1
f250.
1125.-
150.-
Het luilekkerland
der communisten
Telegrafisch Weerbericht
DINSDAG 17 DECEMBER 1929
Voornaamste Nieuws
BUREAUX NASSAULAAN 49
ADVERTENTIËN 35 ct. p. regel
DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADEN
DRIE EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 17337
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE REC ITEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL.
NAAR BETERSCHAP
DE OPBRENGST DER RIJKS
MIDDELEN
Hooger dan het vorige jaar
Het groote vergiftigingsproces te Szolnok
DE ONREGELMATIGHEDEN
BIJ DEN ALG. NED.
STUCADOORSBOND
Het honderdjarig feest van de Kon. Liedertafel ,;Zang en
Vriendschap" te Haarlem
DE KINDERTOESLAG IN DE
BLOEMBOLLENSTREEK
De uitbetaling
HET NIEUWE
GOUVERNEMENTSGEBOUW
TE HAARLEM
Het geschenk van Amsterdam
J. J. WEBER ZOON
OPTICIENS - FABRIKANTEN
Groote Houtstraat 166 Haarlem
ZIJ,
Maat op schar en schol
Telefoon No. 13866 (drie lynen)
Postrekening No. 5970.
ABONNEMENTENvoor Haarlem en
Agentschappen: per week 25 ct,; per
kwartaal 3.25, per post, per kwartaal
3.58 by vooruitbetaling.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
VRAAG- EN AANBOD-ADVERTEN-
riES. 1—4 regels 60 ct. p. plaatsing
eike regel meer 15 ct_ by vooruitbet
Bij contract belangrijke korting.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
tnsschen den tekst 60 ct. per regel.
e sopdjthladisijn mgevolgede verzekeringsvoorwaardenpQlinn Levenslange geheeieongeschiktheid tot werken door TCfï bij een ongeval met
vallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen OUUU» verlies van heide armen, beide beenenot beide óogen /vU» doodelij ken afloop.
bij verlies van een hand.
een voet oi een oog:
bij verlies van een
duim ot wijsvinger
bij 'n breuk van 1 4 fl
been of arm: »V«
bij verlies v. een
anderen vinger.
Men weet, dat de regeering der ge
zegende Oost-Indische gewesten allerlei
co nmunisten naar Nieuw-Guinea ver-
bf.nt, naar den Boven-Digoel.
Dat klinkt héél krachtig en flink en
llj.it een daad van een echten land
voord.
Het communistenkamp is echter een
in practijk gebracht luilekkerland. Men
tracht wel in Holland bij communisten
en sociaal-democraten stemming te
maken tegen de vreeselijke tirannie van
de Indische regeering, die zulk een
wreed en „onherbergzaam" verban
ningsoord schiep, doch verzuimt met
opzet te vermelden, welk een dorado de
Indische regeering hun bereid heeft, die
deze gezegende gewesten in een geeste
lijke en moreele woestenij zouden wil
len veranderen met gebruikmaking van
alle middelen, ook de meest gruwelijke,
om tot dat doel te geraken.
Waarlijk de Boven-Digoel is geen
Siberië, doch een maagdelijk tropisch
lustoord, en menig arm werkman in
Holland mocht wenschen, dat hij daér
zijn krachten mocht ontplooien, zelfs
al zou het Gouvernement hem de goede
dagelijksche gaven onthouden, waarme
de de communisten worden overstelpt.
Dr. Van der Sleen, een bekend man
der wetenschap, heeft den Boven-Di
goel bezocht en was zóó stom verbaasd
over hetgeen hij daar, behalve de god
delijk rijke natuur, zag, dat hij daarvan
hier te lande openlijk in lezingen en
anderszins getuigd heeft.
Het heeft dr. Van der Sleen verwon
derd, dat er geen zoölogen en botanici
zijn, die gebruik maken van de gelegen
heid het Gouvernement biedt alle
hulp! om een excursie naar het Bo-
ven-Digoelgebied te ondernemen. Zij
toch treffen er overvloed van studiema
teriaal aan.
De Digoel-rivier zelf verleent óók alle
medewerking om den natuur-onderzoe-
ker in staat te stellen in het oerwoud
door te dringen: tot honderden kilome
ters voorbij Tanah Merah, het commu
nistenkamp, behoudt zij de respectabele
breedte van om en nabij honderd meter
en verderop is zij ook nog breed genoeg
om met een kleine stoomboot en ver
volgens met kleinere vaartuigen te be
varen.
Naar veler meening zal men van
Nieuw-Guinea nimmer een tweede Java
kunnen maken. De geweldige rivier toch
heeft inundatie-gebieden van zulke
enorme afmetingen, dat het onmogelijk
moet worden geacht dit gebied voor de
cultures geschikt te maken. Rijst en
cocosnoot zijn wellicht de eenig moge
lijke cultures.
Als men zoo den Digoel opvaart en
men buigt de bocht om, waarachter
zich het communistenkamp verbergt,
dan is men verbaasd over den aanblik,
dien het landschap biedt, zoodra de
bocht ten einde is.
Men verwacht een Kampong te zien
en men aanschouwt een complete stad
met keurige huizen. Alleen op den voor
grond treft men eenige hutjes met
stroodak aan. Maar dit zijn ook slechts
de woningen vanden plaatselijk
militairen commandant, de doktoren en
de militairen teekenend voor het
régime der huidige landvoogdij
Het is een model-kampong, die zich
daar verderop aan ons oog ontrolt; hui
zen met gegolfd zinken daken, gelegen
langs keurige wegen, door het Gouver
nement aangelegd; huizen voorzien van
electrisch licht en bewoond door keurig
gekleede inlanders, zooals men die op
Java maar zelden aantreft. Inlanders,
die keurig hun net hoedje afnemen als
men ze tegenkomt, die netjes antwoor- j
den, als men tot hen spreekt, maarI
communisten zijn.
Toch beginnen ze zich in Tanah Me
rah ai op hun gemak te voelen. Zeker,
ze missen nog wel enkele dingen, bij
Java vergeleken, doch dat went wel.
Oogenschijnlijk is alles rustig in de
stad. Maar er zijn nog wel voetangels
en klemmen. Die worden gelegd door de
„onverzoenlijken", die nog in de stad
wonen. Zij terroriseeren de goedwilligen
en menigeen durft 's avonds de straat
niet meer op, uit angst voor den pat jol
(spade) van zoo'n onverzoenlijke, die
zich op zeker oogenbiik wel eens in zijn
nek kon planten.
Deze mannen van het schrikbewind
zijn de onverzoenlijken. die nog niet bij
het bestuur van de kolonie in de gaten
geloopen zijn.
Want er is een apart „kamp a?r on
verzoenlijken". 30 K.M. stroomopwaarts,
Tanah Iinggi genoemd.
Hier huizen zij, die ondanks alle po
gingen van net gouvernement om het
«vertrouwen te herwinnen" vijanden
blijven. Ook onder hen treft men weer
baas boven baas aan. Enkele rad
draaiers hebben van hun kampgenooten
het zink gestolen, dat voor de daken
van hun huizen bestemd was. Die rad
draaiers wonen nu in huizen met wan
den en een dak van zink, de anderen
mogen het niet alleen zonder zinken
wanden, maar ook zonder zinken dak
stellen.
Andere raddraaiers zijn nog verder
gegaan. Dat zijn zij, die zich volkomen
rekenschap geven van den toestand. Het
gouvernement betaalt een vast salaris
per maand uit, duswaarvoor zou
den zij nog werken? Daarom hebben zij
geen gebruik gemaakt van het zink, dat
door dwangarbeiders werd aangebracht
voor het dak van hun huis. Zij moeten
dit namelijk zelf op de wanden spijke
ren. En dit was den heeren te veel. Zij
zijn eenvoudig wat verderop het oer
woud ingetrokken en hebben daar de
rechtmatige bewoners van het land, n.l.
de Papoea's uit hun huizen gejaagd, de
mooiste daarvan in bezit genomen en
de rest verbrand.
Thans beklagen ze zich bij het Gou
vernement, dat die brutale Papoea's op
„hun" erf komen om pisangs (bana
nen) te stelen! Welk bescheid het Gou
vernement hierop gegeven heeft is niet
bekend
Het is wel zeer zonderling, dat al die
heerCn daar op Gouvernementskosten
zoo keurig gekleed zitten te luieren,
wachtend op „tractement" en „post uit
Moskou"!
Anderen, die niet te lui zijn om te
werken, verdienen er aardig bij. Een
topograaf bijv. verdient er een extra
salaris van 95.— per maand. Behalve
dat krijgt hij ook zijn toelage van het
gouvernement, want „hij moet toch óók
eten."
Wat er verder nog voor de duizend
communisten en hun gezinnen gedaan
wordt, is bijna niet op te noemen. Er is
een goede school, een keurige biblio
theek enz. enz. Alléén de waterleiding
ontbreekt nog. Maar daaraan heeft de
Javaan feitelijk, geen behoefte.
ADJUTOR.
Weltevreden, 10 Nov. 1929.
Toen wij indertijd zoo genoeglijk
polemiseerden met den heer M. van
„Het Volk" over de ideale toestanden
in het roode Weenen (binnenkort heb
ben wij met dezen heer nog een zuur
appeltje te schillen), heeft deze zijn
goedgeloovige lezers trachten wijs te
maken, dat het arme Oostenrijk wegens
het financieel wanbeheer der christe-
lijk-socialen van het buitenland geen
leenihg kon los krijgen.
We hebben toen direct opgemerkt,
dat de heer M. precies het tegenover
gestelde van de waarheid verkondigde:
dat n.l. het buitenland met Oostenrijk
geen financieele risico's aandurfde. Om
dat en zoolang daar nog iederen dag
sociaal-demokratische (lees: bolsjewis
tische) avonturen te duchten waren.
En wat zien wij èn m'nheer M. van
„Het Volk" nu gebeuren?
Schober, de in socialistische kringen
meest gehate man van rechts, heeft in
Oostenrijk de teugels van het bewind
in handen genomen met grooten
takt heeft hij de sociaal-demokraten
daar aan banden weten te leggen (dank
zij de heilzame vrees, welke de roode
heeren voor de rechtsche „Heimwehr"
koesteren); het ideaal is in Oosten
rijk nog lang niet bereikt, maar de
hooge sprongen der socialisten behoo-
ren er voorloopig althans tot het
verleden.
En zie! Zoodra heeft men zich in het
buitenland daarvan geen rekenschap
gegeven, ofOostenrijk kan van het
buitenland geld krijgen.
Reeds werd in de bladen het een en
ander medegedeeld over een te sluiten
Oostenrijksche leening van 725 millioen
schilling en thans blijkt de Oosten
rijksche Minister van Financiën met een
internationaal bankconsortium, waar
van o.a. de firma J. P- Morgan en eeni
ge Nederlandsche banken deel uitma
ken, nog te onderhandelen over een
tweede leening ten bedrage van 250
millioen schilling, welker opbrengst in
hoofdzaak zal dienen om het Oosten-
rijksche bouwbedrijf te financieren.
Zoo ziet men: naarmate de sociaal-
demokraten uitgeschakeld worden, keert
het vertrouwen van het buitenland in
Oostenrijk terug en kan er met succes
gestreefd worden naar beterschap.
De opcenten Suikeraccijns en
Verdedigingsbelasting II
Afschaffing met 1 Februari a.s.
De regeering heeft bij nota van wijziging
voorgesteld de wet, inzake afschaffing ver
dedigingsbelasting II en van de opcenten
op den suikeraccijns in werking te doen tre
den, 1 Februari a.s.
De opbrengst der Rijksmiddelen over No
vember 1929 is 3.822.874 hooger dan in
November 1928. De opbrengst over de eerste
elf maanden van 1929 bedroeg 15.903.231
meer dan over die maanden in 1928.
Het philosophicum te Warmond
De eerste steenlegging door den Bisschop
Zaterdag a.s. om 12 uur zal Z. D. H. Mgr.
J. D. J. Aengenent, Bisschop van Haarlem
den eersten steen leggen voor het nieuwe
philosophicum van het Groot-Seminarie te
T7 o ort
De Leidsche Stadhuiskwestie. Het voorstel
van B. en W. aangenomen.
Demonstratie van een nieuw Pander
vliegtuig te Soesterberg.
Het drama nabij Durgerdam. De moeder
van het gevonden knaapje te Amsterdam.
De Nederlandsche gezant te Londen heeft
aan de Engelsche regeering verzocht, het
verleenen van faciliteiten voor verdere Ne
derlandIndië-vluchten in Britsch-Indië te
willen bevorderen.
De regeering heeft by nota van wüziging
voorgesteld de wet inzake afschaffing Ver
dedigingsbelasting II en van de opcenten op
den suikeraccijns, met ingang van 1 Februari
a.s. in werking te doen treden.
Vergadering van de Prov. Staten van
Noord-Holland.
De opbrengst der rijksmiddelen in Novem
ber 1929 ongeveer 4 millioen hooger dan in
November 1928.
Een boycotkwestie bü twee bioscoop-ex
ploitanten, o.m. bij dien van het Luxor-
Theater te Haarlem.
Nieuwe bijzonderheden over de onregel
matigheden, b(f den Alg. Ned. Stucadoors-
bond gepleegd.
Een geschenk der Hongaarsche regeering
aan H.M. de Koningin.
B. en W. van Amsterdam vragen by den
raad een crediet van f 10.000 aan voor een
geschenk voor het Prov. Gouvernementsge
bouw.
Een verklaring van Dr. Gröner, de Duitsche
RÜksweerminister, over de bewapening van
Duitschland.
Tsjang Fat Kwei, de leider der opstande
lingen in China, pleegt zelfmoord.
Ernstig mijnconflict in Australië; botsingen
tusschen politie en arbeiders.
Rede van Ir. K. Volkersz in de vergadering
van Bloembollencultuur over de vorst-
schade.
De eerste vier aangeklaagden; van links naar rechts: vrouw Holyba, vrouw Sebestyen, vrouw Lipka en vrouw Koteles. Vrouw
Lipka werd ter dood, de drie anderen tot levenslange gevangenisstraf veroordeeld.
Loopen zij reeds over eenige
jaren?
Geen gelden meer in de kassen aanwezig;
zelfs de contributiegelden over October 1.1.
verdwenen
De bondsvergadering Zondag
22 December a.s.
Inzake de onregelmatigheden bij den Alg.
Ned. Stucadoorsbond vernemen wij npg van
bevoegde zij tic, dat de accountants spoedi
ger met hun rapport gereed zijn gekomen,
dan oorspronkelijk verwacht was. In ver
band daarmede is ook de vergadering van
den Bond, waarin deze zaak besproken zou
werden, kunnen worden vervroegd en van
begin Januari gesteld op a.s. Zondag 22
December. Zij zal dan in Den Haag gehou
den worden
Er is van gesproken, dat het tekort zou
zijn ontstaan door slordigheid, doch men
deelde ons mede. dat dit moeilijk aan te
nemen is. Het tekort beloopt zeker 51000
zooals reeds gemeld is en loopt misschien
reeds eenige jaren, daar de laatste 4 jaren
geen enkele controle door den Bond is uit
geoefend.
Toen in de vorstperiode van het voorjaar
van dit jaar moeilijkheden tusschen Riik
Bond ontstonden over de uitkeeringen, ont
stonden er voor den bond financieele moei
lijkheden en toen heeft het hoofdbestuur
zich wel afgevraagd,'' hoe die zoo plotseling
konden ontstaan. Het besloot toen, een on
verwacht onderzoek naar kas en boeken
in te stellen.
Door verschillende omstandigheden is die
controle toen uitgesteld, tot zij, voor den
secretaris-penningmeester onverwacht, in
November 1.1. plaats had.
Zij geschiedde naar aanleiding van de nu
ingetreden grocte werkloosheid in het stu-
cadoorsbedrijf. Het bleek toen, dat er noch
in de bondskas, noch in de werkloozenkas
gelden aanwezig waren. Zelfs waren ver
dwenen alle contributiegelden over October,
welke dus in November aanwezig behoor
den te zijn.
Dat door deze onregelmatigheden geen
moeilijkheden zouden ontstaan bij de uit-
keering aan werkloozen. omdat deze toch
door het Rijk gewaarborgd zouden zijn,
ontkende men ons ten stelligste. De zaak
staat in tegendeel zoo, dat voor het doen
der uitkeeringen het Rijk nu reeds heeft
moeten bijspringen.
In verband met dit alles is door de afd.
Haarlem een voorstel bij den bond inge
diend, dat a.s. Zondag in behandeling komt
op de bondsvergadering, om den secretaris-
penningmeester te ontslaan.
Of de zaak een strafvervolging ten ge
volge zal hebben, is nog steeds niet uitge
maakt.
Er wordt nog van gesproken, dat het
tekort belangrijk minder zou zijn dan
51.000, maar daarbij wordt dan opge
merkt, dat men geen rekenmg moet houden
met die rekening en verantwoording, waar
over den secrtaris-penningmeester reeds
décharge is verleend. Dit gaat echter niet
op, want voor het totaal-tekort moet men
natuurlijk rékenen het geheele bedrag, dat
in d'en loop der jaren verdwenen is.
Dat het hoofdbestuur in zijn geheel ver
antwoordelijk is ook voor het financieele
beleid, moge formeel juist zijn, later zal wel
blijken, hoe men dezeopmerking moet op
vatten. Hoe de afd. Haarlem er over denkt,
blijkt trouwens reeds uit haar voorstel, om
den secretaris-penningmeester te ontslaan.
Men verzoekt ons mede te deelen, dat de
uitbetaling van den kindertoeslag in de
bloembollenstreek als volgt zal geschieden.
Op 27 December in Hillegom, Lisse en
Sassenheim van 5 tot 7 uur; op 28 Decem
ber te Overveen van 2.30 tot 3 uur, te Ben-
nebroek van 4.30 tot 5 uur; te Heemstede en
Ncordwijkerhout van 3.30 tot 4 uur en te
Voorhout van 5 tot 5.30. Tenslotte op 30 De
cember te Noordwijk van 6 tot 7 uur.
In de plaatsen buiten het gewest, zal de
datum der uitbetaling nog nader worden be
kend gemaakt.
Benoemingen
Z. D. H. de Bisschop van Haarlem heeft
benoemd tot kapelaan te Haarlem (H.H. Elis.
en Barb.) den W.E. Heer P. Verhoofstad. te
Dordrecht (H. Ant. v. P.) den WB. Heer
H. v. Hussen en te Naaldwijk den WB. Heer
G. van Dijk, die assistent was te Vlissingen.
v
- - c
Toen de Zyipoort was afgebroken, achtte men het toch nuttig er iets voor in de
plaats te zetten. Het Zljlhek zorgde van dien tyd af voor een scheiding tusschen
Zyiwtg en zyistraat. Aan weerszyden stonden kommiezen-huisjes, zooals ook bij
de Groote Houtbrug. Des avonds werd het hek gesloten en daarmede de toegang tot
de stad. De douanen huisden dan in de „dobbelsteenen." Het Zyihek is nog niet
zoolang verdwenen, want de Kon. Liedertafel „Zang en Vriendschap" die in 1930
haar eeuwfeest viert, heeft er haar eerste repetities gehad.
Dit is wel een merkwaardige bijzonderheid.
Wij hebben een taveerne in
Het Raadhuis van den Bosch.
Daar zingen ze er opgeruimd,
Naar ouden trant op los.
Van houten tafels drinken ze
Met oudhollandschen zwier,
En dorstig, als ons Brabant is,
De volle kruiken bier.
Daar hangt de sfeer van Breughel weer,
Door d' eeuwen heen vermaard.
Geënsceneerd, succesvol, door
Een middeleeuwschen waard.
Een voorbeeld, als het drinken geldt,
Heeft altija resultaat
Dus werkte dit aanstekelijk
Op Utrechts wijzen Raad.
En in den kelder van 't Stadhuis
Der stede van den Dom,
Daar bouwt mèr. stof en spinneweb
Tot een taveerne om.
Nu is de beurt aanWelk Stadhuis
Heeft kelders, lang en breed?
Taveernen zijn in onzen tijd
Bijzonder up to date.
En welk een heerlijk perspectief!
Want heeft men dorst, kwansuis,
Zegt men gewichtig tot zijn vrouw:
'k Moet even naar t Stadhuis!
MARTIN BERDEN.
Het gebouw aan de Paviljcenslaan te
Haarlem, waarin gevestigd was het Kolo
niaal Museum en het Museum voor Kunst
nijverheid, wordt verbouwd tot Gouverne
mentsgebouw. Deze verbouwing geschiedt
zoodanig, dat de Staten der Provincie, die
thans buiten het Gouvernementsgebouw
vergaderen, in het vervolg over een verga
derzaal in het nieuwe gebouw zullen be
schikken.
B. en W. van Amsterdam meenen, dat
de Raad er prijs op zal stellen, aan de
Provincie Noord-Holland een blijk van be
langstelling van de zijde der gemeente aan
te bieden ter gelegenheid van het in ge
bruik nemen van het nieuwe gebouw.
Dit blijk zou kunnen bestaan in een af
zonderlijk geschenk, of wel In een bijdrage
voor een geschenk, te zamen met andere
gemeenten aan te bieden.
Mocht de raad deze zienswijze deelen, dan
zullen B. en W. met den Commissaris der
Koningin overleg plegen, omtrent de doel
matigste wijze, waarop Amsterdam in dezen
van zijn belangstelling zal kunnen doen blij
ken.
Voor het geschenk willen B. en W. een
bedrag van 10.000 beschikbaar stellen.
Barometerstand 9 uur v.m. 780 stilstand.
LICHT OP: De lantaarns moeten mor
gen worden opgestoken om: 4 uur 16 min.
Hoogste barometerstand 781.4 m.M. te
Sylt en Rennes.
Laagste barometerstand 751.8 m.M. te
Vardö.
Verwachting: Matige N. Westelijke tot
Noordelijken wind, meest licht tot half be
wolkt, enkele hagel- of regenbuitjes, iets
kouder.
De Minister van Staat, Minister van Bin-
neniandsche Zaken en Landbouw, heeft be
paald, dat met afwijking van het Zeeuw-
sche Stroomenvisscherij-reglement, tot we
deropzegging, doch uiterlijk tot en met 31
December 1930, geon maat op schar en schol
zal zijn gesteld.
die zich 1 Januari 1930 op
de „Nieuwe Haarlemsche
Courant" abonneer en, ont
vangen de nummers tot
dien datum GRATIS
DE DIRECTIE
EEN KOSTBAAR GESCHENK
AAN H. M. DE KONINGIN
De Hongaarsche regeering doet
H. M. vier prachtige paarden
cadeau
Eenige dagen geleden is in Hongarije, naar
het Hongaarsch Corr.-Bureau Pesti Hirlap
meldt, de opperstalmeester baron Bentmck
aldaar aangekomen om in opdracht van H
M. Koningin Wilhelmina paarden te koo-
pen.
De opperstalmeester 'bezichtigde de stoete
rij van Mezohegyes, waar vier prachtige
zwarte merries de aandacht trokken. De
Hongaarsche regeering, die kennis nad ge-
nomen van het doel der komst van den
heer Bentinck, bood onze Koningin de ge
kozen paarden als geschenk aan. Namens
H M. de Koningin werd dit geschenk ge
accepteerd.
Deze paarden behooren tot het zeldzame
Nonius-ras, dat tijdens de Napoleontische
oorlogen naar Hongarije werd overgebracht.
Genoemd Correspondentie-bureau merkt
naar aanleiding van dit geschenk der Hon
gaarsche Regeering op, dat door deze daad
een edele plicht wordt vervuld, omdat H. M.
Koningin Wilhelmina de eerste was, die na
den oorlog de ondervoede Hongaren die
veel leed hadden te doorstaan, te hulp was
gekomen waardoor de gezondheid en het le
ven van duizenden kinderen werd gered.
