1250.-
f 3000.-
f 750.-
f 125.-
140.-
Dit nummer bestaat uit drie bladen
DONDERDAG 12 MAART 1931
DRIE EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 17714
AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL
-.RELIGIEUS"
Verwant
Nationale Bedevaart naar Dokkum
De plannen voor den raad-
huisbouw te Bloemendaal
In Mei bespreking in den raad?
De brand in de
Barteljorisstraat
Het hooger beroep ingetrokken
De begrafenis der slachtoffers van de „Noordpool" te Fraserburgh
Het Ijs In de Zuiderzee
Het a.s. proces
tegen den Dusseldorfscben
moordenaar
250 getuigen en 15 deskundigen
zullen worden gehoord
Nederland en België
Leugens van Molotow
Belangstelling voor Gandhi
Het vergaan van de „IJmuiden 132'
Groote brand in Indie
Patoemboekan grootendeels
verdwenen
Weer een Indische vulcaan in
werking
Tragisch ongeluk
Treiler-Visscherij in de
Moray Firth
Internationale overeenkomst tot
uits.'uiting van buitenlandsche
treilers gevraagd
De Belgische
Defensieplannen
Generaal Galet over Nederlands
defensiepolitiek
Engelsche
Marïnebegrooting
Rede van Alexander
VOORNAAMSTE cJRIEUWS
J. J. WEBER ZOON
OPTICIENS - FABRIKANTEN
Groote Houtstraat 166 Haarlem
Telegrafisch Weerbericht
De moeiliikheden in Spanje
Nieuwe regeeringskrisis in
Frankrijk
BUREAUXNA8SAULAAN49
Telefoon No. 13866 (drie Ijjnen)
Postrekening No. 5970.
ABONNEMENTEN: voor Haarlem en
Agentschappen: per week 25 ct.; per
kwartaal 3.25; per post, per kwartaal
3.58 b(j vooruitbetaling.
HAARLEMSCHE COIIRA
ADVERTENTIEN 35 ct. p. regel
VRAAG- EN AANBOD-AD VERTEN.
TIES. 14 regels 60 ct p. plaatsing;
elke regel meer 15 ct. b|j vooruitbek
B|j contract belangrijke korting.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
tusschen den tekst 60 ct per regel.
ahonne's op dit blad zijn ingevolge de verzekeringsvoorwaarden
tegen ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen:
Levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door
verlies van beide armen, beide beenen of beide oogen
bij een ongeval met
doodelijken afloop
bij verlies van een hand
een voet of een oog
bij verlies van een
duim of wijsvinger
bij een breuk van
been of arm
bii verlies van 'n
anderen vinger
Bij gelegenheid van een voor enkele
dagen te Amsterdam gehouden „Marxis
tisch Week-end", is door een tweetal
prekers het onderwerp „Atheïsme en
kapitalisme" behandeld.
Een> der sprekers was de welbekende
sociaal-demokraat en vrijdenker A. H.
Gerhard, die rondweg erkende, dat het
Socialisme in zijn oorsprong atheïstisch
^asvolgens het verslag in de sociaal-
demokratische pers zei hij:
„Een andere dialectiek zorgde er voov
dat de atheïstische inzichten van boven
naar beneden ook bij de lagere k assen
doordrongen en dus lag het in de lijn
dat Marx en Engels in den modernen
zin van het woord vrijdenkers genoemd
kunnen worden De socialistische bewe
ging als beweging is geboren uit en door
de vrijdenkers. Zooals de kerk zich ont
popte als de hevigste vijand van het so
cialisme, werd het atheïsme een vijan
dige macht tegenover het kapitalisme,
omdat het den geest der arbeiders vrij
maakte."
Heeft u dat goed gelezen?
.,De socialistische beweging als bewe
ging is geboren uit en door de vrijden
kers"!
Is het nu niet ondenkbaar dat de so
cialistische beweging sindsdien haar af
stamming verloochend zou hebben?
Het socialisme is nog steeds atheïs
tisch.
Merkwaardig is intusschen wat de
heer Gerhard nog verder vertelde; vol
kerts bedoeld verslag eindigde hij:
„zijn boeiend en zeer veelzijdig be
toog met een paar, naar hij zeide, zeer
aanvalbare stellingen. Hij betoogde n.l.,
dat elk goed socialist en elk goed his
torisch materialist religieus is, want zü
erkennen de onvoorwaardelijke onder
werping aan krachten buiten hen."
Bat noemen wij een staaltje van
katheder -dronkenschap
Elk goed socialist en elk goed histo-
Hsch materialist is religieus.
En waarom?
Omdat beiden de onvoorwaardelijke
onderwerping aan krachten buiten hen
erkennen
Ziedaar de atheïsten opeens tot rell-
Sieuze menschen omgetooverd.
Nog. nooit hebben wij met het woord
Religieus zoo zien sollen.
Heel juist merkt „De Avondpost"
öaar aanleiding hiervan op:
„Ja, het begrip „religie" is zeer rek
baar, maar dat het rekbaar genoeg zou
zijn, om zelfs atheïsten te omvatten,
weigeren wij aan te nemen. Er zijn
menschen, en ook, ongetwijfeld, socialis
ten, die slechts één kracht „buiten hen"
erkennen: het noodlot. Dus: zij zouden
religieus zijn?
De begrippen „religie" en „godsdienst"
dekken elkander niet, maar dat zij el
kaar dicht naderen, staat vast. Daar
om kan een atheïst niet religieus zijn."
Laten de atheïsten zich liever
donder smoesjes atheïsten blijven noe-
öien en het woord religieus niet ont
mijden met hun godloochenaarsmond!
Natuurlijk blijft de Vrij denkers-ver-
Ceniging ,JDe Dageraad" niet in gebreke,
een actie tegen de voorgenomen straf
baarstelling van godslastering op touw
te zetten.
Zoo zien wij aangekondigd, dat er
Maandag a.s. te Amsterdam vanwege
hDe Dageraad" een openbare protest-
Vergadering zal gehouden worden „ter
bespreking van het aangekondigde
Voornemen der regeering om een straf
bepaling inzake godslastering te ont
werpen".
Dat is natuurlijk hun edele vrijden
kersplicht.
Maar en nu komt het pikante
Wie zullen er de sprekers zijn?
„Het Volk" weet mee te deelen, dat
».als sprekers zullen optreden onze par-
tijgenooten Edo Fimmen, J. Hoving en
J. Schmidt".
„Onze partij genooten".
Drie sociaal-democraten vormen het
sprekers-college van een „Dageraads"-
Vergadering, welke zal eischen, gods
lastering niet V.rafbaar te doen blij
ven, omdat ze naar hartelust God wil
len mogen lasteren.
Vrijdenkerij en socialisme, wèl zeer
Verwante dingen.
Gerhard heeft toch maar groot ge
lijk.
Men kan ook zeggen, dat de drie ge
doemde heeren hier optreden, omdat
Sij naar Gerhard's opvatting zoo
Swaar „religieus" zijn.
Bat komt volgens hem toch op het-
Selfde neer.
Be Nationale Bedevaart ter eere van de
H.H. Bonifatius en Gezellen naar Dokkum,
Ssi dit jaar op Zondag en Maandag 9 en 10
Augustus worden gehouden.
2.H. Exc Mgr. J. H. G. Jansen, Aartsbis
schop van Utrecht, zal deze Nationale
bedevaart geleiden.
Dezer dagen is gemeld, dat door de daar
toe aangezochte zeven architecten de ont
werpen waren ingezonden voor den bouw
van een raadhuis te Bloemendaal. Deze
plannen zijn thans in handen gesteld van
de deskundigencommissie, bestaande uit de
heeren A. R. Hulshoff, stads-architect te
Amsterdam, Ir. J. Gratama, particulier ar
chitect te Amsterdam en J. de Jong Czn.,
directeur van Publieke Werken te Bloemen
daal.
Deze commissie zal rapport opmaken en
dit uitbrengen aan de uit den raad gevorm
de commissie voor den raadhuisbouw. In
onderling overleg zullen deze beide commis
sies vervolgens het vraagstuk bespreken en
daarna zullen de plannen ter bespreking
komen in den raad. Het zal nog wel even
duren, 'alvorens het zoover is. Verwacht
wordt, dat over een dag of veertien de des
kundigencommissie rapport zal uitbrengen
aan de raadhuisbouwcommissie.
Waarschijnlijk zal een aparte raadsverga
dering belegd worden ter bespreking van
den raadhuisbouw. Deze zal echter wel niet
vóór einde April, begin Mei gehouden wor
den.
Het ligt in de bedoeling, de ingekomen
ontwerpen te exposeeren, doch dit zal eerst
gebeuren, nadat de kwestie in den raad be
handeld is.
Zooals bekend, had de Officier van Justi
tie bij de Haariemsche Rechtbank hooger
beroep aangeteekend tegen het vrijsprekend
vonnis tegen den verdachte van de brand
stichting in het perceel in de Barteljoris
straat, waarin toentertijd gevestigd was de
N. V. Handelshuis „Het Centrum."
Naar wij thans vernemen heeft de Officier
dit hooger beroep ingetrokken, waarmede de
zaak afgehandeld is.
De vrijspraak der rechtbank is daarmede
ln kracht van gewijsde gegaan.
Teö zuiden van Enkhuizen zijn in de Zui
derzee de ijsvelden weggedreven. Ten Noor
den van de stad is de zee geheel open. Alleen
in 't Krabbersgat is nog een strook drijfijs.
De vaart voor stoom- en motorvaartuigen
kan langs Enkhuizen worden hervat.
De scheepvaart veel verbeterd.
De scheepvaart vanaf Amsterdam naar de
Zuiderzee is veel verbeterd. Het Buiten-IJ
levert nog groote belemmeringen op, doch het
Pampus is door den Noordwesten wind groo-
tendeels ijsvrij gemaakt. Buiten den Durger-
dammer vuurtoren is het open water en het
ijs is langs de Zuidkust samengedrongen.
Men verwacht, dat de behandeling van
het proces tegen den beruehten Dussel-
dorfschen moordenaar Peter Kurten 8 a If)
dagen zal duren.
Er zijn n.l. niet minder dan 250 getuigen
en 15 deskundigen gedagvaard.
De rechtbank zal een beroep op de pers
doen, om sensationeele berichtgeving van
het proces te vermijden.
Fotografeeren en teekenen in de recht
zaal zal streng worden verboden.
Te Fraserburgh (Schotland) vond de begra fenis plaats van de slachtoffers van den trawler „Noordpool IJm. 132", die tijdens
den jongden storm in de Moray Firth verging. De deelneming der bevolking was groot. Onze foto bevestigt de juistheid
van onze berichten, die spraken van een kilometcrlangen lijkstoet. Zcoals bekend is, zullen de gevallen, dappere zee'ieden naar
Holland worden overgebracht, om daar te worden begraven. Moge hun teraardebe stelling hier niet minder plechtig zijn
Een optimistische verklaring van Minister
Hijmans
Een B. T. A.-bericht meldt uit Brussel:
Joris verklaarde gisterenavond in de Ka
mer, dat Antwerpen niet vijandig staat
tegenover de Nederlandsehe havens. Wat
het vraagt is beëindiging van de aange
knoopte onderhandelingen en een overeen
komst waarbij rekening werdt gehouden
met de belangen der Belgen.
Hijmans, de minister van buitenlandsche
zaken, verklaarde, dat de betrekkingen met
Nederland hoe langer hoe hartelijker wer
den en dat de gedachtenwisseling waar
schijnlijk tct resultaat zal hebben, dat met
Nederland een overeenkomst tot stand za!
komen ten aanzien van de Schelde. De gun
stige symptomen worden steeds talrijker.
Tegenspraak van zijn bewerlhgcn
Volgens de officieele berichten uit Mos
kou, heeft Molotow in het Congres van
Sovjetraden een officieus bericht voo: ge
lezen, volgens welke de vertegenwoordiger
van het Vaticaan in Oostenrijk het denk
beeld had geopperd, om een internationaal
congres te Weenen bijeen te roepen, ten
einde een eenheidsfront tegen de Sovjet-
Unie te vormen.
De „Reichspost", het hoofdorgaan van
de christeiyk-sociale partij, verklaart thans,
bevoegd te zijn, om beslist uit te spreken,
dat Molotow's verklaring onwaar is.
De Pauselijke Nuntius te Weenen, Mgr.
dr. Sibilia, heeft nooit een dergelijk be
richt het licht doen zien en wanneer Molo
tow een dergelijk bericht heeft voorgeleden,
kan dat niet anders dan een vervalsching
zijn.
Een vrouw gedood
Voor een massa-vergadering te Bombay,
waar Gandhi een rede zou houden, bestond
zoo'n ontzaglijke belangstelling, dat de
menschenmenigte schier niet was te over
zien.
Het gedrang was zoo hevig, dat een vrouw
werd gedood en zeven personen ernstig
werden gewond.
Gandhi moest, na enkele woorden, de
bijeenkomst ontbinden.
(Volgens een Engelsche uitvinding
zal het diner der toekomst in
tabletten genoten worden).
Als wij nog een weinig jaren
Oefenen ons in geduld,
Krijgen wij een nieuw soort maaltijd,
Naar ons heden is onthuld.
Vitaminen, vetten, zouten
Zijn verpakt tn een tablet,
Dat ons op een enkel bordje
Netjes dan wordt voorgezet.
Soepen, vleesch, diverse groenten,
Aardappels en saus en visch,
Kortom, alle heerliikheden
Sieren als tablet den disch.
Bij het opstaan ln de vroegte,
Aan de lunch om twaalf uur,
Aan 't diner in d'avondstonde,
Houdt men zijn tabletten-kuur.
Een menu van vijftien centen
Biedt één gang doch wil men meer,
Voor zes neergetelde stuivers
Leeft men in Luilekkerland-sfeer.
Dan ontvangt men een tabletje
Met gerechten heerlijk-fijn,
Waarvoor in deez' oude wereld
Vijf gangen benoodigd zijn.
Doch hoe prettig zoo'n diner zij,
In tablet-vorm voorgezet,
't Allerbeste is voorzeker,
Dat men ons bespaart die pret!
F.
Het aan land brengen van een der lijkeu. Diep oneer den indruk slaat de bevolking
bet droevig gebeuren gade
By een brand te Patoemboekan zyn in to
taal 32 kedehs verbrand. De schade bedraagt
f 120.000. Hiervan wordt f 100.000 door ver
zekering gedekt. De corzaak is nog niet be
kend, doch eenige Chineezen werden bereids
door de politie verhoord. Het verbrande blok
was gelegen tegenover de plaats waar in Oc
tober brand woedde Patoemboekan is thans
grootendeels verdwenen.
Brandstichters gearresteerd
De veldpolitie te Medan arresteerde twee
Chineezen. die verdacht worden van het
stichten van den brand te Patoemboekan,
ten einde de verzekeringssom machtig te
worden.
Beiden ontkennen.
Een Bengaleesch nachtwaker werd even
eens aangehouden.
Het vermoeden, dat by den grooten brand
kwaadwilligheid in het spel was, wordt
steeds sterker.
Dorpen ontruimd
De vulcaan Awoe, gelegen op de Sangi-
eilanden, toont verhoogde werking. Het wa
ter van het kratermeer is 20 Meter gerezen,
terwyi de temperatuur van het water is ge
stegen.
Vier inheemsche dorpen werden ontruimd.
Kindje van 8 maanden om het leven
gekomen
In de woning van de familie H. aan de
Waerschutsstraat te Rotterdam heeft gis
terochtend een tragisch ongeluk plaats ge
had. Terwyi de ouders zich even verwydera
hadden, is een spirituskooktoestel, dat by
de wieg met een kindje van 8 maanden
was geplaatst, omgevallen, waardoor de
gordynen van het wiegje hebben vlam ge
vat. In een oogwenk stond het bedje en
het houtwerk in vlammen en toen men in
allerijl het vuur gebluscht had, bleek, dat
de arme kleine ten gevolge van verschil
lende ernstige brandwonden jammeriyk om
bet leven was gekomen.
In het Britsche Lagerhuis werd gisteren
door een afgevaardigde gevraagd ol de mi
nister van Buitenlandsche Zaken bereid is
een conferentie bijeen te roepen van landen
die geïnteresseerd zyn b.j de Noordzee-
visschery, ten einde een internationale
overeenkomst te verkrijgen voor het uitslui
ten van buitenlandsche treilers uit de Moray
Firth en andere streken buiten de territoriale
grenzen, welke op het oogenblik voor treilers
gesloten zijn op bevel van den Schotschen
Visschery Raad.
De minister voor Schotland, Adamson,
antwoordde, dat hii beloofd heeft, den hul
digen stand van zaken in de Moray Firth
aan ziin collega's in de regeering voor te leg
gen. Hij heeft de vorige week persoonlijk 'n
onderzoek ingesteld. De gedane voorstellen
zullen worden overwogen. De minister zeide
zich bewust te'zyn van de urgentie der aan
gelegenheid en de veroorzaakte geprikkel-
heid.
Woensdag hielden de liberale fracties van
Kamer en Senaat in België een gezamen-
ïyke vergadering ten einde generaal Galet,
chef van den Belgischen generaien staf, net
bekende defensieplan der regeering te hoo-
ren uiteenzetten.
Generaal Galet verklaarde van een defen
sielinie, welke de oostelijke grens over haar
geheele lengte zou volgen om technische en
andere redenen niet te willen weten.
Het Antwerpsche Kamerlid Joris stelde de
vraag of de generaal ook wist wat Nederland
zou doen in geval van een nieuwen oorlog;
zal Nederland aan de zijde van België staan?
Kan men op de hulp van Nederland reke
nen? Hierop blijkt Galet te hebben geant
woord, dat de defensiepolitiek van Neder
land op Engeland steunt en zou hij hebben
laten uitkomen dat het Belgische defensie
systeem eveneens grootendeels op deze op
vatting is gegrondvest.
By de indiening van de marïnebegrooting
in het Engelsche Lagerhuis zette Alexander,
de eerste lord der Admiraliteit, de moeilijK-
heden uiteen, die een scherpe vermindering,
grooter dan 342.000 pond sterling, onmoge-
iyk maakten, doch zeide dat het totaal der
uitgaven een vermindering van bijna 5500
pond sterling aanwees, vergeleken bij de be
grooting van 1927. Dank grootendeels zij net
vlootverdrag van Londen, zouden de effec
tieven in 1931 gemideld worden verminderd
met 8648, vergeleken by 1928, hetgeen neer
komt op een vermindering van de uitgaven
met 1.500.000 pond sterling. De nieuwbouw
in het komende begrootingsjaar wyst een
vermindering van 250.000 pond sterling aan,
vergeleken by het voorafgaande jaar, en van
meer dan vier millioen vergeleken by 1923
Het program voor 1931 bevat den eersten
termyn voor den bouw van drie kruisers, een
een kruiserleider, acht destroyers en drie
duikbooten, die het program vormen voor de
normale vervanging binnen de grenzen van
het vlootverdrag van Londen, doch de ge
heele wereld hoopt dat veel grooter vorde
ringen zullen worden gemaakt wat betreft
de verminderingen op de ontwapeningsconfe
rentie, en in dit geval zou de regeering als
nog in staat zyn den bouw van deze sche
pen te annuleeren, uit te stellen of te wy-
zigen. Reddlngstoestellen voor de duikbooten
zyn op de geheele vloot ingevoerd.
De brandstichting in de Barteljorisstraat
te Haarlem. Het hooger beroep door den
Officier van Justitie ingetrokken.
(biz. 1, 1ste blad)
Waarschijnlijk eerst in Mej zal de Bloe-
mendaalsche raad de plannen tot bouw van
een nieuw raadhuis bespreken.
(biz. 1, 1ste blad)
Een tweede groote brand werd oorzaak
dat Patoemboekan (Ned. O. I.) bijna geheel
is verdwenen.
(biz. 1, 1ste blad)
In Frankrük dreigt een nieuwe regee»
ringscrisis.
(blz. 1, lste blad)
Het a.s. proces tegen den Dusseldorfschen
moordenaar.
(blz. 1, lste blad)
Uitroeping van de republiek Catalonië
ln Spanje?
(blz. 1, lste olad)
Diocesane Vereeniging voor kinderuitzen-
ding in het Bisdom Haarlem.
(blz. 1, 2de olad)
Nederlandsch A-elftal tegen B-elftal te
's-Gravenhage.
(blz. 2, 2de blad)
De tekst van het Fransch-Italiaansche
Vlootaccoord.
(blz. 1, 3de blad)
Krachtig pleidooi in de Belgische Kamer
Devéze tegen Vandervelde.
(blz. 1, 3de blad)
Verschenen is het Voorloopig Verslag der
Tweede Kamer over het wetsontwerp inzake
steun aan suikerbietenteelt.
(blz. 2, 3de blad)
Het Nijverheidsonderwys in de Tweede
Kamer.
(blz 2, 3de blad)
Besluiten van de Commissie voor werkver
ruiming in de schoenindustrie.
(blz. 2, 3dé blad)
Barometerstand 9 uur v.m.: 766. Vooruit.
LICHT OP. De lantaarns moeten morgen
worden opgestoken om 6.28.
Hoogste barometerstand 767.9 mM. te
Jan Mayen.
Laagste barometerstand 730.9 m.M. te
Wisby.
Verwachting: Matige, tydelijk krachtige,
Noordelyke tot Westelyken wind, meest
zwaar bewolkt, waarschynlyk nog sneeuw
buien, lichte vorst des nachts, overdag tem
peratuur om het vriespunt.
Een republiek Catalonië?
Uit Barcelona wordt gemeld, dat de nieu
we republikeinsche Catalonische party zich
heeft uitgesproken voor volledige autonomie
van Catalonië en heeft aangekondigd, dat
zy voornemens is, om na 22 Maart a.s. ver
schillende acties in te zetten, om haar doel
te verwezenlyken. In geheel Catalonië zyn
manifesten in omloop, waarin de uitroeping
van de republiek Catalonië wordt aangekon
digd.
Ontevredenheid over den Minister van
Financiën
In de wandelgangen van de Kamer spreekt
men sedert eenige dagen weer van de mo-
gclykheid van een a.s. regeeringskrisis, dia
na de behandeling van de begrooting wordt
verwacht.
De socialisten zyn niet tevreden met de
verklaringen van den Minister van Finan
ciën Flandin over zyn optreden als advo
caat van de groote Fransche luehtvaartmaat-
schappü, speciaal van de Aëro Postale.
Naar de meening in politieke kringen,
wachten zij slechts op de gelegenheid, om
door een aanval op hem de regeering te
treffen. X
Sommigen weten zelfs reeds mede te dee
len dat de leden van het kabinet drang
op Flandin hebben uitgeoefend, om zijn
functie neer te leggen, wat Flandin echter
zou hebben geweigerd.
Te zijner rechtvaardiging zou hy zelfs vier
zijner collega's, de Ministers Reynaud, Du-
mont, Delligne en Pietri, voor het bankroet
der Aëro Postale verantwoordeiyk hebben
gesteld.
Men acht het niet uitgesloten, dat de re
geering reeds heden, bij de behandeling van
het uitgestelde artikel over de subsidieering
van de Aëro Postale, in een zeer moeilijke
positie zal geraken.
