ZIJ
GRATIS.
f3000.-
f250.-
f125.-
f50.-
f49.-
Beleedigd
rechtsgevoel
MAANDAG 16 SEPTEMBER 1929
Voornaamst3 Nieuws
V.i
BUREAUXNASSAULAAN 49
D!T NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN
ADVERTENTIEN 35 ct.p. regel
DRIi
EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 17259
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES
ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMA.'.L VIER EN TWINTIG UREN NA UIT 0H3EVAL
Mr. B. C. J. Loder
De Postvlucht naar Indië
DE MOORDZAAK
GIESSEN—NIEUWKERK
Nieuwe verlaging van de binnen
landsche posttarieven voor brie
ven tot 20 gram en voor monsters
Ned.
die zich thans op de
Nieuwe Maarlemsche Couram
abonneeren, ontvangen de
nummers tot 1 Octobeh a.s.
DE DIRECTIE.
IJs! ÏJs! IJs!
J. WF.BER ZOON
Grcote Houtstraat 166 Haarlem
De nieuwe voorzitter van den
Raad van Arbeid te Haarlem
m:,.
Telefoon No. 13866 (drie lijnen)
Postrekening No. 5970.
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen: per week 25 ct.} per
kwartaal 3.25per post, per kwartaal
3.58 b() vooruitbetaling.
VRAAG- EN AANBOD-ADVERTEN
TIES. 14 regels 60 ct p. plaatsing:
elite regel neer 15 ct., bij vooruitbet
bij contract belangrijke korting.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
tusschen den tekst 60 ct per regel
Alle abonné'sop ditbladzijn ingevolge de verzekeringsvoorwaarden
tegen ongevallen verzekerd v->or een der volgende uitkeeringen
Levenslange geheeleongeschiktheid tot werken door XTC" O ^ij een ongeval met
verlies van beide armen, beide beenen of beide oogen: I wU«~doodelijken afloop:
bij verlies van een hand,
een voet of een oog-
bij verlies van een
bij 'n breuk van
heen of arm
duim of wijsvinger
hij verlies v. een
anderen vinger.
'•mgb
De opzienbarende behandeling van
de geheimzinnige moordzaak Giessen—
Nieuwkerk voor het Gerechtshof te Am
sterdam heeft de laatste dagen in onge
kende mate de belangstelling van het
Nederlandsche publiek gehad.
En het sensationeele van het rechts-
gebeuren is voorzeker nog versterkt
door de overigens wel verwachte invrij
heidstelling van de beide wegens moord
veroordeelden, Teunissen en Klunder,
die naar thans afdoende is gebleken
ruim vier jaar onschuldig in de ge
vangenis hebben doorgebracht.
Het Nederlandsche publiek is gelukkig
nog niet gewoon, zich te verslingeren op
schandaalrechtszaakjes, en de Neder
landsche pers staat een enkele uit
zondering daargelaten over het alge
meen gelukkig nog op een te hoog peil,
dan dat zij door een al te sensationeele
publicatie van pikante rechtbankversla
gen oen sensatielust van het publiek
tot in het ongezonde zou opwekken en
bevredigen.
Maar wanneer ditmaal ons publiek
met ongekende belangstelling het ver
loop van de rechtszitting heeft gevolgd,
en wanneer ditmaal de heele vader-
landsche pers kolommen en kolommen
gewijd heeft aan de bijna woordelijke
weergave van het in de gerechtszaal
verhandelde, dan was daar alle reden
toe en dan getuigt dit niet van een
ongezonden sensatielust, maar van een
gezond rechtsgevoel in ons volk en in
onze pers.
Hier is iets heel bijzonders gebeurd,
waardoor ons sterk ontwikkeld rechtsge
voel schandelijk en onrustbarend be
leedigd is.
Men kent de feiten:
In 1923 werd te Giessen—Nieuwkerk,
blijkbaar omwille van wat te stelen
geld, een gruwelijke moord gepleegd op
een spoorwegwachter; het lijk werd in
den vroegen morgen na den moordnacht
tusschen de spoorlijnen gevonden mét
den hamer, waarmee het moordwerk
vérrBcht zou zijn.
De daders waren en bleven niet te
vinden, totdat een zekere rijksrecher
cheur De Jong het onderzoek in han
den kreeg en de thans ontslagen Teu
nissen en Klunder arresteerde; zijn
meening, dat Teunissen en Klunder de
daders moesten zijn, was gebaseerd
op het feit, dat de beide genoemde per
sonen in den laten avond van of voor
den moord zich gedurende eenigen tijd
uit de woning van een zekere familie
Kroon, waar een gezellig avondje gege-
vean werd, hadden verwijderd èn op
«ie veronderstelling, dat het moordtuig
de hamer van het erf der familie
Kroon medegenomen zou zijn.
De familie Kroon ontkende dat de
beide mannen zóó lang weg geweest wa
ren, dat zij op 14 K.M. afstand een
moord hadden kunnen plegen alsook
dat de hamer haar zou hebben toebe
hoord of op haar erf aanwezig zou zijn
geweest.
Rechercheur De Jong wist man en
vrouw Kroon er echter toe te bewegen,
te verklaren, dat Teunissen en Klunder
zich „geruimen tijd" verwijderd hadden
er werd nu zelfs gesproken van ruim
twee uur en dat de hamer ook van
de Kroons afkomstig was.
Deze verklaringen kwamen niet vlot
los; integendeel: vele weken van gijse-
ling waren noodig om het echtpaar
murw te maken, en enkel onder pressie
en bedreiging vanwege rechercheur De
Jong kwamen zij op hun oorspronke
lijke, spontane verklaringen terug.
Het is op den dag van heden nóg
niet bekend, door wie(n) de moord dan
wèl gepleegd is, maar door de herroe
ping der voorheen afgelegde en afge
perste valache verklaringen door de fa
milie Kroon en door wat verder ter
rechtszitting aan den dag gekomen is,
is wel zóóweel komen vast te staan, dat
Teunissen en Klunder den moord niet
bedreven kunnen hebben dat deze
beide mannen dus jaren lang onschul
dig in de gevangenis hebben gezucht, en
dat men het echtpaar Kroon weken en
weken lang onrechtmatig van zijn vrij
heid beroofde.
Dit zijn ergerlijke feiten, waartegen
ons rechtsgevoel in opstand komt, en
onwillekeurig zoekt men thans de schul
digen, nieit alleen, ja, niet allereerst, van
den moond, maar van deze rechtsver-
krachtingg of, om 't zachter uit te druk
ken, van deze gerechtelijke dwaling.
Het moet en het mag niet kunnen
voorkomien, dat onschuldigen in ons
rechtszeker land zóó getroffen worden
door poïitie en justitie.
Laat de wet daartoe de gelegenheid,
dan moert de wet veranderd worden.
Zijn er politioneele of (en) justitieele
ambtenaren, die ten deze de wet mis
bruiken of buiten hun bevoegdheid tre
den of door nalatigheid oorzaak zijn van
het gestichte onheil, dan moeten deze
uitgeworpen worden.
Hoe dan ook: het Nederlandsch
rechtsgevoel laat een gerechtelijke dwa
ling, als thans aan 't licht gekomen is,
niet toe.
Men staat intusschen verbaasd, als
men verneemt, door welke laksheid,
pressie, bedreiging en intrige deze dwa
ling tot een noodlottig feit kon worden.
Politie en justitie te Giessen-Nieuw-
kerk konden geen licht brengen in de
moordzaak; daarom werd uit Den Haag
een „flinke" rechercheur aangevraagd,
en die rechercheur kwam in den per
soon van den heer De Jong.
Het heeft er thans den schijn van,
dat deze rechercheur naar Giessen-
Nieuwkerk getogen is om wellicht ter
wille van reputatie en promotie een
of twee moordenaars te vinden, wie
en hoe dan ook.
De Barbertjes Teunissen en Klun
der moesten hangen, en daartoe
moesten de echtelieden Kroon de ge-
wenschte bezwarende verklaringen af
leggen.
Het lukte eerst niet toen lukte het
eventjes wel toen lukte het weer
niet, want de getuigen kwamen op hun
verklaringen terug doch, wat nood,
deze herroeping werd geheim gehou
den: noch aan de verdachten, noch
aan hun advokaten werd hiervan iets
medegedeeld.
De rechercheur moest zijn zin heb
ben: Teunissen en Klunder moesten de
gezochte moordenaars zijn en de echte
lieden Kroon moesten de tot het bewijs
vereischte verklaringen afleggen en
volhouden; de rechercheur dicteerde,
wat zij zeggen moesten, en waren zij
niet gewillig, dan zou zoo heette het
vervolging ingesteld worden wegens
medeplichtigheid of desnoods meineed.
En intusschen liet de rechter van
instructie het vooronderzoek maar over
aan den onverantwoordelijken recher
cheur, die gelegenheid kreeg, de getui
gen in moreelen zin zóó zeer af te mar
telen, dat zij als gramofoonplaten zijn
woorden spraken, doch wiens 26 rap
porten maar eenvoudigweg niet bij het
dossier gevoegd werden.
Waarschijnlijk om de beoordeeling
van het geval niet te bemoeilijken!
Het is moeilijk te zeggen, wie hier de
grootste schuldige is: de politie- of de
justitie-autoriteit.
Doch ter bevrediging van het rechts
gevoel en tot herstel van vertrouwen in
politie en justitie is het met uitscha
keling van ieder onchristelijk wraak
gevoel dringend noodig, dat de ware
schuldigen worden opgespoord en
indien mogelijk hun straf opgelegd
krijgen.
Terwijl het Rijk aan de onschuldig
veroordeelden schadeloosstelling dient
uit te keeren.
Onze Nederlandsche justitie worde
gezuiverd van een blaam, welke in
dien zij niet uitgewischt wordt als
een schandestigma op haar gedrukt
zal blijven en in ons volksleven nog
veel onheil stichten zal.
De sluiting der Staten-
Generaal
Zaterdagmiddag kwart voer 3 is de ver-
eenigde vergadering gehouden van de beide
Kamers der Staten-Generaal tot sluiting
van de zitting van 19281923.
De Voorzitter van de Eerste Kamer, J. J.
G. BARON VAN VOORST TOT VOORST
bekleedde den Voorzittersstoel. Hij deed
door den griffier van de Eerste Kamer voor
lezen een Koninklijk Besluit van 4 Septem
ber 1929, waarbij de Minister van Staat, de
Minister van Binnenlandsche Zaken en
Landbouw wordt gemachtigd te 3 uur zich
te begeven naar de vergadering van de Sta
ten-Generaal, ten einde in de vereenigde
vergadering der beide Kamers de zitting in
naam der Koningin te sluiten.
De heer RUYS DE BEERENBROUCK, Mi
nister van Staat, Minister van Binnenland
sche Zaken en Landbouw, plaatst zich, na
door de Commissie te zijn binnengeleid, ach-
teF de Ministerstafel en houdt de volgende
rede:
Hare Majesteit de Koningin heeft mij op
gedragen de Zitting der Staten-Generaal in
Haren naam te sluiten.
In het afgeloopen jaar zijn, dank zij Uwe
medewerking, vele maatregelen tot stand ge
komen, die naar met reden verwacht mag
worden tot heil van Land en Volk zullen
strekken. Met name valt te denken aan de
Ziektewet en aan de Wet tot regeling van
de financieele verhouding tusschen Rijk en
gemeenten.
De Koningin heeft mü opgedragen U Ha
ren dank te betuigen voor Uwer ijver en
Uwe toewijding aan 's Lands belangen.
In naam der Koningin en daartoe door
Haar gemachtigd, verklaar ix deze zitting
der Staten-Generaal te zijn gesloten.
De VOORZITTER sluit vervolgens de ver
eenigde vergadering.
De commissie, welke Jhr. Mi. Ruys de
Beerenbrouck in- en uitgeleide heeft ge
daan, bestond uit de volgende Kamerleden:
Van Embden. De Wilde, mej. Westerman.
Fransen, Krijger en Boon.
(Zie ook elders in dit nummer).
Mr. B. C. J. Loder heeft ter gelegenheid
van zijn 80sten verjaardag nog telegrafi
sche gelukwenschen ontvangen van H. M.
de Koningin, van H. M. de Koningin-Moe
der en van Z. K. H. Prins Hendrik.
Te Aleppo
De K. L. M. heeft bericht ontvangen, dat
het postvliegtuig Zaterdag om 6 uur van
Constantinopel is vertrokken en te half één
te Aleppo landde.
Alles is wel.
Het postvliegtuig voor Indië is Zondag
van Aleppo naar Bagdad gevlogen en al
daar om 12.35 uur aangekomen. Aan boord
is alles wel. Vandaag is de vlucht voort
gezet.
Klunder en Teunissen
in vrijheid gesteld
Na de heropening van de rechtzitting Za
terdagmiddag, deelde de President, Mr. Jol
les, mede. dat het Gerechtshof op zijn eerst-
genomen beslissing wilde terugkomen, zulks
in verband met hetgeen des morgens door
de getuigenverhooren aan het licht was ge
komen.
Het Hof beval hierna de onmiddellijke
invrijheidsstelling van Klunder en Teunis
sen.
In de zaal steeg een xuid applaus en ge
juich op na deze mededeeling.
Ernstige vliegongelukken
in Amerika
De pensioenen van het
spoorwegpersoneel
Onder leiding van het Hoofdbestuur van
den Prot. Chr. Bond van Spoor- en Tram
wegpersoneel werd te Utrecht een vergade
ring gehouden van gepensionneerden der Ne
derlandsche Spoorwegen, waarin na een in
leiding van den heer De Groot onderstaande
motie werd aangenomen:
„Gepensionneerden der Nederlandsche
Spoorwegen in vergadering bijeen enz.;
gehoord de besprekingen over klachten in
verband met de bepalingen der Pensioenwet
voor de spoorweg-ambtenaren 1925 en hare
toepassing; met instemming kennis geno
men hebbende van datgene, wat voor - het
verkrijgen van een betere pensioenregeling
door de vakvereenigingen en den Personeel-
raad is verricht; dringen er bij het Hoofd
bestuur op aan om de actie tot verbetering
der wet en hare toepassing met kracht
voort te zetten, alsmede voor hen, die vóór
1 April 1919 den dienst der Spoorwegen
met pensioen hebben verlaten te trachten
een betere regeling te krijgen;
verzoeken voorts, dat de steunverleening
uit het fonds tot ondersteuning van gepen
sionneerden op zoodanigen grondslag zal ge
schieden, dat zij, die nog steeds in noodlij
dende omstandigheden verkeeren, als ge
volg van hun gering pensióen, behoorlijk
worden geholpen".
Het briefport van TA tot 6 cent verlagad
Overwogen wordt om, zoo mogelijk met
ingang van t November a.s., over te gaan
tot verlaging van het port voor brieven
tot 20 gram in het binnenlandsch verkeer v.
7X> tot 6 cent, alsmede van het minimum-
port voor monsters in het binnenlandsch
verkeer van 5 tot 3 cent.
Het is de bedoeling deze verlagingen te
vens toe te passen in het verkeer met Ned.-
Indië, Suriname en Curaqao, mits tijdig met
de postbesturen van deze gewesten over
eenstemming wordt verkregen. Voorts wordt
met de Ned.-Indische postadministratie over-
leg gepleegd om op een nog nader te be
palen datum tot eenige verlaging te geraken
van het port der pakketten, welke met de
zeepost naar Ned.-Indië worden verzonden.
13 Slachtoffers
In de Vereenigde Staten zijn drie ern
stige vliegongelukken gebeurd, die dertien
slachtoffers hebben geëischt.
Eij Marytown in Wisconsin stortte een
groot passagiersvliegtuig van een tamelijk
grocte hoogte neer en geraakte in brand.
De zes inzittenden, waaronder de beide pi
loten werden gedood.
Tn de nabijheid van Oakland (Caihcrnië)
viel een vliegmachine naar beneden en ging
door het dak van een huis. Vliegtuig en
huis geraakten in brand. Dit ongeluk
eisente drie slachtoffers. Volgens ooggetui
gen ontstond de val tengevolge van een
vleugelbreuk.
Te Chicago botsten op groote hoogte twee
vliegtuigen tegen elkaar. Van onder de ver
brijzelde toestellen werden vier dooden
gehaald.
Kolonel Bueno de Mesquita
Kolonel Bueno de Mesquita, commandant
van het regiment Genietroepen te Utrecht,
heeft aan H. M. de Koningin verzocht, hem,
ingaande 1 November a.s., ter zake van tang-
durigen dienst, eervol ontslag Uit den mili
tairen dienst te verleenen.
Door rennende paarden
meegesleept
Te Barendrecht had een ernstig ongeluk
plaats. De landbouwer A. van der Tholen,
aldaar, was bezig mest te rijden, toen plot
seling de wagen brak op de brug, die toe
gang tot zijn weiland geeft. Het achterste
gedeelte van den wagen kantelde en viel
in de sloot, terwijl de paarden op hol sloe
gen. Het voorste gedeelte van den wagen
werd met Van der Tholen meegesleept. Ein
delijk werden de paarden tot stilstand ge
bracht.
Van der Tholen werd in zorgwekkenden
toestand met zware inwendige kneuzingen
naar zijn woning vervoerd.
Bond van Radio
handelaren
Tijdens de 4e I.R.T.A. zal de Nederland
sche Bond van Radio-Handelaren zijn vijf
jarig bestaan herdenken. Ter gelegenheid
daarvan zal mr. K. Jansma Donderdag 19
Sept. van 35 uur, in den foyer van Ge
bouw „Bellevue" te Amsterdam een lezing
over het afbetalingsstelsel houden.
De Hanze in het Bisdom
Haarlem
De Centrale Raad te Wassenaar
De 42ste Vergadering van den Centraleen
Raad tevens 22e Jaarvergadering wordt
gehouden Dinsdag 8 October te Wassenaar.
De aanvang der vergadering is te half elf
's morgens.
De definitieve agenda vermeld o. m.: Wel
komstwoord door den voorzitter der afdee-
ling Wassenaar; Ingekomenstukken en mede-
deelingen; Jaarverslag van den Bondssecre-
taris over 1928; Mededeelingen over instel
lingen van de Hanze; Jaarverslag van den
Bondspenningmeester over 1928; Verslag van
de Commissie uit de afdeeling Amsterdam
tot het nazien van de rekening en ver
antwoording van den Bondspenningmeester
over 1928; Vaststelling van de Bondsbegroo-
ting over 1930; Benoeming van een commis
sie tot nazien van het financieel beheer
over 1929; Behandeling van het voorstel
der afdeeling Alkmaar tot uitbreiding van
het ledental van het hoofdbestuur met 2 of 3
leden, te kiezen uit leden winkeliers van klei
nere afdeelingen; Verkiezing van twee leden
van het hoofdbestuur, wegens perodiek af
treden van de heeren G. Dekker te Am
sterdam, en P. J. M. van Tetering te Haar
lem. (Beide heeren stellen zich herkiesbaar)
Eventueele voorstellen van het hoofdbe
stuur; Voorstellen van de afdeelingen.
De contributie-opbrengst bedroeg in 1928
25.436 tegen 22.298 in 1927.
De begrooting voor 1930 is geraamd in
inkomsten en uitgaven op 29.900.
Het aantal leden was 1 Augustus 1.1. on
geveer 5700.
Door den bliksem gedood
In verschillende plaatsen in den omtrek
van Schagen zijn paarden en koeien in de
weide door den bliksem gedood.
De 28-jarige timmerman J. Schutter te
Termunterzijl is op weg naar zijn werk door
den bliksem gedood.
Uit „vroeger" tijden
Bij het graafwerk vanwege de N. V. Ver
eenigde Kalkzandsteenfabrieken te Mook,
waarmede men sinds Mei bezig is, heeft
men nu een stuk ijs gevonden ter grootte
van 35 c.M. in het vierkant. Men vermoedt,
dat dit een overblijfsel is uit de langdurige
vorstperiode van verleden winter.
Tegen een hoorn gereden
Op den Wittesingel te Leiden is de 16-
jarige C. B. Stoppelaar uit Ylaardingen be
wusteloos langs den weg gevonden. Ziin
fiets lag naast hem.
Hij bleek tegen een boom te zijn roden.
Met ernstige uit- en inwendige ven r.dl::g n
is hij naar het Diaconessenhuis te Leide
overgebracht.
De staking in het Zaansche
Houtbedrijf
Tot overeenstemming gekomen
Van vier tot acht uur -lebben Zaterdag
in de „Industrieele Club" te Amsterdam de
voortgezette besprekingen tusschen d: b i
het conflict in de Zaansche houtbet'. be
trokken partijen geduurd.
De wederzfjdsche besturen zijn c'.;ar'.
overeenstemming gekomen en dt. besturen
der arbeiders-organisaties zullen Maandag
het resultaat der onderhandelingen aan de
ledenvergaderingen voorleggen
Bij de besprekingen is van den kant der
werknemers het voorbehoud gemaakt, dat
opheffing der staking slechts mogelijk is,
indien ook het confliict tusschen de werk
geversorganisaties en de scheeps- en boe -
werkersvereeniging „Eensgezindheid" tot op
lossing komt, terwijl de werkgevers htm toe
zeggingen slechts gestand kunnen doen in
dien uiterlijk op Ma'andag 30 September a.s.
het werk is hervat.
De moordzaak GiessenNieuwkerk. Klun
der en Teunissen onder groote geestdrift
van vele aanwezigen in vrijheid gesteld.
4
Een nieuw vliegveld nabij Delft?
Overeenstemming bereikt in zake het
conflict in het Zaansche houtbedrijf.
Het zilveren jubileum van de Katholieke
Wetenschappelijke Vereeniging. Een Pater
De Groot-fonds gesticht.
Het 121 - jarig bestaan der Vereeniging
van R.K. Waschindustrieclen is te Haarlem
feestelijk herdacht.
Ernstige mijnramp in Servië. 10 doo
den.
Het aantal dooden bij de ontploffing te
Parma is tot 20 gestegen.
Uit Genève wordt melding gemaakt van
de voorgenomen indiening van Britsehe
voorstellen, rakende de besprekingen over
de ontwapening.
De conferentie tusschen de Ver. Staten
en Engeland over de ontwapening ter zee
wordt in December gehouden.
China stelt voor, de directe onderhande
lingen met Rusland tot bijlegging van het
conflict te Berlijn te voeren.
Een rede van Mussolini over meerdere
actueele vraagstukken.
Barometerstand 9 uur v.m. 770 vooruit.
OPTICIENS FABRIKANTEN
Licht op- De lantaarns moeten morgen op-
estoken om: 7.37 uur.
De „Grondwet" verneemt uit den Haag,
dat de heer mr. C. J. Koch. voorzitter van
den Raad van Arbeid te Roosendaal, be
noemd is tot voorzitter van den Raad van
Arbeid te Haarlem.
Zooals reeds gemeld is, is de voorzitter
van den Raad van Arbeid te Haarlem, de
heer A. B. Michielsen, benoemd tot voor
zitter van den Raad van Arbeid te Breda,
omvattende de kantoren Breda en Roosen
daal.
Een nieuw vliegveld
Ter vervanging van Waalhaven
Naar de „Telegraaf" van welingelichte zij
de verneemt, is bij de onderhandelingen tus
schen de vertegenwoordigers der Rotterdam-
sche en Haagsche gemeentebesturen over een
nieuw vliegveld, ter vervanging van het vlieg
veld Waalhaven, de keuze gevallen op een
terrein Zuidelijk van Delft gelegen, onge
veer halverwege Rotterdam en Den Kaag.
De onderhandelingen hebben in alle op-
zichten een gunstig verloos, zoodat ver
wacht mag word :n, dat de commissie uit
de betrokken gemeenten tot algeheeie
overeenstemming zal geraken. Het laatste
woord is nu aan cie gemeenteraden tan
D-v. Haag en Rotterdam.
mm*,.
Zaterdagmiddag heeft te Amsterdam onder groote belangstelling de vrijlating van Klunder. en Teunissen plaats gehad. Exil outie. gte verwelkomde
hun by het verlaten van het gerechtshof. 1. Teu nissen, 2. Klunder en 3. Gendeker.
