NA HET VERGAAN VAN DE R 101
w*m
€&L¥E-DELFT'S
DINSDAG OCTOBER 1930
in China
Voornaamste qKieuws
mM
I 1 SI
BUREAUX NA8SAULAAN 49
ADVERTENTIEN 35 ct. p. regel
DIT NUMMER BESTAAT UIT DRIE BLADEN
AAHQIFTE 8H0ET, 0P STBAFFE \im VERLIES MM ALLE RECHTER, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIETAL VIER EN TWINTIG UREN MA HET ONGEVAL
OPVOEDKUNDE
VERWORPEN
Benoemingen
Het „v1ag"-SncitIent gesloten
Groote overstroomingen
6.000 dooden
Het Bisschoppelijk
Museum te Haarlem
De eerste steen gelegd van den
nieuwbouw
De revolutie in Brazilië
Ontevredenheid over de
regeeringspolitieh
VJiegster vermist
Italië herdenkt den wereldoorlog
J. J. WEBER ZOON
De kroni ng van den koning van
Roemenië en van tien keizer van
Ethiopië
Diefstal van 13000 gulden
Door of van loopjongen
Telegrafisch Weerbericht
VRAACONZE AFD: RECLAME
QE NIEUWE RECEPTEN VOOR_
h MAYONNAISE-SCMOTELS am
Telefoon No. 13866 (drie lijnen)
Postrekening No. 5979.
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen: per week 25 ct.; per
kwartaal 3.25; per post, per kwartaal
3.58 bjj vooruitbetaling.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
VRAAG- EN AANBOD-ADVERTEN
TIES. I1 regels 60 cL p. plaatsing;
elke regel meer 15 ct., bü vooruitbet,
Bü contract belangrijke korting.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
tusschen den tekst 60 ct. per regel.
DRIE EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 17583
Alle abonnés op dit blad zijn ingevolge de verzekeringsvoorwaarden f Levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door bij een ongeval met bij verlies van een hand. "f 1 OR bij verlies van een f Kfj bij een breuk van ff /jO w bij verlies van 'r
tegen ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen: 9 verlies van beide armen, beide beenen of beide oogen S ÜUa" doodelijken afloop I sen voet of een oog I 1 4Vi" duim of wijsvinger I will been of arm B TfW» anderen vinger
De V. A. R. A. schijnt het erop aan te
leggen, zoo nu en dan uitzendingen re
geven, waartegen ieder behoorlijk Neder
lander in verzet moet komen.
Dat is niet heel taktisch van de V. A.
R. A., want aldus doet zij ernstig
afbreuk aan het prestige van alle bij
zondere omroepen, dus ook aan het
prestige van zichzelf, en roept zij, oij
alle rechtmatig gesputter tegen zekere
censuur-maatregelen, nog meer censuur
over de radio af.
Onlangs declameerde Willem van
Capellen voor de V. A. R. A. „No. Tach
tig", een gevangenisstuk van Herman
Heyermans, waarin de luisteraars vol
gens een inzender in „De Gelderlander"
in een tijdsbestek van 20 minuten te
slikken kregen:
1. Godloochening en bespotting van
het Godsgeloof.
2. Ontkenning der persoonlijke on
sterfelijkheid.
3. Verkondiging' der Boeddhistische
leer der wedergeboorte.
4. Verheerlijking van het commu
nisme.
5. Verdachtmaking der Justitie en
van ons gevangeniswezen.
Maar dat was Roomsche, vitterige
overdrijving!
Een inzender in de „Nieuwe Rotterd
Crt." (hèm zal men toch niet van Room
sche of christelijke kleinzieligheid ver
denken) heeft er zich over beklaagd,
dat den kinderen, die naar deze uitzen
ding luisterden, in alleri ernst vóórge-
preekt werd:
„Appelen stelen, is geen stelen".
Tegen dit beklag komt A. B. K. in
„Het Volk" in verzet..
Volgens hem mogen kinderen wél
appelen stelen.
Hij vertelt:
„Ik althans had als jongen mijn slaap
kamertje naast een geheimzinnig deurtje.
Deed men dat deurtje open en kroop men
door het aldus ontstane gat, dan kwam
men op een zolder, waar mijn moeder op
uitgespreide lakens haar wintervoorraad
appels had liggen, soort bij soort. Ik
bracht stelselmatig' mijn bezoeken door
dat gat en sloot dan behoedzaam de deur
achter mij. Mijn ordelievende moeder
moet dat gemerkt hebben. Maar ver
moedelijk wilde zij mijn appels niet be-
rooven van het aroma, dat de strooptocht
er aan gaf
Gapte ik ook centen dus? Is dat ooit
bij mij opgekomen? Welnee, tusschen die
twee dingen is voor een gewoon kind de
geheele hemelsbreedte.
De pa echter uit het bovenstaande ver
haal huilt nu in de „N. R. Crt.", dat de
V. A. R. A., gelijk eertijds Socrates, de
zielen der jeugd vergiftigt. En deswege
eischt hij censuur, nóg meer censuur.
Anders kan een fatsoendelijk vader geen
gerust oogenblik meer de deur uit, of zijn
kinderen worden voor dieven en inbrekers
opgeleid."
En toch is het niets dan de zuivere
waarheid.
Als de V. A. R. A. (en met haar A. B.
K.) verkondigt: „appelen stelen, is geen
stelen", dan worden de luisterende (en
lezende) kinderen opgevoed tot niet
blinder dan „dieven en inbrekers".
Als een kind een appel gappen mag,
waarom zou het dan ook niet 'n paar
centen mogen stelen, waarvoor het een
appel koopen kan? En als het 'n paar
centen mag stelen, waarom dan geen
gulden, geen rijksdaalder?
Waarom zou dan ook niet een deurtje
geforceerd mogen worden om 'n appel,
'n paar centen, 'n gulden of 'n rijks
daalder te stelen?
Hier hebben we weer zoo'n fijn staal
tje van de socialistische opvoedkunde
Welke de begrippen eerlijkheid, eigen
domsrecht en schuld verdoezelt, ja, voor
kinderen zelfs wegcijfert.
Alsof die kinderen niet groot worden!
De socialistische heeren zijn mét den
godsdienst het princiep van het mijn en
dijn onherstelbaar kwijt geraakt.
„Appelen stelen, is geen stelen", zegt
de heer A. B. K.
De verslagjes betreffende vergaderin
gen van het partijbestuur der S. D. A. P.
zijn over het algemeen heel leerzaam.
Hoe ondemokratiseh-kort ze meestai
ook samengesteld worden.
In het verslagje, dat de sociaal-demo-
kratische pers publiceert van de Zater
dag gehouden vergadering van hsc
partijbestuur, lezen wij o.a.:
„Een bij het P. B. ingediend voorste.)
om de S. A. I. te verzoeken er bij de En-
gelsche Labour-partij op aan te dringen
zich te verzetten tegen de bewapenings
plannen der Engelsche regeering, werd
verworpen. Naar aanleiding van dit voor
stel besloot het P. B. de S. A. I. te ver
zoeken bij de aangesloten partijen aan te
dringen op de uitvoering van de in Brus
sel aangenomen ontwapénings-resolutie, en
den aangesloten partijen te verzoeken
jaarlijks aan de S. A. I. te rapporteeren
wat zij in eigen land ter uitvoering van
deze resolutie hebben gedaan."
De leiding der S. D. A, P. in Nederland
weigert dus, er bij de Engelsche Labour-
partij op aan te dringen, dat deze zich
verzetten zal tegen de „bewapening,s-
plannen" der Engelsche (Labour-)regee
ring'. Zij doet daartegenover een mid
deltje aan de hand, dat voor haar heei
en al ongevaarlijk is en niet het minste
effect bereiken kan.
De bevriende Engelsche regeering mag
voortgaan met de „bewapening".
In Nederland moet echter misbaar ge
maakt worden tegen de meest beschei
den verdedigingsmaatregelen.
Zou de S. D. A. P. héél haar petition
nement maar niet intrekken?
Z. D. H. heeft tot Kapelaan benoemd den
volgende W. W. E. E. Heeren:
Haarlem (Kathedraal) A. v. d. Ouden
hoven;
Amsterdam (H. Bonifatius) W. Verstee-
gen;
Lisse (H. Agatha) B. Koopen;
Schoonhoven. J. Greitemann, neom.;
Haarlem (H. H. Elisabeth en Barbara)
J. Stadegaard;
Middelharnis, B. Henning, neom.
Het kind naar een andere school
De Amsterdamsche wethouder voor het
Onderwijs heeft een bespreking gehad met
den vader van het kind, dat aanleiding gaf
tot het „vlag'Mncident op de school aan
den Asterweg in de hoofdstad.
Het overleg heeft er toe geleid, dat over
eenstemming werd bereikt. Met ingang van
heden is het meisje overgeplaatst naar de
Adama van Scheltema-school.
Volgens een bericht in den „Lokalanzeiger"
is het gebied var. Tsjekiang door een hevige
overstrooming geteisterd. Ruim 6000 men-
schen zijn verdronken. De rivier Tientang
was na een 5 d'agen durenden regen buiten
haar oevers getreden.
Vele duizenden menschen zijn door de
overstrooming dakloos geworden.
Maandagmiddag heeft te Haarlem de plech
tige eerste steenlegging plaats gehad van den
nieuwbouw van het Bisschoppelijk museum.
De zegening van den steen geschiedde door
Z. D. H. Mgr. J. D. J. Aengenent, Bisschop
van Haarlem, in tegenwoordigheid van den
Hoogeerw. Heer Mgr. M. P. J. Möllmann,
Vicaris-Generaal, en van het bestuur van 't
Museum, zijnde de Zeereerw. Heeren pastoor
L. J. Boogmans, de Hoogeerw. Heer Mgr.
A. H. L. Hensen, pastoor C. N. J. Meysing,
de secretarissen van het bLdom J. M. v. d.
Tuijn en Th. W. Piehot, prof. J. J. Henne-
man.
Ook waren aanwezig de architect, de heer-
Jan Stuyt.'de aanne-ver en de opzichter-.
Nadat Mgr. Aengenent den steen gezegend
had. verrichtte Mgr. Hensen de steenlegging.
De steen van zwart nrarmer bevatte in
gouden letters het volgende opschrift: „Mgr.
Dr. A. H. L. Hensen, Protonot. Apost. a.i.p.
6 Oct. .1930. Toen Bis-chop van Haarlem
was Joannes Dominicus Joseph."
Na deze steenlegging metselden eerst Mgr.
Aengenent en Mgr. Möllmann en vervol
gens de leden van het bestuur een steentje.
Vervolgens vereenigden allen zich in een der
za.len vair het museum. Daar nam allereerst
het woord de voorzitter van het bestuur,
pastoor Boogmans.
Deze dankte allereerst Mgr.. dat deze zelf
den zegen over het bouwwerk was komen uit
spreken en zijn hoogen steun aan het werk
geeft.
Spr. wees er dan op en hij toonde dit met
eenige voorbeelden aan, dat het werk van
het museum zeer noodig is endat er een
groot verleden hoog te houden is. Het mu
seum herinnert o.a. aan de vervolgingen
en aan den tijd van de schuilkerken. Iedere
kamer van het museum getuigt daarvan.
Spr. bestreed de heerschende opvatting
ais zou het museum niet meer zoo noodig
zijn en ging verdér na, dat de zorg voor
oude zaken en kunst werkelijk zich zelf
betaalt.
Dan dankte spr. Mgr. Hensen, dat hij
den eersten steen heeft willen leggen, en
wees er op dat dr. Van Aarsen en Mgr.
Graaf de grondleggers zijn geweest voor
dezen nieuwbouw.
Toch zou de bouw onmogelijk zijn geweest,
indien niet iemand het museumbestuur
daartoe in staat gesteld had. De steen, door
Mgr. Hensen thans gelegd, is daarvan slechts
het zinnebeeld en spr. wenschte Mgr. Hen
sen. toe, dat hij de voltooiing van den bouw
zou mogen beleven.
Spr, dankte voorts den Vicaris-Generaal
en andere belangstellenden voor hun aan
wezigheid.
Toespraak Mgr. Aengenent.
Dan nam Mgr. Aengenent het woord.
Deze dankte voor de vriendelijke woorden,
tot hem gesproken. Mgr. verzekerde, ten
hoogste belang te stellen in den bloei van
het museum, omdat het getuigt van schoone
tijden.
Er is een opbloei van godsdienstig leven:
het aantal H. H. Communiën neemt toe, het
sociale leven ontwikkelt zich sterker, de
Seminaries breiden zich uit. Morgen ls het
weer een gloriedag voor het bisdom. (Mgr.
doelde hier op de inwijding van het Philo-
sophicum te Warmond). Maar ook voor
kunst en historie, aldus Mgr., valt veel te
doen. Dat zijn wij verplicht aan het ver
leden.
Mgr. was er van overtuigd, dat een goed
museum en een uitstekend ingericht archief
van groote beteekenis zijn voor het Bisdom,
en daarom wil hij gaarne zijn vollen steun
aan archief en museum schenken.
Nog gaf Mgr. uiting aan zijn dankbaar
heid jegens hen, die reeds hun steun aan
het museum geven en wees er op, dat het
voor hen allen een dag van groote blijd
schap moet zijn, omdat nu een groote stap
gezet is in de richting van de verdere ont
wikkeling van- museum en archief.
Mgr. hoopte, dat Gods zegen tot in lengte
van dagen op het museum zou mogen blijven
rusten.
Vervolgens nam Mgr. Hensen nog even het
woerd, om bouwheer en bouwmeester harte
lijk dank te zeggen voor de edelmoedigheid,
waarmede zij den bouw tot stand trachten te
brengen.
Hiermede was het officieele gedeelte van
de plechtigheid geëindigd.
Volgens te Montevideo ontvangen berich
ten heeft de revolutionnaire beweging, die in
het Zuiden van Brazilië is ontstaan, als on
dergrond het feit, dat de staten Minas Ge-
raes, Rio Grande do Sul en Parana, die
een liberale alliantie vormen, ontevreden zijn
over de politiek van de bondsregeering te
Rio de Janeiro. Deze staten zouden het plan
hebben Prestes. den nieuwgekozen presi
dent, niet te erkennen en protesteeren tegen
de houding van het bondscongres.
De positie van de regeering te Rio de
Janeiro is sterk, maar men meent dat zij
zwakker zou worden, indien de demoeraten
van Sao Paolo zich bij de beweging zouden
aansluiten.
Gemeld wordt dat oorlogsschepen der
bondsregeering naar het Zuiden zijn gezon
den ten einde een blokkade in te stellen.
Staat van beleg tot 31 December
De Braziliaansche regeering heeft de slui
ting, tot nader order van a,'.le banken in Bra-
zillië gelast, ten einde speculaties tegen te
gaan.
De Braziliaansche internationale Licht
diensten zijn stopgezet.
De afkondiging van den staat van beleg ge
schiedde tot 31 December.
Nachtelijke gevechten
Uit goede (niet-oïficieele) bron wordt ge
meld, dat het garnizoen van Para in opstand
is gekomen en de officieren en generaais
gevangen heeft gezet.
Er hadden nachtelijke gevechten plaats
tusschen het garnizoen, dat meester was van
een deel der stad en de politie, die de fede
rale regeering trouw is gebleven.
Uitbreiding van den opstand
De staten Piauhy, Ceara, Rio Grande do
Norte en Parahyba zouden zich bij den op
stand hebben aangesloten.
Een aanval op Sao Paulo zou aanstaande
zijn.
Generaal Dacunha, een der rebellenleiders,
bevestigde, dat de opstandelingen in Rio
Grande do Sul beschikken over 40.000 man
en 1000 burgers, en dat zich voortdurend
federale troepen bij de insurgenten aanslui
ten.
Volgens berichten uit Brazilië zouden ten
minste zeven staten tegen de bondsregeering
in opstand zijn gekomen.
Opmarsch naar Rio?
Volgens berichten uit Uruguay zouden om
streeks 40.000 opstandelingen toebereidselen
treffen voor een opmarsch naar de hoofd
stad van Brazilië met het doel de regeering
-tea val te brengen.
Haar toestel in zee gestort?
De Engelsche vliegster Mrs. Bruce, die,
nadat zij nog slechts korten tijd haar vlieg
brevet had, een solovlucht heeft onderno
men van Engeland naar het Verre Oosten
heeft sedert meer dan een dag niet van zich
laten hooren.
Het laatst heeft men haar gezien in de
nabijheid van de Perzische Golf.
Alle waarnemingsstations nabij de Perzi
sche Golf zijn gewaarschuwd en zoeken naar
de vliegster.
Men maakt zich ongerust over haar lot, I
omdat het niet is uitgesloten, dat haar
vliegtuig in zee is gevallen.
Hte is echter ook mogelijk, dat zij in een
of andere geïsoleerde streek gedwongen was,
een noodlanding te maken.
Het laatst zag men haar te Henjam.
Teruggevonden
Nader wordt gemeld, dat mevrouw Brucc-,
die Zondagmorgen van Basrah naar Jask
was vertrokken, gisteren teruggevonden is
nabij den berg Mubarak, op 35 mijl afstand
van Jask. Zij was ongedeerd.
Na den wereldoorlog werd in een kerk
toren te Rovereto, in Italië, een groote
klok opgehangen, die gewijd is aan allen,
die in den wereldoorlog zijn gesneuveld
Ter herdenking van deze dooden ?al het
gelui van deze klok op 2 November a.s.
door alle Italiaansche stations worden uit
gezonden.
Inwijding van het Philosophicum te War
mond door Z. D. H. Mgr. J. D. J. Aengenent.
Barometerstand 9 uur v.m.: 759. Stilstand.
OPTICIENS FABRIKANTEN
Groote Houtstraat 166 Haarlem
LICHT OP. De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om: 5.51 uur.
Officieele vertegenwoordiging van den
H. Stoel
Onze Romeinsche correspondent schrijft:
Binnenkort zal te Boekarest de kroning
plaats hebben van Koning Carol, in wiens
naam de gezant van Roemenië de vorige
week voor de tweede maal hij had ook on
der net Hooge Regentschap zijn land bij het
Vaticaan vertegenwoordigd zijn geloofs
brieven aan Z. H. Pius VI aanbood.
Eveneens is de kroning aanstaande van
Ras Tafari, keizer van Ethiopië, welke plech
tigheid te Addis Abeba zal plaats hebben.
Met beide landen onderhoudt de H. Stoel
de meest vriendschappelijke betrekkingen.
Met Roemenië deden zich na den oorlog
weliswaar qmstige moeilijkheden voor, maar
door middel van een concordaat kon daarm
tot tevredenheid van beide partijen een ac-
coord bereikt worden. De eindelijke terug
keer van koning Carol naar zijn vaderland
werd bovendien in het Vaticaan met vreugde
begroet.
De verhouding tot Ethiopië voorts is voor
al uitstekend, omdat Ras Tafari met de oude
gewoonten van zijn land gebroken heeft en
den missionarissen die er nooit in hebben
kunnen doordringen, vrijen toegang en be
scherming verleent. Ras Tafari en verschil
lende leden der keizerlijke familie brachten
talrijke bezoeken aan den Paus. Wederkeerig
werd aan de pauselijke commissie welke on
der leiding van Mgr. Marehetti Selvaggiani
sinds het slagen dezer reis tot het purper
verheven, een studiereis maakte door dit
onbekende deel van Afrika, vorstelijke eer
bewezen.
Naar wij vernemen, zal de Paus zich bij
beide kroningsplechtigheden officieel doen
vertegenwoordigen. In Roemenië zal de Nun
tius, Mgr. Dolci, met deze zending worden
belast; in Ethiopië zeer waarschijnlijk Mgr.
Valeri, Apostolisch Delegaat van Egypte,
Arabië, Abessinië en Ethiopië.
Een 14-jarige jongen, werkzaam by een j
effectenkantoor aan den Keizersgracht te
Amsterdam, werd gistermorgen uitgezonden
om geld te innen. Hij stapte daarvoor op zijn
fiets. Toen hij zijn boodschappen gedaan had
en ongeveer 13000 gulden had geïnd, stalde
hij zijn karretje in de buurt van het kan
toor en liet de tasch met het geïnde bedrag
aan de fiets hangen. Vervolgens ging hy voor
zichzelf een boodschap doen. Toen hij daar
van terugkeerde heeft hij de tasch van het
rijwiel genomen en is ermee naar het kan
toor gegaan. Bij opening van de tasch bleek
het geld te zijn verdwenen.
De politie, die van de zaak in kennis werd
gesteld, heeft het jongmensch mee naar het
bureau genomen en hem voorloopig vastge
houden.
Het is op het oogenblik niet bekend, of het
geld in de fietsenbewaarplaats is wéggeno
men, of dat de jongen zich aan diefstal heeft
schuldig gemaakt.
Eerste steenlegging van den nieuwbouw
van het Bisschoppelijk Museum te Haarlem
De Nederlandsche regeering betuigt haai
deelneming met de ramp van de R 101.
Een religieuze eervol vermeld door de Vrij:
Universiteit.
Het wetsontwerp betreffende bedrijfsrader
en publiekrechtelijke regeling der C. A. O
heeft het dept. van Arbeid verlaten.
Nadere bijzonderheden over het smokkel-
drama bij v-uffendorf.
Afscheid van Pater W. van Dijk O. E. S. A
voor zijn vertrek naar de Missie.
Overleden is de gepensionneerde generaal
majoor der genie J. P. Koolemans Beijner.
Het vertrek der eerste nachttreinen: tier
passagiers uit Amsterdam en tien uit Rotter
dam.
Nadere bijzonderheden betreffende de ram;
van de R. 101.
Scherpe critiek van mr. Van der Dear'
op de radio-censuur.
Te Amsterdam is van een kantoortoope
f 13.000 „verdwenen."
Ingrijpende crisis-maatregelen van het be
stuur der coöperatieve suikerfabrieken Din
teloord en Zevenbergen.
Uitbreiding van den opstand in Brazilië.
Het Roemeensche Kabinet is afgetreden.
Rede van Hoover over de veiligheid var
Amerika.
Piisoedski aan het hoofd der Poolsch
regeeringslijst.
Het Congres van de Engelsche Labour
partij.
Revolutionnaire samenzwering in Portuga:
verijdeld.
Nieuwe onlusten in Bilbao.
Bij overstroomingen m China zouden 600'
mensehen omgekomen zijn.
Een telegram van den II. Vader aan ko
ning Victor Emanuel in verband met dc
verloving van prinses Giovanna.
Aan boord van het Britsche slagschip „Re
venge", liggende op dc reede van Nice, L
muiterij uitgebroken.
Hoogste barometerstand 767.5 mM. U
Lacoruna.
Laagste barometerstand 736.2 mM t<
Danzig.
Verwachting: Matige, later wellicht toe
nemende, Westelijke tot Zuid westelijker
wind, zwaar bewolkt met tijdelijke opklaring,
aanvankelijk nog regenbuien, iets zachter
overdag.
Een foto» die een fraai overzicht geeft van den omvang der ramp, die het Britsche volk in de vernietiging van de R101 trof. Van het eens zoo machtige luchtschip bleef alleen een verwrongen hoop ijzer over
