Buitenlandsch Nieuws
FEUILLETON
n nieuwe
Japon
RADIO-OMROEF
DERDE BLAD
ZATERDAG 14 SEPTEMBER 1929
BLADZIJDE 1
PLICHT EN LIEFDE
RADIO-MOORS
I
GEMENGDE BUITENL.
BERICHTEN
BINNENLANDSCH NIEUWS
Eerbied voor de
Nederlandsche taal
Vrijzinnige stemmen over
het Neo-Malthusianisme
Mr. B. C. J. Loder
ONDERWIJS
Esparanto op de lagere school
KUNST EN KENNIS
Roode gelaatskleur
s!7fizar/é/n.
DE VOLKENBOND.
De zitting van de economische commissie.
De heer Colijn heeft gisteren in de twee
de commissie bij de behandeling van het
economisch Volkenbondswerk een belangrijke
redevoering gehouden.
De heer Colijn meende, dat wij in de
twee jaar die sinds de economische wereld
conferentie verloopen zijn, geen vooruitgang
hebben behaald. Wij zijn vrijwel nog in den
zelfden toestand, die bestond, toen de con
ferentie in 1927 bijeenkwam, en er bestaat
geen hoop op spoedige verbetering. Welis
waar heeft de Volkenbondsraad, en heeft
ook de Volkenbondsvergadering in 1927 een
uitnoodiging tot de staten gericht om de
aanbevelingen van de Economische Confe
rentie na te leven, en weliswaar zijn die
resoluties vervat in woorden, die iemand
bijna de tranen in de oogen doen krijgen,
wanneer hij ze leest, doch zij zijn ijle lucht
gebleven. Verschillende staten gaan zelfs
in de tegengestelde richting.
De heer Colijn kan niet ontkennen, dat
de wegen, die men in de afgeloopen jaren
heeft ingeslagen, niet tot het beoogde doel
hebben geleid. In die omstandigheden is het
begrijpelijk, dat men naar andere wegen
zoekt, in de eerste plaats dat men het
denkbeeld oppert van een Europeesche tol-
unie. Dit moet echter zeer zorgvuldig be
studeerd, voordat zelfs het in discussie kan
komen. Dat vordert veel tijd, en intusschen
moeten wij naar andere middelen zoeken.
Als zulk een middel wordt aanbevolen
het denkbeeld van een regionale overeen
komst van groepen landen, die in eikaars
nabijheid liggen, om te komen tot een col
lectieve overeenkomst bot vermindering
van tarieven.
Ook tegen dit denkbeeld bestaan vele,
misschien zelfs onoverkomelijke bezwaren,
maar de heer Colijn wilde ook dit denk
beeld niet beoordeelen voor men het nauw
keurig kent. Maar ook dit zal tijd kosten,
en zal niet tijdens deze Volkenbondsverga
dering kunnen gebeuren.
Moeten wij echter in afwachting van deze
discussie het volgend jaar thans stilzitten
en niets doen? De heer Colijn gaf hierop
een ontkennend antwoord. Hij sloot zich aan
bij het voorstel om te komen tot een eco-
nomischen wapenstilstand voor korten tijd,
gedurende weike periode geen invoerrech
ten zullen mogen worden verhoogd.
Een dergelijke wapenstilstand is absoluut
noodzakelijk. Het is niet mogelijk vrede te
sluiten zoolang de kanonnen donderen, en
zoo is het ook niet mogelijk een economi-
schen vrede te sluiten zoolang de tarieven
verhoogd worden Daarom hoopte hij, dat
de Fransch-Britsche resolutie van deze
strekking in de tweede commissie zal worden
aangenomen. Hij meent intusschen, dat een
wapenstilstand niet langer dan twee jaar
zal kunnen duren, zulks ter wille van de
landen met lage tarieven, die daardoor ver
plicht worden gedurende twee jaar de hooge
tarieven van andere landen te betalen, zon
der dat zij maatregelen van tegenweer kun
nen nemen.
HET CONFLICT TUSSCHEN CHINA
EN RUSLAND
De Chineesche regeering stelt
Rusland aansprakelijk voor den
dood van Chineesche burgers
De Chineesche minister van Buitenland-
sche Zaken heeft aan den Chineeschen ge
delegeerde Tsjang Tso Ping te Genève per
telegram instructies gezonden, om aan de
Sovjet-regeering mede te deelen, dat de
Chineesche nationalistische regeering Rus
land aansprakelijk stelt voor den dood van
Chineesche burgers en de aangerichte
schade in het grensgebied van Mandsjoerije,
veroorzaakt door de bombardementen door
de Rusische troepen.
Voorts werd den Chineeschen gedelegeer
de opgedragen te wijzen op de onjuistheid
van de Sovjet-propaganda nopens de be
weerde slechte behandeling van Russische
geïnterneerden in China.
De minister wees er in zijn telegram op,
dat alle Russen in China vrij zijn en de
bescherming genieten van de nationalistische
regeering, met uitzondering alleen in Mand
sjoerije, waar een aantal Russische agita
tors in de gevangenis werden gezet. Daar
tegenover staat, dat de Chineezen in Rusland
een zeer slechte behandeling 'ondergaan.
Een Chineesch protest bij den Volkenbond.
PEKING, 13 Sept. De Chineesche minis
ter van buitenlandsche zaken heeft de Chi
neesche delegatie bij den Volkenbond tele
grafisch geïnstrueerd onmiddellijk bij den
Volkenbond te protesteeren tegen de be
schieting van Chineesche steden door Rus
sische militaire vliegtuigen. De Chineesche
regeering verklaart, dat zij bij de aanstaan
de onderhandelingen te Moskou daarvoor
schadevergoeding zal eischen.
HET BRITSCH STANDPUNT TEGENOVER
FRANKRIJK
MacDonald geïnterviewd
De hoofdredacteui van de „Petit. Parisien
heeft met den Britschen premier MacDonald
op den dag van zijn vertrek uit Genève een
onderhoud gehad over het standpunt van
Engeland tegenover Frankrijk.
MacDonald verklaarde dat de Arbeiders
partij zich pooit tegen Frankrijk richt.
Onze politiek tegenover Frankrijk, aldus
MacDonald is een politiek van werkelijke
nauwe samenwerking.
De overtuiging, dat de Britsche politiek in
het kielzog van Frankrijk voer was zoo sterk,
dat de reactie hiertegen uiterst bedenkelijk
had kunnen worden. Een wijziging der me
thode en van het standpunt in de practijk
was vereischt om Groot-Brittannië van het
oewustzijn te vervullen dat zijn samenwer
king met Frankrijk vrijwillig was.
Het is een politiek beginsel der arbeiders
partij dat de vriendschap van volk tot volk
niet tegen een ander volk mag gericht zijn;
dat is in overeenstemming met oen geest
van na den oorlog Daarom moet ook de wijze
van uitdrukking aangepast worden aan den
nieuwen tijd en de nieuwe denkbeelden.
De samenwerking met Frankrijk zal niet
aan een breuk worden blootgesteld daar de
politieke doeleinden, welke aan deze samen
werking ten grondslag liggen, dezelfde zijn.
Gevraagd naar de betrekkingen van Enge
land met andere volken verklaarde MacDo
nald: Ik denk er niet aan met een of an
deren staat een bondgenootschap te sluiten,
waarvan Frankrijk uitgesloten zou zijn of
dat tegen Frankrijk zou zijn gericht.
DE BRITSCH-AMERIKAANSCHE
BESPREKINGEN
Het Britsche minimum
In Engelsche regeeringskringen wordt met
vertrouwen verwacht, dat volkomen overeen
stemming zal worden verkregen over het
vlootvraagstuk, wanneer MacDonald op 4 of
5 October zijn besprekingen houdt met pre
sident Hoover. Het geschil is thans reeds
tot zeer geringe afmetingen teruggebracht,
en vrienden van MacDonald deelen mede,
dat deze vrij optimistisch was na zijn be
sprekingen met generaal Dawes.
De Britsche admiraliteit moet hebben ver
klaard. dat 340.000 ton voor kruisers het
absolute minimum is, indien de veiligheid
van het rijk niet in gevaar wil worden ge
bracht. Dit cijfer vertegenwoordigt evenwel
slechts 2/3 van de tonnenmaat der kruisers,
die in 1927 te Genève als minimum was
gesteld.
Een verklaring van Stimsom
WASHINGTON, 13 Sept. (Reuter). Stim-
son verklaarde heden, dat Groot-Brittannië
en de Ver. Staten „thans volkomen gereed
zijn voor de vlootconferentie". De onder
handelingen tusschen Dawes en MacDonald
zijn in een stadium gekomen, waarin de
conferentie kan worden bijeengeroepen. „Zij
zal alle aangelegenheden behandelen, welke
nog niet door rechtstreeksche besprekingen
zijn opgelost. De discussie zal in hoofdzaak
loopen over het verschil in tonnenmaat der
kruiservloten van de beide landen, maar zelfs
dit punt zal waarschijnlijk worden geregeld
in een overeenkomst omtrent de wijze, waar
op deze schepen zullen worden gebouwd,
welke kanonnen zij zullen voeren en hoe zij
zullen worden bemand.
DE BETREKKINGEN VAN ENGELAND
MET RUSLAND
Het Engelsche voorstel aangenomen
De Sovjetregeering heeft de uitnoodiging
der Britsche regeering aangenomen om op
nieuw een gevolmachtigde naar Londen te
zenden ter bepreking van de procedure bij
de nieuwe onderhandelingen over de her
vatting der diplomatieke betrekkingen.
De Raad van Volkscommissarissen
bijeen
Naar uit Moskou wordt gemeld, vond gis
teren, onder voorzitterschap van Rykow, een
bijeenkomst van den Raad van Volkscom
missarissen plaats, waarin Litwinow een uit
eenzetting gaf van de politieke betrekkingen
tusschen Sovjet-Rusland en Engeland. Hij
deelde voorts den inhoud der nota van ant
woord aan Rusland mede.
De Raad besloot, in overeenstemming met
de opvatting van den commissaris voor bui
tenlandsche zaken, den Russischen gezant
te Parijs, Dowgalewski, opnieuw met een
diplomatieke zending naar Londen te be
lasten.
MANIFEST VAN PRIMO DE RIVERA
MADRID, 13 Sept. In een manifest, ge
richt tot het land. wijst Primo de Rivera
op de noodzakelijkheid van een nieuwe Ka
mer, welke door den koning in diens hoe
danigheid van matigende macht geleid zou
kunnen worden. Een dictatuur en een dic
tator, zelfs wanneer er gunstige reslutaten
zijn bereikt, kunnen niet eeuwig duren. De
regeering heeft burgerlijke instellingen ge
organiseerd ter voorkoming van eventueel e
wanordelijkheden. Thans is de patriottische
unie een waarborg voor Spanje. Voor het
vormen van een werkelijke volksvertegen
woordiging opent zich een nieuw tijdperk.
Slechts de koning en het parlement te zamen
kunnen de afzetting der regeering procla-
meeren.
DE ONLUSTEN IN PALESTINA
De Engelsche commissie van onderzoek
LONDEN, 13 Sept. (Draadl.) De minis
ter van koloniën heeft de volgende parle
mentsleden benoemd tot lid van de onder
voorzitterschap van Sir Walter Shaw staan
de commissie van onderzoek naar de jongste
onlusten in Palestina: Sir Henry Betterson
(conservatief) Hopkin Morris (iiberaal)
Henry Snell (Labour). De heer Lloyd,
ambtenaar aan het ministerie vare koloniën
zal als secretaris der commissie fungeeren.
De opdracht der commissie is het instel
len van een onderzoek naar de onmiddellij
ke oorzaken der onlusten in Palestina, en
het uitbrengen van adviezen over de stap
pen. die noodig zijn om een herhaling te
voorkomen.
Ofschoon de datum van vertrek der com
missie nog niet definitief is vastgesteld,
wordt gehoopt dat zij aan het einde der
maand of begin October zal vertrekken.
HET INTERNATIONAAL GERECHTS
HOF.
De juridische commissie van den Volken
bond heeft met algemeene stemmen het pro
tocol inzake de herziening van het statuut
van het Internationaal Gerechtshof te/Den
Haag aangenomen. Dit protocol maakt, naar
bekend is, den weg vrij voor het toetreden
van de Vereenigde Staten tot het Interna
tionaal Gerechtshof te Den Haag.
DE BOMAANSLAGEN IN DUITSCHLAND
De geheime bergplaats
Over de vondst van het wapendepot te
Rönne, in de Kreis Winsen deelt het po-
litiepresidium te Altona ihede, dat op aan
wijzing van den vader van'den in zaak der
bomaanslagen gearresteerden boer Amandus
Vick uit Rönne door de politie is overgegaan
tot het zoeken naar een geheime bergplaats
van wapenen. Door een luik in den vloer in
het huis van Vick, komt men in een onge
veer drie meter diepen kelder, waarin o.a.
twee machinegeweren. 28 geweren, voorts
handgranaten, munitie enz. werden aange
troffen.
Ook Vick Sr. werd in hechtenis genomen.
Een Communistisch complot?
De „Evening Stand." publiceert een tele
gram uit Wiesbaden, volgens hetwelk de
Fransche militaire politie beslag heeft gelegd
op een uitgebreide correspondentie, gevonden
in het huis van een communistisch leider te
Gonsenheim in het Rijnland. Het bleek, dat
de brieven betrekking hadden op een com
plot om openbare gebouwen in de lucht te
doen springen en onlusten uit te lokken, ook
zouden groote hoeveelheden gestolen onplof-
bare stoffen in de woning zijn gevonden.
ONTPLOFFING IN EEN DYNAMIET-
FABRIEK.
Vijf slachtoffers.
In de fabriek Foerde van de Siegener
Dynamietfabriek Mij. te Keulen, heeft gis
termorgen een ontploffing plaats gehad. De
plaatsvervangende bedrijfsdirecteur, de be-
drijfstechnieker, een meesterknecht en twee
arbeiders werden slachtoffers. Nadere bij
zonderheden ontbreken nog.
SCHEEPSRAMP OP HET MICHIGAN-
MEER.
29 opvarenden verdronken
Op het Michiganmeer is het stoomschip
„Andasted" omgeslagen en gezonken. Ge
vreesd wordt, dat de uit 29 koppen be
staande bemanning geheel omgekomen is.
Zooals gemeld, zijn de leden van het in
ternationaal congres voor oogheelkunde
door de regeering Woensdagavond in de
Ridderzaal ontvangen. Naar aanleiding van
de ontvangst merkt „de Residentiebode"
o.m. het volgende op:
„Bij die gelegenheid heeft de nieuwe mi
nister van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen Mr. Terpstra, die hier namens de
Regeering als gastheer optrad, een novum
ingevoerd, dat o.i. algemeene toejuiching
verdient.
Tot nu toe was het op deze bijeenkomsten
de gewoonte, dat de minister of -burgemees
ter, die zijn internationale gasten ontving,
deze onmiddellijk verwelkomde in de Fran
sche taal.
Minister Terpstra heeft dit niet gedaan.
Hij begon zijn rede in 't Nederlandsch. op
die wijze zijn eerbied uitende voor onze
taal, waarvoor hij als minister van Onder
wijs, op de allereerste plaats heeft op te ko
men. En daarna begroette hij zijn gasten in
het Fransch. Dit o.i. gelukkige voorbeeld
vond onmiddellijk navolging, want toen
daarna de voorzitter van het congres prof.
25.
Was dat Tonnberg, de knappe, elegante
man, die alle vrouwenharten stormenJer-
hand veroverde? Zijn gezicht was nu mager
en ingevallen, zijr blik dof en onrustig, zijn
gang en nouding achteloosdat was de
echtgenoot van Viola de man die naar be
schermen en beminnen zou zijn ieven
lang.
„Heb je onderteekend?" vroeg Tonnberg,
toen hij zijne vrouw ontwaardde, die bleek
en bevend midden in het vertrek stond.
„Wilhelm, daar moet een eind aan ko
men," zeide Viola, met geweld het trillen
harer stem bedwingend, „zóó kan het niet
voortgaan
Tonnberg viel haar in de rede.
„Nu geen preek, als ik je verzoeken mag.
Heb je onderteekend ja of neen?"
„Ja", hernam Viola, het blad papier vast
in de kleine hand samendrukkend, „ik heb
aan je speelwoede de kleine som opgeof
ferd, welke ik eens als uitzet meebracht,
en die je mij destijds glimlachend In mijn
byouteriekistje legde."
„Waartoe die sentimentaliteit", onder
brak Tonnberg haar nogmaals, „geef mij
aanwijzigingen en de zaak is afgedaan."
Viola schudde het hoofd.
„Je moet mij beloven, dat dit je laatste
speelschuld Is," zeide zij op zachten doch
nadrukkelijken toon.
„Dat kan ik niet, Viola, dat weet je wel!
Eerst moet ik terugwinnen, wat ik verloren,
heb, eerder houd ik niet op."
„O, dat zal nooit gebeuren," mompelde
de jonge vrouw, terwijl een uitdrukking van
wanhoop op haar gelaat verscheen.
„Wilhelm, ging ze voort, hem met hare
schoone oogen smeekend aanziende, „laten
wij de Residentie verlaten, ik ga met je
overal heen, doch laat ons vluchten, weg,
ver weg van hier vandaan."
„Viola, geen scène asjeblieft, daar houd
ik niet van, je moest mij in dat opzicht reeds
kennen," klonk het ruwe antwoord.
De oogen der jonge vrouw begonnen eens
klaps van toom te flikkeren.
„Spreek niet op zulk een toon tegen mij!"
bracht zij er trillend uit. „Wilhelm, Ik heb
lang genoeg geleden! Laat je levenswijze
varen en eer den naam dien ge draagt!"
„Terg me niet, Viola!"
De jonge vrouw keek hem strak aan en
ging onverschrokken voort.
„Je kunt niet blind zijn, voor hetgeen er
om ons heen voorvalt zie om je heen
al je vrienden, alle personen van onzen
stand, hebben je verlaten. Geen mensch
verkeert met je, geen sterveling noodlgt je
uit of komt je bezoeken, ternauwernood
dat men je groet en nu en dan een koel
van der Hoeven, de Regeering dankte voor
de vriendelijke ontvangst, begon ook hij zijn
rede in de Nederlandsche taal, om later in
het Fransch voort te gaan.
Dit alles lijkt ons een gelukkig en waardig
precedent Wij hebben reeds verschillende
van deze internationale bijeenkomsten mee
gemaakt en daar begaafde linguisten rede
voeringen hooren uitspreken waarin zij van
het Fransch in het Engelsch en van deze
taal weer overgingen in het Duitsch maar
de Nederlandsche taal hun eigen moeder
taal. de taal van het land dat de gas'en
ontving, werd genegeerd.
Dat met deze ingeroeste traditie minister
Terpstra gebroken heeft siert hem en be
stempelt hem ook als een maff van initia
tief en durf En wij züfi er zeker van da' hij
niemand der aanwezigen met deze stille hul
de aan de Nederlandsche taal, gekrenkt
heeft ook al verstond men deze taal met.
Trouwens ook elders werd wat bij ons de
gewoonte was, nooit nagevolgd. I
Wij hopen nu de nieuwe minister van On
derwijs. het ijs gebroken heeft, onze Neder
landsche taal door de Nederlandsche auto
riteiten op internationale congressen n et
langer als Asschepoester zal behandeld
worden, maar, dat t gegeven voorbeeld een
gelukkig precedent zal worden voor een
nieuwe en langdurige traditie".
In de „Vrijheid" het orgaan van den Vrij
heidsbond, heeft Mevr WijnaendtsFranc
ken weer eens het Nieuw-malthusianisme
gepropageerd. Daar komen veel te vee!
menschen in Europa en in Nederland vol
gens haar. Zij meent, da» het beter is, dat
onderwijs verstrekt wordt op zoo ruim mo
gelijke schaal in het gebruik der Nieuw-
malthusiaansche middelen.
De hoofdredacteur, van vacantie op zijn
post teruggekeerd, komt zich met het ge
val bemoeien met de opmerking, dat zijn
plaatsvervanger verkeerd deed door niet
aanstonds te doen blijken van een afwij
kende opinie, toen bedoelde medewerkster
den lof zong van Maliano's gemeehteraad,
die het sluiten van huwelijken en de ge
boorte van kinderen door den fiscus laat
bespieden
Met deze passage zijn wij het aldus
mr van Bolhuis evenals mr. Belinfante,
ten eenenmale oneens. Wij ontkennen
geenszins de beteekenis van het bevol
kingsvraagstuk, waaraan ook in het vol
gend nummer nog aandacht zal worden
gewijd, maar wij ontkennen ten stelligste,
dat uit het besef van den ernst van dat
vraagstuk voor den wetgever de plicht of
het recht zou voortvloeien, de edelste
uiting der vrouwelijkheid, het moeder
schap de bron van alle zedelijkheid en
saamhoorigheidsgevoel kunstmatig te
belemmeren. Veeleer komt het ons voor,
dat in ons land met zijn hooge indirecte
belastingen, die vooral op de groote ge
zinnen drukken, zijn rijksinkomstenbelas
ting, die twee samenwonende zusters of
broeders veel minder belast dan een echt
paar met hetzelfde inkomen, enz. enz.,
niet over de geheele linie voldoende re
kening wordt gehouden met de rechtma
tige behoeften der gezinnen, al zouden wij
niet gaarne alle roomsche desiderata te
dien aanzien onderschrijven. Overbevol
king moge een gevaar zijn (al is het pes
simisme van ruim een eeuw geleden van
Malthus vrijwel door de feiten gelogen
straft), opzettelijke bevordering van de
gemakzucht en het egoïsme van jong ge
huwden, die „geen kinderen willen heb-
men", schijnt ons een veel grooter gevaar,
mede om redenen van ethische en cultu-
reelen aard. fNatuurlijk zwijgen wij van
de alleszins verklaarbare motieven van
hen, die om redenen van hereditairen of
hygiënischen aard voor de vorming van
een gezin in den completen zin van het
woord terugschrikken).
De viering van zijn 80en verjaardag
Mr. B. C. J. Loder, oud-president van het
Permanente Hof van Int. Justitie, waarin hij
thans nog rechter is, vierde gisteren zijn
80en verjaardag.
Van vele zijden heeft hij belangstelling
mogen ondervinden, in de eerste plaats van
het Hof, dat een prachtige mand orchideeën
zond.
De Ver. voor Int. Recht zond ook een
bloemstuk, evenals het Intermediair Insti
tuut. Minister Donner zond een felicitatie
brief.
De heer Loder is president-curator van
de Indische faculteit te Utrecht en ontving
als zoodanig bloemstukken van de docenten,
het curatorium en de Utrechtsche Indologi-
sche Studentenclub. Een mand bloemen was
er voorts van de Handelshoogeschool te Rot
terdam, waarvan mr. Loder ook president-
curator is en van het Rotterdamsch Studen
tencorps.
Tenslotte werden in de ochtenduren nog
tientallen bloemstukken bezorgd van instel
lingen en particulieren.
De kleinkinderen van den 80-jarige heb
ben hem verrast met een borduurwerk sym-
boliseerend de werkzaamheden van hun
grootvader. Het stelt o.m. voor zijn gast
vrij-huis, waarbij zijn familiewapen is afge
beeld. Ónder aan bevihdt zich het wóórd
Pax, den vrede, dien hij dient, bovenaan
een weegschaal geflankeerd door twee wit
te duiven. Voorts zijn in symbolen uitge
drukt de verschillende kunsten, waarvoor
mr Loder belangstelling heeft en bevat het
doek de tallooze hooge ordeteekenen. die
in zijn bezit zijn. Dit fraaie borduurwerk
is ontworpen door mr. Loder's kleinzoon,
den heer Th. Biëlski, die zich in diplomatie-
ken dienst te Warschau bevindt.
Van 3 tot 6 uur hield de 80-jarige gister
receptie.
Door de Centrale Esperanto Propaganda
Commissie te Nijmegen, is dezer dagen aan
de besturen van alle gemeenten in ons land
het volgende schrijven gezonden:
„Sedert een paar jaren wordt te Nijmegen
van gemeentewege, aan leerlingen der hoog
ste klassen van alle openbare en bijzondere
Lagere scholen, alsmede aan wat oudere
kinderen, gelegenheid gegeven tot het facul
tatief volgen van een één-jarigen Esperanto-
cursus. met twee lesuren per week (n.l
Woensdag- en Zaterdagmiddag). Het resul
taat van deze leergangen is dermare gunstig
dat wil met vertrouwen het verzoek tot Uw
gemeentebestuur richten, het daarheen te
willen lelden, dat ook in Uwe gemeente een
dergelijke cursus worde ingevoerd.
De meette kinderen die aan zulk een cur
sus deelnemen leeren in één jaar de we
reldhulptaal zóódanig, dat ze in heel de we
reld (althans met behulp van het Esperanto
Jaarboek) terecht kunnen
Ongetwijfeld zal in de toekomst voor de
jeugd kennis van de eenvoudige, mooie en
logische internationale taal Esperanto, die
uitsluitend naast (dus niet in plaats van)
ieders moedertaal wil gebruikt worden, een
algemeene eisch zijn. Zeer zeker bewijst men
dan ook een weldaad aan de jeugd, door ge
legenheid te geven reeds op de lagere school,
met weinig moeite een vreemde taal geheel te
leeren De invoering van zulk een cursus is
hoogst eenvoudig en weinig kostbaar. Gaarne
is onze Commissie, en wellicht ook het ge
meentebestuur van Nijmegen, bereid hier
omtrent nadere gegevens te verstrekken: ook
wat betreft het eventueel aanwijzen van een
bevoegd Esperanto onderwijzer.
Te roode gelaatskleur kan veroorzaakt
worden door bloedaandrang naar het hoofd,
verbonden met koude voeten. Nauwe boor
den om den hals, lang gebukt zitten, sterke
koffie en veel hoofdwerk moeten vermeden
worden. Zeer werkzaam zijn geregelde wis
selvoetbaden, zegt „De Dokter in Huis."
De voeten worden 10 minuten lang in water
van 40 graden C. geplaatst, welks tempera
tuur gedurende het bad tot op 43 a 45 graden
C. door bijgieten van heet water wordt ver
hoogd; het water moet tot over de enkels
reiken. Daardoor worden de voeten niet alleen
aan de oppervlakte, maar ook In de diepte
der weefsels door en door warm.
Terstond daarop worden de voeten in een
bad van koud water, 18 tot 20 graden C.
geplaatst, waarbij het water niet boven de
enkels mag reiken. In dit blad wrijft men de
voeten tegen en over elkaar geduren de
2 minuten, droogt ze dan af, trekt kousen
en schoenen aan en maakt een flinke wan
deling.
Een dergelijk wisselvoetbad kan zonder be
zwaar 2 a 3 maal per week genomen worden.
ZONDAG 15 SEPTEMBER
HILVERSUM, 298 Meter. Na -6 unr 1071 M.
8.309.30 KRO Morgenwijding. Muziek
en zang 9.50 NCRV (Golfl. 1071 M.)
Kerkdienst vanuit de Augustijnenkerk te
Dordrecht 12.30—1.30 KRO Concert d.
het KRO-Tao 1.30—2.00 KRO Gods
dienstonderricht voor ouderen 2.002.30
Lezing over: „Over de flatwoningen voor 't
Katholieke gezin." 2.30—4.30 KRO Kin
derkoor „Onder Ons" F. Boshart-piano
4.305.00 KRO-Zieken-halfuurtpe 5.40
NCRV (Golflengte 1071 M.) Kerkdienst
vanuit de Geref. Kerk te Enschedé 7.30
7.50 KRO Concert. Orkest en vocale so
liste 10.45—11.00 KRO Epiloog door
Klein Koor.
HUIZEN, 1875 9.00 VARA Mededeelingen
voor postduivenliefhebbers 9.02 VARA
Gramofoonmuziek 9.10 VARA Mededee
lingen in 't Esperanto 9.25 VARA Orgel
recital 10.00 VARA Orkestconcert en
declamatie 12.00—12.40 AVRO. Lezing
door Dr. C. H. Sluiter over: De ontwikke
ling der Sterrenkunde 12.402.00 Con
cert door het AVRO-Octet Solo-viool:
Boris Lensky 2.00—2.45 AVRO-Tooneel-
halfuurtje. Lezing door C.A. Schilp over:
Het nieuwe tooneelseizoen 2.453.15
Piano-sonaten van Beethoven. Analyse
door Louis Schmidt. Voordracht door Eg-
bert Veen 3.155.00 Concert door 't
Omroeporkest Victoria Binnendijk-alt
5.00 Vara Kleuteruurtje 5.40 Vara Weke-
Hjksch nieuws 6.00—6.15 Vara Orgelreci
tal. 8.00 AVRO Tijdsein pers- en sportber.
8.15 Kurhaus Scheveningen. Afscheid-
concert Het Residentie-Orkest. Na af
loop: Gramofoonmuziek 12.00 Sluiting.
DAVENTRY, 1554.4 M. 3.50 Concert. Or
kest en vocale solisten 5.20 Bijbellezing.
535 Kinderkerk 6.056.35 Bach's
Kerkcantate No. 95 Solisten, koor en or
kest 7-208.35 Kerkdienst 8.35 Con
cert Koor, L. Woodgate-orgel 9.25 Con
cert Orkest, H. Stevens-bariton 10.50
Epiloog.
PARIJS, „RADIO PARIS", 1725 M. 1.05
2.10 Gramofoonmuziek; 6.50 Gramofoon
muziek 8.35 Concert, orkest en solisten
LANGENBERG, 473 M. 8.20--9.20 Oricest-
cow.ert 9.2510 20 Evangelische mor
genwijding 12.50—1.20 Rl«orconce*t -
1.202.50 Orkestconcert 4.506.20 Or
kestconcert 8.20 „Der letzte Walzer.
Operette van Oscar Strauss. Daarna tot
12.20 Dansmuziek.
BRUSSEL. 508.5 M. 5.20 Dansmuziek
6.50 Gramofoonmuziek 8.35 Orkestcon
cert. Mme Vida (Zang).
7EESEN. 1635 M. - 6.50—8.20 Concert
7.30 9.15 Lezingen 9.15 Klokkenspel en
morgenwijding 10.2011.20 Lezingen
11.50 Orkestconcert 1.35 Orkestconcert
—2 35 Gramofoonmuziek 3.20 Pianore
cital door Fanny Weiland 3.50 Sprookjes
4.20 Die Flucht ins Primitive". Hoorbeeld
4.50 Orkestconcert 6.507.50 Concert.
Zang met orgel- en orkestbegeleiding
7.308.20 Lezingen Concert, orkest, vocale
instrumentale salisten. Daarna tot 12.50
Dansmuziek
4LUNDBORG. 1153 M. - 12.20—1.20 Con-
cer door Otto Fessei's Orkest 3.505.50
Concert door het Radio-Blazers Ensemble.
Jascha Golowanjuk (Viool). 8.209.45
Concert door het Radio-orkest 9.05—
10.05 „Da han var ung" Eén-acter van Hj.
Bergström 10.05—11.20 Operettemuziek
door het Radio-Orkest. 11.2012.50
Dansmuziek.
tee ets /zet JVieuvvste in RacUo.
Vattzznt/iee/fcrste/nmrenjeetmar&orgti,
MAANDAG 16 SEPTEMBER
HILVERSUM, 298 Meter. Na 6 nur 1071 M.
Uitsl. NCRV-Uitz. 10.30—11.00 Zieken-
dienst 12.301.45 Orgelconcert 2.00
2.35 Uitzending voor Scholen 4.005.00
Concert, cello en piano 5.006.30 Gra
mofoonmuziek 6.307.00 Lezing over:
„Jacobus Revius, de grootste der Calvi
nistische dichters in de 17e eeuw 7.00—
8.00 Lezing over: „Eerlijkheid jegens ons
zelve en jegens God" Gramofoonmuziek
8.00 Toespraken m.m.v. vocale en instru
mentale solisten, zangkoor. Daarna: Pers
berichten.
HUIZEN, 1875 M. 10.00—10.15 Morgen
wijding 12.152.00 Concert door het
AVRO-Kwartet 2.002.30 Gramofoon
muziek 2.304.30 Aansl. van het Rem
brandt-Theater te Amsterdam 5.00
6.00 Kinderuurtje 6.017.15 Concert
door het AVRO-Kwartet 7.157.45 Le
zing door Th. W. de Jong over „Studen
ten, weest student" 8.0111.00 Concert
door het Omroeporkest. Het Ned. Vocaal
Ensemble 9.10 Praatje door Fred. Fry,
over: „Taallessen 19291930 9.20 Voort
zetting concert 10.00 Persberichten. Na
afloop van het concert: Gramofoonmu
ziek 12.00 Sluiting.
DAVENTRY, 1554,4 M. 10.35 Morgenwijding
11.05 Lezing 11.20 Gramofoonmuziek
12.20 Concert: M. Morgan, alt, T. Glyn,
tenor 12.50 Orgelconcert dóór E. O'Henry
1.202.20 Orkestconcert 4.20 Dans
muziek 4.35 Orkestconcert 5.35 Kin
deruurtje 6.20 Lezing 6.35 Nieuwsber.
7.05 Piano-recital door E. Bainton 7.20
Lezing 7.45 Lezing 8.05 Vaudeville
9.20 Concertorkest, L. Fillis, guitaar
10.00 Nieuwsber. 10.20 Lezing 10.35
Orkestconcert 11.20 Dansmuziek 12.20
12.35 Beelduitzending.
PARIJS, „RADIO PARIS", 1725 M.
12.50 Gramofoonmuziek 1.25 Voortzet
ting van 12.50 4.05 Gromofoonmuziek
6.55 Gramofoonmuziek 8.35 Concert en
tooneel. I
LANGENBERG, 473 M. 8.20—9.20 Orkest-
concert 10.3511.30 Gramofoonmuziek
12.30 Gramofoonmuziek 1.25—2.50
Orkestconcert 5.556.50 Orkestconcert
8.209.15 Orkestconcert 9.20 Inter
mezzo: Das deutsche Volkslied. Daarna
Voortzetting Concert. Vervolgens tot 12.20
Orkestconeert.
BRUSSEL, 508.5 M. 5.20 Trio-concert,
Mme. van Loo, zang 6.50 Gramofoon
muziek 8.35 Orkestconcert. Mme. Arends
en de heer Jans, zang.
ZEESEN, 1635 M. 6.10—12.50 Lezingen
12.501.15 Gramofoonmuziek 1.15150
Lezingen 2.202.50 Gramofoonmuziek
2.505.20 Lezingen 5.20—6.20 Concert
uit Berlijn 6.20—8.15 Lezingen 8.20
„Salomé," Muziek, treurspel naar Oscar
Wilde. Muziek van Rich. Strauss Daarna
tot 12.50: Dansmuziek en zang.
KALUNDBORG, 1153 M. 12.20—2.20 Con
cert door Strijkorkest uit Rest. „Wivel"
3.555.55 Concert door Louis Preil's En
semble 8.208.50 Jodler-liederen door
Liesl en Franz Gessinger 9.2010.05
Kamermuziek door Strijkkwintet 10.20
11.20 Orkestconcert.
SPECIALISTEN TELEFOON 14609
PHILIPS- EN ERREM 3-TOESTELLEN
AMSTERDAM,
Nienwendijk 225229
UTitECHT,
Oude Gracht 151
woord met je wisselt. Weet je hoe dat zoo
gekomen is? Omdat Wilhelm von Tonnberg
zijn tijd met gelukzoekers doorbrengt, die
onbeschaamd hem eer en geld ontnemen.
Het Is door de geheele stad bekend, dat
graaf Heinold uitsluitend leeft van hetgeen
zijn winst bij het spel hem opbrengt, en
daarom heeft men even vlug alle deuren
voor hem gesloten, als men die voor hem
geopend had. Jij hadt destijds het voor
beeld der anderen moeten volgen, doch in
plaats daarvan heb je je nog vaster aan
dien kerel gekluisterd, zoodat men je nu
reeds als zijns gelijke beschouwt! Eens was
ik alles voor je, tegenwoordig ben Ik je
niets meer dan een lastig bijhangsel."
„Ben je klaar," Vroeg Tonnberg, trillend
van woede.
„Neen. Ik wil nu mijn hart lucht geven,
en je zult mij aanhooren," sprak zij met
klem. „Hoor mij aan, o luister slechts dezen
éénen keer naar mij," ging zij smeekend
voort, toen hij een ongeduldige beweging
maakte, „en overweeg mijne woorden. Geef
dat onzalig spel op en maak je van den
graaf los. In den tijd, toen je mij nog lief
hadt, heb je mij overvloedig kostbaarheden
geschonken, misschien zal de opbrengst dier
juweelen voldoende zijn, om al je verplich
tingen na te vomen, al je schulden af te
doen. Wij kunnen dan de residentie ver
laten en naar een streek verhuizen, waar
niemand ons kent. Ik wil mij met het be-
scheidene lot tevreden stellen, Wilhelm,
maar maak je in 's hemelsnaam van dien
verschrikkelijken kerel los laat de oude
eendracht wederkeeren en alles zal vergeten
zijn."
Zij had de laatste woorden met diepe
aandoening gesproken, hare lippen trilden
en er kwamen tranen in hare oogen, maar
Tonnberg had er geen blik voor over.
„Gekkin," riep hij woest, en trad dicht
vóór haar, „de tijd der herdersidyllen is
voorbij! Ik wil rijk zijn om te kunnen leven
en genieten, en als het niet langer gaat...
Alvorens het zóóver komt, wil ik evenwel
mijn geluk beproeven, ééns moet het mij
toch weer toelachen. Geef op, ik heb lang
genoeg geduld gehad. Hij greep naar het
papier, hetwelk Viola nog steeds stevig in
de hand hield. Het jonge vrouwtje deed
een stap achteruit.
„In de gegeven omstandigheden krijg je
het niet," zeide zij met trillende stem.
In Tonnberg's oogen begon het onheilspel
lend te schitteren.
„Geef op!" siste hij, of
„Of!" herhaalde zij, terwijl zij onbeweeg
lijk als een standbeeld bleef staan.
Tonnberg gaf geen antwoord; met een
vluggen greep had hij zich van het papier
meester gemaakt en alvorens nog een woord
over hare lippen kon komen, had hij zich
ijlings uit de kamer verwijderd.
Het was de hoogste tijd, want Gerhard,
zich niet langer kunnende bedwingen, stond
juist op het punt toe te snellen, toen Tonn
berg het papier aan zijne vrouw ontrukte
en met zijn buit haastig In het zijvertrek
verdween.
Gerhard was te voorschijn gekomen en
stond nu tegenover de jonge vrouw, die
bleek en sprakeloos haren echtgenoot na
staarde. Met een zucht streek zü het haar
van haar voorhoofd, toen haar olik op de
teruggeslagen portière viel. Zij slaakte een
half-gesmoorden kreet en verborg heur ge
laat in beide handen.
Gerhard trad naar haar toe.
„Viola," sprak hij met kwalijk bedwongen
ontroering, „ik ben als vriend tot u ge
komen."
Zij liet hare handen zakken en keek naar
hem op. Voor een oogenblik kleurde een
gloeiende blos haar bleek gezicht, dan reik
te zij hem langzaam de hand.
„Ik dank u," sprak zij zacht, „maar ik
ben niet meer te helpenHeeft u het
gehoord?"
„Alles," hernam hij somber; „en met u
zeg ik: daar moet een einde aan komen."
„Daar kunnen wij met ons tweeën niets
aan veranderen," fluisterde zij droevig.
„Toch wel, Viola! Ik wil geen middel on
beproefd laten ge kunt onmogelijk zóó
voortleven."
„En toch moet ik het doen," hernam zij.
„Neen, dat zou zich noodeloos opofferen
zijn."
Zij keek hem met .groote oogen aan. Hij
geleidde haar naar een kleinen divan en
zette zich naast haar neder. „Ik ben om
uwentwil hierheen gekomen," begon hij met
half-luide gedempte stem, „ik was van plan
Tonnberg zijn verkeerd gedrag onder het
oog te brengen, en, zoo mogelijk, weder op
den goeden weg te voeren. Het tooneel van
zooeven heeft mij getoond, hoe weinig het
zou baten, hem het goede voor te houden.
Als hij naar uwe smeekingen niet luistert,
zal hij naar mij nog minder hooren, dat
heb ik maar al te duidelijk gezien."
zy boog zwijgend heur hoofd. Zij gevoel
de immers het beste, hoe juist Gerhard's
bewering was.
„Een leven, zooals ge nu lijdt, is'uwer on
waardig." ging Gerhard voort, „zulke too-
neelen mogen zich niet herhalen: ik zou
my de bitterste verwijten doen, als ik u
nog langer tti dien tóestand liet. Verlaat dit
huis en stel u onder de bescherming vant
mevrouw Eckberg- de oude, eerbiedwaardige
dame iaat u door mij gastvrijheid aanbie
den. Niemand* zal het u kwaiyk nemen, dat
gij een man verlaat, die, hoegenaamd niet
denkend om u en uwe toekomst verwaar-
loozend. zich blindelings overgeeft aan een
hartstocht, welke hem ten ondergang zal
brengen. Zoodra ik weet, dat ge by de pre
sidente onder veilige hoede zyt, zal ik rug
gespraak met hem houden willigt hy
mijne voorwaarden in. dan oestaat er mis
schien voor de toekomst nog hoop; trouwe
j vrienden zullen u bijstaan. Volg myn raad.
Viola, ik meen het eerlijk en oprecht met u."
Wordt vervolgd.
