U
3000.-
f 750.-
1250.-
f125.
f50.-
f40.
Mayonnaise
ICalvë-Delft'sI
DINSDAG 2 SEPTEMBER 1930
INTERNATIONAAL
R. KATH. PERSCONGRES
De onontbindbaarheid van
het kerkelijk huwelijk
De ziekte van
Mr. Dr. W. F. van Leeuwen
Voornaamste cXieuws
Telegrafisch Weerbericht
N. V. Drukkerij
„De Spaarnestad"
Ernstig verkeersongeluk
te Eindhoven
BUREAUXNA8SAULAAN 49
ADVERTENTIEN 35 ct. p. regel
DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADEN i
DRIE EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 17553
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL
DIENSTBODEN-NOOD
ZOEKPLAAT JE
KIN DERM IS DRIJ VE N
IN RUSLAND
DE BERICHTGEVING VAN
BELA KUN
,v;e
Brand te Hoogwoud
Officieel erkend in Oostenrijk en
Italië
Toestand zeer achteruitgaande
J. J. WEBER ZOON
Groote Houtstraat 166 Haarlem
Emissie aandeelen Ver. Bezit
14-jarige jongen gedood; een meisje
zwaar gewond
Telefoon No. 13866 (drie lijnen)
Postrekening No. 5970.
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen: per week 25 ct.; per'
kwartaal 3.25; per post, per kwartaal
3.58 by vooruitbetaling.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
VRAAG- EN AANBOD-ADVERTEN
TIES, 11 regels 60 ct. p. plaatsing;
elke regel meer 15 ct., by vooruitbet.
Bij contract belangrijke korting.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
tusschen den tekst 60 ct. per regel.
Alle abonné's op dit blad lijn ingevolge de verzekeringsvoorwaarden
tegen ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen I
Levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door
verlies van beide armen, beide beenen of beide oogen
bij een ongeval met
doodelijken afloop
bij verlies van een hand.
een voet of een oog
bij verlies van een
duim of wijsvinger
bij een breuk van
been of arm
bij verlies van 'n
anderen vinger.
Wat er ook geklaagd moge worden
over werkloosheid en malaise er
heerscht in Nederland nog steeds
dienstboden-nood.
Onze meisjes bedanken er in het al
gemeen voor, in een gezin vooral als
er een behoorlijk aantal kinderen is
de nobele huiselijke bezigheden te hel
pen verrichten, waarin het meisje en de
vrouw waarlijk groot kunnen zijn en
waarin vooral het jonge meisje de beste
opvoeding en de zekerste leerschool kan
krijgen voor haar toekomstige bestem
ming; zelf eenmaal een gezin met kin
deren te bestieren.
Kantoren en winkels lokken: de ar
beid is er vaak zenuwsloopend en af
mattend en onvrouwelijk, maar, dank
zij de beconcurreering van den man,
is het salaris er vaak lang niet kwaad
de avonden, gedurende welke het ver
diende geld aan bioskoopjes en lunch-
roompjes uitgegeven kan worden, zijn
vrij en, wat het méést verlokt: er
behoeft in kantoren en winkels geen
huishoudschort gedragen te worden: de
meisjes kunnen zich in onnoozelheid
Verbeelden, voor dames aangezien te
Worden.
Vele levens-onervaren schepseltjes, vaak
ook verkeerd opgevoed, denken er niet
over na, hoe zij in een gezin hun leven
veel schooner en veel nobeler zouden
kunnen leven dan in kantoor of winkel,
en ze weten niet, hoe zij door den dege-
lijken, ernstigen jongeman van wien
het geluk toch eigenlijk eenmaal zal
moeten komen veel meer gewaar
deerd en gerespecteerd worden in hui
selijke bezigheden dan als „dame" In
kantoor of winkeL
Vandaar in Nederlanddienstbo
den-nood.
Vandaar de dienstboden-import van
elders: uit Duitschland, uit Oostenrijk,
uit Hongarije.
Wie vaak met den nachttrein 's och
tends onze Oostgrens passeert te Zeve
naar, te Groesbeek of te Venlo, staat
versteld over de aantallen buitenland-
sche meisjes, welke dagelijks nog
het aantal in ons land verblijvende bui-
tenlandsche dienstboden komen vergroo-
ten: bevolkingsbureaux, vreemdelingen
registers en arbeidsbeurzen kunnen on
gelooflijke statistieken publiceeren van
buitenlandsche meisjes hier te lande;
in verschillende steden wordt op zekére
avonden in de drukste straten voor een
groot deelDuitsch gesproken; onze
ijverige priesters hebben deze duizen
den, veelal op zichzelf aangewezen meis
jes in congregaties en vereenigingen ter
bescherming en gepaste ontspanning
„opgevangen"; er worden Duitsche
avonden georganiseerd hier en daar
is zelfs een speciale „Duitsche" kerk be
schikbaar met een Duitschen zielszor-
ger.
En steeds krachtiger en solieder
wordt de import van buitenlandsche
dienstboden georganiseerd.
De Amsterdamsche Arbeidsbeurs pu
bliceerde dezer dagen in de bladen, dat
haar „filiaal", de Nederlandsche Ar
beidsbeurs te Oberhausen, tot levering
van Duitsche dienstboden, thans veel
systematischer en veel vlotter en veel
betrouwbaarder kon gaan werken, door
dat er aan die Nederlandsche Arbeids
beurs te Oberhausen een vrouwelijke
kracht was aangesteld.
„Er werd een regeling getroffen tus
schen Amsterdam en Oberhausen, om
een vlot verloop te waarborgen. Alvorens
een meisje uit Duitschland hierheen
komt, is door Oberhausen volledig naar
haar geïnformeerd; in het bijzonder bij
haar vroegere werkgeefsters. Men weet
dus, wat men in huis krijgt en het
meisje krijgt cok vooraf kennis in wat
voor soort gezin zij zal worden geplaatst.
Hierbij wordt natuurlijk niet allerlei
individueele omstandigheden rekening
gehouden."
Zóó ver is het met den import van
buitenlandsche dienstboden alreeds ge
komen.
En den betrouwbaren zakenman, die
zich op dit „bedrijf" zou willen werpen,
liefst in contact met de geestelijke en
wereldlijke autoriteiten, zouden wij een
„gutes Geschaft" durven voorspellen.
Onze huismoeders zijn door dezen
gang van zaken wellicht ietwat gebaat
en het is veelal het verdiende loon
voor vele Hollandsche meisjes, wanneer
zij zich er over beklagen, dat de
„vreemde" meisjes hier vaak met de
beste jongens gaan strijken, maar we
mogen niet vergeten, dat die vreemde
import vele en groote zedelijke gevaren,
zoowel voor de meisjes zelf als voor de
mannelijke bevolking ten onzent, mede
brengt, en (om nu eens aan ons natio
naal eigenbelang te denken) de bevor
dering van onze welvaart niet weinig
belemmert.
Iedere buitenlandsche dienstbode is
de plaatsvervangster van 'n Hollandsch
meisje, dat nu in kantoor of winkel een
mannelijke werkkracht verdringt of de
zen, indien hij al niet verdrongen wordt,
in leder geval beconcurreert.
Waarvan het gevolg is, dat duizenden
Jongemannen er niet aan kunnen den
ken, te trouwen en een gezin te vormen.
Zoo gooien de Hollandsche meisjes,
door hare onvrouwelijke afkeerigheid
van huiselijke dienstbaarheid, haar ei
gen glazen in en zij moeten het dan
vaak nog beleven, dat de buitenland
sche meisjes, doordat zij zich meer als
toekomstige huisvrouwen gedragen, veel
betere huwelijkskansen krijgen dan zij,
die recht meenen te mogen doen
gelden op een Hollandschen jongen.
Wanneer zullen onze Hollandsche
meisjes eens wijzer worden?
In het belang van zichzelf in het
belang ook van de moraliteit en van de
nationale welvaart.
Naar aanleiding van het samengaan
der R. K. V. P. met S. D. A. P. en N. V. V.
stelden wij dezer dagen in een artikel
tje de vraag, of het niet hoog tijd
wordt, dat het „R. K." vóór den naam
der R. K. V. P. wordt geschrapt.
„Het Volk" vat hier vuur op en
schrijft:
„Het blad weet zeer goed, dat de leden
der R. K. Volkspartij even overtuigd en
trouw katholiek zijn als die van de R.K.
Staatspartij. Maar omdat zij met de po
litiek dier partij niet instemmen, worden
z(J als katholieken verdacht gemaakt.
Het is slechts een voortzetting van de
even lasterlijke tactiek, jegens katho
lieke sociaal-democraten gevolgd; ie
mands god-dienst in verdenking brengen,
omdat hij politieke en economische
denkbeelden aanhangt, die aan de offi-
cieele katholieke partij niet bevallen. Een
vervolging, niet om godsdienstige, maar
om politieke redenen
De redactie van „Het Volk" moge
begrijpen, dat zij niet het aangewezen
orgaan is om met wié ook te debat-
teeren over de vraag, of iemand „over
tuigd en trouw katholiek" is.
De godsdienstige en zedelijke enormi
teiten, welke dag in, dag uit in dit blad
gelucht worden, zijn van dien aard,
dat een wederzijdsch begrijpen op dit
stuk uitgesloten moet worden geacht.
Alleen willen wij vragen, w i e toch de
„katholieke sociaal-demokraten" zijn,
jegens wie wij een „even lasterlijke
tactiek" volgen als nu volgens „Het
Volk" jegens de R. K. V. P.
De „katholieke sociaal-demokraten".
Wie onzer kent ze in zijn omgeving?
Waar zijn ze?
Zoekplaat je!
Het tijdschrift „Revue des deux Mondes"
besluit een artikel over de ellende der kin
deren in Sovjet-Rusland met de volgende
statistiek:
„In den loop van dit jaar hebben de „ver
laten kinderen" van het Sovjet-Russisch ge
bied, Moskou niet medegerekend, 29.527 mis
drijven begaan en wel: 13.041 diefstallen, 59
paardendiefstallen, 88 roofovervallen, 205
brandstichtingen, 118 moorden, 324 vermin
kingen, 236 zedenmisdrijven. Onder de 118
moordenaars hadden 20 den leeftijd tusschen
10 en 12 jaar, 23 beneden 10 jaar. Bijna alle
brandstichtingen zijn het werk van kinderen
beneden 11 jaar."
De uit den tijd van de hiervoorgenoem-
de bolsjewistische dictatuur in Hongarije
beruchte Bela Kun- heeft de onbeschaamd
heid in het laatste nummer van „Die Kom-
munistische Internationale" het v(olgende te
schrijven: „Der 16e Parteitag der K. P. der
Sovjetunion hat es mit voller Klarheit ge-
zeigt, dass das einzige Land, welches in die-
ser Krisenzeit von jeder wirtschaftlichen
und politischen Krise unberührt und ver-
schont blieb, die Sovjetunion ist
De zoo juist uit Rusland teruggekeerde
Het Eucharistisch Congres te Mechelen
y -
Het rondtrekken der processie met het Allerheiligste.
Labour-afgevaardigde Joseph Toole denkt
hier anders over, zooals uit zijn volgende
verklaring blijkt:
„Het Sovjet-regime en de levensvoorwaar
den in Rusland zijn bijna onhoudbaar ge
worden. De wereld heeft geen besef van den
hongersnood en de onbeschrijfelijke ellende,
die in het land bestaan. Het cultureele en
economische leven is vernield, het land is in
zijn grondvesten geschokt."
Brussel, 1 September 1930.
Hedenmorgen werd te half elf het Inter
nationaal R. K. Perscongres officieel ge
opend. Medegedeeld werd, dat' Z. E. Kardi
naal v. Roey wegens den vermoeienden dag
van Zondag tot zijn spijt bij de openings
plechtigheid niet tegenwoordig kon zijn.
De voorzitter, de heer Delforge, president
van het internationaal bureau voor katho
lieke journalistiek, hield een enthousiaste
openingsrede, waarin hij het verheven ka
rakter van de journalistiek als een aposto
laat, dat in verband met het Vaticaan moet
zijn, uiteenzette. Spreker drong krachtig
aan op aansluiting van alle journalisten öii
het Internationale bureau en eindigde met
een oproep om te werken voor de eer van
Christus en den waren vrede onder de
menschen.
Aan den Paus werd een telegram van
hulde gezonden.
Daarna stond de Belgische Minister var.
Staat, de heer Paul Segers op, die door den
voorzitter verwelkomd was en deze attenrie
op echt zuidelijke manier beantwoordde.
Spreker hield een rede van meer dan een
half uur, welke als een staaltje van buiten
gewoon oratorisch talent mocht gelden. Hij
schetste de verheven taak van den R. K
journalist, de noodzakelijkheid van zijn ar
beid en de moeilijkheid om aan goede ka
tholieke kranten te komen. Deze moeilijk
heid ontstaat door twee redenen: ten eer
ste door gebrek aan geld en ten tweede
door gebrek aan mannen.
Spreker trachtte uiteen te zetten, dat
door offervaardigheid van allen het gebrek
aan geld moest worden opgeheven en door
een oproep tot aanwezige en afwezige jour
nalisten om het gebrek aan ware mannen
in de R. K. journalistiek aan te vullen.
Ook aan de nog zeer gebrekkige organisa
tie in de verschillende landen wijdde spre
ker een beschouwing, waarna het woord
was aan Louis Veuillot, neef van den groo-
ten Franschen pionier, die een eveneens
warm getinte rede hield over een kruis
tocht der katholieke journalisten.
Het Eucharistisch Congres te Mechelen
Het Allerheiligste werd gedragen door Z.Em. Kardinaal Van Roey, Aartsbisschop
van Mechelen.
Hierna werd gepauseerd en in den na
middag werd het congres voortgezet.
Volgens het programma moest in twee
secties vergaderd worden, doch daar er een
algemeene voorkeur voor het onderwerp
van pater Considine bleek, werden de twee
secties tot één vergadering vereenigd, waar
in allereerst sprak pater Bela Bangha S.J.
(Hongarije) over de positie van de pers m
het kader der katholieke actie. Spreker be
gon er op te wijzen, dat er bij een groote
belangstelling voor allerlei godsdienstige,
cultureele en sociale zaken zoo bitter weinig
belangstelling is voor het groote apostolaat
van de goede pers. In tal van landen is het
gebrek aan een goede R. K. pers allernij-
pendst, daarom moet voor een stevige pro
paganda gewerkt worden. Intusschen een
krachtige katholieke pers eischt twee voor
name dingen, n.l. organisatie en eerste
klas journalisten, aan beiden is groot ge
brek. Wij moeten hebben zoowel econo
misch onderlegde directies als intelligente
journalisten. Ook moet een katholieke krant
onafhankelijk zijn en slechts in de voor
naamste principieele kwesties de aanwijzin
gen van de kerkelijke overheid volgen.
Als conclusie stelde spreker aan de ver
gadering voor te besluiten, waarmee deze
gaarne instemde, dat alle katholieke leiders
hun eigen pers beter zouden waardeeren on
erkennen als een onmisbaar element van
katholieke actie, waarop het katholieke volk
voortdurend moet worden gewezen.
Daarna was het woord aan pater Consi
dine, directeur van Agentia Fides te Romp.
Deze hield eerst in het Engelsch, daarna
in het Fransch een uitvoerig referaat over
de organisatie van den internationalen katho
lieken berichtendienst. Ofschoon de katholie
ken een zesde deel van de bsvolking der
aarde bevatten, wordt er in de algemeene
wereldberichtendienst weinig notitie van de
katholieke kerk genomen. De katholieke
pers heeft daarom behoefte aan een spe-
cialen berichtendienst met een nationaal
centrum in alle landen, welke centra in een
groot middelpunt moeten samenkomen.
Behalve een practisch belang heeft deze
opzet dit voor, dat het idee van een inter
nationaal pers-agentschap zonder nationale
bronnen geen genade vindt in de oogen
van de hoogste kerkelijke overheid. Daarmee
rekening houdend, zou spreker in de voor
naamste landen een nationaal perscentrum
willen hebben, dat wel met een groot
bureau te Rome verbonden is, maar zelf
datgene uitzendt naar aniere landen, wat
het voor afzonderlijke naties belangrijk
acht. Omdat aan een en ander nog groote
bezwaren vastzitten, stelde spreker voor. een
voorloopig comité op te richten om de alge
meene lijnen uit te stippelen en dan met
het bureau voor R. K. Journalistiek in
verbinding te treden.
Er ontspon zich naar aanleiding van
dit referaat een levendige gedachtenwisse-
ling, waaraan een twaalftal sprekers deel
nam. De vergadering kreeg uiteenzettingen
tu hooren, hoe de berichtendienst door ka
tholieken in verschillende landen, meestal
onder leiding van het episcopaat, is in
gericht, zooals in de Ver. Staten, Portugal,
Frankrijk, Duitschland en in het bijzonder
trok de aandacht een uiteenzetting over
d; pers in Japan. Vooral de rede van pater
Mückermann trok sterk de aandacht, door
dat hy insinueerend op de vele lucht-
kasteelen, die in den loop van den dag
waren gebouwd, vroeg om reaal-politiek,
da' is: organisatie op commercieelen
grondslag.
Na een tamelijk verward debat werd be
sloten een commissie van jounalisten en
gedelegeerden van de permanente commissie
va.i R. K. Uitgevers samen te stellen, die
nog don avond van dezen zelfden dag zou
den bijeen komen om zoo mogelijk aan het
congi congrete voorstellen voor te leggen.
In het Residence Palace werd des avonds
aan de 200 katholieke persmannen een
groot banket aangeboden.
HOOGWOUD, 1 Sept. Hedennacht brak
brand uit in de boerdery, bewoond door
C. Raa te Aardswoud. Met behulp van het
het slangenmateriaal uit het dorp Hoog
woud, wist men de aangrenzende perceelen
te behouden.
De geheele boerderij is een prooi der
vlammen geworden. Verzekering dekt de
schade. Niets kon gered worden.
De ,,Oss. Rom." maakt met groote vol
doening melding van het feit, dat de
hoogste rechtscolleges van Oostenrijk en
Italië officieel hebben toegegeven dat de
burgerlijke macht niet in staat is het ker
kelijk huwelijk te ontbinden.
In Oostenrijk is de onontbindbaarheid
van het kerkelijk huwelijk door het burger
lijk wetboek erkend sedert 1811. Omstreeks
1918 echter begonnen de socialistische
machtshebbers, natuurlijk met verkrachting
der wet, ontbinding van het kerkelijk hu
welijk toe te staan. Van deze concessie werd
een zoo rijk gebruik gemaakt, dat momenteel
ruim 50.000 van die gevallen bekend zijn.
Zooals van zelf spreekt, konden de ver
schillende rechtbanken deze beslissing der
politieke autoriteiten niet erkennen. Er rezen
verschillende conflicten, welke leidden tot
een uitspraak van het Kooggerechtshof, dat,
geheel volgens de wet, de kerkelijk gesloten
huwelijken onontbindbaar en de later aan
gegane echtverbintenissen ongeldig ver-
klaerde.
De Constitutioneele Rechtbank, welke in
zoodanige gevallen te beslissen heeft, maakte
zich in 1926 van alle moeilijkheden af zonder
een directe uitspraak te deen.
Thans echter heeft ditzelfde college, gere
organiseerd na de nieuwe constitutie, de
kwestie opnieuw onderzocht en beslist, dat
volgens de wet het kerkelijk huwelijk niet
kan ontbonden worden en dat de echtver
bintenissen van hen die een kerkelijk hu
welijk verbraken, als ongeldig moeten worden
beschouwd.
„Door deze beslissing," teekent de ,,Oss.
Rem." aan, „is, minstens in theorie, de juri
dische chaos der huwelijken-met-dispentatie
ten einde. Rest echter nog de practische
chaos der gezinnen, die „met-dispensatie" uit
elkaar gevallen of opgebouwd zijn: rest de
ellende dér kinderen die geen wettelijk ouder
huis, geen wettelijke vader en moeder bezit
ten. Dezï uitspraak heeft den chaos nog
grooter gemaakt. Aan de wet en aan de
liefdadigheid is het nu de orde en het recht
te herstellen."
In Italië was de erkenning van het onont
bindbare kerkelijke huwelijk heel wat minder
dramatisch.
Als bekend, valt volgens het Concordaat
het oordeel over het al of niet ontbindbaar
zijn van een kerkelijk huwelijk, onder de
competentie derRota, het kerkelijk tri
bunaal.
Nu was er echter een strijd ontstaan of de
kerk te beslissen had over de huwelijken,
welke na 22 Mei 1929 datum van het van
kracht worden der overeenkomst van Late-
ranen gesloten waren of over alle kerke
lijke echtverbintenissen. Het Vaticaan be
schouwde dit laatste volgens den veest van
het Concordaat. Italië hield zich echter aan
dé letter.
Thans echter heeft het Romeinsche Ge
rechtshof, dat zich aanvankelijk tegen de Va-
ticaansche opvatting had verklaard, zijn be
slissing herzien.
De „Oss. Rom." geeft op dit hoogst be
langrijk genoemde besluit, een commentaar,
waarin zij van een groote voldoening blijk
geeft.
De toestand van den oud-vice-president
van den Raad van State, Mr. Dr. W. F.
van Leeuwen, was gisteravond zeer achter
uitgaande.
De toestand van nr. dr. W. F. van Leeu
wen is zeer achterurtgaamde.
In het geheele land is Koninginnedag met
vreugde gevierd.
De aanbieding van het huldebiyk van de
weermacht aan H. M.
In het schaaktournooi te Luik is Tarta-
kower als eerste geëindigd.
De Oceaanvlucht van Costes en Bellonte.
Ernstig spoorwegongeluk te St. Louis
Elf dooden.
Generaal Allen, oud-bevelhebber van het
Amerikaansche bezettingsleger in het Rijn
land, overleden.
Tsjang Hsoe Liang grijpt in in den strijd
in China.
De toestand in China, Noordelijke regeermg
gevormd.
De onderhandelingen met Gandhi afge
broken.
De Europeesche reis van Jack Diamond,
den Koning der New Yorksche onderwereld.
De komende verkiezingen in Duitschland.
De partijen.
Bloedige stakingsdemonstraties te Boeda
pest.
Barometerstand, 9 uur v.m.: 772. Stilstand.
OPTICIENS FABRIKANTEN
LICHT OP. De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om 8.13 uur.
Hoogste barometerstand 772.1 mM. te
Maastricht.
Laagste barometerstand 749.1 m.M. te
Vardö.
Verwachting: Zwakke tot matigen, uiteen
loopenden wind, meest licht tot half bewolkt,
droog weer, iets warmer overdag.
Bij de emissie van f 100.000 gewone aan
deelen der N. V. Vereenigd Bezit van aan
deelen N. V. Drukkerij „De Spaarnestad" te
Haarlem, werd door de houders varf claims
zoodanig van hunne rechten gebruik ge
maakt, dat slechts enkele aandeelen voor de
vrije inschrijvingen die te zamen f 656.300
beliepen overbleven.
Op vrije inschrijvingen beneden f 5000.—
kan niets worden toegewezen. De toewijzings-
biljetten worden morgen verzonden.
Gisteravond keerde de dienstbode van
den heer Van Gestel met het zoontje en
een logeetje van de familie van het vuur
werk te Eindhoven huiswaarts.
Op den Gelderschen weg werden zij door
een vrachtauto van de firma Van Doesse-
laer aangereden. Het 14-jarig zoontje van
den heer Van Gestel was op slag gedood.
De dienstbode werd zwaar gewond naar
haar ouderlijk huis te Zes Gehuchten ver
voerd, waar haar de laatste H.H. Sacra
menten werden toegediend.
Het logeetje kwam met den schrik vrij.
De politie heeft de zaak in onderzoek.
VRAACONZE AFD: RECLAME
DE NIEUWE RECEPTEN VOOR
MAYONNAISESCMOTELS
