Os treurige scheepsramp te Rotterdam
Het Katholicisme in
Engeland
BUREAUXNASSAULAAN 49
DIT Nil/VIMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN
ADVERTENTIEN 35 ct. p. regel
WOENSDAG 11-SEPTEMBER 1929
DRIE EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 17254
AANGIFTE MOET, OF STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL
Het aanstaand Nationaal Congres te
Londen Het eeuwfeest van de
emanipicatie der Katholieken
emancipatie der Katholieken
De schoolstrijd
door Thomas Greenwood
FRAAIE OPVOEDING
DE MOORD
TE VGRAVENHAGE
Een belangrijke getuigenis
Verdronken
De oorzaak van den brand De rouw over de slachtoffers
Voornaamste Nieuws
De wereldtentoonstelling
te Antwerpen
Encephalitis na inenting
DE ALASTRIM-ZIEKTE
KRIJGT STEEDS MEER
UITBREIDING
&Het eerste geval in de
hoofdstad
Trap van een paard
.^ÖERLVK-to
#1,
1$
J. J. WEBER ZOON
Groote Houtstraat 166 Haarlem
R. K. Kiesvereeniging
CREDO. PUGNO
ERNSTIGE AANVARING OP
DE WESTERSCHELDE
Een schip gezonken
Het lot van 18 opvarenden nog
onbekend
Ernstige motorongelukken
Telefoon No. 13866 (drie lijnen)
Postrekening No. 5970.
ABONNEMENTENvoor Haarlem en
1 Agentschappen: per week 25 ct.; per
I kwartaal 3.25; per post, per kwartaal
3.58 bij vooruitbetaling.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
VBAAG- EN AANBOD-ADVERTEN
TIES. 14 regels 60 ct p. plaatsing;
elke regel meer 15 ct, bfj voorultbtt
Bij contract belang-yke korting
INGEZONDEN MEDEDEEL IN/GEN
tnsschen den tekst 60 ct per regel
A4A
Alleabonné'sopditbladzijningevolgedeverzekeringsvoorwaardenf Levenslange geheeleongeschiktheid tot werken door "JTfi bij een ongeval met fftr'j bij verlies van een hand, 4 i bij verlies van eer, £Cfl bij'n bieuk van Jrt
tegen ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringenI wHJLUa" verlies van beidearmen, beide beenenof beideoogen; I UU.~doodelijken afloop: I tyOi "een voet of een oog: I I fcUi duim of wijsvinger: SUiJ. been of aim: ITU.
bij verlies v. een
anderen vinger.
Het nationaal katholiek congres, dat deze
week te Londen zal worden gehouden, is van
een bijzondere belangrijkheid, doordat het
samenvalt met het eeuwfeest van de eman
cipatie der katholieken in Engeland.
Het Anglicaansche schisma onder Hendrik
VIII, de invoering van het Protestantisme
onder Eduard VI en de stichting van de
Anglicaansche Kerk onder Elisabeth hadden
de katholieken in Engeland in heel harde
en heel moeilijke omstandigheden gebracht:
Een groot aantal plagerige wetten verhin
derden hen, hun godsdienst vrijelijk uit te
oefenen.
Zoo was er bijv. een wet, welke de publi
catie van godsdienstige boeken verbood; een
andere wet beval de verbanning der reli
gieuze orden; weer een Aidere wet verbood
schenkingen aan kloosters en katholieke in
stellingen; een wet weer bemoeilijkte de
wijze van opvolging; een wet verbood den
Priesters het dragen van hun geestelijk
kleed; een wet verbood, dat de kerken punt-
gevels hadden aan de zijde der straat; de
wet tenslotte bepaalde de straffen en de
sancties tegen iederen priester, die een dezer
decreten zou overtreden.
Onder invloed van heldhaftige personen
met ruime en edelmoedige opvattingen, be
reidden de „Toleration Bill" van 1778 en de
„Relief Bill" van 1791 het terrein vóór voor
de bekende wet van 1829, welke de eman
cipatie der katholieken in Engeland afkon
digde.
Na dien heeft de beweging, welke zich in
den loop der 19e eeuw openbaarde (waarbij
niet vergeten mogen worden de opzienba
rende bekeeringen van Newmann, van Man
ning en van zoovele anderen) Paus Pius
IX er toe gebracht doen besluiten, in 1850
de Hiërarchie in Engeland te herstellen.
Het is dus het eeuwfeest van de emanci
patie der katholieken, dat bij gelegenheid
van het congres te Londen gevierd gaat
worden. Groote feesten zijn in het verschiet,
welke opgeluisterd zullen worden door de
aanwezigheid van 5 aartsbisschoppen, 20
bisschoppen en em lid der j-egeering, en
verwacht wordt, dat Z. Em. Kardinaal
Bourne Vrijdag a.s. zijn openingsrede tot
het congres in Albert Hall zal uitspreken
voor niet minder dan 10.000 personen.
Zaterdagmorgen zal er in de open lueht
een H. Mis worden opgedragen op het pleir.
voor -de kathedraal van Westminster en
's middags zullen 20.000 mannen, afgevaar
digd door alle katholieke parochiën van
Groot-Brittanië, in processie optrekken, zwij
gend en met ontbloote hoofden, van de
kathedraal van Southwork naar die van
Westminster.
Een overweldigend groote vergadering
voor de mannen, eenzelfde voor de vrouwen
en een processie van duizenden kinderen
zullen den omvang en de kracht van de
katholieke oeweging in Engeland demon-
streeren. En gedurende al deze feesten zal
de klokketoren van de kathedraal, waarin
onlangs de hoogste eiectrische lift van heel
Europa werd aangebracht, geïllumineerd
worden.
Alle katholieke organisaties zullen aan
het congres deelnemen en zullen vergaderin
gen houden, ingedeeld in secties, waarin alle
vraagstukken, welke voor het katholieke
leven in Engeland van belang zijn, bespro
ken worden, vanaf het leekenapostolaat
door middel van het gesproken woord op de
hoeken der pleinen en de openbare parken
tot aan de katholieke vereenigingen van
theater-artisten. Maar men verwacht, dat
de allerbelangrijkste sectie zal zijn diè over
de opvoeding der jeugd, want tenslotte is
het op de Roomsche schooljeugd, dat de
katholieken van Engeland al hun hoop voor
de toekomst gesteld hebben. En zoo zullen
de congresgangers niet alleen hoorSn gewa
gen van de enorme vorderingen, door de
katholieken gemaakt in de organisatie van
het lager en meer uitgebreid lager onder
wijs. maar ook van de zeer gerechtvaardig
de eischen, welke de katholieken den Staat
stellen ten opzichte van de confessioneele
scholen.
Wat vragen, wat eischen de katholieken
in dit opzicht?
Doodeenvoudig, dat men aan de katholieke
ouders toestaat voor hun kinderen te hebben
scholen, waarin het onderwijs van de katho
lieke leer zonder eenige belemmering wordt
gegeven, en dat de Staat aan de katholieke
scholen d.enzelfden steun verleent als aan
die, welke rechtstreeks van den staat af
hankelijk zijn.
Want de katholieke scholen worden nog
steeds verongelijkt en het wordt hoog tijd.
dat hieraan een einde gesteld wordt door een
parlementaire actie. Ten eerste genieten zij
niet volledig de wettelijke positie, welke
haar is toegekend bij de wetten van 1922 er,
1923 volgens welke wetten de Engelsch?
staat er in toestemde, jaarlijks subsidiën te
geven aan de vrije scholen van alle confes
sioneele richtingen, maar deze subsidies zijn
heden ten dage absoluut onvoldoende voor
de behoeften van het onderwijs, niet alleen,
omdat de katholieke bevolking en de katho
lieke scholen zich zoozeer hebben uitgebreid,
maar ook omdat heel het leven zoozeer ver
duurd is en omdat het geld zooveel min
der koopkracht heeft gekregen. Bovendien
Is er door een onderzoekingscommissie, in
gesteld door den aartsbisschop van Cardift,
becijferd, dat elke leerling van een katho
lieke school den staat jaarlijks 30 shilling
minder kost dan een leerling van de open
bare school; - daaraan moet toegevoegd
Worden, dat de Engelsche katholieken voor
de openbare scholen belastingen en contri
buties betalen op dezelfde basis en in de-
Zelfde verhouding als de andere burgers,
daar zij echter door de wet verplicht wor
den, hun kinderen naar de school te sturen,
hebben zij voorzeker wel het recht te
eischen, dat de katholieke scholen, waarheen
Ze volgens hun geweten hun kinderen moeten
zenden, ook haar behoorlijk deel ontvangen
.Van de publieke gelden, welke voor het on
derwijs in het algemeen gevoteerd worden.
Heet het dan al, dat de katholieke scholen,
door de regeering erkend, door den staat
Besubsidieerd worden evengoed als de ge
meentelijke scholen, men moet in aanmer
king nemen, dat alleen de openbare scholen
van den staat de noodige gelden ontvangen
voor haar gebouwen en terreinen, terwijl
de terreinen en de gebouwen der katholieke
scholen uitsluitend betaald en onderhouden
worden door de katholieken.
Zoo komt het, dat sedert het jaar 1922 d<?
katholieken reeds meerdere honderdduizen
den pond sterling hebben uitgegeven voor
de stichting en het onderhoud van hun
scholen, terwijl ze intusschen evenzeer hun
deel hebben bijgedragen in de belasting en
de contributie voor de openbare scholen;
bovendien komt het meermalen voot, dat
de officieele erkenning van een katholieke
school geweigerd wordt door den „Eoard of
Education". Volgens de bestaande wet op
het openbaar onderwijs moeten vooral drie
punten in aanmerking genomen worden
door den staat, wanneer de erkenning van
een school verlangd wordt: de belangen van
het openbaar onderwijs in het algemeen;
het verlangen der ouders ten aanzien van
de opvoeding hunner kinderen en de toe
stand der openbare geldmiddelen. Het is
echter meermalen voorgekomen, dat- de
„Board of Education" erkenning van katho
lieke scholen afwees zonder een nauwgezet
onderzoek in te stellen.
Dit zijn de feiten, waarop de kerkelijke
overheid in Engeland en de katholieke
Onderwijsraad voortdurend de aandacht
vestigen van de Engelsche katholieken. Men
zal het belang van dit vraagstuk beseffen,
wanneer men bedenkt, dat er op het oogen-
blik In Engeland 1144 katholieke lagere
scholen zijn, bezocht door 365.624 leerlin
gen en 80 scholen voor meer uitgebreid
katholiek onderwijs, waarvan er 23 door
jongens en 57 door meisjes bezocht worden,
in totaal door 20040 leerlingen. Tien jaar
geleden waren er nog maar 45 scholen voor
meer uitgebreid onderwijs en het aantal
lagere scholen was naar verhouding .Het is'
dus niet zonder reden, dat op verlangen
der katholieke bisschoppen jaarlijks gedu
rende de Paaschweek te Londen een congres
gehouden wordt om telkens weer de princi-
pen vast te stellen, die als basis dienen voor
de verlangens der katholieken: vooral ter
bevestiging van het recht der kerk. de op
voeding der katholieke kinderen veilig te
stellen!
Bij het begin 'van den jongsten verkie
zingsstrijd in Engeland hebben de leiders
der conservatieve, liberale en Labour-partijen
mededeeling ontvangen van deze beginsel
verklaringen en men heeft hun verzocht, te
zeggen, welke de houding van haar vertegen
woordigers in het parlement zouden zijn,
wanneer een wetsontwerp tot regeling van
het schoolvraagstuk aan het parlement zou
worden aangeboden. Alleen de conservatieve
partij beloofde formeel er naar te willen
streven, zoo spoedig mogelijk een ontwerp
tot schoolhervorming vastgesteld te krijgen,
waarbij het verlangen werd uitgedrukt dai
een algemeene en blijvende regeling van hot
schoolvraagstuk niet te lang meer op zich
zou laten wachten. In hun verderen strijd
voor de katholieke school maanden de bis
schoppen de hun toevertrouwde geloovigen
er toe aan, dat zij, als katholieke kiezers,
alvorens hun stem bij de verkiezingen uit
te brengen aan alle gestelde candidaten de
volgende vragen zouden voorleggen: „Stemt
gij er in beginsel mede in, dat de confes
sioneele scholen het recht hebbe*" publieke
gelden te ontvangen op dezelfde basis als
deze ontvangen worden door de scholen,
waar de godsdienst niet onderwezen wordt;
wat betreft de katholieke scholen: zult gij
er naar streven, uw partij er van te over
tuigen, dat het noodig is wettelijke maat
regelen,te nemen, waardoor dat princiep ook
volledig of ten deele practisch wordt gehul
digd? En tenslotte zult gü steun verleenen
aan die regeering, welke deze ook zij, die
dergelijke maatregelen zal nemen?" Ter
zelfder tijd deelde iedere pastoor aan ziin
parochianen mede op welke wijze deze vra
gen aan de candidaten moesten worden
voorgelegd en in meerdere parochies vormde
men katholieke comité's. die zich groepsge
wijze naar het parlement begaven om de
candidaten te ondervragen.
Volgens het woord van den Aartsbisschop
van Liverpool: „Als het vraagstuk der katho
lieke scholen niet geregeld kan worden, dank
zij de intelligentie der candidaten. dan moet
men dit maar bewerken door middel van
hun zenuwen."
Ofschoon de Labour-partij steeds het
minst gunstig gestemd geweest is ten aan
zien van de katholieke eischen mag men
toch hopen, dat het parlement ondanks
alles den tijd zal weten te vinden ter bestu
deering van het vraagstuk en tot het nemen
van de noodige beslissingen. Zeker, ernstige
vraagstukken van binnen- en buitenland-
schen aard houden allereerst de aandacht,
van de huidige regeering gespannen en kar
dinaal Bourne heeft eenige dagen geleden
verklaard, dat indien de katholieken de hui
dige Labour-regeering hun schooleischen nog
niet dwingend gesteld hebben, dit alleen
nagelaten is. om haar gelegenheid te geven
op adem te komen; maar dat weldra de
katholieken den schoolstrijd wederom zul
len aanvangen, totdat de volledige oplossing
verkregen is. De Labour-regeering, zoo zeide
Z. Eminentie, heeft getoond, dat zij ernstige
vraagstukken moedig durft aangrijpen en
zoodoende hebben wij alle reden om ook
optimistisch te zijn ten opzichte van de
schoolkwestie, welke voor ons van groot be
lang is. De toekomst zal leeren, of net in
de bedoeling van den Allerhoogste gelegen
is. dat de schoolkwestie door het ministerie
Mac Donald uiteindelijk en op de juis*e
wijze opgelost wordt. Langzaam maar zeker
zet de kerk haar arbeid van godsdienstig*
herleving in Engeland voort, en wanneer er
hindernissen in den weg staan, dan stelt zij
daar tegenover een verdubbeling van ge
loof en van energie in haar krachtig aoo°-
tolaat. De kerk weet echter, dat zij het land
niet zal kunnen veroveren zonder het volk
veroverd te hebben en daarom is juist daaroo
haar streven gericht. Ieder jaar komen dui
zenden bekeerlingen de rangen der gelon
vigen versterken. Honderd jaar geied*n
waren er nog nauwelijks 200.000 katholieken
in Engeland en sindsdier. is hun aanta1
vertienvoudigd
En juist het eeuwfeest-congres, dat deze
week te Londen wordt geopend, zal er me
bijdragen dat in ziin vollen omvang eert»
monstreerd wordt de niet te weerspreken
vooruitgang van het katholicisme in Enge
land
We zijn er zoo langzamerhand wel van
overtuigd geraakt, dat het communisme de
jeugd bederft.
Wie daaraan, ondanks alles, nog twijfe
len mocht, neme eens kennis van eenige pae-
dagogische beginselen volgens bolsjewistische
documenten, welke het „Hdb." voor Neder
land ontdekte in het Juli-nummer van het te
Düsseldorf uitgegeven R. K. Jeugdtijdschrift
„Jugendführung."
Deze opvoedkundige beginselverklaringen
zijn geen fantasie van 't Katholieke jeugd
blad; neen, ze zijn ontleend aan het bols
jewistisch werkje „Lenin en de Jeugd".
Ziehier de kleine, maar pakkende bloem
lezing:
1. Moreel is datgene, wat nuttig is voor
de communistische partij.
2. Alle godsdiensten zijn een vergif, dat
den geest dronken maakt en suf, evenzoo
den wil en het bewustzijn. Men moet
daartegen strijden, zonder pardon.
3. De liefde jegens de ouders is meestal
een verderfelijke liefde. Het kind. dat in
het huisgezin is opgevoed, is gewoonlijk
anti-sociaal aangelegd.
4. Wij ziin tegen God, dezen advocaat
voor uitbuiting in eiken vorm.
De heeren bolsjewieken hebben ook hun
eigen variaties op de christelijke tien gebo
den, b.v.:
„Gij zult niet stelen." „Steel wat ge
stolen is."
„Gij zult vader en moeder eeren." Wij
raden de jeugd aan slechte zulke vaders
te eeren, die 't proletarisch-revolutionnaire
standpunt innemen. De andere vaders
moeten opgevoed worden door de commu
nistische kinderen.
„Gij zult niet dooden." Neen, dit ge
bod was voor de bourgeoisie een voorschrift
van vroomdcenerij. Het proletariaat is de
eenige sociale klasse In de geschiedenis,
welke nooit tot zulke vroomdcenerij haar
toevlucht genomen heeft. Moord op een
onverbeterlijken vijand der revolutie is
een ethisch-legale moord, een wettig dood
vonnis, want het communisme erkent niet
eenige methaphysische waarde voor het
menschelijke leven.
Fraaie opvoeding voorzeker!
We vreezen echter, dat deze bloemlezing
uit den bolsjewistischen katechismus vele Ne-
derlandsche ouders maar matig verontrusten
zal.
Nietwaar? De echte Leninsche bolsjewieken
wonen heel ver van hier en zoo'n schande
lijk anti-christelijke paedagogiek zal onder
ons degelijk volk nooit ingang vinden.
Het ware te wenschen!
Maar wie zoo redeneeren, vergeten of weten
niet, ü?t het communisme, ook in ons land/
al veel dieper wortel geschoten heeft dan
b.v. bij de verkiezingen aan de oppervlakte
blijkt, en vooral wordt door dezulken uit het
oog verloren, dat tusschen het brute, in ze
keren zin eerlijke bolsjewisme èn het zich zoo
liefjes vóórdoende socialisme principieel geen
onderscheid bestaat.
Wij mogen ook in ons land dus wèl op onze
hoede zijn!
Men bedenke, dat er in Engeland geen
afzonderlijke Katholieke Partij bestaat. Red.
In het Wijlermeer onder Beek bij Nijme
gen is de 15-jarige N, uit Nijmegen verdron
ken.
Inzake den moord aan den Bezuidenhout-
schen weg wordt gemeld, dat de oproeping be
treffende de dame en den heer met wie
verdachte op een bank in het Haagsche
Bosch op den dag van den moord zou hebben
zitten praten, succes heeft gehad. Beide per
sonen hebben zich bij de politie gemeld.
Uit hun verklaringen bleek, dat verdachte
inderdaad eenige uren met hen had zitten
praten over verschillende familie-omstandig
heden. Voorts heeft de verdachte medege
deeld. dat hij enkele dagen te Amsterdam is
geweest Op Koninginnedag zou hij daar
met een kennis zijn uitgeweest.
De politie zou het op prijs stellen, indien
deze kennis zich bij de politie zou willen ver
voegen om enkele nadere inlichtingen te
verstrekken.
De mogelijkheid bestaat dat het scheermes,
waarmee de moord is gebeurd, dcor den ver
dachte te Amsterdam is gekocht. Ook is het
niet uitgesloten, dat hij vanöezen of gene
heeft gekregen. Het is een oud scheermes met
zwart heft. Op het lemmet staat het
woord „Ellavas".
De commissaris van politie verzoekt nu
hem, die aan verdachte een zoodanig scheer
mes heeft gegeven of verkocht, op of voor
5 September, zich te willen melden.
Het signalement van den verdachte luidt:
45 jaar ovd "s minus 1.80 meter lang, smal
gezicht, slan.. oostuur. grijsachtig costuum.
De toestand van de gewonde huishoudster
is nog steeds vrij ernstig.
Een belangrijke getuigenis
Naar verluidt heeft zich heden een belang
rijke getuige bij de politie gemeld.
Een hulpbesteiier van de Posterijen kwam
Woensdagmiddag den dag voor den moord,
omstreeks vier uur van het hoofpostkantoor.
Op den hoek van den Noordwal en de To
renstraat ontmoette hij Kr. van der M.. dien
hij sinds eetiigen tijd kende. Hij wist, dat de
man zich met oplichterijen ophield.
Beiden liepen een eindje op en van der M.
vertelde, dat hij in Amsterdam geweest was
en zich daar vermaakt had.
Hoe kom je aan het geld? vroeg de ge
tuige hem.
O. zeide van der M. teen: daar weet ik
altijd wel aan te komen.
Van der M vertelde toen ook nog dat hij
op weg was naar de oude dame op het Be-
zuidenhout. waarop de getuige hem vroeg,
dan een brietje te willen meenemen naaf
zijn meisje, wier woning hij zou moeten pas-
seeren op weg naar het Bezuidenhout.
De getuige heeft het briefje geschreven in
de Openbare Leeszaal. Van der M. heeft,het
in zijn zak gestoken. En bij het afscheid ne
men zei hij nogmaals dat hij toch naar het
Bezuidenhout moest, om een oude dame te
bezoeken' ,.Ik zal probeeren. dat ik wat geld
achterover trek," zei hij toen.
Men begrijpt, dat deze verklaring voor het
bewijs van het grootste belang is.
De teraardebestelling van het slacht
offer
Op de begraafplaats „Zorgvliet" te Amster-
1 dam is gistermiddag rustig en kalm aan den
De oorzaak
Door den commissaris van politie T. Al-
berda en Ir. Valderpoort van de Bouwpo-
litie te Rotterdam, die belast is met het
toezicht op de benzine-installaties te Rot
terdam, is een onderzoek ingesteld aan boord
van het stoom chip „Vimeira," waarop giste
ren de scheepsbrand heeft gewoed, die zoo
noodlottige gevolgen heeft gehad.
Z\j zijn tot een conclusie gekomen, welke
zij hebben gebaseerd op de wetenschap, dat
de „Vimeira" leeg naar Rotterdam kwam.
terwijl twee tanks van het voorschip met
waterballast waren gevuld. Tengevolge van
liet feit, dat de tanks boordevol waren en
de luiken openstonden, is de benzine, die
gewoonlijk op de waterballast drijft, tijdens
het verhalen van het schip over den rand
geloopen en langs het dek en den scheeps
wand in het water van de rivier terecht
gekomen. Daar heeft de benzine vlam gevat,
wellicht door gloeiende sintels van een voor
bijvarende sleepboot. De mogelijkheid is niet
uitgesloten, dat de vonk uit een pijp van
een schip den brand heeft veroorzaakt.
Langs den scheepswand is het vuur om
hoog geklommen op het dek, waar het nieuw
voedsel vond, terwijl de wind de vlammen
naar het dekhuis dreef.
Op een van de beide tanks is geen benzine
terug gevonden.
Op de andere lag nog een laagje van een
halven centimeter.
Men brengt dit verschijnsel in verband
met de proeven, die indertijd in de Waal
haven zijn genomen, waar in een cementen
kuip een hoeveelheid benzine, die op water
dreef, in brand is gestoken.
Daarbij merkte'men op, dat in het midden
van de kuip de benzine eenige meters boven
de oppervlakte verbrandde.
Naar het oordeel van de politie is hier
van schuld noch nalatigheid sprake, ofschoon
men achteraf zou kunnen zeggen dat het
verstandiger en voorzichtiger geweest zou
zijn, wanneer men de tanks met waterballast
'gesloten had gehouden.
Bij het onderzoek is voorts nog gebleken,
dat geen ontploffing heeft plaats gehad,
terwijl het in de tanks ook niet heeft ge
brand.
De slachtoffers
Als gevolg op het verstrekte communiqué
kan nader worden medegedeeld, dat gisteren
met zekerheid is vastgesteld, dat van de
als vermist opgegevenen is herkend de aan
brandwonden omgekomen P. de Haan. ter-
'wijl van de overige vermisten nog-geen.enkele
is gevonden, zoodat met zekerheid moet
worden aangenomen, dat zij allen zijn om
gekomen.
Van de opgegevenen als door brand ernstig
verwond, is inmiddels overleden J. v. Schaik,
terwijl de toestand van W. Voorbeytel zorg
wekkend is, die van P. Berkhout ernstig,
van D. de Rouwe bevredigend is. Het totaal
aantal dooden zal derhalve vermoedelijk
minstens tien bedragen. Alle gewonden wor
den verpleegd in het Gemeente-ziekenhuis
aan den Coolsingel.
Op TuindorpHeyplaat
Men schrijft uit Rotterdam aan 't „Vad.":
Over Tuindorp-Heyplaat. het aan de
Westzijde der Waalhaven gebouwde com
plex woningen van arbeiders der Rotter
damsche Droogdok Maatschappij hing de
sombere stemming van de mijndorpen na
een groot ongeluk. Niet alleen is de ramp
grooter in omvang dan de meeste haven-
ongevaliep, maar hier wonen menschen, die
zoo het 'igen gezin al gespaard bleef, in de
slachtoffers familie of kameraden betreuren.
Na de hartverscheurende tooneelen. die
zich 's middags voor de poort hebben afge
speeld, was het er 's avonds kalm. Wel
stonden overal groepjes jonge arbeiders te
praten, maar zoo onpvallend kon men die
niet naderen, of ze gingen uiteen of het ge
sprek stokte.
Niks zeggen, Thijs, waarschuwde een
oudere man. De maatschappij is ineens erg
weinig gesteld op persbezoek; een terrein
chef belette gisteren ooggetuigen te spreken
en de menschen van de R. D. M. schijnen
beangst, dat op straat hun woorden zullen
worden opgevangen.
Wat bewoog toch de mannen tot zooveel
geheimzinnigheid? Wie het publiek kent,
weet, dat men juist bijzonder grif is in het
vertellen van zelfgeziene feiten. Toen het
licht onder de Vestapoort opging, bleken er
twee heeren met wandelstokken te staan.
Direct ontstond een gesmoes; Lui van de
klanten, kom mee.
De huizen leken uitgestorven. Ondanks 't
warme weer bleven de ramen gesloten en
we hebben nergens, een wonder in een ar
beidersbuurt, radiomuziek gehoord. In de
cantine van de R. D. M. zaten een paar
mannen fluisterend over het gebeurde na te
praten.
Hier en daar werd aarzelend gebeld. Hoe
Is het nou met Arie? Een onverstaanbaar
antwoord, en de deur gleed heel zachtjes
dicht.
Een ijscoman stond melancholiek te bel
len. Nog niks verkocht, den heelen avond al,
vertelde hij. Een klein meisje kwam op de
kar af, maar werd gillend teruggeroepen:
Jóóópie! Dan weer stilte.
Over de groote terreinen van arbeid en
welvaart hangt een sfeer van rouw. Onheil
spellend gieren rechts van den straatweg de
kranen van een ander havenbedrijf. Het
werk moet doorgaan.
Ver weg, in opperste verlatenheid een
rood en een blauw licht: het vliegveld Waal
haven
2 vermisten gevonden
De Rotterdamsche rivierpolitie heeft gis
teren uit de rivier de Maas, ter hoogte van
-de—Dreogdokma atsehappjj, -opgevischt Tie dij
ken van den 39-jarigen L. M. van Pelt, uit
de Maximiliaanstraat en den 23-jarigen j.
M. Gelok uit de 2de Carnissestraat, te Rot
terdam, die bij den brand aan boord van de
„Vimeira" zijn omgekomen. De lijken zijn
naar Crooswijk overgebracht.
Drie gevallen te Hillegersberg
In Hillegersberg zijn drie gevallen van
alastrim geconstateerd.
Een nieuw geval in Delft
Gisteren werd in Delft één geval van
alastrim vastgesteld. De patiënt een man
is in het gasthuis ter verpleging opgeno
men.
Een aanvaring op de VFesterschelde Een
Belgisch stoomschip gezonken. Het lot van
18 opvarenden onbekend.
De scheepsramp te Rotterdam. De oorzaak.
De alastrim-ziekte krijgt steeds meer uit
breiding. Het eerste geval te Amsterdam.
De moord te 's-Gravenhage. Een nienw ge
tuigenis. De begrafenis van het slachtoffer.
Er is wijziging in het Belgische Kebinet te
wachten.
In Engeland is opnieuw mond- en klauw
zeer uitgebroken.
Graaf Apponyi houdt in de Assemblee een
langdurig toegejuichte rede.
schoot der aarde toevertrouwd het stoffelijk
overschot van mevrouw E. Oden-Christiaans
die in Den Haag in haar woning aan het
Bezuidenhout vermoord werd. Een 150-tai
belangstellenden woonde de begrafenis-plech
tigheid bij.
Nadat de eikenhouten kist in het familie
graf was neergelaten, werd door de familie
leden witte bloemen in de groeve gestrooid.
Als eerste spreker trad naar voren nota
ris De Booy, die jaren lang vertrouwde en
raadsman van den overleden is geweest. Hij
wees op de algemeene deelneming na dezen
gruwelijken moord en herinnerde voorts aan
den eenvoud van de overledene. Dikwijls had
hij haar op de gevaren gewezen, waaraan zij
bloot stond door zoo eenzaam te wonen. Zij
vond dit steeds overdreven, doch helaas zijn
de gevolgen niet uitgebleven.
Hierna voerde 't woord de heer Diesbergen
die namens de familie woorden van troost
sprak.
Nadat notaris De Booy namens de familie
gedankt had voor de belangstelling was de
plechtigheid ten einde.
Amsterdam neemt er aan deel
Naar wij vernemen, heeft Maandagna-
mia'dag 9 dezer onder leiding van den Wet
houder voor de Handelsinrichtingen te Am
sterdam, namens Burgemeester en Wethou
ders met verschillende vertegenwoordigers
van scheepvaart, handel en nijverheid een
bespreking plaats gehad omtrent de ver
tegenwoordiging van de Amsterdamscne
haven op de in 1930 te Antwerpen te houden
wereldtentoonselling voor Koloniën. Zee
vaart en Vlaamsche kunst.
Het ligt in het voornemen van Burge
meester en Wethouders den Raad voor ie
stellen, de gemeente Amsterdam aan deze
tenstoonstelling te doen deelnemen. Ten
einde evenwel een algemeen overzicht te
verkrijgen omtrent hetgeen in onze haven
leeft en werkt, is het noodig, dat alle inrich
tingen, welke tot de haven in betrekking
staan, in dezen mei de gemeente samen
werken.
Verschillenden der aanwezigen hebben
bereids hun krachige medewerking toege
zegd. terwijl degenen, die zich eerst noe
wenschten te beraden, werden opgewekt, zoc
spoedig mogelijk een beslissing te nemen.
In de eerste week van September werden
zeven gevallen van encephalitis na inenting
ter kennis van het Staatstoezicht op de
Volksgezondheid gebracht. Omtrent twee
van deze gevallen wordt een nader onder
zoek ingesteld.
De Rotterdamsche Gemeentelijke Genees
kundige Dienst meldt:
In het tijdvak van 3 tot en met 9 Sep
tember werden door dezen dienst 25 nieuwe
gevallen van alastrim in de stad vastge
steld. Hiervan waren er vijf in reeds te
voren besmette gezinnen terwijl er 20 in
achttien te voren niet besmette gezinnen
voorkwamen.
In het ziekenhuis aan den Coolsingel heb
ben in deze periode een lid van het perso
neel en een patiënt alastrim gekregen. In het
ziekenhuis aan den Bergweg kwam een ge
val onder het personeel voor. In deze periode
z-jn vjjf patiënten aan alastrim overleden
zoodat het aantal sterfgevallen thans tien
bedraagt, namelijk een man een vrouw en
acht kinderen, waarvan drie kinderen
bovendien een andere ernstige ziekte had
den. Het meerendeel der nieuwe gevallen
deed zich voor in het noordelijk stadsge
deelte.
Een aantal alstrim-patiënten, dat niet ir
een der daarvoor bestemde gemeentelijke
ziekeninrichtingen wordt verpleegd, bedroeg
op 9 September 17.
Gisteren heeft zich weer een geval van
alastrim voorgedaan bij een bewoner aan de
A'.bregt Engelmansnaat te Rotterdam.
In de week van 3—9 September zijn de
volgende gevallen in andere gemeenten
waargenomen: Delft 3, Dordrecht 1, Oegst-
gaest 1, Fijnaart 1. Helmond 1 en Heerde 1
Totaal-generaal 35 ziektegevallen met 3
sterfgevallen.
Eerste alastrim geval te
Amsterdam
Gisteren is het eerste alastrimgeval te
Amsterdam geconstateerd bij een dame, een
bewoonster van de Bilderdijkstraat. De
patiënte is vervoerd naar de quarantaine-in
richting te Zeeburg, waar een inrichting is
gemaakt, waar pokken-patiënten geheel ge-
isoieerd zijn.
0
Te Anreep (gem Assen) kreeg het zoontje
van den landbouwer R. Nymeyer, dat met
zijn vader mee ging om het paard naar de
weide te brengen, een slag van het paard
tegen het hoofd. Het kind werd bewusteloos
naar huis gedragen, waar de ontboden ge
neesheer ernstige hersenschudding consta
teerde. De toestand is zeer ernstig
Barometerstand 9 uur vun. 772 vooruit.
OPTICIENS FABRIKANTEN
LICHT OP
Licht op. De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om 7.49 uur.
LEDENVERGADERING
van afd. I op VRIJDAG 13 SEPT.,
's avonds te half 9 uur, in het gebouw
St. Bavo.
Agenda:
1. Opening. 2. Notulen. 3. Voorstel
bestuur tot wijziging van art. 13 van
het reglement. 4. Na aanneming ver
kiezing afgevaardigden voor de Prov.
Kiesvereeniging en Rijkskieskring
5. Mededeeiingen. 6. Rondvraag en
Sluiting.
RILLANDBATH, 11 Sept. Hedennacht
omstreeks 1 uur werd het Belgische stoom
schip „Estella" bij Walsoorden op de Wes-
terschelde aangevaren Het schip is gezon
ken, waarbij, naar het schijnt, 10 man zijn
verdronken.
Omtrent de scheepsramp die in den afge-
loopen nacht op de Westerscbelde heeft
plaats gehad, vernemen wij nog het vol
gende:
Het van België uitgaande stoomschip
„Estella is omstreeks 1 uur in den nacht
aangevaren door een binnenkomend Duitsch
stoomschip, dat naar Antwerpen is doorge
varen. De bemanning van de „Estella", welk
schip ongeveer 1000 ton groot is, zal uit on
geveer 20 koppen hebben bestaan. Hiervan
zijn, naar wij vernemen, 2 opvarenden in
ieder geval gered. Deze bevinden zich op
een der sleepbooten „Noordzee" of „Go
liath die zich op de plek der aanvaring be
vinden.
Van de andere, vermoedelijk 18. opva
renden is nog niets bekend, doch het is niet
uitgesloten, dat zij door het aanvarende
stoomschip of door een ander schip zijn op
gepikt. Hieromtrent zijn nog geen berichten
ontvangen.
Behalve de genoemde 2 sleepbooten be
vonden zich hedenmorgen nog andere sche
pen op de plaats van het ongeval.
Bij hoog water is van het gezonken stoom
schip niets te zien. Wellicht is zulks bij laag
water wel het geval.
Te Maartensdijk is een 26-jarig Haagsch
politieagent, die van de feesten der politie
school te Hilversum terugkeerde, met zijn
motorrijwiel nabij de Hollandsche Rading
vermoedelijk doordat hij geen voldoende
aandacht schonk aan het verkeer, tegen een
aldaar rijdend voertuig gebotst. Met een zeer
ernstige hoofdwonde werd hij opgenomen,
nadat het eerste verband gelegd was, ver- f
voerd naar de rijksklinieken te Utrecht
waar hij ter verpleging werd opgenomen.
Gisteravond is de handelaar in landbouw
werktuigen P. T. Hie onder de gemeente
Rode (Gr.) in snelle vaart met zijn motor
rijwiel tegen een boom gebotst. Met een
ernstige hoofdwonde (zijn kin was geheel
gespleten) is de man naar het Academisch
ziekenhuis te Groningen vervoerd. Zijn toe
stand is hopeloos.
