Van Alles en van Overal
f.
tweede blad
PIJLTJES
f"
its
ZATERDAG 11 APRIL 1931
BLADZIJDE 1
DE „BOLTHA'
STADSNIEUWS
Kunstzaal Boskamp Zn., Overveen
Eert droeve tocht
Een
onvoorzien gevolg van
sprekende film
de
Het feest in de Kleverparkkerk
Tentoonstelling in het St. Josephs-
Kinderhuis
Verlof Drankwet
VOOR DEN POLITIERECHTER
Voor de Stille Armen
JRECHTSZAKEN
Merkwaardig vonnis van den
Kantonrechter te Amsterdam
Gemeentelijke Inrichting voor
Gymnasia?'- en Middelbaar
Onderwijs te Haarlem
ELCK WAT WILS
Trekjes No. 700
I
284
In Den Helder ls het feest en als het in
®en Helder feest Is, dan ls het er goed feest,
Want zulke dingen verstaan ze daar.
De tijd, dat men van Den Helder niet
meer wist, dan dat het lag op het uiter
ste puntje van Noord-Holland en dat er geen
land moer achter ligt, is voorbij. Nog niet
zoo heel lang, een Jaar of tien, twaalf mis
schien pas, maar dan toch voorbij.
Nu is die onbekendheid van vroeger wel te
verklaren de stad lag zoo ver verwijderd,
ook al door de slechte spoorverbindingen,
dat niemand die er niet voor zijn zaken we
zen moest er aan dacht, er heen te gaan en
ez ook niets gedaan werd, om er bezoekers
heen te lokken.
Dat is nu allemaal anders geworden. De
spoorverbindingen, al zijn ze nog verre van
ideaal te noemen, zijn veel verbeterd en'zul
len, als met den nieuwen zomerdienst de
electrische exploitatie van de lijnen van Am
sterdam en van Haarlem naar Alkmaar aan
vangt, nog beter worden, terwijl ook de >,uto-
hus het hare heeft gedaan. Ook doen het
gemeentebestuur en ook particulieren veel om
de stad meer bekend te maken. Een der mid
delen daartoe is de reclame voor de tot de
gemeente Den Helder behoorende badplaats
Huisduinen, die steeds meer menschen trekt
en die door iedereen die er geweest is wordt
geprezen als een rustige badplaats met een
mooi strand. Het is er niet zoo mondain als
in Scheveningen of in Zandvoort, maar dAt is
er voor velen juist het aantrekkelijke van.
Over die badplaats wil ik 't echter vandaag
niet hebben, ik wil wijzen op een indeie
wyze van reclame-maken, die nu weer door
de gemeente is toegepast, namelijk net hou
den van een bloemententoonstelling, die zij
met medewerking van de bloembollenxwee-
kers uit Anna Paulowna in de zoogenaamde
„Donkere Duinen" heeft ingericht en die zij
de „Boltha" genoemd heeft, wat wil zeggen:
.■Bloembollententoonstelling Den Helder
Anna Paulowna."
De .Donkere Duinen", die zoo genoemd
Worden, in tegenstelling met de traditionee
ls ,,Blanke Duinen" en him naam met recht
dragen, doordat men ze met jonge -iennc-
boomen beplant heeft en ze dus donker af
steken tegen de blanke uit de omgeving,
zijn op zichzelf al een bezoek waard, imdat
ze (ze zijn veertig bunder groot) zoo'n heer
lijke wandelplaats vormen, die de inwoners
van de stad als een kostbaar bezit beschou
wer,. waar ze graag ontspanning zoeken.
Maar nu is daar gisteren de Bolthage
spend, waarover men elders in dit nummer
ten verslag kan lezen en de anders vrije wan
deling biedende Donkere Duinen zijn nu al
leen tegen entree toegankelijk, wat even
wel, naar ik wel durf voorspellen, niet tot
gevolg zal hebben, dat ze nu minder druk
bezocht zullen worden. Want heel Den Helder
leeft met deze tentoonstelling mee en niet
alleen heel Den Helder, maar ook heel de
omtrek, heel de streek, Ji= immers door de
bloembollen tot grootere welvaart is gekomen.
En al hebben natuurlijk op het oogcuo'ik
óók de bloembollenkweekers uit het Noorden
van Noord-Holland te lijden van de slechte
tijden die iedereen in 'ieel de wereld op bet
oogenblik doormaakt, het pleit voor nun
energie en hun ondernemingsgeest, dat ze
niettemin een dergelijke tentoonstelling, ook
onzer deze ongunstige omstandigheden aan
durven,
Ongunstige omstandigheden!
Het zijn natuurlijk de economische om
standigheden, die hier bedoeld zijn, maar nu
zijn daar nog de ongunstige weersomstandig
heden bijgekomen, die men heelemaaJ niet
heeft kunnen voorzien en die oorzaak zijn,
dat op het oogenblik van de opening der
tentoonstelling nog veel minder in bloei staat,
dan waarop men redelijkerwijs had kunnen
hopen, al zullen een paar mooie zonnige
dagen wonderen kunnen doen. Wat niet weg
neemt, dat nu de aanplant van bollen daar
in die mooie omgeving nog niet tot zulke re
sultaten geleid heeft, dat gesproken kan wor
den van schitterende kleurenpracht en ven
overweldigende bloemenweelde.
Wanneer dan evenwel tóch gezegd kan wor
den, dat hier iets te zien is, dat de moeite
zeer en zeer waard is, dat nu reeds te zien
is, dat de tuinarch' ::ct C. J. van Empelen
uit Heemstede, die den aanleg verzorgde, iets j
heel moois heeft tot stand gebracht, dan kan
men zich voorstellen, wat dat over één of
twee weken zal moeten zijn, wanneer daar
langs alle paden en tusschen de heesters en
ook hier en daar tegen de heuvelhellingen j
de hyacinten en de tulpen bloeien, witte en
paarse en roode en gele en blauwe en zwarte,
zooals er nu reeds de crocus bloeit en de j
narcis, de sneeuwroem en de scilla.
Dan zullen de Donkere Duinen niet don
ker meer zijn, maar licht uitstralen uit de
reusachtige menigte bloemen, die er kleuren
en geuren zullen en dit plekje aan de uiterste
punt van onze mooie provincie zullen maken
tot een aardsch paradijs, dat ieder die van
bloemen houdt en dat zijn we toch zeker
allemaal gezien zal moeten hebben.
Het kan gelukkig nog een paar weken uit
stel lijden, uw bezoek, de tentoonstelling zal
toch tot den 26sten Mei geopend blijven
Maar als eenmaal alles groeit en bloeit en Ce
zon ons wat beter bedeelen zal dan tot
nog toe, dan wordt het druk in Den Helder, j
En het zal me niet verwonderen, als dan
de Nederlandsche Spoorwegen zullen gaan in
zien, dat daar heel in het Noorden van
Noord-Holland nog een plaats ligt, die wel
recht heeft op wat meer aandacht, dan ze
er tot nu toe aan gewijd hebben.
ARTHUR TERVOOREN.
Expositie werken van de Buck en Poetou
De tentoonstelling der schilderijen van den
i kunstschilder de Buck en van den beeld
houwer Poetou, beiden Gentenaren, lijkt ons
belangrijk, vooral om het oeuvre van eerst
genoemde. Hij exposeerde in drie groepen:
Boerencyclus, landschappen en teekeningen.
In „Boerencyclus" werden de volgende wer
ken opgenomen- Eerste communikanten,
Samenkomst, Meisjes, De onverwachte
vraag, De wittebroodstijd, Liefde en leed,
Boerin, De kroeg. De dronkaard, Zwoegers,
't Peil-af en Zondag-boer.
Op moderne, raak-psychologische wijze,
in groote, plompe beelding van soepele con
touren, heeft de schilder het boerenleven
gegeven in een Vlaamsch dorp.
Hij beeldde sterk expressief, met levens
diepte.
Zijn doeken boelen, ze zijn tegenoverge
steld aan liefelijk, aardig, mooi. De kleuren
zijn zeer gemotiveerd, dikwijls aangenaam;
de houdingen en uitdrukkingen der perso
nages psychologisch uiterst knap. De schil
der ziet het leven op felle en sterk realis
tische wijze, vandaar dat die boerencyclus
ruig is, doch heerlijk waar, levend en be
langrijk. Op het schilderij: „De onverwachte
vraag" ziet men plompe figuren met leelijke
gezichten om een potkachel zitten. Bij de
deur, die open staat naar het lichte land,
bevinden zich twee personen: een jongen
en een meisje. De jongen doet de onver
wachte vraag om de hand van het meisje.
In het wondere licht, of liever in het won
der van het licht voltrekt zich de interes
sante en feitelijke realiteit. Een merkwaar
dig en boeiend doek!
Een bepaalde sfeer weet de schilder te
scheppen in zijn doek: Eerste communikan
ten. De in veel wit gekleede meisjes komen
uit de kerk. Het momenteele, de kleuren, de
houdingen doen het wonderlijke bereiken:
de groote sfeer is er. In Meisjes komt het
geestige element naar voren. Dronkaard,
Zwoeger, Boer en Kroeg uiten onmeedoogènd
het bestiale. Ook de teekeningen zijn gro
tesk en pakkend.
Wiedsters, Zuiper en Neuzers zijn weerom j
rauw en realistisch, soms (b.v. Wiedsters) i
aangrijpend expressief.
Van zijn landschappen vinden wij de
witte winterlanden, waarboven het gloeden
der roode zonne, 't meest treffend, daar
hierin droom en mysterie onzichtbaar ge
voeld worden.
De techniek is typisch en vrijwel „uit de
verf".
Waar hij in sommige landschappen ex
pressief of sensationeel is (Wolken, Regen
avond, Onweder) apprecieeren we hem (ook
om dè kleur) minder, daar 't wezen der na-
tuur gemakkelijker lyrisch, romantisch of
poëtisch valt te benaderen dan expressief,
hetgeen in de figurenstukken logischer ge-
scbledt.
Speciale melding verdienen de twee
Kruiswegstaties, waarin smart en vooral
tragiek en realiteit domineeren, vandaar
hare aanprijpendheid.
De schilder de Buck heeft werkelijk iets
te zeggen. Hij is levenswaar en nadrukke
lijk in zijn voordracht, die liefst dramati
seert....
Ver boven het simpel-picturale en louter
virtuose stijgt hij in zijn kunst uit, die wij,
bij herhaling, zeer belangrük willen noemen.
De beeldhouwer Emiel Poetou houdt van
het gracieuze, bMna ijle beeld.
Hij is uiterst en op büzondere wijze sty-
listisch en zeer oorspronkelijk. Nimmer za
gen wij de Drieëenheid zóó uitgebeeld en
verschillende „Madonna's" geven blijk van
groote originaliteit der uitvoering. Al zijn de
vormen der beelden nog zoo uitgesproken
stylistisch, dat men van extremiteit kan
spreken, nimmer ziin ze in den oorsprong
onzuiver van verhoudingen. Integendeel, zie
maar eens de frappante, elementaire en
vitale plastiek van „Adam". Een merkwaar- i
dig en fijn artist is hier inderdaad aan het
woord.
Den heer Boskamp komt een woord van
dank toe voor zijn gelukkig initiatief tot
deze bezienswaardige tentoonstelling, temid
den waarvan ziin artistieke meubel-inte
rieurs, in prettige afleiding, het verlangen
naar haar bezit doen ontstaan.
K. de H.
GLtcrm.u„ag vertrok van ljmuiden de „Victoria" Um. 327 naar Schotland, om
de lijken der slachtoffers van de ramp met de „Noordpool" naar Nederlandschen bodem
over te brengen
voor gebruik ter plaatse van verkoop in het
perceel aan de Linnaeuslaan No. 21, en een
verzoek van J. H. Dekker, om verlof, inge
volge art. 34 der Drankwet tot het verkoopen
van uitsluitend alcoholvrijen drank voor ge
bruik ter plaatse van verkoop in het perceel
aan de Leeuwerikstraat No. 30.
De nieuwe R.K. Tuinbouwschool te Beverwijk is thans voltooid. Een foto van het fraaie
gebouw, dat in de nabijheid van de Bisschoppelijke Kweekschool is verrezen.
Wij laten hieronder nogmaals het pro
gramma volgen van de feestelijke herdenking
van het 25-jarig priester-jubileum van Pas
toor van der Valk en pater Dekkers.
Hedenavond 7.15 uur precies aankomst van
beide Jubilarissen in de kerk. Daarna kort
Lof, waaronder een welkomstwoord door Pa
ter fr. Antonius Bemaerts, O.P.M.
Zondag 12 April: De parochianen worden
verzocht tot intentie van beide Jubilarissen
tot de H. Tafel te naderen. Om 7 uur stille
H. Mis.
Om 8 uur Algemeene Kinder-Oommunie.
Voor de volwassenen wordt de H. Commu
nie uitgereikt: vóór en na de H. Mis van
7 uur, na de Kinder-Communie, vóór en na
de H. Mis van 9 uur.
Te 9 uur H. Mis door Pater Dekkers.
Om 10.30 Solemneele Hoogmis door Pastoor
van der Valk, waaronder feestpreek door Pa
ter Antonius Bemaerts, O.F.M.
's Middags van 2 tot 3 uur receptie aan de
pastorie.
's Avonds om 7.30 uur Solemneel Lof door
Pater Dekkers, waaronder korte toespraak
door pastoor van der Valk.
Zooals in de laatste jaren gebruikelijk is,
wordt er in de Paaschdagen bij de EE. Zus
ters Carmelitessen aan den Zijlsingel te
Haarlem een kleine tentoonstelling gehouden
van het werk, hetwelk de kinderen van het
Extemaat in het afgeloopen jaar hebben
gemaakt. Alles wat de kinderen, grooten en
kleinen, onder leiding der EE. Zusters hebben
mogen vervaardigen, zal op eene aardige
wijze worden tentoongesteld, eenerzijds om
den ijver van de jongens en de meisjes te
prikkelen, anderzijds opdat de weldoeners van
het huis kunnen zien, hoe nuttig en aardig
de vele kinderen worden bezig gehouden; en
de kinderen zijn er erg grootsch op,
dat de goede menschen hun werk zien, hun
hartje is er al vol van! Maar beste weldoener
dan moet gij ook niet verzuimen eens even
te komen zien, anders zoudt ge ze werkelijk
teleurstellen. De EE. Zusters, die niet minder
groot gaan op haar kinderen hopen dan ook
dat de verschillende weldoeners een kijkje
komen nemen. A.s. Zondag 12 April is daartoe
gelegenheid van 12—6 uur en daar verwacht
wordt, dat het storm zal loopen, zal er
Maandag den 13en April ook nog gelegenheid
ziin van 10—12 en van 1—3 uur De toegang
tot de tentoonstelling is door de groote poort
aan de Brouwerskade naast het nieuwe Kin
derhuis.
Ingekomen is een verzoekschrift van het
bestuur der vereeniging „De Haarlemsche
Manége", om verlof, ingevolge art. 34 der
Drankwet tot het verkoopen van alcohol
houdenden drank anderen dan sterken drank
Een klap van een rijksdaalder
Uit de Vaderlandsche Geschiedenis heb
ben we geleerd, dat de eerste klap ten allen
tijde een daalder waard is, op het goede
voorbeeld van onze voorvaderen, gaf een eer
zaam burger uit een van onze aangrenzende
gemeenten een knaapje van 13 jaar een draai
om z'n ooren, omdat hij van een kwajongens
streek verdacht werd.
Het was één klap en deze zou dus een
daalder waard moeten zijn. De politierechter
hield er echter andere principes op na en
veroordeelde den edelen schenker tot een
geldboete van een rijksdaalder wegens mis-
nandeling.
Een rare geschiedenis was het geweest. De
jongens uit de buurt hadden meermalen de
aardigheid gehad bi) den burger op de ramen
te kloppen of tegen de deur te trappen. Op
een goeden dag meende de burger ontdekt te
hebben, wie de schavuit was en hij diende
hem wegens het begaan van wandaden bo
venvermeld pak slaag toe. De jongen jankte,
holde naar zjjn vader en de vader diende een
aanklacht in. Later kwam uit, dat de jon
gen in kwestie geen schuld had, waardoor het
geval, figuurlijk gesproken, nog pijnlijker
werd.
De officier van justitie vroeg den burger
of hij nu nog van zins was, den werkelijken
belhamel een pak slaag te geven. De burger
lachte fijntjes en toonde zich barmhartig
door mede te deelen dat hij de zaak er nu
maar bij zou laten zitten.
Met dat al, heeft deze eerste klap hem een
rijksdaalder gekost. Geen wonder, dat hij
paste voor een tweede!
Hooge woorden
Twee jongelieden van 19 en 22 jaar gingen
de afgesloten terreinen binnen van het Pro
vinciaal Waterleidingbedrijf te Velsen. Ze
waren gewapend met een schop en gingen uit
om te stroopen. Een ambtenaar kwam de
pret verstoren en even daarna een veldwach
ter-opzichter. De jongelieden wenschten niet
aan de bevelen te gehoorzamen en spoedig
daarna ontstond een gevecht.
De 19-jarige riep: „laat me los, ik sla je
hersens in," de 22-jarige: „ik sla je een on
geluk."
Voor deze onbehoorlijkheden stonden ze
voor den politierechter terecht.
Rechter: Wisten jullie, dat het verboden
terrein was?
Verdachten knikten.
Veldwachter: Er staan 62 borden en het
geheele terrein is daarenboven met prikkel
draad afgezet.
De politierechter achtte het verzet zeer
ernstig en veroordeelde verdachten tot een
gevangenisstraf van 3 weken.
Broekman), in de gebouwen Zijlvest 27 en
Prinsenhof 3;
V. het Gymnasium (rector dr. C. Spoel-
der), in het gebouw Prinsenhof 3.
Het schriftelijk gedeelte van het toelatings
examen heeft plaats: voor de school sub I op
13 en 14 Juli a.s., en voor de scholen sub II,
III en IV op 22 en 23 Juni a.s.
De regeling van hst mondeling gedeelte
zal bij het schriftelijk examen nader worden
bekend gemaakt.
Het onderzoek voor het Gymnasium valt
op 13, 14 en 15 Juli a.s.
Ingekomen is:
Tot zekere intentie
1.-
De inschrijving van oandidaten voor het
toelatingsexamen en van nieuwe leerlingen
voor den cursus 1931-1932 zal plaats hebben
op Donderdag 16, Vrijdag 17 en Maandag 20
April a.s., des namiddags tusschen 2.30 en
4 uur, en wel voor: I. de Middelbare School
voor meisjes met 5-jar. cursus (directrice
mej. J. Berdenis van Berlekom), in het ge
bouw Krocht 1:
II. de Hoogere Burgerschool A roet 5-jar.
cursus (Hoogere Handelsschool en H. B. S.
met 3-jarigen cursus met aparte Handels-
eindklasse), (directeur ir. M. Voorzanger), in
het gebouw Zijlvest 25a;
III. de Hoogere Burgerschool B met 5-jar.
cursus (directeur dr. A. D. Donki, in het
gebouw Santpoorterplein 26;
IV. het Lyceum (onder leiding van dr. C.
Spoelder en ir. W. C. G. H. van Mourik
Tegen bedenkelijke afbetalings-
practijken.
De kantonrechter Mr. C. A. J. Hartsfeld te
Amsterdam, heeft een vonnis gewezen, dat
tevens een helder licht werpt op de beden
kelijke praktijken waartoe colporteurs van
stofzuigers e.d. hun toevlucht nemen, om
een weinig draagkrachtig publiek afbeta
lingscontracten op te dringen.
Een stofzuigerhandelaar eischte van een
cliënt nog f 132.— als saldo-koopprijs van
een op afbetaling verkochten stofzuiger.
In zijn vonnis overweegt de kantonrechter
o.a. dat gedaagde alleen 's zomers tijdelijke
inkomsten heeft en overigens steuntrekken
de is en dat de stofzuiger hem verkocht is
voor f 138.— door een colporteur, die om ge
daagde tot den koop over te halen uit eigen,
beurze de eerste betaling van f 6.— heeft
gedaan. C'daagde heeft nimmer eenige" af
betaling gedaan, zoodat f 132.van hem
wordt gevorderd.
Voorts overwoog de kantonrechter, dat
een stofzuiger,, hoe nuttig ook, voor perso
nen, die in armoedige omstandigheden leven,
is te beschouwen als een voorwerp van
weelde en dit zeker geldt voor een stofzuiger
in den prijs van f 138;
dat stofzuigers in zoo groote hoeveelheden
worden geproduceerd, dat die niet zonder
uitoefening van pressie op het publiek kun
nen worden afgezet;
dat de aankoop van stofzuigers op afbeta
ling door personen, die reeds bij het aan
gaan van dien koop redelijkerwijze niet in
staat kunnen worden geacht, de verplichtin-
De fabrikanten van sprekende films
hebben een klein inconveniënt van deze
prachtproductie der moderne weten
schap over het hoofd gezien. In een
sprekende film heeft de een of andere
aardigheid, die een lachsalvo bij de toe
hoorders opwekt, tot onmiddellijk ge
volg, dat de aanwezigen het daarop vol
gende, soms niet minder geestige ant
woord niet kunnen verstaan.
Op het tooneel voelt de tooneelspeler
het effect van een mop aankomen. En
door de ondervinding geleerd, vermag
hij tevoren reeds vrij nauwkeurig den
aard en den duur van een lachexplosie
vast te stellen. Hij of zijn kameraden
gaan door als de rust en stilte weerge
keerd zijn.
In de sprekende film is dat niet moge
lijk. De onbarmhartige spreekmachine
voltooit ijskoud een volzin temidden van
een helsch lawaai in de zaal. Of de stem
van den volgenden spreker gaat in alge
meene vroolijkheid verloren.
Het is moeilijk om dit kleine incon
veniënt te verbeteren. Ondanks hun
reputatie van optimist te zijn en een
rotsvast vertrouwen in eigen grappig
heid te hebben zal geen enkele auteur
er toe durven besluiten, bij het maken
van de film een beetje ruimte te laten
om den lach van het publiek te incas-
seeren. En een auteur moet al heel erg
zeker van zijn zaak zijn, om, als hij een
stuk schrijft, reeds bij voorbaat te kun
nen voorspellen, dat dit of dat woord,
dit of een ander gebaar een paar minu
ten de zaal in enthousiasme zal houden.
En wat zou het een catastrophe worden
als het verwachte applaus uitbleef en
de film een paar maal onderbroken zou
moeten worden door eenigen tijd „niets"
te geven.
Om uit die impasse te geraken zouden
de filmfabrikanten mogen hopen, dat hof
publiek een nieuwe theateropvoeding
krijgt. De cinema heeft ons reeds ge
leerd om nooit meer te applaudis-
seeren na een goed gelukte passage. Wij
zullen nu ookmoeten leeren om niet
meer te lachen. Het is een, misschien
zelfs pijnlijk, offer, maar wij ontkomen
er niet aan. En dan zullen wij in een
bioscoop het rare verschijnsel zien van
een menigte, die haar schaterlach zoekt
weg te moffelen in hun zakdoeken, als
toevallig de film grappig is.
gen, die zij op zich nemen, te volbrengen,
hen aan een niet onaanzienlijk gevaar van
moreelen of financieelen ondergang bloot
stelt;
dat die aankoop hen in een groote verlei
ding brengt, over den stofzuiger te beschik
ken voor hij is afbetaald en zich dus aan
verduistering schuldig te maken, terwijl die
aankoop ook afgezien daarvan, hen kan no
pen tot geldelijke praestaties, die hun draag
kracht verre te boven gaan.
De kantonrechter achtte de oorzaak eener
onder de gemelde omstandigheden gesloten
overeenkomst, strijdig met de goede zeden,
zoodat aan die overeenkomst volgens art.
1371 Burgerlijk Wetboek, rechtskracht moet
worden ontzegd en heeft eischeres hare vor
dering ontzegd en haar in de kosten van het
rechtsgeding veroordeeld.
De brand in „Scala" te Den Haag. Het uitgebrande tooneel
De goede inbraak.
Personen:
Dirk Bermers.
Mijnheer Manning.
Tooneel: Een degelijk gemeubileerde ka
mer van mijnheer Manning, rentenier. Het
is omstreeks vier uur in de morgen, nog maar
half duister. De deur gaat langzaam open.
Dirk Bermers sluipt naar binnen. Hij kijkt
wat rond, luistert 'n poosje, begint dan aan
t buffet, dat nogal gemakkelijk open gaat.
Hij legt zilveren lepels en vorken apart;
snuffelt dan in doosjes en trommels mei
papieren. Kijkt teleu~gesteld, loopt naar 'n
kast. Opeens blijft ie als verstijfd staan;
hoort de trap licht kraken; even vliegt z'n
blik als radeloos door de kamer; dan maakt
ie zich klein achter de deur. Mijnheer Man
ning, gewapend met 'n d kke wandelstok,
'n jas over z'n nachtgoed aangetrokken, komt
wat aarzelend binnen. Dirk springt hem
meteen op de rug en houdt hem in wurgen
de greep. Het gelaat van mijnheer Manning
zwelt blauw, de oogen puilen, hij tracht zich
te verdedigen; z'n bewegingen verslappen;
hij valt; Dirk werpt zich met 't volle ge
wicht op hem, ziet hem nu voor 't eerst in
t gelaat, deinst achteruit, wordt bleek als
"n lijk, kijkt glazig naar mijnheer Manning,
die onbeweeglijk ligt. 'n Minuut lang kan
Dirk geen geluid geven. Hü ligt ci de knieën
naast het lichaam, hijgt zagend, het koude
zweet loopt langs z'n gezicht.
Dirk. Hij.... hij is.... hij isdood....
Ik wist niet ik wist nietGod, God
mot ik 'm nou zóózóó(schudt
bevend aan het lichaam) Meneerme
neer. (huilend) O, o, o, wat heb 'k ge
daan, wat heb ik gedaanIkik mot
wegik mot weg.... De gevangenis
levenslang.(trillend gaat Ie naar de deur,
leunt als gebroken tegen de stijl; kijkt nog
eens om naar 't lichaam, geeft 'n schreeuw,
want de heer des huizes opent de oogen.
Dirk staat ineengekrompen.)
Manning. Ahwaar.... waar ben
ikwie riep daarwat.... is er...
gebeurd(hij ziet Dirkkrijgt 'n schok
kijkt hem dan lang aan. 'n Looden stilte.)
Dirk....
Dirk (perst de vuist tegen de mond; 'n
lange kreun) Meneer(snikkend) God
dankGoddank(hU zakt langzaam
op de grond, ellebogen op de heupen, gelaat
in de handen; 'n bibberend hoopje mensoh.)
M a n n i n g (komt moeilijk overeind,
werkt zich op 'n stoel; raakt langzaam op
kracht vfecr; kijkt naar de inbreker, schudt
droevig het hoofd; staat op, gaat naar 't
buffet, neemt de karaf, schenkt 'n glas water
In en brengt dit naar Dirk.) Hierzoo....
drink dit leeg(Dirk neemt het glas aan,
zonder hem te durven aankijken. Manning
gaat terug naar buffet, schenkt tweede glas
vol, drinkt. Gaat weer zitten.) Kom hier,
Dirk.... (Dirk strompelt naderbij; Man
ning wijst stoel.) Ga zitten.... ziezoo
HmDat is 'n heel vreemd weerzien, hè
Dirk?
Dirk. Bij God, meneer.... ik wist 't niet
waarachtigik wist "t niet, dat u
hier woondewil u me gelooven, meneer?
Zou u me willen en kunnen gelooven? O,
dat zou H? nog 't ergste vindenals u
zou denken, dat ik bij m'n ouwe patroon....
bi) m'n ouwe patroon, die zoo goed voor me
was
Manning. Te goed misschien, Dirk
Je was meer huisgenoot, dan huisknecht
toendat weet je
Dirk. Zeg me nou eerst, meneerzeg
m nou eerst, dat u(kijkt hem nu recht
in de oogen; stilte.)
Manning. Ik geloof je. Dirkzóó
diep kun jij niet gezonken zijnWel 'n
smartelijk idee anders voor medat je
mijdat je 'n mensch hebt willen ver
moorden.
Dirk. Ik was krankzinnig.... van angst
ik wist niet wat 'k deed
Manning. Zoo zie jedat 't maar
één stap is, Dirkvan inbreker naar
moordenaarGod, jongen, wat is 'r van
jou terecht gekomen
Dirk. U heeft gelijk gehadtoen u
me waarschuwde voor die vriendhad
'k toen maar willen luisteren
M a n n i n g. Dus hij is 't toch wel ge
weest, die jou....
Dirk. Ja meneer't begon met gok
kenen bezoeken van slechte huizen
'k kan me nóg niet begrijpen hoe ie me
zóó ver heeft gekregen't ging ook niet
ineens zoo van kwaad tot erger.... op
laatst kon 'k niet meer van 'm loshij
wist te veel van meIk heb nog dikwels
an u gedachtheuschen dan moest
ik toegeven, dat u 't goed gezien had
maar 't was al te ver met me.... te ver.....
en u weet: geen oudersgeen familie om
me heenniemand, die me de betere kant
op hielp....
M a n n 1 n g. Hoe kwam je hier zoo terecht
vannacht?
Dirk. Twijfelt u 'r dan nog aan, meneer
nee toch hoop 'k? Nee toch?
Manning. Ik heb gezegd: ik geloof je
en daar blijft 't bij. Maar daarom mag
ik nog wel 'n beetje nieuwsgierig wezen,
niet?
Dirk. Ik had 'n tip gekregendat hier
de huisknecht was weggegaanen dat de
nieuwe d'r nog niet was
Manning. Juist jade bewoner hee-
lemaal alleen in 't huis.... 'n ouwe heer.
die.... nou ja't is eenmaal gebeurd zoo
maar bepaald heldhaftig is 't niet, hè
Dirk?
Dirk. U kan 't niet erg genoeg zeggen
u kan me niet laag genoeg neerzetten
't zal altijd nog te mooi zyn
Manning. Is dit je eerste inbraak?
Dirk. De derde meneer
M a n n i n g. Da's tenminste openhartig
En als ik nou es niet wakker was ge
worden?
Dirk. U moest wakker worden, meneer
Begrijpt u wat ik bedoel?
M a n n i n g. Hmn ja als je 't wer
kelijk zoo meent
Dirk. Daar durf ik op te zweren'k
Moest zoo gaan't Is ini.ners te toevallig,
dat u juist hier in de stad moest gaan
wonenen dat ik.... in d t buis
daar moetja 't klink) nou misschien
kinderachtig uit mijn mona. maar daar
moet de Voorzienigheid in gewerkt hebben
ik mag dat Goddank nog zeggen, me
neeren u kunt dat wetenm'n moe
der was 'n brave vrouw.... en u heeft me
ook altijd 't goeie voorgehouwen
Manning. Ik had je harder moeten
aanpakkenvroeger. Dus je zou weer goed
willen. Dirk?
Dirk. Ja meneeren al moest ik over
drie.... vier dagenneervallen van de
hongerik....
M a n n i n g. (geschrokken) Dusdus
begrijp ik goed
Dirk. Ik had honger.... m'n mooie
vriend liet me in de steek.... en....
M a n n i n g (wijst) Dat is de provisiekast,
Dirk.... Snij boterhammenVoor mij
ook 'n jaar dunne sneedjes'k heb 'r
trek van gekregen. (Dirk aarzelt; trekt ze
nuwachtig met z'n mond) Schiet op. Dirk
je verstaat je vak toch nog wel? (Dirk
doet wat hem gezegd is) Goed zoo
bedien jij me nou nog es voor 't laatst
Ik ga binnenkort m'n intrek nemen in
'n pensionanders zou er trouwens al 'n
andere huisknecht geweest zijn't bevalt
mo niet meerik verkoop m'n boeltje...
Je bent dus nog net bijtijds gekomen.
Dirk. Hoe bedoelt u, meneer?
M a n n in g. Dat ik nou de gelegenheid
heb je wat vooruit te helpenje sprak
immers zelf van de Voorzienigheid. Daar
volgt vanzelf uit, dat ik Je zoo maar niet
mag laten schietenJe wil toch eerlijk
loor de wereld voortaan?
Dirk. O, ja, meneer! Als u dat
M a n n i n g. Ik weet niet hoe 't precies
moet gaan. maarNee, niet zoo dun bo
ter smeren. Dirken goed wat rook-
vleesch jijd'r is nog worst ook Ik
geeft je 'n goed getuigschriftsteek je
in de kleerenen dan moet 't wel erg
tegenloopen als ik je niet aan 'n fatsoen
lijke betrekking help.
Dirk. (bijna huilend) God. meneer
en als ik nou denkdat ik u.... nog
geen tien minuten geleden....
Manning. Stop! Geen woord daarover
't Verledene is voorbijDat wordt
vannacht begravenGa naar de keuken.
Dirk, en haal melk. We kunnen niet droog
eten.... laatste deur in de gang.
Dirk. (sukkelt naar de deur) 't Zal....
de vraag.de vraag wezenof 'k een
hapdoor m'n keel
Manning. Nou, dat zal je maar es zien!
Maak voort, want je hebt hongerzeg
je zelf(Dirk weg. Mann'ng brengt de
hand aan de kin; peinst; schuift wat heen
en weer op z'n stoel, zit dan weer stil; knikt
resoluut. Dirk terug met melkkan; schenkt
de glazen vol.) Ik weet 't nog beter, Dirk
ik moest maar niet en-pension gaan
dat heeft toch óók weer z'n tegenJe
moest meteen maar blijvenik heb je
maar liever zoo dicht mogelijk in de buurt
ook....
Dirk. (paf) N....nnee. meneer...,
dat meent u nietdat zou tete
te
Manning. (kwasie nijdig) Moet je weer
tegenspreken? Je schijnt te vergeten, dat je
tegenover .ie patróón staat! 't Bl'ift zooais
k je zeg. Je kunt straks zóó in Je kamer
tje stappenje voorganger heeft 't heel
netjes achte-gelatenen nou eten
iwat heesch) Ga zitten, Dirkenne....
je bent nog niet vergeten natuurlijk, dat
we.... (m-akt kruisteeken
Dirk. (doet hetzelfde) VadersZoons
(dan smakt het hoofd op de gevouwen
handen en 't lichaam kromt zich in huil-
kramp.)
Doek.
