LEEKEPREEKEN
\J
u
V
13000.-
1750.-
1250.-
1125.-
f50.-
f40.-
l
1
De vlaggen uit!
dït nummer bestaat uit vier bladen
En het geïllustreerd zondagsblad
ZATERDAG 26 JULI 1930
Kapitaal: f 2.000.000.-
Reserves: 570.000.-
Uit de R.K. Staatspartij
Statistiek van het bisdom
Haarlem
Uitvinding
van Ir. W. F. Einthoven
De feestverlichting der
Kathedrale Kerk
[HEEREN-BAAI
Voornaamste cXieuws
De verstrekking van
schoolkleeding te Velsen
BUREAUXNA8SAULAAN 49
ADVERTENTIÉN 35 ct. p. regel
I I
DRIE EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 17522
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL
heer, hoe wonderbaar.
►♦4
Wijziging Kiesreglement 1927
Godsdienstexamen
Audiëntie
,De
geest der wereld beheerscht
ook veel Katholieken"
Ontvangst van verscheidene
telefonie-uitzendingen tegelijk op één
radio-ontvangtoestel
Belastingen te Maastricht
Schitterend effect
De Karakorum Expeditie
Eervol ontslag dr. Terneden
J. J. WEBER Si ZOON
OPTICIENS - FABRIKANTEN
Groote Houtstraat 166 Haarlem
De zaak nog aanhangig bij de
Justitie
Telefoon No. 13866 (drie lijnen)
Postrekening No. 5970.
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen: per week 25 ct.; per
kwartaal 3.25; per post, per kwartaal
3.58 by vooruitbetaling.
COURANT
VRAAG- EN AANBOD-ADVERTEN
TIES. 1i regels 6.0 ct. p. plaatsing;
elke regel meer 15 ct., by vooruitbeU
Bij contract belangrijke korting.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
tusschen den tekst 60 ct. per regel.
abonné's op dit blad zijn ingevolge de verzekeringsvoorwaarden
ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen:
Levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door
verlies van beide armen, beide beenen of beide oogen
bij een ongeval met
doodeJijken afloop
bij verlies van een hand.
een voet of een oog
bii verlies van een
duim ot wijsvingei
bij een breuk van
been of arm
bij verlies van 'a
anderen vinger
350
°e maand, die wij achter ons en die,
e^e wij nog voor ons hebben, vormen
Men het hoogseizoen van het jaar,
at beteekent: vacantie, rusten, ont
mannen. En vacantie beteekent voor
eh modernen mensch ook: reizen.
Er heeft ook op dit als op zoo menig
rïer gebied een totale verandering in
samenleving plaats gegrepen.
Wanneer vroeger de lakenfabrikant uit
£eh Brabantsche industriestad voor za-
611 naar Friesland moest, rustte hij
voor zes weken uit en nam van zijn
Mhilieleden afscheid, alsof hij naar een
ahder werelddeel ging. Tegenwoordig
Saat men „even" naar Parijs, naar Lon-
etl of Berlijn. De moderne zakenman
18 binnen één maand uit en thuis van
9eh reis naar Amerika. Met deze snel-
beid en gemakkelijkheid zijn de ver-
"teersmiddelen gepopulariseerd en ook
de
eenvoudigste mensch ziet kans
leemde landen te bezoeken. Reizen is
algemeen verbreide sport, een mo-
"arne behoefte geworden. Men spaart
heel jaar voor een vacantiereis;
Veteenigingen zijn opgericht om reizen
e organiseer en; om door gezamenlijk
Saan de prijzen laag te houden en de
Moeilijkheden tot een minimum terug
9 brengen.
Over dit hedendaagsche verschijnsel
*an men zich slechts verheugen, 't Is
9eh teeken van vooruitgang; 't kan de
^erkelijke beschaving ten goede komen,
0thdat reizen ontwikkelt, den blik ver-
Mitnt, breed-denkende menschen
Maakt.
Er is voor den christen aan reizen
°°k nog een kant, waaraan te weinig
6edacht wordt en waarop wij heden
®ehs willen wijzen.
In vreemde landstreken lokt de na
tuur meer dan in de eigen, vertrouwde
0tngeving tot bewondering. Wij, die
Vlakke, lage landen met eindelooze ver
dichten over weilanden en heidevel-
"Mh gewoon zijn, voelen ons te midden
van bergen als in een andere wereld
dplaatst. Uiteraard begeven wij ons
°m een pleizierreis naar de mooiste stre
wn en het oog wordt vaak dronken,
van wat het in weinige dagen aan
Schitterende natuurtafereelen te genie-
teh krijgt. Hoe schilderachtig doen zich
dorpen voor, die tegen een bergrug
z*jh aangebouwd, met de onregelmatige
straten en de lage huizen, leunend met
ruggen tegen elkaar. Of de grootere
Meden, die in een met menschelijke
*Mistvaardigheid glad gestreken dal
ZiJh aangelegd en waarboven de berg-
Mhzen zich majestueus verheffen, als
beschermende vleugels.
En welk een afwisseling in de atmos-
[9eri Hoe lang kan het zonlicht worste-
etl met de blauwe morgennevels; welke
®cberpe contrasten geeft het gouden
lcht, stroomend langs den zuidelijken
van een opgestapelden rotswand,
terwijl de tegenoverliggende noordelijke
van den bergketen in koele scha-
staat.
En hoe verrukkelijk kan de avond
Mfh in een bergland. Wanneer de heete
z°ttierzon den geheelen dag brandende
^alen heeft neergeworpen en de
g°Uden gloed achter den westelijken
Muur ten slotte verzonken is, dan blijft
zilveren klaarte nog uren lang hoog
Joven de toppen staan en geniet de
Maine mensch beneden met volle teu-
geh de koelte en de rust in het wind
je, veilige dal.
toaar bovenal geven de natuurtaferee-
Ma. welke men op zijn tochten al klim-
fbehd en dalend ontmoet, een onverge-
Mijk genot. Wat zoeken wij toch onrus-
'8 het geheele jaar door naar ontspan
de en afleiding, van genieten door
Menschelijke maaksels en bedenksels in
beaters en bioscopen, in exposities en
^barets! Is er grooter kunstenaar dan
e hatuur, die steeds voor ons oog de
fikste afwisseling geeft in kleur en lijn,
ie overweldigt en ontroert, die de
°°gste sensati» verwekken kan. Wan-
r^er de a .to, het vernuftige vervoer-
Ma^del van onze dagen, langs de breede
eer8Paden klimt, hooger en hooger, welk
en machtige film ontrolt zich dan
?let voor ons oog! Wij glijden langs
,°°men en rotsblokken en langs dichte
0sschen. straks zien wij diezelfde boo-
eh boven op de kruinen en ligt het
v°Sch als een wild plantsoen aan onzen
Steeds wijder wordt de gezichts-
elnder tot zich honderden nieters hoog
Qen onbeschrijfelijk panorama aan ons
böoet. waar wij het oog ook wenden,
j Mjd weer ontdekt het nieuwe taferee-
6 nieuwe monumenten, hier liefelijk
bekorend, daar indrukwekkend en
feesterend.
V aar de auto ons niet verder kan
aJjïen' gaan wij te voet, doorkruisen
Ij bderachtige boschwegen, dalen langs
belige paden een bergweg af, om op-
ademloos te staan voor een ver
scholen bergmeer. Niemand kan het
wonder verklaren en telkens verrast het
zijn verbaasde bezoekers: de groote wa
terkom, doorschijnend tot op den bo
dem van honderd en meer meters diepte
en glanzend aan het oppervlak ais een
kostbaar kleinood. Hier is het groen in
alle tinten met heel den rijkdom van
het palet, dat moeder natuur in d d-
zendvormige bladeren van de honderden
boomsoorten, in de struiken en het gras
der weiden gebruikt; daar is weer een
ander bergmeer, waar het blauw in even
groote verscheidenheid van finten over
het watervlak is uitgespreid.
Hier moet een christenmensch een
wijle stil in zichzelf keer en en uitroe
pen: Domme, quam mirabilia; Heer,
hoe wonderbaar zijn Uwe werken!
Maar onuitputtelijk is moeder natuur
in haar grootsche daden. Een andere
tocht voert ons langs smalle wegen en
over rustieke brugjes, gespannen over
een kronkelenden, bruisenden berg
stroom, naar een majestueuzen water
val. Wilt gij sensatie, kom hier. Zie den
dunnen, zilveren waterstraal hoog boven
uw hoofd uit de rotspunt dringen. Zie
hoe hij zich al vallend verbreedt en
wordt tot een niet te keeren stroom, die
met 't geweld van een reus voortsnelt,
kolkend en bruisend, borend een bed
ding naar beneden, schietend de laagte
in, niets ontziend, tot hij een anderen
stroom ontmoet, welke hij verbreedend
en aanvullend vergezelt naar een rui
mer boezem.
Hoe klein voelt de enkele mensch
zich bij de kracht van zooveel millioev
nen waterdroppels, die, vereenigd, on
weerstaanbaar zijn.
Heer, hoe wonderbaar....
En de wonderen zijn aan geen einde.
Terwijl de heete zomerzon alles brandt
en blakert, zien wij, kleine dwergen, de
sneeuw op de toppen der bergreuzen
met witte strepen blijven af teekenen.
Het menschelijk vernuft heeft den af
stand tusschen den voet en het hoofd
van den berg, dat in de wolken steekt,
met bergspoor of zweefbaan verkleind
tot een tocht van enkele kwartieren. En
de toerist vindt zich in weinig tijds uit
een zomerheet dal verplaatst in ijsvlak
ten, waar de zon warm te schijnen
staat op verblindend witte sneeuw, die
zon en gloed trotseert en onverander
lijk de kruinen der bergen blijft sieren.
Domine, quam mirabilia
Waar zouden wij eindigen, wanneer
wij de wonderen der natuur zouden wil
len opsommen? Wij raakten slechts aan
een tip van het rijk geborduurde kleed.
Daar zijn het de hooge krijtrotsen langs
een grillige kust; ginds is het de blauwe
zee langs weelderig begroeide oevers;
daar lokt de betoovering van het won
derlicht, ginds de gouden schijn van
het zuiderkruis. De natuur is een won
der van onuitputtelijke schoonheid en
een menschenleven is te kort om haar
geheimen te overzien, laat staan te
doorgronden.
lederen dag kunnen wij in eigen om
geving van prachtige luchten, van wijde
vergezichten, van de wisseling der jaar
getijden en zooveel verscheidenheid in
plant en dier genieten. Maar de ge
woonte doet ons die wonderen aanzien
als de gewoonste zaak ter wereld.
Wanneer wij in vreemde omgeving
zijn dan verrast ons de na
tuur door een voor ons nieuwe
gedaante; wij staan verbaasd of ver
bluft, worden bekoord of overweldigd.
Laten wij meer doen. Paulus heeft ons
geleerd: hetzij gij eet of drinkt, doet
alles ter eere Gods, ons vermanend om
als ware christenen ook de minste onzer
daden verdienstelijk te maken. Hoe
zouden wij een zoo zeldzame gelegen
heid als de ontspanning van het reizen
dan niet aanwenden tot nut voor onze
ziel. Heel de grootsche natuur, de
schepping Gods, spreekt tot ons van de
machtige daden van den Maker aller
dingen. Hoe gemakkelijk valt het om in
zulke oogenblikken van ontroering en
schoonheidsgenieting niet alleen tot
onze reisgenooten enkele algemeenhe
den te debiteeren van: hoe prachtig,
hoe verrukkelijk, hoe zalig; maar om
ons hart een wijle den vrijen loop te
laten en onze ziel te verheffen tot Hem,
uit wiens hand dit alles voortkwam.
Een enkele verzuchting: Heer, hoe won
derbaar zijn Uwe werken, met dank
baarheid en volle overtuiging geuit, kan
een gebed van groote verdiensten zijn.
Het kost ons niets, maar het zal ons la
ter, wanneer wij onze reisgeneugten
bespreken en overdenken, de voldoening
geven van de wetenschap, dat wij tij
dens onze vreugde en genietingen te
genover den Gever aller gaven onzen
eersten plicht niet hebben verzuimd.
HOMO SAPIENS.
RIME
IMK
Aan het Partijbestuur der R. K. Staats
partij-Secretariaat is door de Kamer-Cen
trale Haarlem het volgende schrijven ge
richt:
De enquête, door u ingesteld bij circulaire
Maart 1930 heeft een onderwerp van ernstige
beraadslaging in het Kieskringbestuur Haar
lem uitgemaakt. Uwe vragen vermochten
antwoorden uit te lokken die schier eenstem-
mgi de meening verkondigden, dat het Kies
reglement 1927 algeheele vereenvoudiging
behoefde om meer tot het volk te spreken,
een vereenvoudiging die te klemmender
werd, naar gelang de onderdeelen onder de
aandadht kwamen met name bij het stem
biljet. 19e beperking van het aantal stemge
rechtigde gequalificeerde personen in Cen
traal College, opdat het zwaartepunt der
beslissing bij de kieskringafgevaardigden zou
komen, werd onontwijkbaar geacht, vermeer
dering van het aantal kieskringafgevaardig
den kon daarmede gepaard gaan; zoo men
niet in het gevaar van een te groot centraal
college vervallen ging. Het aantal kwaliteits
zetels werd beduidend te groot geacht. De
sommatie van stemmen ontmoette bezwaren
terwijl algeheele twijfel bestond over de be
staansredenen der kiescomité's, gelet op de
gevaren die dergelijke comité's kunnen aan
kleven. Ook de termijnen vroegen hier en
daar herziening.
Evenwel bevredigde de bespreking dezer
verbeteringen ons Bestuur niet, omdat de
grondslagen van het huidige kiesreglement
onaangetast bleven. Ons Bestuur wilde ten
slotte een geheele wijziging van de basis
waarop het kiesreglement rustte, reden
waarom het boven aangestipte bezwaren niet
verder ontwikkèlde.
Naar onze meening steunt het ingewikkeld
stuk werk soort professorale arbeid
dat ons kiesreglement is 'te veel op de ge
dachte der concentratie. Afgezien van liet al1
of niet populaire van deze gedachte, komt
het ons voor, dat de kieswet veeleer uitgaat
van decentralisatie. De kieswet - immers,
waarop de verkiezingsmethode van elke par
tij gebouwd moet zijn, kent wel de landelijke
evenredigheid en kon daarom het districten
stelsel der 100 hoofdstemdistricten niet hand
haven, maar plaatste daarvoor als verkie
zingsmethode het stelsel der achttien kies
kringen. De kieswet ontweek het provincialis
me, maar dacht zich toch dezen kieskring
als 'n staatkundige eenheid in de vierjarige
werking der verkiezingen. Zoo goed als het
district voorheen souverein was en door geen
verband verzwakt, werd nu de kieskring sou
verein in het verkiezingsstelsel.
Deze gedachte als leidmotief nemende wil
ons kieskringbestuur terug naar de wettelij
ke grondslagen, die de R. K. Staatspartij het
meest benaderde bij de verkiezing van 1918,
het wil dus terug naar de verkiezingsme
thode van dien tijd, aanvaardt dus met de
souvereiniteit van eiken kieskring de decen
tralisatie, zij het, als toen, getemperd, ge
schaafd of gereguleerd door een centraal
verband, destijds belichaamd in de 36 man
nen. de voorzitters en secretarissen der acht
tien kieskringen.
Wij ontveinzen ons niet, dat bij de aan
vaarding van deze gedachte, de door de ge
noemde (studie) commissie zekere studeer
kamer correcties kan aanbrengen op een
verkiezingssysteem, dat in 1918 spontaan
van het kiezersvolk is opgekomen en zéér
goed gewerkt heeft, met name is het moge
lijk, dat ter wille van de juiste afvaardiging
de 36 mannen bij elkaar komen alvorens
eenige verkiezingsactie in hun souvereine
kieskringen aan te vangen, een voorbespre
king, die als concessie aan de centralisatie
gedachte dan ook alle kwaliteitszetels moet
zien verdwijnen.
Uiteraard zal zich het nieuwe kiesregle
ment slechts tot enkele algemeene lijnen
\bben te beperken, daar in onze gedachte
elke kieskring zijn verkiezingen tot een
goed einde tracht te brengen krachtens zijn
eigen kiesreglement, een gedachte, die na
1918 wel niet dadelijk, maar o.i., toch te
spoedig en te lichtvaardig is losgelaten. Im
mers onder de eigen reglementen hebben de
kieskringen voortreffelijk werk verricht en
zij zijn ten offer gevallen aan landelijke
stroomingen, die zelf haar bestaansrecht al
lerminst bewezen hebben.
Ons kieskringbestuur is te rade gegaan of
verdere uitwerking dezer gedachten over de
grondslagen nadere uitwerking vereischt.
Hoezeer op aanvrage bereid, meent ons be
stuur gelet op de instelling eener speciale
commissie daartoe thans met te moeten
overgaan. Het verwijst slechts naar de ver
kiezingsmethode 1818 van de Kamercentrale
Haarlem in 1918, opgebouwd op de medewer
king der ingeschakelde provinciale kieskrin
gen als een stelsel, dat zeer goed en zeer ge
makkelijk gewerkt heeft.
Ten overvloede besluiten wij met de ver
zekering, dat onze vaste meening over de
souvereiniteit der afzonderlijke kieskringen
ons niet beletten zal ons neer te leggen bij
een andere opvatting omdat wij in de één
heid der R. K. Staatspartij een allerkost
baarst bezit hebben. Wij meenen echter
recht te hoebben p een krachtige actie on
zerzijds om ter plaatse onze meening te ver
dedigen en daarvoor steun te zoeken bij de
besturen der andere kieskringen.
Te Driehuis had Donderdag in het R. K.
schoolgebouw het examen plaats voor het
Godsdienstdiploma B.
Voor het eerste gedeelte slaagden de da
mes A. L. Bekedam, tu Driehuis en A.
Beaufort te Haarlem.
Voor het tweede gedeelte slaagden de da
mes M. A. L. Smit ts Driehuis en Th. J.
A. Steenman te Heemskerk en de heer F.
C. Grimbergen, te IJmuiden-Oost.
Z. D. H. de Bisschop van Haarlem zal vol
gende week alleen Maandag geen audiëntie
verleenen.
Niettemin voortzetting van de stijgende lijn
Het jongste nummer van „St. Bavo" bevat
een statistiek van het bisdom Haarlem over
de jaren 19271929. Eenige sprekende cijfers
nemen we hieruit over.
In 1929 bedroeg het aantal priesters van
het diocees 938 (onder hen zijn 271 regulie
ren), tegen 908 in 1928 en 869 in 1927.
Het aantal katholieken liep op tot 862.827,
wat een vermeerdering van 26.521 beteekent
sedert 1928. Het aantal parochies bedroeg 295
tegen 290 in 1928.
Aan 22.314 personen werd het H. Doopsel
toegediend (tegen 22.215 in 19"3)23.795.085
H.H. Communies werden uitgereikt, 4.721
katholieke huwelijken werden gesloten (tegen
4.722 in 1928 en 4.563 in 1927)terwijl het to
taal aantal huwelijken 134.419 bedroeg.
In het afgeloopen jaar bekeerden zich 1.521
personen, van wie er 1.130 boven 7 jaar wa
ren.
Het aantal H. Communies liep tot 18.590
terug, van 18.734 in 1928.
„St. Bavo" teek»nt bij deze statistiek het
volgende aan:
„Verleden jaar hebben we de verwachting
uitgesproken, dat de stijgende lijn zou behou
den blijven. Gelukkig is dit ook bewaarheid.
Het bisdom neemt toe, niet alleen in aan
tal, maar ook in gehalte, d.i. wat betreft het
godsdienstig leven, dat zich ongetwijfeld uit
in het lidmaatschap van de Congregatie en
andere godsdienstige vereenigingen, en in het
stijgend aantal H. Communiën (Een 3.5 mill,
komt voor rekening van de gestichten). Wel
is echter opvallend de geringe vermeerdering
in het aantal Doopsels, een zaak, waarop bij
zonder f" aandacht moge vallen. Het aantal
le H. Communiën is zelfs achteruitgaand.
Het ligt voor de hand, dat de Maria Con
gregatie een vooruitgang van 5000 leden heeft
kunnen noteeren; het getal congreganisten
zal een volgend jaar nog veel gróoter zijn, ge
let op de laatste bisschoppelijke voorschriften
hieromtrent.
Meer plichtsbesef bij de gehuwden, 'n hoo
ger opvoeren van het godsdenstig leven in de
huisgezinnen is o.i. een voorname taak.
Wij meenen met recht uit de ons verstrekte
gegevens te mogen opmaken, dat de geest der
wereld helaas ook zeer vele katholieken be
heerscht.
Mogen de goeden er zich niet door laten
beïnvloeden, doch stand houden in hun dege
lijk conservatisme, dat het per slot verder
brengt dan een dwaas vooruitstreven, hetwelk
in hoofdzaak neer zou komen op het nadoen
van hen die niet weten, wat „Katholiek zijn"
is.
.Laten we het erfdeel onzer vaderen be
waren."
Het hoofd van het bureau Proefnemingen
en Laboratorium van de afdeeling Radio
techniek der P. T. T. in Ned. O.-Indië, de
ingenieur W. F. Einthoven, heeft een uitvin
ding gedaan, welke het mogelijk maakt
door middel van één radio-ontvangtoestel
verscheidene telefonie-uitzendingen tegelijk
op te vangen. Op deze uitvinding zal pa
tent worden aangevraagd.
De heer Einthoven vertrekt 30 Juli e.k.
per „Sibajak" van den Rotterdamschen
Lloyd naar Nederland en zal zich vervol
gens van daaruit met een studieopdracht naar
de Vereenigde Staten begeven. Door den
Rott. Lloyd wordt aan boord van de „Siba
jak" een tweepersoonshut beschikbaar ge
steld, waarin de vinding van den heer Eintho
ven zal worden geïnstalleerd. De bedoeling
daarvan is gedurende de reis ontvangproe-
ven te nemen. Voor de uitzendingen, in ver
band met deze proeven, zal de P. L. E.-zen-
der te Bandoeng worden gebezigd.
Naar de „L. K." meldt zal, wanneer de
nieuwe wet op de financieele verhouding tus
schen Rijk en Gemeenten in werking is ge
treden. voor de gemeente Maastricht, ook
al zouden er 50 opcenten op de gemeente
fondsbelasting moeten worden geheven voor
alle inkomens meerendeels nog niet de helft
en hoogstens iets meer dan de helft van het
tegenwoordige bedrag der gemeentelijke be-
lateing verschuldigd zijn,
De vlaggen uit! Het rood-wit-blauw
Versiere straks da straten,
De vlaggen, uit, 't is geel en wit,
De kleur der Paus-soldaten.
Laat ieder zien: wij vieren feest,
En demonstreeren samen.
De vlaggen uit! de vlag in top!
De driekleur uit de ramen.
De feestelijke bisschopsstad
Ontvangt haar gasten gaarne.
Gevierd wordt een historisch feit,
Aan het aloude Spaarne.
De Kathedraal, zij is gereed,
Na jaren moeizaam bouwen,
De Kathedraal, in eer hersteld
Door Roomsche mannen, vrouwen.
De vlaggen uit! De wimpel waait,
Tot groet den vrienden tegen.
Sint Baaf hersteld. God zij gedankt,
Voor dezen grootsten zegen.
ACHILLES.
Met het oog op de feestviering ter gele
genheid van de voltooiing van de Kathedraal
St. Bavo te Haarlem, had de Hoogeerwaarde
beer Plebaan L. A. A. M. Westerwoudt het
plan geopperd, dit monumentale bouwwerk
van den architect Joseph Cuypers ook tij
dens de donkere avonduren een feestelijk
aanzien te geven.
De feestverlichting in de Kathedraal be
stond uit een verlichting met Zeiss-reflec-
toren. De N.V. Armatura-Zeissspiegellicht te
Amsterdam was dan ook dadelijk bereid hare
medewerking te verleenen om deze plannen
te verwezenlijken.
De ingenieur Wol tets van bovengenoemde
N.V. ontwierp het verlichtingsplan in sa
menwerking met den architect B. Stevens,
hoofdopzichter bij den bouw.
Door een combinatie der verschillende ver
lichtingsmethodes werd getracht het archi
tectonisch aspect van de Kathedraal zooveel
mogelijk tot zijn recht te doen komen.
Lioht-architectonisch moest daarom een
sterke lichtconcentratie gezocht worden op
den koepel, gekroond door het triomfkruis.
Dit kruis woedt o.a. verlicht door 8 Zeiss
reflectoren met een 1000 Watt speciale gloei
lamp, samen bijna 4.000.000 kaars gevend,
zoodat het kruis op grooten afstand zicht
baar zal zijn.
Waar door vorm en bouw de koepel aan
gestraald moest worden, werd een dergelijke
verlichting van de beide nieuwe torens min
der juist geacht. De verlichte koepel en torens
moesten een harmonisch geheel vormen. Ge
lijke belichting dezer 3 lichamen zou ten op
zichte van elkaar storend werken. Hier ver
diende het aanbeveling de z.g.n. transparant
verlichting toe te passen, teneinde aldus de
hoogte-idee der torens te versterken, waar-
Voor zelfs op het dak der torens de tinnen
werden verlicht.
Door een combinatie van aanstraling en
transparant-verlichting zijn de Westerporta
len verlicht, waarbij verschillende details
goed tot hun recht komen.
Een geheel andere oplossing moest ge
zocht worden voor de verlichting van de
kapellenkrans.
Hoewel ook hier als hoofdgedachte moest
gelden de verlichting van een grootsch
bouwwerk alzoo harmonische aanslui
ting bij de koepelverlichting zoo wa
ren hier toch zooveel details, die even in
het licht gezet moesten worden, dat hier
meer detailwerk noodzakelijk was. Een
ongunstige omstandigheid was hier, het ge
brek aan afstand, waardoor de lichtbronnen
niet zoo verdekt konden worden geplaatst
als wel wenschelijk zou zijn geweest.
De bereikte effecten zijn verrassend.
Op zeer grooten afstand is de verlichte
kathedraal te zien.
Voor den rustigen waarnemer is het on
begrijpelijk van waar deze lichtstroomen ko
men.
In totaal zijn geplaatst voor de buiten
verlichting, pl.m. 40 groote Zeiss-reflectoren,
terwijl voor de transparant-verlichting en
de z.g. sihouet-verlichting die op meer
dere plaatsen heel aardig is te zien nog
omstreeks 100 kleinere Zeiss-reflectoren van
allele! vorm zijn geplaatst.
Het totale stroomverbruik van deze ver
lichting bedraagt ongeveer 60 K.W.
De geheele installatie is aangebracht dooi
den heer J. E. H. Terlingen, Electrotech-
nisch Bureau te Amsterdam.
Gisteravond was de kerk bij wijze van
proef verlicht.
Te Leh aangekomen.
Te Amsterdam is bericht ontvangen van
den heer J.A. Fillem, die deel uitmaakt
van de Karakorum-expeditie onder leiding
van den heer en mevrouw Visser, dat de
expeditie dezer dagen de stad Leh in het
westelijk deel van den staat Kashmir in
Noordelijk Voor-Indië heeft bereikt. Daar
mede is de expeditie uit de onbekende stre
ken, welke zij te doorkruisen had. weer op
bekend gebied gekomen.
Het telegram, dat deze tijding bracht,
werd op 23 Juli uit Srinager, de hoofdstad
van Kashmir, verzonden. Vermoedelijk werd
het uit Leh 'kort te voren daarheen gezon
den.
De gemeenteraad van Amsterdam heeft
gisteravond op voorstel van B. en W. aan I
Dr. L. J. Terneden, directeur van de Ge- j
meentelijke Gasfabriek, met ingang van 1
September a.s., eervol ontslag uit den ge
meentedienst verleend met 278 stemmen,
stukken waarover zij de beschikking hebben
ECHTE FRIESCHE
«UMMJJMMMINIJmMJMaV
20'50ctperons
Gisteren is de internationale Brandweer»
tentoonstelling te Rotterdam geopend.
De Hooge Raad heeft de behandeling van
de moordzaak te Waddinxveen verwezen
naar het Amsterdamsch Gerechtshof.
De herdenking van het 600-jarig bestaan
van den Briel.
Ir. \V. F. Einthoven van den Indischen
P. T. T.-dienst deed een uitvinding betref-
fende de ontvangst op één radio-ontvangtoe
stel van verscheidene telefonie-uitzendingen
tegelijk.
De Karakorum-expeditie is, na een tocht
door onbekende streken, te Leh in het weste
lijk deel van den staat Kashmir aangekomen.
De gemeenteraad van Amsterdam heeft
het voorstel van B. en W., tot eervol ontslag
aan dr. L. J. Temeden als directeur der gas
fabrieken, aangenomen.
Het Centraal Bureau van het Ned. Land
bouw Comité overweegt eveneens een boycot
van Duitsche goederen.
Vragen van het Eerste-Kamerlid Blom-
jous, om van de Duitsche regeering een re
delijke handelspolitiek tegenover Nederland
te verzoeken.
Tc Grootschermer zijn drie buizen en een
timmermanswerkplaats afgebrand.
Ongeluk op een rutschbaan in de Ver.
Staten.
De cycloon boven Treviso eischte 22 doo-
den. Nadere bijzonderheden.
De aardbevingsramp in Italië. De
hulpmiddelen.
Het onderzoek naar de ramp van Koblenz,
Barometerstand 9 uur v.m.: 766, vooruit.
LICHT OP
De lantaarns moeten morgen worden op
gestoken om 9.28 uur en overmorgen om
9.27 uur.
In de vergadering van 13 Mei van den
gemeenteraad van Velsen, werden door den
heer Roelse en mevr. v. Veen vragen ge
steld betreffende de verstrekking van
schoolkleeding, welke van gemeentewege ge
schiedde middels de vereeniging „Weldadig
heid naar Vermogen". Deze vragen werden
gesteld op grond van het vermoeden, dat
een en ander niet geheel in orde zou zijn,
in het bijzonder voor zoover het betrof het
optreden van het bestuurslid L. de W.
B. en W. hebben toen een onderzoek toe
gezegd. Dit onderzoek is door en vanwege
den Commissaris van Politie ingesteld in de
verschillende gezinnen, waar schoolkleeding
was verstrekt en waarvoor door de vereeni
ging „Weldadigheid naar Vermogen" nota's
waren ingediend.
Aan de hand van het uitgebracht rapport
zijn de betreffende nota's door den Verifi
cateur der gemeente-financiën onderzocht
en is door hem een berekening opgemaakt
tot vaststelling van het verschil tusschen
het bedrag, hetwelk voor verstrekte kleeding
door de genoemde vereeniging aan de ge
meente in rekening is gebracht en.het be
drag dat aan nieuwe kleeding aan school
gaande kinderen werkelijk werd verstrekt.
Deze beide rapporten zijn door B. en W.
in afschrift aan de betrekkelijke Vereeni
ging toegezonden,, naar- aanleiding waarvan
brieven van het bestuur bij het College zijn
ingekomen.
Door den Commissaris van Politie is niet
Overgelegd een exemplaar van het opge
maakt proces-verbaal van het volledig on
derzoek in alle onderdeelen dezer aangele
genheid. Hij meent hiertoe nog niet bevoegd
te zijn, omdat de zaak nog aanhangig is bij
den Officier van Justitie, voor een even-
tueele strafrechtelijke procedure.
Daar het nog niet te voorzien is, wanneer
,1e mogelijkheid bestaat bedoeld proces-ver
baal tér inzage te bekomen, meenen B. en
W. thans niet langer te moeten wachten
mét de overlegging aan den Raad van de
