Het „Volksbegehren"
FEUILLETON
RADIO-OMROEP
HET TESTAiENT VAN DEN
ADMIRAAL
TWEEDE BLAD
VRIJDAG 18 OCTOBER 1929
BLADZIJDE 1
Het wetsontwerp van Hugenberg
BUITENLANDSCH NIEUWS
EEN „STEKER" MAAKT
DUSSELDORF ONVEILIG
KERKNIEUWS
Het katholiek onderwijs in
Madras
STOOMVAARTLIJNEN
In heel Duitschland zijn de inschrijvin
gen begonnen op de lijsten voor het „Volks-
begehren", dat paragraaf 3 van art. 73 der
Weimarsche grondwet tot grondslag heeft,
en dat luidt:
Een volksstemming moet dan plaats heb
ben, wanneer een tiende der kiezers het in
dienen van een wetsontwerp verlangt. De
grondslag van het „Volksbegehren" moet een
uitgewerkt wetsontwerp zijn. Het moet dooi
de regeering bij den Rijksdag worden inge
diend, waarbij ze een verklaring aflegt om
trent haar standpunt. Het „Volksbegehren"
heeft niet plaats, wanneer het verlangde
wetsontwerp in den Rijksdag ongewijzigd
wordt aangenomen. De bepaling van de
grondwet, dat een uitgewerkt wetsontwerp
den grondslag moet vormen voor een „Volks
begehren", is voor Hugenberg en zijn Rijks
commissie reeds voldoende geweest en
ze hebben een uit vijf paragrafen bestaande
wet uitgewerkt, die in de eerste plaats de
regeering de verplichting oplegt, de beken
tenis der oorlogsschuld buiten werking te
stellen. Verder wordt er in dit wetsontwerp
bepaald, dat er geen nieuwe lasten en ver
plichtingen, die op de oorlogsschuldsbekente-
nis berusten, mogen worden aanvaard. Er
wordt uitdrukkelijk nog aan toegevoegd, dat
hieronder ook de lasten en verplichtingen
vallen, die op grond der voorstellen van de
Parijsche deskundigen zijn aangenomen;
hiermee wordt bedoeld het Young-plan, dat
echter niet bij naam wordt genoemd. Bij een
HUGENBERG
verdere paragraaf wordt bepaald, dat Rijks
kanselier en Rijksministers, die in strijd met
deze voorschriften, verdragen met buitenland-
sche mogendheden onderteekenen, onderwor
pen zijn aan straffen, die in het strafwet
boek tegen landverraad zijn vastgesteld; met
andere woorden: volgens het wetsontwerp
van Hugenberg kunnen Rijkskanselier en
Rijksministers met tuchthuis worden be
straft, wanneer ze nadat de Rijksdag het
Young-plan heeft aangenomen de wet,
welke het Young-plan bevat, onderteekenen
(zooals de grondwet hun dat voorschrijft).
Dit wetsontwerp moet aan den Rijksdag
worden voorgelegd, ingeval een tiende der
kiezers dit verlangt. Het totale aantal kie
zers in Duitschland bedraagt rond 40 millioen
en er is geen twijfel aan, dat het Hugenberg
lukken zal, de 4 millioen stemmen te vinden
die door de grondwet vereischt zijn voor een
volksstemming. Zijn deze 4 millioen stemmen
gevonden, dan is de regeering verplicht, het
wetsontwerp bij den Rijksdag in te dienen.
Het spreekt vanzelf, dat ze tegelijkertijd een
regeeringsverklaring zal voorleggen, die zeer
beslist tegen het wetsontwerp opkomt. Er is
met zekerheid aan te nemen, dat het ont
werp door den Rijksdag wordt verworpen
Hugenberg kan en zal het dan den Duitschen
kiezers voorleggen vcor een volksstemming.
Voor het aannemen van het wetsontwerp
in een volksstemming is een eenvoudige
meerderheid der stemmen vereischt Hugen
berg zou dus meer dan 20 millioen stemmen
moeten bij elkaar krijgen. Er is geen kwestie
van, dat hij hierin zal slagen. Bij de laatste
Rijksdag-verkiezingen op 20 Mei 1928 hebben
de Duitsch-nationalen rond 4.300.000 stemmen
verkregen. Met de Duitsch-nationalen zullen
bij een volksstemming de nationaal-socialen
en andere kleinere rechts-partijen samen
gaan, die ongeveer een millioen stemmen bij
elkaar zullen krijgen. Daarbij komt dan nog
een aantal meeloopers, die de zeer levendige
agitatie, welke Hugenberg in heel Duitsch
land voor zijn „Volksbegehren" uitoefent,
zullen mobiliseeren.
Het aantal van deze meeloopers is natuur
lijk niet te berekenen, maur het is te voor
zien, dat zelfs in het gunstigste geval, Hu
genberg voor zijn wetsontwerp hoogstens zes
a acht millioen stemmen zal bijeenbrengen.
De volksstemming, waarvoor Hugenberg aan
het werk is, is klaarblijkelijk tot een mis-
lukking veroordeeld. Hugenberg zelf zal zich
waarschijnlijk omtrent de kansen van zijn
volksbegeeren ook geen illusies maken en het
is niet recht duidelijk, waarom hij zoo'n om
vangrijke politieke agitatie ontplooit, om zich i
ten slotte aan een nederlaag bloot te stellen.'
Men gelooft, dat Hugenberg er naar streeft,
Rijkskanselier en zoo mogelijk dictator in
Duitschland te worden. Maar wil hij dit
doel bereiken door een nederlaag bij een
volksstemming?
Sedert enkele dagen is de tegen-agitatie
der regeering tegen die van Hugenberg be
gonnen. De Rijksminister van Binnenland-
sche Zaken, Severing, heeft ze geopend met
een rede, die hij voor de radio heeff gehou
den; andere ministers zullen hetzelfde doen
Intusschen is nu ook de oproep van de Rijks-
regeering tegen Hugenberg's „Volksbegehren
„Aan het Duitsche volk", bekend gemaakt.
De oproep geeft een uitleg van de eischen
der Hugenbergmannen en wijst erop. dat een
losmaken van de overeenkomsten de bevrij
ding van het Rijnland voor onafzienbaren
tijd onmogelijk zou maken, terwijl een vast
houden aan de Dawes-overeenkomst een fi-
nancieele en economische katastrophe ten
gevolge zou hebben. Verder wordt er in den
oproep op gewezen, dat Duitschland nooit
het éénzijdige schuldoordeel heeft erkend en
dat elke Duitsche regeering het plechtig
heeft van de hand gewezen. Maar, zoo heet
het verder, er bestaat gevaar, dat door het
„Volksbegehren" de onvermoeide arbeid, om
de wereld over de ware oorzaken van den
oorlog in te lichten, zonder succes zal blijven.
Wie den opbloei van Duitschland niet wil
tegenwerken, moet het „Volksbegehren" ver
werpen, omdat het enkel en alleen tot ver
deeldheid en slavernij van het Duitsche volk
zou leiden.
DE AFFAIRE—SKLAREK
BERLIJN, 17 Oct. (V.D.) Bij de verhoo-
ren van de directeuren van de Stadtbank,
Schmitt, Hoffmann en Schroeder door Ober-
regierungsrat Tapolski heeft Schroeder de
sensationeele mededeeling gedaan, dat niet
hij, doch zijn inmiddels overleden voorganger
opdracht had gegeven de controle der reke
ningen na te laten. Hij heeft slechts verder
gewerkt in den geest van zijn voorganger.
Er wordt thans onderzocht of deze mede
deeling waarheid bevat. Schmitt meende,
dat, wanneer werkelijk reeds onder Hirsch
de controle gestaakt is. Schroeder dit bij het
overnemen van den post aan de directie had
moeten mededeelen.
Schmitt vertelde, hoe de Sklareks over
iederen maatregel van de Stadsbank onmid
dellijk werden inlichtingen door hunne vrien
den. Eveneens werden zij op de hoogte gehou
den van de besprekingen in de credietcom-
missie. Directeur Hoffmann verklaarde tij
dens zijn verhoor, dat hij de betrouwbaarheid
der gebroeders Sklarak nooit in twijfel ge
trokken had.
Ontslag der directeuren van
de Stadtbank?
BERLIJN, 17 Oct. (V.D.) Het Berliner
Tageblatt meldt, dat de Stadtbankdirecteu-
ren Schmitt, Hoffman en Schrooder hunne
posten niet meer zullen bekleeden. onaf
hankelijk van den uitslag van het discipli
naire onderzoek. Zij zullen worden ontsla
gen. Reeds Vrijdag zouden de posten tot
vacatures worden verklaard.
Burgemeester Schneider geschorst
BERLIJN, 17 Oct. (V.D.) Naar de pers
dienst der stad Berlijn mededeelt, heeft
Donderdagmorgen burgemeester Scholz, als
plaatsvervanger van den opperburgemeester,
den burgemeester Schneider van het district
Midden-Berlijn geschorst uit de uitoefening
van zijn ambt in verband met het discipli
nair onderzoek, dat tegen hem wordt inge
steld.
IN DEN PRUISISCHEN LANDDAG
BERLIJN, 17 October (V.D.) De
Duitsch-nationale afgevaardigde Dr. von
Winterfeldt, legde Donderdag namens zijne
fractie een verklaring af. De Pruisische re
geering heeft gisteren door middel van den
Pruisischen premier in den Landdag laten
verklaren, dat zij het niet in overeenstem
ming acht met de verplichtingen van amb
tenaren, dat ambtenaren deelnemen aan het
volksreferendum en dat zij overtreding van
dit voorschrift zal straffen.
Het gevolg van deze verklaring is geweest,
dat de opperpresidenten en landraden op
ontoelaatbare wijze pressie uitoefenen op de
onder hen staande ambtenaren. Hiertegen
over stelt de Duitsch-nationale Landdag
fractie vast, dat, doordat het Rijksministe-
rie van Binnenlandsche Zaken het referen
dum heeft toegelaten, vaststaat dat de actie
daarvoor niet ongrondwettig is en het deel
nemen daaraan dan ook niet strijdig is met
een of andere wetsbepaling met de discipli
naire voorschriften. In 't Duitsche Rijk mag
dan geen kiezer in deze worden belemmerd.
De Pruisische staatsregeering heeft dus een
onbeholpen poging gedaan de ambtenaren
te intimideeren. Wij hebben een beroep ge
daan op het Staatsgerechtshof om te doen
vaststellen, dat een ambtenaar het recht
heeft het referendum te teekenen."
DR. KAAS OVER DEN POLITIEKEN
TOESTAND.
DORTMUND, 17 Oct. (V.D.) Voor een druk
bezochte openbare vergadering sprak Don
derdagavond de voorzitter der Duitsche Cen
trumpartij. dr. Kaas, over den poiitieken toe
stand. Verkort zeide hij het volgende: „Als
niet alle voorteesenen bedriegen dan zal
de komende winter ons sterke spanning
en heete politieke gevechten brengen. En
luist nu, terwijl wij ons bevinden in een
toestand van verdeeldheid, verzoeken wij de
regeering zich toch vooral van haar verant
woordelijkheid bewust te zijn. Het onbevre
digende van den toestand wordt nog ver
sterkt door de z.g.n. Nationale Oppositie en
door den toestand waariln zij dor de „Hu-
genberg-beweging" is geraakt. De Centrum
partij heeft besloten haar medewerking te
verleenen tot verbetering der toestanden. De
rfgeloopen tien jaren zijn wel een Kruisweg
geweest maar geen dwaalweg. De Centrum
partij kan zich niet aansluiten bij diegenen
die grooten ophef maken van de gedwongen
resultaten van den Haag. Als de Duitsche
Volksvertegenwoordiger er toe komt het plan
Moung aan te nemen, dan is dit slechts te
betitelen als „Onverantwoordelijk" en oo::
im tot binnenlanc'rche hervormingen te ko
nen die onherroepelijk met 't plan-Foung ge
naard gaan. Wat betreft het spaarprincipe,
zeide spr., zal de Centrumpartij alles doen
om dit te bevorderen.
AUTOMOBIELTENTOONSTELLING
IN LONDEN
LONDEN, 17 October (V.D.) Heden is
in Olympia de grootste automobielten toon
stelling geopend, welke tot nu toe is gehou
den en waar meer dan 90 merken zijn ten
toongesteld, waarvan bijna zestig van buiten
Engeland geïmporteerd. Van deze tentoon
stelling is het opmerkelijkste de overzichte
lijke wijze, waarop alles te zien is. Er is een
groote verscheidenheid in chassis, capaciteit
en aantal cylinders, alsook in motoren, mo
dellen en prijzen. De prijzen zijn van 3.500
pond tot 100 pond. Er is een groote collectie
in de kleinere typen, bij welker fabricage
de Engelsche fabrikanten altijd een voor
aanstaande plaats hebben ingenomen. De
fabrikanten hebben er vertrouwen in, dat de
populariteit van wagens van 7 tot 12 P.K.
niet vermindert. Daarenboven is de vraag
nSar luxe wagens niet minder geworden. De
grootste ontwikkeling is geconstateerd bij
niet te dure 6 cylinder wagens met ongeveer
15 P.K.
DE POLITIEKE TOESTAND IN OOSTEN
RIJK.
Kunschak over de Heimwehren.
Woensdagavond heeft te Weenen een ver
gadering plaats gehad, in welke de afge
vaardigde Kunschak opnieuw over de Heim
wehren sprak. De vergadering werd ook door
aanhangers van de Heimwehrbeweging be
zocht en een deel van de galerij en de uit
gangen waren door hen bezet. Tijdens de-
vergadering kwam het herhaaldelijk tot
stormachtige manifestaties.
Kunschak verklaarde, dat wanneer iemand
van hem verwacht heeft, dat hij alles wat
de Heimwelir kan als een evangelie zou aan
vaarden, degenen, die zulks meenden teleur
gesteld zullen uitkomen. Hij is het eens met
den Bondskanselier Schober, die het goede
uit de Heimwehrbeweging wil halen. Het gaat
er in Oostenrijk om de puinhoopen die de
oude monarchie heeft achtergelaten, bewoon
baar te maken. Dit is een moeilijke taak.
Hierop werd heftig geïnterrumpeerd en
ontstond een groot tumult.
Onder groote opwinding verklaarde Kun
schak dat de taak daarom zoo moeilijk is,
omdat bijna alle voorwaarden voor den we
deropbouw ontbroken hebben.
Onder herhaalde interrupties verklaarde
Kunschak, dat Oostenrijk thans rust noodig
heeft.
Over de methode van den strijd tegen de
sociaal-democratie is een strijd uitgebroken.
Wat deze 'methode betreft, moest hij verkla
ren, dat hij het niet eens kan zijn met de
Stiermarksche groep der Heimwehren. Het
gaat hem slechts om eer, vrijheid en het in
stand houden van de katholieke arbeiders
organisaties. Wie aan deze organisaties komt
slaat op graniet. In de schaduw van de
Heimwehrbeweging heeft zich de Heimatbe-
bundbeweging ontwikkeld, waarin alle poli
tieke ontevredenen zich in den strijd tegen
de afgevaardigden hebben gevonden. Wan
neer met de eerlijke Heimwehrbeweging een
verzoening mogelijk is, met de Heimatbund-
beweging is zulks onmogelijk.
Na den afgevaardigde Kunschak sprak de
katholiek-sociale gemeenteraads-afgevaardig-
de uit Weenen Rummelhardt, die echter door
het algemeen tumult onverstaanbaar was.
Hij verklaarde, dat het gemeenschappelijke
doel moet zyn de Marxisten uit het raad
huis te verwijderen.
SCHIETPARTIJ OP EEN TREIN.
De hoofdaangeklaagdc veroordeeld tot de
doodstraf.
POLA, 17 Oct. In het voor de speciale
rechtbank ter bescherming van den Itali-
aanschen Staat gevoerde proces tegen Wla-
dimir Gorton en vier andere inwoners van
Vermo, die wegens deelneming aan een
schietpartij op een trein met kiezers, die uit
de gemeente Treviso naar de stembus te Pi-
sino op weg waren, aangeklaagd waren, is
vandaag het vonnis gevallen.
Gorton werd tot de doodstraf veroordeeld,
de vier anderen elk tot een gevangenisstraf
van dertig jaar.
Het vonnis is aan Gorton bereids vol
trokken.
STUDENTENRELLETJES IN AGRAM
AGRAM, 17 Oct. (V. D.) Het vonnis
der rechtbank te Pola, inzake het Orjuna-
proces, had Woensdagavond nieuwe Itali-
aansche manifestaties ten gevolge, welke
ernstiger waren dan'die van Dmsdag. Een
groep studenten hield in de aula der Uni
versiteit een protestvergadering, waarbij de
Yougaslavische vlag met rouwfloers was
omwonden.
Daarna verzamelden de demonstranten
zich voor het Fransche consulaat, waar net
oikslied en de Marseillaise werden gezon
den. De politie dreef de demonstranten op-
rneuw uitren doch deze konden zich toch
weer verzamelen voot het Duitsche consu
laat. Daar werd de „Wacht am Rhein" ge-
en - nt uit istrian hield een
gloedvolle rede, waarin hij zijn sympathie
betuigde met Zuid-Tirol.
Daarna ging het naar net Oostenrijksche
consulaat, waar de sympathiemaniiestaties
werden herhaald. Opnieuw greep de politie
in en arresteerde 47 studenten. Toen de
menigte naar het Italiaanscne consulaat wil
de trekken, voerde de bereden politie een
charge uit. Verscheidde groepen studenten
waren intusschen het bioscoop-theater bin
nengedrongen. om de voorstelling te onder
breken. Ook in het theater wild-?*1 de stu
denten binnendringen, doch dit werd nun
door de politie belet. Niettemin gelukte het
den studenten na 9 uur binnen het theater
te komen en met geweld de voorstelling te
onderbreken hoewel de directeur een treur-
pauze van 5 minuten had 'aten inlasschen.
Talrijke moorden; de moordenaar on
vindbaar De justitie looft een be
looning van 3900 mark uit
Geruimen tijd geleden werd uit Düsseldorf
gemeld, dat aan c enige personen des avonds
laat door een man op straat messteken wa
ren toegebracht. Niettegenstaande alle in het
werk gestelde poging n kon men geen spoor
van den dader ontdekken, meldt het Hdls-
blad.
Inmiddels is het gebleken, dat men hier
niet t? doen heeft met op zich zelf staande
gevallen, maar dat sinds een maand of
acht in Düsseldorf en omgeving een soort
stelselmatige terreur bestaat, die door een ge-
heimzinnigen „steker" wordt uitgeoefend. In
dien tijd n.i zijn zev n menschen vermoord
acht door messteken en mishandelingen
zwaar gewond. Na iederen aanval verdwijnt
de moordenaar spoorloos om na een bepaal
den tijd weer op te duiken en zijn vreeselijk
werk te h rvatten.
Op 3 Februari, zoo lezen we in een uitvoe
rige Berlijnsche correspondentie in de „N. Fr.
Press?" ,vond in het oosten van de stad en
eigenaardige misdaad plaats. Uit het nach
telijk duister stortte zich een man op de
oude vrouw Kühne, verwondde haar zwaar
door eenige m'ssteken en was het volgende
oogenblik verdwenen. Zes dagen later ont
dekten voorbijgangers bij de gemeentelijke
badinrichting onder 'n hoop brandende tak
ken het gedeeltelijk verkoolde lijkje van een
meisje, de achtjarige Rosa Ohliger. Het hind
was met 13 messteken gedood, waarvan tfer-
schill nde in het hart.
De bevolking geraakte in groote onrust,
toen van medische zijde werd vastgesteld, dat
beide moorden met hetzelfde mes waren be
gaan.
Vier dagen later werd een 51-jarige arbei
der vermoord op straat gevonden. De moor
denaar had hfm blijkbaar van achteren
overvallen en hem met niet minder dan 21
messteken afgemaakt.
Uit alles bleek, dat de geheimzinnige dader
uitsluitend op moord uit was.
De politie te Düsseldorf riep de hulp in der
Berliinsche recherche. Een rechercheur ver
scheen, maar moest na eenigen tijd onver
richter zake terugkeeren. Het mysterie bleef
onopgehelderd.
Begin April twee nieuwe opzienbarende
aanslagen.
Een 16-jarig meisje, dat ergens buiten de
stad langs een vrij eenzamen weg liep, kreeg
plotseling een lasso om het hoofd geworpen
en werd tegen den grond getrokken, waarna
een man haar trachtte te wurgen. Bij de toe
vallige nadering van enkele personen ging de
aanvallrr op de vlucht. Drie dagen later een
herhaling: weer werd een vrouw met een
lasso gevangen. Het slachtoffer wist zich ech
ter zoo krachtig te verdedigen, dat haar be
lager moest wijken.
Enkele dagen later werd een 20-jarige
werklooze als de vermoedelijke dader gear
resteerd. De man vertelde de politie de moor
den en overvallen gepleegd te hebben. Hij was
een lichamelijk en geestelijk achterlijk wezen,
h' t kind van een dronkaard en een zwakzin-
nige moeder. Als motief voor zijn daden gaf
hij op, dat hij zich op de menschen en spe-
ciaal de vrouwen, had willen wreken, omdat
hij altijd beschimpt en gehoond werd. Tegen
over zijn verdediger nam de man echter zijn
bekentenis terug; hij bleef intusschen in ver
zekerde bewaring.
Op 21 Augustus begonnen de geheimzin
nige misdaden opnieuw. In dezelfde wijk.
waar ook vro ger de overvallen plaats von
den, werden achtereenvolgens een jong
meisje, een vrouw en een man van achteren
aangevallen door een persoon, die hen blik
semsnel eenige malen met een mes in den
rug stak en dan verdween.
Drie dagen later werden op een buitenweg
twee kinderen op gruwelijke wijze vermoord
gevonden; (jienzelfden nacht werd een jong
meisje door in ssteken zwaar gewond. Ir
geen enkel geval werd het slachtoffer be
roofd of werd een zedelijkheidsmisdrijf be
gaan.
Meer en meer wint de overtuiging v ld. da
men met een krankzinnige te doen heeft. Or
30 September werd op een afgelegen plek nabf
de rivier het lijk van en jonge vrouw gevon-
ien: dezen keer was 't slachtoffer afgemaakt
door acht slagen op h:t hoofd met een zwa?-
voorwerp, waarschijnlijk een hamer. Df
vrouw, afkomstig uit Gelsenkirchen, war
naar Düsseldorf gekomen voor haar genoe
gen, heeft waarschijnlijk den onbek nden
misdadiger leeren kennen en is door hem
op een eenzame wandeling vermoord.
Wederom werd hulp gevraagd aan B rlijn.
dat een van zijn bekwaamste speurders zond
Nauwelijks had de man zijn taak aanvaard,
of men vond op 12 October in de onmiddel
lijke omgeving van Düsseldorf, eén sterv nde
vrouw; vermoord met acht hamerslagen op
het hoofd.
De ju titie heeft een 1 «i
van 3000 M voor het opsporen van den on
vindbare. In den nacht van Zondag op
Maandag is een groote razzia gehouden in
alle stadsdeelen, waar moorden zijn begaan
Tevergeefs. De geheeie bevolking is op haar
:)ui vive en is rechercheur-m e.
Men leeft in vrees voor nieuwe misdaden,
daar m het moordwerk een zekere r gelma-
.igheid is te ontdekken.
KABIB OELLAH HEEFT ZICH
OVERGEGEVEN
LONDEN, 17 Oct. (V. D.) Naar uit
Peschawar gemeld wordt, heeft Ha bib Oel-
ian, die een toevlucht gezocht had m de
citadel van Kaboel, zich aan den nieuwen
machthebber Nadir Khan overgegeven.
VERSCHRIKKELIJKE BRAND IN EEN
HOTEL
NEW-YORK. 17 Oct. (V. D.) Te
Scattie brak brand uit in het Portland
hotel, het grootste hotel der stad. Het vuur
verspreidde zich met een groote snelheid en
spoedig was het geheelen gebouw in de
asch gelegd. Zeven personen kwamen in de
vlammen om, terwijl 15 anderen zware ver
wondingen opliepen. Men vreest, dat net
aantal slachtoffers nog zal stijgen.
DE REIS VAN DEN ENGELSCHEN
PREMIER.
NEW-YORK, 17 Oct. (V.D.) Ramsay Mac-
Donald, vergezeld van zijn dochter Ishbel,
is hedenmorgen te Ottawa aangekomen. Hij
werd ontvangen door den Canadeeschen pre
mier Mackenzie. Onmiddellijk na zijn aan
komst begaf Mac-Donald zich naar het gou
vernementshuis. waar liij verwelkomd werd
door Lord Willingdon en lady Willingdon.
wier gast hij gedurende zijn verblijf in de
Canadeesche hoofdstad zal zijn.
In den loop van den dag begaf de pre
mier zizh naar het landhuis van Lord Wil
lingdon, tot het houden van een bespreking,
die naar men algemeen gelooft, gewijd is
aan het vlootvraagstuk. Hedenavond zal
MacDonald aanzitten aan een diner, te zij
ner eere gegeven door het gouvernement der
Dominions, in het Parlementsgbouw.
EEN WELDADIGHEIDSFONDS VAN ACHT
MILLIOEN DOLLAR
NEW-YORK, 17 Oct. Thans wordt be
kend, dat de vroegere president Coolidge en
de verslagen democratische candidaat van
het presidentschap, Al Smith, samenwerken
met den bekenden Amerikaanschen philan-
troop Rosenwald, bij het beheeren van een
weldadigheidsfonds groot acht millioen dol
lar, nagelaten door den uitvinder van het
zoeklicht, Conrad Hubert, die bepaalde, dat
het ten bate der menschheid door een Ka
tholiek, Protestant en Jood moest worden
aangewend.
De drie bovengenoemde personen kwamen
in alle stilte reeds sedert Juli bijeen.
Agentia Fides meldt:
De Katholieke Schoolraad van Madras,
die de voornaamste groep Katholieke scho
len van Indië vertegenwoordigt, heeft voor
taan een permanent bureau met een bezol
digd secretaris. Na overige met Mgr. Texei-
ra, bisschop van Mylapore, het naburige bis
dom, is besloten, dat dit bureau zou ge-
tigd zijn in het seminarie van St. Thomas.
De secretaris zal zijn Mr. S. Arpudaswamy
Udayar, lid van de wetgevende macht in
Madras, katholiek, en zeer op de hoogte
met kwesties van school en opvoeding
De wetgeving ten opzichte van de opvoe
ding is heden in voorbereiding. Men voelt,
dat deze de positie van de Katholieke scho
len in gevaar kan brengen in een land met
42 millioen inwoners, terwijl tot nu toe de
positie tamelijk vast was. Het gouverne
ment wordt hoe langer hoe strenger ten ->r>-
zichte van zijn eischen en heeft grootsche
plannen voor nieuwbouw.
Het program vermeldt in de naaste toe
komst den bouw van 3750 meisjesscholen.
De Katholieke Schoolraad acht het het
meest urgent zoo spoedig mogelijk katholie
ke normaalscholen te bouwen. Een pas ver
schenen rapport zegt hieromtrent: Het is
ons comité duidelijk dat, willen wij niet ge
tuigen zijn van den ondergang van het ka
tholiek onderwijs, wij zoo spoedig mogelijk
goede katholieke krachten moeten aankwee-
ken. Dit kan echter niet bereikt worden
zonder vermeerdering van het aantal nor
maalscholen voor jongens en voor meisjes
in alle steden en belangrijke centra
ZATERDAG ig OCTOBER
HUIZEN, 1875 M. Uitsl. K.R.O.-Uitz.
xj.3012.00 Godsdienstig halfuurtje.
12.151.15 Concert door het K.R.O.-
Tno. 1.152.00 Gramofoonmuziek.
2.003.15 Kinderuurtje. 4.004-3©
Cursus Esperanto. 4.305-©o Cursus
Engelsch. 5.006.45 Gramotoonmu-
ziek. 6.457.00 Journalistiek Week
overzicht. 7.007-30 Lezing over
Electnciteit in de huishouding. 7.30
8.00 Lezing over Het Katholiek stand
punt inzake lichaamscultuur. 8.0111.»
Concert. Orkest en humorist. 11.00—
12.00 Gramoioonmuziek.
HILVERSUM, 298 M. Na 6 uur 1071 M.
10.0010.15 Morgenwijding. 12.15—
2.00 Concert door het kwartet. 2.00—
2.30 Fümpraatje door Max lak. 2.30—
4.00 Aansl. v. h. Theater Tuschinsky.
4.004.30 Lezing door J. J. A. de Ridder
Onze Auto. 4.305.00 Sportpraat e
door H. Hollander. 5.005.30 Gezond-
heidshalfuurtje door-Dr. M. Niemeijer.
5.305.00 Duitsche les. 6.007.45
Concert door het orkest met medew. van
het Tokkel-octet. 8.00 „V.A.R.A.".
Voor de visscners op zee. 9.00 Vara.
Concert. Vara-orkest o.i.v. Hugo de
Groot. Joh. jong. orgel. Gramofoon
muziek. 10.00 Persber. Daarna vervolg
concert. 10.45 Actueeie en levensliedjes.
11.15 Gramofoonmuziek.
DAVENTRY, 1554,4 M. 11.05n-ao
Lezing. 1.202.20 Orkestconcert.
3.45 Berichten. 3.50 Concert. H.
Thorpe, tenor. H. Brindle, bariton Orkest.
5.05 Cinema-orge.conceri. 5.35
Kinderuurtje. 6.35 Nieuwsberichten.
7.05 Pianorecital door G. Peppercorn.
7.20 Lezing. 7.35 Lezing. 7-5©
Voordracht. 8.05 Muziek-concours.
Orkesten. 9.20 Nieuwsber. 9.35
Lezing. 9.50 Ber.chten. 9.55 Vaude
ville. 11.0512.20 Dansmuziek.
PARIJS „RADIO PARIS" 1725 M.
12.502.20 Gramofoonmuziek. 4.05
Kinderuurt;e. 4.35 Dansmuziek.
6.55 Gramofoonmuziek. 8.35 Orkest
concert. 9.20 Ber.chten. Daarna Dans-
muz.ek.
LANGENBERG, 473 M. 6.20—7.20
Gramofoonmuziek. 9.3510.45 Gramo
foonmuziek. 11.30 Gramoioonmuziek.
12.251.50 Orkestconcert. 4.55
5.50 Concert. Orkest en piano. 7.25
Vroolijke avond. 9.5010.20 Dansles.
Daarna tot 12.20 Dansmuziek.
KALUNDBORG, 1153 M. 2.504.50
Orkestconcert. 7.208.20 Orkest
concert 9.1510.20 Orkestconcert.
10.2011.35 Dansmuziek.
BRUSSEL, 508,5 M. 5.20 Kamermu
ziek door Trio. 6.50 Gramofoonmuziek.
8.35 Orkestconcert. 9.20 Concert
ter gelegenheid van de inwijding der Feest
zaal van het Palais des Beaux Arts te Brussel
ZEESEN, 1635 M. 11.203.50 Lezingen
en lessen. 3.504.50 Orkestconcert.
4.507.05 Lezingen en lessen. 7.20
Concert. Orkest o.l.v. Bruno Seidler
Winkler. Daarna tot 1.50 Dansmuziek.
STOOMVAART MIJ. NEDERLAND
POELAU LAUT (uitr.) 15 10 v. Hamburg n. Bremen,
KON. HOLL. LLOYD
GELRIA (thuisr.) pass. 16/10 Fernando Noronha.
ZEELANDIA ithuisr.) 16/10 te en v. Corunna 19/10
v.m. 9 u. te Hmuiden verwacht.
KON. NED. STOOMB MAATSCHAPPIJ
ALKMAAR (uitr.) 16/10 te Callao.
BARNEVELD. Antwerpen n. Amsterdam, pass. 17/10
Vlisstngen.
BOSKOOP (thuisr.pass. 16/10 Azoren.
D-UCALION 16/ic v. Alicante r. Barcelona.
EOS 16/ic v. Genua te Tarragona.
IRENE 16/10 v. Ceuta n. Genua.
MARS 16 10 v. Catacoio n. Ban.
NEPTUNUS. Lissabon n. Amsterdam, pass. 16/10 Dun-
geness.
j OBERON 16/10 v. Smyrna te Constantinopel.
ORION 16/10 v. Boca Chica n. Havre.
RHEA 15'10 v. P. au Pnnce n. Aux Caves.
SIMON BOLIVAR (u-tr.) i7'io te Barbados verwacht.
STELLA 16 10 v. Varna te Constanza.
j VESTA 16/10 v. Calamata te Ptraeus.
VECHTDIJK 16'10 v S. Marta n. Cartagena.
HOLLAND—AFRIKA LIJN
ALK A ID 17 10 v. Amst. n. Rott.
HEEMSKERK 17' 10 v. Port Elisabeth n. East London.
RIJPERKERK (uitr.' 16'10 v. Las Palmas n. Kaapstad.
HOLL AND—AMERIKA-LIJN
LOCHMONAR, Rott. Pac. 16/10 te Colon.
NARENTA 17 To v. Seattle. v. Londen te Rott.
HOLLAND—OOST-AZIE-LIJN
GEMMA (thuisr.) 15/10 v. Tsmetao.
OLDEKERK (thuisr.) 16/10 v Penang.
JAVA—NEW YORK-LIJN
BOSCHDIJK, New York n. Java 15/10 Gibraltar rep.
JAVA—BENGALEN-LIJN
MAP IA 16/10 v. Batavia te Calcutta.
ROTTERDAMSCHE LLOYD
MENADO (uitr.; pass. 17To Pantellana.
PATRIA (uitr.) 17 To te Southampton.
TJERIMAI (uitr.1 16 '10 v. Suez.
TAMBORA (thuisr.) pass i7'io Kaap del Armi.
ROTTERDAM—ZUID-AMERIKA-LIJN
ALPHERAT (thuisr.) 16/10 te Santos.
EMZETCO LITN
JONGE ANTHONY 16T0 v. Barcelona n. Cette.
JONGE JACOBUS 16/ic v Alnnna n. Londen Rot
terdam.
NEDERLANDSCHE SCHEPEN
ANNA, m.s., 15 10 v Londen te Duinkerken-
BATAVIER V. 17 10 v.m. 8. u. 15 v. Rott. *e Gravesend.
DORDRECHT 17 10 20 mij! v Haaksvuurschip Eay-
town n. Stockholm.
EIEERCEN 16 ic v f-reeport te N. Orleans.
24
„Over een heeleboel dingen... dingen die ik
«iet begrijp. Ik voelde me angstig en gedrukt;
daarom kwam ik naar buiten. Ik merkte, dat
iemand mijn wagen volgde: ik hoorde het
hoefgetrappel van een vreemd paard."
Ze zweeg even en vervolgde:
„Vanmiddag had ik plotseling het idee, iets
te doen, dat mischien nogal dwaas was en
toen gebeurde er iets vreemds, iets, dat een
groote verantwoordelijkheid op mij gelegd
heeft en het is meer dan ik begrijpen en al
leen dragen kan en ik weet niet, wie ik om
raad moet vragen."
Ze sprak haastig en nerveus.
„U moet niet denken," ging ze voort, „dat
ik de Smith's en Pete en Billy er minder om
acht, integendeel, ik houd dolveel van ze,
maar zij zouden het niet begrijpen. Ze' zou
den mij uitlachen en misschien wel kwaad
zfjn
„Kan ik het begrijpen?"
Opnieuw viel er even een zwijgen. Toen
hoorden ze Pete's stem, een donkere, diepe
stem, die zacht een oud lied zong.
„Ik denk van' wel," antwoordde Joan lang
zaam, „want u behoort tot de wereld, de
groote wereld, bedoel ik. Onze wereld is ons
armzalig leventje hier."
„Vertel me nu maar, wat u bezwaart," zei
Paul liet zich uit den zadel glijden en
strekte zijn hand uit. Joan greep die, sprong
van het wagentrapje op den grond en kwam
naast hem loopen.
Ze hadden het heuvelland nu achter zich en
de vallei opende haar donkere armen; de
straatweg was omzoomd door boomen en
truikgewas; enkele boerderijen lagen ver
spreid in het vlakke land.
Een kleine ingangspoort, overschaduwd
door een groeten eik, bood Joan en Paul een
schuilplaats, terwijl de rest van de karavaan
voorbij trok en toen de colonne hen een eind-
weegs achter zich had gelaten, lippen ze lang
zaam voort, Paul zijn paard aan den toom
'.eidend.
„Vertel me nu mar, wat u bezwaart," zei
hij vriendelijk. „U kunt me vertrouwen."
„Dat weet ik," antwoordde ze eenvoudig.
„Maar u vindt het misschien dwaas, dat ik
mij het gebeurde zoo aantrek. Ik begrijp zelf
niet, waarom het zoo'n indruk op me heeft
gemaakt."
Joan stak haar hand in. de keurs van haar
'apon en haalde het stuk steen tevoorschijn,
varop de vreemde boodschap was geschreven.
Ze vertelde Paul eerst van haar poging, den
gestraften tabak te brengen en gaf hem toen
de granietscherf. Hij bleef stilstan, hield het
stuk steen in het maanlicht en las toen lang
zaam het blauw-potloodschrift.
Terwijl Joan naar zijn'gezicht keek, werd
het zoo bleek als het bleeke maanlicht; ze
legde haar hand op zijn hand en voelde, dat
die beefde.
„Wat is er?" fluisterde ze verschrikt.
Maar Paul antwoordde niet; hij probeerde
te spreken, maar zijn tong was als geboeid.
Hij greep Joan's hand en hield die stevig
vast.
„Ik zal u zeggen, wat er is," zei hij heesch.
„Laat ik u verteBen, dat Brian Maxwell mijn
vriend is dat Molly Indulie de vrouw was, van
wie wijvan wie hij hield, dat hij haar te
lang liet wachten, terwijl hij fortuin zocht in
een ver land en dat zij acht uren voordat
hij terugkwam trouwde met een anderen
man. En Brian Maxwell bekende dien man op
zijn huwelijksdag te hebben gedoodmis
schien bij ongeluk."
Paul voelde Joan's hand koud worden in
de zijne; hij keek in haar oogen en las angst
daarin.
„Uw vriend!" fluisterde ze. „Uw vriend!
.Vist u, dat hij in deze gevangenis was?"
Paul schudde het hoofd.
„Ik 'v/eet alleen, dat hij ongeveer vier jaar
geleden tot vijf jaar dwangarbeid veroordeeld
is; veroordeeld op zijn eigen bekentenis en
dat hij geen enkele poging deed, zichzelf vrij
te pleiten. Ik probeerde hem te spreken te
krijgen voor zijn veroordeeling, maar zonder
resultaat; ik probeerde, haar ook te spreken,
maar eveneens vergeefs; ze wilde niemand
ontvangenzelfs mij niet. Ik hield van
haarWe hielden allemaal van haar."
„Ma/r de boodschap," zei Joan dringend,
,.de 7 xlschapWat beteekent die? Als er een
of andere vergissing was, of foutmis
schienZe voltooide den zin niet.
„Ik kan Molly vinden, ik kan haar de bood
schap overbrengen," antwoordde Paul. „Maar
wat kan er voor fout of misverstand zijn?
Geen vergissing kan Richard Indulie tot het
leven terugroepen, kan Brian Maxwell de
vrijheid teruggeven, de schandvlek, die op
hem rust, uitwisschen en de ellende van Mol
ly's leven afwentelen."
„Dat kunnen we niet "vooruit weten. Maar
u zult het probeeren te ontdekken? O, dat ge
zicht van dien veroordeeldeik kan het
gewoon niet vergeten! Dat was geen slecht
gezicht, niet het gezicht van een moordenaar
Het doet me pijn, als ik denk aan de droefe
nis, die er op lag. Wilt u de boodschap over
brengen; wilt u trachten den onbekende te
ontdekken, dien hij zoo graag gevonden wil
hebben?"
„Ja, ik zal het probeeren," fluisterde Paul,
terwijl hij haar beide handen nam. „Maar
waarom gaat die geschiedenis u toch zoo ter
harte?
„Ik weet het niet!"
„Waarom speelde het lot u deze boodschap
in handen en maakte liet mij tot den over
brenger ervan? Ik deed mijn best het verle
den te vergeten, het verlies van hen van wie
ik het meest heb gehouden, door mij hier
tusschen deze heuvels op te sluiten. Maar nu
kruist u mijn pad en ik volg en u brengt mij
een boodschap uit het doode verleden en wekt
alle oude herinneringen op en en de oude
vriendschap en de oude liefde en ik weet nu,
dat ik moet teruggaan en vechten
„Ja, u moet vechten voor die u liefhebt."
„Voor die ik liefheb!" Zijn vingers omklem
den de hare vaster; toen opeens verslapte zijn
greep.
„Ik vraag me nog steeds af, waarom u zich
dat allemaal zoo aantrekt. Wat beteekenen
deze menschen voor u?"
„Ik weet het nietdat is de reden, waar-
:m ik bang ben. Ze beteeker.en niets voor
mij; ik ken ze niet. Alleen de naam Indulie..."
„Indulie! Hij was een schoolkameraad van
nij, maar
„Hoe zag hij eruit? Geeft u mij een be-
chrijving van hem."
„Het laatst heb ik hem vijf jaar geleden
gezien; hij was veranderd sedert onze school
jaren." Paul gaf een vluchtige beschrijving
van zijn gestorven schoolmakker en Joan
schrok en huiverde.
„Nu herinner ik het mij. Zoodra ik den
iaam zag, kwam die mij bekend voor."
Ze vertelde hem van haar ontmoeting met
Tidulie voor het huis in Piccadilly, haar angst
voor hem ondanks het feit, dat hij zich een
vriend van haar moeder noemde en haar
keuze van toen.
Een heele poos bleef Paul zwijgen, met
Joan's handen nog steeds in de zijne.
„Het is niet het toeval, dat ons samenge
bracht heeft." zei hij eindelijk. „Indulie moet
op de hoogte zijn geweest van het doen en
laten van uw moeder; zijn leven was vol duis
tere punten; hij was heelemaal niet recht
door zee. Hij had vijandenmisschien is
degeen, wiens naam Brian Maxwell geen tijd
aad. neer te schrijven, een van hen."
„Was de naam van mijn moeder Anne
Bramant?" fluisterde Joan opeens met tril
ende stem.
Paul wendde het gezicht af; hij was niet
!n staat, alles, wat er in hem omging, uit
te spreken. Hij herinnerde zich levendig, wat
hij omtrent Richard Indulie's doen en laten
in Londen had hooren vertellen; sombere
verhalen over een speelclub en over een
vrouw, die hij een trouwbelofte had gedaan
zonder het minste plan, die na te komen.
Was dat Joan's moeder? Was die vrouw Anne
Bramant?
Brian Maxwelll wist het waarschijnlijk,
maar zijn lippen waren het eerstvolgende
jaar nog verzegeld; Molly zou het wellicht
?ok weten.
Paul wierp een snellen blik op Joan. Wat
wist zij van het leven en het levensgedrag
van haar moeder, van haar moeders vrien
den en vijanden?
(Wordt vervolgd).
