f250.-
STER-TABAK
f3000.-
f750.-
f125.-
f50.-
f40.-
Telegrafisch Weerbericht
Het Kellogg-pact in
werking
DINSDAG 23 JULI 1929
UIT DE STAD VAN
HET VATIC A AN
Voornaamste Nieuws
Benoemingen
Proef-uitzendingen
PHOHI-zender
BUREAUX NASSAULAAN 49
r ADVERTENTIEN 35ct-p. regel
DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN
DRIE EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 17214
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, 6ESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL.
DE INTERNATIONALE BEDEVAART
DER SEMINARISTEN
XCIIBC
prijzen
DE EERSTE KAMER
VERKIEZINGEN
Door de hitte bevangen
De ex-kroonprins van
Duitschland op Wieringen
Brand in de Minnebroedersteeg
Afsluitboomen
Tijgerplaag in Indië
J. J. WEBER ZOON Ei
Groote Houtstraat 166 Haarlem
Burgemeester van Noord wijle
Voor f 1500 aan bloembollen
gestolen
De R. K. Kerk te Vogelenzang
wordt gerestaureerd
}fe Telefoon No. 13866 (drie lijnen)
Postrekening No. 5970.
ABONNEMENTENvoor Haarlem en
Agentschappen: per week 25 ct-j per
(wartaal 3.25; per post, per kwartaal
3.58 by vooruitbetaling.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
VRAAG- EN AANBOD-ADVERTEN
TIES, 1—4 regels 60 et p. plaatsing;
elke regel meer 15 cL, btj vooruitbet
By contract belangrijke korting.
INGEZONDEN MEDEDEEUNGEN
tusschen den tekst 60 ct. per regel q
ADeabonné'sop dit blad zijn ingevolge de verzekeringsvoorwaarden,
Levenslange geheeleongeschiktheid totwerken door
bij een ongeval met
bij verlies van een hand,
bij verlies van een
bij 'n breuk van
bij verlies v.
tegen ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen ItJUUU verlies van beide armen, beide beenen of beide oogen' I li li» doodelijken afloop: l£tlU>'een voet of een oog; I I duim of wijsvinger: I tl U* been of arm I ltU«" anderen vinga
Lichte Geurige
ROOKTABAK
THEOOORUS
NIEMEIJER
GRONINGEN
toegezegd, dat zij de bepalingen van het
Kellogg-pact in acht zullen nemen. Liet het
conflict zich aanvankelijk ernstig aanzien, de
tegenspraak omtrent vijandelijkheden, die
zouden hebben plaats gehad, wettigt de
hoop, dat een oorlog zal worden voorkomen,
dit te meer, waar bij geen van beide par.
tijen de bedoeling, een oorlog uit te lokken,
aanwezig schijnt te zijn.
Of hierin een stilzwijgende erkenning van
het pact mag worden gezien? De komende
dagen zullen hierop het antwoord geven.
ROME. 21 Juli Hedenavond ving offi
cieel de Internationale Bedevaart der Se
minaristen aan, welke gehouden wordt ter
gelegenheid van 's Pausen Gouden Pries
terjubileum en welke op onvergetelijke wijze
zal gesloten worden met den plechtigen
uitgang van den H. Vader uit de Vati-
caansche Gevangenschap.
Reeds gisteren begonnen de eerste groepen
in Rome samen te komen. Dezen nacht
brachten alle treinen die te Rome aankwa
men, nieuwe pelgrims mee. De Italiaansche
deelname is, zooals vanzelf spreekt, het
grootst. 10 Regionale en 87 diocesane se
minaries zonden afgevaardigden. Echter is
ook het buitenland op schitterende wijze
vertegenwoordigd. Spanje, dat de grootste
buitenlandsche sectie heeft gezonden, is gé-
komen met meer dan 400 deelnemers.
Bedevaarten zijn aanwezig uit: Holland,
Brazilië, Oostenrijk, België, Canada, Filip
pijnen, Tsjecho-Slowakije, Chili, Ierland,
Frankrijk, Duitschland, Engeland, Joego
slavië, Uruguay, Polen, Columbia, Argenti
nië, Spanje, Vereenigde Staten, Peru, Vene
zuela en Italië.
Het totaal aantal deelnemers passeert de
vijfduizend.
De kerkelijke opening had hedenavond
plaats in de Sant 'Ignatio met de tusschen-
komst van Z. Em. Kard. Bisletti, Prefect
van de Congregatie der Seminaries en Uni
versiteiten.
Morgen, Maandag, zullen bezoeken wor
den gebracht aan de S. Maria Maggiore en
aan de St. Jan van Lateranen, noodzakelijk
voor het verdienen van den Jubileum-aflaat.
Des avonds zal een Kruisweg worden ge
houden in het Colosseum.
Dinsdag zal in den morgen het laatste
der drie voorgeschreven bezoeken voor den
Jubileum-aflaat worden gebracht aan St.
Pieter. Daarna heeft de bezichtiging plaats
der Vaticaansche Musea. Na een bezoek
aan de St. Paulus buiten de Muren, zal
deze dag worden besloten met een offi
cie .de receptie voor de pelgrims.
Woensdagmorgen zal men 'n bezoek bren
gen aan de Catacomben. Des avonds zal een
plechtige functie plaats hebben in de S.
Carlo al Corso waar Z. H. Pius XI Zijn eer
ste H. Mis opdroeg.
Donderdag zal de bedevaart besloten
worden met de grootst denkbare plechtig
heid van een Pausmis in St. Pieter, een
audiëntie in het Vaticaan en de lang ver
wachte Sacramentsprocessie op het Sint
Pietersplein waaraan al de Seminaristen
zullen deelnemen.
'S PAUSEN UITTOCHT UIT DE
VATICAANSCHE GEVANGENSCHAP
Op Donderdag a.s.
Terwijl de tot nu toe vrij genadige Ita
liaansche zon plots begon dagelijks zoo tus
schen de 55 en 60 graden Celsius te bran
den, terwijl de officieele bevestiging van
de steeds nadrukkelijker wordende geruch
ten over 's Pausen uittocht uit het Vati
caan al maar uitbleef, was het moeilijk op
timistisch te zijn; vooral omdat de keuze van
Sacramentsdag zoo gemakkelijk opgegeven
werd na eenige uitlatingen van Mussolini en
zijn pers, welke uitlatingen momenteel eer
der nog brutaler geworden zijn dan dat ze
ook maar de minste neiging vertoonen om
te verdwijnen.
Thans echter is er de officieele aankon
diging van de processie en er zou al bijzon
der veel moeten gebeuren, wanneer daarin
nog verandering kwam.
Het uitgangspunt zal de St. Pieter zijn.
Om vijf uur in den namiddag moeten daar
de in bedevaart naar Rome gekomen Semi
naristen te zamen zijn met de reguliere
geestelijkheid, de kanunniken, de pastoors
van Rome en de Kapittels der kleinere en
patriarchale Basilieken.
Tegen zes uur of half zeven zal de pro
cessie zich in beweging stellen. Zij gaat door
den hoofdingang van St. Pieter, door de
middenopening van de portiek, de trappen
der basiliek af naar het St. Pieters
plein, trekt naar rechts onder de co
lonnade, volgt die tot den Ingang van het
Vaticaan, de Bronzen Deur, buigt af naar
links en eindigt dan voor den gevel van St.
Pieter.
In tegenstelling met anders luidende be
richten, kunnen wij mededeelen dat de Paus
met groot corteo zal verschijnen. Behalve de
bovengenoemde geestelijken en colleges van
geestelijken, zullen dus ook alle geestelijke
en leeken hoogwaardigheidsbekleders van t
pauselijk Hof aan de processie deelnemen
alsook de gewapende corpsen en de hooge
geestelijken, die tijdelijk te Rome verblij
ven.
De processie zal een aanvang nemen in
de Sixtijnsche Kapel, waar de kardinalen
den Paus zullen wachten. De H. Vader zal
Zich te voet naar de Basiliek van Sint Pie
ter begeven en daar plaats nemen op den
talamo, den draagstoel waarover wij eer
der uitvoerig berichtten.
Op het Sint Pietersplein zal een altaar
worden opgericht op het vlakke gedeelte
tusschen de Scalinata en de cordonnata die
te zamen den opgang naar Sint Pieter vor
men. Bij den aanvang der processie zal
slechts de tien meter breede baldakijn,
waaronder dit altaar moet staan, zijn op
gericht. De processie trekt hier onder door,
alvorens zij naar de rechter collonnade af
wijkt. Terwijl de processie rond trekt, zal
aan den baldakijn, bij wijze van afsluiting,
een hangtapijt met een voorstelling van het
Laatste Avondmaal worden opgehangen.
Daarna zal het altaar het beroemde ge
schenk van Kard. Rampolla aan Pius IX
worden opgebouwd.
Onder de processie zullen slechts litur
gische gezangen worden gereciteerd, waar
aan alle deelnemers en ook het volk zul
len deelnemen. De plechtigheid zal worden
besloten met een Tantum Ergo en den
Eucharistischen Zegen.
Voor het publiek worden het Sint Pieters
plein en de buiten de collonnaden gelegen
piazza Rusticucci opengesteld. Een houten
afrastering die den ongestoorden doorgang
der processie verzekert, is reeds gereed.
Talrijke posten voor Eerste Hulp zijn opge
richt. Men verwacht 300.000 a 400.000 be
langstellenden. Uit alle deelen van de we
reld worden voor deze gelegenheid bede
vaarten aangekondigd.
Toegangskaarten worden niet uitgereikt.
Een ieder is vrij om te komen, niemand
heeft eenigen voorrang. Alleen het corps
diplomatique krijgt bijzondere plaatsen, na-
Vier geslachten bijeen
De Eerste Kamerverkiezing. De numme
ring der lijsten.
Tot burgemeester van Noord wijk is be
noemd de heer J. B. J. V. M. v. d. Mortel
De jaarvergadering van den R. K. Bond
voor Groote Gezinnen. Aan de nieuwe re
geering zullen beschermende maatregelen
voor het groote gezin gevraagd worden.
Het Russisch-Chineesche conflict. Mongollè
breekt de betrekkingen met China af. Bus-
land wijst de bemiddeling van Frankrijk af.
Het Dnitsche Lloyd-stoomschip „Bremen"
vaart in 4 dagen en ongeveer 19 uur over den
Oceaan.
De toestand van den Dmtschen rijkskanse
lier Hermann Miüler, bevredigend.
Mijnongeluk op Malakka; 23 Chineesche
koelies omgekomen.
Hierboven een foto van de familie Westerman, Scheldestraat 19, Haarlem-Noord. Het
zijn 4 geslachten: A. Westerman, 88 jaar; H. Westerman, 54 jaar; N. Westerman, 24 jaar;
H. Wester man, 1 jaar.
De heer A. Westerman (overgrootvader) is nog gezond, zeeer kras en ziet niet tegen een
uur loo pen op.
melijk op de colonnade ten noorden van
Sint Pieter.
De orde zal worden gehandhaafd door
pauselijke gendarmen, bijgestaan door Ita
liaansche soldaten. Des avonds zal de voor
gevel van Sint Pieter worden geïllumineerd.
Daar de duisternis reeds lang voor het
einde der plechtigheid zal gevallen zijn, is
het waarschijnlijk, dat het plechtig Lof zal
plaats hebben voor de geïllumineerde Ba
siliek.
Z. D. H. de Bisschop van Haarlem heeft
benoemd tot Pastoor te Medemblik den W. E.
heer N. Bakker en tot Pastoor te Zuid-Zijpe
(Burgerbrug) den W. E. heer A. Heydeman,
die kapelaan was te 's-Gravenhage (H. Hart
v. Jezus).-
SPAANSCH VLAGVERTOON TE AMSTERDAM
Van 23 tot 26 Juli brengen de vier Spaansche torpedobootjagers „Sanchez Barcaiziegni",
„Alsedo", „Velasco" en de „Mazaga" een bezoek aan Amsterdam. Deze oorlogsbodems
staan onder bevel van den kapitein ter zee H. D. E. Miery del Rio
De flottielje bestaat uit den modernen leader groot model jager van 1650 ton,
de „Sanchez Barcaiztegui", een zeer snel vaartuig met 42.000 paardenkrachten en een
snelheid van pl.m. 35 knoopen De drie andere booten meten van 1160 ton en bezitten
33.000 paardenkrachten
De flottieljeleider is bewapend met vijf kanonnen van 12 C.M. De equipage telt 140 man.
De drie andere hebben drie kanonnen van 10 c.M. en 70 koppen aan boord
Onze foto's geven het moment weer, dat de oorlogsbodems hedenmorgen de sluizen te
IJmuiden passeerden
NUMMERING DER LIJSTEN
In de gisteren gehouden zitting van het
Centraal Stembureau heeft de nummering
plaats gehad van de voor de a.s. verkiezingen
voor de Eerste Kamer ingediende candidaten-
Hjsten.
In groep I (Noord-Brabant, Zeeland,
Utrecht en Limburg) waren ingediend 7 stel
gelijkluidende lijsten en 2 op zich zelf staan
de lijsten.
Aan de gelijkluidende lijsten werden de
volgende nummers toegekend;
Hjst-Moltmaker (ingediend in alle 4 pro
vinciën) no. 5;
lijst-Fock (ingediend in alle 4 provinciën)
no. 8;
lijst-de Savomin Lohman (Ingediend in
alle 4 provinciën) no. 2;
lijst-de Veer (ingediend in Noord-Bra
bant, Zeeland en Utrecht) no. 7;
lijst-Kranenburg (ingediend in Noord-
Brabant, Zeeland en Utrecht) no. 9;
lijst-van Lanschot (ingediend in Noord-
Brabant, Zeeland en Utrecht) no. 4;
lijst-G. H. Kersten (ingediend in Zeeland
en Utrecht) no. 1;
de op zichzelf staande lijsten verkregen
de volgende nummers:
lijst-M. M. Arts (ingediend in Noord-Bra
bant) no. 3;
lijst-mr. Jansen (ingediend in Limburg)
no. 6.
In de groep Noord-Holland en Friesland
waren ingediend 2 lijstengroepen, 4 stellen
gelijkluidende lijsten en 1 op zichzelf staan
de lijst. Hiervan verkregen de lijstengroepen
de volgende nummers:
groep, bestaande uit lijst-Pollema (inge
diend in Noord-Holland), lijst-Verkoueren
(ingediend in Noord-Holland) en lijst-Pol-
lema (ingediend in Frieland) no. 7;
groep, bestaande uit lijst-Van Embden (in
gediend in Noord-Holland) lijst-Valkema
(ingediend in Noord-Holland) en lijst Valke-
ma (ingediend in Friesland) no. 2.
Na loting werd voor Noord-Holland toe
gekend aan de lijst-Verkouteren de leter A,
en aan de lijst-Pollema de letter B, zoodat
deze resp. genummerd zijn 7A en 7B.
Eveneens werd voor Noord-Holland toe
gekend aan de lijst-van Embden de letter A
en aan de lijst-Valkena de letter B, zoodat
deze resp. genummerd zijn 2A en 2B.
Aan de gelijkluidende lijsten werden de
volgende nummers toegekend:
lijst-Polak (Ingediend in beide provinciën)
no. 3;
lijst-Hendriks (ingediend in beide provin
ciën) no. 6;
lijst-v. d. Berg (ingediend in beide provin
ciën) no. 5;
lijst-de Vlugt (Ingediend in biede provin
ciën) no. 1;
aan de op zichzelf staande lijst-Serrarens
(ingediend in Noord-Holland) werd no. 4
toegekend.
Proefuitzendingen van den PHOHI-zender
te Huizen zullen plaats vinden op de navol
gende data en uren:
j Woensdag, 24 Juli 13 - 16 GMT
I Donderdag, 25 Juli 11.30 - 15 GMT
Vrijlag, 26 Juli 12 - 16 GMT
De golflengte is 16.88 meter,
Alkmaarder te Enkhuizen overleden
Een ruim 70-jarige man, afkomstig van
Alkmaar en te Enkhuizen logeerend, werd
Zondagavond, terwijl deze op den Noordweg
te Enkhulzen liep, waarschijnlijk door de
hitte bevangen en zakte op straat ineen. De
ontboden geneesheer, dr. Bekkering, kon
slechts den dood constateeren. Door de poll'
tie werd het lijk gebracht naar het lijken'
huisje van 't Snouck van Loozen-ziekenhuis.
De gewezen Duitsche kroonprins heeft
gisteren per auto een bezoek aan bet eiland
Wieringen gebracht.
Velen ouden kennissen drukte hij de
hand en langen tijd vertoefde hij bij den
hoefsmid, den heer J. Luyt en bij mevrouw
de wed. L. C. Kolff, echtgenoöte van den
vorigen burgemeester. Zijn aanwezigheid
trok van de zijde van de Wieringers groote
belangstelling.
Gistermiddag is, omstreeks half 5, brand
uitgebroken in de Minnebroedersteeg. In
deze steeg staan verschillende krotwonin
gen, die door het St. Elizabeth's Gasthuis
zijn aangekocht.
In een van deze woningen zijn door onbe
kende oorzaak, een paar kranten in brand
geraakt. Het vuurtje werd door een paar
omwonenden gebluscht.
De brandweer was wel ^anwerig, doch
behoefde geen dienst te doen.
De Inspecteur Generaal der Spoor- en
Tramwegen heeft op grond van artikel 12
van het algemeen reglement voor den dienst
op de spoorwegen (A. R. D.) bepaald, dat
de roode reflectoren aan de palen van de
waarschuwingsborden bij onbewaakte over
wegen moeten worden vervangen door re
flectoren met oranje weerschijn.
De Directie der NedTlandsche Spoorwegen
zal ook de roode reflectoren, aangebracht
aan de ter zijde van onbewaakte overwegen
geplaatste hekken, door oranje vervangen.
Voorts is nog ingevolge artikel 7, eerste
lid, A. R -D. en artikel 8, eerste lid, A. R.
D. L. bepaald, dat ook de roode reflectoren
op sluitboomen aangebracht, door reflectoren
met oranje weerschijn zullen moeten worden
vervangen.
Verschillende slachtoffers
In het Painansche ondervindt men op het
oogenblik veel last van tijgers, meldt de „Su
matra Bode".
In het onderdistrict Asam Koebang werd
een vrouw door een tijger verscheurd. Vier
dagen later werden twee mannen tegelijk
door tijgers gedood.
Een week later werd in kampong Teloek
Sirih (Boengoes) een karbouw door een tijger
gedood.
Ten slotte ls bij het emplacement van de
onderneming Ampoe Gadang der Koloniale
Bank in de Ophirdlstricten door de heeren
Van Vliet en jhr. Snouck Hurgronje een
tijger neergelegd. Het dier had zich verbor
gen in een bamboe boschje.
Barometerstand 9 uur vrm: 766, vooruit.
OPTICIENS FABRIKANTEN - "i
LICHT OP: De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om 9.31 uur
Hoogste barometerstand 768.6 m.M. te
Zürich.
Laagste barometerstand 746.1 m.M. te
Jan Mayen.
Verwachting: Zwakke tot matigen Z.W. tot
Westelijken wind, zwaar bewolkt met tijde
lijke opklaring, enkele regenbuien, met kans
op onweer, koeler.
De heer J. B. V. M. J. van de Mortel
benoemd
Tot burgemeester der gemeente Noord wijk
is benoemd de heer J. B. V. M. J. van de
Mortel, wonende te Ubbergen bij Nijmegen.
De nieuwbenoemde burgemeester, die den
leeftijd van 31 jaar heeft bereikt en katho
liek is, heeft gestudeerd aan de Keizer Karei-
Universiteit te Nijmegen, waaraan hü docto
raalexamen heeft gedaan.
De auto des nachts te Haarlem aangehouden
Hedennacht, om twee uur, hebben twee
rechercheurs op den Kinderhuissingel te
Haarlem, een auto aangehouden, die beladen
was met negen zakken bloembollen. De auto
is naar het politiebureau overgebracht, als
mede zijn bestuurder, P. v. B. genaamd, en
in Heemstede woonachtig.
Na ingesteld onderzoek bleek, dat de bollen
ontvreemd waren van de firma M. uit Hille-
gom. De aangehoudene wilde beweren, dat
hij de bollen voor een onbekende vervoerde.
Hij is echter naar Hillegom overgebracht, als
mede de auto met de bloembollen.
De bloembollen hadden een waarde van
ongeveer f 1500.
De vernieuwingen aan den kerktoren
Indertijd schreven wij reeds over een drin
gende noodzakelijke restauratie, die bedehuis,
sacristie en wel de kerktoren te Vogelenzang
behoeven.
Het lijkt ons wel interessant, eenige ver
meldenswaardige feiten, die wü o.a. in het
memoriaal-register vonden, over kerkgebouw
en toren in ons blad te vermelden. De kerk,
die in de jaren wel eenige vermaardheid
heeft gekregen, om zijn kunstvol in
terieur, waar mozaïek in haast overdadige
kleurschakeering en kunstig beeldhouwwerk
domineeren, is aan O. L. Vrouw ten He-
felopneming toegewijd.
Den 24sten September in het jaar 1861
werden kerk en toren door mgr. G. Wilmer
toen bisschop van Haarlem, geconsacreerd.
Toren, klok en uurwerk zijn een geschenk
van de familie Henricus Verdegaal en
Cathr. van der Hulst, voor welke weldoe
ners nog jaarlijks een gezongen jaargetijde
wordt opgedragen. Circa 30.000 men
bedenke, dat men 1861 telde! werd door
hen aan dit geschenk besteed. Een fraaie
marmeren gedenkplaat, boven den ingang
der kerk aangebracht, herinnert aan deze
schenking.
Dan herinnert nog een gedenksteen boven
den opgang naar het koor aan het bezoek,
dat H. M. Sophia Frederica Mathilda, konin
gin der Nederlanden in November 1870
bracht.
De groote klok werd vervaardigd door den
beroemden klokkengieter Hemony, afkom
stig uit de oude Hoogewoerdpoort te Leiden,
De Angelus-klok werd eerst in 1894 door
deken Smulders uit Noordwijk gewijd.
Opmerkelijk is voorts, dat alle voorwer
pen in dé kerk, als de fraaie preekstoel,
communiebank, enz. schenkingen zijn van
weldoeners in deze parochie.
De Vogelenzangscha kerktoren, die nog
nooit eenige restauratie ondergaan heeft,
zal geheel aan binnen- en buitenkant her
steld worden. Het is noodzakelijk!
Maar schreven wij indertijd dat de toren
aan verzakking onderhevig was wij doel
den hier niet op den toren in zijn geheel,
doch slechts op eenige onderdeden.
Van het kerkgebouw zal het buitenwerk
geheel gerestaureerd worden en opnieuw
met leien bedekt, terwijl in de sacristie ook
aan den binnenkant vernieuwingen en ver
beteringen zullen worden aangebracht.
Dezer dagen zijn de restauratiewerkzaam
heden aangevangen.
Voor de winter aanbreekt, hoopt men al
thans, gereed te zijn met de werkzaamheden
Morgen zal de Japansche ambassadeur te
Washington de stukken, van zijne regeering
ontvangen betreffende het Kellogg-pact, met
eenige plechtigheid op het Staatsdeparte-
ment aldaar overhandigen.
Japan vormt de laatste in de rij der sta
ten, die het verdrag tot uitbanning van
den oorlog hebben onderteekend, zoodat
het, practisch gesproken, morgen in wer
king treedt.
Het was op 6 April 1927, precies tien jaar
na den dag, waarop Amerika deelnam aan
den wereldoorlog, dat de Fransche minister
van buitenlandsche zaken, Briand, aan het
Amerikaansche volk, door middel van de
.Associated Press" een voorstel deed, tot
buiten werking stellen van den oorlog tus
schen beide landen. Zijn boodschap werd
welwillend ogenomen, evenwel niet met die
aandacht ontvangen, welke Briand had ver
wacht.
Geheel onopgemerkt intusschen was het
beroep, dat Briand op het Amerikaansche
volk had gedaan, niet gebleven. Drie we
ken later n.L, op 26 April d.a.v., richtte de
president der Columbia Universiteit, Mur
ray Butler een oproep tot zijne landgenoo-
ten, waarin hij er met klem op aandrong
den Franschen minister een antwoord op
zijn voorstel te doen toekomen.
De geestdriftige oproep van Murray But
ler schudde de publieke opinie wakker, hoe
wel men in officieele kringen tamelijk
sceptisch bleef. Niemand minder dan Kel
logg zelf noemde het voorstel „fantastisch
en onpractisch". De toenmalige president
Coolidge uitte rich op de hem eigen wijze:
droog en nuchter.
Inmiddels werd in de pers de propagan
da voortgezet. Op 31 Mei d.a.v. verscheen
van de hand van twee geleerden, den histo
ricus James Shotwell en prof. Chamberlain
een ontwerp van verdrag, waarbij het voor
stel van Briand van juridisch en interna
tionaal standpunt werd toegelicht.
Een manifest verscheen van de profes
soren der groote Columbia Universiteit, die
daardoor het beroep, door hun president ge
daan, kracht bijzetten. Professoren van an
dere bekende universiteiten sloten zich hier
bij aan. In alle bladen en periodieken ver
schenen artikelen over hetzelfde onderwerp
met geweldige, aandacht eischende koppen.
Murray Butler nam in de voortschrijden
de propaganda aanleiding een campagne
voor bet voorstel-Briand te beginnen. Zijn
redevoeringen werden per radio verspreid en
het gevolg was, dat de Amerikaansche pu
blieke opinie geheel voor het plan werd
gewonnen.
Dagelijks kwamen op het Witte Huis, op
het Staatsdepartement, aan de woningen der
leden van den Senaat, brieven en verzoek
schriften, om een officieele en directe actie
ten gunste van het voorstel.
Kellogg, die niet langer den aandrang
der openbare meening meende te mogen
negeeten, ontveinsde rich niet, dat het ont
werp van het pact, dat intusschen multi
lateraal was geworden, ernstige moeilijkhe
den, wat betreft verwezenlijking en uitvoe
ring, insloot. Maar er moest wat gedaan
worden. De publieke opinie had gesproken.
De Fransche gezant te Washington, Paul
Claudel, die in October 1927 zijn post aan
vaardde, heeft een groot aandeel gehad in
tal van besprekingen op het Staatsdeparte
ment, alle beoogende het voorstel van Bri
and te doen aannemen. Ook de onderhande
lingen, die Claudel voerde met een der
voornaamste persoonlijkheden van de Ame
rikaansche buitenlandsche politiek, Senator
Borah, waren te dezer zake van het aller
grootste belang. Claudel wist te bereiken,
dat aan Briand op 28 December 1927 een
antwoord werd gezonden.
Dat antwoord was evenwel geheel anders,
dan men in Frankrijk had verwacht. Door
dat van een multilateraal pact werd gespro
ken, ging feitelijk het initiatief van deze
groote gebeurtenis in de wereldgeschiedenis
van Frankrijk over in handen van de Ver
eenigde Staten. De rollen waren omge
draaid. Frankrijk, dat als gastheer zou op
treden, was gedegradeerd tot genoodigde aan
de tafel der onderhandelingen!
Opnieuw was het de Fransche ambassa
deur, die te Washington de zaken voor zijne
regeering opnam en een betere situatie wist
te scheppen. Hü slaagde er in, de reserves,
door Frankrijk gemaakt, op het Staatsde
partement te doen aannemen. In een rede,
op 28 April 1928 uitgesproken voor de .Ame
rican Society of International Law", noem
de Kellogg de verschillende punten door
Frankrijk vastgesteld op en betoogde, dat rij
niet in strijd waren met de Amerikaansche
voorstellen.
Deze uiteenzetting van Kellogg nam de
laatste beletselen weg voor het aannemen
van het pact, waarvan de voorwaarden op
28 Augustus d.a.v. definitief werden aange
nomen.
Van Amerikaansch standpunt bezien bleef,
ook na het aannemen van het pact, de
groote kwestie, die nadien nog heel wat stof
heeft opgejaagd, of de verplichtingen, door
bet pact opgelegd, geen inbreuk maakten op
de Monroe-leer? Vormde de onderteekening
door de Vereenigde Staten niet een afwij
king van de traditioneele politiek van dit
land, om zich buiten de zaken van Europa
te houden? Van Amerikaansche zijde zijn
deze vragen afdoende beantwoord en de
hierboven genoemde James Shotwell ver
klaarde, dat het antwoord te vinden was in
den tekst van het verdrag.
Intusschen, dit zijn slechts bijzaken tegen
over de groote, internationale beteekenis
van het pact.
De toenadering tusschen twee groote we-
relddeelen, welke als een direct uitvloeisel
van het pact is te beschouwen, zal Amerika
noodzaken, meer dan voorheen, een meer
werkzaam aandeel te nemen in de oplossing
van die kwesties, waarvan de wereldvrede
afhangt. Het kan niet de bedoeling van deze
toenadering zijn, Amerika als arbiter te be
trekken in kwesties op het oude continent,
maar doen meewerken tot het bereiken van
een economischen vrede in de Oude en de
Nieuwe Wereld.
Voor de eerste maal na het tot stand
komen van het pact, is een conflict van
beteekenis ontstaan tusschen twee groote
naties: Rusland en China. Het zal nu moe
ten blijken, of het Kellogg-pact practische
waarde heeft, nu in het verre Oosten moei
lijkheden rijn gerezen over den Oosterapoor-
,y weg. Debetrekken mogendheden hebben
