaal 3.25; per post, per kwartaal
C 3.58 by vooruitbetaling.
NIEUWE HAARLEM
VRAAG- EN AANBOD-ADVERTEN
TIES. 1—4 regels 60 et p. plaatsing;
elke regel meer 15 ct, by vooruitbet
By contract belangrijke korting.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
tusschen den tekst 60 ct per regel g
Alleabonné'sop dit blad zijn ingevolge de verzekering^voorwaarden
Levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door
bij een ongeval met
tegen ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen .1 llöUU»™ ver lies van beide armen, beide beenenof beide oogen- I UU« doodelijken afloop: I£tiU.~een voet ot een oog; I I £*J»~duiro of wijsvinger I ÜU.~ been ot arm f40 anderen vinger,
bij verlies van een band.
bij verlies van eeD
bij 'n breuk vaD
bij verlies v. een
Op het oogenblik, dat wij dit schrij
ven, hebben wij den uitslag van 14
kieskringen vóór ons, zooals deze door
den verkiezingsdienst van het Persbu
reau Vas Diaz, op initiatief van de
Nederlandsche Dagbladpers is opge
maakt. Er vallen nog geen cijfers te
noemen, waarnaar het oog van den
kiezer allereerst uitgaat, n.l.: hoeveel
zetels heeft deze, hoeveel die partij in
de Kamér. Daarvoor moet eerst de
uitslag in het geheele land bekend
zijn.
Toch maken de uitslagen van de
14 kieskringen, welke reeds bekend
zijn, en de reeds gepubliceerde cijfers
van steden buiten deze 14 kringen, het
weergeven van een eersten indruk mo
gelijk. Als groote lijn zien wij in deze
verkiezingen dit: de roode vloed wast
en de Roomsche kracht handhaaft
zich. Meer nauwkeurig lijkt deze
uitspraak gewettigd: het christelijk
denkend deel der natie gaat, voorzoo
ver het zich aan de stembus uitspreekt,
niet achteruit, 't Zijn de liberale en
radicale partijen, die haar uitschot
naar de roodere groepen zien overloo-
pen. In die roode groepen treedt een
merkwaardige versplintering aan den
dag, waarop te letten valt. Maar voor-
loopig is de groote roode partij nog
aan de winnende hand.
Bekijken wij rechts en links van de
streep wat nader, dan valt vooreerst de
ongebroken kracht van de R.K. Staats
partij als een voor ons verheugend ver
schijnsel op. Zeker, wij waren gerust op
onze Staatspartij; wij hebben dat de
laatste weken herhaaldelijk in onze ver
kiezingsartikelen getuigd. Maar de stem
bus blijft onberekenbaar. De partieele
uitslag gaat boven alle verwachting uit.
Er is overal vooruitgang, wat noodzake
lijk is, doordat het geheele aantal kiezers
met ruim 7 pet. is vermeerderd en er
zeer druk gestemd is. Maar ondanks dat
is de R. K. Staatspartij niet alleen be
trekkelijk, maar ook absoluut vooruit
gegaan en dat is een zeer heuglijk
verschijnsèl. Daarnaast staat een achter
uitgang bijna over de geheele linie, van
de R. K. Volkspartij, niet enkel relatief,
maar ook absoluut, waardoor de winst
van de R. K. Staatspartij voor een deel
wordt verklaard.
Andere verschijnselen zijn, naast het
wassen van den rooden vloed boven den
Moerdijk, vooral in de groote steden, een
sterke achteruitgang van de roode partij
in het zuiden des lands, gelijk de kies
kringen Limburg en West-Brabant met
verheugende cijfers laten zien. Het ge
wone verschijnsel van den achteruitgang
der liberalen is weer waar te nemen.
Wat. treft, maar niet verrast, is de voor
uitgang der Christelijk-Historischen
naast achteruitgang van de Anti-Revo-
lutionnairen. De zon der Staatspartij
moet toch ook haar schaduwen hebben!
Laten wij bovenstaanden algemeenen
indruk met eenige voorloopige cijfers
staven. Wij spreken over 14 kieskringen;
de uitslagen van Haarlem, Helder, Den
Bosch en Leiden zijn, als we dit schrij
ven, nog niet bekend. Welnu, in die 14
kieskringen behaalde de R. K. Staats
partij gisteren rond 710.000 en de S. D.
A. P. 679.000 stemmen. In 1925 behaalde
de R.K. Staatspartij in de 14 genoemde
kieskringen 627.000 en de S. D. A. P.
603.394. De 4 kringen, welke nog moeten
binnenkomen met Oost-Brabant en
Noord-Holland, zullen voor de Staats
partij zeker gunstig zijn. Dat wijst de
barometer nu wel uit. Voor de 4 nog
niet bekende kringen verwachten wij een
rond cijfer van 275.000 stemmen, zoodat
de R.K. Staatspartij niet ver van het
millioen zal afblijven en onverzwakt,
ongebroken, met nieuwen luister uit den
strijd zal te voorschijn komen.
De groote tegenstander, de S. D. A. P.
kan juichen in de groote steden. In Am
sterdam stegen de roode stemmen van
Daar was een oud vrouwtje, dat in haar dri e-wielertje naar het stembureau was gere
den, waar ze natuurlijk met vereende krachten naar binnen werd gedragen. Een aardig
moment, zooals ze er zooveel waren
113.000 op 134.000; in Rotterdam van
83.000 op 94.000 en in Den Haag van
51.000 op 54.000 stemmen. Ook elders
in het noorden, is de winst aanzienlijk;
zoo in den kieskring Zwolle, waar de
stijging van 45.000 op ruim 55.000 kwam;
in Dordrecht van 41.000 op 48.000, even
eens in Groningen, Leeuwarden, en,
hoewel minder, in Utrecht en Arnhem.
Maar in Limburg bracht de S. D. A. P.
in 1925 23.665 stemmen uit, thans slechts
20.000; in Tilburg in 1925 12.100, thans
11.810. Dat is een sterke relatieve en zelfs
een absolute achteruitgang. Bravo voor
het Roomsche Zuiden!
Ook de cijfers van de R.K. Volkspartij
zijn voor de Staatspartij verheugend.
Noemen wij. eenige steunpunten van de
Roomsche dissidenten. In Tilburg (Kies
kring) behaalde de Artspartij in 1925
9973, thans 7094 stemmen; in den kring
Utrecht in 1925 4057, thans 1326 stem
men; in Zwolle in 1925 3898, thans 2158
stemmen, in Nijmegen in 1925 3961,
thans 1856 stemmen. In Amsterdam en
Den Haag valt een kleine niet noe
menswaardige vooruitgang te consta-
teeren. Het ziet er echter niet naar uit,
dat de Volkspartij over het geheele land
25.000 stemmen zal halen.
Voor de overige partijen zullen wij
het voor heden bij den boven gegeven
algemeenen indruk laten. Het gewone
verschijnsel, dat versnippering in kleine
partijtjes stemmenverlies beteekent,
wordt door deze verkiezingen opnieuw
bewezen. De communistische was is
hier en daar in de groote steden wat
sterker, maar nergens onrustbarend,
terwijl door de splitsing in eigen ge
lederen de Sovjet-aanhangers zichzelf
neutraliseeren. Ook de anti-papistische
partijen maakten nergens eclatante
vorderingen. Zoodat wij over het geheel
over dezen eersten, voorloopigen uitslag
dankbaar en voldaan mogen zijn.
Bezwaarschri ften
Bij de processen-verbaal van de onlangs
gehouden loting voor den dienstplicht voor
1930 en 1931 is een mededeeling gevoegd be
treffende gelegenheid tot het indienen van
bezwaren. Daaruit blijkt, dat uiterlijk den
tienden dag na den dag, waarop die loting is
geschied, bü een met redenen omkleed ver
zoekschrift bezwaren kunnen worden inge
bracht. Het verzoekschrift moet worden inge
diend by den minister van Defensie.
Nadat de Raad van State, afd. voor de ge
schillen van bestuur, is gehoord, beslist de
koningin op het beroep by een met redenen
omkleed besluit.
Een schrüven aan het bestuur der
R. K. Statenfractie.
Aan het Bestuur der R. K. Statenfractie
van Noord-Holland is het volgende schry-
ven gericht d.d. 20 Juni;
Ondergeteekenden, leden van de R. X.
Kiesvereeniging in den Rijkskieskring Am
sterdam, hebben een bespreking gehad, tn
verband met de verschenen persberichten en
Uw communiqué, betreffende de candidaai-
--•teiling voor de a s. Eerste KamerverkfeziriT
Naar aanleiding daarvan, nemen wU de vrij
heid het volgende onder Uw aandacht te
brengen.
De inhoud van uw communiqué heeft ons
zeer teleurgesteld, omdat hieruit ls gebleken,
dat .uw fractie geen rekening heeft willen
houden met den eisch van dezen tijd, t.w. een
veelzijdige samenstelling der publiekrechte
lijke lichamen. Juist in onze provincie was
in de kringen der katholieke werknemers een
groot vertrouwen, dat aan een deskundige uit
onze kringen een va te plaats zou worden
gegeven op Uw candldatenlyst.
Wij laten alle; beschouwingen omtrent de
plannen van een zuidelijke Statengroep bui
ten beschouwing, omdat uw College o. i. een
eifen taak dezen heeft té vervullen en
door het stellen van een canddaat uit onze
kringen slechts den status quo zou hebben
gehandhaafd, welke bestond voor dat de
heer P. Reymer lid werd van de eerste Ka
mer.
Al zou de door u oorspronkelijk aangewe
zen candidaat in het Zuiden worden gesteld,
dan blijft o.i. alsnog uw taak bestaan, zelf
standig naar veelzijdige samenstelling te
streven.
Wy kunnen ons er dan ook niet van los
maken, dat persoonlijke overwegingen by uw
College zwaarder hebben bewogen, dan het
algemeen belang. Met de wetenschap, dat
ook het R. K. Kieskringbestuur in den Rijks
kieskring Amsterdam zich tot uw College
heeft gewend, ten einde uw besluit nog voor
de a.s. candidaatstelling te wijzigen, dringen
wij als R. K. Kiezers er ook op aan hieraan
gevolg te geven.
Hoewel de naam van de koningin als no. 1
op de kiezerslijst voor elders woonachtigen,
van het stembureau 27, Koningstraat, stond
vermeld, heeft H. M. niet van haar stemrecht
gebruik gemaakt, meldt men uit Het Loo aan
het „Hbld."
Een hardhandige schuldinning
Op de Amsterdamsche Veerkade te
's-Gravenhage is P. J. W. uit Delft bij een
vechtparty, met zyn hoofd op een trottoir
band terechtgekomen. In bewusteloozen
toestand is hy naar het Ziekenhuis aan den
Züidwal aldaar vervoerd. Naar aanleiding
Het Cesrité van Ontvangst, dat Z. D. H. Mgr. J. D. J. Aengenent bü diens aankomst van deze vechtpartij is in bewaring en ter
°P Runxputte begroette, toen de Bisschop daar Dinsdag kwam, om het geschenk van i ontnuchtering gesteld J. G. B. De vecht*
den H, Vader (een kostbaren rozenkrans) aan het beeld van Onze Lieve Vrouw ter party was ontstaan, doordat; W, zijn vee*
Nood te hechten tering niet kon betalen,
Men verzoekt ons mede te deelen, dat. de
genen, die aan de Bedevaart naar Lisieux
van 22 tot 26 Juli onder leiding van pater
Peters uit het Oarmelietenklooster te Aals
meer wenschen deel te nemen, zich voor 9
Juli dienen aan te geven en dat na dien
datum geen pelgrims meer worden aange
nomen.
Een commissie ingesteld
Bij beschikking van den Minister van
Waterstaat is ingesteld een onderzoek, wel
ke aan redelijke eischen beantwoordende
verbeteringen in het verkeer tusschen de
Zeeuwsche eilanden, Zuid-Holland en
Noord-Brabant onderling behoort te wor
den aangebracht, zoowel wat betreft de ver-
voerverbindingen als de daarby aansluiten
de hoofdwegen, met verzoek dienaangaande
aan den Minister rapport uit te brengen.
Irt afwachting van een meer volledige pu
blicatie na het verschijnen van het officieele
programmaboek, laten wij hire een voorloopige
en korte opgave der voordrachten met de
namep der Inleiders volgen.
Maandag 19 AugustusOfficieele opening
der Tentoonsteling van Leermiddelen bij 't
Godsdienst onderwijs en van de ontwikke
ling der godsdienstige vorming, vooral in
Nederland, met een verklarende inleiding
door Pater Verwilst.
Daarna opening der Vyfde R. K. Paeda
gogische Week door den Voorzitter: Mgr.
Prof. Dr. Th. Goossens.
Daarna eerste Algemeene Vergadering met
inleidende voordracht door Prof. Dr. J. B.
Kors, Hoogleeraar aan de R. K. Universi
teit te Nijmegen.
Onderwerp: De waarde der R. K. Levens
beschouwing voor de opvoeding.
Dinsdag 20 Augustus: Sectie Lager On
derwijs.
Onderwerp: Een godsdienstleerplan voor
de Lagere School. Inleider W. R. de Jong.
Rector te Hilversum. Sectievergadering Bui
tengewoon Lager Onderwijs:
Onderwerp: De psychische functies van
het zwakzinnige kind en de godsdienstige
vorming. Inleider Broeder Egbergiste van de
Broeders van Liefde te Gent.
Dinsdag-namiddag: Excursie.
Dinsdagavond: Lezing met lichtbeelden
over Nederlandsche Primitieven door Dr
Jós Muls, conservator van het Koninklijk
Museum van Schoone Kunsten te Antwer
pen.
Woensdag, 21 Augustus: Gecombineerde
Een conflict in den gemeente
raad van Batavia
AUe Chineesche leden nemen hun ontslag
In den gemeenteraad is een motie aan
genomen, waarby het college van B. en W.
wordt uitgenoodigd, verandering te bren
gen In de slechte verhouding welke tus
schen het college en den raad bestaat.
Hierop hebben de vier wethouders hun
mandaten ter beschikking gesteld.
Staande de vergadering werden in hun
plaats tot wethouders gekozen de heeren
Hildebrand (Ind. Kath. Party), Lewis
(Partyloos), Hoekstra (Chr. Eth. Party) en
Thamrin (Inland, nationalist).
Aangezien de Chineesche wethouders
plaats hiermede vervallen was, namen alle
Chineesche raadsleden hun ontslag en ver
lieten de zaal. De heeren Hildebrand en
Lewis namen hun benoeming in beraad,
terwijl de beide anderen hun mandaat aan
vaardden.
ssgSgipjip
Het vertrek 10 Augustus
Dr. Eckener heeft aan een vertegenwoor
diger van de „Temps" verklaard:
„Ik hoop 10 Augustus a.s. voor de vlucht
om de wereld te vertrekken. Ik moet er
echter aan toevoegen, dat de datum van
vertrek afhankelVjk is van het resultaat
van het onderzoek der motoren en de
voorafgaande proefvluchten. Wij denken in
Tokio, Califomië en Lakehurst te landen.
Vandaar vliegen wij naar Friderichshafen
terug. Overal is alles voor de landing in
orde gebracht. Het program is tot in de
details uitgewerkt."
Bemaling Stommeerpolder
Na een genomen besluit door de stemge
rechtigde ingelanden van den Stommeer
polder om in plaats van den windwater-mo-
len, een electrisch gemaal aan te schaffen,
met dien verstande, dat aan het uiterlyk
van den molen niets veranderd zou worden,
werd een bezwaarschrift ingediend door den
heer de Vries, daar reclamant een ruwolie-
motor, een z.g. Dyssel-motor veel goedkoo-
për voor zulk een kleinen polder achtte.
Electrische bemaling zou 9.21 per H. A
kosten, terwijl bemaling door middel van 'n
Dyssel-motor slechts 1.50 per H. A. zou
kosten. De hoofdingenieur-directeur van den
Provincialen Waterstaat achtte de kosten on
geveer gelyk en gaf de voorkeur aan elec
trische bemaling, omdat daardoor meerdere
bedrijfszekerheid verkregen zou worden De
heer de Vries kon zich daarmede niet ver
eenigen. Gistermiddag diende de zaak voor
gedeputeerde staten en daar reclamant niet
verschenen was, deelden de Staten mede,
nader te zullen beslissen.
Waar was oprechter trouw dan tusschen
man en vrouw! Samen trokken ze ter stem
bus om hun plichten te vervullen. En ze
vonden het een zeer gewichtigën dag, aan
hun koninklyke houding te oordeelen
Sectievergadering voor M.U.L.O., Nijver
heidsonderwijs en vorming der Rijpere Jeugd,
(mannelijke en vrouwelijke jeugd).
Onderwerp: Die Psyche der reifenden Ju-
gend unddie Katholische Reügionspagogik.
Inleieder Prof. Dr. Linus Bopp, Professor
aan de Universiteit te Preiburg im Breisgau
Tweede Algemeene Vergadering:
Onderwerp: Wertp&dagogischer Religions-
unterricht; Inleider Dr. Heinrich Kautz, Do-
zent am Deutschen Institut für Wissen-
schafliche Padagogik, Hamborn Rhl.
Derde algemeene vergadering:
Onderwerp: Die Unterrichtsstilistik einer
biblischen Erzahlung. Inleider Dr. Heinrich
Kautz.
Slotvergadering:
Onderwerp: De.H. Eucharistie als bron
van het godsdienstig leven van het kind, in
verband met den Eucharistischen Kruis
tocht. Inleider Prof. Prenken, Breda.
Boven het vliegveld van Long Island, zou
wordt uit New-York bericht, vlogen twee
vliegtuigen, waarin twee groepen kennissen
gezeten waren.
In de eene machine zat o.a. een zekere miss
Gentry. Deze machine stortte neer en miss
Gentry werd zwaar gewond. Te midden van
haar pynen riep zy luid schreiend den naam
„Bill". Het bleek, dat de persoon, die met
dezen naam werd aangeduid, een zekere Wil
liam Ulbrich was, de bestuurder van het
andere vliegtuig, met wien zij verloofd was.
Ulbrich was inmiddels met het directlu-
gebouw van het vliegterrein in draadloos-
telefonische verbinding getreden en vroeg
op gejaagden toon, dat men hem toch de
waarheid omtrent het lot van miss Gentry
zou meedeelen.
Men vertelde hem, dat zij een gebroken
arm had, doch durfde hem niet van haar
andere zware verwondingen vertellen.
Om Ulbrich, die nog steeds in de lucht
was, te kalmeeren, bracht men de microfoon
naar miss Gentry's draagbaar, zoodat zij een
paar woorden tot haar geliefde kon spreken.
Intusschen bleek het noodzakelijk te
trachten, miss Gentry door bloed-transfu-
sie te redden. Al het personeel van de vlieg-
haven bood zich als één man aan om een
deel van zyn bloed voor de gewonde te of
feren.
De debatten over de Britsche troonrede.
De rede van Thomas over de werkloosheid.
De Duitsche ryksregeering heeft de vef-
hoogmg der spoorwegtarieven afgewezen.
Barometerstand 9 uur v.m. 756 achteruit.,
OPTICIENS FABRIKANTEN
Licht op De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om 8.50 uur.
Hoogste Barometerstand 766.4 m.M. te
Acu.
Laagste Barometerstand 751.4 m.M. te
Valen.
Verwachting: Zwakke tot matigen wind,
Z. tot Z.W. wind, half tot zwaar bewolkt,
later opklarend, aanvankelyk nog enkele
regenbuien, later iets koeler.
De Ulvenhoutsche moordzaak
De daders tot 12 jaar gevangenisstraf
veroordeeld
De Arrondissementsrechtbank te Breda
veroordeelde de beide verdachten in de Ul-
verhoutsche moordzaak Mertens en Van Vugt
ieder tot twaalf jaar gevangenisstraf. Ge-
eischt was tegen Van Vugt vyftien jaar en
tegen Mertens twintig jaar gevangenisstraf.
Een Nederlandsche dame
gedood
Dinsdag is te Kandersteg in Zwitserland
een zeer tragisch ongeval geschied, waarvan
een Nederlandsche dame het slachtioffer is
geworden. De bekende advocaat-sportsman
Mr. Man us van der Peen, is Dinsdag te
Kandersteg met zijn echtgenoote, mevr. Nel
ly van der Peen, een zeer gemakkelijke berg
teer begonnen, waarby het noodlot echter
wilde, dat juist een bergstortmg zou plaats
vinden, zoodat een zeer groote steen op het
hoofd van mevrouw Van der Peen terecht
kwam. Onze 1 andgenoote werd hierdoor on
middellijk gedood.
Gistermiddag tusschen 12-uur en half één
werd ten huize van de familie V. aan de Es-
senburgersingel 117 te Rotterdam ingebroken.
Daar dé huisgenóoten waren gaan stemmen,
was er niemand thuis. Vermoedelyk heeft de
inbreker zich me tbehulp van een valschen
sleutel toegang verschaft. Uit een kast is een
bedrag van 200 ontvreemd. Uit aanwijzin
gen welke de politie gegeven werden, bleek
dat de inbreker gekleed was in een blauw
colbert, een actetasch onder den arm had en
hy zou op 'n rijwiel zijn weggereden. Om half
drie ls op soortgelyke wijze ingebroken In een
pand aan de Saftlevenstraat No. 6 ten huize
van den inspecteur van politie B. G. Meyer,
die ook niet thuis was. Een voorbijganger, die
in een der kamers een man zag, die op ver
dachte wijze rondscharrelde heeft de politie
daarvan onverwijld in kennis gesteld. De in
breker, die zich ontdekt zag, sloeg op de
vlucht. Hy verliet het huis aan de achterzijde.
Tijdens de achtervolging waaraan een groot
aantal agenten deelnam en waarby verschil
lende revolverschoten gelost werden heeft de
inbreker een blauw colbert en een actetasch
weggegooid. De man is tenslotte vastgeloopen,
omdat hij in een sloot terecht kwam op het
voormalige land van Hoboken. Hier werd hy
gearresteerd en naar het politiebureau
derde afdeeling overgebracht. Hij bleek te zijn
de 35-jarige dokwerker M. W. een berucht in.
breker, die reeds verschillende vonnissen on
dergaan heeft. Later zijn te zijnen huize
circa 200 gulden gevonden, die by de familie
V. gestolen waren.
Door onze propagandisten werden gisteren de ouden van dagen per auto naar het stem
bureau gebracht. Dit moedertje van 84 jaar wist drommels goed, dat ze lijst acht, vri.
Bilt moest hebben. Ze rond alleen, dat het auto-tochtje veel te kort was!
