Onder de Pool in een
Onderzeeboot
f40.-
VRIJDAG 6 SEPTEMBER 1929
LAMSTE TELEGRAMMEN
BUREAUXNASSAULAAN49
ADVERTENTIEN 35 ct.p. regel
dit nummer bestaat uit twee bladen
4
DRIE EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 17251
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLI ES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIEK EN TWINTIG UREN NA HET UHGEJAL.
door Kapitein Sr. HUBERT WILKINS, den beroemden Poolreiziger
MOORD
TE 's-GRAVENHAGE
72-jarige dame den hals
afgesneden
Voornaamste Nieuws
De Zaansche Staking
HET TREINONGELUK NABIJ
MEPPEL
Een onderzoek ingesteld
Weer een treurig voorval in het
Provinciaal Ziekenhuis
Treinbotsing in Groningen
J. J. WEBER ZOON
Groote Houtstraat 166 Haarlem
De moordaanslag te Laren
Fransche scholieren bij den
Duitschen Minister van
Binnenlandsche Zaken
De typhoon op de Philippijnen
Telefoon No. 13866 (drie Ifjnen)
Poetrekening No. 6970.
ABONNEMENTENvoor Haarlem en
Agentschappen: per week 25 et: per
kwartaal 3.25; per post, per kwartaal
3.58 b(J vooruitbetaling.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
VRAAG- EN AANBOD-ADVERTEN
TIES. 1I regels 60 et p. plaatsing;
elke regel meer 15 et., bij voornitbet
B(j contract belangrijke Uarting.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
tusschen den tekst 60 ct per regel.
bii 'n breuk van
been of arm:
Alle abonné's op ditblad zijn ingevolge de verzekeringsvoorwaardenf Q fl f) H Levenslange geheele ongeschik theid tot werken door '"7 C f| bij een ongeval met f O Eft bij verlies van een hand, II 0E bij verlies van een rft
tegen ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen ;'VUUU* verlies vr n heide armen, beide beenen of beide oogen; U Udoodelijken afloop: een voet of een oog: I I &U« duim of wijsvinger: UU.'
bij verlies v. een
anderen vinger.
„Het grootste waagstuk ter wereld"; er
bestaat geen uitdrukking, die beter zou pas
sen voor het stoutmoedige plan om in een
onderzeeboot in de wateren van de pool
door te dringen, zooals kapitein Sir Hubert
Wilkins zulks hieronder beschrijft, volgens
het project, dat deze bekende poolreiziger
hieromtrent heeft opgesteld.
Dit schema schijnt gevaarlijk en fantas
tisch, doch in werkelijkheid zijn de bezwa
ren tegen dit waaghalzige plan niet zoo
groot, als de leek veronderstelt.
Luchtschepen en vliegtuigen hebben de
lucht boven de poolzeeën overwonnen, maar
stoomschepen konden niet op tegen het Üs
in de poolzee. Gedurende de laatste hon
derd jaren zijn er twee honderd schepen
of meer ten onder gegaan door het kruiende
Pakijs. Ze zijn gegrepen door de onbarm
hartige ijsscholien, tot splinters geslagen en
Stuk gedrukt, en toen verdwenen in de maag
van het ijs-zee-bassin. Vele moedige be
manningen zijn met hun uiteengeslagen
schepen naar den kelder gegaan. Eenige wei
nigen, gelukkiger, ervarener of voorzichtiger
dan de anderen, zijn aan den dood ontsnapt
om te vertellen van rampen, ellende en ont
beringen.
Geen schip, dat aan de oppervlakte vaart
kan zich een weg banen door het taaie
pakijs of den druk van de machtige ijsschol
ien die door den wind voortgedreven worden,
weerstaan. Zelfs de wakkere ijsbreker Kras-
sin, met zijn wonderbaarlijke mechanische
hulpmiddelen, die zich een weg brak door
den zoom van net pakijs om Nobile en zijn
Italianen ter hulp te komen, zou niet kun
nen hopen het ijs van de middenpoolzee te
overwinnen of een reis dwars door de pool
zee af te leggen. Staatslieden en zakenmen-
schen hebben sedert jaren gezocht naar een
kortere route van Europa naar Azië, van
Alaska naar Florida, van Seattle naar New-
York en andere plaatsen. Door gebruik te
maken van de route door de poolzee zou de
afstand tusschen al deze plaatsen korter
worden. Het is veel korter van Seatle naar
New-York door de Beringstraat, dan via het
Panamakan aai.
Maar de pogingen om een noordwestelijke
of noordoostelijke doorvaart te vinden zijn
tot dusverre alle vergeefsch geweest. Het
heeft honderden levens en millioenen geld
gekost. Menschen op schepen hebben de
Noordelijke IJszee rondgevaren, maar een
practische route voor schepen, die aan de
oppervlakte varen, heeft men nog niet ge
vonden. De eventueele waarde van een
hoordwestelijken doortocht is nog steeds
®ven groot als vroeger, maar diegenen onder
°hs, die de poolzee kennen, gelooven niet,
öa,t een route aan de oppervlakte prac-
tlsch is.
Met mechanisch volkomen machines heb
ben Byrd, Amundsen, Dielson en ik bewe
zen, dat vliegtuigen gebruik kunnen maken
Van de noordelijke route en door in een
Erooten cirkel te vliegen, den afstand tus
schen de noordelijke steden met meer dan 50
PCt. kunnen verminderen. Passagiers zullen
spoedig even veilig over de Noordelijek IJszee
vliegen als over het Kanaal en de met
sneeuw bedekte bergtoppen. Maar men zal
zeeschepen noodig hebben om de zware en
omvangrijke ladingen graan uit de vrucht
bare streken van Noord-Rusland, Alaska en
Canada te transporteeren, welke daar zullen
geproduceerd worden, zoodra een veilig en
économisch transportmiddel is uitgevonden.
L>e moderne machines hebben ons er toe
Beholpen om over de ijszee te vliegen. Jaren
van ervaring hebben bewezen, dat wij het ijs
zelf niet meester kunnen worden, dus moe
ien wij weder de moderne machines te hulp
roepen om het ijs te vermijden en de poolzee
te bedwingen.
De onderzeeboot brengt /.ossing
De economische mogelijkheden van de on
derzeeboot zijn tot dusverre weinig begre
pen. Als draagsters van lading zouden zij be
langrijke routes kunnen openen naar ieder
land van het noordelijk halfrond. De af
stand van Liverpool naar Yokohama via de
Noordelijke IJszee bedraagt 6.750 mijl tegen
12.250 mijl via Panama en 11.100 mijl via
het Suez-kanaal. Voor schepen van gelijke
afmeting en snelheid zou de tijdsbesparing
op de Noordelijke route meer dan 60 dagen
bedragen voor een heen- en weervaart, zoo
dat het schip dat de noordelijke route koos,
100 pet. meer zou kunnen presteeren dan
dat van de andere routes.
De constructie van den romp van onder
zeebooten is slechts weinig verbeterd sedert
Simon Lake in 1883 zijn eerste onderze"
handelsvaartuig bouwde, maar de nieuwer-
machines zijn toegepast voor het voortstu
wen en manoeuvreeren van het schip. Zware,
zuiver werkende Diesel-motoren hebben de
stoomkracht vervangen, of ook wel lichte
zeer snelle petroleummotoren. Electrische
batterijen zijn vei -eterd, zoodat zij langer
kunnen gebruikt worden en betrekkelijk snel
weder kunnen worden geladen. Sommige oor-
logs- en onderzeebooten die nu in de vaart
zijn, hebben een operatie-sfeer van meer
dan tien-duizend mijl.
De grootte van een onderzeeboot is even
min beperkt als de afmeting van een schip
aan de oppervlakte en feitelijk vermeerdert
haar economische nuttigheid naar mate
van haar omvang binnen bepaalde grenzen.
De plannen voor een onderzeeboot van 13000
ton zijn gemaakt en goedgekeurd. Men zou
er zelfs nog groot-ere kunnen bouwen. Zulke
onderzeebooten zouden natuurlijk niet dwars
door de Noordelijke IJszee varen, maar
langs de kust In betrekkelijk ijsvrij water,
om eerst onder te duiken teneinde onder
door zware ijsbanken te gaan, die het schip
van de oppervlakte zouden tegenhouden.
Maar het zou desalniettemin op een ont
dekkingsreis mogelijk zijn „onder" de Noord
pool te duiken en de Noordelijke IJszee
dwars over te steken Aan niet Ingewijden
mag het nu voorkomen, alsof er zekere on
overkomelijke moeilijkheden bestaan, die de
vaart onder het ijs onmogelijk maken, maar
een nauwkeurige studie van alle omstandig
heden bewijst, dat het zeer goed mogelijk
is de gevaren te vermijden en alle moeilijk
heden te overwinnen. In de eerste plaats
is de temperatuur in de Noordelijke IJszee
in den zomer boven het vriespunt. De on
derzeeboot zou zich bewegen in water van
min of meer constante temperatuur. Isolatie
van de wanden van de onderzeeboot zou de
condensatie verminderen, en door het in
térieur zoo koel mogelijk te houden, zou men
geen hinder van vochtigheid binnen in het
schip hebben.
Moderne onderzeebooten kunnen onder
duiken tot een diepte van 300 voet. Nansen
zegt in de beschrijving van zijn eersten poot
tocht, dat hij geen ijs heeft ontmoet, dat
meer dan 14 voet onder water stak. Pearson
en Stefansson vertellen ons dat zij nooit
grondijs hebben gezien in water dat meer
dan 120 voet diep was. Er zijn geen groote
ijsbergen in de Noordelijke IJszee. De ijs
bergen die in het Noorden van den Atlanti-
schen Oceaan worden aangetroffen, komen
van het zuidelijk gedeelte van Groenland.
De Noordelijke IJszee is zelfs in het hartje
van den winter niet door een onafgebroken
ijslaag bedekt Amundsen deed in de vroege
lente van 1925 zijn watervliegtuigen op het
water nederdalen op minder dan 90 mijl af
stand van de Noordpool. Door personen, die
in den laatsten winter en lente duizenden
mijlen over het Noordelijk pakijs hebben ge
vlogen, werd 'waargenomen, dat er* open
wakken zijn en lapjes pasbevroren wa'
binnen de 25 miil van ieder gegeven punt in
de Noordelijke IJszee. Wij zijn van meening,
dat wij in den nazomer op eeh tocht van
Spitsbergen naar de Bering Zee of omge
keerd ruim 25 pCt. van den weg in open
water zouden kunnen var-en.
Het zou mogelijk blijken, tenminste iedere
dertig mijl naar de oppervlakte te komen in
ijsvrij water, maar zoo vreemd als het klin
ken moge, dit feit zou waarschijnlijk ons
groote gevaar zijn. Het ijs in de noordelijke
zeeën is dikwijls indien niet altijd in bewe
ging Een open wak verandert steeds van
vorm en omvang. Ieder oogenblik kan het
verdwijnen. Een onderzeeboot moet er op uit
gerust zijn om de geheele reis onder het ijs
te maken, als het noodig zou zijn. Toch zou
geen mensch er over denken een onafge
broken onderzeereis te maken dwars door de
Noordelijke IJszee over een afstand van
twee duizend mijlen.
Moderne onderzeebooten worden aan de
oppervlakte voortbewogen door Diesel-mo
toren. en wanneer zij ondergedoken zijn door
electrische motoren en batterijen. Met een
volle lading kan de boot een bepaalden tijd
met een bepaalde snelheid varen; dan moe
ten de batterijen weer opnieuw gelaten wor
den. Hoe grooter de snelheid is, hoe spoedi
ger de kracht van de batterij verbruikt
wordt. De ervaring heeft geleerd, dat een
matige snelheid voor onderzeebooten onge
veer vfer of vijf mijlen per uur bedraagt.
Deze matige snelheid is een veiligheids
maatregel bij onderzeeboottochten. Wanneer
er echter behoorlijke buffers aangebracht
zijn, kunnen kleine onderzeebooten zelfs met
volle kracht tegen een stevigen hinderpaal
aanvaren zonder dat er nadeel ontstaat
Natuurlijk moeten wij bij de voorbereiding
van een onderzeeboottocht zooals ik mij
voorstel te doen in den zomer van 1930 met
aüe mogelijke omstandigheden rekening
houden. De Lake type onderzeeboot, die wij
denken te gebruiken, is uitgerust met een
van de belangrijkste veiligheidsmiddelen. Dit
rijn twee naast elkaar liggende, luchtdichte
kamers; de vloer van een dezer kamers
maakt deel uit van de kiel van de boot en
bestaat uit een deur met scharnieren. Dit
maakt het mogelijk de ondergedoken boot in
een duikerpak te verlaten en herstellingen
aan te brengen of ander werk buiten de boot
te verrichten.
De manier waarop dit geschiedt, is heel
eenvoudig. De kamers worden opgevuld met
lucht onder druk gelijk aan dien van het
water aan den buitenkant. Deze druk is niet
nadeelig voor den mensch op een diepte van
100 voet. De mannen kunnen den vloer van
de onderzeeboot openen, in het water stap
pen, en in alle kalmte hun werk doen,
wanneer zij een luchtbuis en een koord,
dat hun den weg wijst, medevoeren. Het
kan voorkomen, dat een der bladen van den
propeller moest vervangen worden, of dat
een nauwkeurig onderzoek moet ingesteld
worden naar den benedenkant van het ijs,
ook kan men in ondiep water op deze wijze
een monster van den bodem van de zee
nemen
Deze uitvinding kan ook in toepassing ko
men bij de verschillende wijzen om toegang
tot de open lucht te verkrijgen, wanneer
het noodzakelijk is door het ijs te breken.
De duiker kan ontploffingsstoffen aan den
onderkant van het Ijs aanbrengen, weder
naar de onderzeeboot teruggaan, op een vei-
ligen afstand gaan liggen en weder naar
de operatie-plaats terugkeeren door middel
van een richtlijn, nadat de ontploffing haar
werk gedaan heeft.
Een duiker, die vrijheid van bewegingen
heeft, zou op het dek van of naast de on
derzeeboot een chemisch middel, als bij
voorbeeld thermite of calcim carbid, kunnen
bezigen om een gat te smelten door het
dunne-zee-ijs. Terwijl het ijs op sommige
plaatsen vijftien of meer voet dik is, geloo
ven wij, dat het mogelijk is in den nazomer
ijs te vinden van minder dikte (Jan drie
voet. Er is veel minder kracht toe noodig
om het ijs van beneden uit te splijten dan
van boven af, en in den zomer, wanneer de
temperatuur van het water voldoende boven
het vriespunt staat, zal er weinig verhitting
noodig ziin om een gat te smelten, dat breed
genoeg is om den toren van de onderzee
boot door te laten.
Een instrument, dat wij -willen gebruiken
tot bescherming en tot bepaling van de
dikte van het ijs en den omvang van open
wakken, is een voelarm, aan het dek van
de onderzeeboot bevestigd met een schar
nier. Deze voelarm zal tot dertig of veertig
voet boven het dek kunnen reiken en door
middel van een veer de onderzeeboot die
altijd precies in drijvenden toestand, met een
neiging tot stijgen, zal worden gehouden
steeds op een gelijken afstand van den on
derkant van het ijsvlak kunnen houden.
Men verwacht niet, dat de onderkant van
het ijs glad zal zijn; maar de onregelmatig
heden in dit oppervlak zullen, behoudens
zeldzame uitzonderingen, niet zeer groot zijn,
en in geen geval zoo groot om de onderzee
boot in gevaar te brengen met een uitsteek
sel van het ijs in aanraking te komen.
Springbouten zullen de boot beschermen
Als een tweede voorzorgsmaatregel tegen
bovengenoemde mogelijkheid, zal de boven
kant van de onderzeeboot voorzien zijn van
een terugspringenden bout of schaats. Deze
schaats- of slede-inrichting moet het om
hulsel van de onderzeeboot behoeden voor
iedere aanraking met het ijs boven haar,
wanneer de voelarm niet functionneert.
Men stelt zich voor door middel van me
chanische middelen de open lucht te kun
nen bereiken, zelfs dwars door ijs van een
dikte van twintig voet of meer. Twee boren
van zevèn inch, een voorwaarts en een ach
terwaarts, worden aangebracht en op de
zelfde wijze bewogen als de propeller. Deze
boren bevinden zich in een buis; dat wil
zeggen, dat de kern daarvan er uit genomen
kan worden en wanneer het gat geboord is,
steken dus twee buizen van zes inch door
het ijs. Dit dient voor den toevoer en afvoer
van de machines. Terwijl de onderzeeboot
rustig onder het ijs ligt, als een vlieg tegen
het plafond, zal het mogelijk zijn de batte
rijen weder te laden en verder te varen.
Deze manier zal veiliger zijn dan op te
duiken in een open wrak. Men zou meenen
dat een onderzeeboot „blind" is, wanneer
zij zich onder water bevindt, maar de er
varing heeft geleerd, dat het mogelijk is in
helder water en het water in de Noor
delijke IJszee is bijzonder helder door
het water te zien tot op een afstand van
vijftig yards. Gedurende den zomer is het
in het Noorden den geheelen dag licht; de
zon is op die breedten in dat jaargetijde
nooit beneden den horizon. Bovendien zal
als voorzorgsmaatregel een doordringende
lichtbundel vooruit en naar boven geworpen
worden, en den bestuurder in staat stellen
de voorwerpen in de nabijheid waar te ne
men.
Behalve de economische waarde van de
aantooning van de mogelijkheid om han-
delsonderzeebooten in de Noordelijke IJs
zee te gebruiken, zal deze tocht onder de
Noordpool en door de Noordelijke zeeën een
goede gelegenheid bieden om wetenschap
pelijke onderzoekingen van groot belang te
verrichten. Er worden instrumenten mede
genomen om de diepte der zeeën te meten,
welke tegelijk voorkomen, dat men in on
diep water aan den grond raakt. Deze on
derzeeboot heeft ook wielen aan haar kiel.
Een slinger-apparaat wordt in werking ge
zet, als de onderzeeboot in de vaart is, en
het soortelijk gewicht van de aardkorst op
deze hooge breedte zal worden vastgesteld
Ter oplossing van wetenschappelijke
geheimen
Een gyrokompas zal ons belangrijke aan-
wijzigingen verschaffen omtrent de mag
netische verschillen aan dit wereldeinde,
veel noordelijker dan de magnetische pool.
Het aarde-inductie-kompas en het gewone
scheepskompas zullen voor de gewone vaart
richting dienen. Wij zullen waarnemingen
doen omtrent de richting, de kracht, de
temperatuur en den omvang van de stroo
mingen in de Noordelijke IJszee, en alle
uitingen van biologisch leven verzamelen.
Wie weet wat voor vreemde wezens daar
bestaan beneden de oppervlakte van het
poolijs? Het zal mogelijk zijn waarnemin
gen te doen en te fotografeeren door de
heldere vensters der onderzeeboot.
Gedurende perioden van rust, en terwijl
wij onze batterijen herladen, kunnen wij
onze positie vaststellen door astronomische
waarnemingen, terwijl wij dagelijks door
radio met alle deelen der wereld in ver
binding staan. Vanuit een kabelballon kun
nen wij de toestanden beneden fotografee
ren. In den nazomer komt slechts weinig
nevel voor, zooals gedurende de Noordelijke
lentes veelal het geval is. Het is zelfs mo
gelijk dat wij draadloos in verbinding ko
men met Commandant Byrd in de Zuide
lijke IJszee. Wij kunnen waarnemingen
doen omtrent het ijs in den nazomer, en
omtrent weerverhoudingen, die van groote
waarde zullen blijken voor de weersvorspel-
lingen. Maar het beste van alles is nog, dat
wij zullen bewijzen, dat het mechanische
vernuft van den mensch er opnieuw In ge
slaagd is, een hinderpaal te overwinnen, dien
de natuur hem in den weg gesteld heeft.
Gistermiddag is een moord op het Bezui-
denhout te 's-Gravenhage gepleegd op de
72-jarige Mevr. O. in hare woning aan den
Bezuidenhoutschen weg 395.
Toen om kwart voor 5 de Geneeskundige
dienst werd gewaarschuwd, vond men Mevr.
O. met afgesneden hals. Een 50-jarige huis
houdster had eveneens ernstige wonden aan
gelaat, hals en handen, doch leefde nog. Zij
is naar het R. K. Ziekenhuis gebracht: haar
toestand was redelijk, er is hoop op herstel.
De wonden zijn met een scheermes toege
bracht.
Omstreeks half vijf kwam de huishoudster
uit het perceel geloopen, luide „moord" roe
pende, juist toen een tram voorbijkwam. De
ze stopte onmiddellijk. De bestuurder en de
conducteurs zetten den dader achterna en
wisten hem te grijpen in de Cornelis van der
Lijnstraat, nadat de man een pakje in een
der tuinen had geworpen, dat bij onderzoek
het scheermes bevatte. De politie heeft hem
in het perceel, waar de moord gebeurd is,
aan een langdurig verhoor onderworpen,
doch hij weigert iets te zeggen. Om kwart
voor negen is hij naar het Hoofdbureau over
gebracht waar het verhoor werd voortge
zet.
Hedennacht zou de politie nog een huis
zoeking houden in de woning van den ar
restant, wiens naam zij meent te weten,
hoewel zij nog steeds twijfelt dien op te ge-
Het „Vad." deelt nog nader mede;
Omstreeks kwart voor v;jf reed een tram
wagen van lijn drie op het Bezuidenhout
voorbij Overbosch. toen de bestuurder,
„moord" hoorde roepen en op nde een
vrouw van middelbaren leeftijd voor het
raam van pand 395 zag staan, zwaar bloe
dend uit een wonde aan haar hals. Onmid
dellijk remde de bestuurder. Ook de con
ducteurs en de passagiers i den wagen hei
den het geroep gehoord en de menschen. die
op straat voorbij gingen, schoten eveneens
toe.
De conducteur van den bijwagen greep het
pakje noodverband, dat in alle, tramwagens
aanwezig is, en liep naar de vrouw or- haar
te verbinden.
Juist op dat moment kwam een als heer
gekleed persoon kalm het huis uit. Hij had
een pakje in de hand en liep de Cornelis
van der Lijnstraat in. De bestuurder en de
conducteur van den motorwagen volgden
hem en zagen hoe hy het pakje in een tuin
wierp, gelegen achter pand 391 op het Be-
ziudenhout. Later is het pakje opgehaald.
Het bleek een bebloed scheermes te be
vatten.
De conducteurs begrepen heel goed, dat
hier iets niet in orde was. Zij grepen den
man aan en brachten hem naar het bewuste
Suis terug.
In de voorkamer lag mevrouw O. in een
grooten plas bloed. Zij gaf geen teekenen
van leven meer.
Inmiddels waren surveilleerende agenten
aangekomen. Die waarschuwden de recher
che en namen de bewaking van den ver
dachte over.
De dokter van den Geneeskundigen dienst
constateerde den dood door verbloeding van
mevrouw O. en nam de gewonde mee naar
het R. K. Ziekenhuis in het Westeinde.
Buren wisten te vertellen, dat de man
's morgens ook al aan het huis geweest was.
Van andere zijde hoorden wij, dat de oude
dame den man zelf had opengedaan. De
huishoudster was in de keuken bezig aard
appelen te schillen.
nist beweerde, dat de rails door den dauw
glad waren. Wij merken hierbij nog op, d2t
de afstand tusschen het onveilig signaal er j
de Smildervaart 107 meter bedraagt.
fwee hulparbeiders, die op het oogen
blik van het ongeval op den weg naar hun
werk passeerden, zagen het gevaar en
schreeuwden uit alle macht. De drie man
nen op de locomotief hebben dit echter
niet gehoord.
De leerling-machinist was D. J. Knoop
uit Zwolle en de hoofdconducteur, die in
de cabine als loods was meegegaan was de
63-jarige U. E. Hillenga.
De plaats waar het ongeluk gebeurde
lig, juist op de grens van de gemeenten
Nijeveen en Haveltë. De burgemeesters van
beide gemeenten waren spoedig ter plaatse
ook de heer J. Knoppers, burgemeester var
Meppel kwam met den Commissaris der
Koningin in de provincie Drente, mr. J. T
Linthorst Homan, mede om een en anöei
in oogenschouw te nemen.
De opruimingswerkzaamheden
In den loop van den middag waren gis
teren de werkzaamheden aan de oprui
ming zoover gevorderd, dat de wagens op
den wallekant naast het spoor waren ge
zet. Men begon toen met het lichten van
den tender en de locomotief, een karwei
die wel eenigen tijd in beslag zal nemen.
Te 's-Gravenhage is een 72-jarige dame
vermoord. Haar huishondster werd ernstig
gewond.
De rede van Briand te Genève. Frankrijk
is bereid de algemeene acte van verplichte
arbitrage te leekenen.
MacDonald keeri heden naar Lor den terug.
Svowden op bezoek bij den koning van En
ge nd.
De toestand van Clemenceau zo*-gwekkend.
Naar het „Hbd." verneemt, zal het be
stuur van den Bond van Werkgevers in het
begin van de volgende week het verzoek
van de organisaties, waarin de arbeiders,
betrokken bij het Zaansche houtconflict, zijn
georganiseerd, in behandeling nemen.
Onmiddellijk na het bekend worden van
het treinongeluk nabij Meppel, heeft de op
perwachtmeester der maréchaussée te Meppel
de heer K. van der Veen, het locomotiefper-
soneel een verhoor afgenomen en in den
loop van den ochtend heeft mr. Servatius,
substituut-officier van justitie te Assen op
de plaats van het ongeval een bezoek ge
bracht.
De brug is niet beschadigd.
De machinist van den trein, H. Lang
kamp uit Zwolle, heeft erkend, deelt het
,Hbld" mede, dat hij ongeveer 20 meter
vóór het onveilig signaal zag, dat hfj niet
mocht doorrijden. Hy heeft toen onmid
dellijk geremd, doch de trein was niet meer
tijdig tot stilstand te brengen. De machi-
„H.url. Dfblad" schrijft het volgende:
I Het treurig voorval dat zich midden De-
ember van het vorige jaar in het Provin-
j .aal Ziekenhuis bij fantpoort afspeelde
ren vrouwelijke patiënt viel toen een andere
j '-ouwelijke patiënt aan, waardoor deze zoo
evnstig gewond werd, dat zij kort daarop
overleed ligt nog versch in het geheugen.
Nu heeft zich opnieuw in dit ziekenhuis
een ernstig ongeluk voorgedaan. Een vrouwe
lijke patiënt wist zich te onttrekken aan de
waakzaamheid der verpleegsters en sprong
in het meertje, dat zich op het gestichts
terrein bevindt. Toen men de vrouw uit het
water gehaald had, bleken de levensgeesten
reeds geweken.
Wfj hebben getracht nadere byzonderhe-,
den over dit treurig voorval te vernemen,
maar de directie van het ziekenhuis weiger
de daarover eenige inlichting te geven. Ook
bij het voorgevallene in December 1928 stel
de de directie zich op dit standpunt, verkla
rend, dat dit interne aangelegenheden
zijn.
Wij kunnen dit standpunt evenwel niet
deelen. Het is een publiek belang, dat de
verpleging van de patiënten zoo geregeld
wordt, dat de kans op zulke betreurenswaar
dige voorvallen tot het uiterste beperkt
wordt, wy weten, dat het niet de eerste keer
is, dat een patiënt getracht heeft zelfmoord
te plegen door in dit meertje te springen.
By vorige gelegenheden werden de drenke
lingen evenwel bijtijds gered.
Het is een bekend verschijnsel, dat vele
j krankzinnigen neiging tot zelfmoord hebben.
Juist daarom moet elke gelegenheid daartoe
angstvallig worden weggenomen. Natuur
schoon op het gestichtaterrein is. goed, maar
als dat een gevaar voor de patiënten wordt,
dan moeten maatregelen genomen worden.
Het meertje kan met een hek afgezet
worden.
Nu is een 28-jarig vrouwtje het slachtof
fer geworden. Haar man en jonge kinderen
hoopten op haar herstel, welke kans door
den dood afgesneden is.
Het voorval in Decem'-c- 1928 is een on
derwerp geweest van discussie in de Provin
ciale Staten van Noord-Koliand. Er is toen
aangedrongen op het nemen van afdoende
voorzorgen. Bovendien werd de vraag ge
steld, of er ten gevolge van de bezuiniging
niet te weinig verplegers zyn in verhouding
tot het groot aantal patiënten.
Door het ongeluk der laatste dagen is b.j
vernieuwing de aandacht op deze quaestie
gevallen.
i
Doordat een rangeerder een wagen met
kippen over onveilig spoor rangeerde, is gis
teravond de trein uit Zuidbroek bij de via
duct te Groningen tegen dezen wagen ge
botst. De wagen met kippen werd zwaar
beschadigd .Een reizigster bekwam lichte ver
wondingen. Verdere persoonlijke ongelukken
kwamen niet voor.
Barometerstand 9 uur v.m.: 765. Vooruit.
OPTICIENS FABKULaNILN
LICHT OP. De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om 8.01 uur.
Nadere bijzonderheden
Nader meldt men ons uit Laren:
De twist tusschen de Laarders en Hilver
summers, die heeft plaats gehad, had als
oorzaak een geschil omtrent meisjes, waar
mede de jongens op de kermis gedanst
hadden.
H. heeft bekend het schot op de Leeuw
uit Laren met een browning gelost te
hebben.
De toestand van den getroffene is naar
omstandigheden redelyk wel.
BERLIJN, 6 Sept. (Wolffbureau) De
rijksminister van Binnenlandsche Zaken, dr.
Severing, heeft gisteren 200 Duitsche en
Fransche scholieren ontvangen. De minister
hield daarbij een rede, waarin hij o.a. zeide:
„De eisch van den dag tusschen onze beide
naties is de oude opvatting van erfvijanden
voor goed uit te roeien, wy willen erfvrien-
den worden. Wil men met de aanduiding
„Vijanden" uitdrukken, dat de vijandschap
permanent moet zijn, zoo willen we de vriend,
schap tusschen beide volken vcor permanent
verklaren. De jeugd willen wij bezielen met
een geest van vriendschap, en daartoe is de
weg van uitwisseling van scholieren geko-
en. Gij, mijn jeugdige Fransche vrienden,
aldus de minister, keert dezer dagen naar Uw
vaderland terug. Ik verwacht, dat ge thuis
zult vertellen, wat ge hier hebt meegemaakt,
n.l. dat in de kringen, waarin gy u bewogen
hebt, geen revanche-idee heerscht, dat het
volk er op uit is in vrede en vriendschap
met Frankrijk te leven."
Thans 61 slac'i.'ofi.rs
MANILA. 5 Sept. (Reuter) Berichten uit
de provincies Bulacan en Laguna toonen aan,
dat het aantal dood en ten gevolde van den
typhoon is gestegen tot 61.
var. Mgr. L. Schioppa, Pauselijk Internuntius te Den Haag heeft Z. Em. Kardinaal
van Rossnm
Dodnerdagmiddag de