Binnenlandsch Nieuws
VOOR DE HUISKA MER
TWEEDE BLAD
VRIJDAG 20 SEPTEMBER 1929
BLADZIJDE 2
Het bioscoopconflict in het
Zuiden
Een internationaal
Aletta Jacobs-fonds
Hoog bezoek
Efficiency-tentoonstelling
te Rotterdam
De nominatie voor den
voorzitter der Tweede Kamer
l 'V.l
EERSTE KAMER
LUCHTVAART
De vliegtocht der
„Sovjet-Rusland"
De koning van Siam
Een tusschenlanding
Clubtocht van vrouwelijke
studenten te Leiden
UIT ONZE OOST
De verduistering van f 150.000
De moordzaak-Waller
De Pest te Bandoeng
GEMENGD NIEUWS
De schepper van Nick Carter
overleden
Zedenmisdrijf
Weer vlot gekomen
De Alastrim-gevallen
Te Delft
Noodlottige val
Waar Remarque onder
gebukt gaat
De stervende moeder
LEGER EN VLOOT
Het Koninklijk Instituut
van de Marine
ONDERWIJS
KERKNIEUWS
Kardinaal Van Rossum
De nieuwe St. Josephkerk te
Kaalheide vertoont nu reeds
scheuren
SOCIAAL LEVEN
De staking in de bouw
bedrijven te Bergen op Zoom
LANDBOUW EN VISSCH^tJ
Wat elke maand te doen geeft
Een openbare vergadering te VenJo
Te Venio werd gisteravond in het Grand
Theater, dat door circa 1200 personen ge
vuld was, terwijl eenige honderden belang-
ellenden, die geen plaats konden krijgen,
;ruggestuurd moesten worden, een openbare
ergadering gehouden, belegd door d'en Ned.
licscoopbond, ter bespreking van het bios-
;x»pconflict in het Zuiden.
Ter afwisseling van het gesprokene wer
den eenige cuituurfilms vertoond. Toen bij
nen aanvang der bijeenkomst het eerste
/ümbeeM op het doek verscheen, steeg uit
•ie grcote menigte, die meer dan 2 maanden
een films in Venlo had zien draalen, een
krachtig applaus op.
Het woord werd het eerst gevoerd door
den heer A. de Hoop, administrateur van
im Ned. Bioscoopbond te Amsterdam, die
uiteenzette, hoe verschillende gemeentebe-
:.ïuren en in het bijzonder B. en W.
van Venlo de bioscoopwet z.i. saijoteeren. Ten
bewijze hiervan memoreerde hij, dat de re-
eering de centrale nakeuring als niet pas
send in het kader van de Bioscoopwet niet
vilde erkeneen, terwijl desniettegenstaande de
emeentebesturengebruik makende van een
pitsvondige redactie van een gewijzigde ver
ordening het bioscoopbedrijf zulk een cen-
rale nakeuring opdrongen.
De heer M. C. van der Hut, hoofdbestuurs-
•d van den Ned. Bioscoopbond uit Dordrecht,
"e'.de in het licht, dat de Centrale nakeu
ring niet alleen onwettig, maar soo onrecht
vaardig was, dat zij praetisch tot den ondet-
.ang van het bioscoopbedrijf in het Zuiden
zou hebben geleid, indien de Bioscoopbond
niet vrijwillig de bioscopen zou hebben ge
sloten
De heer D. Hamburger Jr., voorzitter van
den Ned. Bioscoopbond te Utrecht, liet in
rijn rede uitkomen, dat de burgemeesters
tan enkele gemeenten, die de drijvers zijn
geweest naar het bioscoopconflict tevens ver.
a ntwoordelijk zijn voor de verlengng van dit
conflict. Het voorstel dat bij de laatste on
derhandelingen van de zijde van den Bios
coopbond is gedaan en hetwelk eenige bur
gemeesters alleszins aannemelijk achtten, is
thans door de Zuidelijke Keuringsvereeniging
van de hand gewezen, omdat men ervoor
vreesde, dat de Zuid. Keuringsvereeniging
niet zou kunnen blijven voortbestaan. Bij de
burgemeesters in het Zuiden weegt niet meer
het zwaarst het belang hunner gemeenten
en ook niet het belang van de Katholieke
moraal, maar uitsluitend de vraag, hce kan
de Zuidelijke Keuringscommissie met haar 23
gemeenten waarvan, naar spr. mededeel
de, zich 11 niet aan de Centrale nakeuring
houden blijven voortbestaan.
Spr. deelde ten slotte mede, dat wanneer
enkele maanden van het komend wintersei
zoen zullen zijn verloopen, zonder dat het
conflict beëindigd is. de bioscopen in het
Zuiden niet meer voor het najaar van 193»
geopend zullen worden.
De redevoeringen ontlokten veel applaus.
Reeds 1000 in de kas gestort
In het jongste maandblad van de Neder-
landsche Vereeniging van Staatsburgeres
sen. waarin dr. Aletta Jacobs op veelvul
dige wijze wordt herdacht, deelt mevrouw
C RamondtHischmann mede, dat op
voorstel van de dames James Addams en
mrs. Grace Hofman White uit New York
een internationaal Aletta Jacobs-fonds is
gevormd met nader te bestemmen doel in
het Vredeswerk. Tijdens het onlangs te
Praag gehouden Congres van den Interna
tionalen Vrouwenbond voor Vrede en Vrij
heid werd in de kas van dit fonds reeds
ongeveer duizend gulden gestort.
De gemalin van den ex-keizer heeft gis
termorgen een bezoek gebracht aan de bont-
expositie van de firma Pry da te Arnhem.
Zij was in gezelschap van twee leden dei-
hofhouding.
Te Rotterdam wordt van 19 tot 26 Sep
tember een Efficiency-tentoonstelling ge
houden, welke tentoonstelling wordt geor
ganiseerd door de Nederlandsche Vereeni
ging van Importeurs en Fabrikanten van
Kantoormachines.
Een groot aantal binnen- en
sche experts zijn aanwezig om de noodige
voorlichting te verschaffen.
De heer De Flines heeft bij de opening,
waarbij vele autoriteiten en andere belang
stellenden aanwezig waren, namens het be
stuur der voormelde vereeniging en -van het
uitvoerend comité ter voorbereiding van de
tentoonstelling de aanwezigen welkom ge-
heeten.
Spr. wenschte naar voren te brengen, dat
dit de vierde Efficiency-tentoonstelling is,
welke door de vereeniging is georganiseerd.
De laatste vond drie jaar geleden te Am
sterdam plaats en trok toen veel belang
stelling. Kosten noch moeiten zijn gespaard
om deze tentoonstelling zoo leerzaam moge
lijk te doen zijn en het publiek zoo goed mo
gelijk op de hoogte te brengen van de machi
nale en niet-machinale hulpmiddelen van
het moderne kantoor.
Het verzoek van de exposanten is: Komt
tot ons met uwe moeilijkheden en problemen
op administratief gebied.
Spreker zeide den buitenlandsche gedele
geerden, den leden van het eere-comité en
allen anderen, die aan het voorbereiden der
tentoonstelling met raad en daad hebben
medegewerkt, dank voor hun moeite.
Daarop heeft de voorzitter der Kamer van
Koophandel en Fabrieken te Rotterdam de
tentoonstelling voor geopend verklaard.
Langs den Vliet keerden ze. voorzien van
brandende lampions, naar Leiden terug.
Gisterochtend te 10.15 heeft H.M. de
Koningin ten Paleize Huis ten Bosch de
eergisteren door den tijdelijk-voorzitter der
Tweede Kamer benoemde commissie uit die
Kamer ontvangen, welke aan de Koningin
de voordracht aanbood ter benoeming van
een voorzitter der Tweede Kamer voor het
nieuw geopende zittingsjaar.
De commissie, die in vier auto's, begeleid
door boden van de Tweede Kamer naar
Huis Ten Bosch was gereden, bestond uit
de leden Bongaerts, Ridder van Rappard,
van Dijk, mevr. Bakker-Nort, Rutgers van
Rozenburg, mej. Meyer. Lingbeek en prof.
van der Bilt.
De heeren Bongaerts en Van Dijk droe
gen als oud-ministers het ambtscostuum
met den witten pantalon, de heeren Van
Rappard en Rutgers van Rozenburg waren
in ambtstenue van Kamerlid, prof. van der
Bilt in de officieele tenue vair Gemeente
raadslid en ds. Lingbee was in rokcostuum.
Vergadering van Donderdag 19 Sept.
Voorzitter:
Mr. ff. L. Baron de Vos van Steenwyk
Benoeming leden huishoudelijke commissie.
De heer MENDELS (S.D.A.P.) wenscht
een enkel woord té zeggen. De commissie
bestaat uit slechts twee leden, waarvan één
thans het voorzitterschap der Kamer is gaan
bekleeden. Spr.'s bedoeling Is nu aan te be
velen zijn medelid, den heer Polak.
De heer SLINGENBERG (V.D.) zou er veel
voor voelen de Kamer in overweging te ge
ven deze belangrijke commissie uit te brei
den hetgeen thans intusschen nog niet kan
geschieden, en haar te doen bestaan uit den
voorzitter der Kamer, ambtshalve en vier
leden.
Daarna wordt tot stemming overgegaan.
Ter vervulling van de vacature-de Vos van
Steenwijk wordt gekozen de heer v. Voorst
tot Voorst, die zijn benoeming aanneemt.
De heer Rink wordt herbenoemd, die zijn
herbenoeming aanneemt.
Benoeming leden gemengde commissie
Stenografie
Aan de orde is de benoeming van leden
der gemengde commissie voor de stenografie.
In de vacaturé-Haffmans wordt de heer
Haffmans herkozen.
In de vacature Polak wordt de heer Po
lak herkozen.
In de vacature-Slingenberg wordt de heer
Slingenberg herkozen.
De herkozen leden nemen hun benoeming
aan.
Commissie voor de verzoekschriften
De VOORZITTER benoemt tot leden der
commissie voor de verzoekschriften de hee
ren Jansen, de Savomin Lohman, Fock, v.
Citters en Oudegeest.
Ontwerp-adres van antwoord op dé
Troonrede
De VOORZITTER brengt het ontwerp
adres van antwoord op de Troonrede ter ta
fel en verzoekt den leden zich ln de afdee-
lingen te begeven ter onderzoek daarvan.
De vergadering wordt te 11.55 verdaagd tot
heden 11 uur.
Moede vliegprestatie
Het vliegtuig ..Sovjet-Rustend", dat op
weg is naar het uiterste Oosten van Amerika
en dat op 18 September 1.1. startte te Niko-
lajevsk aan de Amour, landde te Petropa-
viovsk Kamtschatka. Het heeft thans 12.000
K.M. afgelegd. De gemiddelde snelheid be
droeg 160 K.M., terwijl de weersomstandig
heden zeer slecht waren.
Hij: „Dit lamsvleesch lijkt me een beetje
taai."
Zij: „Och, laten we nu niet over zaken
spreken."
klaagde gekalmeerd. De koelies scholden
beklaagde later uit voor handlanger van den
heer Waller.
De koning van Siam heeft afgezien van
de plannen, zooals die reeds waren vastge
steld, en is Woensdagmorgen plotseling uit
Songoriti naar Tosari vertrokken.
Zooals men weet, heeft het e.s. „Bramen"
een Heinkel-watervliegtuig aan boord, het
welk van boord door middel van een cata
pult opstijgt om de post aan land te bren
gen.
Gistermorgen is dit toestel in de Noord
zee van boord gegaan. Het maakte gister-
buitenland- ?or2en 9 uur cen tusschenlanding op Schel-
lingwoude om weerberichten te vernemen
en steeg na een half uur weer op met Ham
burg als bestemming.
Prinses Juliana onder de deelneemsters
Gistermiddag om 5 uur hebben de leden
van de vereen, der vrouwelijke studenten te
Leiden vanaf het vreeenigingsgebouw aan
het Rapenburg langs Noordeinde en Hoog-
weg een clubtocht gemaakt naar Allemans-
geest te Voorschoten. Ook Prinses Juliana
aan dezen tocht deel.
De procuratiehouder van het Engelsche
tea-concern, O. H. R. Cocq Company, welk
concern door middel van valsche voorraad-
lijsten de Hongkong-Shanghai Banking Cor
poration te Batavia benadeelde voor een
bedrag van 150.000, is gearresteerd.
Bij de behandeling van de moordzaak-
Waller voor den Landraad te Langsa ver
klaarde mandoer Soekarman, dat hij in den
morgen van 2 Februari om half 9 den heer
Waller passeerde. Beklaagde groette niet,
daar de heeren nooit teruggroeten. Beklaag
de woonde niet bij de koelies, daar de man
doers op Damarsipoet steeds gehaat waren.
Alleen zij, die hardhandig durfden optreden,
werden mandoer.
Voorbij het huis van den heer Ligthart
was een groote oploop van koelies. De heer
Waller zou Jacob hebben geslagen. De koe
lies wilden wraak nemen op Waller. Be
klaagde zegt een kwartier lang getracht te
hebben om de koelies van hun moordplan
af te brengen. Hij heeft den heer Waller
niet gewaarschuwd, daar hij bang was zelf
slachtoffer te worden. Beklaagde was den
heer Waller niet slecht gezind. De heer
Waller, die kwam aanloopen in gezelschap
van den heer Ligthart, liep op het zien van
de koelies weg. Vijf koelies achtervolgden
hem en op de voorgalerij van de vierde gon-
dok is de moord gebeurd. Later spreeuw-
den de koelies, dat zij ook de ar. •-«-
ren zouden vermoorden. Zij werdtr
Te Bandoeng is thans ook een geval van
longenpest geconstateerd. Het inlandsche
slachtoffer is overleden.
Te New-York is overleden Charles Jenks,
schrijver van de ook in ons land door dui-
zenden verslonden Nick Carter-geschiedenis
sen. In Amerika, waren deze verhalen zoo
populair, dat Jenks dagelijks tot 10,000
woorden moest schrijven, om aan dc aan
vragen van zijn uitgevers te kunnen voldoen.
Op 7 Augustus werd te Kerkrade door
een onbekend individu cen achtjarig meisje
ontvoerd en verschillende uren verborgen
gehouden.
In verband hiermede heeft de politie te
Kerkrade thans den mijnwerker S. gear
resteerd cn naar Maastricht overgebracht.
De Franschê zeeboot, die gistermorgen in
de Biezelingsche Ham op de Plaat aan den
grond is geloopen, is later met behulp van
vijl sleepbooten vlot gekomen en naar Ant
werpen opgestoomd.
In het ziekenhuis van het Groene Kruis
te Delft wordt met het oog op het ge
vaar van besmetting met alastrim geen
ziekenbezoek toegestaan. Het consultatiebu
reau voor t.b.c.lijders is voor onbepaalden
tijd gesloten.
Het bestuur van de Delftsche Schoolveree-
m{jing heeft den leerlingen der eerste en
tweede klasse van de school, uitgaande van
deze vereeniging voorloopig vacantie gege
ven.
Er werden gister twaalf nieuwe gevallen
van alastrim vastgesteld. De gezondheids
commissie heeft in een Woensdagavond ge
houden vergadering besloten den ingezete
nen in overweging te geven, zich te laten
inenten of herinenten.
Woensdagavond werden in het gasthuis
ruim 800 personen gevaccineerd.
De inspecteur van de Volksgezondheid
heeft het bestuur der Delftsche Schoolver-
éeniging medegedeeld, dat sluiting der
school niet noodzakelijk is. De inspecteur
is van meening, dat de kinderen op de
school geen grooter gevaar loopen dan wan
neer zij op straat spelen. Stilzwijgend
wordt daarbij verondersteld, dat revaccina-
lie is geschied. De leerlingen zullen de
school dus weer bezoeken.
Inenten in een auto
Woensdagavond heeft de Gemeentelijke
Geneeskundige Dienst te Rotterdam voor
het eerst op straat ingeënt in een auto,
welke daartoe door de politie was afge
staan. Hiervoor werd gebruik gemaakt van
den arrestanten-auto, welke dit gemak op
leverde dat de „slachtoffers" achter in
konden gaan en voor, door de zijdeur,
weer naar buiten. Er was bekend gemaakt,
dat de auto te kwart voor zes in den Vo
gelenzang zou zijn, en toen de wagen ver
scheen stond reeds een groepje menschen
te wachten.
De hoofdverpleger van den G.G.D., de
heer Beetstra, formeerde 'n queue en daar
na kon het inenten geschieden, In de auto
werden de armen van de dames, heeren en
kinderen sterjpl gemaakt; dr. Elias entte in.
Tegen zevenen waren 275 menschen gehol
pen en nog stonden er te wachten, maar het
werd donker en omdat in dc auto geen
licht aanwezig was, moesten nog een vijftig
gegadigden oningeënt naar huis worden ge
stuurd.
Gisteren werd er weer op dezelfde plaats
ingeënt, maar nu zou de auto reeds om vijf
uur verschijnen.
Een geval te Abcoude
Te Amsterdam zijn gisteren geen nieuwe
observatiegevallen opgenomen. Wel is te
Abcoude officieel een geval geconstateerd.
De patiënt is in quarantaine opgenomen.
Tusschen Amsterdam en de omliggende ge
meenten beslaat nauwe samenwerking,
waardoor ook verbreiding buiten Amster
dam zooveel mogelijk wordt voorkomen.
De Alastrim in de hoofdstad
De Directeur van den Geneeskundigen
Dienst te Amsterdam deelt mede, dat zich
ook gisteren weer een verdacht geval van
Alastrim heeft voorgedaan, Dc patiënt is ter
observatie opgenomen.
Aan de gevolgen overleden
De schilder J, Clacssens van Sittard, die
Woensdag een val van acht meter hoogte
deed, is in het Fransche klooster te Sittard
aan de bekomen verwondingen overleden.
W. Duesberg zegt in l'Oeuvre naar aan
leiding van deenorme populariteit van lm
Westen nichts Neues:
„Het 800e duizendtal is verschenen!"
Het spreekt vanzelf, dat een dergelijke:
Schlager in den boekhandel ook voor den
schrijver een goed zaakje is, vooral in
Duitschland met zij n hooge boekenprijzen.
(Men houde in het oog, dat de schrijver
een Franschman is). Im Westen nichts
Neues wordt verkocht voor 4.50 Mark of
2:70. 800.000 X 2.70=/ 2.160.000, waarvan
de schrijver 20 pet. ontvangt, om niet te
spreken van de vertalingen en de film
rechten.
Erich Maria Remarque is een zeer sym
pathieke en bescheiden jonge man en wie
jaloersch op hem is, deed beter, hem zijn
succes te vergeven, wat hij overigens zelf
niet doet. Remarque gaat er onder gebukt,
dat hij zoo in de hoogte gestoken wordt.
Hij is bang voor den roem, dien men hem
bezorgd heeft en vindt, dat die zijn krach
ten te boven gaat. Hij vertelt:
Al jaren lang heb ik gepoogd, littera
tuur te scheppen. Ik heb een tooneelstus
willen schrijven. Maar ik begreep, dat ik
daarvoor geen talent had. Ik heb geen fan
tasie. Toen heb ik verteld, wat ik beleefd
heb en ik heb mijn boek gemaakt. Maar
scheppen uit de fantasie? Een kunstwerk
maken?Dat kan ik niet!"
En zoo is deze man van 30 jaar zeer
bedroefd over de verwachting, die hij ge
wekt heeft en verklaart zich niet bij machte
om aan die hoop te voldoen. Zijn succes
overstelpt hem. Bescheiden als hij is,
wenscht hij, dat men hem zal vergeten. Hij
wil zijn eigen leven leven en niet het leven,
dat zijn uitgevers voor hem bestemd had
den. Hij heeft geweigerd, zich in het open
baar te toonen, en de lezingen, die men
hem zoowat overal in Duitschland wilde
laten houden, hebben noeit plaats gehad.
Hij is een heel gewone man en iedereen wil
in hem een buitengewoon mensch zien. Dat
is zijn ongeluk. En het maakt hem bitter
en melancholiek."
Het was bezoekdag in het ziekenhuis. Een
mail van ongeveer 30 jaar, die blijkbaar voor
het eerst hier kwam, vroeg aan een zuster
waar zijn moeder lag.
„Eerste verdieping, op de zaal aan het ein
de van de lange gang," lichte de vriendelijke
religieuse hem in, zoodra hij den naam ge
noemd had. Hij ging de trap op en stond
spoedig voor de deur van het ruime vertrek,
waar zijn lieve moeder al sinds zoovele we
ken met smachtend veriangen naar zijn
komst uitzag.
Het was een reus van een man. Aan zijn
gebronsde gelaatskleur en zijn ringbaard
herkende men terstond den zeeman. Hij was
pas terug van een groote zeereis. Toen hij
terug kwam had hij te IJmuiden van de
zuster uit het ziekenhuis een brief ontvan
gen, dat zijn moeder ernstig ziek was. In
het gasthuis had hij dadelijk goede berichten
omtrent haar gekregen, maar hij had tot
den volgenden morgen moeten wachten eer
hij de herstellende oude vrouw mocht bezoe
ken. En ofschoon zijn ongerustheid bijna
geheel verdwenen was, aarzelde hij nu toch
even voor hij binnentrad.
Een soort onredelijke angst beklemde hem
het hart bü de gedachte aan al het lijden
dat hier geleden werd en de doordringende
jodoform-lucht maake zijn tegenzin om bin
nen te treden nog grooter. Maar zoodra hij
dezen overwonnen -liad, werd hij getroffen
door de buitengewone zindelijkheid en net
heid die overal heerschte.
„O, zijt gij die Karei, dien de zieke met
zooveel ongeduld verwacht," sprak de vrien
delijke zuster. „Iedereen kent u hier al onder
dezen naam. Gij kunt er trotsch op gaan,
dat uw moeder veel van u houdt! Het bed
staat daar achteraan in den hoek. Gaat u
maar mee! Ze heeft longontsteking aan de
rechterzijde gehad," sprak ze. „Een oogen-
blik zijn we dan ook nog bang geweest voor
haar leven, maar het is gelukkig goed af-
geloopen. Kijk, ze heeft gemerkt dat u er
bent."
Zoo was het. Hij snelde op haar toe, wierp
zich in haar armen en drukte een paar kus
sen op haar vermagerde wangen
ik je niet meer terug zou zien! Ik ben zoo
ziek geweest."
„Kom nu, u bent immers weer beter. Kijk
eens wat ik voor u heb meegebrachtNu
begon hij op het bed alle geschenken uit te
stallen.
„Verwen me toch niet zoo!" Terwijl ze
met elkaar praten vergaten ze alles om zich
heen.
„Je kimt niet begrijpen," zei de moeder,
„hoe akelig je wordt als je zoo dagen lang
te midden van vreemden ligt. Kijk, daar
ginds ligt een oude moeder, wier zoon ook
ver weg is evenals jij was. Maar zij zal de
vreugde niet smaken, om haar kind nog te
rug te zien, want ze gaat sterven."
„Anne vrouw," fluisterde de zeeman.
Daar sloeg de klok zes uur. „Zes uur al,"
riep de herstellende, „je moet weg, jongen."
Hij stoncl op.
„Ben je daar, Johan," riep de andere zieke
moeder op hartverschéurenden toon.
Karei deed een paar passen voorwaarts.
„Ja, daar staat hij," riep deze, „hij moest
ook vandaag komen. Kom Johan, naast je
wat!"
Tevergeefs trachtte de zuster de arme zieke
wat te kahneeren.
„Ze houdt u in haar ijlkoorts voor haar
zoon," fluisterde de zuster Karei toe.
De stervende, strekte met smeekend ge
baar de armen naar hem uit en riep: „Jo
han, mijn beste Johan
„Ze roept je, och, ga maar even by haar
bed," sprak Karel's moeder, „laat ze maar
denken dat jij haar zoon bent."
„Ik wist wel dat je komen zou," fluisterde
de stervend met een glimlach, „kom hier
Jongen, geef mij cen kusEn met die
pen eerbied boog Karei zich over de arme
moeder en kuste haar op het voorhoofd.
Het gelaat der arme moeder nam een zeld
zame uitdrukking van geluk aan; een laatote
maal klemde ze den jongeman nog in haar
armen, dien ze voor haar zoon hield: toen
zonk haar hoofd langzaam achterover, ze
was dood. Zachtjes maakte Karei zich uit de
omhelzing des doods los en sloot eerbiedig
de oogen der overledene.
En in het andere bed snikte de ware moe-
der van den jongeman tranen van de diep-
Het 75-jarig bestaan
Gistermorgen had in de hal van het Kon.
Instituut der Marine te Willemsoord in
intiemen kring een plechtigheid plaats.
Te negen uur stond het geheele personeel
van het instituut, officieren, burgerleeraren,
adelborsten, administratief personeel enz.
in de hal geschaard, waar cte commandant,
kapitein luitenant ter zee F. L. Heeris toe
gesproken werd door den oudsten leeraar
H. J. Boldingh.
Deze bracht namens allen de gelukwen-
schen over bij gelegenheid van (Jit jubileum.
In zijn antwoord wees overste Heeris op
de veelomvattendheid van het beroep van
zee-officier.
Hij verzocht den aanwezigen een driewerf
hoezee op H. M. en een Leve de Koningin!
uit te brengen, waaraan allen spontaan
voldeden.
De officier van administratie, T. vr>i
Houten bood hierop namens het personeel
eên teekening van 't huldeblijk, dat bestaan
zal uit een in den voorgevel aan te brengen
lamp, aan, die evenwel nog niet was aan
gekomen.
Met een hartelijk woord van dank word
het door commandant Heeris aanvaard.
Na afloop werd het korps adelborsten ge
ïnspecteerd door d'en commandant der
marine, vice-admiraal Quant.
Woensdagavond had in gebouw Casino
de opvoering plaats van een historisch
tooneelstuk, geschreven door den heer Fh.
B. Polak, en opgevoerd door leden van den
Kon. Ned. Bond van Oud-Onderofficieren.
Het is een goeddeels allegorisch stuk, be
staande uit een aantal verschillende
tafereelen, welke historische bijzonderheden
uit de vaderlandsche geschiedenis weer
geven. Als zoodanig heeft het groote ver
diensten. Zeer mooi was b.v. de historische
scène tusschen Comelisz Tromp en dc
Ruyter, in tegenwoordigheid van Prins
Willem III, waarin Bestevaer zich als een
waarlijk groot man doet kennen. De tafe-
reeien werden afgewisseld door declamatie
en tableaux, enz.
PROF. DR. R. H. WOLTJER.
As. Maandag viert prof. cjr. R. H. Woltjer
hcogleeraar aan de Vrije Universiteit zijn
zilveren ambtejubileum.
Rob. H. Woltjer is een zoon van wijlen
Dr. J. Woltjer, die eveneens de Vrije Uni
versiteit als hoogleeraar diende en werd 19
Juli 1878 te Groningen geboren.
Hij studeerde aan het Ger. Gymnasium te
Amsterdam en werd in Sept. 1885 student
aan de Universiteit die hij nu cen kwart
eeuw als hoogleeraar dient. In 1900 deed
hij magna cum laude zijn candidaats-exa-
men, om in 1902 doctorandes te worden in
de letteren en wijsbegeerte. In 1904 promo-
reende prof. Woltjer eveneens magna cum
laude aan de Vrije Universiteit op een
proefschrift getiteld: „De Platone prae so-
craxicorum philosophorum existimotore et
judice". Direct daarop volgde zijn benoeming
tot hoogleeraar in de faculteit der letteren
en wijsbegeerte aan de Vrije Universiteit
waar hij Grieksch, Latijn en oude geschie
denis doceert.
Sedert 14 September 1927 maakt de jubi
laris deel uit van den gemeenteraad van
Amsterdam, zulks als opvolger van Dr. M.
M. v. Haaf ten. Dr. Woltjer is vice-voorzitter
van de afd. Hooger Onderwijs van den Oii-
wijsraad en voorzitter van de afd. Lager On
derwijs van dien raad. Ook is hij voorzitter
van de Amsterdamsche commissie van toe
zicht op de Amsterdamsche Gem. Kweeek-
school voor onderwijzers en onderwijzeres
sen en curator van het Ger. Gymnasium te
Amsterdam.
Bij de Jongste kabinetsformatie werd de
jubilaris, gelijk bekend is, aangezocht voor
de portefeuille van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen. In verband met zijn positie
aan de Vrije Universiteit kon de jubilaris
het niinisterambt niet aanvaarden.
Dr. Woltjer is ridder in de orde van den
Ned. Leeuw.
Ond'er leiding van de hoogleeraren Dr. J.
H. Pos en dr. D. H. Th. Vollenhoven, beide
oud-leerlingen van den jubilaris, heeft zien
een comité gevormd om hem te huldigen.
Zijn verblijf te Wittcm
Gistermorgen werd van 11 tot 12 uur gele
genheid gegeven om bij Zijne Eminentie op
audiëntie te komen, waarvan een groot aan
tal autoriteiten uit de naaste omgeving heb
ben gebruikt gemaakt.
Om half een ging de Kardinaal aan een
gemeenschappelijken maaltijd, waartoe wa
ren uitgenoodigd o.m. alle buurtpastoors, be
nevens de graaf van Gulpen, graaf de Mar-
chant et d' Ansembourg, de burgemeester
j van Wittem en de heer L. Merckelbach.
Aan tafel werd o.m. het woord gevoerd
door den rector van Wittem, den Zeereerw.
Pater J. van de Kar.
Aan het einde van de tafel nam de Kard.
het woord en zeide o.m.:
Ik dank u voor de hulde mij gebracht. Als
ik mijn 50-jarige priesterloopbaan terugdenk,
komen mij de woorden voor den geest: „Het
is God, Die mij de hand heeft genomen, Die
mij geleid heeft volgens Zijn wil"
Hieruit kunnen wij leeren, vast te hou
den aan de hand der Goddelijke Voorzienig
heid, Wij priesters vooral, seculieren, zoowel
als particulieren.
Uw gebed vraag ik voor de propaganda
Fide. Veel wordt er gédaan, veel blijft er nog
te doen over. Bidt, opdat velen Jesus Chris
tus mogen vinden en met het geloof ook tij
delijke welvaart, mogen verkrijgen.
Woensdagmiddag heeft de Conjmissaris
van de Koningin in Limburg, mr. E. 'o. J. M.
baron van Hövell tot Westerflier een bezoek
gebracht bij den Kardinaal.
„Ach beste Karei, ik had al gedacht, dat ste ontroeringen van geluk.
De nieuwgebouwde St. Josephskerk der
Paters Minderbroeders-Conventueelen, m
het rectoraat Itaalheide-Kerkrade, vertoont
nu reeds scheuren in de gewelven en zijwan
den, tengevolge van den mijnbouw. De kers-
is nog' geen jaar in gebruik genomen.
Besprekingen met den Rijksbemiddelaar
Onder leiding" van den rijksbemiddelaar,
prof. mr. Aalberse heeft gisterenmiddag op
het departement van Arbeid, Handel en Nij
verheid een bespreking plaats gevonden tus
schen de afgevaardigden van de patroon»
eenerzijds en dc samenwerkende arbeiders
reorganisaties anderzijds, welke betrokken
zijn bij het in Bergen op Zoom uitgebroken
conflict in de bouwbedrijven.
Na ampele bespreking werd ten slotte
overeengekomen, dat ieder der partijen bij
haar opdrachtgevers zal voorstaan een
plaatselijk contract ingevoerd 'te krijgen,
waarvoor als grondslag ds collectieve ar
beidsovereenkomst voor de bouwbedrijven
voor den kring Breda zal gelden.
Voor de daarin opgenomen loonregeling zal
een andere, zooals bij do bespreking over
eengekomen, ter beoordeeling aan partijen
worden voorgelegd.
Indien op dit voorstel wordt ingegaan, zal
nog déze week de staking een einde ne
men.
(Nadruk verboden)
(Tweede helft September)
Midden September is de tijd om slazaad
en bloemkool uit te zaaien voor „weeuwen-
planten": hiervoor kan men nemen de „bon
te chili" en den „Mei-koningin," waarvan
vooral de laatste op den kouden grond zeer
voldoet; de Erfurter dwerg is voor bloem
kool aan te bevelen. Men kan de laatste buiten
zaaien, maar in den bak, waar dan bij re
genachtig weer de ramen opgelegd kun
nen worden, achten wij beter. Staan
straks de plantjes erop, dan worden de ra
men eraf genomen. Wanneer de planten 'n
paar blaadjes vertoonon, hebben ze meer
ruimte noodig. waarom we ze dan verspe
llen en ze gelegenheid krijgen tot flinke
sterke planten op te groeien. Zaait men
bloemkool in den bak, dan kan men hiermee
wachten tot het einde dezer maand, daar
anders bij gunstig weer de planten voor den
winter licht te zwaar worden. Zoo kon het
ook met onze sla gaan, te zeer ontwikkelde
planten gaan bij verplanting vroeg' schieten.
De bloemkool die ge nu in den tuin hebt
staan, moet ge geregeld eiken dag nagaan,
om te voorkomen, dat de zon ze niet geel
doet worden. Daartoe is het noodig de bla
deren te knikken en aidus de „bloem" tc be
schutten; bloemkool, die niet blank is. heeft
haar waarde voor een groot deel verloren.
Ik zie daar in uw bedden bietwortels en
witlof-planten, die doorgeschoten zijn; ze
geven wat de eerste betreft, geen smakelijke
wortels, terwijl de laatste geen vaste knop
pen vormen.
Men doet dus het best ze te verwijderen.
Loop eens even straks tusschen de witlof
wortels, om ze hier en daar waar ze te
gedrongen staan, wat uit te dunnen; de
overblijvende kunnen daar nu nog van prö-
fiteeren. Van de witlofwortels van het vorig
jaar kunt ge nu de zaadstengels afsnijden
of met wortel en al uit den grond lichten en
op den zolder te drogen hangen. Hang zo
omgekeerd op en leg krantenpapier op
den vloer, om het zaad, uit uitvalt te ver
zamelen. Denk om de muizen! Ziet ge nu
uw aardbeibedden nog eens na, om de ran
ken van oude en jonge planten te verwijde
ren en de te zwakke planten door betere
te vervangen? Zoo hier en daar kan men
nog opmerken, dat de bessenstruiken ver
keerd behandeld worden. Als de bessenoogst
Is afgeloopen, bindt men de struiken te za-
men alsof het takkenbosschen zijn. Waar
om doet men dit? Om des te beter het on
kruid dat er zich welig tusschen heeft ont
wikkeld en moeilijk te verwijderen was, baas
te kunnen worden, terwijl tevens zon en
lucht den grond kunnen bereiken. Dat is
geen kwaad idee. maar de handelwijze Is
toch af te keuren; tenminste als men het
samenbinden reeds doet, als het blad nog
aan de struiken zit en de bossen eerst na
den winter losmaakt. Dan belet men licht
en lucht toe te treden tot het binnenste der
struiken, tengevolge waarvan de bladeren
verstikken en de vruchtknoppen zich slecht
ontwikkelen. Zulke mishandelde struiken
kunnen het volgende jaar geen rijken oogst
geven en alleen aan den buitenkant der
takken cn aan de toppen vruchten dragen.
Het is dus zaak, om waar dat samenbinden
nog geschiedt, na het verwijderen van het
onkruid en het losmaken van den grond,
onmiddellijk de struiken weer los te maken.
U verzuimt zeker niet, om eiken morgen
eens langs uw perziken te loopen; krijgen
ze een zachtgele kleur, dan probeert ge eens
j voorzichtig (niet drukken) of zc willen
loslaten. Hebt u misschien ook hazelnoten?
Denk dan aan den pluk. Er is wel geen ge
vaar voor overrijp worden, maar wellicht
wel voor verlies. Veelal toch vindt men den
hazelaar, die een vochtigen bodem voor lief
neemt, langs de sloot, zoodat de rijpe vruch
ten voor een deel in het water terecht of
liever niet terecht komen. Maar er kan nog
een andere oorzaak van verlies zijn; dooi
de ratten die in het water verblijf houden
en dan geen enkele vrucht sparen. Ter be
veiliging tegen deze roovers kunt ge om
den stam van den boom een flinke strook
zink of blik bevestigen, waarvan de rand
iets omgebogen is; dan kunnen de ratten 1
er niet tegen opklimmen.
Wie zelf zijn zaad wil winnen van ver
schillende bloemen en groenten, moet hier
aan veel zorg besteden, anders gaat de boel
schimmelen of verliest het zaad een deel van
zijn kiemkracht. In den regel zal men beter
uit zijn, wanneer men zijn zaad koopt en
betrekt van een vertrouwde firma, tenzij
men te doen heeft met een zeldzaam ge
was of een bijzondere kruising en men het
zaad winnen beschouwt als een liefhebberij.
Maar nog eens: de meeste zorg zij dan aan
bevolen! Indien u in het bezit is van 1 of
meer Laurieren, dan kunnen deze thans
verplant of verpot worden in een grooteren
pot. Men doet dit als regel om de 2 jaar,
het eerste jaar na het verplanten ontwik
kelt zich het wortelgestel het meest, het
tweede jaar groeit de plant meer naar bo
ven. Groote kroon- of pyramideboomen kan
men nog langer in de kuip laten staan, in
dien men althans niet merkt, dat zij kwij
nen. Gebruik bij het verplanten een krach
tig potmengsel. b.v. van bladaarde en paar-
denmest, die goed verteerd is, van elk de
helft. Druk dit mengsel goed aan en giet
dan den eersten tijd niet te veel, anders
gaan de wortels licht rotten.
Voor de huisvronuw: Om zoo af en toe in
den a.s. winter uw woonkamer te vervullen
met een heerlijk parfum, moet ge thans
bloeiende rozen plukken, deze zonder ste
len inmaken in een terdege gereinigde en
gedroogde l'lesch welke luchtdicht kan wor
den afgesloten. Bewaar de flesch op een
koele plaats en na een paar weken kunt ge
reeds van den heerlijken rozengeur genie
ten, door een poos de flesch te openen.
Maandenlang blijft dit geconserveerde ro-
zenparfum bruikbaar.
