m f750.- f 250.- f125.- f50.- f40.- INTERN. KATHOLIEKE VREDES-ACTIE Dit nummer bestaat uit drie bladen MAANDAG 19 JANUARI 1931 DRIE EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 17669 AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL MAG EEN KRACHTIGE BEWEGING WORDEN TEGEMOET GEZIEN? Het Nederlandsch Episcopaat naar Rome Ernstig motorongeluk te Bergen 27-jarig motorrijder gedood Minister Deckers te Lissabon De 11 Italiaansche vliegtuigen verkocht RAAK Man overboord geslagen en verdronken De heer P. J. Raaijmakers ongesteld Zijn toestand ernstig De staking in Zuid Wales Vandaag hervatting van het werk Engelsche katoenindustrie De uitsluiting begonnen VOORNAAMSTE cXIEUWS J. J. WEBER ZOON Haarlem De Merapi-ramp Telegrafisch Weerbericht De aardbeving in Mexico 116 dooden Brandstichting te Bergen Keilner meldt zich bij de politie aan DUREAUX NA8SAULAAN 49 Telefoon No. 13866 (drie UJnen) Postrekening; No. 5970. ABONNEMENTENvoor Haarlem eis Agentschappen: per week 25 et.; per kwartaal 3.25; per post, per kwartaal 3.58 bi) vooruitbetaling. ADVERTENTIEN 35 ct. p. regel VRAAG- EN AANBOD-ADVERTEN TIES, 11 regels 60 ct. p. plaatsing; elke regel meer 15 ct., bij vooruitbet. Bij contract belangrijke korting. INGEZONDEN MEDEDEELINGEN tusschen den tekst 60 ct. per regel. Alle abonné** 00 dit blad zijn ingevolge de verzekeringsvoorwaarden g QCsDJl tegen ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen I UÜUÜ.~ Levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door verlies van beide armen, beide beenen of beide oogen bij een ongeval met doodeliiken afloop bij verlies van een hand. een voet of een oog bij verlies van een duim of wijsvinger bij een breuk van been of arm bij verlies van *n anderen vinger. Er is in den loop der tijden wel veel veranderd! Somber-gestemde personen mogen dan beweren, dat de wereld m geen enkel opzicht is vooruitgegaan, we kunnen ons voorstellen, dat er óók zijn, die dit pessimisme niet deelen. Wijzen we b.v. eens op de veranderde mentaliteit ten opzichte van den oorlog. Er zijn tijden geweest, dat men den oorlog, die toen waarschijnlijk even hard verfoeid werd als thans (denken we aan de Litanie van Alle Heiligen: >,Van pest, hongersnood en oorlog verlos ons Heer") toch geheel beschouwde en in die dagen moést beschouwen als een noodzakelijk, onafwendbaar kwaad. Men had den wreeden krijg eenmaal te aanvaarden; een anderen uitweg zag men niet, de omstandigheden dwongen er soms toe. Burchten, stéden en gewes ten trokken tegen elkaar op. Later deden dit de landen en het kwaad van den oorlog werd hiermee zóó groot, dat lang zamerhand de vernietiging van een gansche beschaving te gebeuren zou staan. Sprak Z. H. Paus Pius XI niet nog onlangs van een te ontketenen oor log als van een massalen menschen- moord, een zekeren zelfmoord der vol keren? Maar zie, met de verergering van het kwaad, kwam óók de groeiende opstan digheid daartegen: de veranderde men taliteit, ook vooral mogelijk gemaakt door de andere omstandigheden. Was er vóór den wereldbrand sprake van pacifisme, nimmer is het strijdend pacifisme, het actieve Vredeswerk zoó groot en krachtig en overtuigend en öiet-tegen-te-houden geweest, als na den barbaarschen oorlog van 19141918. Overal, in alle landen, over de heele wereld, groeide het grondige verzet. De goed-willenden vroegen zich al meer en ernstiger af: Kan dit thans niet anders? En die vraag was inderdaad gemoti veerd van menschen, welke zich werke lijk beschaafd wilden noemen. Want we realiseeren die gewichtige Zaken niet voldoende is oorlogvoeren met de bruutste en geraffineerdste machtsmiddelen inderdaad niet het summum van onbeschaafdheid? Stellen we ons toch eens zoo concreet mogelijk voor, wat er bij een oorlog eigenlijk geschiedt, wat hij zeggen wil. In de landen-samenleving is er, op zekeren keer, sprake van een conflict. Deze geschillen zullen voorkomen zoo lang menschen menschen zijn. Het eene land meent in zijn recht te zijn, het andere echter meestal, liever gezegd altijd, ook. Er is geen oplossing. Nu klinkt het: „Te wapen!" „Die kreet slaat als een geesel los," om met den dichter te spre ken. Men grijpt naar mensch en ding Vernietigende middelen, middelen van ongekende wreedheid en barbaarschheid, die in een ordelijk land door geen enkel individu, bij een meening-geschil, onge straft zouden mogen worden toegepast. Men gaat elkaar wild en gruwelijk te lijf, moordend en verminkend, dat de hemel rood is van vuur en rook, en de aarde gedrenkt met het bloed der onge- lukkigen. Wie de sterkste is wint, dus niet steeds hij, die werkelijk in zijn recht was. Welk een verschrikkelijke misvatting, Welk een ramp, welk een ziele- en lichaamsnood, welk een scha en schan de, voor alle twee partijen, voor over wonnenen, doch óók voor z.g. overwin naars. Het is geen wonder, dat hoogstaande, ernstige, verstandige mannen zich nog eens en nóg eens die vraag stelden: >,Kan dit nu niet anders?" Van de Heilige Pausen is de droefheid om zulk een leed bekend en hun voort durende strijd tegen het afschuwelijke. Z. H. Benedictus XV stierf met ae hooit te vergeten woorden op zijn dier bare lippen: „Ik offer mijn leven voor den vrede der wereld". En is het heilige hart van den innig goeden Paus Pius X hiet waarlijk gebroken van smart over zóó veel droefheid en ellende? Met de Vredes-Pausen stonden Wilson Stresemann, staan Briand en Kellogg on Beelaerts steeds op de bres voor den Vrede. Er is een Volkenbond verrezen, een huttig en verdienstelijk wereld-instituut, dat in zijn betrekkelijk kort bestaan reeds veel deed voor den georganiseer- den Vrede, reeds enkele gewapende con flicten voorkwam; een Volkenbond, dien Wij, naar het dringend advies van Pau sen en Bisschoppen; moeten steunen, Zooveel 't in ons vermogen is. En een der laatste uitvloeisels van dien Volkenbond is: de ernstige poging °m tot een algeheele en gelijktijdige °htwapening te komen. De voorbereidende conferentie voor ^le ontwapening heeft reeds plaats ge had en al zijn de resultaten niet &1 te bevredigend, toch zal binnen afzienba- ren tijd de officieele ontwapeningscon ferentie plaats hebben en hierop is nu de hoop van velen, zoo niet van allen, geheel gevestigd. Het slagen van deze conferentie, eenig in de wereldhistorie, is van geweldig, ja van beangstigend groot belang! Aan dat welslagen moeten en kunnen allen medewerken, in broederlijk ver band. De Katholieken, met hun wereld organisatie, mogen en moeten daarbij m de eerste rijen staan. En daar is o, trots en vreugde alle kans op! De resolutie voor ontwape ning door het bestuur van het „Inter nationaal Secretariaat van de Christe lijk geïnspireerde democratische par tijen", waaronder vele eerste-rangs Ka tholieke Staatsmannen, is daarvan het blijde bewijs. En er is méér. In vele bladen van ons land wordt er thans op aangedrongen om spoedig een internationale, Katholieke Vredes-actie te krijgen, die aan de groote ontwape ningsconferentie voorafgaat en haar ge wicht in de schaal dezer conferentie werpt, ten gunste van den Wereldvrede, van ontwapening en afschaffing van den dienstplicht. Zelfs „Het Volk", dat tot dusver de Katholieke Vredesbeweging vrijwel dood zweeg, juichte zoo'n Roomsche ontwape ningsactie van harte toe, evenals andere, niet-Katholieke bladen. Wat zal nu echter de beste inzet zijn dezer belangrijke actie van Katholieke zijde? We zijn het geheel met de „N. Venlo- sche Courant" eens, die o.m. schreef: „Nederland is een klein land, maar als het wil, kan het veel. Onze R. K. Vredesbond moet den stoot kunnen geven tot een internationaal congres ter bevordering van den wereldvrede en dat vóór de Volkenbondsbijeenkomst." Juist, dit is de aangewezen weg, te meer daar deze organisatie, welke on langs haar eerste lustrum vierde, reeds geruimen tijd schriftelijk en mondeling contact zocht en kreeg met de verschil lende leiders der buitenlandsche Katho lieke pacifistische organisaties in de oude en nieuwe wereld. Het zal geenszins tot de onmogelijk heden behooren, dat de Vredesbond in Nederland binnenkort, laat ons zeggen in 't voorjaar, b.v. te Den Haag, een bij eenkomst belegt, waar de vertegenwoor digers der Kath. Vredesvereenigingen in Frankrijk, Engeland, Duitschland, Ame rika, enz., enz. de eerste besprekingen over de zoo belangrijke materie inleiden. Geleidelijk kan dan verder worden ge bouwd. De bedoeling moet zijn, dat de Katho lieke Vredes-Internationale (de naam is hiermee ook reeds gevonden!) haar houding bepaald en haar advies en mee ning gereed heeft zéér tijdig vóór de ontwapeningsconferentie en aan deze haar inzicht en bedoelingen te kennen geeft. We hopen van harte, dat alle krachten zullen worden ingespannen en dat men een energieke actie verwachten mag. Want het monster van den oorlog, ge voed door verkeerde tradities, duivelsche complicaties en wat dies meer zij, kan alleen doelmatig en met resultaat be streden worden door de energieke daad van allen, door de scherpe concentratie van verstand, gevoel en wil van hen, die het nü genoeg achten en die zich heilig voornamen hun beste krachten te geven om een eind te maken aan den mensch- onteerenden, minderwaardigen oorlog. Gemakkelijk gaat dit niet: de wereld is zoo groot en de omstandigheden zijn dikwijls zoo ingewikkeld. Bij vroeger eeuwen vergeleken (ook in dit opzicht is er iets veranderd) wordt de internationale strijd tegen het wapengeweld echter zeer vergemakke lijkt door den technischen vooruitgang der wereld, welke, ten goede aange wend, faciliteiten oplevert aan de wer kers voor den Vrede, o.m. een snel ver keer, een goed8 wereldoverzicht, enz., die nog mogen worden aangevuld met de invoering, in alle landen, van het ver plichte wereld-voertaal-onderwijs zoo dat het vergaderen niet wordt bemoei lijkt door een niet verstaan van elkan der, 't geen thans door assistentie van tolken eenigszins gebrekkig verholpen wordt. Voorts moge het straks aan de veree- nigde groote pacifistische groepen vooral gelukken om den wil der volkeren dui delijk kenbaar te maken aan de diplo maten ter ontwapeningsconferentie, op dat aan den onnat uurlij ken toestand een einde komt, welke hierin is gelegen, dat, terwijl de allergrootste meerderheid der diverse volkeren den oorlog gedeci deerd niet meer wenscht, hij nochtans mogelijk is. Doen de diplomaten dus wat de massa, die hen toch afgevaardigd heeft en wier belangen zij te dienen hebben, wenscht en wiJ, dan is het resultaat der Ontwa peningsconferentie, dat er een radicale ontwapening komt over de heele wereld, dat de dienstdwang wordt afgeschaft, dat bij voorkomende conflicten tusschen de Tanden het Recht, en uitsluitend het Recht, de oplossing brengt. Welk een stap vooruit zou de wereld gedaan hebben indien zulks tot stand kwam en met welk een voldoening zou den de Katholieken mogen neerzien op hun vóór-actie, die dit mede mogelijk maakte! Mocht er dan ook eens een beroep worden gedaan op den finantieelen (.f moreelen steun van wien ook, dat hij dan zonder aarzelen helpe. Voorloopig zal de groote Katholieke beweging voor den Vrede het best ge baat zijn met het vurig gebed van velen tot Maria, de Koningin des Vredes, op Wier hooge Voorspraak God's hulp wel zeker is. KO DE HAAN. De malaise moet bestreden, 't Is nu maar de kwestie hoe? Kan je hier de zaak aanpakken Als de horens van een koe? Ja! de groote economen Zoeken naar een theorie, Naar een prachtige formule Hokus, pokus, een, twee, drie! Maar ze hebben wat gevonden! JVant de knapste man doceert: Spaarzaamheid en zuinig leven s thans absoluut verkeerd! 3eld moet rollen! geld moet rollen! En goed rollen, asjeblief! Want een kous of beurs met duiten is volstrekt niet productief. 3eze uitspraak doet mij juichen; Dg idee is geniaal. 'aar de meesle-. zullen zeggen: Mij ontbreekt het kapitaal En nu krijg je weer de kwestie, Die men daaglijks ondervindt: Ieder zit, verheugd, te wachten Totde andere begint! MARTIN BERDEN. De 27-jarige motorrijder Vis, uit Alkmaar, kwam Zondag, door het slippen van zijn motor, in de Eeuwigelaan te Bergen zoo danig te vallen, dat de dood onmiddellijk intrad. De heer Vis was ongehuwd. De Nederlandsche gezant té Lissabon heeft ter eere van den Nederlandschen Minister van Oorlóg een diner aangeboden. Het corps diplomatique, verscheidene ad miraals en de officieren van de in de Taag voor anker liggende Nederlandsche torpe dobooten namen eraan deel. Bij gelegenheid der Rerum Novarum- herdenking en der inwijding van het Priester- College (Van onzen Romeinschen Correspondent) Naar wij vernemen, zal half Mei misschien heel het Nederlandsch Episcopaat, en in elk geval het grootste gedeelte daarvan, naar de Eeuwige Stad komen, ten eerste, om de verschillende bedevaarten van werkgevers- en werknemers-organisaties die deelnemen aan de Rerum Novarum-herdenking, te lei den, en ten tweede, om tegenwoordig te zijn bij de inwijding van het Nederlandsch Priester college te Rome. Deelname aan deze dubbele plechtigheid is nog niet toegezegd door de Bisschoppen van Roermond en Breda. Daarentegen staat vast, dat de Aartsbisschop, Mgr. J. H. G. Jansen, en de Bisschoppen van Haarlem en 's Her togenbosch, H.H. D.D. H.H. Mgr. J. Aengenent en Mgr. A. Diepen, de reis naar Rome zullen ondernemen, zeer waarschijnlijk met de Rerum Novarum-bedevaart. De inwijding van het Nederlandsch Priester-College zal vermoedelijk plaats heb ben in den morgen van Zaterdag 16 Mei, en wei door den Aartsbisschop Mgr. Jansen. Z.Em. Kard. Van Rossum en Z.Exc. Jhr. Ruys de Beerenbrouck zullen hierbij tegen woordig zijn. Met den bouw van het Priester-College is men bereids gereed gekomen en ook de in richting maakt goede vorderingen. Men hoopt het einde Februari of begin Maart in gebruik te kunnen nemen. De inwijding werd uitgesteld tot half Mei, omdat dan, ter gelegenheid der Rerum Novarum-herdenking, vele Nederlanders naar de Eeuwige Stad komen, die wel niet zullen nalaten door hun tegenwoordigheid blijk te geven van belang stelling voor en trots op dit groote monument der weldadigheid van Roomsch Nederland. Zooals men zich herinneren zal, werd de eerste steen voor het Priester-College gelegd door Mgr. H. van de Wetering z.g. tijdens de Nederlandsche Jubileum-Bedevaart van April 1929. Voor 50.000 zakken koffie? Volgens een te Parijs uit Rio de Janeiro binnengekomen bericht, meldt het* aldaar verschijnende „Journal", dat de Braziliaan- sche regeering de 11 Italiaansche watervlieg tuigen heeft aangekocht. De koop zou dan betaald worden met 50COO zakken koffie. Het zestigjarig bestaan van het Duitsche JRijk PST*-'1:? Gisteren werd in Duitschland het zestig-ja rig bestaan gevierd van het Duitsche Rijk- De feesten culmineerden in een groot defi- van alle historische Regimentsvaandels voor het gebouw van den Rijksdag te Beriii n. Hierboven een afbeelding van den optocht Oud-Minister Treub, die in de Haagsche Post herinneringen schrijft, oordeelt in zijn artikel van deze week aldus: „De mobilisatie (van 1914) heeft aan het land veel geld gekost; zij heeft vele jonge menschen tijdelijk uit hun werk gehaald, aan kostwinners moeilijkheden bereid, som mige jongelieden gestoord in hun studie en hen verplicht van carrière te veranderen en dergelijke onaangenaamheden meer. Maar in vergelijking met de ellende, die over het land zou zijn gekomen, indien Nederland ook, door niet zijn grenzen zoo goed moge lijk te bewaken en te toonen, dat het nipt zonder slag oi stoot hetzij aan de eene hetzij aan de andere partij in den schoot zou val len, het lot van België had moeten deelen, en op zijn beurt kampplaats was geworden, verzinken al die kosten en opofferingen in het niet. Indien Troelstra destijds gesproken had als de heer Albarda nu, zou hij door het volk zijn gesteanigd. Trouwens, Albarda ste- ke de hand maar in eigen boezem en be denke eens. hoe zijn eigen stemming in het eind van Juli en het begin van Augustus 1914 was. Gelukkig is er. ook bij de sociaal democraten, een heele afstand tusschen het woord wanneer er géén en de daad wan neer er wèl gevaar dreigt." Deze laatste opmerking geeft, zegt „De Avondpost", ook ons standpunt weer. Als het noodig mocht blijken, een mobilisatie als vredes-maatregel toe te passen, d.w.z. om ons land te beschermen, dan zullen de so cialisten wel anders piepen dan ze nu doen. Overigens spreekt het stukje, voor zich zelf. Nabij Helgoland De schipper van den hedenmorgen in IJmuiden teruggekomen stoomtrawler „Eme rald IJm. 79" rapporteerde, dat tijdens de visscherij op de Noordzee, ter hoogte van Helgoland, Zaterdagmorgen de 25-jarige on gehuwde matroos P. Geelok over boord is ge slagen en verdronken. Het slachtoffer was afkomstig uit Pemis, gehuwd en had geen kinderen. De heer P. J. Raaijmakers, oud-secretaris generaal der Rijksverzekeringsbank, die in Huize „Duinrust" sinds vele jaren inwonende is, is Zaterdag door een beroerte getroffen. Ook blijkt de linkerlong aangedaan te zijn. - Alhoewel de afgeloopen nacht vrij gunstig is geweest, blijft de toestand met het oog op zijn bijna 84-jarigen leeftijd zeer bedenkelijk. Zaterdag is hij van de laatste H.H. Sacra menten voorzien. Een conferentie van afgevaardigden der miinwerkersfederatie van Zuid-Wales be sloot met 169 tegen 72 stemmen de voor waarden der mijneigenaars te aanvaarden, waarover 15 dezer te Londen voorloopige overeenstemming werd verkregen. Zij gaf het parool uit Maandag den arbeid te her vatten. De onderhandelingen tot oplossing van het geschil in de katoenindustrie zijn mislukt, na dat men ruim 11 uur beraadslaagd had. De bond der wevers en spinners had uitstel van 14 dagen voor de uitsluiting ver zocht. In dien tusschentijd wilden zij be raadslagen over een nieuwe overeenkomst met de patroons. De werkgevers hebben dit verzoek evenwel van de hand gewezen. Als de uitsluiting »an- ger dan acht dagen duurt, zijn de patroons voornemens hun fabrieken te sluiten, waar door het aantal werklooze arbeiders tot 500.000 zou stijgen. Thans staan 700.000 weefgetouwen stil; meer dan 200.000 arbeiders zijn zonder werk. De heer P. J. Raaijmakers, oud-secretaris- generaal van de Rijksverzekeringsbank, ern stig ongesteld. (blz. 1, lste blad) De uitsluiting in de Engelsche katoen industrie begonnen 200.000 arbeiders zon der werk. (blz. 1, lste blad) De staking in Zuid-Wales is definitief op geheven. (blz. 1, lste blad) Bij het Merapi-comité in Nederland is tot nu toe een bedrag van 154.298 ingeko men; het comité in Nederl. Oost-Indië ont ving tot 15 Jan. j.l. 114.225. (blz. 1, lste blad) Bij een verzetbeweging in het Tegalsche (N. O. I.), welke inmiddels weer is gebro ken, werden 7 personen gewond (blz. 2, lste blad) De storm van Vrijdag en Zaterdag. (blz. 1, 2de blad) Generaal J. J. G. baron v. Voorst tot Voorst overleden. (blz. 1, 2de blad) De N.V. Alg. Spaarverzekering te 's-Gra- venhage onder de noodregeling. (blz. 4, 2de blad) Het ontslag bij de Philips-fabrieken. (blz. 4, 2de blad) Discussies in de vergadering van obliga- tiehouders der Sodalitas Medicorum. (blz. 4, 2de blad) t Fransche Kamer Verhooging van den graanprijs. (blz. 3, 2de blad) Conflict in Frankrijk's schoenindustrie 6000 arbeiders staken. (blz. 3, 2de blad) De Europeesche Commissie Waardee ring voor Colijn. (blz. 3, 2de blad) Groote brand te Berlijn bij de Siemens Plania Werke. (blz. 3, 2de blad) Herdenking van de stichting van het Duit sche Rijk. In Duitschland, in den Volkenbond. Wat Hitier er van zegt. (blz. 3, 2de blad) ^ÖERlWf.^ Barometerstand 9 uur v.m.: 760. Stilstand. FABRIKANTEN OPTICIENS Groote Houtstraat 166 LICHT OP. De lantaanrs moeten morgen worden opgestoken om: 4.52 uur. De bijdragen in ons land en in Ned. Indië Blijkens de tweede verantwoording van het Merapi-Comité hier te lande is tot nu toe aan bijdragen binnengekomen een totaal bedrag van f 154.298.16. Het Centraal Merapi-Comité in Nederl. Oost-Indië ontving tot 15 Jan. f 114.225.72. Waarneming per vliegtuig De „Mataram" meldt, dat de vulkanoloog Harloff den Gouverneur van Djocjakarta at tendeerde op de wenschelijkheid van de in richting van waarnemingsposten boven de hoog gelegen kampongs in het gebied van den bovenloop van de Krassak (de grens rivier tusschen Djockjakarta en Kedoe) ten einde waar te nemen in hoeverre ontruiming noodig is in verband met de werking van den Merapi. Zaterdagmorgen heeft de heer Harloff in een legervliegtuig gedurende anderhalf uur boven deny Merapi gevlogen, welke op het oog den indruk geeft van sterker werking dan een week geleden, hetgeen echter op die wijze zeer lastig te constateeren is, waarom veertig luchtfoto's genomen werden. Hoogste barometerstand 770.1 te La Co- runa. Laagste barometerstand 748.0 te Ingö en Memel. Verwachting: Krachtige tot matigen, Wes telijke tot Zuid westelijken wind, betrokken of zwaar bewolkt, met hagelbuitjes of regen, mogelijk tijdelijk opklarend, iets zachter, vooral des nachts. Tot nog toe berekent men, dat tengevolge van de aardbeving 65 personen gedood zijn, waarvan 20 te Miahuatlan, 11 te Oaxaca en 30 te Guelpova. Gemeld wordt nog, dat in de stad Zimat- lan 51 personen het leven zouden hebben verloren. Eii de politie te Bergen heeft zien aan gemeld de keilner B., die aan de politie heeft bekend, zich aan brandstichting te hebben schuldig gemaakt. Zoo heeft B. in de laatste jaren in de ge meente Bergen een tweetal branden gesticht, n.l. in de tooneelzaal van de Hotel-Mij. .De Rustende Jager" en In de werkplaats van den fotograaf Schoen. Beide perceelen brandden destijds ge heel af. B. is naar het Huis van Bewaring te Alk maar overgebracht.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1931 | | pagina 1