Stadsnieuws
PIJLTJES
TWEEDE BLAD
ZATERDAG 23 AUGUSTUS 1930
BLADZIJDE 1
Mr. J. D. Pasteur
Corruptie-schandaal
ELCK WAT WILS
TREKJES
RECHTSZAKEN
Vrijgesproken
Derde aanbieding van giroquitanties
Een grootvorstin
verdwenen
Overreden
Een luidspreker, die ais politieagent
dienst doet
Groote belangstelling
GEMENGD NIEUWS
Het onweder van Donderdagavond
Inbraak te lieerenveen
Rijkspolitie en Mond- en Klauwzeer
Auto met krulstaarten neemt
een bad
Begrafenis Mr. J D. Pasteur
Begrafenis Mr. J. D. Pasteur
Het stadsbestuur van New-York er
in betrokken
Auto in de sloot
KUNST EN KENNIS
Kernbij! gevonden
De muziekauteursrechten
a. n.
De autobussen
Het is nu alweer eenige jaren gele
den, dat wij in Haarlem, naast de
trams, autobussen hebben loopen. Erg
gelukkig zijn we er niet mede geweest.
Eerst is het een eindeloos gesukkel ge
weest met de diensten. Men schijnt nu
ten minste te begrijpen, dat een eerste
eisch om een tram- of autodienst te
doen slagen is, dat hij op tijd en regel
matig loopt. Maar het geconfereer met
de Directie der autobussen over de
arbeidsvoorwaarden van het personeel
is nimmer van de lucht geweest. De
directie schijnt het overleg met de
organisaties nog van den grond af te
moeten leeren en de slechtste tijd in
dit opzicht van de N. Z. H. T. M. gaf
vlotter onderhandelingen dan nu met
de Brockway mogelijk zijn. Wij kunnen
dan ook nog niet inzien, dat het niet
beter zou geweest zijn, ook de exploita
tie van de autobussen maar in handen
van de N. Z. H. T. M. te laten.
is, staan verschillende bezoekers het eerste
oógenblik wat verbluft; toch is het hier
eenvoudig een luidspreker, die met een
apparaat, een z,g. „electrisch oog" in ver
binding staat. Zoodra een bezoeker, zonder
dat hij het zelf bemerkt, door een lichtstraal
gaat, die door dit „oog" gecontroleerd
wordt, klinkt de luidspreker.
Men wil nu dergelijke apparaten ook als
schrilc-aanjagend middel gebruiken voor
inbrekers, die b.v. door een luid „Handen
op!" opgeschrikt zouden kunnen worden,
terwijl tegelijkertijd door een electrisch
signaal hun aanwezigheid aangekondigd zou
worden.
De fabrikant A. T. te Leiden, die de vorige
week voor het kantongerecht aldaar heeft
terecht gestaan, omdat hij zijn auto tusschen
een militaire colonne zou hebben geplaatst,
is door den plaatsvervangend kantonrechter
mr. W. de Clercq, vrijgesproken.
Bij wijze van proef
Gebruikers van den giroquiiantiedienst
hebben het meermalen als een bezwaar
gevoeld dat quitanties, welke bij tweede
aanbieding betaalbaar worden gesteld bij
een bank, door den postdienst niet voor een
derde maal worden aangeboden, doch terug
gezonden worden aan den bewaargever.
Ter tegemoetkoming aan dit bezwaar zal
een proef worden genomen om giroquitan
ties, welke bij tweede aanbieding betaalbaar
worden gesteld bij een bankier of kassier
ter plaatse, aldaar nog voor een derden
keer aan te bieden. Deze aanbieding ge
schiedt op den werkdag, c.q. invorderings
dag, volgende op die der tweede aanbie
ding.
Voor zoover noodig wordt er de aandacht
op gevestigd, dat deze proef niet van toe
passing is op gewone postquitanties, voor
welke deze handelwijze ook minder reden
van bestaan heeft, wijl deze meestal klei
nere bedragen betreffen.
4-jarig kind gedood
Te Anderen (Dr.) is het 4-jarig zoontje
van den heer J. Hilberts door een wipkar
overreden en aan de bekomen verwondin
gen overleden.
Op het oogenblik, dat de bezoekers van
een museum voor schoone kunsten in New-
York, de lift verlaten, die hen in de exposi
tie-zalen brengt, weerklinkt er een stem,
die luid en duidelijk verzoekt, of de bezoe
ker zijn handteekening in een daar liggend
boek wil zetten. Daar er niemand te zien
Anastasia Tschaikowsky, wier verblijf in
Amerika niet langer toegestaan werd, is
plotseling spoorloos verdwenen. Anastasia
werd in geheel Europa en Amerika be
kend door haar mededeeling, dat ze
grootvorstin Anastasia van Rusland en
dochter van tzaar Nicolaas II zou zijn
Op de Algemeene Begraafplaats te Heem
stede vond gistermiddag de teraardebestel
ling plaats van den president van de Haar-
lemsche Rechtbank, Mr. J. D. Pasteur, sinds
1905 aan deze rechtbank verbonden, waar
van de laatste twee jaar als president.
De belangstelling, vooral van de zijde van
rechterlijke autoriteiten, was zeer groot. Ook
waren vele oud-rechters op de begraafplaats
aanwezig en besturen en colleges van veree-
nigingen, waarvan mr. Pasteur deel uit
maakte.
Wij merkten o.a. op den vice-president van
de Haarlemsche Rechtbank, mr. G. Sluis, de
Haarlemsche Balie met haar deken, mr. A.
H. J. Merens, personeel der Griffie, Mr. J.
L. M.*Meckmann, rechter in de Amsterdam-
sche Rechtbank, het College van Regenten
over de Gevangenissen, waarvan de overlede
ne regent-secretaris was, den directeur van
het Huis van Bewaring, den heer D. B.
Siliakus, den heer E. Cousijn, directeur van
de Haarlemsche Strafgevangenis, het bestuur
van de Sociëteit „Trou moet Blijcken",
waarvan de overledene prins was, het bestuur
van de Haarlemsche Bachvereeniging, idem
van de Nederlandsche Vereeniging tot be
strijding van den Woeker, den heer W. P.
J. Overmeer, secretaris van den Reclassee-
ringsraad, mr. J. N. J. E. Heerkens Thijssen,
namens het gemeentebestuur van Haarlem,
den heer E. H. Tenckinck, commissaris van
politie en vele anderen.
Toen allen in de aula waren, nam allereerst
het woord de vice-president, mr. G. Sluis.
„De man, dien wij heden naar zijn laat
ste rustplaats vergezellen, zal te Haarlem in
breeden kring worden betreurd en niet het
minst door de Haarlemsche Rechtbank", zoo
begon mr. Sluis.
En als rechter van instructie èn als po-
litie-rechter, voor welk ambt hij zoo bijzon
der geschikt was, heeft mr. Pasteur zich
doen kennen als een bekwaam, humaan en
tactvol mensch. Met zijn grooten werklust
heeft hij tijd gevonden, bovendien zich nut
tig te maken in andere colleges.
Bovenal, aldus spr., gaan onze gedachten
uit naar de voortreffelijke eigenschappen van
den overledene als mensch, eenvoudig en be
minnelijk in den omgang, eerlijk- en op
rechtheid en trouw. Fijngevoelig als hij was,
zou hij nooit iemand kwetsen door een on
beraden of hard woord. Ook zijn omgang
met de leden van de rechtbank was harte
lijk, voor de jongeren was hij een vaderlijke
vriend.
Het was voor den spreker moeilijk, woor
den van troost te vinden, want het verlies
is buitengewoon groot, en het zou, volgens
hem voor mr. Pasteur's diepgetroffen wedu
we 'n troostende gedachte zijn, de geheele
Haarlemsche Rechtbank hier diep te zien be
treuren het heengaan van haar president,
wiens herinnering als aan een beminnelijk,
humaan en rechtvaardig president immer
zou blijven voortbestaan en -die noode werd
gemist.
Namens rechtbank en griffie sprak hierna
mr. Tj. Dijkstra, griffier, die zeide, dat allen
zeer terneergeslagen waren over het verlies
vaii mr. Pasteur, dien zij met hun beschei
den taak hadden mogen dienen. Mr. Pasteur,
zoo zeide de heer Dijkstra, trachtte altijd,
hetzij door een vriendelijk woord, hetzü door
een aardigen kwinkslag of gijn minzaam ge
baar, iets mede te deelen van zijn zonnige
natuur, die in hem leefde. Hij slaagde daarin
altijd, omdat dit mededeelen rechtstreeks uit
zijn hart kwam. Zijn nagedachtenis zou dan
ook in hooge eere blijven.
De Officier van Justitie, nu-. L. H. Roeters
van Lennep, sprak namens het college van
regenten over de strafgestichten. E>e omvang
rijke taak van secretaris van dit college was
altijd door mr. Pasteur vervuld met de hem
eigen plichtsbetrachting en hij was een vraag
baak voor de mede-leden. Ook de besturen
van de gestichten konden zich in moeilijke
gevallen met vertrouwen tot den secretaris
wenden Zijn liefde ging uit naar de onge-
lukkigen. Begaafd met een scherpen blik op
menschen, wist hij het kaf van het koren
te scheiden en menig bemoedigend en troost
vol woord is door hem gesproken, dat een
goede plaats gevonden heeft.
Mr. W. G. Del Baere, kantonrechter, voer
de het woord namens de Kamer van Toe
zicht op de notarissen en candidaat-notaris-
sen in den kring Haarlem. Door zijn groote
werkkracht en plichtsbetrachting bestonden
er voor mr. Pasteur spoedig na het aanvaar
den van het voor hem vrijwel nieuwe werk
als voorzitter geen geheimen meer. De hem
toevertrouwde belangen van de notarissen in
dit ressort werden, zoo kon deze spr. gerust
zeggen, door hem altijd met de grootste on
partijdigheid behartigd. Van zijn vele goede
eigenschappen stonden er twee vooraan en
wel de rechtvaardigheidszin en de waarheids
liefde. Hij was altijd een voorbeeld, door
zonder eenigen ophef zijn plicht te doen, ook
wanneer die moeilijk was. Bovenal erkente
lijk zou men hem blijven om de vriendschap,
jarenlang ondervonden.
Hierna voerde het woord nu*. J. N. J. E.
Heerkens Thijssen, namens het Haarlemsche
Gemeentebestuur, die zeide, dat groote droef
heid allen vervulde bij het verdwijnen van
zoo'n besten burger. Een beste burger was
mr. Pasteur; hij was bekend, geliefd en ge
roemd bij eiken stand en eiken leeftijd en
bij zijn heengaan, zoo wist spr., heeft hij
niets dan vrienden achtergelaten.
Als waarnemend burgemeester van Haar
lem sprak hü zijn oprechte deelneming na
mens het gemeentebestuur uit aan de nage
laten betrekkingen en hij zeide, de weten
schap mede te dragen, dat de overledene in
gezegend aandenken zal blijven niet alleen
van het bestuur der gemeente Haarlem, maar
ook in dat harer inwoners.
Ook in een andere kwaliteit sprak mr.
Heerkens Thijssen. Als president van den
Reclasseeringsraad heeft hij jarenlang mo
gen samenwerken met dezen verdienstelijken
magistraat, die in deze functie dikwijls des
kundige adviezen wist te geven, die tot ge
volg hadden, dat menschen een anderen weg
kozen in de maatschappij. Hij wist, dat zijn
woord kracht had en zijn deskundig oordeel
op hoogen prijs werd gesteld.
„Hij was een rechtschapen man", deze
woorden zouden, volgens spr., gegrift moeten
worden in het gemoed van hen, die hem
lief gehad en geëerd hebben.
Namens de Haariemsche Balie sprak hier
na nog mr. H. A. J. Merens, die haar leed
met het verlies betuigde en mr. Pasteur's
kermis met de maatschappelijke verhoudin
gen schetste. Hij was in den zuiversten zin
van het woord Advocatus, iemand van wien
vertrouwen uitging. De overledene was voor
de Balie een bijzonder mensch, van wien
het moeilijk valt afscheid te nemen.
Ten slotte spraken nog de heer Vincent
Loosjes namens de Sociëteit „Trou moet
Blijcken" en een lid van het bestuur van de
afdeeling Haarlem van de Vereeniging tot
bestrijding van den Woeker.
Een indrukwekkend oogenblk was het
daarna, toen een van mr. Pasteur's beste
vrienden, de 83-jarige Ch. J. Platering Sr., een
bloem op de lijkbaar neerlegde.
Bij de groeve dankte een neef van den
overledene voor de betuigde deelneming.
Eten groot aantal kransen dekte de baar.
Een bekend theehuis bij Dwingelo afgebrand
Donderdagavond sloeg tijdens een hevig
onweer de bliksem in de villa annex thee
huis en boerderij „Oldenhut" te Dwingelo.
bewoond door J. Wemmenhove Rzn. Dit
theehuis is zeer bekend bij de velen, die de
bosschen te Dwingelo bezoeken. Het voor
gedeelte van het perceel is grootendeels
blijven staan; het achterhuis, bestaande uit
een kapitale schuur, waarin een groote
voorraad hooi, stroo en koren was opgesta
peld, verbrandde. Ook kwam eenig vee in
de vlammen om.
De dader (s) niet te vinden
Gisternacht is ingebroken in de woning
van den predikant Winkel te Heerenveen
Het huis was onbewoond, wijl de familie
op reis is. De dader of daders zijn aan de
achterzijde het huis binnengedrongen en
hebben het geheele gebouw doorzocht. De
kasten zijn opengebroken en 's morgens lag
alles overhoop. Wat vermist wordt, kon
door afwezigheid van de familie nog niet
vastgesteld worden. Van dader of daders
geen spoor.
Door de directie van Oud-Bussem is een
klacht ingediend tegen den rijksveldwachter
K„ uit Naarden, wegens het niet in acht ne
men van de voorgeschreven maatregelen bij
het binnentreden en verlaten van de quaran
taine stal, waarin zich beesten bevonden, die
waren aangegeven als lijdende aan mond- en
klauwzeer. Bovendien had de veldwachter
zich niet tot de directie gewend om toegang
te verkrijgen, welke maatregel noodig is met
het oog op besmettingsgevaar, doch zich deze
met geweld verschaft.
Twee personen licht gewond
Op den Hoogen Schielandschen Zeedijk
tusschen Moordrecht en Gouda, naby de
R. K. Kerk onder Moordrecht, reed in de
richting Moordrecht een zware met 18 var
kens beladen vrachtauto van den vrachtrij
der E. Lafeber van de Houtmansgracht te
Gouda. Van denzelfden kant naderde een
personenauto en daarachter kwam een door
den 26-jarigen B. van Vliet bestuur autobus
van den dienst GoudaMoercapelle. Deze
Gistermiddag werd op de Algmeene Begraafplaats te Heemstede ter aarde besteld het
stoffelijk overschot van wijlen mr. J. D. Pasteur, president der Haarlemsche recht
bank. Hierboven een foto bij het uitdragen van het stoffeiyk overschot uit de aula.
laatste wagen haalde bU het passeeren te
vroeg naar het midden op, waardoor het
achtergedeelte van de bus tegen de voor
zijde van den vrachtauto reed. De chauffeur
van het vrachtvoertuig raakte door den
schok zijn macht over het stuur kwijt, het
geen tot gevolg had dat de wagen van den
steilen dijk tuimelde. De auto sloeg eenige
malen over den kop en kwam, na een val
van ongeveer 20 meter rechtop in een vier
meter breede, onder aan den dijk loopende
sloot terecht. De twee inzittenden, de chauf
feur N. Lafeber en de monteur P. Gtali, bei
den uit Gouda, maakten de buiteling mede
en verdwenen eveneens in het water. Direct
schoten eenige jongens toe en zy slaagden
er in de drenkelingen te redden, zy waren
door glasscherven van de gebroken voorruit
bloedend verwond aan armen en handen,
doch bleken er zooals de spoedig aanwe
zige dr. P. Westendorp uit Moordrecht vast
stelde overigens goed te zün afgekomen.
De gewonden werden ter plaatse van droge
kleeren voorzien en zijn daarna naar Gouda
gebracht.
Van de varkens vloog een gedeelte tijdens
den val uit den auto terwyi de rest in het
water terecht kwam. Eén der krulstaarten
verdronk.
Gouverneur Roosevelt heeft gelast een on
derzoek in te stellen naar de corruptie by de
justitie in de stad New York.
Dit onderzoek schynt steeds grooteren om
vang te zullen aannemen. Het corruptie
schandaal in het geval van den politierech
ter Ewald, die thans van zijn ambt is ont
heven, zal waarschyniyk nog in de schaduw
worden gesteld door hetgeen voor de deur
staat.
De republikeinsche minderheid in den ge
meenteraad heeft gouverneur Roosevelt ver
zocht, het onderzoek uit te breiden tot den
burgemeester en het geheele democratische
stadsbestuur. Voorts verlangt deze minder
heid een onderzoek naar de talrijke financi-
eele schandalen, het misbruik, dat gemaakt
is by het bekleeden van openbare ambten
enz.
Burgemeester Walker van zy'n kant heeft
deze aanvallen niet onbeantwoord gelaten.
Hü verklaarde dat hy een dergeiyk onder
zoek goedkeurt, doch ontkent alle inge
brachte beschuldigingen en verklaart dat
men met een campagne der republikeinen te
doen heeft, om daaruit voordeelen te slaan
by de a.s. verkiezingen.
Desniettegenstaande schynt met hetgeen
reeds aan het licht is gekomen, de toestand
van het New Yorksch gemeentebestuur niet
benüdenswaardig en is het niet onmogeiyk,
dat deze zaak zich tot een nationaal schan
daal zal ontwikkelen.
Vier licht gewonden
Gistermiddag om half vier passeerden te
Sloten op den Nieuwen Weg aan de Haar
lemmermeer twee luxe auto's elkaar. Van de
anderen kant kwam eveneens een luxe auto
aangereden, die het passeeren belemmerde.
De auto van den heer Van der Bergh uit
Groningen reed hierdoor in den sloot. De
heer Van der Bergh en drie inzittende dames
bekwamen lichte verwondingen. Dr. Ten Kate
van Haarlemmermeer verleende de eerste
hulp, waarna de gewonde personen naar fa
milie te Amsterdam werden overgebracht; De
auto is beschadigd.
De auto die dit ongeval veroorzaakte, reed
snel door, doch het nummer kon genoteerd
worden.
Te Oosterwolde is gevonden in de heide
onder Haule een z.g. kernbijl, de voorlooper
van onze geslepen steenen bijlen uit het
neolithicum.
De kernbyien vertegenwoordigen een oude
re periode voor Frankrijk. Het „campignien"
voor Duitschland, de „hjoecken moeddinger-
cultuur" in het noorden van ons land was
tot dusverre (behalve een vrijwel analoog ty
pe door prof. Holwerda in een Drouwener
hunebed gevonden) de kernbyl niet bekend.
Wel waren nu in de laatste jaren onze hei
develden meer rationeel nagespeurd. Onder
Bakkeveen is een fragment van een dergelük
wapen gevonden en onder Elsloo een minia
tuur kernbyitje, dat als votiefsteentje of
amulet moet worden aangemerkt.
Een adres van den Bond van
Gemengde Zangvereenigingen.
Het Bestuur van den Bond van Gemengde
Zangvereenigingen in Nederland heeft zich
tot de Tweede Kamer gewend met een adres,
waarin naar aanleiding van het aanhangige
wetsontwerp tot wijziging van de Auteurs
wet van 1922, er op aangedrongen wordt, dit
wetsontwerp aan te nemen, waardoor de
inning vanauteursrechten uitsluitend zou
worden toegestaan aan een bureau, dat van
staatswege zal worden gecontroleerd. Mocht
de Kamer een wüziging van de auteurswet
niet noodig achten, dan bepleit adressant
het nemen van maatregelen, die leiden tot
het toevertrouwen van de inning hier te
lande van auteursrecht aan één nationale
organisatie onder een Nederlandsche direc
tie, onder toezicht van regeeringswege of
van een door de regeerign in te stellen Com
missie van Toezicht.
Groep van familie, autoriteiten en belangstellenden, die de laatste eer bewezen aan den overleden president van de Haarlemsche
Rechtbank, Mr. J. D. Pasteur,
PATER SERVATIUS
„Als ik dood ga dan lees je 't in de
krantgelegenheid om je te schrijven
of te latten schryven dat 'k ziek ben, krijg
ik nietik ben er ineens uit
Dat was z'n afscheid toen ik hem 'n paar
jaar geleden bezocht in Breda.
Uitwendig was z'n figuur nog forseh en
tot veel in staat.
Maar van binnen smeulde de lont, die naar
't hart lieplangzaam, maar onverbidde-
T' zeker vrat de vonk zich de weg't
was een kwestie van tüd
"X een dozijn brieven ongeveer zal 'k
nadien van hem ontvangen hebbeneen
van de laatste was 'n kinderlijk-enthou
siast bericht over 'n schitterend geslaagde
opvoering van z'n jongensstuk: „Per vlieg
machine naar Droomland"met de me
dedeeling, dat hij weer met plannen rond
liep voor iets anders
„Droomland" is 't laatste werk geble
ven
't Land van zijn droomen is nu z'n deel
gewordenwant heel z'n leven is een
lange arbeidsdag geweest voor de Hemel
Pater Servatius overleden.
'n Kort berichtje van Franciscaansche
eenvoud.
Er zijn geen lange artikelen verschenen
in de bladen over wat hy deedze had
den er kunnen zijnmaar hij zou 't
zelf niet gewild hebben
Hy heeft geen ridderorden gekregen
hy was „maar" 'n bruine Capucyn op
bloote voeten...— de „wereld" kende hem
niet eens
Er wordt geen grafmonument voor hem
gebeiteld'n zwart houten kruis wijst
de plek aan op 't kloosterkerkhof te Lange-
weg
Toch was z'n leven grooter dan van
menigeen, die na z'n dood in boek en
prent er standbeeld geëerd wordt.
Hy was al drankbestrijder in de tyd,
dat je er nog „op aangekeken werd" en
bespot door menschen, die zich daar thans
voor zouden schamen.
Hy trok van stad naar dorp, van dorp
naar gehucht, trotseerde elke weersgesteld
heiden liet z'n geluid gaan over hon-
ded, vyfhonderd of duizend hoofdenen
z'n bezielend woord deed wonderen
het bracht vrede, rust, geluk in niet te
tellen gezinnen, waar de drank-duivel z'n
verwoei:tingswerk als geslaagu beschouwde.
Veel bittere woorden moest hy dulden
Veel vijandige daden verdragen.
Maar hij liet zich door niets en niemand
remmen in z'n strijd tegen het drank
misbruik en de gevolgen er van, die hij
overal rondom zich van - nabij beleven
moest in die dagen...... 'n tweede pater
Mathew wilde hij wel zijn.
Rust kende hij nieten als hy in z'n
kleine cel 't eene vel papier na 't andere
vol schreef, dan wist hij van tijd noch uur
en de nacht verraste hem niet.
Kinderlijk-enthousiast zei ik schreef
hen me van z'n jongsteen laatste
succes.
JaPater Servatius was als 'n kind...
En daarom begrepen velen hem niet.
Er was eigenliefde in hemmaar het
was de zelfgenoegzaamheid van 'n jongen,
die iets moois heeft gemaakt en heel erg
teleurgesteld is als z'n werk wordt afge
keurd.
Onder degenen, die wèl z'n werk, doch
niet z'n persoon van nabij kenden, waren
er, die hem aanmatigend vonden en nog
meermaar 't kind in hem was zoo
We zaten naast hem by de eerste op
voering van z'n tooverspel: „De straf van
de oude heks" te Bergen op Zoom. Hij
sloeg zich op de knieën en klapte met de
handen van uitgelatenheiden z'n lach
was de lach der jeugd rondom hem
Toen ontdekten we z'n kinderlyke voldoe
ning over z'n werken al de vele nage
lezen brieven, van vroeger, van later zeggen
het ons: 'n groot kind in de gunstige be-
teekenis.
En hoe kon het eigenlyk anders?
Driekwart van z'n leven was er voor de
jeugd, voor de reine kinderzielen het
moet hem weinig gekostv hebben kind met
de kinderen te zijn.
Hij had de jonge zielen van heel de we
reld wel om zich heen willen verzamelen,
om ze, met al de kracht die in hem was,
te beschermen tegen 't opspattend vuil
in woord, geschrift en tooneelwerk was hij
de Engelbewaarder der Roomsche Jeugd...
de zwoegende gids op 't moeilyke pad
naar de volwassen leeftijden duizend
wakkere degelijke huisvaders danken hem
'n eerlyk, gelukkig,- waarachtig-Katholiek
gezinsleven.
Pater Servatius schreef veel en velerlei
tooneelistukken1de meeste waren be
doeld vóór en te spelen dóór de jeugd
z'n paedagogische kabouterstukken werden
opgevoerd tot in de meest verlaten hoekjes
van Nederland en Vlaanderengingen
zelfs in andere talen de grenzen over
Aanvankelijk werd z'n werk beheerscht
door 'n drankbestrijdingstendenzeen
tend' z, die we in onze dagen zouden
moeten bestempelen met „overdryving, die
schaadt".
Maar in die dagen kon de drankellende
niet schril, niet walgelyk genoeg worden
voorgesteldze moest geteekend worden
in huiveringwekkend-aangrypende beelden..
en niemand zal bij benadering kunnen zeg
gen hoeveel heilzaam werk de drankweer-
stukken van Tater Servatius hebben ver
richt. 't Is best mogelyk, dat ze op sommi
gen een averechtsche uitwerking hebben
gehad, maar dat is welhaast van elk
apostolaat te zeggen
Zyn tooneelstukken vonden dikwijls
honderd bewonderaars tegen honderd af-
wyzers.
Er zal moeilyk een tooneelschryver te
noemen zijn, over wiens werk zoo uiteen
loopend werd geoordeeld.
Persoonlijk kunnen we niet met al z'n
stukken „wegloopen".
Dit zijn geen woorden tot iemand, die
zich niet meer verdedigen kanwe heb
ben 't hem bij z'n leven precies zoo gezegd...
en dan was er weer z'n naïef-verwonderde
glimlach, die vroeg: „waarom dan toch?"
Hij begreep dat nietze waren en wer
den toch overal met zooveel succes ge
speeld
We gingen er dan maar niet te diep op
inwant we hadden toch ook eerbied
voor z'n eerlyk-bedoeld werk, dat speciaal
voor 't Katholieke volk geschreven was en
zoovelen van dat volk tot betere menschen
had gemaaktdat kan niemand tegen
sprekende manier waaróp zal wel
altyd 'n punt van besprekin. blijven.
Maar als we eerlijk wille--' blijven, dan
moeten we toch ook beginnen by 't begin...
en 't er over eens zijn, dat het tooneel
van 'n kwart eeuw geleden er anders uit
zag dan dat van nu. En toen Pater Ser
vatius z'n eerste „drama's" en „treurspelen"
schreef (die we nu wellicht draken noe
men), was hy ir zyn genre al héél modern...
want wat er was op liefhebbery-gebied, dat
moest het voor het meerendeel by de
Servatius-stukken afleggen. Ik herinner me
nog zeer goed, dat twintig jaar geleden 'n
zeer ontwikkeld, bestudeerd persoon my
vertelde, dat hy drie stukken van P. Ser
vatius als 't ware in één adem had uitgelezen
en ze prachtig vond... dezelfde man kijkt
thans die stukken niet eens meer aan......
En zoo is 't toch per slot van rekening
met alles.
Hy was de volksschrijver, die geen studie
had gemaakt van de tooneel-techniek naar
't klassieke voorbeeldhy was als dui
zend anderen, die 't óók met de meest
oprechte bedoelingen en heilige yver
deden voor de goede zaak...... en óók veel
goeds hebben gedaan aan zielen
We mogen al honderd-uit praten over
literaire waardewe weten drommels
goed, dat we met 't kleine beetje „litera
tuur op de planken" zelfs de gezonde
honger niet kunnen stillen
Hy wist het volk te grijpen, vast te hou
denhij heeft van waniwlmoedigen
stevige menschen gemaakthij heeft er
velen een duw gegeven naar de Hemelen
daar ging 't by Pater Servatius toch maar
om.
Maar de tyd ging veranderen
En ta z'n schier koortsachtige yver
voor het heil der zielen, heeft Pater Serva
tius streng „tooneel-critisch" gesproken
da.i die tijd langs zich heen laten gaan.
Ik heb 't hem meermalen gezegd: „Beste
Pater, Uw manier van schryven moet ver
anderenik zeg dit niet alléénAn-
deren, die 't heel wat beter weten dan ik,
zeggen 't ookUw oude stijl, althans
wat° de drama's betreft, past niet meer in
onze tydwe moeten het volk een
andere smaak te proeven gevenwe mos-
ten het opkweeken voor 't betere
„Och" schreef hij dan „ik word
te oud om nog „beschaving" te gaan lee
renlaat me maar gaan zoovoor die
paar jaar, dat ik nog te leven heb."
Z'n kwaal dwong hem tot 'n zittend
levenmaar hy kon niet werkeloos
biyvenen 't tooneelschryven was hem
een behoefte geworden. Hij schreef door
in z'n eigen verouderde trantweid
nóg door velen bewonderd, maar moest ook
veel critiek verdragenook van nen die
maar dan óók weer in goede bedoeling
voor de goede zaak vergaten, dat critiek
nooit enkel breken, maar ook bouwen
moet
Hy schreef tot aan z'n dooddie ver
wacht. werden toch nog zoo onver
wachts kwam
Z'n laatste werk was 'n spel vol jong
leven en joiyt... 'n kinderstuk, dat in Kei-
mond daverende zalen trok. waarin het
gejuich en gelach der jonge toeschouwers
tegen de muren spatte'n spel van
leering ookde goede les in de lach en
dóór de lach,Per vliegmachine naar
Droomland"... nstuk, dat van verouderde
schrijfwyze geen weet heeft'n werk als
van een nieuw, tweede leven.
En met dit laatste werk begon z'n reis
naar de Goddelyke Comedie
Pater ServatiusGe zult géén „gene
rale repetitie" hebben noodig gehad.
