OP SINT-WILLEBRORDS ZETEL
MGR. JOHANNES HENDERICUS GERARDUS JANSEN
I
f3000.-
f 750.-
1250.-
f125.-
f50.-
f40.-
O
MAANDAG 14 APRIL 1930
BUREAUXNASSAULAAN 48
AOVERTENTIEN 35 ct. p. regel
LIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADEN
DRIE EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 17436
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL
Levensbijzonderheden over den
nieuwen Primaat van Nederland
Z.H. de Paus heeft benoemd tot Aartsbisschop van Utrecht
den Hoogeerw.Heer Johannes, Hendericus, Gerardus Jansen
vicaris-capitulaar van het Aartsbisdom, kanunnik van het
kathedraal kapittel, deken van Utrecht en Pastoor van de
Hei lij; Har t-kerk aldaar.
De indruk van de benoeming
te Utrecht
Hoeeen nieuwe Bisschop gekozen
wordt
cDe climax van een nieuwtje
Van gerucht tot bulletin
Telefoon No. 13866 (drie lijnen)
Postrekening No. 3910.
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen: per week 35 et.; per
kwartaal 3.23; per post, per kwartaal
3.58 by vooruitbetaling.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
VRAAG- EN AANBOD-ADVERTEN
TIES. 1—4 regels 60 et p. plaatsing;
elke regel meer 15 ct- bij voornitbet
Bij contract belangrijke korting.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
tusschen den tekst 60 ct po- regel.
Alle abonné's op dit blad zijn ingevolge de verzekeringsvoorwaarden
tegen ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen
Levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door
verlies van beide armen beide beenen of beide oogen
bij een ongeval met
doodelijken afloop
bij verlies van een han<L
een voet of een oog
bij verlies van een
duim of wijsvinger
bij een breuk van
been of arm
bij verlies van 'p
anderen vinger
p een schoonen vroeg-zomer-
schen Zondagmiddag een blij
verrassende tijding uit Rome:
Het heeft Z. H. den Paus behaagd tot
Bisschop, tot Aartsbisschop van Utrecht
te benoemen den Hoogeerwaarden Heer
Mgr. Johannes Hendericus Gerardus
Jansen, Kanunnik van het Hoogwaar
dig Metropolitaan Kapittel, Deken van
Utrecht, Pastoor der H. Hart-Kerk, al
daar.
Lang, heel lang bleef de keuze onbe
slist: het was een zwaar verantwoorde
lijke taak, een Utrechtschen Bisschops
zetel te doen bezetten in dézen tijd!
Doch niet langer zullen de Katholie
ken der Nederlandsche Kerkprovincie
en in 't bijzonder de Katholieken van
het Bisdom Utrecht zich vaderloos,
verweesd behoeven te gevoelen:
Rome heeft gesproken, Rome heeft
beslist onder voorlichting van den
H. Geest; wij hebben een nieuwen Bis
schop; wij hebben in Mgr. Jansen een
Het portret van den nieuwen Aartsbisschop,
dat Mgr. ons eenige weken geleden wel-
- willend afstond.
nieuwen geestelijken vader gekregen, en
wij zijn er van overtuigd God sprak
immers bij monde van Zijn Plaatsbe-
kleeder te Rome dat op den Utrecht
schen zetel van Sint Willebrord zal ko
men zetelen de man, die volgens Godes
raadsbesluiten al voor eeuwen en eeuwen
voorbestemd was voor deze verheven
functie, de man, die komen moest, juist
op dezen dag, de man, die Gods Kerk in
onze lage landen langs de zee besturen
zal, zóó als de naaste en verder gelegen
toekomst het volgens Goddelijk bestel
waarin eeuwen en eeuwen over-
schouwd worden eischt.
Nog roüwen wij om het heengaan van
den Kerkvorst, die tientallen van
jaren het Bisdom Utrecht en de Neder
landsche Kerkprovincie bestuurde, en
de nieuw-benoemde Bisschop, de ver
trouweling van Mgr. Van de Wetering,
z.g., de vicaris-capitularis tijdens het
aartsbisschoppelijke „Sede vacante", zal
er dieper dan wie ook van overtuigd zijn
dat een bijna bovenmenschelijke taak
rust op de schouders van hem, die ertoe
geroepen is geworden. Mgr. Van de We
tering, z.g., te vervangen.
Hij weet echter dat God Zijne Kerk
bestuurt, dat zijne handelingen als Bis
schop de uitingen zullen1 zijn van in
spiraties des Allerhoogsten.
Met heerlijk vertrouwen mag hij dus
den troon van Sint Willebrord bestijgen.
Wél zwaar en verantwoordelijk is de
taak, welke de nieuwe Kerkvorst zich
toebedeeld ziet:
hij is ertoe geroepen, de traditie van
den grooten H. Willebrordus in Nederland
voort te zetten, en dat in een tijd, nu
de Nederlandsche Kerkprovincie 1200
parochiën omvat, waarvan er bijna 350
in het Bisdom Utrecht zijn, en dat in
een tijd, nu ongeloof en zedenbederf
steeds driester om zich heen grijpen.
Mgr. Jansen zal echter voor geen moei
lijkheden terugdeinzen; hij van ge
boorte zelf een Fries zal zich den
eersten Aartsbisschop der Friezen, den
H. Willebrordus, voor oogen stellen, die
zich door geen ondoordringbare bos-
schen, door geen ondoorwaadbare wate
ren en moerassen, noch ook door een
vijandige heidensche bevolking liet
weerhouden om het Godsrijk in onze
landen te vestigen en uit te breiden.
De tijden zijn wel zéér veranderd;
thans geen verkeersmoeilijkheden, thans
geen oer-bevolking meer, welke een af
god cp wankel voetstuk verkiest boven
den God onzer altaren.
Wij leven thans in 1930, wij reizen in
korten tijd en met een in vorige eeuwen
onvermoed gemak naar het meest af
gelegen oord; de wereld heeft geen tijd
meer voor materieele afgoden op wan
kele voetstukken.
't is juist de „beschaving", welke ons
verder verwijderd heeft van den eenig
waren God: de wereld heeft zich on
verschillig, zoo niet vijandig, gesteld te
genover de godsdienstige en zedelijke
waarden.
Daartegen zal de opvolger van Sint
Willebrord in Nederland zijn strijd te
strijden hebben. Niet minder krachtig
dan eenmaal de groote Apostel van Ne
derland streed tegen de moeilijkheden
van zijn tijd.
Maar bij voorbaat weten wij zeker,
dat Mgr. Jansen in zijn strijd de zege
praal behalen zal.
God strijdt aan zijne zijde!
En de toekomst, de eeuwigheid, is aan
God!
De opvolger van 2. D. H. Mgr. Henrleus
van de Wetering z.g. op den Aartsbisschop-
pelijken zetel van Utrecht, Z. D. H. Mgr.
Johannes Hendericus Gerardus Jansen, i?
een Fries van geboorte; 1 Mei 1868 aan
schouwde hij het eerste levenslicht te
Leeuwarden. Reeds jong operhaarde zich bij
den nieuwen Aartsbisschop de roeping tot
het priesterschap en zijn godsdienstige ouders
lieten niets na, gehoor te geven aan de
roepstem van God, die in hun zoon zoo
duidelijk sprak. En zoo vertrok hij op jeug
digen leeftijd naar Rolduc en vervolgens
naar Culemborg, om daar de middelbare
studies te maken en tenslotte naar Rijsen-
burg, waar hij zijn theologische studiën vol
eindde.
15 Augustus 1893 werd hij door Z. D. H.
Mgr. Snickers z.g. tot de priesterlijke waar
digheid verheven.
Het was geen wonder, dat de jeugdige
priester, die tijdens zijn studietijd reeds blijk
gegeven had van bijzonderen aanleg, voor
bestemd was tot hoogere geestelijke amb-
ten.
Doch eerst nog zou hij met de gewone
zielzorg kennis maken. Tn 1893 werd hij be
noemd tot assistent te Heeg (Fr.). Daarna
Kapelaan te Sneek en Arnhem (Walburg-
kerk).
In 1899 riep de Aartsbisschop hem naar
Rijsenburg, om aan het Seminarie aldaar
de Exegese te doceeren Hier stelde hij zijn
groote gaven van geest en hart in dienst
van de toekomstige priesterschap.
Doch niet alleen de seminaristen profi
teerden van zijn wijze lessen. Zijn werk
kracht strekte zich verder uit.
Tot 1908 bleef Mgr. Jansen te Rijsenburg
Toen vertrok hij als Pastoor naar t Goy
'gem. Houten) en vervolgens werd hij
Pastoor te Harlingen tot hij in 1918 over
geplaatst werd naar Utrecht (O. K Vrouw
ten Hemelopneming). In 1921 volgde zijn
benoeming tot kanunnik van het Hoogwaar
dig Kapittel en 1929 kwam Pastoor Jansen
aan het hoofd te staan van de H Hart-
kerk, terwijl hij in hetze'fde jaar Deken van
Utrecht werd en na den dood va» Mgr. H.
van de Wetering werd aangesteld als Vica-
ris-Capitulaar.
Zjjn Hoogeerw. was Adviseur "an de Alg.
Ned. R. K. Werkgeversvereenièing, Advi
seur van de Internationale Vrouwenliga,
Regent van het Antonius Gasthuis, Voor
zitter van het bestuur van net Bonifacius
Lyceum. Adviseur van de Vereeniging van
hoofden van Scholen etc.
Algemeen werden zijn kwaliteiten in deze
hoedanigheden geëerd en geroemd.
Het katholiek onderwijs heeft in den
nieuwen Aartsbisschop steeds een krachtigen
bevorderaar gevonden. Toen hij tot pastoor
werd benoemd van het Goy, ging daarmede
vergezeld een aanstelling tot aartsbisschop
pelijk inspecteur bij het lager onderwijs.
Benoemd tot pastoor der kerk van O. L.
Vr. ten Hemelopneming te Utrecht, vond hij
daar het lager onderwijs in alle opzichten
behoorlijk geregeld en verzorgd.
Veel is er in de jaren van zijn pastoraat
voor deze scholen tot stand gekomen.
Was het lager onderwijs vrijwel geregeld
en in goede banen geleid toen pastoor Jan
sen in Utrecht zijn intrede deed, van het
middelbaar en voorbereidend hooger onder
wijs was van Katholieke zijde nog niet het
minste werk gemaakt. Die toestand kon niet
blijven.
Op den 8sten December 1919 werden door
pastoor Jansen met enkele vooraanstaande
katholieken van de stad de eerste bespre
kingen gevoerd over de mogelijkheid van op
richting eener Katholieke school voor mid
delbaar en gymnasiaal onderwijs en drie
jaar later werd het St. Bonifaciuslyceum
officieel geopend.
Ook voor de vorming der schoolvrije jeugd
is Utrecht aan Kanunnik Jansen grooten
dank verschuldigd. Het patronaatswerk vond
in hem een warm voorstander en een groot
propagandist. Gymnastiek- en sportvereeni-
gingen van allerlei aard werden opgericht,
gesteund en aanbevolen door pastoor Jansen.
Het is haast overbodig hieraan toe te voegen
dat ook het spel der verkenners zich in zijn
bijzondere sympathie mag verheugen.
Sinds het verblijf van Mgr Jansen in
Utrecht ging zijn belangstelling natuurlijk
voornamelijk uit naar het Katholieke leven
aldaar. Maar ook buiten kringen van ge-
loofsgenooten is Mgr. Jansen een gewaar
deerde en sympathieke persoonlijkheid door
zijn buitengewonen rechtvaardigheidszin, zijn
sympathieke toenadering en zijn gezonde
gevoelens op het uitgestrekte terrein der
sociale wetenschap en haar toepassingen.
Kanunnik Jansen werd in Juli 1922 door
den H. Vader aangewezen als Geestelijk ad
viseur van de „Union Internationale des
Ligues Feminines Catholiques" Internatio
nale Unie van R K. Vrouwenbonden.
Als zoodanig woonde hij de verschillende
bestuursvergaderingen en de Internationale
Congressen te Rome in 1925 en te 's-Gra-
venhage in 1928 bij, waarop zijn kennis van
vreemde talen, zijn veelzijdige ontwikkeling
en de aangename wijze waarop zijn kundige
adviezen werden gegeven algemeene waar
deering verwierven.
Het adviseurschap van een zóó uitgebreide
Internationale organisatie de Unie omvat
n.l. 60 aangesloten bonden uit 28 verschillen
de landen brengt eigenaardige moeilijk
heden mede, vereischt bijzondere eigen
schappen en vooral voorzichtigheid, men-
schenkennis en takt. Kanunnik Jansen heeft
blijk gegeven deze eigenschappen in hooge
mate te bezitten.
Vreugde en dank vervult ?t hart zeker van
de vereerders van de H.H. Bonifacius en Ge
zellen, nu door Z. H. den Paus „Kanunnik"
Jansen tot Aartsbisschop van Utrecht is
aangesteld
Aan hem toch was het vooral te danken,
dat de eerste prachtige bedevaart van Frie-
sche priesters, seculieren, regulieren en mis
sionarissen, in 1924 een nieuw tijdperk van
de pelgrimage inluidde naar Dokkum.
Toen ten gevolge daarvan den 2en Juli
1925 Mgr. van de Wetering z.g. Zijn hooge
goedkeuring aan de oprichtingsstatuten van
de St. Bonifaciusbroederschap schonk, werd
„Kanunnik" Jansen, die het grootste aan
deel had gehad in de ontwerping der sta
tuten, de eerste voorzitter.
Als biechtvader van Mgr. Van de Wete
ring na het overlijden van plebaan Starink,
verheugde Mgr. Jansen zich in diens bijzon
dere vriendschap.
Voorzoover bekend was hij niet begiftigd
met hooge koninklijke onderscheidingen, het
geen ook geheel overeenkwam met zijn
groote bescheidenheid. Alleen is hij drager
van het Mobilisatiekruis, hetwelk hem door
generaal Snijders enkele jaren geleden werd
op de borst gespeld.
Van de funeties welke Mgr. bekleedde die
nen ten siotte nog genoemd te worden, dat
hij was eere-voorzitter van de Katholieke
Club te Utrecht, moderator van de Vereeni
ging van Hoofden van R. K. Bijzondere
Scholen (St. Gregoriusvereeniging) en be
stuurslid van den Diocesanen Bond va»
Meisjespatronaten in het Aartsbisdom.
Een bewijs van de algemeene hoogachting,
waarin Mgr. Jansen zich verheugen mag, is
zeker wel het feit, dat hij reeds aanstonds
genoemd werd als opvolger van Mgr. H.
van de Wetering.
Hoe zeer hij bij iedereen gezien is, bleek
bij meerdere gelegenheden, als van overal
bewijzen van sympathie inkwamen, niet het
minst van de priesterschap uit het Utrecht-
sche, van wie hij er velen jevorm.' had en
onder wie hij steeds in hoog aanzien stond.
Het lijdt geen twijfel, of het Aartsbis
dom en heel Katholiek Nederland zullen
onder den nieuwen Metropolitaan een tijd
perk van rijk geloofsleven en grooten gods-
dienstigen bloei tegemoet gaan.
Dat wat gistermiddag te Utrecht als een
donderslag bij helderen hemel klonk, o was
dat eens geweten door de talrijke journalis
ten, die met het bestuur der Katholieke dag-
tlad-directeuren luchtig te lunchen zaten
rond den oud-collega minister Verschuur,
aldus de „Msb.".
Maar niemand wist het. Er stond om half
twee wel muziek voor het Utrechtsche sta
tion en er wachtten koetsen met bepluimde
paarden, doch wie ontwaarde eenigen tijd
later den apostolischen internuntius, die met
zijn secretaris den weg insloeg naar
Maar de pers lunchte.
Totdat wij, na afloop, de pastorie van dr.
Van Koevorden binnenvielen en ons de eer
ste felicitatie tegenklonk: Habemus. ponti-
fisem; de nieuwe aartsbisschop is benoemd:
Mgr. Jansen.
Wat een wonder, dat in de pastorie van
de O. L. Vrouwekerk aan de Biltstraat, waar
de nieuw benoemde metropolitaan lange ja
ren werkzaam was, het bericht blij werd
ontvangen.
Het merkwaardige was echter, welk effect
de mededeeling maakte in de kerken, waar
de verschillende godsdienstoefeningen wer
den gehouden. Priesters, die niet psycholo
gisch genoeg waren, om het groote nieuws
pas mede te deelen na den afloop, zagen
verschillende kerkzangers stilletjes weg-
schuifelen om het bericht gauw thuis te ver
tellen, en anderen hebben dezen keer een
beetje getwijfeld aan de uitwerking van de
lijdensmeditatie.
zetel en over dien der consecratie nog niets
kon worden medegedeeld. De beslissing daar
over is een praerogatief van den Metropo
litaan zelf.
Nader vernemen wij nog. dat de nieuwe
aartsbisschop op Maandag 7 April jJ. in
kennis was gesteld omtrent het voornemen
van den H. Stoel omtrent de benoemingf.
Gisteravond bracht Mgr. in den kring van
Utrechtsche geestelijken door.
Vooropgesteld dient te worden, hetgeen
men vooral niet uit het oog moet verliezen,
dat Z. H. de Paus ten allen tijde met ter
zijdelegging van welke voordracht en welk
advies dan ook. tot Bisschop kan benoemen
dengene, die Hem voor deze hooge waardig
heid het meest geschikt voorkomt.
Tenslotte heeft toch de Paus het recht te
benoemen wien Z. H. wil en dienen voor
dracht en advies alleen! om zekere wenschen
kenbaar te maken.
Wanneer de keuze van een nieuwen Bis
schop moet plaats hebbën, komt, volgens de
instructie van Z. H. Pius IX van .1852. het
Kathedraal Kapittel bijeen.
Nadat de voorgeschreven gebeden verricht
zijn en degfenen, die aan deze vergadering
deelnemen, de eed van strengste geheim
houding hebben afgelegd, vindt de stem
ming plaats omtrënt die personen, welke men
voor het bekleeden der Bisschoppelijke
waardigheid hét meest waardig acht. Drie
maal heeft zulk een stemming plaats, zoodat
het resultaat dus een voordracht van drie
personen is.
Wanneer nu een van deze drie stemmin
gen geen resultaat heeft, omdat geen enkele
Hierboven een foto van Mgr. J. B. de Wit, vicaris-generaal van het Aartsbisdom, en
den hoogeerw. heer deken Jansen (op den voorgrond) op den dag van de begrafenis
van wijlen Z. D. H. Mgr. H. van de Watering. De beide kanunniken begeven zich naar
de Kathedraal ter bijwoning van de plechtige uitvaartdiensten.
Ken foto van Mgr» op «enigszins jongeren leeftijd.
Maai- men moest toch al zeer vlug wezen
om anderen voor te zjjn, want sneller dan
de radio gmg de mare rond door de oude
bisschopsstad.
Inderdaad bracht Zijn Excellentie Mgr.
Schioppa, vergezeld van zijn secretaris, pater
Kleijntjes, gisterenmiddag op de pastorie
van de H. Hartkerk aan de Oudwijk te
Utrecht de mondelinge mededeeling aan den
vicaris-capitulaar, Mgr. Jansen, dat Z. H.
de Paus hem tot aartsbisschop van Utrecht
had benoemd. De nuntius, die te half zes
arriveerde en kwart voor zes vertrok, bood
tegelijkertijd zijn persoonlijke gelukwen-
schen aan.
De beide secretarissen van het aartsbis
dom waren bij de overbrenging van het be
richt aanwezig.
Rond zeven uur heeft Mgr. Jansen daarop
van zijn benoeming per telefoon mededee
ling gedaan aan de bisschoppen. Te half
acht kon de radio, op de hoogte gesteld door
een secretaris van het Aartsbisdom het ver
heugende bericht verspreiden over Neder
land.
Doordat het nieuws op Zondagmiddag uit
de lucht kwam vallen, was de verbinding
van buiten af moeilijker. Zoo is het ver
klaarbaar, dat, toen wij rond half tien uur
op de pastorie van den Aartsbisschop aan
kwamen, nog betrekkelijk weinigen telegra
fische gelukwenschen hadden kunnen over
maken. Maar wel rinkelde de telefoon onop
houdelijk en stroomde het bezoekers, vooral
geestelijken uit Utrecht. Ook de pastoors
Beumer en Wiegerink uit Bussum waren
gearriveerd, tevens was er het bestuur van
het R. K. Lyceum met den voorzitter van het
curatorium, professor dr. Roels, geweest om
hun gelukwenschen aan te bieden.
Monseigneur Jansen was zoo welwillend
ons, ondanks het late avonduur, nog wel te
woord te staan. Wij hebben den nieuw-be-
noemden Metropolitaan de oprechte en eer
biedige wenschen kunnen aanbieden.
„Wij zullen elkaar nog wel eens zien",
en zelf leidde Monseigneur ons uit.
Heden zou Mgr. Prof. Dr. A. C. M. Schaep-
man, als proost van het Metropolitaan ka
pittel, den nieuwen Aartsbisschop op het
Aartsbisdom zijn gelukwenschen komen aan
bieden.
Mgr. Jansen zal den kanonieken eed af
leggen in handen van den Pauselijken In
ternuntius te 's-Gravenhage. De benoemings
brief uit Rome moet nog aankomen. Daar
over kan in verband met de Goede Week
nog eenige tijd verloopen. Zoo is 't ook be
grijpelijk, dat er over den datum van de in
bezitneming van den Aartsbisschoppelijken
van de candidaten meerderheid van stem
men heeft verworven, wordt zulk een stem
ming nietig verklaard en wordt opnieuw ge
stemd.
Vau hetgeen op deze vergadering behan
deld is en ook van den uitslag der onder
scheidene stemmingen wordt dan een acte
opgemaakt, welke verzegeld wordt verzonden
naar Z. D. H den Aartsbisschop, of indien
de zetel van den Aartsbisschop vacant is,
indien het juist om de benoeming van een
nieuwen Aartsbisschop gaat, naar den oud
sten Bisschop van Nederland.
Dan komt de vergadering van het Neder -
landsch Episcopaat bijeen, dat na onderlinge
beraadslagingen de door het Kapittel op de
voordracht geplaatste namen, in alphabeti-
sche volgorde gerangschikt, doorzendt naar
Rome. Daarbij voegt het Episcopaat tevens
zijn advies omtrent deze voordracht, terwijl
ook de authentieke acte van de stemming
daarbij wordt gevoegd.
Overigens heeft de Congregatio de Pro
paganda Fide bepaald, dat er wel degelijk
rekening mede gehouden dient te worden,
dat de H. Stoel, indien dit Hem noodig of
gewenscht voorkomt, van Zijn recht gebruik
kan maken, om een ander dan een der voor
gedragenen tot Bisschop te benoemen.
We waren ternauwernood van een ver
moeiende reis thuis, of we werden van
buiten de stad opgebeld, dat er een nieuwe
Aartsbisschop benoemd zou zijn! Of dat
waar was? Een nieuwe Aartsbisschop! Veel
hadden we verwacht, maar dat deze benoe
ming op een rustigen Zondag-namiddag
zou afkomen, mochten we toch niet ver
onderstellen. Het gerucht was er. Dé tele
foon was er nu, om voor opheldering of be
vestiging te zorgen. Als eersten in Haarlem,
die het nieuws hoorden, was dat onze plicht.
Onze voorouders zouden onmiddellijk een
leger koeriers hebben uitgezonden, snelloo-
pénde paarden zouden bliksemsnel worden
ingespannen en als alles dan goed liep, zou
men met een paar dagen wel met het of-
ficieele nieuws komen.
En nu? Wij informeerden per telefoon
te bevoegder plaatse in onze stad naar de
juistheid van het gerucht. Men wist van
niets!
Eerste etappe was volbracht, mislukt.
Och, er waren wel meer geruchten ge
weest, er blijven nu eenmaal fantasten in
de wereld bestaan en dit nieuwtje zou ook
wel weer een „canard" blijken.
Een journalist mag er echter nooit by
gaan zitten, vóór hij de allerbevoegdste bron
heeft aangeboord.
Intercommunale gesprekken werden aan
gevraagd. Het wachten duurde lang en al
gingen er maar enkele minuten voorbij, ze
leken uren, uren als het kon van 120 mi
nuten.
Opeens de belah!.... de eerste bron
zou gaan spuiten!
