Snt
UOOP
KAM EL.
.\eppat'ente/n,
J. LOTTGERiNG
SLAVERNIJ IN LIBERIA
FINANTIEEL OVERZICHT
Restaurant HILDEBRAND
P3JLTJZS
Wij ST00MEN en VERVEN
TWEEDE BLAD
ZATERDAG 17 JANUARI 1931
BLADZIJDE 1
Het rapport van de Vo7kenbondscommissie.... En de dwangarbeid?
W. KUIPERS Zn.
OPTICIENS
Alleen ZIJLSTRAAT 97
Het vraagstuk
der oeververbinding
te IJmuiden
Het rapport der Raadscommissie
ELCK WAT WILS
TREKJES
S
Levert Diners, Dejeuners en Soupers bij U aan huis
DE gelegenheid tot het geven van Partijen en Familiedmers
Telefoon No. 10268
I LONG-COMPLICATIES
Dynamietpatroon' ontploft
reeds jaren voor de meest vooraan
staande families. Uw goederen ko
men bij ons in goed gezelschap.
GR. HOUTSTRAAT 5a
Telefoon 10771
05.
De Noord-Amerikanen, die eens de Neger
republiek Liberia stichtten, hebben zich van
dat oogenblik af zoo'n beetje verantwoor
delijk gevoeld voor hun „schepping" en,
misschien uit zuiver moreele motieven, mis
schien ook wel om andere redenen, hebben
ze steeds geijverd voor de afschaffing van
de slavernij en den dwangarbeid in „hun"
negerstaat, 't Was ook op hun iniiiatief,
dat de Volkenbond in 1929 'n commissie tot
onderzoek, bestaande uit 3 leden: 'n Ame
rikaan, 'n Engelschman en 'n Liberiër, naar
Liberia zond, om uit te maken of daar nog
slavernij bestond of toestanden, die er op
leken. Deze commissie is nu met haar on
derzoek klaar gekomen en zij heeft haar
bevindingen neergelegd in 'n omvangrijk
rapport, dat dezer dagen door het Vo ken-
bondssecretariaat is gepubliceerd. Intus-
schen heeft men in de bladen kunnen lezen,
dat de regeering der Vereenigde Staten, op
grond van dat rapport, 'n, wat men no:mt
„energiek", protest heeft gezonden r.aar
Monrovia, de hoofdstad van Liberia, en de
president en de vice-president van Liberia,
over wie in het rapport nogal bezwarende
mededeelingen worden gedaan, zouden
reeds zijn afgetreden
Wanneer men 't rapport van de Volken
bondscommissie doorleest, dan kan men
bijna niet gelooven, dat Liberia ook lid is
van den Volkenbond en dat 't een zelfstan
dige staatsorganisatie heeft. De ontzettende
feiten, die daarin worden geschilderd, her
inneren ons eerder aan methoden, in de
Afrikaansche koloniën toegepast. Alleen
zijn de onderdrukkers hier.... stamgenooten
van de slachtoffers. En ofschoon de Libe-
rische wet de slavernij en 't verkoopen van
menshen in 't openbaar op slavenmarkten
verbiedt, tengevolge waarvan dan ook
in Liberia geen eigenlijke slavenmarkten
zijn, toch is, volgens bovengenoemd rap
port, de slavernij in dat land algemeen en
in de meest verschillende vormen komt ze
er voor. Zoo bloeit er b.v. de huis-slavernij,
maar ook 't z.g. „pand-systeem", d.w.z. de
gewoonte, dat 'n Liberiër, die z'n schuld
niet kan betalen, aan z'n schuldeischer als
pand 'n menseh geeft. Daarbij bestaan vaste
tarieven. Oorspronkelijk was 'n man drie
Engelsche ponden waard, 'n vrouw vier,
maar later werden die bedragen verhoogd
tot vier pond voor 'n man en zes voor 'n
vrouw. Dergelijke „inruilingen" gebeuren
heel officieel: er wordt 'n contract bij op
gemaakt, dat, behalve door de belangheb
benden, ook door een getuige wordt onder
teekend. In dat rapport komen verschil
lende van zulke contracten voor, we willen
er een aan ontleenen:
„Ondergeteekende, Sldi Weah, uit Gbo-
wah, erkent, dat hij aan den sergeant J.
Williams, een jong meisje en een knaap als
pand heeft afgestaan tot op 't oogenblik,
dat hij hem. de van hem geleende 13 pond
sterling en 10 shilling kan terugbetalen. De
terugbetaling is aan geen termijn gebonden.
Sidi Weah.
Getuige: Mozes S. Weah.
Gelegaliseerd: J. C. Phillips, D. C. Coast.
In werkelijkheid komt er van 'n terug-
koopen zelden of nooit iets terecht en we
moeten dan ook zulk 'n in-pand-geven be
schouwen als 'n anderen vorm van verkoo
pen. Wel staat er in de wet van Liberia, dat
elke slaaf, die zich bij 't gerecht aanmeldt,
onmiddellijk vrü gelaten wordt, daar de
slavernij officieel verboden is, maar 't „pand-
systeem" geldt niet als slavernij en de onge-
-lukkigen, die op deze wijze hun vrijheid vér-
loren, kunnen zich alleen voor het gerecht
komen beklagen, als ze door hun meesters
worden mishandeld. Maar dit is niet mak
kelijk te controleeren: de commissie heeft
dan ook ervaren, dat zulke slaven zich maar
zelden tot 't gerecht wenden, waarschijnlijk
omdat de meeeten er eenvoudig de kans niet
toe krijgen. In 't Spaansche koloniale gebied
aan de Goudkust, in Fernando Po, worden
vaak zwarte arbeiders gebruikt, die lang niet
allen uit 't Spaansche gebied kunnen zijn
gerecruteerd en de Volkenbondscommissie
heeft 'n groot aantal gevallen geconstateerd,
waarin zulke arbeiders door Liberia waren
„geleverd." 'n Zekere Samuel Rosz b.v., di
recteur van de Liberische posterijen, maakt
aardige zaakjes, met heele scheepsladingen
Liberiërs, door middel van de militaire
macht en natuurlijk gepaard gaande met
geweld, ja, soms met de gruwelijkste mis
handelingen, te laten vangen en transpor
teeren naar Fernando Po. Toen Rosz zich
met deze onmenschelijke practijken begon in
te laten, was hij 'n invloedrijk particulier in
Monrovia. Hij maakte gebruik van z'n rela
ties met de distrlcts-ambtenaren, om door
Liberische militairen en grenstroepen dan
300, dan 250, en 'n anderen keer weer 'ns
verschillende honderden menschen op deze
wijze op 'n hoop te doen drijven. Bij een
van deze ondernemingen trok hij de opmerk
zaamheid van den toenmaligen directeur der
Posterijen Sherman, die juist 'n inspectie
reis maakte om meteen propaganda te voe
ren voor de radio. Sherman ontdekte, wat
Rosz uitspookte en maakte er in Monrovia
rapport van. 't Gevolg was, dat niet Rosz
werd gestraft maar dat Sherman werd af
gezet en Rosz in zijn plaats werd belast met
de leiding van de Liberische posterijen. Ook
de Liberische vice-president. Sir Yancy, moet
volgens de commissie z'n politieke macht
hebben misbruikt, om meer dan eens groote
menschentransporten te verzenden naar
Fernando Po om ze te gebruiken in 't bin
nenland voor wsgenaan'eg.
Ja, dat is wat met dien wegenaanleg: Li
beria moet immers worden overdekt met 'n
dicht wegennet, maar de regesring beschikt
noch over voldoende arbeiders, noch over
materiaal, noch over gereedschappenEn
daarom heeft de regeering kort en goed alle
lasten maar afgewente'd op de bevolking.
De menschen worden eenvoudig gedwongen
om mee te werken aan den aanleg der We
gen en ze krijgen daar geen loon voor, of
schoon 't toch vaak zeer zwaar werk is, ze
worden slecht gevoed en ze moeten boven
dien nog hun eigen gereedschappen mee-
brencen! 't Laat zich denken, dat de wegen
aanleg onder zulke omstandigheden niet erg
hard opschiet, want de meeste arbeiders heb
ben natuurlijk slecht gereedschap: sommi
gen niet meer dan een stuk hout of een
plank. En als de arbeiders niet op tijd klaar
zijn met de hun opgelegde taak, dan wor
den ze gestraft, getuchtigd of ze krijgen
geen eten. Ten slotte gebruiken de hoogere
ambtenaren de werklieden nog om te ar
beiden oo hun eigen plantages en bezittin
gen, zonder hen daarvoor te betalen. De 11-
beriërs gelooven zelf nog, dat het gaat over
staatsdomeinen en niet over particuliere
goederen.
Aldus stelt de commissie slavernij en
dwangarbeid vast in Liberia en wel in aller
lei vorm. Ze wil daar een einde aan gemaakt
zien en doet het voorstel, om te beginnen
met de hervorming en uitbreiding van bet
onderwijs, want de meeste Liberiërs zijn
analphabeten, met de uitbreiding van de be-
i schaving, want men kan in heel Liberia
maar 'n 100 000 beschaafde lieden vinden.
Jammer genoeg, heeft het Volkenbonds
rapport bij al deze goede wenken er één ver
geten, n.l. om er bij de Eurqpsesche regee-
rin^en op aan te dringen, in hun koloniale
gebieden den dwangarbeid maar radicaal af
te schaffen, 't Moet wel een heel slechten
indruk maken op de Liberiërs. dat b.v. in
de Fransche. de Belgische en de Portugee-
sche koloniën de dwangarbeid nog steeds
wordt toegepast als opvoedings- en bescha
vingsmiddel en dat juist de regeeringen van
deze landen gedurende de laatste arbeids-
ronferentie te Genève er het minst voor
bteken te voelen, om aan de afschaffing van
dat euvel mee te werken. En zoo kon dus
de Liberische regeeringsvertegenwoordieer er
in Genève terecht op wijzen, dat tijdens de
'aatste arbeidsconferentie verschillende Eu-
roneesche mogendheden hadden verklaard,
dat ér in de tropische gebieden zonder
dwangarbeid eenvoudig niets te beginnen
valt.
Aan het slot van het rapport lezen we
nog, dat de commissie aanbeveelt, de Ame-
rikaansche immigratie in Liberia te bevor
deren, zoodat 't schijnt, dat Amerika toch
niet geheel uit moreele motieven aandrong
op onderzoek naar de toestanden in deze
negerrepubliek. In elk geval kunnen we uit
dit al'es deze conclusie trekken: dat de
christelijke missie in landen, waar zulke so
ciale en cultureele toestanden heerschen,
nog heel wat te doen beeft
(Nadruk verboden).
Het is nu bijna vier jaar geleden, dat de
Raad der gemeente Velsen op voorstel van
B. en W. besloot een commissi^ te
benoemen, welke tot taak kreeg, het vraag
stuk der oeververbinding, dat door snelle
ontwikkeling der industrie aan de Noord
zijde van het Noordzeekanaal zeer urgent
was geworden, te onderzoeken.
Naast de ontwikkeling der industrie was
er nog een andere factor,e die het noodig
maakte, dat het vraagstuk ernstig onder de
oogen gezien diende te worden, n.l. het ont
staan van groote ingravingen in den bodem
aan den overkant. De bouw van de nieuwe
sluis, de aanleg van het spuikanaal en van
de nieuwe binnenhvaens, heeft het aspect
De man, die terug kwam
Ze zaten daar met z'n elven....
't Was de verjaarpartij van Sophie, de
vrouw van Bert....
Vijf getrouwde broers en zusters met him
respectievelijke wederhelften....
En als eenling: Coba, die vier en veertig
Lentes had zien passeeren zonder ooit „de
kans" te hebben gekregen.... wat meer ge
beurt en geen schande is.
Coba was niet mooi.
Wat u al direct begrepen zult hebben trou
wens.
Ze ging uit naaien, had 'n borst-kwaal, die
haar dikwels ongeschikt maaktewoonde
op 'n klein bovenhuisje ergens in de achter-
stad.... en moest zoo nu en dan es 'n „over
compleet" kleedingstuk krijgen, om netjes
Voor-den-dag-te-kunnen-blij ven-komen.
Dan had je Bert, wiens vrouw nou jarig
Was. Bert had 't hoofdagentschap van 'n
buitenlandsche parfumerie-fabriek met 'n
blinkende naam....
Ja, 't wordt misschien 'n beetje taai, maar
die andere vier moeten ook neg met naam
on beroep vernoemd worden, maar we zullen
't in telegramstijl doen.
Frans, wiens ega Bertha heette, had 'n
Boed-beklante zaak in comestibles en fijne
vleeschwarenChris was halte-chef aan
de tram, had 'n vrouw, die Anna heette.
Volgen nog Mia, getrouwd met Gerrit
Spcorenaar, handelende in rijwielen en on-
de-rdeelen, annex reparatie-inrichtingen
*da, echtelijk verbonden met Joop de Groen,
die loodgietersbaas was en 'r 'n motorfiets
°P na hield.
'n Degelijk burger-stelletje dus, met Coba
®ls 'n apart hinderlijkheidje, omdat er wel
**7is 'n enkel keertje moest worden bijge
spijkerdwat dan last gaf van de Onge
trouwde kant.
De mannen zaten te pandoeren met 'n stil
zitter.
De vrouwen keken er naar, of hadden 't
over actueele belangrijkheidjes of onbelang-
rijkheidjesdronken advocaat, Samos,
Voorburg met suiker.
't Was gezellig en druk.... en omstreeks
elf uurals de heeren eenmaal aan 't
kaarten waren, moest je niet te gauw van
opstappen praten
Buiten was 't niet veel zaaks.
't Regende vies en de wind ging door alles
heenIda was blij, dat ze d'r bontmantel
mee genomen had, zei ze toen de fel gloeien
de haard 'n fluitende zuiging liet hooren.
Frans zei: „zwabber," en stak 'n versche
sigaar op uit de koperen doos.
„Pandoer" dronk Chris z'n Bols je leeg.
„Met zeventig" had Joop nog niet heele-
maal gezegd toen de electrische schel 'n kort,
bescheiden trillertje liet hooren.
Ze keken elkaar aan.
„Wat zal dat wezen?" stond Sophie al
half op,Nou nog 'n verjaars-visite?"
„Nee, da's te gekom over elven
„Laat Bert opendoen" raadde een zijner
schoonzusters aan, die juist allerlei akelig
heden uit de krant had opgehaald,Je
kan nooit weten...."
„Ja Bert, ga Jij maareerst door 1
raampje kijken hoor!"
Bert ging naar de vestibuleknipte 't
raampje open en zag 'n man in de regen
staan.
'n Man met 'n pet op.... 'n vet, kreukelig
demietje aan en 'n broek met paardenknieën
geen boord omenkel 'n halsdoek...'.
Hy kwam naar 't raampje met z'n ge
zicht.... en Bert zag, dat ie lachend naar
binnen keek en zich bepaald in geen twee
weken had geschoren.
„Ken je me nog?" klonk 't met wat
rare tongval.
„Of ik u ken? Absoluut niet. Wat is er van
uw dienst? Moet u hier wel zijn?"
„Noumoeten.... moeten is nou direct
't woord niet.... maar als je in 'n jaar of
zestien je broers en zusters niet hebt ge
zien...."
van deze streek een buitengewone wijziging
doe nondergaan, tengevolge waarvan het
deel der gemeente ten Noorden van het
Noordzeekanaal ten Westen van de spoorlijn
Velsen-BeverWijk steeds meer geïsoleerd
kwam te liggen.
Eerst twee jaar nadat de commissie in het
leven werd geroepen, kwam zij voor het
eerst bijeen, n.l. op 22 Maart 1929. De com
missie verontschuldigt deze vertraging met
de opmerking, dat omtrent de plannen van
den Rijkswaterstaat inzake havenaanleg geen
zekerheid bestond.
De commissie geeft in het rapport als
haar meening te kennen, dat ten aanzien
van de verbinding tusschen het Noordelijk
en Zuidelijk deel der gemeente, omtrent
een versterking van den economischen band
(zoo al van het bestaan van een zoodanigen
band gesproken mag worden) geen over
dreven verwachtingen mogen worden gekoes
terd. Menschen, die ten Noorden van het
Noordzeekanaal wonen, zijn thans voor vele
hunner behoeften aangewezen op Beverwijk
en op de zaken in het Noorden der ge-
meenté. De commissie meent te moeten be
twijfelen, dat na totstandkoming van een
behoorlijke verbinding met IJmuiden deze
menschen in belangrijke mate hun inkoopen
in IJmuiden zullen doen.
We oplossing van het Westelijk deel wil de
commissie vinden door verbetering van den
overweg over de Middensluis. Van gemeen
tewege moet de noodige aandrang worden
uitgeoefend op den Rijkswaterstaat, om hier
een rolbrug te maken.
Moeilijker was het zoeken van een oplos
sing voor één of meer verbindingen over
het Noordzeekanaal tusschen de spoorbrug
en de sluizen, In dit vak bestaat een voet
veertje nabij de spoorbrug. Het is moeilijk,
hier een geschikte plaats te vinden voor
veerdiensten met steigers en afritten.
De commissie kwam na een ingesteld on
derzoek tot de conclusie, dat op drie plaat
sen een vee-dienst mogelijk zou zijn, n.l.
op de plaats, waar thans het voetveertje
wordt onderhouden, ter hoogte van de Ca-
sembrootriraat en nabij de Mahustraat. Aan
een voetbrug langs de bestaande spoorbrug
In het laatste jaar is het Nederlandsche
belang bij Amerikaansche fondsen dermate
toegenomen, dat de houding van de New-
j Yorksche beurs doorslaggevend is voor die
van de Amsterdamsche. Wanneer men 's
ochtends de Amerikaansche koersen ziet kan
men reeds in groote trekken de stemming op
het Damrak voorspellen. Is Amerika willig,
vast, ongeanimeerd of flauw, vrij zeker is
de stemming hier identiek, tenzij bijzondere
locale, nationale of internationale gebeurte
nissen een andere stemming rechtvaardigen.
Daar uit de omringende landen geen gun
stige berichten te wachten zijn, vestigt men
zijn hoop op het land der onbegrensde moge
lijkheden, op het land waar, naar men zegt,
„business" en „dollar" de meest gebruikte
woorden zijn en waar zelfs in deze tijden
nog menschen gevonden schijnen te worden,
die Kerstpartijtjes geven, waaraan meer ten
koste wordt gelegd dan meerdere gezinnen
noodig zouden hebben om in hun levens
onderhoud voor een heel jaar te voorzien.
De finantieele berichten in onze kranten
hebben dan ook voor een groot deel op Ame
rika betrekking en wijze woorden, door Pre
sidenten, Chairmen en andere leidende figu
ren uit bankwezen, handel en industrie op
vergaderingen of aan banketten uitgespro
ken, worden met snelheid naar Europa ge
seind, waar men zijn voordeel mag doen met
hun mceningen.
Deze week hebben de heeren Charles Mit
chell, president der National City Bar.k en
Albert H. Wiggins, pres. van de Chase Nat.
Bank (twee rivalen in den strijd om de macht
in de Amerikaansche bankwereld) verkla
ringen afgelegd, waarin werd medegedeeld,
dat het laagste punt der depressie nu wel
bereikt was en daarmede de rij van soort
gelijke verklaringen, die reeds maanden lang
de gemoederen der verontrusten tot bedaren
moeten brengen, weer met twee vermeerderd.
Niettemin beïnvloedde de verklaring van Mr.
Wiggins Maandag j.l. de geheele New-York-
sche beurs ongunstig en wel om het gevaar
dat hij ziet in de door Amerika aan het bui
tenland verstrekte gelden. Hij vreest, dat de
vreemde landen die in de Vereenigde Staten
leeningen hebben opgenomen, de rente en
amortisatie niet zullen kunnen betalen eh
dat zij bij de betaling van den Amerikaan-
schen export in gebreke zullen blijven, waar
voor weer nieuwe leeningen moeten worden
gesloten. Regeling van de oorlogsschulden, al-
gemeene loonsverlaging en beperking van de
immigratie moeten de genezing brengen.
Ook de Engelsche groot-industrieel Bal
four heeft een verstandige regeling van de
oorlogsschulden bepleit, wat hij noodzakelijk
achtte voor een herstel. Het eigenaardige van
zijn meening is, dat volgens hem door de
Duitsche betalingen het Engelsche volk ver
armt, daar men geen groote sommen geld
van het eene land naar het andere kan
overbrengen zonder handel en valuta ernstig
te schaden. De Duitsche invoer bedroeg in
de eerste helft van 1930 310.000.000, de
Engelsche daarentegen 304.003.000, waarbij
voor de eerste maal de buitenlandsche han
del van Duitschland dien van Engeland
heeft overtroffen. Wanneer men voortgaat
met het eischen van de betalingen zal ofwel
de levensstandaard van het Engelsche vo'k
gedrukt worden ofwel de uitvoer verminde
ren.
Gezien de talrijke verschillende verkla
ringen die er voor gevonden zijn, tast men
niet alleen omtrent de eigenlijke oorzaak in
het duister, maar ook heeft men nog geen op
lossing tot doelmatige bestrijding gevonden.
Dit hangt natuurlijk nauw met elkander
samen, want om een kwaad te kunnen uit
roeien moet men de ooizaak kennen.
Volgens de laatste radio-rede van den be
kenden Engelschen economist Keynes kan
het kwaad beteuge'd worden door vermeer
dering van verbruik. Iedere besparing is
oorzaak van meer werkloosheid. Het is ech
ter twijfelachtig of men zijn goeden raad
om meer uit te geven zal kunnen opvolgen,
daar het grootste deel der bevolking door
vermind?'de inkomsten wel gedwongen is
minder te verteren, terwijl de wereldproduc
tie groriendee's juist op veel vraag bij de
mp-sa is ingesteld.
Van groot be'ang is dan ook de kwestie
of door uitgebreider conjunctuurstudie en
coniunctuurpolitiek de crises colt te voorko
men zullen zijn. Men was tot vóór korten
tijd vrij algemeen van meening, dat door de
utgebreide kartelvorming, die o.a. ten doel
heeft een juister aanuassen van de productie
aan de vraag te verkijgen, ook een meer
regelmatig verloop van het productieproces
in het algemeen zou vol ren. En inderdaad
ramen de economische storineen ook in he
vigheid af, totdat de laatste crisis de theo
rieën weer omver wierp en de illusie kwam
verstoren.
Verschalende pogingen ziin reeds eed aan
om de conjunctuurschommelingen te bestu-
deeren en zoo mogelijk het verdere verloop
te voorspellen Den eersten stoot tot deze
gaven voor ca. 20 jaar eenige Amerikanen,
die de noodzakelijkheid van coniunctuur-
barometers ondervonden hadden Van veel
practisch belang zijn intusschen deze onder
zoekingen tot nog toe niet geweest. Tot de
meest betrouwbare voorspellingen behooren
tegenwoordig die van het Duitsche Institut
fur Konhmktvrforschung, hoewel ze tot nu
toe pas op enkele onbelangrijke takken van
industrie betrekking hadden. Hoewel er dus
nog niet veel bereikt is, zal waarschijnlijk in
deze richting toch wel een oplossing zijn te
vinden.
In sympathie met de flauwere houding
van Amerika waren de meeste koersen deze
week ter beurze van Amsterdam lager en
van ondernemingslust was niets te bespeu
ren. Het wachten is nog steeds op den
..vasten" man die flinke kooporders geeft.
De vórige week weergalmde teen de eer
biedwaardige gewelven van den beurstempel
een lied, vervaardigd door een beursman én
waarvan het refrein, antwoord gevend oo de
vraag wie in staat is stelling te nemen tegen
de Duitsche baisse-acties op onze beurs, als
volgt luidt:
„Dat is de vaste man, die heele vaste man,
„Die koopjeshaler, cash-betaler van een
vasten man."
Uit volle borst werd dit lied gezongen, con
am ore, tempo di marcia, waarbij het aan
gename met het nuttige werd vereenigd.
Ma.
Di.
Wo.
Do.
Vr.
Philips
184
180
187
185%
185
Unilever
186
177
175%
177%
173%
Kon. Olie
292
286%
278
284
281%
A'öamRub.
107%
105%
103%
104%
103%
H.V.A.
361
345
351
361%
355
Oude Deli
241
239
236
237
232
Anaconda
67
65%
65%
68%
66%
Bethl. St.
54
52%
51%
52
51
Ate. Gas
21
20%
20
20%
20
Cit. Service
18%
17
17
17%
16
.r:
riACONfUSO
M een voorbehoedmiddel te
een voorbehoedmiddel tegen
y&aog het ooraeet var, c/w dokterl
I Agenten r£ B M&ndersma Den Hoog
behoeft, naar de meening der commissie niet
gedacht te worden. De brug is te veel ge
opend.
De commissie heeft zich afgevraagd, or
een eventueel te stichten overzetveer alléén
voor voetgangers met rijwielen of ook voor
rijverkeer dienstbaar diende te zijn.
Alvorens hieromtrent te beslissen, heeft de
commissie een onderzoek ingesteld naar ce
kosten. Volgens een begrooting van den di
recteur van Openbare Werken, zouden de
kosten van het aanleggen van een stoom-
pontveer met een pont als de kleine pont
in Velsen, met bijbehoorende werken als
steiger en afritten globaal f 160 000 be
dragen. Blijkens in Dordrecht ingewonnen
inlichtingen zou een veerstoomboot, bere
kend voor overzetten van voertuigen, onge
veer f 65.090 en één, uitsluitend voor per
sonenvervoer, ongeveer f 25.000 kosten De
exploitatiekosten van dergelijke veerstoom-
booten zijn vrij aanzienlijk.
De commissie meent, dat een veer van
zoodanigen omvang dat rij- en voertuigen
daarmee kunnen worden overgezet, bij de
spoorb'ug niet noodig is. Dit te minder,
waar het veer te Velsen slechts op betrek
kelijk geringen afstand ligt.
Bij informatie bleek de commissie, dat
ongeveer 370 arbeiders der Papierfabriek en
"00 van Hoogovens en Mekog geregeld van
het veer gebruik zullen maken.
De beslissing van de vraag, of dit veer
voor stoom- of moto/booten diende te wor
den ingericht, werd de commissie bespaard,
aangezien de door den voorzitter van de
Directie deh Papierfabriek ontvangen in
lichtingen inzake de havenplannen de over
tuiging deden ontsaan, dat op de onder
havige plaats geen ruimte voor aanlegstei
gers enz. voor een veer zou overblijven.
Blijft een veer op de tegenwoordige plaats
te Velsen behouden, dan zal, naar de mee
ning der commissie, het gemis van de oever
verbinding bij de spoorbrug niet ernstig ge
voeld worden.
Met betrekking tot het veer ter hoogte
van de Casembrootstraat werd opgemerkt,
dat het vaarwater hier zeer breed is. De
veerbooten zouden hier aanzienlijke afme
tingen moeten hebben om bij alle weersge
steldheden dienst te kunnen doen. Eovcn-
dien zou het hier noodig zijn, een overgang
te maken over den spoorweg. Afgezien van
de vraag, of de Nederlandsche Spoorwegen
bereid zouden zijn, daarvoor hun medewer
king te verleenen, zouden de kosten voor het
instellen van een veer hier zeer aanzienlijk
zijn. Tot het instellen van een veer daar
ter plaatse, meent de commissie niet te
moeten adviseeren.
Ten slotte meent de commissie het volgen
de te moeten adviseeren;
1. Bij den Rijkswaterstaat de noodige stap
pen te doen, ten einde zoo spoedig moge
lijk te komen tot den bouw van een rol
brug over de Middensluis.
2. De voorstellen van J. Dienaar te IJ
muiden voor een veerverbinding van het
eindpunt der Mahustraat af tot de Noor-
derslu'.s te aanvaarden.
3. Bij den Rijkswaterstaat aan te dringen
op behoud van een der ponten op de tegen
woordige plaats in het dorp Velsen.
De commissie meent, niet te moeten ingaan
op het verzoek van J. Groen om een sub
sidie van f 20 per week voor een veer over
de haven der Hoogovens.
De heer Dienaar heeft aangeboden, een
geregelden veerdienst te onderhouden, ter
hoogte van het eindpunt van de Mahu
straat van den Zuidelijken kanaaloever tot
aan de Noordersluis met motorbooten, ge
schikt voor 70 a 80 personen. Twee booten
zullen geregeld in dienst zijn, een derde
boot zal dienen tot reserve. De kosten der
drie booten zullen totaal bedragen ongeveer
f 15.000.
De heer Dienaar stelt tot voorwaarde:
a. dat hij gedurende 10 jaar den dienst
mag onderhouden;
b. dat hem een bijdrage uit de gemeente
kas wordt verleend van f 3500 per jaar ge
durende de eerste vijf jaren;
c. dat de gemeente zorg draagt voor den
aanleg der steigers en der afritten.
Het is gebleken, dat althans voorloopig
van de Amsterdamsche Ballast Mij. geen
medewerking kan worden verwacht voor het
maken van een afrit van den IJmuider
straatweg naar de plaats, waar het aanleg-
steigertje is gedacht, omdat ter plaatse een
zandspoor wordt gelegd. Daarom wil de
commissie twee afritten maken van het z.g.
zwarte pad (langs de Centrale) af, één m
Oostelijke en één ln Westelijke richting.
Het woord is nu aan den Raad.
Het Jubileum-geschenk
voor Z.H. den Paus
Een lezer schrijft ons;
„In de N. H. Courant dato 7 Januari,
/Ind ik naast uw verslag van de Werk-
loozenreiletjes te Amsterdam, een uit
voerig bericht uit Rome betreffende een
cadeau ter waarde van L. 2.732.000, ge
schonken aan Z. H. den Paus bij Diens
Gouden Priesterfeest.
Is het niet beter dergelijke geschen
ken zonder vermelding van het be
drag te publiceeren, ter voorkoming van
critiek van zekere zijde?
Gaarne vernam ik uw opinie hierom
trent in de rubriek „Pijltjes",
Bovenstaande vraag behoeft, naar
onze meening, geen aanleiding te geven
tot diepzinnige beschouwingen. Toch
willen wij haar hier behandelen, omdat
misschien ook andere lezers bezwaren
van denzelfden aard hebben geopperd.
Het geldt hier een officieele mededee-
ling van het Vaticaan. Een soort ver
antwoording. Waar het hier een inza
meling betreft, die over de geheele we
reld is gehouden, ligt het voor de hand,
dat ook het afzonderlijk noemen van le
bijdragen der verschillende landen
gewaardeerd wordt. Het bedrag niet
vermelden, zou toch wel den schijn wek
ken van struisvogelpolitiek en evenzeer
aanleiding kunnen geven tot critieke
beschouwingen van on vriendelij ken
aard.
Wie even nadenkt kan intusschen,
ook naar onze meening, tegen publicatie
van het bericht geen groot bezwaar heb
ben.
De inzameling is niet in dezen tijd
gehouden, maar dateert uit een periode,
dat de wereld nog niet gebukt ging
onder de gevolgen van de economische
crisis en er integendeel op de wereld een
zekere welvaart heerschte.
Toen de H. Vader Zijn Gouden Pries
terfeest herdacht, nam een comité van
Prelaten en vooraanstaande katholieke
leeken het initiatief om ter herinnering
aan dit jubileum het Sacramentsaltaar,
waaraan de Paus voor het eerst gecele
breerd had, te vergrooten. Het altaar is
nu gereed. Evenzoo zijn alle werk
zaamheden van het comité bereids ge
ëindigd. Aan dezen feitelijken toestand
valt dus niet veel meer te veranderen.
Maar wij durven toch wel het vermoe
den uiten, dat Onze H. Vader de Paus,
indien het nog mogelijk geweest ware,
gaarne zijn jubileumpenningen, behou
dens instemming van de schenkers, zou
hebben besteed aan de leniging van
anderer nood.
3»
Een jongeman zwaar gewond
Een knecht van een brandstoffenhande-
laar te Bodegraven vond by het sorteeren
van kolen een dynamietpatroon. Niet weten
de wat het was, gooide hij het gevaariyke
voorwerp ter zyde, waar het eenige uren
later gevonden werd door een jeugdigen be
woner van een woonwagen, die het in zyn
zak stak. Des avonds in den woonwagen
van zyn ouders wilde hij zyn vondst nader
bekijken, doch ongelukkig kwam hij te dicht
bij de brandende kachel, met het gevolg, dat
de patroon ontplofte. De explosie was zóó
hevig, dat van alle kanten omwonenden
kwamen toesnellen. Het Interieur van den
woonwagen werd gedeelteiyk vernield. Den
jongen werden drie vingers ten deele afge
rukt, terwijl hy voorts zware verwondingen
aan de beide beenen opliep.
„God-alleschrok Bert.Ben jU
Pauw?"
„Ja.... nogal veranderd, hè? Ik was eerst
by Frans z'n huisopgezocht in 't adres
boekdaar werd me gezegd, dat jullie alle
maal hier wareno, Ja, da's waar ook....
gefeliciteerd met je vrouw's verjaardag
maar hoe zit 't? Doe je nog open? Bepaald
lollig is 't buiten niet."
„Ach ja, neem me niet kwaiyk
liet Bert z'n broer binnentoch even aar
zelend, om 't armoedige uiteriyk
En Pauw stond in de vestibulestak
z'n hand uit, die beter verzorgd was dan z'n
kleeding. Bert nam de hand niet enthou
siastwant hy zag nu beter de schunnige
plunje en vermoedde al iets.Kon echter
moeiiyk anders doen dan vragen of ie bin
nen kwam.
En dat gebeurde.
't Was zooiets als 'n donderslag by zonne-
schyn.
Na de eerste schrik kwam Mia overeind
en gaf Pauw 'n ideetje van 'n zoenvond
dat zelf toch bepaald wat kil, na zestien
jaar, en deed er 'n betere by. De andere
dames volgden 't voorbeeld en de mannen
staken de hand uit....
En hoe ie 't maakteen waar ie-van-
daan kwamen hoe ie zoo ineens uit
de lucht was komen vallen.... en waarom
ie na de eerste twee jaren nooit meer Iets
van zich had laten hooren.... en....
„Laat 'm nou eerst es op z'n gemak gaan
ritten" schoof Bert 'n stoel naar de tafel.
Sophie schonk koffie en liet 'm 'n sigaar ne
men.
„Vertel me eerst es hoe 't met jullie gaat"
vroeg Pauw, terwyi ie de goeie Holland-
sche sigaar aan-pafteVan me zelf is
't straks gauw gezegden by zonderheden
hooren jullie later welals 't jelui ten
minste interesseert, want 't is nogal droog
Dat vader en moeder overleden zyn weet
'k.... Bert nog steeds reiziger voorach,
hoe heet die fabriek ook weer?"
„HU is al vier jaar hoofdvertegen woordleer"
antwoordde Sophie veel te haastig naa-4
Bert z'n zin, die heimelijk, maar he:l e*
l«k liet biyken, dat ze 't vooral niet zoo
mooi moesten voorstellen....
En de anderen begrepen 't
„Nou ja" deed Bert bedachtzaam
„dat woord klinkt wel aardig.... hoofdver
tegenwoordigermaaro, niet dat 'k
mag klagenmaar 't is "n heele verant
woordelijkheidennenou, en Frans..
dat weet je nog niet.die is 'n jaar of vier
geleden voor z'n eigen begonnen
„Ja, dat heb ik gemerkt.... ik zei toch,
dat 'k aan z'n huis was geweest.... 'n aar
dige winkelen gaat 't goed, Frans.,...?"
„Z'n gangetjez'n gangetjeveel
concurrentie, van de. groote firma's en de
coöperatiesmaar
En zoo hadden ze allemaal onder regie
van Bert hun mededeelingen met voor
zichtige reserve.... en keken dan weer
schuins naar Pauw's ongeschoren gezicht en
z'n vroeg-gryze haren en z'n kale broek
„En Coba?" vroeg de onverwachts te
ruggekomen broer
„O, dat gaat best, hoor" glimlachte ze
wat verlegen „ik red me eigen cok wel.
'n beetje last nog van de ouwe kwaal
maar ik heb voor niemand te zorgen...."
„Zoo.zoo.peinsde Pauw even.
vroeg nog naar de kinderenen de ver
dere familieZei toen ineens, dat ie wel
graag 'n boterham zou lustenwant dat
le zcowat de heele dag
Ze schrokken alweer voordat ie was uit
gesprokenen Sophie werkte al met de
broodtrommel, 't botervlootje, de kaas, de
ham
„Wat bedoel je eigenlijk?" Informeerde
Chrishad je geen gelegenheid om te di-
neeren, of
„Dineeren?" lachte Pauw zuurtjes
en zat stakkerig op tafel te staren.
„Dus 't gaat je niet goed?"
„Niet goed? Beroerd.... da's 't goeie
woordnou weten jullie 't meteen't Is
niks meer in Amerika.... niks.... werk
loosheid wat de klok slaat....
„Kom je uit Amerika?"
„Ja.... uit land van de dollar! Maar ik
heb eigenhjk zoowat overal gezeten in die
zestien jaren.... zoo zat 'k hier en zoo zat
'k daarnou snappen jullie meteen dat
'k heel moeiiyk met brieven te achterhalen
was...."
„Maar waarom schreef je zelf nooit meer?
We dachten, dat je dood was."
„Slordigheidsleuren allerlei om
standigheden ook nog.... d'r kwam niet van
schrijven.... wel twintig maal heb ik me
voorgenomen weer es iets van me te laten
hoorenmaar dan kwam er weer wat
tusschen telkens.
Gretig hapte hy in de boterhammen
slikte 'n paar maal moeiiyk, omdat ie zag,
dat ze nogal raar keken
„Nou is 't maar de kwestie" begon le
wat heesch „dat 'k voorloopig graag on
derdak hadbij een van jullie als 't kan..
Ik heb gauw genoeg 'n baantjeik kan
van allesik ben chauffeur, portier, boek
houder, stoker, rechercheur, piloot als 't
moetk heb daar alles aangepakt
„De baantjes liggen hier anders ook niet
opgeschept" liet Bertha al direct merken,
dat 'r man d'r niet in moest vliegen.
„Om de bliksem niet" bevestigde Bert,
stug kykend.
En Chris smaalde; „Dat biyft zestien jaar
weg en.... Nee Coba, stoot me maar niet
anik ben altyd rond voor de vuist, dat
weet jedan weet iedereen wat ie an me
hebik zeg: „Dat biyft zestien jaar weg..
komt gesjochten boven wateren wil dan
maar ineens by z'n familie onderdak heb
ben
„Tja" knikte Frans „Ik kan 't niet
helpen, maar ik moet Chris volkomen gelijk
geven't klinkt misschien wat hard, maar
we moeten de zaken nemen zoo ze zyn
Zestien jaar lang geen boe of baen dan
je broers en zusters tot zoete inval promo-
veeren...."
„Afgezien van de vraag" dronk Gerrit
z'n glaasje leeg of we wel gelegenheid
hebben om je zoo maar ineens te huisves
ten.... we houwe d'r nou direct geen logeer
kamers op na...."
„En dan 't beddegoed" hielp Mia....
„Da's nog niet 't ergste" deed Ida d'r
duitje in 't zakjeMaar de hemel mag
weten hoe lang dat grappie kan duren...."
„Ik krijg wel werk" pleitte Pauw, die
z'n brood al had laten staan verder,En
dan betaal ik alles terug.... ik vraag geen
aalmoezen van jullieMaar 'k wil d'r geen
narigheid om hebben, hoor.Is er geen
een, die me voorloopig kan huisvesten op cre-
dlet? Zeg 't maar gerust als 't niet gaat....
ik heb wel slimmere gevalletjes meegemaakt
in de zestien jaar
Ze zwegen.
Coba stond op en zei eenvoudig: „Ga maar
met my mee, Pauwvannacht kan je wel
in myn beddan ga ik wel in de stoel....
die zit heel gemakkelijken dan schaffen
we morgen wel raad.... ik heb geen huis
houwenwat 't eten betreftdat zal
dus wel gaan'k heb zelf maar weinig
noodig
„Graag, Coba" zei Pauw met tranen
in z'n oogen „En dan moeten we meteen
maar gaan
Hy stond alging zwijgend de kamer
uiten Coba volgde.
Op 't bovenhuisje van Coba nam Pauw
'n cheque van tweeduizend gulden uit z'n
binnenzaken gaf die aan z'n zuster....
„Hier meid.... da's voor de voorloopige
ontkosten
„MaarPauwschrok z'n zuster
zich bleek.... „Heb je dan.... ben Je
fan
„Ik ben geen millionnair.maar t
scheelt toch niet de helft...."
„En dat pakkie dan.... en dat petje...,
en die broek
„Gekocht by 'n uitdragerom de comê-
die zoo natuurlijk mogelijk te kunnen spe
len.... Hoe laat is 't nou? Nog géén half
twaalfKom mee.m'n auto staat ln (Je
buurt in 'n garagewe gaan 'n paar uit-
smyters eten ln „De gouwe leeuw."
