de britsche arbeiderspartij m. f 3020.- f 750.- f250.- 1125.- 50.- ï40.- Ut nummer bestaat uit drie bladen DINSDAG 11 MAART 1930 BIOSCOOPRAMP IN JAPAN Een tjalkschip in nood Liftkooi omlaag gestort De moordzaak-Lans De Wieringermeerpolder De overstroomingen in Zuid-Frankrijk De nieuwe groote schutsluis te IJmuicbn Ontploffing in een kolenmijn Voornaamste cXieuws Dr. Schober weer op rei' BUREAUXNASSAULAAN 49 DRIE EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 17407 AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET DNGEVAL Is niet socialistisch in vastelandschen zin - De partij verwerpt den klassenstrijd; huldigt practisch-christelijke begrippen om trent den eigendom 'De „Hollandia" bron in de Haarlemmermeer Waar het „Hollandia" tafelwater vandaan zal komen Meer dan ÏOO dooden De bemanning gered Vele dooden en gewonden AI 100 H.A. droog De steunverleening Uit de diamantindustrie Opening door H. M. de Koningin op 29 April 75 mijnwerkers ingesloten Telegrafisch Weerbericht Mededeeling van het Kon. Ned. Meteorologisch Instituut te De Bildt Nu naar Parijs en Londen De R. K- Universiteit Telefoon No. 13866 (drie lijnen) Postrekening No. 597a ABONNEMENTENvoor Haarlem en Agentschappen; per week 25 et», per kwartaal 3.25, per post, per kwartaal f 3.58 b|j vooruitbetaling., NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ADVERTENTIEN 35 ct. p. regel VRAAG- EN AANBOD-ADVERTEN TIES. 1—4 regels 60 ct p. plaatsing: elke regel meer 15 ct. bij vooruitbet Bij contract belangTijke korting. INGEZONDEN MEDEDEELINGEN tusschen den tekst 60 ct per regel. Alle abonne's op dit blud eiin ingevolge de verzekeringsvuorwHarden tegen ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen Levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door verlies van beide armen, beide beenen ot beide bii een ongeval met doodelilken at loop bij verlies v.n een hand. een voet ol een oog bii verlies van een duim ot wiisvinger bij een breuk van been oi arm bii verlies van 'n anderen vinger Binds wij ons vorig artikel over de Britsche Arbeiderspartij schreven, is er rondom dit vraagstuk heel wat gebeurd. Over het in korten tijd befaamd ge worden boek van Wertheimer „De Brit se Arbeiderspartij" ontstond in de Pers al spoedig eenige polemiek, waarbij van socialistische zijde merkwaardi gerwijze stokstijf werd volgehouden, dat Wertheimer de Britsche Arbeiders- Partij wel degelijk als socialistisch ken schetste; veel belangrijker echter was het daarop in de Eerste Kamer gevolgde debat tusschen de heeren Polak en Ser- 'arens, waarin de laatste gelegenheid Vond met de door den heer Polak nog steeds verdedigde onwaarheid betref lende Labour volkomen af te rekenen eh waarbij de heer Polak zoozeer in het hauw gedreven werd, dat hij zich Pa aanvankelijk met Wertheimer inge stemd te hebben genoopt zag, Wert heimer te verloochenen als iemand, die dr niets van weet.... Zoo ontdoet men zich in 's heeren Po rk's kringen van onwelgevallige getui gen, hoe onverdacht en hoe deskundig «j ook zijn mogen. De zaak is dus dank zij dit Eerste Kamer-intermezzo behoorlijk uitgevoch ten, doch ter volledige documentatie en tot blijvende informatie van onze lezers Willen wij hun ook die citaten uit Wert- heimer's boek niet onthouden, waaruit blijkt, hoezeer volgens dezen schrijver he Engelsche Labourpartij ten opzichte Van :.en klassenstrijd en het eigendoms recht geheel andere opvattingen heeft dan de vastclandsche sociaal-demokra- tle. Het Is in Engeland de „Sociaal-Demo- hratlsche Federatie" een der min of hieer écht socialistische partijtjes Welke het gewaagd heeft, den klassen strijd te prediken. Endat is haar ongeluk geworden! Wertheimer vertelt: „De Socia-I-Demok-atisehe Federatie pre dikte den klassenstrijd en grondveste haar fraaie leer op een dnor haar met ten voue begrepen Marxisme De Sociaal-Democratische Federatie heelt de Britsche arbeiders nooit voor zich kunnen winren. Zij was „in haar leer en naar haar geest Volkomen vreemd aan 't Engelsche karak ter." 1) Zij verlangde dogmatisch en auto ritair gelocf. alles of mets, de mogelijke her- Vormingen in het kapitalisme waren maar lapmiddelen; haar mechanische opvattin gen over de historische evolutie waren vol komen in strijd met de in Engeland diep ingewortelde organische denkbeelden over het wezen der historische veranderingen. Het Marxisme werd vom de Sociaal-Demo- kratische Federatie in Engeland noodlottig." De schrijver gaat dan de oorzaken iervan na en zegt o.a.: „De Britsche arbeider voelde zich geen proletariër en was ook niet bereid, de betee- kenis te aanvaarden, die Marx aan dit Woord gaf, en het te verstaan in zijn ede len, klassenbewust en zin; zoo ging bet hem ook met de „Verelendungstheorie", de theo rie van de toenemende verscherping van den strijd tusschen kapitaal en arbeid en met de opvatting over den staat als middel om den klasrentegenstand er te ovrhcrschen. Vastgegroeid aan de godsdienstige voor stellingen van zijn land en geieid aoor man hen van beslist idealistische wereldbeschou wing, was het hem even onmogelijk den Weg te vinden naar de materialistische ge schiedenisopvatting. Eerst i latere jaren is het mogelijk ge- Worden, christendom en historisch materia lisme 2) met elkander te verzoenen. Het socialisme in Engeland ontwikkelde zich dus buiten het Marxisme om, ofschoon sommige Marxistische „technische uitdruk kingen" in de propaganda zijn overgeno men Het mag een zonderlinge speling van de geschiedenis w orden genoemd, dat het Marxistisch socialisme, hetwelk met zijn beschrijving van den toestand der arbeiders klasse in Engeland een der grootste drij vende krachten van het wereldsocialisme is leweest, in Engeland zelf zoo goed als geen veerklank heeft gevonden." Dit alles geldt heel bijzonder voor de klassenstr ij dtheorie Daarvan is in de politiek der Britsche Arbeiderspartij geen spoor te ontdekken, evenals er tusschen socialistische en andere Lagerhuisleden (de heer Wert heimer is aan het woord) „elk spoor van maatschappelijk verschil" volkomen is uitgewischt. „Buitengewoon kenmerkend is, hoe de po gingen van de radikale Clijde-socialisten nrn in hun levensgewoonten uitdrukking te ge ven aan hun socialistische gezindheid, in Engeland werden opgenomen. Zoowel kon- servatieven als liberalen weigerden hierin een uiting van klassenstrijd te zien Dit alles heeft het ontstaan van een bfj- zo"dere gedebtenwerr <1 rdnm en erien aan de Arbeiderspartij belet. Weliswaar leefde een fier klassenbewustzijn in haar rijen, doch kwalitatief verschilde dit slechts weinig van een zeker soort standenbevust- tijn; ook werd men zich van zijn socialis tische 3) roeping meer en meer bewust, doch men beschouwde dat niet als een oorlogs verklaring aan de burgerlijke maatschappij, niet als een opwekking tot revolutie." Neen, er wordt in Engeland geen klassenstrijdtheorie gehuldigd, en dat is niet alleen aan de arbeidende, maar ook aan de bezittende klasse te danken: „De takt van de bezittende klasse in En geland is even verantwoordelijk (sic! - P,sd.) voor het niet-bestaan van een klassenrirüd- theorie in Engeland, als de buitensporigheid, iojbandi heel en het ge ns aan meegevoel met den arbeider onder de Russische ans.okratie en noogsre standen vóór den oorlog aansprakelijk zijn voor de wreedheden en gruweldaden van de bolsje wistische revolutie." Tegenover den klassenstrijd stelde Labour minzaam overleg tusschen werk gever en werknemer, welk overleg tot een systeem werd in de befaamde „Mond-Turnsr"-conferenties, „waar tus schen de patroons en de vakvereenigin- gen onderhandeld wordt over industriee- len vrede." En het is juist tegen dit systeem van solidariteits-betrachting, dat de echte socialisten in Engeland te velde trekken. Maar daar zijn het dan ook echte (vastelandsche) socialisten voor! Het groote misverstand dat La bour een socialistische partij zou zijn is voornamelijk te wijten aan het feit, dat de partij, b.v. in haar program, hier en daar „socialistisch" genoemd wordt, waarmede dan een heel ander „socialisme" bedoeld wordt dan het continentale, terwijl in datzelfde pro gram ook enkele eischen voorkomen (de Engelschen houden in de politiek nu eenmaal van wat dikke woorden!), die op t eerste gehoor nogal socialistisch klinken, doch bij nadere beschouwing vooral als men daarbij waarneemt, hoe ze in de praktijk nagestreefd worden absoluut gevaarloos blijken. Hoe stelt Labour zich het ideaal der toekomst voor en hoe denkt de partij bij de verwezenlijking daarvan om te springen met het eigendomsrecht? Wij ontleenen aan het program van 1928: „ZP (de Arbeiderspartij) spreekt niet als vertegenwoordigster van deze of gene klasse, doch als een politiek orgaan, in net leven geroepen om uitdrukking te geven aan de behoeften en verlangens van allen, die in den arbeid het lot van de mensch- heid deelenZij weten, en ook de Arbei derspartij weet, dat niet ledig bezit, doch scheppende arbeid de maatschappij in stand houdt en dat de wereld alleen door weten schap, samenwerking en dienstbaarheid aan de gemeenschap tot een betere woonplaats voor de latere geslachten kan worden ge maakt. Vol vertrouwen doet de Arbeiders partij op hen een beroep om haar te steu nen in het volbrengen van har taak. De Arbeiderspartij is een socialistische partij. Haar doel is de organisatie van de in- di..„rie en het verdeelen van de rijkdommen, die de industrie voortbrengt, niet in het belang van de kleine minderheid van nog geen 10 pet. der bevolking, die over de productiemidelen bssehikt, zonder welke haar medelandgenooten kunnen werken noch leven, maar ten bate van allen, die cloor hun arbeid de welvaart van de ge meenschap oevordeien. Haar socialisme is dus noch een sentimenteel najagen van een onberc 'oaar doel, noch een blind verzet tegen armoede en verdrukkingHet is een oewuste, stelselmatige en onvermoeide poging om de wapenen, gesmeed in d:n zegevierenden strijd tot verovering van de politieke demokratie, te hanteeren met het doel de kapitalistische diktatuur ten val te brengenDe Arbeiderspartij acht den tijd gekomen, uit de opgedane ondervin dingen beginselen af te leiden en de lessen van de geschiedenis in practische maat regelen om te zetten. Door middel van proefondervindelijke metheden, zonder ge bruik te maken van geweld en zonder ver- -warring te stichten, door zooveel mogelijk voordeel te trekken uit wetenschappelijke kennis en bekwaam beheer, wil de Arbei derspartij doelbewust een maatschappij in richten, wier hulpbronnen ten bate van de gemeenschap zoo worden georganiseerd en behesrd, dat aan ieder de grootst mogelijke economische welvaart en persoonlijke vrij heid worden verzekerd." Niet waar? Dat zou taal voor een volksvergadering kunnen zijn, maar, lezer, stel u gerust! Het is allemaal maar socialistische schijn. De leiders der Onafhanke lij k e Arbeiderspartij klagen er dan ook steen en been over, dat het Labourprogram juist niet socialistisch is. Wie het bovenstaande goed leest en zich niet door wat dikke en verwarring stichtende termen laat van de wijs brengen, merkt op, dat er niet veel ofniets positief-socialistisch van overblijft. De heer Serrarens herinnerde in de Eerste Kamer aan een frappante uitla ting van Sidney Webb, die schreef, dat het programmapunt van gemeenschaps- bezit van productiemiddelen de partij zeker „onder de algemeen? benaming van socialistisch" doet rangschikken „maar" zoo voegde Sidney Webb er aan toe „het is een socialisme, dat niet meer specifiek is dan een besliste afwijzing van het individualisme.... „Deze verklaring van de Labourpartij maakt het mogelijk, van tijd tot Lijd te bepalen, welke vormen van gemeen- schapsbezit, vanaf de coöperatieve on derneming tot nationaliseering van spoorwegen, en welke vormen van volksbestuur en beheersching der in dustrie, vanaf nationale gilden tot mi nisteries van economische werkzaamhe den en gemeentebeheer, in de verschil lende gevallen aanbevelenswaardig mochten zijn." Terecht noemde de heer Serrarens dit een spelen met woorden." Hij wees er voorts op, dat er een pro gram is uitgewerkt, waar o.a. „gemeen- schapsbezit van kolen, tra/sportbedrlj f, krachtvoortbrenging en levensverzeke ring" en „overbrengen van land in ge- meenschapsbezit" genoemd wo: den, welke maatregelen weliswaar radicaal klinken, maar ten deele volstrekt niet socialistisch behoeven te zijn en zeker, zoolang zij niet uit de vaagheid eener algemeene xormule in scherper omlijnde vormen zijn gebracht, nog geen bewijs van socialistischen eisch leveren. Wat leert overigens in Engeland de praktijk? Blijkt de regeering van MacDonald niet heel „burgerlijk"? Welk symptoontje van socialisme valt er in het beleid der arbeidersregeering op te merken? We weten natuurlijk niet, of Labour in de toekomst misschien zichzelf niet hervormen zal tot een zuiver socialis tische partij als onze S.D.A.P., tot op heden echter kunnen de katholieken de Labourpolitiek nog gerust steunen. Zoodra echter zal Labour niet socia listisch geworden zijn in vasteland schen zin, of de katholieken zullen zich, volgens de vermaning van Kardinaal Bourne, terug moeten trekken. Evenals onze katholieke arbeiders zich van onze S.D.A.P. teruggetrokken moeten houden. Wordt de S.D.A.P. gelijk aan Labour, dan zouden er hier te lande geheel andere politieke constellaties mogelijk zijn. Zoolang de S.D.A.P. echter weigert, gelijk te worden aan (}e Labourpartij, zooals partijgenoot Wertheimer ons deze zoo uitmuntend en eerlijk geteekend heeft, kan er van vermenging geen sprake zijn. Dat weten en voelen onze arbeiders. En na Wertheimer's „openbaring" zal men zelfs de onwaarheid omtrent La bour niet meer kunnen uitbuiten om te trachten, onze arbeiders te misleiden. '*j De truc heeft nu voorgoed afgedaan. 1) George Benson: A history of English Socialism. 2) Hier vervalt de schrijver even in de bekende spraakverwarring; drie bladzijden verder toch schrijft dezelfde Wertheimer: „het Brftsche socialisme ontkent (even wel), tegelijk met het historisch materia lisme, de noodzakelijkheid van een theore- tischen grondslag voor de praktische eischen Onder „historisch materialisme" verstond hij op pag. 122 heel iets anders dan op pag. 125. 3) Spraakverwarring De drinkhal naast de hoeve in de Haarlemmermeer. Van hier werd het geneeskrachtige water vervoerd naar het Brongebonw te Haarlem. Het water komt uit een leeuwenkop te voorschijn. Een kijkje op de hoeve In de Haarlemmermeer, waar de bron ontspringt van het genees krachtige water, waarover de laatste dagen weer zooveel gesproken is. Oorspronkelijk werd het water naar Haarlem geperst, doch nu het Brongebouw aan de gemeente ver kocht is en het water meer voor tafelwater geschikt Is verklaard, is er voor Haarlem weinig beteekenis meer aan het geheel verbonden. Men zal nu „Hol'and'a" tafelwater in den handel brengen en heeft daarvoor de installatie bijna geheel vernieuwd. Het „Acht Uhr-Abendblatt" meldt uit Tokio: In de Koreaansche havenstad Foe-Sen heeft een ontzettende ramp plaats gehad, welke aan 104 kindenen het leven heeft ge kost. Ter gelegenheid van het 25-jarig feest van de Japansche overwinning bij Moekden was in de vergaderzaal van bet Chinkai- Marinestation een bioscoopvoorstelling voor schoolkinderen georganiseerd. Terwijl deze voorstelling aan den gang was, ontplofte een reservoir, dat met naphtha gas gevuld was. In een oogenblik tjjds stond de geheele zaal in lichter laaie. Slechts 25 kinderen kónden gered wor den, terwijl er 104 verbrandden; vier wer den er levensgevaarlijk gewond. Gisteravond 12 uur is te Urk door de post boot „Geusau" binnengebracht een ten Zuid- Oosten van Urk in nood verkeerend tjaik- schip, schipper W. Koelstra, van Amsterdam, geladen met kunstmest, bestemd voor Lem mer. Doordat het zeil was weggewaaid en over boord lag, verkeerde het schip in ontred derden toestand en er werd telkens om huip gevraagd door het verbranden van dekens Aan boord bevonden zich de schipper, zijn vrouw, 4 kinderen en een oude moeder van 90 jaar. Naar uit Johannesburg gemeld wordt is ir een in de nabijheid der stad gelegen mijn de Crown-Mijn, een liftkooi van 500 Meter hoogte naar omlaag gestort. Een 28-tal in- landsche mijnwerkers, die zich in de lift bevonden, werd gedood. Door den kabel var de vallende lift werd de deur van een tweede correspondeerende liftkooi weggerukt, met het gevolg, dat drie Europeesche ingenieur: in de diepte vielen. Zij waren op slag dood Twee andere Europeanen en 6 kleurlingen die zich in de tweede kooi bevonden, werden gewond. Van O. veroordeeld tot 15 jaar gevangenisstraf De Officier van Justitie te Rotterdam, mr. J. A. de Visser, had in de moordzaak-Lans, met handhaving van al datgene, wat hij tegen den 40-jarigen verdachte J. G. Van O., procuratiehouder, had ingebracht in vorig instantie <26 October), gepersisteerd bij zijn eisch van twintig jaar gevangenisstraf. De Rechtbank, heden uitspraak doende, verklaarde Van O. schuldig aan doodslag en aan de verduistering en veroordeelde hem tot 15 jaar gevangenisstraf, zonder aftrek van de preventieve hechtenis. De belangstelling voor den nieuwen Zui derzeepolder, de Wieringermeerpolder, is zeer groot. De bemaling gaat regelmatig voort en er liggen reeds 100 H.A. droog. Men rijdt er reeds met de fiets, terwijl al een voetbalterrein is afgezet. PARIJS, 11 Maart Behalve de regee ring die reeds met groote credieten is bijge sprongen, heeft men in Frankrijk ook een beroep moeten doen op de openbare liefda digheid, om den nood te lenigen, die door de overstroomingen is ontstaan. De Bank van Frankrijk is het centrale punt, waar de giften samenvloeien. Gisteren was het de eerste dag van de in zameling en reeds ontving de Bank van Frankrijk een bedrag van 7% millioen franc. In den Senaat hebben eenige Senatoren voorgesteld, de bevolking, die zeer groote schade heeft geleden, een leening te ver strekken van mill ard ep een zeer langen termijn en tegen een zeer lagen rentevoet. Wederom een werkweek van drie dagen? Naar het „Hbld." verneemt, is er een sterke strooming onder de leden der Alg. Juweliersvereen. te A'dam, om opnieuw te komen tot een werkweek van slechts drie dagen. De kwestie is n.l. deze, dat de alge meene toestand op de diamantmarkt, na de opheffing van het besluit tot beperking van de werkweek, weder ongunstiger is geworden zoowel te Amsterdam als le Antwerpen. Het bestuur van de A. J. V. zal den toe stand en de eventueel te nemen maatregelen dezer dagen nader onder de oogen zien. H. M. de Koningin heeft zich bereid ver klaard, de nieuwe groote schutsluis te IJmui- den, die reeds den naam heeft gekregen van Noordersluis, plechtig te openen. Als datum daarvoor is vastgesteld Dinsdag 29 April e.k. Ten gevolge van een hevige ontploffing in een kolenmijn te Steubenville (Ohio) stortte een deel van de mijn in en werden 75 mijn werkers ingesloten. 62 man gered Nader wordt gemeld, dat men er, na zwa- ren arbeid, in geslaagd is, een deel van de ingestorte schacht op te ruimen en 62 der ingesloten mijnwerkers te bevrijden. De meesten hebben vrij ernstige brand wonden opgeloopen doch gevaar voor nun leven bestaat er niet. Men hoopt ook de anderen nog levend te kunnen redden en zet het reddingswerk in snel tempo voort. H. M. de Koningin zal Dinsdag 29 April de Noordersluis te IJmuiden openen. Van O., de verdachte in de moordzaak- Lans, is door de Roltcrdamsche Rechtbank veroordeeld tot 15 jaar gevangenisstraf. Van den Wieringermeerpolder liggen reed* 100 H.A. droog. H. M. de Koningin heeft heden het nieuwe gedeelte Jaarsbcurs,gebouw te Utrecht ge opend. Bij een voorstelling in een bioscoop te Sjin- kai kwamen tengevolge van brand 104 per sonen om het leven, en werden 100 gewond. Ernstig spoorwegongeluk in Brazilië. 30 dooden en 15 gewonden. In Yougoslavië is weer een bomaanslag ge pleegd. Nabij Johannesburg Is in een mijn een liftkooi omlaag gestort. Er zijn vele dooden en gewonden. De begrafenis van Admiraal Von Tirpitz. Ontbinding van den Duitschen Rijksdag te verwachten? Bij een brand in Bessarabië zijn 40 huizen verwoest-. Schrijven van kardinaal Pompili over dt Russische kerkvervolging. Relletjes bij een begrafenis te Marcinene. De Jaarbeurs te Utrecht Js vandaag ge opend. Onderscheidingen van de International! Lucbtvaartfcdcratie, o.m. aan Smirnoff ef Koolhoven. Duitsch communistisch Rijkrdaglid uit Frankrijk gezet. Haïti krijgt een voorloopige eigen regeerirag die in de handen zal worden gelegd van één man. De Duitsche regeering en de bolsjewisti sche propaganda. Dr. Schober, de Oostenrijksehe bondskan selier, zal een bezoek brengen aan Parijs en Londen. Barometerstand 9 uur v.m.: 751. Stilstand. J. J. WEBER ZOON Barometers Thermometers Groote Houtstraat 166 Haarlem LICHT OP. De lantaarns moeten morgen worden opgestoken om 6.27 uur. 'Hoogste stand 770.8 m.M. te La Coruna Laagste stand 741.8 m.M. te Memel. Verwachting: Matige tot zwakken, veran derlijke wind. Gedeeltelijk bewolkt. Wellicht enkele regen- of hagelbuitjes. Wéinig veiaa- dering in temperatuur. Geseind te 9.35 aan alle posten: Attentie- sein neer." De „Neue Freie Presse" verneemt uit par lementairen kring, dat de Oostenrijksehe bondskanselier, dr. Schober. na zijn bezoek aan Rome en Berlijn, thans voornemens ls, een bezoek te brengen aan de Fransche en de Engelsche hoofdstad. Op 1 Mei a.s. zal hij te Parijs aankomen, waar hij eenigen tijd zal vertoeven, waarna hij een bezoek zal brengen aan Londen. Ambtsaanvaarding prof. dr. J. D. M. Cornelissen In het Concertgebouw „De Vereeniging" leeft gistermiddag prof. dr. J. D. M. Cor nelissen, door de St. Radboudstichting be noemd tot hoogleeraar in de algemeene en •aderlandsche geschiedenis der nieuwere lijden aan de R. K. Universiteit, zijn ambt aanvaard met het uitspreken van een reda nver: „De trouw der Katholieken tegenover „ketters."

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1930 | | pagina 1