Buiten landsch cTCieuws
WAARSCHUWING
ANDRÉA
FEUILLETON
SIERADEN
BUITENLANDSCH OVERZICHT
VOOR HET JAAR 1930
SPOOR'S MOSTERD
DZ SMALLE WEG
DERDE BLAD
VRIJDAG 2 JANUARI 1931
BLADZIJDE 1
*De revue der wereld
Radio-rede van Mussolini
RADIO-OMROEP
IN ZILVERcn BRONS
LANGE5 PELDEN "TJS
BROCNE3,HANGERSQitZ.
QR.H0UT5TR. 163 TEL12393
van H. WARRINGA
U is nog niet getrouwd?
(Wordt vervolg®.
„Ships, that pass in the night", aldus de
titel van een bekend Hngelsch boek, dat
200 karakteristiek weergeeft die eigenaardige
ontmoetingen, welke wij in ons leven kunnen
hebben en welke in den regel geen blijvend
spoor achterlaten. Dit kan van eenig laar,
goed of slecht, noch voor de wereld in het
algemeen, noch voor eenig individu in het
bijzonder woraen gezegd. Dat geldt helaas
ook van 1930 helaas, omdat het niet veel
anders dan sombere en naargeestige indruk
ken zijn. die dit iaar achter zich laat. Weinig
voldoening heeft het geschonken in poli
tiek en in economisch opzicht weinig heeft
het gebracht voor de politieke toenadering
der volken en geenszins is economisch uit
gekomen de voorspelling, dat de crisis,
die zich reeds einde 1929 aankondigde,
binnen enkele maanden tot het verleden
Zou behooren. Integendeel, men zegt niet
te veel als men in dit jaar het economisch
evenwicht ontwricht rekent als vóór en na
den oorlog slechts zelden geschiedde. Dit
is te wijten voor een met gering deel aan de
na-oorlogsche tariefmuren. die alle, de
oude en de nieuwe staten rondom zich heb
ben opgericht het is ook aan andere om-
omstandigheden. waarin de overproductie
zeker niet ontbreekt, toe te schrijven. Poli
tiek zijn de funeste gevolgen van het funeste
Verdrag van Versailles- duidelijker gebleken
dan ooit tevoren De dood van Stresemann,
een der groote verliezen van 1929, blijft
in dat opzicht voelbaar. Men kan de stemming
in Duitschland niet omgeslagen noemen,
maar symptomen van tegenovergestelden
aard worden steeds duidelijker kenbaar, en
Stresemann's opvolger, de zeker niet even
redig beteekenisvolle Curtius is daartegen
niet opgewassen, gelijk hij het zou zijn ge
weest Het gevolg daarvan doet zich in
Frankrijk weer gevoelen, waarbij nog komt,
dat de Regeering, die in Engeland aan het
bewind is. den toestand merkbaar niet be-
heerscht, gelijk bij een wat kleine meerder
heid als die, waarop zij berust, ook moeilijk
anders kan. Amerika liefkoost nog steeds het
orde egoïsme, dat het de oorlogsschulden
integraal doet terugvragen, schoon de eco
nomische ontspanning van het tegenover
gestelde standpunt ook Amerika zelf ten
voordeele zou zijn. Neen. het is een weinig
opwekkend beeld dat de Oudejaarsavond
van 1930 ons toontweinig opwekkend ook,
omdat velen ons hun, zelfs in de nabije toe
komst liggende oorlogsprofetieën niet spa
ren. Deze profetieën op zichzelf behoeft
men niet al te ernstig te nemen, maar wie
zich even indenkt wat het gevolg zal zijn van
een nieuwen oorlog sociaal en economisch
in het bijzonder, olijft verbaasd staan bij de
koelbloedigheid, die tegenover het aankon
digen van een dergelijke ramp wordt be
tracht
De Volkenbond leefde in 1930 zijn tiende
jaar ten volle uit.
Op economisch gebied is van den gedachten
tariefsvrede weinig of niets gekomen. De
Voorbereidingscommissie voor de Ontwa
peningsconferentie heeft hare laatste zitting
gehouden en wel een ontwerpverdrag samen
gesteld. maar een. dat slechts zeer ten deele
aan de verwachtingen beantwoordt en onge
twijfeld de door Frankrijk en anderen geëisch-
te veiligheid niet waarborgt. De Assemblée
slaagde er niet in. de bepalingen van het
Grondverdrag in overeenstemming te brengen
met die van het Kelloggpact. Tegenover de
schaduwzijden van het Volkenbondswerk
staan maar weinig concrete lichtzijden zelfs
in het denkbeeld der Vereenigde Staten
van Europa Een is gelegen in den rustigen
arbeid van het Permanente Hof van Intern.
Justitie, dat terzake van de Geneefsche
zónekwestie opnieuw in Zwitserlands voor
deel besliste en blijk gaf. dat het recht
hier gaat boven alles. Rechter Kellog, die
met Bisschop Söderblom den Nobelprijs
dit iaar in ontvangst had te nemen, had gelijk
daarop te wijzen en te doen zien, dat er
toch wel vooruitgang is.
Duitschland. dat ter Haagsche conferen
tie het Youngplan aanvaardde, zette dit
ondanks feilen tegenstand der rechterzijde
in zijn nationale wetgeving door, en Frank
rijk en de anderen deden insgelijks. Maar
omtrent de financieele dekkingsmaatregelen,
in Duitschland te nemen, ontstond in het
Kabinet van den Rijkskanselier Müller
zoodanig verschil van meening, dat dit
aftrad Het Kabinet Brüning volgde, doch
verkreeg van den Rijksdag niet de gewenschte
ondersteuning, waarop deze werd ontbon
den. en nieuwe verkiezingen een verrassen
den uitslag gaven, dat het nationaal socialis
tisch element onder leiding van Hitier
sterk was toegenomen.
Ondanks de verwachtingen, bleef't Kabinet
Brüning aan. slaagde erin zijn financieele
ontwerpen aangenomen te krijgen en bleef
regeeren, zij het met wisselende meerderheid,
zij het met moeilijkheden. Hoe moeilijk
het is. leert het voorbeeld van Thüringen,
aan welk land de Rijksregeering d toege
kende politiesubsidie weigerde, zoolang na-
tionaal-3ocialisten in verantwoordelijke po
litieposten worden benoemd. Hoe zwaar
Duitschland. gelijk vele andere landen, dit
jaar door rampen werd bezocht, zal ieder
zich herinneren wanneer men de vreesdij ke
mijnramp bij Alsdorf in herinnering brengt,
spoedig gevolgd door een in het Saargebied
en elders.
De nationaal-socialistische overmacht in
Duitschland had invloed op de stemming
in Frankrijk. De ongerustheid over mogelijke
Duitsche voornemens in de toekomst ver
meerderde, en moeilijker werd Briand's
positie. Zelfs de Premier, Tardieu ontzag
zich niet een zekere tegenstelling tusschen
zijn eigen politiek en die van den Minister
van Buitenlandsche Zaken uit zijn Kabinet
in het licht te stellen. Evenmin om zich ter
Haagsche en ter Londensche Vlootconferen-
tie een vooraanstaande plaats te verzekeren
ten koste van Briand, die zich dit kalm liet
welgevallen Want Tardieu's leven is even
onzeker als dat van Briand voor Frankrijk
noodzakelijk is. Tardieu viel reeds tijdens
de Vlootconferentie, en werd opgevolgd
door het Kabinet, dat Chautemps zich uit
de radi kalen vormde, doch dat reeds na
voorlezing zijner Regeeringsverklaring
moest aftreden. Tardieu kwam terug, doch
werd aan het einde van het jaar verslagen,
en toen volgde, met heel veel moeite, Steeg
hem op, die het tot enkele stemmen meer
derheid bracht en wiens ministerieele leven
in de toekomst wel uitermate onzeker is.
Men hoopte toen reeds op den weder
keer van Poincaré den sterken man, maar
deze is physiek nog niet sterk genoeg, gelijk
zijn ziekte der laatste weken bewijst. Vooral
de verhouding met Italië gaf Frankrijk moei
lijkheden. Ter Vlootconferentie te Londen
toch is wel een niet onbelangrijk accoord
tusschen Amerika, Engeland en Japan be
reikt, dat in deze landen inmiddels is gera
fi'iceerd, doch Frankrijk en Italië teekenden
het verdrag niet mede. Meer dan eens heeft
de Vlootconferentie op springen gestaan en
alle staatsmanskunst is er aan te pas gekomen
om een breuk te vermijden Men heeft na
lange weken beraadslagen, een drie-Staten-
overeenkomst verkregen en men hoopte
op een vijf-Statenverdrag. Sedert dien zijn
de onderhandelingen tusschen Briand en
Grandi meermalen hervat, doch een defi
nitief resultaat hebben zij nog niet opge
leverd, maar de verhouding tusschen beide
landen is inmiddels verbeterd.
Engeland boekte zoodoende met de Vloot
conferentie niet het succes, waarop Macdo-
nald gehoopt had. Zijn wankel Kabinet
had zulk een uiterlijken steun best kunnen
gebruiken. Langzamerhand is men aan
beseffen het onaangename van den toestand,
waarin het van de liberalen afhankelijk is
Eén keer zelfs verkreeg hij een minderheid
van drie stemmen in het Lagerhuis, maar
hij is blijven regeeren. De Mijnwet en de
mijnwerkers eenerzijds. de werkloosheid
anderzijds zijn sociale en economische pro
blemen van zoodanigen omvang, dat een
Kabinet, niet steunende op een compacte
meerderheid ze inderdaad moeilijk kan be-
heerschen. Wat de werkloosheid betreft,
hebben de liberalen hun eigene plannen,
waarvoor Lloyd George telkenmalen in het<
krijt treedt. Macdonald en de zijnen hebben
ook nog de oppositie van dep voormaligen
Labour-Minister Mossley, die uit het Ka
binet is getreden, maar zijn actie voortzet.
Daartegenover kan de sociaal-democra
tische partij aanteekenen, dat het ook in
de liberale en conservatieve gelederen met
de discipline niet al te best is gesteld.
Maar vooral het enorme Indische Keizer
rijk, dat groote overzeesche bezit van Enge
land, baarde zorgen. Reeds in den aanvang
van het iaar bleek Gandhi plannen tot
daadwerkelijk verzet te hebben. Eindelijk,
in April, ging hij tot de openlijke schending
der voor Britsch-Indië zoo belangrijke
Zoutwet over, en vanaf dat oogenblik volgde
de eene oproerige beweging na de andere.
Als een olievlek spreidde zij zich over
Britsch-Indië uit, en opstootjes, zoo nu en
dan van ernstigen aard, hadden te Calcutta
te Rangoon en in andere belangrijke plaatsen
van Voor-Indië plaats. Tenslotte kon Lord
Irwin, de tactvolle Onderkoning, die dit
jaar in zijn moeilijk ambt wordt afgelost,
niet langer de gevangenneming van Gandhi
uitstellen. Patel trad in zijn plaats en werd
ook gevangen genomen, maar een vrouwelijke
leider volgde hem op en zoo ging het tel kens
door. De tegenstelling van de Mohamme
danen en de Hindoes, die altijd in Britsch-
Indië merkbaar is geweest, laaide eveneens
fel op. Men ving aan met den boycot van
Europeesche waren. De onrust maakte zich
ook van de Noord-Westelijke grensgebieden
meester en naar Petsjawar moesten aanzien
lijke troepenmachten worden gezonden.
Niet minder dan 30.000 Britsch-Indiërs
vertoefden aan het eind van het jaar in
de gevangenis. Met Gandhi, hoewel gevangen
werden door de Indische Regeering, die
waarlijk niet al te formeel is, onderhande
lingen gevoerd over deelneming aan de
„ronde tafel-conferentie" te Londen. Deze
is inmiddels bijeengekomen werkt hard
bereikte reeds enkele resultaten, maar nog
niet de gansch definitieve, die men zou
wenschen.
Italië baadde zich in den loop van dit
jaar in een glans van vorstelijken luister.
Want zijn Kroonprins huwde met de Bel
gische Prinses Marie José, en Italië's Ko
ningsdochter volgde den eenzamen Koning
Boris van Bulgarije op zijn troon. Niet
zonder opzet heeft Mussolini blijkbaar
ervoor zorggedragen, dat met grooten luister
deze beide huwelijken werden voltrokken.
Roemenië, formeel niet tot den Balkan
behoorende, maar nauw daarmede verbonden
zag den verbannen Monarch Carol II in
he' land terugkeeren de Regeering in
handen nemen en zijn zoon Michael degra-
deeren tot troonopvolger. Ware het niet
dat de verhouding met zijn gemalin nog te
wenschen overlaat, de Koningskroning zou
reeds hebben plaats gehad en de toestand
zou zijn genormaliseerd. Het aangrenzende
Polen bleef onder den druk van Pilsoedski's
dictatuur.
In Oostenrijk had Bondskanselier Schober
het eene succes na het andere zijn bezoeken
te Parijs, te Rome en te Berlijn hadden den
ge wenschen uitslag, en Oostenrijk's krediet
verkreeg nieuwen glans. Wat niet naar den
zin was der christelijk socialen, wellicht van
Mgr. Seipel zelf en leidde tot een breuk in
het Kabinet toen Vice-Kanselier Vaugoin
aan Schober het vertrouwen opzegde. Van
daar een crisis en nieuwe verkiezingen, die
aan de christelijk-socialen niet het gewenschte
resultaat gaven, zoodat in het nieuw gevorm
de Kabinet de Middenpartij, die Schober
om zich heen had kunnen vormen, opnieuw
is vertegenwoordigd. Nog altijd blijven de
Weerbaarheidscorpsen, in Oostenrijk ge
vormd, een gevaar voor de innerlijke rust
van het land. Over en weer heeft men er
wapenen, en het is de vraag of de nieuwe
Regeering verstandig heeft gedaan door een
man als Majoor Pabst, dien Schober naar
het buitenland had verbannen, weer over
de grenzen te halen. De toekomst zal hier
het antwoord moeten geven.
Over Hongarije heen, dat door Otnp's
meerderjarigheid in feite een nieuwen Koning
heeft gekregen, waaraan een groot deel der
natie trouw blijft, richten onze blikken zich
naar de Baltische landen. Letland en Est
land hadden beide een communistische
samenzwering te doorstaan, welke weer
eens opnieuw de aandacht vestigde op het
gevaar, dat deze voormalige Russische
Randstaten steeds loopen en op de beteeke-
nis, die zij voor de sociale veiligheid van het
verder Europa hebben. Lithauen brak met
het stelsel van Woldernaras, zond den voor
maligen dictator in verbanning en bewaakte
hem nog strenger toen de medewerking zij
ner aanhangers bleek aan den den moord op
den Politie-commissaris te Kowno. Het
conflict met Polen over Wilna bleef latent,
ondanks pogingen tot verzoening, en het
conflict met Duitschland over Memel vlamde
een oogenblik zoo hoog op, dat het den
Minister van Buitenlandsche Zaken Zaunius,
bijkans het leven kostte. Maar roeriger dan
in de Baltische landen was het in Finland.
Nog steeds herinnert men zich daar de
wandaden der communisten in den zn.
Vrijheidsoorlog. Vandaar de beweging, die
zich vanuit het dorpje Lappo over geheel
het land verspreid heeft, sedert de commu
nisten zich in Finland meer beginnen te
weren. Wie iets van de wandaden in den
Vrijheidsoorlog weet, zal dat begrijpen en
verstaan, dat deze Lappobeweging aan de
Regeering krachtiger houding vroeg, dan
zij in het begin aannam. Wat intusschen
niet kan goed praten de ontvoeringen, die
direct of indirect op het konto der Lappo
beweging dienen te worden geschreven.
De zittende Regeering diende wetsvoorstel
len ter bescherming van de Republiek in,
en toen deze door de Kamer niet werden
aangenomen, werd zij ontbonden. Een
inmiddels nieuw opgetreden Regeering on
der leiding van Svinhufvoed, door allen
als patriot geëerd, bracht de wetsvoorstellen
tot stand. In de nieuwe Kamer hebben geen
communisten meer zitting, wat natuurlijk
de Lappobeweging niet verhindert haar actie
voort te zetten. Zij het zonder, zij het met
haar toedoen, heeft men evenwel den oud-
President Stahlberg, een door allen geëerd,
maar radicaal bekend staand man, ontvoerd.'t
proces tegen de aanstichters dezer ontvoe
ring, den chef van den Generalen Staf
Wallenius en anderen aangevangen, doet
veronderstellen, dat deze een poging op
eigen beweging ondernamen. Hoe het zij,
deze zijn voorloopig gestraft met een ge
strengheid die voor andere landen voorbeeldig
zou mogen heeten, en ook overigens schijnt
het wel, dat de regeering krachtiger dan te
voren tegen de Lappobeweging, zoodra deze
excessief in haar eischen wordt, begint op
te treden. De groote demonstratie te Hel-
singfors, waarbij Generaal Mannerheim ge
huldigd werd, heeft iets van haar kracht en
beteekenis doen zien. Binnenkort moet een
nieuwe President voor Finland worden
gekozen hard zal de strijd der partijen gaan,
en het is te hopen, dat de objectiviteit
daarbij niet ten eenenmale overboord wordt
geworpen.
Moeilijke tijden doorleefde ook Spanje.
Het bewind van Primo de Rivera kwam,
vrij plotseling, ten einde en de dictator ver
trok naar het buitenland, waar hij korten tijd
daarna aan een hartaandoening in zijn hotel
te Parijs stierf. Met groote praal werd hij
de Madrid ter aarde besteld, en niet heel
lang daarna deed de schrijver Unamuno,
tevoren als beleediger des Konings verbannen
onder veler toejuiching zijn intrede. Maar
het bewind van Generaal Berenguer, die
Primo opvolgde, bracht zeker geen rust.
Het begon met de ontevredenheid der
losgelaten vrijzinnige elementen, het zette
zich voort in stakingen, die hand over hand
toenamen, en het eindigde met militaire
onlusten. Langzamerhand heeft zich van
Spanje een anti-monarchale stemming mees
ter gemaakt, die steeds duidelijker vormen
aanneemt. Men zal hebben af te wachten
in hoeverre het tegenwoordig Spanje re-
publikeinsch gezind is. Uit hetgeen tot dus
ver is geschied, hoezeer dit ook van roerig
heid doet blijken, is moeilijk een conclusie
te trekken. In Portugal bleef het rustig,
al dienden daar enkele maatregelen van
autoritairen aard te worden afgekondigd.
Majoor Franco, de koene vliegenier, bij den
opstand te Jicca indirect betrokken, vluchtte
naar Lissabon en werd daar geïnterneerd.
Het leger in Spanje kan zich het is een
bekend verschijnsel moeilijk van de
politiek losmaken. Maar het heeft er allen
schijn van, dat de Regeeringsdagen voor
Alfons XIII nog geenszins zijn geteld.
Eensdeels zijn de berichten, die ons uit
Spanje bereiken, zoo licht overdreven
anderdeels kan niet aan elke beweging op
zichzelve, die uitbreekt in dit reusachtige
rijk, een beteekenis worden gehecht, die
er in een kleiner land aan zou dienen te
worden gegeven. Voor Spanje's hernieuwden
bloei, die onder Primo de Rivera werd aan
gevangen, is een versterking van het Re-
geeringsregime ten zeerste te wenschen.
België herdacht met schitterende feesten
zijn honderdjarig volksbestaan; de tentoon
stellingen te Antwerpen en te Luik mogen
beide ten volle geslaagd worden beschouwd.
In ditzelfde jaar werd de Vlaamsche Hooge-
school te Gent een feit. maar hoezeer de
taalkwestie nog steeds wonden slaat in het
politieke leven bewezen processen gevoerd
over het opvolgen van bevelen in het leger
in het Fransch en bewees het ontijdig en
ook niet aanvaard ontslag van het kabinet-
Jaspar. Zweden en Noorwegen gevoelden
zich verbonden door de vondst van het stof
felijk overschot van Andrée en zijn twee
makkers. Denemarken's Koning trok naar
IJsland om er de duizendjarige feesten van
het Parlement mede te maken en ontkwam
ternauwernood aan een aanslag tegen hem
beraamd.
In Rusland bleef het regime van Stalin,
dat zich steeds sterker toespitst, overeind.
Zoowel Tsjeritsjin als Rijkoff werden ver
wijderd en van Trotzki werd bijna niets
meer vernomen. Stalin bond den strijd aan
tegen de Koelaki, de overgebleven boeren
met eigen bezit. Hij voerde ook zijn proces
tegen de industriëelen, die de politiek der
Sovjet hadden gedwarsboomd. Steeds gingen
er geruchten over zijn val. ja zelfs over zijn
dood, maar steeds ook bleken deze te be
hooren tot het rijk der fantasie.
Nog eens weer leefde de burgeroorlog in
China voor korten tijd op, naar men hoopt
en verwachten kan vuor het laatst. De Noor-
del"ke partii schijnt, althans voorloopig, het
pleit te hebben gewonnen, maar zullen de
wapenen lang rusten en zal China iets van
de oude welvaart terugkrijgen?
Turkije en Perzië kregen oneenigheld over
de invallen der Koerdenstammen in het
Araratgebergte.
Abessynlë's nieuwe Negus deed zich met
groote praal, waarbij tal van regeeringen
waren vertegenwoordigd, kronen, en Algiers
vierde de honderdjarige vereeniging met
Frankrijk op luisterrijke wijze.
Het groote Noord-Amerika ontwikkelde
zich rustig en kalm; .had zijn aandeel in
rampen en ongelukken, in het bijzonder in
economische moeilijkheden, maar volgde po
litiek den weg der geleidelijkheid. De te
genstanders In den Senaat tegen te nauwe
aansluiting bij den Volkenbond boekten het
succes, dat zij het protocol betreffende Ame
rica's toetreding tot het Hof weer voor een
korten tijd uitgesteld kregen. Aan de andere
zijde leverden de verkiezingen voor het Huls
van Afgevaardigden winst op voor de de
mocraten, die Hoover's positie moeilijker
maakt.
Zooveel te onrustiger intusschen was het
in het Zuidelijk deel van Amerika. Bijkans
geen der Zuid-Amorikaansche republieken
of er heerschte onrust en verwarring. Boli
via begon; een militaire opstand zette den
President af, terwijl dit land opnieuw in
moeilijkheden met Paraguay geraakte. Peru
volgde; ook daar moest de President aftre
den, hoewel zijn opvolger al evenzeer met
moeilijkheden te kampen had. Ook in Ecua
der werd de President verbannen, al bleef
het gelukkig in Columbia en Venezuela rus
tig. Maar zoowel Brazilië, dat op zichzelf
bijna de helft van Zuid-Amerika omvat, als
Argentinië, *t grootste der Spaansch-Ameri-
kaansche republieken, werden door opstand
tegen het regeerend gezag getroffen. Het
persoonlijk regime in Argentinië was te sterk
en de schending van de Grondwet door den
Braziliaanschen President was te duidelijk.
Verwoed is er in belde landen gevochten, tot
zelfs in de straten van de hoofdstad, maar
ook In beide gevallen behaalden de opstan
delingen de overwinning. Algemeen her
dacht men in Zuid- en Midden-Amerika den
belangrijken dag van 17 December 1930; im
mers, honderd jaar tevoren sloot Simon Bo
livar, de bevrijder, de moede oogen.
In de Antillen werd San Domingo door
een opstand en daarna door een geweldige
aardbeving geteisterd; op Cuba trok de Pre
sident de macht tot zich toen communisti
sche onlusten waren te vreezen.
Doch niet slechts economisch bleef ons
In 1930 weinig bespaard. Wie denkt niet aan
de groote overstrooming, die Zuid-Frank
rijk trof en zich ook elders deed gelden. Wie
denkt niet aan de aardbeving in de omgeving
van Napels; In de streken rondom de Kas
pische zee; in Centraal-Azlë en elders.. Wie
denkt niet aan het vreeselijk gebeuren met
de R 101.
Marconi opende aan boord van zijn m de
Middellandsche zee liggend vaartuig een
tentoonstelling te Sydney in Australië. Van
Dijk vloog met Kingsford Smith van Europa
naar Amerika en Costes en Bellonte waren
de eersten die uit Parijs vertrokken en te New
York landden. De DO. X werd als een won-
Daar enkele concurreerende fabrikanten onze stopflesschen,
met Mosterd gevuld in den handel brengen, geeft onze naam
in den bodem der flesch GEEN voldoende GARANTIE voor
kwaliteit. ALLEEN nevenstaand Handelsmerk, op het etiket,
waarborgt den bekenden
derwerk van moderne schepping erkend en "n
teekenend feit Is het wel, dat geheel een
Italiaansch luchteskader den tocht naar
Brazilië onder persoonlijke leiding van den
Minister van Marine ondernam. Amy John
son was de koene vliegenierster, die met sym
pathie door eenieder werd gevolgd en de
benauwenis, waarmede de koene Poolreiziger
Byrd te kampen had, werd door een ieder
gevoeld. Waarschijnlijk, niet slechts naar
rampen en schandalen ging onze aandacht
dit jaar uit. maar ook naar het betere, het
hoogere. Hoewel wij schandalen genoeg rad-
den, waarbij wel te denken valt aan die
van Mevrouw Hanau, van Oustric en van
Hatry, in alle welke gevallen echter de licht-
geloovlgheld van het groote publiek een
dankbaren ondergrond heeft geschapen.
Groote mannen verlieten dit jaar het le
ven. Daar was Kardinaal Merry del Val,
eens de machtige Staatssecretaris van het
Vaticaan. Daar was de imponeerende figuur
van den Duitschen Groot-Admiraal von Tir-
pitz, bouwer van geheel een vloot. Daar was
Taft, een figuur als President van Amerika,
en Balfour, het type van den Engelschen
conservatieven Staatsman. Daar was Nan-
sen, de onverschrokken Poolreiziger, maar
tegelijk de beschermer van de ongelukkigen,
voor wie hij de belangstelling van den Vol
kenbond vroeg en verkreeg. Daar was De
Wet, heldenfiguur uit den Zuidafrikaauschen
oorlog en Leopold van Beieren, een der
grootste maarschalken van het groote Duit
sche leger van voorheen. Daar was Siegfried
Wagner, bekend zoon van een grooten vader
en daar was Seagrave. die omkwam bij een
poging om het wereldrecord nog hooger te
brengen. En daar was de Amerikaansche
courantenmillionair van Lear Black, wiens
naam altijd ln herinnering zal blijven k>3J
degenen, die het wel meenen met de ont
wikkeling van de Nederlandsche vliegtech
niek.
Weer tot het Amerikaansche Volk
Donderdagavond om 8 uur heeft Mussolini
in de Engelsche taal een radio-rede tot het
Amerikaansche Volk uitgesproken, waarin hy
al'ereerst sprak van de vriendschap, welke
men ln Italië voor de Vereenigde Staten
gevoelt.
Verder wees Mussolini op de intellectueele
betrekkingen tusschen de beide volken. Italië,
zoo zelde hij, erkent ten volle al het gene, dat
door de Vereenigde Staten verricht is voor
een voortschrijdende techniek. Wij kunnen
ons, aldus Mussolini, de moderne techniek
niet voorstellen zonder de Vereenigde Staten.
MUSSOLINI
Zonder hu'p van de V. S. kan de wereld zich
niet herstellen van de naoorlogsweeën. Hun
hulp is noodzakelijk.
Daarna kantte Mussolini zich tegen de
opvatting, dat het fascisme een gevaar zou
vormen voor den wereldvrede. Dergeiyke be
schuldigingen zUn ongemotiveerd. Noch hy,
noch de regeering, noch het ItaHaansche volk
wenscht een oorlog. Ik heb, aldus Mussolini,
als soldaat in den oor'og geschoten en weet
wat een oorlog beteekent. De verschrikke-
ïyke herinnering aan deze Jaren kan men
niet vergeten.
Zelfs voor het geval, dat de oorlog slechts
tusschen twee landen zou uitbreken, dan
nog zou deze heden ten dage onvermydeiyk
tot een algemeenen oorlog leiden. De cultuur
zal in gevaar worden gebracht. De vorde
ringen der techniek zul'en in den toekomstl-
gen oorlog zich nog schrikwekkender dan
thans afteekenen.
Het doodsgevaar zal niet slechts beperkt
zyn tot de strijders, doch een geheele be
volking in gevaar brengen. Italië heeft vrede
noodig. Het fascisme wenscht de veiligheid
van het Italiaansche Volk, in samenwerking
met alle andere volkeren ter wereld.
Verder besprak Mussolini de betrekkingen
tot Rusland, die van economischen aard zyn.
Het fascisme en het bo'sjewisme zyn nog
steeds antipoden, zoowel in theorie als in
praktyk. Dat bewezen o.m. de tydens de
derde internationale te Moskou verzo.iden
proclamaties; het fascisme tot in den dood
te-bestrijden.
Ten aanzien van het werkloozenvraagstuk
verklaarde Mussolini zich tegenstander van
werkloozenondersteuning. Hy prefereert de
hulp, die gelegen is in de uitvoering van
ZATERDAG 3 JANUARI
HUIZEN, 298 M. Uitsl. K.R.O.-
uitzending 8.009.15 Gramofoonpl. -»
n.3012.00 Godsdienstig Halfuurtje Paf*
toor Perquin 12.011.30 Concert K.R.IV
sextet 1.302.30 Gramofoonpl. 2.30—"
3.00 Vragenhalfuurtje voor de jeugd 3.00—
4.15 Kinderuurtje 4.154.30 Techn,
Kwartiertje Hans Schnabel 5.00—6.00
Gramofoonpl. 6.016.15 Esperanto
6.156.35 Journ. Weekoverzicht door P«
de Waart 6.356.45 Gramofoonpl.
6.457.15 Esperanto-cursus P. Heilker
7.157.45 Prof. Dr. D. Franses O.F.M. 1
„De Kerkvaders en de geschiedenis van hun
tijd" 7.4511.00 Concert. K.R.O.-orkest
o.I.v. J. Gerritsen. Solist M. Kampstra,
minstreel met citherbegeleiding. Ca. 9.00
Vaz Dias iï.oo12.00 Gramofoonpl.
HILVERSUM, 1873 M. Uitsluitend
V.A.R.A.-uitz. 8.00 Gramofoonpl.
9.00 Orgelspel Joh. Jong 10.15 Uitzending
voor arbeiders in de Continu-bedrijven mun.tr
het V.A.R.A.-orkest o.I.v. Hugo de Groot en
Willem van Cappellen, voordracht I2.00
Politieberichten 12.30 Concert V.A.ILA.-
septet o.I.v. Is. Eyl en Gramofoonpl. 2.00
Gramofoonpl. 2.15 Uitz. der Receptie
van het N.V.V. 3.00 Paedagogisch Concert
o.I.v. Piet Tiggers m.m.v. het Hay dn Kwar
tet. P. Kramer, A. de Groot, H. v. d. Bosch,
H. J. Lijsen 4.15 Cursus Duitsch. P. J.
Bol 4.45 Kwartiertje v. h. Inst. v. Arb.
Ontwikkeling 5.15 Concert V.A.R.A.-
Mandoline-Ensemble o.I.v. Joh. B. Kok
5.45 Gramofoonpl. 5.55 Vervolg Mandoli
neconcert 6.15 S.D.A.P. Kwartiertje
6.30 Litterair Halfuurtje A. ML de Jong
7.15 Orgelspel Joh. Jong 7.45 Politieber.
8.00 Bij de Pomp. Teun de Klepperman
8.20 Uitzending van de Feestvergadering
v. h. N. V. V. m.m.v. V.A.R.A.-orkest
o.l.v. Hugo de Groot, „De Stem des Volks"
o.I.v. Antoon Krelage en E. Kupers, rede
g.ro Studio-Uitzending 10.20 Vervolg
Uitzending Feestvergadering 10.50 V.A.
R.A. varia10.55 Voetbalnieuws nu»
Vaz Dias 11.1012.00 Gramofoonpl.
DAVENTRY, 1554,4 M. 10.35 Mor
genwijding 11.05 Lezing 1.202.20
Orkestconcert 3.35 Verslag van den voet
balwedstrijd Leeds UnitedArsenal 4.30
Concert. Militair Orkest. M. Mellers, bari
ton 5.05 Orgelspel door R. New 5.35
Kinderuurtje 6.35 Nieuwsber. 7.00
Sportber. 7.05 Concert. Vocaal kwartet,
koor en orkest 7.25 Lezing 7.40 Lezing
7.50 Vaudeville 9.20 Bericl ten 9.35
Berichten 9.40 Lezing 9.55 Concert
Militair orkest. M. Harvey-o'amuel, piano
10.5512.20 Dansmuziek.
LANGENBERG, 473 M. 6.207.20
Gramofoonpl. 9.3511.15 Gramofoonpl.
11.30 Gramofoonpl. 12.151.50
Orkestconcert 4.355.35 Orkestconcert
7.05 Schwabischer Heimatabend. Daarna
tot 11.20 Dansmuziek 11.2012.20
Gramofoonplaten.
KALUNDBORG, 1153 M. 12.05—
12.35 Gramofoonpl. 12.50 Kinderuurtje
I.303.00 Orkestconcert en voordracht
3.005.00 Kinder-Nieuwjaarsfeest 7.20
8.20 Orkestconcert, pianospel en voordracht
8.45—9.00 Kluchtspel „Familien Hansen"
Jens Locher 9.1510.35 Orkestconcert,
zang en piano 10.3511.35 Dansmuziek.
PARIJS „RADIO-PARIS", 1725 M.
8.05 Gramofoonpl. 12.50 GramofoonpL
(Dansmuziek) 4.50 Dansmuziek 6.50
Gramofoonplaten 9.05 Radio-concert,
m.m.v. orkest en solisten 9.50 Vervolg
concert m.m.v. het Don-Kozakken-kwartet,
BRUSSEL, 508,5 M. 5.20 Gramofoon
platen 6.50 Gramofoonpl. 8.35 Con
cert. Georganiseerd door het Dagblad „La
Meuse" en het bijvoegsel „*L'Antenne"
10.35 Dansmuziek.
ZEESEN, 1635 M. 5.4011.20 Voor
drachten en Lezingen 11.2012.15 Gra
mofoonpl. 12.151.20 Berichten
1.20—2.20 Gramofoonpl. 2.203.50
Voordrachten en Berichten 3.50 Orkest
concert 4.506.20 Lezingen en Lessen
6.206.35 Gramofoonpl. 6.357.50
Voordrachten 7.50 Populair Orkest
8.20 Berichten 8.35 Uit het Metropol
theater 2de acte van „Sch.ön ist die Welt",
operette van Fr. Léhar 9.25 Berichten en
daarna tot 11.50 Dansmuziek.
openbare werken, die tegeiykertyd de lands-
cultuur dienen.
De werkloozenuitkeering went de arbeiders
aan niets doen. Behalve dan de werkloosheid,
heerscht in Ita'ië in alle klassen der samen
leving rust en vrede. Alle andersluidende
berichten zyn onjuist. Acht miïlioen mannen
en vrouwen staan achter het fascisme. Geen
ander regiem in Europa staat op zulk een
degeiyken en gezonden grondslag.
Ten slotte gaf Mussolini als zyn stellige
overtuiging, dat de vrede bewaard zal biyven.
55.
Hy schudt het hoofd en zegt;
Ach. heeren, het is met my niet veel
meer en de vorige week is er zelfs iets ge
beurd, dat me ln myn geheele leven nog niet
is overkomen.
Een weinig beangst vragen we hem, wat
dat dan wei is geweest. Hy buigt zich naar
cms over en zegt fluisterend, opdat niemand
van het personeel het zou hooren:
Ik ben te laat op het kantoor gekomen.
wy huichelen groote verbazing en ver
wondering en zeggen niet te kunnen begrij
pen hoe dat mogelijk is.
Ja, heeren, vervolgt hl), eigeniyk was
het de schuld van mUn dochter, die my had
laten doorslapen, omdat lk den avond te
voren over vermoeidheid had geklaagd. Stel
Je voor vervolgde hy met zekere drift, zoo
dat het ons moeite kostte niet te lachen,
dat een kerel als ik voor een beetje ver
moeidheid maar in bed biyf liggen. Ik was
natuuriyk woedend op haar en kreeg een
geducht standje van den patroon te slik
keneen geducht myne heeren maar
ik had het verdiend
wy voelden ontroering en eerbied vooi
dezen zeventigjarigen grijsaard, die nog zoo
stipt wilde zyn en zich nog „een flinke ke
rel" noemde.
Prachtig gebouw, hè, glimlachte hy
toen Ja, ja. de Firma Van Erp mag er
zyn en het is een geluk en een genot daar
voor te werkenal byna vier en vyftig
jaar. Als het er zestig zyn, dan zeg ik halt...
natuuriyk als God het wiL
Met deze woorden gaat hy op een der
klerken toe om hem tot werken aan te spo
ren. Natuuriyk was het hem er alleen om te
doen een staaltje van zyn werkzaamheid te
gevende trouwe ziel.
wy gaan nu door het kantoor van de
boekhouders, waar we Max de Boer en Jo-
ban de Greeve in druk gesprek vinden, ter-
wyi vier andere heeren aan hun lessenaar
werken, wy gaan door, daar we deze twee
bekenden toch nog in hun gezin willen op
zoeken en treden na geklopt te hebben het
privé-bureau binnen. We vinden daar echter
niet, zooals we verwacht hadden Réné, maar
diens broer George. Hy zit aan de schryf-
tafel nog dezelfde uit de Van Weideren-
straat brieven te lezen, maar staat, by
onze komst op en treedt ons met uitgestoken
hand tegemoet.
Hy is veranderd erg veranderd. Zijn
gezicht is veel magerder geworden, maar
heeft gewonnen aan kracht en energie en
Jawarempel aan de slapen begint
zyn haar reeds te grijzen. Ook zien we
op zyn gelaat een smarteiyken, weemoedi
gen trek liggen en wy denken onwillekeurig,
dat hy nog niet het geluk gevonden heeft,
waar hy op hoopt, wy willen natuurlijk
gaarne weten wat er aan hapert en beg' -
nen daarom, nadat we hebben plaats geno
men, een gesprek.
En, mynheer Van Erp, de vier afgeloo-
pen jaren zyn aan U ook niet zonder meer
voorby gegaan.
George leunt achterover in zyn armstoel,
strykt zich eens over het voorhoofd en zegt
dan:
Ja, heeren, het zyn jaren geweest van
hard werken. Natuuriyk was het, nadat ik
met myn broeder verzoend was, myn innigst
verlangen zoo spoedig mogelijk zyn plaats
te kunnen innemen, teneinde hem in de ge
legenheid ie stellen zyn kunst te dienen. Ik
kan u echter verzekeren, dat het met mee
viel. En niet alleen het voor my ongewone
aanpakken, maar ook de neigingen, die zich
in de verloren Jaren in myn binnenste had
den gevestigd en daar steeds hadden ge-
heerscht, moesten uitgeroeid worden. God
dank echter heb ik dit alles overwonnen en
hoewel ik zelfs nu nog dikwyis Réné's raad
en hulp behoef, heeft hy zich toch geheel
uit de zaak teruggetrokken en het is my ge
lukt het vertrouwen en de genegenheid van
het personeel te winnen.
Neen, ik woon met myn moeder samen
op den Batavierweg en dat is het, wat my
maar half doet genieten van het succes, dat
ik over mezelf heb behaald. Myn moeder
biyft nog altijd gesloten; natuuriyk hebben
de jaren ook haar zachter en milder ge
stemd en een buitenstaander weet dan ook
niet beter of we leven ln de beste harmonie
en zyn gelukkig samen. Maar alle harteiyk-
held alle warmte alle genegenheid ont
breekt by haar of beter gezegd, ze toont die
niet. Ik weet zeker, dat ze veel huilt en ïydt,
maar haar trots kan er niet over heen my
te vergeven en my haar liefde terug te
schenken. Ze Is vriendeiyk, maar praat niet
meer dan hoog nocdig is. Ik heb alles ge
daan wat ik kon om dezen toestand te ver
beteren, maar tot nu toe zonder resultaat.
U begrijpt wel, dat het voor my een heel
ding is. Zelfs de kinderen van Leonie zyn
niet in staat haar te verteederen en de kleu
ters zyn dan ook nooit erg opgetogen als ze
naar oma gaan. Liever gaan ze met de
„tam" naar oma en opa „Mook".
wy betoonen hem ons leedwezen en spre
ken den wensch uit, dat ook zyn moeder
spoedig tot ander inzicht mag komen. George
noodigt ons uit, daar het tegen twaalf uur
gaat. mee te gaan en by hem te dinee-
ren. Daar we echter weinig sympathie ge
voelen voor mevrouw Van Erp en het ons
dus niet erg gezellig iykt met deze dame te
dlneeren, verontschuldigen we ons en zeg
gen, dat we nog zooveel bezoeken moeten
afleggen. De glimlach waarmee hy ons
„smoesje" accepteert, bewyst dat hy ons
„door" heeft. By de deur vraagt hy nog of
we dien avond het was Zaterdag, tyd heb
ben o m naar de Vereeniging te gaan, waar
Réné's eerste opera opgevoerd wordt. Na
tuuriyk gaan we daar naar toe.
Als we weer buiten stam. bekyken we
het gebouw nog eens van onder tot boven,
knikken elkaar toe en zeggen met Jurgens:
„De Firma Van Erp mag er zyn".
We hebben ondertusschen werkeiyk hon
ger gekregen en daar we ons de gulle har-
teiykheld van Leonie herinneren, besluiten
we daar naar toe te gaan en met onze
gewone brutaliteit met het echtpaar Raven-
steyn te dineeren. Daar ze vooraan op de
St. Annalaan wonen, nemen we de tram en
staan een minuut of tien later op de stoep
Een dienstmeisje opent de deur en Iaat
ons binnen. Leonie komt ons tegemcet met
een biyden glimlach van herkennen. Ook
wy zyn verheugd het jonge, mooie me
vrouwtje weer te zien. Ze ziet er
uitstekend en gelukkig uit en de kleine
driejarige bengel, dien ze aan de hand
heeft, is reeds zoo groot, dat, als hy zoo
door blijft groeien hy nog langer wordt
dan zyn vader.
Vrijmoedig geeft de kleine peuter ons een
handje en als we plotseling schreien hooren
van uit een kamer en Leonie vragend aan
zien, zegt ze lachend en blozend:
J» p is er nog eentje.
Ze gaat ons voor naar de werkelijk ge
zellige huiskamer en neemt een klein meis
je uit de wieg, haar met lieve woordjes
geruststellend.
Op hetzelfde oogenblik komt Koos binnen
en schudt ons ook allerharteiykst de hand.
Hy is nog dezelfde boonenstaak van vroe
ger en als we Leonie mogen gelooven. zit
hy nog vol grappen. Hy is direct op zyn
knieën op den grond aan het kruipen en
de driejarige Richard werkt zich onder
luid gejuich op zyn rug. Ook het kleintje
op moeders arm begint te dansen en te
kraaien. We zien wel, hier heerscht jong
geluk, en weelde aan liefde en vrede.
Onder gezelligen kout dineeren we, rooken
daarna met Koos nog een sigaar, halen
het verleden nog eens op en als we willen
gaan, deelt hy ons mee, dat hy weer een
nieuwe promotie gemaakt heeft, maar daar
door hoogstwaarschyniyk wel naar Amster
dam zal worden overgeplaatst. Hy vindt
het wel jammer Nymegen uit te moeten,
maar zyn geluk neemt hy mee. Lachend
nemen wy afscheid en een gevoel vaa
werkeiyke voldoening leeft in ons.
