-
f750.-
f50.-
I4C.-
3
-ïjfL
«Pi»
BUREAUXNASSAULAAN 49
DIT NUMMER BESTAAT UIT VIER BLADEN
MAANDAG 18 NOVEMBER 1929
DRIE EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 17312
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAH VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL,
O
Te Rijsenburg is heden
morgen kwart over vijf
uur overleden Z. D. H.
Mgr.H van de Wetering,
Aartsbisschop v. Utrecht
Hoe Monseigneur stierf
Een vruchtbaar leven en een
rijk Pontificaat
>1
DE GEMEENTERAADS
VERKIEZINGEN IN BERLIJN
Stormen op den
Atlantischen Oceaan
Opnieuw 700 arrestaties
te Durban
Telefoon No. 13866 (drie lijnen)
Postrekening No. 5970.
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen: per week 25 ct.; per
kwartaal 3.25; per post, per kwartaal
3.58 bi) vooruitbetaling.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
ADVERTENTIEN 35 ct. p. regel
VRAAG- EN AANBOD-ADVERTEN
TIES. 11 regels 60 ct p. plaatsing;
elke regel meer 15 ct- bij voornitbet.
Bij contract belangrijke korting.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
tusschen den tekst 60 ct per regel.
Alleabonné'sopdit blad zijn ingevolge de verzekeringsvoorwaarder
tegen ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen
Levenslange geheeleongeschiktheid tot werken dooi f "JCfl bij een ongeval met
verlies van beide armen, beide beenenol beide oogen
Uoodelijken afloop
tnrn bij verlies van een hand. 14 AF
IZJU#~een voet of een oog: I I tÜi
bij verlies van een XCft bij'n breuk van f Afl bij verlies v. een
1 duim ol wijsvinger
been ot arm.
anderen vinger.
Z.D.H
r. rienricus van de Wetering
Mag een lang leven gelden als de
grootste en schoonste belooning, welke
God Zijn uitverkorenen op deze wereld
alreeds schenken kan ten bewijze van
het goddelijk welgevallen, dan heeft
God deze belooning aan Z. D. Hoog
waardigheid Monseigneur Henricus van
de Wetering, die hedenmorgen na een
ongesteldheid van nog niet éénen en
kelen dag in zijn geliefd groot-semina
rie „Rijsenburg" te Driebergen over
leed, voorzeker niet onthouden.
Welk een heerlijk rijk leven!
Mgr. Van de Wetering mocht den
leeftijd van 78 jaar bereiken (juist de
volgende week zoude hij den 79-jarigen
leeftijd bereikt hebben), maar, wat
méér zegt:
Mgr. Van de
Wetering was 54
jaar priester en
35 jaar bisschop,
waarvan hij ge
durende 34 jaar
't aartsbisschop
pelijk gezag uit
oefende.
Een heerlijk
rijk leven!
Maar toch, ja
juist daardoor
grijpt deze doods
tijding ons zoo
sterk aan.
Vooral nu de
dood dezen gees
telijken held, de
zen onvermoei-
den, volkrachti-
gen en immer
energieken be
stuurder van
God in t aarts
bisdom zoo on
gelooflijk plotse
ling heeft neer
geveld.
We vernemen
in den loop van
den Zondagmid
dag per draad
een enkele me-
dedeeling, dat de
Aartsbisschop
ongesteld is ge
worden, na
der bericht be
vat een gelijke
tijding, echter
Dnder toevoeging,
dat 's Zondag
savonds de toe-:
stand niet on
gunstiger was,
maar nauwelijks
is het tot ons
doorgedrongen,
wélk verlies ons nu of in de toekomst
dreigt, of reeds staan wij voor de ge
vreesde werkelijkheid: Monseigneur
Van de Wetering is overleden
Bij een zóó plotseling verscheiden
van een Bisschop, die welhaast een
menschenleeftijd mocht zetelen op Sint
Willibrordus' troon, kunnen wij de wer
kelijkheid niet terstond bevatten, en
slechts geleidelijk worden wij er ons na
zulk een verbijsterend moment van be
wust, wélk een leven hier eindigde om
in den Hemel voortgeleefd te worden.
Doch dit gevoel, dit weten leeft in
deze ure sterk in ons op, dat God gedu
rende en door middel van Mgr. Van de
Wetering's Archiepiscopaat groote din
gen aan ons gedaan heeft.
De vijf en dertig jaren, gedurende
welke Mgr. den staf van den Heiligen
Willibrord voerde en aan het hoofd
mocht staan van de Nederlandsche
Kerkprovincie vormen een zeldzaam
rijke, vaak hevig bewogen periode in
onze vaderlandsche Kerkgeschiedenis.
Twaalf eeuwen lang heeft thans het
Bisdom Utrecht bestaan, doch zeld
zaam zijn de pontificaten, welke dat
van den thans overleden Bisschop in
belangrijkheid van gebeurtenissen en in
rijkdom van bovennatuurlijken zegen
kunnen evenaren.
Een nieuwe tijd,zooals er in 's werelds
loop slechts zelden geboren worden, was
aangebroken en die nieuwe tijd stel
de eischen, waaromtrent men zich tot
kort tevoren geen voorstelling vormen
kon; wij denken hier aan het streven
naar lotsverbetering, naar demokratie,
naar gelijkheid van recthen van stan
den geslachten.
Het ongeloof trad brutaler en feller
dan ooit naar voren en geloofsverval
deed zich overal gelden; de zedeloos
heid zooals die in een modernen tijd
„paste" nam verontrustende verhou
dingen aan; en terwijl al deze ont
bindende krachten haar heilloos werk
verrichtten, brak tot overmaat van
ellende de wereldoorlog uit, welke ook
in ons land geestelijk en zedelijk groot
onheil stichtte en alweer méér en moei
lijker eischen stelde aan het Kerkvor-
stelijk beleid.
Maar God schenkt Zijnen Bisschop de
onontbeerlijke kracht en zegende Diens
werk op zichtbare wijze.
Vele partijen en instellingen en denk-
Z. D. H. Mgr. H. v. d. WETERING t
beelden mogen er in de laatste decennia
weggevaagd zijn, de Katholieke Kerk
van Nederland ging niet ten onder, in
tegendeel, zij triompheerde over de veel-
verwoestende tijden, en nog krachtiger,
nog heerlijker dan tevoren staat zij daar
als een onverwoestbaar monument ten
bewijze van de waarheid der Goddelijke
woorden: „En de poorten der hel zullen
Haar niet overweldigen
De godsdienstzin werd niet alleen be
waard, hij werd ook versterkt en ver
diept, en wanneer het in ons land
niet nóg treuriger gesteld is met de
openbare onzedelijkheid, dan is dit voor
het grootste deel te danken aan den
sterken, principieelen strijd, onder Mgr.
Van de Weterings' archiepiscopaat daar
tegen gevoerd.
Hoe groeiden gedurende dit episcopaat
ook niet ons vereenigingsleven, onze po
litieke invloed, ons katholiek onderwijs!
In 1895, toen Mgr. Van de Wetering
den bisschopszetel besteeg, kenden wij
nog geen Katholieke Staatspartij: thans
vormen wij de grootste politieke partij-
In 1895: het vereenigingsleven was
onder ons zoo goed als onbekend; thans:
hechte en sterke organisatie op alle ge
bied.
In 1895: katholieke edelmoedigheid
moest naar best vermogen katholieke
scholen stichten en in stand houden;
thans, dank zij de gelijkstelling, overal
de katholieke school, welke zich ten
volle ontplooien kan.
Mgr. Van de Wetering zette de kroon
op het werk, toen Hij in 1923 de Katho
lieke Universiteit opende.
Zoo zouden wij kunnen voortgaan.
Natuurlijk is het niet Mgr. Van de
Wetering alléén geweest, die dit alles
tot stand bracht, maar wel mag bij dit
verscheiden dankbaar getuigd worden,
dat deze krachtige Kerkvorst in dit alles
een overgroot aandeel heeft gehad.
Steeds toonde Hij, het hoofd der
Nederlandsche Katholieken, voor al het
goede zijn levendige belangstelling; met
geestdrift streefde Hij naar de bevorde
ring ervan; Hij gaf sterke leiding en wist
te dóen leiden.
Hij was in waarheid de goede herder,
die zich in nooit verminderende bezorgd
heid gaf voor de zijnen.
Thans, na de belooning met een lang
leven, »iep God Zijnen Dienaar tot de
eeuwige belooning.
God hebbe Zijne schoone ziel!
Wij ontvingen Zondagmiddag een
telegram met de volgende mededeeling:
Tijdens den kerkdienst in het seminarie
Rijsenburg werd gistermorgen omstreeks
kwart voor elf de aartsbisschop van
Utrecht, Z. D. H. Mtjr. H. van de Wetering,
plotse!'-- ongesteld. De toestand liet zich
aanvankelijk zoo ernstig aanzien, dat men
den aartsbisschop geestelijken bijstand ver
leende.
In den middag bleek zijn toestand echter
aanmerkelijk verbeterd.
Naar wij Zondagavond te half elf om
trent den toestand van den aartsbisschop van
Utrecht, mgr. Van de Wetering, vernamen,
liet deze zich op dat tijdstip niet ongunstiger
aanzien.
Het overlijden
Omtrent de korte ziekte en het onver
wachte overlijden van Z. D. H. den Aarts
bisschop vernemen wij nog het volgende:
Gisteren verbleef Mgr. op het Groot
seminarie Rijsenburg, om daar de H.H.
Wijdingen van het Diaconaat, Subdiaconaat
en van de kleinere Orden toe te dienen.
Juist was Mgr. gereed gekomen met de
H.H. Wijdingen van het Diaconaat (welke
de laatste Wijdingen waren), toen Mgr.
plotseling door evi aanval van beroerte
getroffen werd en bewusteloos ineertzonk.
Onmiddellijk werd Mgr. in de sacristie ge
dragen en geneeskundige hulp ontboden.
Deze oordeelde den toestand ernstig ge
noeg om Mgr. van de H.H. Sacramenten
der Stervenden te laten voorzien.
Mgr. werd overgebracht naar de kamer
van den President van het Groot-Seminarie,
waar de bedieningsplechtigheden geschied
den door den President, Mgr. dr. A. C. M.
Schaepman. Bij deze plechtigheid was o.m.
tegenwoordig de Vicaris-Generaal van den
Bisschop, Mgr. B. A. de Wit.
Mgr. was na deze plechtigheid kalm ge
worden, en deze rust duurde den geheelen
dag en ook vannacht voort. Een zieken
zuster waakte bij den hoogen lijder.
Hedenmorgen kwart over 5 werd de Aarts
bisschop door een tweeden aanval van be
roerte getroffen en overleed op hetzelfde
oogenblik. Deze nieuwe aanval kwam zoo
plotseling en had zoo'n schielijk verloop,
dat er geen tijd was, om iemand te waar
schuwen. Bij het overlijden was dan ook
alleen de ziekenzuster aanwezig.
Het stoffelijk overschot zou waarschijn
lijk vandaag nog, maar dan in alle stilte,
overgebracht worden naar het Aartsbis
schoppelijk Paleis te Utrecht.
Op 26 Nov. 1850 werd Mgr. H. v. d. Wete
ring te Hoogland bij Amersfoort geboren.
Van zijn godsvruchtige en liefdadige ou
ders erfde de jonge Henricus een voorbeel-
digen godsdienstzin, terwijl zijn jeugd geken.
merkt werd door een zorgvolle opvoeding. Op
de kostschool te Duiven genoot hi) hot lager
onderwijs, terwijl hij voordien reeds door
Kap. Menting was ingewijd in de beginse
len der Fransche taal. Na op kostschool zijn
Eerste H. Communie te hebben gedaan,
werd de schrandere knaap in October 1863
naar het klein-seminarie van het Aartsbis
dom te Culemborg gezonden. Met lof werden
hier alle studiejaren doorloopen en de jonge
van de Wetering wist zich te onderscheiden
door zijn sympathieken omgang met zijn
mede-studenten.
Na op Culemborg de Philosophie te heb
ben afgemaakt werden voor hem in 1870 de
poorten van het groot seminarie te Rijsen
burg ontsloten. Als theologant wist de toe
komstige bisschop zich een plaats onder de
eersten te verwerven. Daarnaast vond hij nog
lust en tijd om zich met speciale studie bezig
te houden, waarbij hij een bijzondere liefde
voor de Engelsche literatuur aan den dag
legde. Aldus voorbereid voor zijn hooge roe
ping ontving de huidige aartsbisschop op 15
bisschop reeds een geziene persoonlijkheid,
toen hi) op 3 Juni 1892 tot pastoor te Hil
versum werd benoemd. Slechts drie jaar
mocht Hilversum hem in de kracht zijns
levens bezitten. Hem wachtte de bisschops
mijter. Op 8 Februari 1895 werd de pastoor
van „St. Vitus" te Hilversum benoemd tot
coadjutor van den Aartsbisschop v. Utrecht
om 24 Maart d.a.v. gewijd te worden tot
titulair-bisschop van Gaza i.i.p. Reeds en
kele maanden nadien op 11 Juli werd de
hulpbisscnop bij het overlijden van Mgr.
Snickers geroepen tot den aartsbisschoppe-
lijken troon van Utrecht.
Hetgeen in de jaren van zijn zegenrijk
bestuur der Nederlandsche Kerkprovincie
tot stand kwam, is zeer veel.
Zoo is dit rijke priesterleven een aaneen
schakeling geweest van zegeningen. Zoo ziet
Katholiek Nederland op dezen dag met be
wondering op tot den hoogen drager van
het Godsgesag en den uitdeeler der hemel
gunsten in het erfdeel van St. Willibrordun.
BIOGRAFISCHE
BIJZONDER
HEDEN
Z. D. H. bii het Eucharistisch Congres in Amsterdam
Mgr. van de We
tering, de 64ste bis
schop en de 5e
Aartsbisschop van
Utrecht, werd 26
November 1850 te
Hoogland geboren
en 15 Augustus 1874
tot priester gewijd.
8 Februari 1895
werd de thans ont
slapene benoemd
tot titulair Bisschop
van Gaza en hulp
bisschop van Mgr.
Snickers. Den 24en
Maart van het
zelfde Jaar vond te
Hilversum de con
secratie plaats en
2 December d.a.v.
werd Z. D. H. be
noemd tot Aarts
bisschop van
Utrecht.
Z. D. H. was As
sistent bij den
Pauseltjken Troon,
Huisprelaat van Z.
H„ Romeinsch
Graaf, Comman
deur in de Orde v.
Oranje-Nassau,
droeg het 'Magi-
straal-Grootkruis
dar Heilige en Sou-
vereine Militaire
Orde van Jeru
zalem, ook wel Sou-
vereine Orde van
Malta genoemd, en
het Grootkruis der
Orde' van het H.
Graf. Voorts was Z.
D. H. Grootcom
mandeur der Ko
ninklijke Huisorde
van Hohenzollern.
Aug. 1874 in de Metropolitaankerk van St.
Catharina te Utrecht de H. Priesterwijding;
in de parochiekerk van den H. Franciscus
Xaverius te Amersfoort droeg de neomist
zijne eerste plechtige H. Mis op. Zijn vader
was hiervan nog de blijde getuige, doch aan
zijn zorgvolle moeder was dit schoone voor
recht niet meer beschoren.
Wijl het aartsdiocees in die dagen over
vloed van priesters had, kon de neomist
niet terstond een plaats als kapelaan ver
werven. Op het einde van 1874 werd hij be
noemd tot assistent te Bameveld. Hier ver
bleef hfj slechts korten tijd om op 18 Ja
nuari van het volgende jaar een vaste aan
stelling als assistent te verwerven te Zut-
phen. Op 30 Sept. 1875 werd hij van assis
tent te Zutphen tot kapelaan aldaar bevor
derd, aan welke functie hij zich tot Decem
ber 1881 met alle toewijding mocht geven.
De drukke bezigheden in de IJsselstad weer
hielden kapelaan van de Wetering niet zijn
speciale studie voort te zetten. Behalve dat
hij een reeks belangrijke acten aan het
voormalig kapittel der oude St. Walburg-
kerk het licht deed zien bleef hij zich toe
leggen op de Engelsche letterkunde, wijl er
sprake van was, dat in het aartsbisdom een
katholieke inrichting voor Middelbaar On
derwijs zou worden opgericht en waaraan
kap. van de Wetering als leeraar zou worden
verbonden.
Dit plan kwam intusschen niet tot uit
voering. Op 31 Dec 1881 zag kapelaar. van
de Wetering zich benoemd tot secretaris
van het aartsdiocees, in welke functie hij
zich zeer verdienstelijk wist te maken. Elf
jaar lang spande hij er zich in en verwierf
zich niet enkel de liefde van zijn Bisschop,
maar ook de genegenheid en vriendschap
van ai de geestelijken van het Bisdom. Se
cretaris van de Wetering was de man, aan
wien men zijn belangen gaarne toevertrouw
de en zijn scherpzinnigheid en organisatie
vermogen, zijn eenvoud en voorkomendheid
wonnen hem de hoogachting en waardee
ring van allen, met wie hij m aanraking
kwam. Zoo was de tegenwoordige Aarts-
VOORLOOPIGE, OFFICIEELE
RESULTATEN
BERLIJN, 18 November Op grond van
de voorloopige, officieele resultaten voor
groot Berlijn zal de gemeenteraad Vermoe
delijk als volgt zijn samengesteld:
Aantal Aantal
1929 1925
Soc. Democraten 65 73
Duitsch Nat. Volkspartij 41 47
Centrum 9 8
Duitsche Volkspartij 16 14
Comm. party 55 43
Democr party 14 21
Economische party 9 10
Nation. Socialisten 13
Chr Volksparty 3
Aan de stemming heeft ongeveer 76.5
der kiezers deelgenomen, tegen 64 in 1925.
Het definitief resultaat wordt eerst heden
middag verwacht.
NEW-YORK, 18 Nov. Op den Atlan
tischen Oceaan woeden hevige stormen.
Tengevolge van den dichten mist in de ha
ven van New-York, heeft de scheepvaart
groote vertraging.
LONDEN, 18 November Uit Durbna
wordt gemeld, dat de politie aldaar opnieuw
700 inlanders heeft gearresteerd.
