O Franken9® Ernstig ongeval op den Heerenweg Broodfabrieken VRIJDAG 3 APRIL 1931 Vliegen en de ontwapening De kapitalisten der S. D. A. P. Bevrediging van rechtsgevoel Vijfduizend dooden in Nicaragua TlT NUMMER BESTAAT UIT VIER BLADEN AANGIFTE MOET, OP STRAFFE VAN VERLIES VAN ALLE RECHTEN, GESCHIEDEN UITERLIJK DRIEMAAL VIER EN TWINTIG UREN NA HET ONGEVAL DE METHODE STEMT ROOMSCH EN NO. EEN Kalmer oordeel Binnen is binnen Meisje door vrachtauto aangereden De H. Bloedprocessie te Brugge De nieuwe zaal van het Frans Halsmuseum ÉiliSÉIl De hoofdstad niet meer op te bouwen? VOORNAAMSTE cKIEUWS J. J. WEBER ZOON OPTICIENS - FABRIKANTEN Groote Houtstraat 166 Haarlem ij|M De Marine-vllegdienst is ons belang, daaróm doen wij ons best, het beste Paaschbrood te maken. BUREAUXNA8SAULAAN49 Telefoon No. 13866 (drie lijnen) Postrekening No. 5970. ABONNEMENTENvoor Haarlem en Agentschappen: per week 25 ct.; per kwartaal 3.25: per post, per kwartaal 3.58 by vooruitbetaling. ADVERTENTIEN 35 ct. p. regel VRAAG- EN AANBOD-ADVERTEN TIES. 1—4 regels 60 ct p. plaatsing; elke regel meer 15 ct.. by vooruitbet. Bij contract belangrijke korting. INGEZONDEN MEDEDEELINGEN tusschen den tekst 60 ct. per regel. VIER EN VIJFTIGSTE JAARGANG No. 17733 Alle nbonné s op dit blad ziin ingevolge de verzekeringsvoorwaarden Levenslange geheele ongeschiktheid tot werken door f bij een ongeval met f m bij verlies van een hand tf IOC bij verlies van een f Cf| bij een breuk van f m bij verlies van #n tfcfien ongevallen verzekerd voor een der volgende uitkeeringen: Jijvvi"1 verlies van beide armen, beide beeneri of beide oogen I f ÜUa doodelijken afloop een voet of een oog lÜi" duim of wijsvinger JUi" been of arm TTÜb" anderen vinger I>3 tusschen Duitschland en Oosten rijk gesloten tol-unie houdt nog steeds t— vooral in Frankrijk de gemoederen Li beroering. Men kan er ten slotte niet veel tegen Li brengen: Duitschland en Oostenrijk Schenden geen enkel verdrag, al heeft Uien 't in den beginne ook voor willen stellen, alsof Oostenrijk door deze tol linie een deel van zijn (bij verdrag ge waarborgde) onafhankelijkheid prijs 8afDuitschland en Oostenrijk zullen, Wanneer de zaak in Genève of in Den Haag eenmaal voor de heeren zou komen, hun houding ten volle kunnen Verdedigen en rechtvaardigen. Maar dit juist maakt de zaak voor Frankrijk zoo onaangenaam: er valt tegen deze tol-unie eigenlijk niets In te brengen integendeel: deze eerste Poging tot het sluiten van de te Genève Aanbevolen regionale verdragen zou eigenlijk toegejuicht moeten worden! en toch voelt men het geval in strijd öiet de Fransche ekonomische politiek en vreest men in Frankrijk als gevolg Van deze tol-unie een politieke toenade ring tusschen Duitschland en Oostenrijk Piet als spookachtigen achtergrond: ae staatkundige" aansluiting! Daar men nu tegen de tol-unie zelf Wets in kan brengen en tóch niet kan halaten, zijn ontstemming te uiten, in tie vage hoop, dat het protest nog iets Uitwerken zal, gooit men het ('t gaat theestal zóó) over een anderen boeg, en Lebben we Briand in zijn onlangs uit gesproken groote rede hooren klagen: „Het ergste is hier de wijze, waarop gehandeld is." De methode zoo heet het is radi caal in strijd met den geest van nieuwe samenwerking, met „de sfeer van Gs- hève". Enkele Nederlandsche bladen, b.v. „De Avondpost" en „Het Volk", vielen Briand Lij; zoo schreef laatstgenoemd blad o.a.: „Briand heeft Zaterdag gezegd: het erg ste in deze zaak is de manier waarop men is te werk gegaan. Dit is volkomen juist. Levensvoorwaarde voor Europa is vertrou welijke samenwerking van de volken en hun regeeringen. Al wat Briand sedert den oorlog heeft gedaan, ging uit naar dit doel. Het ls de nieuwe, demokratische in ternationale politiek, die de oude geheime diplomatie moet verdringen zullen wij komen tot een duurzamen vrede. In den Raad van den Volkenbond en in de bij eenkomst van de Ministers van Buiten- landsche Zaken, zei Briand, en daarna nog in twee conferenties over het ekonomische leven van Europa, hebben de Duitschers alle gelegenheid gehad, openhartig en ver trouwelijk met ons over hun voornemens te spreken. Dat zij hun plan voorbereid den, en er ons onkundig van lieten, dat is „wat ik niet heel goed vind." Ook wij zouden het voor de vredes- perspectleven in Europa natuurlijk ook heel wat gunstiger gevonden hebben, als Duitschland en Oostenrijk hun plannen Volkomen openlijk behandeld hadden, Waar belde landen zullen wel geweten hebben, waarom zij voorloopig nog zoo „diplomatiek" moesten handelen, en Frankrijk mag zich wel op de allerlaat ste plaats beklagen over de thans door Duitschland en Oostenrijk gevolgde hiethode, welke zoo radicaal in strijd heet met den geest van nieuwe samen- Werking, met „den geest van Genève", Is het in den geest van nieuwe samen- Werking en in „den geest van Genève", dat Frankrijk zich allesbehalve vrien delijk tegenover Duitschland fortifi- ceert tot een pantserstaat en tevens bij (verboden) geheim verdrag België in de fortificatie betrekt? Zijn de heeren hier niet een beetje buiten hun boekje gegaan en zijn zij te voren ook gemoedelijk in Berlijn gaan praten over de wenschelijkheid van een Fransch-Belgischen pantserstaat naast een volkomen ontwapend Duitschland? Wanneer Frankrijk zich thans be klaagt over de methode, dan kan het Weteen aanvoelen, hoe het Duitschland te moede moet zijn bij het zien en ondervinden van de op militair gebied door Frankrijk gevolgdemethode. En dan lijkt ons de Duitsch-Oosten- rijksche tol-unie in ieder geval nog veel onschuldiger dan de Fransch-Belgische oorlogstoerusting Over drie weken reeds is de stembusstrijd rond de Statenverkiezingen gestreden. Dan helpt geen nakaarten meer; dan hebben we alleen te maken met den uitslag, welke zal uitwijzen, of de verschillende provincies al dan niet in christelijken zin bestuurd en geleid zullen worden. Dan hebben de kiezers en kiezeressen het aan zichzelf te wijten, als in een bepaalde provincie de christe lijke Invloed niet verstevigd of misschien zelfs verzwakt ls, met het gevolg, dat dit ook zijn weerslag zal vinden op de samen stelling der Eerste Kamer, welker leden im mers door de Provinciale Staten gekozen Worden. Nog is het niet te laat. Nog kunnen we een onheil, als hierboven genoemd, voorkomen. Maar dan dienen ook alle propagandisti sche krachten in het geweer geroepen te Worden, om de Roomsche kiezers en kie zeressen duidelijk te maken, wat hun op "«u stemmingsdag te doen en te laten staat. Te doen: Roomsch stemmen en no. één. Te laten: hun stem uitbrengen op een andere dan de katholieke lijst. En wel wat onze d' tricten betreft op Woensdag 22 April is het parool in Zuid- Holland voor de katholieken: stemt nummer negen. In Noord-Holland voor den kieskring Am sterdam: nummer drie; voor de overige kieskringen: nummer zes. In Utrecht is de lijst der R.K. Staats partij op Donderdag 23 April: nummer elf. Van nu af aan worden alle handen aan den ploeg geslagen, want algemeen zijn er voorlichting, opwekking en propaganda noo- dig. Er zijn nu eenmaal altijd kiezers, die uit het groote stembiljet met zijn tal van vak ken en zijn honderd of meer namen geen wijs kunnen worden, die onwennig tegen over dat groote papier staan, zich geagiteerd voelen, in de ongewone omgeving van het stembureau en ten slotte lukraak een stem uitbrengen, soms ook maar iets aan het stembiljet doen, dat het ongeldig maakt. Bovendien: ondanks den wettelljken stem plicht zijn er nog altijd, die zich om nietige redenen aan him plicht trachten te ont trekken; en daarnaast vindt men er, die zich door een handige propaganda op het laatst nog van de wijs laten brengen. De propagandisten stellen het zich daar om als een eeretaak, er voor te zorgen, dat op de stemmingsdagen de oogst aan katho lieke stemmèn zoo groot mogelijk zij. Zij mogen werken onder het parool: Stemt Roomsch en nummer één! De heer Vliegen, de oud-voorzitter der 8.D.AP, heeft in de „Soc. Gids" een artikel over ontwapening geschreven, dat van meer bezinning getuigt dan ander S.D.A.P.-sch oordeel. Zijn meening nadert die der katho lieken, wier politiek is: op het gebied van leger en vloot het noodzakelijke toestaan zoo lang er geen internationale en gelijk tijdige ontwapening is, en daarnaast met aandrang en volharding Ijveren voor de al- gemeene yredesgedachte. Zeker, de heer Vliegen gaat voor zich zelf minder dan voor zijn partij iets verder, maar in het wezen der zaak is hl) het met ons volkomen eens, zoo zegt het „Huisgezin" dat dan als volgt verder gaat: „De Sociaal-Democratie in ons land heeft zich nu al tien jaar voor eenzijdige ont wapening uitgesproken, constateert de heer Vliegen in de „Socialistische Gids" van deze maand. Op de wel meest sobere, maar voor een goed verstaander duidelijke wijze oefent hij op die uitspraak critiek door de vraag, „of wij met die uitspraak niet wat gauw zijn gekomen." Wat gauw: in slechts één land (Dene marken) deelt de sociaaldemocratische Partij het standpunt van de Nederlandsche ver wanten; in nog maar enkele andere is er een opschuiving in de richting der Neder landsche S.D.A.P.; in een aantal landen staat de sociaal-democratie vierkant tegenover eenzijdige ontwapening. De heer Viegen spreekt zich nog dui delijker uit. Laat men zich toch niet in het hoofd halen, schrijft hij, dat de „jongste vlootuitbrei- ding" (de Vlootwet-Deckers) aan de een of andere oorlogszuchtige stemming van de niet-ontwapenaars ligt: ze ligt aan den tragen gang van zaken op het gebied der internationale ontwapening. „Een enkele stap vooruit daór beteekent honderdmaal meer dan welke nieuwigheid ook, die wij in het eigen standpunt kunnen aanbrengen." Men ziet hieruit, dat de heer Vliegen de beteekenis der S.D.A.P., vooral der Neder landsche S. D. A.P., niet overschat en de internationale proporties niet uit het oog verliest. In denzelfden gedachtengang zegt hij dan ook dat de S. D. A. P. haar vredes- actie anders moet voeren, n.l. door met alle kracht mee te werken om een internatio naal rechts- en machtsinstituut te schep pen, waarvan het fundament aanwezig is in den Volkenbond. Op dit fundament vervolgt de heer Vliegen moet door de internationale ac tie van het socialistisch proletariaat wor den voortgebouwd, en daartoe is allereerst nocdig, dat in de verschillende landen de regeeringen worden gedwongen aan dien bouw mee te werken. Het slagen hangt vooral af van die lan den, waar het militarisme nog een sterke machtspositie inneemt. Door ontwapening in kleine landen besluit de heer Vliegen kan een zekere stuwkracht in de goede richting worden uitgeoefend, maar wezenlijke ontwapening, die inderdaad een waarborg is voor hes behoud van den vrede, ligt alleen in de internationale ontwapening. Niet duidelijker had het kunnen worden gezegd: de eenzijdige ontwapening van ons land afgezien van de gevaren, die zU voor ons in zich bergt, is voor het ontwa- peningsvraagstuk, voor het behoud van den vrede, van geen beteekenis. Dat is het hart van de kwestie." Het verheugt ons, dat de heer Vliegen den moed heeft gehad, op den vooravond van het congres deze dingen te zeggen, die door een anderen oud-voorzitter der partij, den heer Polak, blijkens een uitlating in het „Volk", worden beaamd. Het verheugt ons, omdat er kans is dat het gezaghebbend woord dezer veteranen de oogen van velen zal openen en het ontwa- peningsvraagstuk zal doen zien in het kader, waarin het geplaatst behoort te worden. Reeds gaven wij in een hoofdartikel enkele beschouwingen over het feit, dat de leening van een half millioen, door de S. D. A. P. uitgeschreven voor haar pers, zóó goed ge slaagd is, dat het totaal der inschrijvingen opliep tot 1.187.600 gulden. Doodleuk komt nu de Raad van Commis sarissen der N.V. „De Arbeiderspers" ver klaren: „Daar in den loop van dit jaar de Arbei derspers voor hare financiering door middel van obligatieleeningen over een millioen gulden moet «kunnen beschikken, was het oorspronkelijk de bedoeling van Commissa rissen, na deze eerste uitgifte van een half •millioen, in het najaar nogmaals de in schrijving op 500.000 obligaties open te stellen. Het groote vertrouwen, waarvan inschrijvers echter reeds bij eerste leening-1931 hebben blijk gegeven, heeft Commissarissen doen be sluiten om de beide leeningen samen te voe gen tot één 4'A pCt.-Obligatieleening groot één millioen gulden, indien althans inschrij vers bereid zullen blijken hieraan hun goed keuring te hechten." Wel ja, die binnen binnen. Er blijkt hieruit wel, merkt de „Res.b." terecht op, dat men er in de S. D. A. P. nog lang niet krap voorzit. Er wordt wat zeker op zichzelf een gelukkig verschijnsel ls toch nog wel meer gespaard dan men oppervlakkig zou denken. Er zullen wel eenige flinke kapitalisten die telt de S. D. A. P. óók bij de inschrijvers zijn, maar de groote hoop zal toch wel afkomstig zijn van de kleine inschrijvers. Er is dezer dagen in verschillende bladen al gewezen op de energie voor de pers, die uit deze geldbijdragen blijkt. Onzerzijds kunnen we niet genoeg bedenken, dat de pers nog altijd ondanks andere moderne middelen die ook meetellen: radio, bioscoop, enz. de groote hefboom ten goede of ten kwade is. Dag aan dag geeft zij voorlichting, raad en aansporing, alles of wel in goede of wel in verkeerde richting. Niemand die aan den invloed der krant ontkomt. Katholieken die het belang der pers niet inzien en nog maar altijd hun bitterste vijanden steunen door 'n abonnement op liberale, „neutrale" of socialistische bladen, zijn wel héél achterlijk. Gisterenmiddag omstreeks 5 uur heeft op den Heerenweg, nabij de Ritsema-Boskade, een ernstig ongeval plaats gehad. Van den kant van Leiden kwam een vrachtauto aan gereden. Op het rechterrijwielpad reed een meisje, de 16-jarige I. W. B., uit Haarlem, in de richting Leiden. Zender op of om te kijken stak ze naai links over, terwijl ze geen enkel teeken gaf. De auto reed het meisje aan. Door dit plotselinge ongeval raakte de chauffeur zijn stuur kwijl en bot ste hij tegen twee boomen aan de rechter zijde van den weg. De auto kantelde om, doch de bestuurder kon zonder letsel uit de cabine kruipen. Het meisje werd naar het St. Elisabeth's Gasthuis vervoerd. In het „Weekblad van het Recht" stelt Mr. J. de Vrieze enkele vragen in verband met de zaak-Lans, waarvan wij er enkele overnemen: le. Bevredigt het Uw rechtsgevoel, dat een kleine fout in het proces-verbaal de oorzaak was, dat deze zoo belangrijke strafzaak op nieuw voor een Hof werd behandeld en dat tengevolge van bedeeld onbelangrijk feit een verdachte 20 jaar gevangenisstraf veranderd zag in vrijspraak? 2e. Bevredigt het Uw rechtsgevoel, dat on ze wet geen enkel middel geeft om als nog een verdachte in een zaak als deze te straf fen, ook al had hij onmiddellijk na de vrij spraak door het Hof de volgende woorden gesproken: „Meneer de President, ik ben zeer erkentelijk voor de vrijspraak, doch wensch bij dezen openlijk mede te deelen, dat ik wel degelijk de dader ben, terwijl ik U tevens in alle bijzonderheden zal mededeelen, hoe het feit zich heeft toegedragen". Ik bedoel hier natuurlijk niets onaange naams te zeggen van den heer Lans (lees: v. O. Red.), doch stel alleen het algemeene geval. 3e. Geeft het geen zeldzamen kijk op onze Strafrechtspraak, dat binnen korten tijd in drie moordzaken en één brandstichtingszaak voor een ander Hof vrijspraak volgde en het eerste Hof in alle vier gevallen veroordeel de?" Deze vragen zijn kras, maar raak gesteld. En zij geven te der.ken. Te denken vooral, dat het steeds maar menschen zijn en blijven, die als rechters uitspraak doen, en dat een spitsvondige na leving van de letterlijke wet slechts zelden bevrediging kan schenken. 4 Mei De beroemde H. Bloed-processie van Brugge zal op Maandag 4 Mei haar jaarlijk- schen ommegang houden. Gistermiddag tyerd de nieuwe zaal van het Frans-Halsmuseum te Haarlem geopend. Een foto van de aanwezigen by de opening Men vreest thans, dat het aantal dooden ten gevolge van de aardbeving meer dan vijfduizend bedraagt. Meer dan duizend per sonen werden gedood op het marktplein en zevenhonderd bij het instorten van het zie kenhuis en de gevangenis, waarbij alle patiënten en gevangenen den dood vonden. Het meerendeel der lijken kan niet worden geïdentificeerd. Vrouwen en kinderen zijn half verhongerd. Honderdvijftig Amerikaansche vrouwen en kinderen zijn per vliegmachine uit het ge troffen gebied weggevoerd. Verlegging van de hoofdstad? Er zouden jaren mede gemoeid zijn om Managua weer op te bouwen. Het schijnt wel zeker, dat daarop geen uitzicht bestaat, zoo dat men spreekt van het verleggen van de hoofdstad, althans voorloopig, naar Granada. De opruimingsarbeid. Ondanks de groote moeilijkheden heeft thans, na drie dagen, de Amerikaansche Ma rine den toestand in het aardbevingsgebiea rondom Managua zoo goed als geheel in handen. Het opruimen der puinhoopen is krach tig aangepakt, evenals het tellen der dooden en het overbrengen der gewonden van de geïmproviseerde ambulances naar betere ver- plegingsinrichtingen. Het aantal dooden moet nog steeds naar schatting worden vastgesteld, want een to taal overzicht heeft men nog niet. Hoeveel dooden? De commandant Van het plaatselijke Ma rinekorps, kolonel F. L. Bradman, schat hes aantal dooden op 2000. Van de vele duizenden gewonden konden velen niet in de hospitalen, ambulances en ziekenhuizen worden opgenomen, zoodat men ook hier slechts het aantal kon schatten. Van bevoegde zijde wordt medegedeeld, dat het cijfer van 5000 dooden, dat in de pers wordt genoemd, waarschijnlijk sterk overdreven is. Bandietenoverval dreigende? Een nieuwe angst maakte zich van de over- leyende bevolking meester, toen het gerucht de' ronde deed, dat een bandietentroep, on der leiding van generaal Sandino voornemens zou zijn, de geteisterde stad te overvallen. De aanwezigheid van Amerikaansche re- geeringstroepen werkte echter zeer gerust stellend op de bevolking. Bovendien is het meer dan waarschijnlijk, dat men hier mes een loos gerucht te doen had, om stemming te maken tegen de revolutionnaire aanhan gers van Sandino. De hulpactie. Er zijn verscheidene verpleegsters van hes Amerikaansche Roode Kruis gearriveerd, die doctoren en verplegend personeel, die reeds dadelijk na de ramp ter plaatse waren, en drie dagen achtereen in touw zijn geweest, komen aflossen. De voedselvoorziening is op het oogenblik in orde en aan het herstel van de normale watervoorziening wordt met man en machs gewerkt. Treffende bijzonderheden Vliegtuigen van het Amerikaansche moe derschip „Lexington" zijn heden met zes ge- neesheeren te Managua aangekomen. An dere zijn onderweg. Morgen komt een Amerikaansch oorlogs schip met levensmiddelen en vele honder den dekens te Corinte aan. Het weder ls, tengevolge van den hevigen wind, buitenge woon koud. Onafgebroken zijn de troepen bezig met de zorg voor gewonden en dakloozen. Tien minuten na den eersten schok, toen een dikke stofwolk nog boven de ruïnes hing, snelden de Amerikaansche geneesheeren de zakenwijk binnen om de gewonden te hel pen. Op de pleinen werden lazaretten op geslagen. Vijf chirurgen verrichtten van Dinsdag middag tot gisterenmiddag, dus meer dan 24 uur lang, onafgebroken zware operaties, in totaal meer dan 150, en onder ongunstige omstandigheden, daar de schokken zich herhaalden. Voor het desinfecteeren der wonden was geen tijd. De Amerikaansche matrozen voorzagen gisteren 7000 personen van een ontbijt. Een commissie benoemd voor onderzoek inzake den Marine-vliegdlenst. (blz. 1, 1ste blad) Het aantal dooden te Managua wordt thans op meer dan vijfduizend geschat. (blz. 1, lste blad) De eerste aanbestedingen in verband met het West-Friesche kanalenplan, zijn nog dit jaar te wachten. (blz. 2, lste blad) De actrice Elize PoonsVan Biene is over leden. (blz. 3, lste blad) Het collectief arbeidscontract in het zee- vaartbedrijf opgezegd. (blz. 3, lste blad) Voorloopig Verslag der Eerste Kamer over de pachtwetten. (blz. 1, 2de blad) Besprekingen te Amsterdam tusschen ver tegenwoordigers van belanghebbende landen over de uitvoering van de Duitsche Machti gingswet. (blz. 1, 2de blad) De toestand van Z. H. Exc. mgr. L. Schrijnen zeer goed. (blz. 2, 2de blad) Ernstig geval van gasverstikking te Naald wijk. (blz. 2, 2de blad) De maansverduistering van gisteravond. (blz. 2, 2de blad) De crisis in de nationaal-socialistische party. 'n (blz. 1, 3de blad) Een geheim handelsverdrag tussthen Spanje en Italië (blz. 1, 3de blad) BQ de aanvaring te Gibraltar zijn 30 pas sagiers gedood. (blz. 2. 2de blad) Hevige koude in Griekenland; verschillen de personen doodgevroren. (blz. 1, 3de blad) De Peruaansche muiters veroordeeld tot gevangenisstraffen van twintig tot een jaar (blz. I, 3de mad) Barometerstand 9 uur vjh. 757. Stilstand. Licht op De lantaarns moeten morgen worden opgestoken om 7.06. "H Een commissie benoemd De Minister van Defensie heeft, mede naar aanleiding van het ->ngeluk te Loos- drecht, een commissie benoemd, die hem zal adviseeren over de vraag, of de voor schriften, welke thans voor den Marinelucht vaartdienst van kracht zijn, gelet op de eischen van den Dienst, geacht kunnen wor den, een zoo veilig mogelijk bedrijf te waar borgen dan wel of zij herziening behoeven. De commissie is samengesteld uit de hee ren: Mr. G. Kirberger, raadsheer in den Hoogen Raad en voorzitter van der. Marine- raad, voorzitter, den kapitein ter zee J. C. F. Hooykaas, lid van den Marmeraad en ka pitein ter zee F. J. Heeres, commandant van het Kon. Instituut der Marine in Den Hel der. leden. Als secretaris is aan de commissie toe gevoegd de heer J. N. de Ronde, ambtenaar bij de Scheepvaart-Inspectie. Aangezien de commissie wellicht getuigen van het ongeluk te Loosdrecht wil hooren, die thans in Oost-Indië vertoeven, zal ver moedelijk met het onderzoek eenige tijd ge moeid zijn. Haarlem- Heemstede -Bloemendaal

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1931 | | pagina 1