Binnenlandsch Nieuws
VOOR DE HUISKAMER
I
DE VLUCHT UIT DE POPPENKAST
VAN JAN KLAASSEN ÈN TRIJNTE
DERDE BLAD
DINSDAG 5 NOVEMBER 1929
BLADZIJDE 2
Kreymborg-coupe
EEN INTERACADEMIALE
SOCIALE STUDIEDAG
Redevoeringen over
katholicisme en socialisme
Een geschenk uit Indië voor
H. M. de Koningin
De begrooting van het Hoog
heemraadschap „Rijnland".
KUNST EN KENNIS
Lorenzo Perosi
De zwarte kunst
De achtdaagsche spoor-
abonnementen
Een adres inzake de wegen
belasting
Een belangrijke bouw
Verzoeken van naamlooze
vennootschappen
D'2 moord te UI venhout
Uit het gasbedrijf te Zutphen
De moord in de Faber van
Riemsdijkstraat
te 's-Gravenhage
W 9
Veel belangstelling
In het gebouw van „Sanctus Virgilius" te
Delft kwam voor het eerst sedert zes jaren
een groote groep Katholieke studenten bij
een. Leiden, Ütrecht, Rotterdam en Nij
megen waren vertegenwoordigd. Deze eer
ste studiedag is eveneens bijgewoond door
de professoren Steger, Veraart, Granpré,
Molière, Weve en Kaag, de laatste twee van
de R. K. Handelshoogeschool te Tilburg
Voorts waren aanwezig atgevaardigden
van de R. K. Jonge Werkgeversvereenii'ug,
het R. K. Werkliedenverbond en van het
bestuur der sociaal-democratische studen
tenclub afd. Delft.
Des morgens heeft de Weleerw. pater van
Santen 0 S B. in de kapel der Hippolvtus-
stichting een H Mis op en den dag ingeleid
met een predikatie waarin hij sprak over de
naastenliefde, welke hij de kern van alle
sociale vormen noemde.
Rede pater Vrijmoed
Pater dr. G. Vrijmoed O.F.M. de modera
tor der recipieerende club, heeft de Deift-
sche sociale vlag ontwerp van Tom Nix,
symboliseerend de arbeidsheiliging door ar
beider en intellectueel gewijd en daarna
gesproken over de idealen van socialisme
en katholicisme en deze belicht van religi
eus-ethisch standpunt.
Wanneer gesproken wordt over katholicis
me en socialisme, behoort eerst vastgesteld,
wat onder beide verstaan wordt. Het katho
licisme wil niet zijn een politieke construc
tie: het is een geloofs- en zedenleer. De
Katholieke Kerk is niets anders dan de
voortlevende Christus, die nu te midden van
de wereld leeft en in Zijn Kerk Zijn werk
voortzet.
Zoeketld naar de verhouding tusschen ka
tholicisme en socialisme, wenschte spr. bij
het socialisme vier groepen te onderschei
den, te weien: het formeel wetenschappe
lijke socialisme of te wel het Marxisme; het
practisch socialisme; het socialisme van het
hart en het religieus socialisme.
Spr. ging vervolgens deze vier groepen
na en merkte ten aanzien van het laatste
punt op, dat het religieus socialisme, bre
ken wil met de mechanische werkwijze der
vorige eeuw en zoekt naar normen waar
langs en waardoor 'n nieuwe samenleving
kan worden opgebouwd. Het religieus socia
lisme is in dit zoeken heel modern inge
steld: het zoekt in en uit zich zelf en geeft
zich dus over aan een ijdele hoop. Het Ka
tholicisme heeft in de zedelijke normen 'n
sociale levensleer.
Zijn rede besluitend, zei pater Vrijmoed,
dat de Katholieken van het socialisme lee-
ren kunnen wat meer critisch te staan te
genover de feitelijke concrete eigendoms
verhoudingen, hoe onze houding ten opzich
te van het kapitalisme zijn moet: misschien
ook wat dieper en waarachtiger de broe
derschap te beleven
Van het Katholicisme kan het socialisme
ontvangen de zedelijk godsdienstige nor
men en met deze den grondslag, waarop het
nieuwe normen kan bouwen.
Langs dezen weg, geloofde spreker, kun
nen socialisme en katholicisme elkander na
deren.
Rede Max van Poll
In de middagvergadering sprak de heer
Max van Poll, lid der Tweede Kamer over
Katholicisme en socialisme, en beider stel
ling nemen ten opzichte van sociaal econo
mische vraagstukken.
In zijn inleiding zette spreker evenals pa
ter Vrijmoed, uiteen, dat het Katholicisme
vast omlijnd is. terwijl het socialisme niet te
definieeren valt
Spreker ontkende, dat het socialisme zou
zijn ontstaan met het optreden van Marx.
Want vóór em zijn er vele filosofen ge
weest, die zijn weg bereidden. Marx' groote
werk is geweest, dat hij in een licht ont
vlambare massa een vonk heeft geworpen:
haar vereenigd heeft niet alleen in protest,
doch ook in voortdurende werkdadigjieid
en stellingname tegen een economische wan
orde en haar het vast geloof heeft geschon
ken. dat aan de overheersching van het ka
pitalisme een betrekkelijk spoedig einde
zou komen. Marx proclameert geen plotse
linge omwenteling: hij was oorspronkelijk
geen socialist, doch hij werd het, doordat
hij een nieuwe economische wet ontdekte.
In den breede ging spreker na, de kern
van Marx' stelsel.
De laatste halve eeuw, en vooral de laat
ste jaren, is het socialisme dichter bij het
Katholicisme gekomen. Wie dit loochent,
spreekt tegen de waarheid. En de Katho
lieken, die hun leer juist op de punten, die
betrekking hebben op sociale strevingen,
beter zijn gaan begrijpen en in practijk bren
gen zijn er toe gekomen wat goed is in het
socialisme, beter te begrijpen en te door
zien.
Met een krachtigen oproep aan de jonge
re generatie, om in de toekomst alles te
doen wat mogelijk is, tot heil der Europee-
sche beschaving om het social'sme terug te
brengen naar de Katholieke Kerk, besloot
de heer van Poll zijn rede.
bouw der lijn GeertruidenbergEindhoven,
met twee openlucht-stations, enz. Ged. Sta
ten stellen voor het crediet voor de P. N.
E. M. in verband met het voormeld plan
met 3 millioen gulden te verhoogen.
Een kostbaar borduursel
Gisteren is aan de secretarie ten paleize
aan het Noordeinde te 's-Gravenhage afge
geven namens den heer Khouw Kim An,
majoor der Chineezen te Batavia, een ge
schenk voor H. M. de Koningin; dat is H. M.
een persoonlijk cadeau van evengenoemden
heer, maar toch ook moet worden beschouwd
als een bewijs van de trouw van alle Chi-
neesche onderdanen in Nederlandsch-Indië
tegenover onze Koningin, meldt het „Hbld.''
Het geschenk bestaat uit een kostbaar
borduursel, vervaardigd door vrouwen te
Shanghai, het geheel omlijst door een kuns
tige, geheel uit de hand gesneden encadrce-
ring, die een meesterstukje is van Chineesche
werklieden te Batavia. Op het borduursel,
waarvan wij hiernaast een afbeelding plaat
sen Komen o.m. eenige Chineesche letter-
teekens voor, die vertaald achtereenvolgens
beduiden
De linkerletters: „Khouw Kim An, Majoor
van Batavia, eerbiedig aangeboden
De middelste letters: „Eeuwig blijve Ne
derland machtig."
De rechtsche letters: „Ter herinnering aan
een lang leven van de koningin, 31 Augustus
1929."
Uit dien datum kan vermoedelijk de gevolg
trekking worden gemaakt, dat het huldeblijk
tevens is bedbeld als een verjaardags-ge-
schenk voor H. M.
Met het overbrengen van het geschenk
naar Nederland belastte zich op verzoek van
den schenker de heer A. Zimmerman.
De begrooting van het Hoogheemraad
schap „Rijnland", over het dienstjaar 1930,
is in ontvangsten en uitgaven geraamd op
971.042.59 tegenover een bedrag in ont
vangsten en uitgaven van 764.891.99
terwijl de rekening voor het dienstjaar 1929
sloot in: Ontvangsten 656.697,18, uitga
ven 571.999.58 H; dus met een voordeelig
saldo van 48.697.5954.
De kosten van het huishoudelijk bestuur
zijn geraamd 103.123; kosten van open
bare werken 299.1.10; kosten van bijzon
dere eigendommen 8465; kosten van
waarnemingen en toezicht 6020; uitgaven
in de vorige hoofdstukken niet inbegrepen
62.688.50; buitengewone uitgaven 962.310,
en onvoorziene uitgaven 29.326.09 (vorig
jaar geraamd op 24.789.49 54) en in 1918
werkelijk uitgegeven 134.575.
j Van de ontvangsten noemen wij hier
ontvangsten van vroegere diensten
69.300.1454; inkomsten uit bezittingen
70.454.15; opbrengst van sluizen en brug
gen 22.100; opbrengst van omslagen over
landen in Rijnland 351.812.68; inkom- zoorl; een „oremus". Het zal binnenkort
sten wegens bemaling of andere diensten Worden uitgevoerd.
bewezen aan landen van buiten Rijnland
22.003.0854; verschillende ontvangsten
404.100.
De opbrengst van het bundergeld over
de landen in Rijnland wordt geraamd op
344.598.88 (in 1929 geraamd 338.399.77)
en in 1928 ontvangen 337.707.71.
De begrooting, in het algemeen genomen,
levert een gunstig aspect op.
Uit Rome wordt aan de Maasbode gemeld:
Er wordt hier verteld, dat mgr. Lorenzo
Perosi, nadat hij gehoord had van den mis
lukten aanslag op kroonprins Umberto. een
hymne heeft gecomponeerd op den vorsten
Het geheele jaar verkrijgbaar?
Naar „Het Vad." meldt, bestaat er goede
kans, dat de achtdaagsche spoorabonnemen-
ten, tot dusver alleen des zomers te verkrij
gen, het heele jaar verkrijgbaar worden ge
steld.
De Nederlandsche Vereeniging „De Rij
wiel- en Auto-Industrie" te Amsterdam,
heeft zich met een adres tot de Tweede
Kamer gewend, waarin zij haar bezwaren
uit tegen de toepassing van de Wegenbe
lastingwet waardoor de Nederlandsehe Au
tomobielhandel gedurende meer dan twee
jaren in ernstige mate gedupeerd is ge
worden.
Een algemeene grief is, dat bij de toe
passing van de Wegenbelasting te weinig
rekening wordt gehouden met de eigenaar
digheden van het bedrijf van den automo-
bieihandelaar, waardoor de handei geschaad
wordt.
Een belangrijk deel der grieven is gevolg
van de toepassing van artikel 6 sub. b; dit
artikel zou. bij een minder enge uitlegging
van het woord „proefrit" niet alle bezwaren
medebrengen, welke thans gevoeld worden.
Ten aanzien van de verplichting tot be
taling van weggeldbelasting, behoort de
automobielhandelaar niet beschouwd te
worden als „een automobilistdie een groot
aantal automobielen bezit, en dus voor dat
aantal wegenbelasting behoort te betalen.
Een dergelijk standpunt houdt geen reke
ning met het wezen van het automobiel
bedrijf.
Als regel zal de handelaar-automobilist
voor een of meer „als automobilist" of be
drijfsautohuurder gehouden wagens belas
tingplichtig behooren te zijn.
Ten aanzien van de proefritten wordt
vereiseht, dat bij een „belasting vrijen"
proefrit, de adspirant-kooper, benevens
iemand vanwege den verkooper zich in het
voertuig bevinden, een eisch. welke geen
rekening houdt met de practijk.
In het belang van den handel in motor
voertuigen, dringt adressante aan op 'iet
verleenen van een ruime vrijstelling van
wegenbelasting, ten behoeve van motorrij
tuigen in het bedrijf van fabrikanten en
herstellers van of handelaren in die voor
werpen, voor zooverre deze niet gebezigd
worden voor het vervoer van waren.
De directie van de N. V. Prov. Noordbr.
electr. Maatsch. zal de in uitvoering zijnde
uitbreiding der centrale spoedig doen volgen
door een tweede uitbreiding, waaronder de
Zoo, is Uw man uit: hebt U er geen ver
moeden van, waar ik hem kan treffen?
Niet het minste; hij zei. dat hij weer naar
kantoor ging, om nog wat werk te doen.
Waarom geen antwoord?
Door den heer Boon zjjr. aan den Minis
ter van Justitie de volgende vragen gesteld:
1. Is het den minister beken, i, dat in za-
kenkringen ernstige ontstemming bestaat
over het feit, dat taL'ijke aanvragers van
Koninklijke bewilliging of van een ministe-
rieele verklaring „van geen bezwaar" op
statutenwijzigingen van naamlooze ven
nootschappen reeds een halt jaai en lan
ger vergeefs op antwoord wachten?
2. Is het den minister bekend, dat dit
ernstig bezwaar oplevert voor aanvragers,
die bij een spoedige toepassing van de be
trokken statutenwijzigingen grcot belang
hebben?
3. Is het den minister bekend, dat telefo
nisch contact met de ambtenaren van de
afdeellng van het Departement, waar deze
aanvragen behandeld worden, wordt ge
weigerd en persoonlijk bezoek wordt afge
wezen onder mededeeling, dat belangheb
benden zich schriftelijk tot het Departe
ment kunnen wenden?
4. Is het den minister bekend, dat daar
op gevolgde schriftelijke verzoeken om op
heldering, ook van notarissen, reeds maan
den lang onbeantwoord blijven?
5. Is het juist, dat de sub 3 en 4 bedoel
de houding en de sub. 1 bedoelde vertra
ging een gevolg zijn van het feit, dat ten
Departemente groote achterstand is ont
staan in de afwerking van de sub 1 be
doelde aanvragen, die, zooais te verwachten
was, in hooge mate zijn toegenomen in ver
band met het inwerking treden van de
nieuwe wet op de naamlooze vennootschap
pen?
6. Is de minister bereid aan den onhoud-
baren toestand een einde te maken en als
nog maatregelen te treffen zij het dan ook
van tijdelijken aard opdat een snelle be
antwoording der aanvragen zal plaats vin
den?
7. Tegen welken datum verwacht de mi
nister, dar de achterstand za: zijn inge-
i haald en hoeveel tijd zal daarns ongeveer
verloopen tusschen aanvrage en beslis-
sing?
Een legende door A. W.
Schouder aan schouder stonden de men-
schen opeengedrongen in de ruime beuken
van den grooten dom, wanneer Pater Mau-
rus preekte. De onvermoeide ijver van den
vromen pnester droeg rijke vruchten. Wie
in twL-t en tweedracht met een ander ge
leefd had, reikte zijn vijand de hand ter
verzoeningDe herbergen liepen leeg
ieder deed vreedzaam zijn werk, zoodat de
gerechtsdienaar veel vrijen tijd had, want
niemand werd nog wegens schuld in de ge
vangenis gezet.
Satan zag dit alles knarsetandend aan...
Wat hij ook deed, om de zielen die zijn
kluisters ontkomen waren, terug te winnen,
mislukte
Hij zon op middelenEen vloed van
scheldwoorden ont.qapte aan zijn dikke lip
penOp eens viel hem iets inZijn
heele lichaam schudde van ingehouden la
chen; en hij mompelde bij z,ch zeif: „De
zwarte kunst!de zwarte kunst!
Zoo hard als hij kon liep hij naar de
Jodenbuurt.
Salomon, de zoon van Abraham, had juist
de Sabathkaarsen ontstoken. Peinzend
■staarde hij in de sombere vlammen. De ge
bedsriem gleed als naar gewoonte dooi zijn
vingers.
Een heftig geklop schrikte hem op uit zijn
gepeins.
„Wie stoort de Sabbathrust van den Jood?"
,,'n Goede vr.nd! Doe open Salomon!"
i Satan nam op de bidbank plaats. Met
j het groot-te geduld luisterde hij naar de
klacht envan den Manichaerhij ging
faillietgeen enkel Christen liet zich
j meer beetnemenEn van dit alles was
j alleen de Belial, Pater Maurus, de schuld.
Satan sloeg zich van pleizier op de knie,
zoodat de echo van de wanden der nederige
Jodenwoning terugklonk.
„Maar mijnheer, het is volle ernst."
Toen had Satan nog veel meer plelziei,
hij lachte dat het huis ervan dreunde.
I „Wees maar niet bang. Joodje!" lachte
de duivel. „Gij zult weer heel spoedig tot
aanzien en rijkdom komen. We sluiten een
verdrag tegen Pater Maurus! geef je hand
I er op!'
„Maaronderbrak de zoon van Abra
ham.
„Ja, ja, goed goed'" lachte de Satan en
wierp een goed gevulden buidel op tafel.
Nog in denzelfden nacht trok Jonker Vo-
land naar alle herbergen der stad, tot hij
gevonden had wien hij zocht. Het was een
I gezel der zwarte kunst, die Gutenberg te
Mainz uitgevonden had. Hij had in de druk
kerij van den boekdrukker Pust gewerkt.
Adolf van Nassau veroverde echter Mamz
I Men schreef hef 'w ci"s F^-rori
1462 De gezellen van Gutenberg en Pust»
ve, spreidden zien toen naar aue windstre
ken en zochten een nieuwe broodwinning
i Met behulp van deze gezellen richtte
Salomon een drukkerij In en dit geschiedde
in zoo korten tijd, dat hij zelf meende dat
liet er niet op de gewone manier naar toe
S'ing.
I En Satan's werk nam eenaanvang. In
den beginne bescheiden en voorzichtig, werd
hij steeds driester en brutaler. Aanvallen
op de Kerk en hare dienaren, lofliederen
op ondeugd en misdaad werden gevolgd
door een smaadschrift op den Paus. Bij
honderden, bij duizenden sloten de willige
volgelingen zich in zijne gelederen aan. De
kerken bleven langzamerhand leeg. De geest
van godsvrucht en boete was verdwenen en
het kwaad nam toe als nooit te voren. Toen
zette Satan de kroon op zijn werk door al
lerlei nieuws uit de heele wereld bijeen te
zamelen. Hij noemde dat een „krant."
Telkens en telkens weer moest er in iede
re krant iets staan wat gericht was tegen
de Christelijke leer en hare bedienaren. De
vader der leugen wist anecdoten en sprook
jes op te disschen, die uitsluitend ten doei
hadden om haat onder de menschen te
kweeken tegen het woord Gods en zijn
leeraren. Tenslotte kwam het zoover dat
j Pater Maurus zijn preeken staken moest,
i Geheele nachten bracht hij in gebed door.
Zijn lichaam kastijdde hij nog meer dan
vroeger. Dagenlang weigerde hij zijn lichaam
alle spijs en drank.
Toen hij nu op zekeren nacht weer diep
in gebed verzonken was en op de knieën
liggend, God met tranen in de oogen om
j hulp in dezen grooten nood smeekte, ver
scheen de H. Paulus hem.
„Lieve broeder", zoo sprak deze hem aan.
„Toen ik nog op aarde toefde had het ver
stand zeer groote macht over het gemoed
1 der menschen. Thans echter, nu iedereen
alles zwart op wit wil hebben, is dit ver
anderd. Wanneer de Heer het zoo geschikt
had, dat ik thans onder de menschen
moest werken, dan zou ik naar de pen
grijpen om de massa tot den Heer terug te
voeren. Leer dat van de Vijanden van onzen
Heer Jezus Christus en Zijn Heilige leer
?n volg hun voorbeeld."
Nog voordat Pater Maurus de beteeke-
ais dei woorden begreep, was de groote
vVerelc'apostel voor zijn verbaasde blikken
erd'.v nen. Maar van dat oogenblik af was
er wt s ''u .t en vrede in het hart van den
vroir" monnik. Vlijtig oefende hij zich
nu de kunst van schrijven. En al de
heerlijke grootsche gedachten, die hij vroe
ger zijn predikaties den geloovigen aan
bood schreef hij nu met prachtige letters
op glaa perkament neder. Maar nog was
h£t ïem niet mogelijk zijn werken onder
het volk te brengen, daar in het klooster
niemand de boekdrukkunst verstond.
Op zekeren dag nu klopte een pelgrim
heel bescheiden aan de kloosterpoort en
vroeg om binnen gelaten te worden. Een
groot stuk van de wereld had hij dooneisd
heel veel ontevredenheid. ist. geweld en
slechtheid gezienToen was zijne ziel
vermoeid geworden en smachtte naar rust.
Ook had hij in Mainz de zwarte kunst,
de boekdrukkunst, geleerd en het moeten
aanzien, hoe men zijn heer, den edelen
meester Gutenberg terwille van den Mam
mon in de d ep te ellende gestort had Dit
alles vertelde hij aan Va \r AbtDeze
'iet dadelijk Pater Maurus roeriü.
Toen werd het druk en levendig in de
anders zoo stille zalen van het klooster En
broeder timmerman en broeder smid kregen
erg veel werk. Daar echter alia, met lust
en liefde geschiedde, knarste al heel spoedig
de eerste pers door de kloostergangen.
De abt liet er echter dr e vervaardigen.
De nieuw broeder Egenhardt was echter
ook een bekwaam houtsnijder. En zoo ver
luchtte hij alle Zondagstractaatjes en
Heiligenlevens van Pater Maurus met liefe
lijke beeldjes en heerlijke randen.
De krantjes werden nu van huis tot huis
verspreid. En daar Pater Maurus zoo juist
den toon van het volk wist te treffen, wer
den zij zeer gaarne gelezen. En wanneer nu
de redenaar den kansel weer betrad, was
de kerk weer gevuld met mannen en vrou
wen van lederen stand.
Salomon zag het aantal zijner afnemers
verminderen. De goedgezinden kochten lie
ver de werkjes van Pater Maurus, want zij
waren mooier en goedkooper dan die uit
de drukkerij van Salomon. Bij de slechte
men: chen was voor zulke dingen geen geld
meerzij verkwistten het in brasserijen
of lieten het in handen der vrouwen
En zoo zat de zoon van Araham op ze
keren avond weer bij den schijn der Sabbath-
kaars en peinsdehet waren droevige
gedachtenzijn gezel had hem plotseling
verlaten...... er kwam voortdurend minder
geld binnengelukkig, dat hij een mooi
aantal goudstukken overgelegd hadOp
een geheim plaatsje in de drukkerij bewaar
de hij zijn schat. Geen sterveling kende de
plaats. De gezel had er niet eens iets van
gemerkt. Hij zou de pers \r alle verdere
bijbehoorende dingen aan het kloostei ver-
koopen. Daar Kenden ze de zaak toch ve i
beter.
Terwijl hij zoo peinsde voelde hij plotse
ling een gloeiende hand op zijn schouder...
Hij kromp ineenontsteld keerde hij
zich omSatan stond achter hem.
„Ge bent oud, Salomon, zoon van Abra
ham!" zoo sprak de helsche geest hem aan
„Je zaak gaat slecht. Je had moeten zorgen
dat onze vijanden geen klanten hadden kun
nen weglokken! Ik heb geen zin om mijn
goed geld in een verloopen zaakje te steken
Betaal me het goud terug, dat ik je ge-
eend heb."
De Jood weerde zich met hand en tand
Hij verzekerde dat hij nooit geen geld ge
leend had. Satan had niets dan een hoonend
lachje op al deze klachten en eischte on
verbiddelijk teruggave.
Bevend over al zijn leden, nam hij het
licht en strompelde naar de drukkerij.
Daar hurkte hij behoedzaam op den grond
neer. Voorzichtig keek hij naar alle kanten
om. Dan hief hij met veel moeite een stuk
plank uit den vloer omhoog. Daar was zijn
schat verborgen. Een zwarte leegte gaapte
hem tegen.
„Mijn gezel!" schreeuwde hij luidkeels.
Het licht viel uit zijn sidderende handen.
4. a1j uc^iwaxcuu wcwijo wuiuu wijcgiigcwiauit.
nrpi,: i papiersnippers, die overal jjet wettig en overtuigend bewijs geleverd
Opnieuw 12 jaar gevangenisstraf geëischt
De behandeling in hooger beroep van de
strafzaak tegen O. de Vught en E. J.
Mertens, die m verband met den moord
met rooi te Uivennout door ae recntoaiik
te Breda ieder tot 12 jaar gevangenisstraf
waren veroordeeld, naa, zooais gemeld,
gisteren voor net Bossciie Hoi plaats. De
oeaandeiing uam aoor de uitvoerige ge-
tuigenvernooren den geneeien voor- en
namiddag in oesiag.
De deskundigen acntten het mogelijk,
aat wonaen op den scneaei met ae re
volver zyn toegeoraent.
Wacntmeester aer Kon. Marechaussee A.
C. Vissers nernaaiae uit net proces-veroaai.
dat v d. B. by net vernoor steeds geroepen
heeft, dat net een groote en een kieme
waren en dat zij zien naaaen zwart ge
maakt. de indruk van getuige was, dat v.
d. B. wei wist, wie net gedaan naaaen,
maar net niet dunde zeggen, nater neeft
hij gezegd, dat Jansen net geld uit zijn
uiveK nad genaaid, M. net bed m brand
nad gestoken en J.*v. d. B. nern samen
met Jansen geslagen nad. Hij neeft de V.
waaiscrujnajk met gekend, maar net sig
nalement klopte met de anaere genoem
den. By de confrontatie verklaarde v. d.
B. pertinent, dat M. hem geslagen had en
net eed in brand gestoken nad.
Mr Franke merkte op, dat hij nergens
een proces-verbaal neelt aangetrollen over
net verhoor van Koos Jansen.
Wacntmeester Vissers antwoordt daarop,
dat v d. Burgt alleen nad gezegd: „Ik ge-
,oot, dat hij net is."
Mr. Gerrits vroeg, waarom de wacht
meester eerst na 36 uur tot confrontatie
overging.
De wacntmeester antwoordde, dat hem
dit m verband met net onderzoek, waarover
ny nadere meüeüeeiingen doet, absoluut
noodig voorkwam.
üit de meaeaeehngen van den wacht
meester over net onderzoek bleek, dat M.
een bekentenis aflegde en verklaard nad
met de v. op stap te zyn gegaan. Hij wees
de plaats, waar de revolver was wegge
worpen en waar de V. zijn handen nad
gowasscnen. De revolver werd daar ge
vonden. Heel Uivenhout is volgens
wacntmeester bang, dat de V. weer terug
komt.
Na de pauze werd gehoord jhr. Laman
Trip. niajoor-ciistrictscomnianuant aer Kon.
Marechaussee te Breda, die meaeaeelmgeu
need over net verhoor. V. d. B. neeft eerst
aen naam van aatn M. genoemd, maar oy
een volgend vernoor was ny minder posi-
tief ny scheen toen moe te zyn en pyn
te nebben en ging ook ae namen noe
men van J. en v. d. B. Den naam M.
neeit hy echter steeds genoemd en dij de
connontatie heeft hij gezegd, dat sam nein
geslagen en het oed m brand gestoken nad.
Mr. Frank wees op net verschil in ae
verklaringen van dezen getuige voor den
recnter-conumssaris en voor net Hoi.
Getuige H. Groenen, wacntmeester der
.iz.on. Marechaussee te Breda, neeit op 26
itovenmer by een huiszoeking in de wo
ning der wed. Bogers niets gevonden, maar
s Woensdags daarop kwam uit de kacnei-
pyp de porternonnaie van v. et. Burgt te
voorscnyn. M. zea toen; Dat is gemeen,
nou zeg ik aües! Getuige acht net moge-
,yk, dat de V. tusschen Bondag en Woens
dag daar de porternonnaie verstopt heelt,
want Bonaags is er mets in de kacncipijp
gevonden. Vrouw Bogers is Dinsdags van
nuis geweest en de V. was er toen.
De president deed daarop voorlezing ge
ven van de volledige bekentenis van M.,
die hy voor aen recnter-conumssaris neeft
afgelegd. De V. heelt v. d. B. geslagen,
toen hy nog aiieen binnen was. M. wilde
eerst niet binnen komen, doch is er .ater
toch even geweest. De V. had hem later ge
zegd, dat hy v. d. B. in brand had ge
stoken.
Eveneens werden voorgelezen de verkla-
rmgen van de V., dat al 14 dagen voor den
roofmoord M. hem had aangespoord bij v.d.
Burgt in te breken. Eindelijk was besioten
samen te gaan. Toen het er op aan kwam
had de V. weer willen terugtrekken en nad
hy getracht M. van zijn voornemens af te
brengen.
Beide verdachten volharden in hun stil
zwijgen.
Hierna nam die procureur-generaal re
quisitoir. Spr acht het bewys van dien
aard, dat verd. meer zuilen moeten aan
voeren dan hun ontkenningen en nun stil
zwijgen V. d. B. heeft duidelijk M. aan
gewezen als den lange, die hem geslagen
had. in hetgeen volgens de getuigenver
klaringen voor en na net feit gebeurd is,
liggen tal van aanwijzingen, waardoor veel
bezwarend bewijs wordt bijeengebracht.
verspreid lagenOogenblikkelijk vatte
dit vuureen geweldige vlam steeg om
achtende, meent spr. dat de maximum-straf
moet worden opgelegd. Spr. vraagt op ror-
hoog en verteerde alles wat er in den weg nieele gronden vernietiging van 't vonnis
kwam. Salomon zat onbeweeglijk als een der Bredasche rechtbank en veroordeeling
steenen beeld. Zijn kleeren geraakten in van beide verdachten tot de straf, hun door
brand. die Rechtbank opgelegd, 12 jaar.
Hij jammerde en kermde zachtjesI Mr. Gerrits, die M. verdedigde, ontkent
Maar op hetzelfde oogenblik stortte Satan dat het wettig bewijs geleverd was. De ge-
zich met een woedend gehuil in de vlammen tuigenis van v. d. B. is zeker van veel be
en voer met de arme bedrogen ziel ter helle.
lang, doch deze sprak steeds van „ze", zon
der aan te duiden wie net gedaan neooea.
Br was, naar pi meent, geen enaeie reaeu
voor v. a. B. om ae namen aer aaaers te
verzwygen De toestana van net Slachtof
fer, aat Zonaag driemaal binnen de 3 urea
gehoord werd, kon weinig oevoraenjk zya
geweest voor net verkrygen van n nemer
getuigenis. De belangen van M. zyn zeer
geschaad door net reit, aat Koos J. eerst
uur na de aanwyzing is gearresteerd. Spr.
aan met inzien w erne Deiaugen oy een der
gelijke wyze van onderzoek gemoeid waren,
.met net oog op ae aiverse versenmen acat
'pi. ae vermalingen van v B. vrywel on-
oruikoaar voor ae constructie van t bewys.
Men moet van die vermalingen een zeer
voorzichtig geui'iuK maken. Van neiaerneid
van geest kan geen sprake zyn geweest ay
v. d. B. PI. vroeg ten slotte vrijspraak.
Mr. Franke, die ae V. verdedigde, sioot
zich. aan Dy net betoog van vongen pleiter.
Er is geen enkele getuige dan v. d. Burg.
Van wat deze verklaard neeit, is zeker wei
iets waar, maar m ieder geval niet alles.
Niet bewezen is dat de „kieme" een der
ten laste geiegae reten neeit gepleegd. Maar
aannemende, dat dit wel zoo is, zal het
O. M. nebben te Dewyzen, aat de V. da
„kieme" is. Er is geen enkele aanwyzing,
dat de V op da plaats van net misdryf is
geweest Pi. vroeg ten slotte vrijspraak
Beide verdachten verklaarden onschuldig
te zijn.
De uitspraak werd bepaald op 18 No
vember a.s.
Een cassatie-beroep
De Hooge Raad behandelde gisteren een
cassatieberoep van den directeur van het
gasbedrijf te Zutphen. Wegens het aannemen
van een gift van de N. V. Ned. Gasmeterfa-
briek George Wilson, hetgeen hij als ambte
naar niet mocht, werd hij veroordeeld door
de rechtbank te Zuthpen tot f 200 boete. Het
Hof te Arnhem legde dezelfde straf op.
Voor den requirant werd gepleit door mr.
B. M. Telders, die eenige cassatiemiddelen
voorstelde.
Mr Telders pleitte voorts in een zaak
van den directeur van de gasfabriek te Win
terswijk. die tot 2 x f 200 boete was veroor
deeld wegens het aannemen van giften als
ambtenaar
Ten slotte heeft de Hooge Raad ook nog
behandeld een cassatieberoep van den direc
teur der gasfabriek te Noordwijk. Wegens
eenzelfde handeling had de rechtbank te
's-Gravenhage hem f 200 boete opgelegd,
welk vonnis door het Gerechtshof aldaar be
vestigd werd.
In al deze zaken zal de procureur-generaal
op 18 Nov. a.s. concludeeren.
De dagvaarding van M. B„ geboren te
's-Gravenhage, den 9den Januari 1886, van
beroep koopman, wonende te 's Gravenhage,
thans gedetineerd, die op 19 November voor
de Haagsche rechtbank moet terechtstaan,
luidt als volgt:
dat hij te 's-Gravenhage op 30 Mei 1929
ter uitvoering van zijn tevoren in rijp be
raad en kalm overleg genomen besluit, en
reeds lang gekoesterd voornemen om zijne
sehtgenoote Rachel Swaan van het leven te
berooven, althans zwaar lichamelijk letsel
toe te brengen, opzettelijk met dat doel uit
een met zes, alhans eenige scherpe patro
nen geladen revolver, eenige schoten op haar
heeft gelost op een afstand van ongeveer één
althans hoogstens enkele meters, op haar rich
tende, door welke, althans aoor twee van
welke schoten zij is getroffen en wel door
en in den londprkaa.c, we ke ve: er door
drong en den rechtr inwendigen halsslagader
doorboorde en door één in de buik, aan de
gevolgen van welke, althans van een van
welke schoten genoemde vrouw is over
leden
althans dat hij ten tijde en ter plaatse als
vermeld roekeloos en onvoorzichtig bij een
ernstige woordenwisseling met zijne echt-
genoote R. Swaan een met verscheidene
scherpe patronen geladen revolver heeft te
voorschijn gehaald en in haar richting ge
houden, zonder zich zekerheid te verschaf
fen dat die revolver op veilig stond en niet
gemakkelijk af kon gaan, aan welk hoogst
roekeloos en onvoorzichtig handelen het te
wijten is dat, toen die revolver plotseling
afging, eenige schoten uit die revolver zijne
echtgenocte voornoemde hebben getroffen
en wel één in de onderkaak, welke verder
doordrong n den rechter inwendigen hals
lagader doorboorde en één in de buik, aan
de gevolgen van welke, althans van een van
welke schoten die vrouw is overleden.
29. Doch. helaas, hun scheen het of de grond eensklaps ver
dween, vol schrik lieten zij zich vallen, zóó vielen ze
naar beneên. Klaas gleed langs zijn buikje, Trijntje als
op een gladde baan. d'anderen slierden langs hun ruggen,
boven bleef de wachter staan.
30. Wat 'n zuchten, steunen, klagen, toen men bereikt had
den harden grond. Trijntje lag haast in tweeën, de Lange
op zijn hoedje stond. Jan zat versuft te kijken, Piero
keek hem wezenloos aan. Hij streek steeds over zijn rugje,
de val had hem veel pijn gedaan.
